Auswahl der wissenschaftlichen Literatur zum Thema „Siły zbrojne“

Niniejsza dysertacja przedstawia kolejne etapy tworzenia Afgańskiej Armii Narodowej (Afghan National Army – ANA) po 2001 r. oraz podejmuje próbę oceny wysiłków społeczności międzynarodowej w tej sferze w kontekście koncepcji reform sektora bezpieczeństwa (Security Sector Reform – SSR). Omówiono aspekty teoretyczne koncepcji SSR, w tym jej kluczowe założenia dla państw postkonfliktowych. Ukazano najważniejsze uwarunkowania (ekonomiczne, społeczne, geograficzne) dla tworzenia afgańskich sił bezpieczeństwa w ujęciu historycznym, a także po interwencji sił koalicji międzynarodowej w Afganistanie w 2001 r. Przedstawiono również najważniejsze przedsięwzięcia nakierowane na stworzenie nowoczesnych sił zbrojnych w nowożytnej historii Afganistanu. W swojej zasadniczej części praca skupia się przede wszystkim na opisie głównych etapów realizacji reformy sektora bezpieczeństwa w aspekcie budowania sił zbrojnych. Omówiono najważniejsze założenia koncepcji budowy ANA po 2001 r. oraz jej najważniejsze modyfikacje warunkowane zmianami sytuacji międzynarodowej oraz sytuacji wewnątrz państwa. Następnie ukazano proces tworzenia ANA, z uwzględnieniem najważniejszych problemów wpływających na niską efektywność tych działań. W pracy podjęto także próbę ewaluacji działań ukierunkowanych na tworzenie ANA wg kryteriów zaproponowanych w koncepcji sektora bezpieczeństwa dla państw postkonfliktowych.

Streszczenie rozprawy doktorskiej „Odpowiedzialność karna żołnierzy za przestępstwa popełnione podczas użycia Sił Zbrojnych Rzeczpospolitej Polskiej poza granicami państwa” mgr Wojciecha MENDEL. Polscy żołnierze od wielu lat uczestniczą w operacjach militarnych prowadzonych przez Organizacje Narodów Zjednoczonych, Unię Europejską, Pakt Północnoatlantycki czy inne koalicje utworzone ad hoc przez społeczność międzynarodową. Konsekwencją podjętych decyzji politycznych o zaangażowaniu Sił Zbrojnych RP w międzynarodowe operacje militarne jest kierowanie żołnierzy w regiony świata targane gwałtownymi konfliktami społecznymi z wojną włącznie. Dla żołnierzy oznacza to nie tylko przemieszczenie geograficzne, ale i istotną zmianę wiążących ich uwarunkowań prawnych, uzyskują oni, bowiem kompetencje do stosowania siły wojskowej podczas prowadzonych działań bojowych i sami stają się legalnym obiektem ataku przeprowadzanego przez przeciwną stronę konfliktu zbrojnego. Dlatego w pracy przeprowadzono analizę uwarunkowań prawno-karnych działań zbrojnych prowadzonych poza granicami państwa. Badaniu poddano normy prawne kształtujące zasady odpowiedzialności karnej żołnierzy w sposób odmienny od zasad powszechnych. W wyniku analizy przystawalności przepisów krajowego prawa karnego wojskowego do warunków, w których prowadzone są międzynarodowe operacje militarne zidentyfikowano potrzebę zmian w przepisach prawa karnego wojskowego w zakresie dwóch kontratypów - rozkazu oraz ostatecznej potrzeby. Natomiast badając normy określające zasady ponoszenia odpowiedzialności karnej za naruszenia prawa wojennego, wykazano istnienie wady niedookreśloności krajowych przepisów kryminalizujących zbrodnie wojenne i ich rozbieżność z przepisami Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego. Dowiedziono, iż źródłem niedookreśloności przepisów z rozdziału XVI k.k. jest przyjęta w prawie krajowym metoda implementacji postanowień międzynarodowego prawa karnego oparta na generalnym odwołaniu do prawa międzynarodowego. Komparacja metod, którymi posłużyli się legislatorzy w innych państwach przenosząc normy międzynarodowego prawa karnego do wewnętrznych systemów prawnych wskazała metody kryminalizacji, których zastosowanie pozwoliłoby zredukować dysfunkcje występujące w krajowych regulacjach kryminalizujących zbrodnie prawa międzynarodowego. The abstract of PhD dissertation ‘The Criminal liability of deployed polish soldiers’ written by Wojciech MENDEL. For many years, Polish soldiers have taking part in military operations conducted by The United Nations, The European Union, The North Atlantic Treaty Organization and coalitions ad hoc as created by international communities. As a consequence of political decisions regarding the engagement The Polish Armed Forces into international military operations - polish troops are deployed to conflict zones. This situation means that soldiers are displaced not only geographically, but they are bounded by a differing legal framework. Soldiers have right to use a military force whilst conducting hostilities and could be lawfully attacked by an opposing side of armed conflict. This dissertation is focused on investigating the criminal law framework of military operations executed outside the polish state therefor; both domestic military criminal law and international criminal law were examined as the two main factors which modify universal principles of criminal responsibility in battlefield environments. The main research conclusion found that the method of implementation of war crimes into polish criminal law through a general and open-ended reference to international law to face, prove to be insufficient in regard to the principle of legality and thereby caused gaps between the Rome Statute and domestic law. By comparison, the number of ways in which other states defined core international crimes within their jurisdictions dissertation, identified different options which are open to the domestic legislator. Additionally the research leads to the recommendations of a few other minor changes in military criminal law.

Zamachy terrorystyczne z 11 września 2001 r., otworzyły szeroko zakrojoną debatę na temat właściwego kursu, jaki powinny obrać Stany Zjednoczone w polityce zagranicznej i obronnej, jak również strategii bezpieczeństwa narodowego. Niektórzy krytycy strategii administracji G. W. Busha oskarżali ją o sięganie po szkodliwy, z punktu widzenia prestiżu USA, unilateralizm. Według nich, administracja Busha odwróciła się z od tradycyjnej, powszechnie akceptowanej, a nawet podziwianej amerykańskiej liberalnej polityki zagranicznej. Fala niekończącej się krytyki wobec tej administracji wynikała z błędnej interpretacji tradycyjnej polityki zagranicznej oraz amerykańskiego multilateralizmu. Główna teza rozprawy zakłada, że wbrew wszechobecnej retoryce wskazującej na radykalną zmianę kultury strategicznej Stanów Zjednoczonych w czasie prezydentury George’a Walkera Busha, USA po zakończeniu zimnej wojny niezmiennie były mocarstwem nastawionym ofensywnie, ich kulturę strategiczną ukształtowaną pod wpływem uwarunkowań zewnętrznych oraz presji międzynarodowej, charakteryzowała stabilność.Autor ma nadzieję, że ta rozprawa pozwoli obalić mit, zgodnie z którym zamachy z 11 września były impulsem do dokonania wolty w strategii bezpieczeństwa USA i odejścia od tradycyjnej amerykańskiej kultury strategicznej. W rzeczywistości polityka zagraniczna prowadzona przez Busha po tych zamachach znajdowała się pod silnym wpływem liberalnego internacjonalizmu. Sytuowała się ona w ramach głównego nurtu tradycji amerykańskiego liberalizmu.Celem pracy doktorskiej jest analiza ewolucji roli siły zbrojnej w kulturze strategicznej Stanów Zjednoczonych po zimnej wojnie. Jednocześnie autor starał się przeanalizować związki pomiędzy wymiarem deklaratywnym a operacyjnym kultury strategicznej USA. Rozprawa została podzielona na cztery rozdziały. Rozdział I jest poświęcony analizie „teorii” kultury strategicznej. Celem tej części jest stworzenie podstawy teoretycznej lub raczej wstępu do dalszej analizy na temat ciągłości i zmiany kultury strategicznej USA po zimnej wojnie. Kolejne rozdziały są poświęcone kulturze strategicznej USA. W rozdziale II autor analizuje uwarunkowania kultury strategicznej USA. Stara się przedstawić wpływ na kształt kultury strategicznej USA, wyjątkowych warunków geostrategicznych, doświadczeń historycznych, koncepcji politycznych oraz amerykańskiego stylu życia. Przedmiotem trzeciego rozdziału są strategiczne i doktrynalne przejawy kultury strategicznego Stanów Zjednoczonych. Celem autora jest identyfikacja i analiza wpływu doświadczeń w ostatnich – prowadzonych po zakończeniu zimnej wojny – konfliktów zbrojnych, zmian w środowisku międzynarodowym i unikalnych czynników, zapisów Strategii Bezpieczeństwa Narodowego USA, doktryn wojskowych oraz refleksji teoretycznej na sposób prowadzenia działań wojennych przez USA. W ostatnim – IV rozdziale podjęto kwestię operacyjnego wymiaru amerykańskiej kultury strategicznej. Autor stara się przeanalizować w nim ewolucję użycia siły po zimnej wojny, zarówno w wymiarze bezpośrednim (konflikty zbrojne) jak i pośrednim (obecność wojskowa, bazy wojskowe na całym świecie i ćwiczenia wojskowe).
Since the terrorist attacks of September (11th) 2001, a wide-ranging debate regarding the appropriate course of American foreign and defence policy as well as national security strategy has opened up. Some critics of the Bush administration’s national strategy accused (the) Republican administration of a disastrous unilateral approach. According to them, the Bush administration has turned back from its long-standing and widely respected or even admirable traditional American liberal internationalism in foreign affairs. The wave of never ending criticism misinterprets foreign policy of the administration as well as American liberal multilateral tradition.The main thesis of the dissertation assumes that in spite of pervasive rhetoric concerns a radical change of American strategic culture during the George Walker Bush presidency tenures, The United States, after the Cold War, was an offensively-oriented superpower with fairly stable strategic culture formed under the influence of international pressure and a number of unique internal determinants.The author hopes that this dissertation will refute the myth according to which 9/11 was the impulse to make a volte in U.S. security strategy and move away from traditional American strategic culture. In practice, Bush’s foreign policy since 9/11 has been heavily influenced by liberal internationalism. The foreign policy of the Republican administration (was) well within mainstream American tradition of liberalism.This aim of the Ph. D. dissertation is to analyse the evolution of the role of military force in American strategic culture after the Cold War. Simultaneously, the author attempted to analyse links between declarative and operational dimensions of U.S. strategic culture.The dissertation is divided into four parts. Chapter I analyses the “theory” of strategic culture. The aim of this part is to provide an essential theoretical framework or rather an introduction to further analysis concerning the continuity and change of U.S. strategic culture after the Cold War. The following chapters strictly adhere to the subject of U.S. strategic culture. In chapter II the author tries to analyse context of U.S. strategic culture. The author attempts to outline the impact on the shape U.S. strategic culture of American, unique geostrategic conditions, historic experience, U.S. political thought and system and (the) American way of life. The subject of the third chapter will be the strategic and doctrinal manifestations of strategic culture of the United States. The aim of the author is to identify and analyse how experience of current Post-Cold War era armed conflicts, changes in the international environment and the unique factors depicted in the previous section shape U.S. National Security Strategy, military doctrines and theoretical reflections on the American way of war. In the last –chapter IV discusses the operational dimension of American strategic culture. The author tries to analyse the evolution of the use of force after the Cold War, both in terms of direct armed conflicts and indirect military presence inter alia military bases located around the world and military exercises.

Dysertacja jest efektem studiów autora nad działaniami koalicji międzynarodowej w Afganistanie w latach 2001 - 2014. Działania te miały na celu obalenie rządu talibów i zniszczenie grup terrorystycznych w Afganistanie. Ich celem strategicznym było niedopuszczenie do odrodzenia się na terenie Afganistanu sił, które mogłyby ponownie zagrozić bezpieczeństwu obywateli Stanów Zjednoczonych oraz innych krajów koalicji międzynarodowej. W realizacji tego zadania koalicję miały wyręczać odbudowane i nowe instytucje państwa afgańskiego.Interwencja zbrojna rozpoczęła się na początku października 2001 roku. Pokonano i obalono poprzednie władze Afganistanu. Operacji wojskowej towarzyszyły przedsięwzięcia mające na celu umocnienie nowych władz i instytucji państwa. Działania koalicji w tym zakresie określano różnie: jako budowanie państwa, budowanie narodu, wzmacnianie zdolności instytucji. Ich prowadzenie wynikało z przekonania interwentów, że ważne instytucje państwa - siły bezpieczeństwa, wymiar sprawiedliwości, administracja, rząd, parlament - powinny wypełniać swoje funkcje na odpowiednim poziomie. Zapobiegną w ten sposób eskalacji konfliktu wewnętrznego w Afganistanie, poprawią działania wewnętrzne państwa i ograniczą destabilizujący wpływ Afganistanu na sytuację międzynarodową i na bezpieczeństwo obywateli koalicji.Obszarem prowadzonych w dysertacji badań było budowanie przez koalicję międzynarodową w Afganistanie w latach 2001 - 2014 różnych instytucji państwa afgańskiego. Badania prowadzone były w Afganistanie poprzez dostęp do źródeł, osób oraz informacji związanych z przedmiotem pracy, jak i przez analizę dostępnych źródeł i literatury poza Afganistanem.Celem dysertacji było określenie przyczyn słabości instytucji państwa afgańskiego, w których tworzenie i wsparcie zaangażowana była w latach 2001 - 2014 koalicja międzynarodowa pod przewodnictwem USA. Badane były: siły zbrojne i bezpieczeństwa, system sprawiedliwości, parlamentaryzm i partie, polityka makroekonomiczna. W dysertacji pokazano przyczyny dla których prowadzone przez koalicję działania nie powiodły się, a utworzone w Afganistanie instytucje państwa nie wypełniają prawidłowo swoich funkcji wobec własnych obywateli, jak i wobec otoczenia międzynarodowego.Zagadnienie odbudowy państw wychodzących z kryzysu (na przykład upadku instytucji, wojny domowej, katastrofy naturalnej) przez zewnętrznych aktorów mieści się w zakresie definicyjnym teorii politologicznej liberalizmu, dopuszczającej interwencje zagraniczne, również zbrojne, w celu ich przekształcenia (interwencjonizm liberalny). Dysertacja weryfikowała następującą hipotezę. Trwający w Afganistanie konflikt zbrojny spowodował, że budowanie instytucji państwa afgańskiego przez koalicję międzynarodową w latach 2001 - 2014 nie doprowadziło do stanu, w którym państwo to samodzielnie wypełnia swoje funkcje wobec obywateli i wobec otoczenia międzynarodowego.Dysertacja pozytywnie weryfikuje przyjętą hipotezę główną. Działania koalicji międzynarodowej oraz samych Afgańczyków doprowadziły do stworzenia instytucji ułomnych, nie dających sobie samodzielnie rady z pogłębiającym się kryzysem bezpieczeństwa. Misja koalicji międzynarodowej, jaką było zapobieżenie, by Afganistan stał się krajem wolnym od terroryzmu i niestabilności i by nie emitował tych zjawisk na zewnątrz, wciąż nie jest spełniona.
The proposed thesis is based on studies of international activities in Afghanistan between 2001 and 2014 which were intended to prevent Afghanistan becoming safe haven for terrorist groups again and thus secure coalition countries against malign influence of such groups. Rebuilt and renewed Afghan state institutions were intended to prevent such groups to find shelters in Afghanistan to plan, organize and conduct terrorist attacks against US and its allies.The intervention started in October 2014. Former government known as Islamic Emirate of Afghanistan (Taliban) was overthrown and its forces were destroyed. Almost immediately after main military operation was concluded the effort began to rebuild, strengthen and design Afghan state institutions. These efforts were branded variously as state-building, nation-building or institutional capacity-building. Their implementation was drawn from allies’ conviction that only healthy and modern state institutions could fulfil their functions. These included: armed forces, security forces, rule of law institutions, modern constitution, administration, parliament, etc. Area of research includes state-building activities of the Western coalition in Afghanistan. The research was conducted in Afghanistan between 2006 and 2014 through sources, facts, people and information checking and through literature and sources analysis outside Afghanistan.The goal of dissertation is to find and describe sources of weaknesses of the Afghan state institutions. They were developed and supported by the Western coalition between 2001 and 2014. The research includes: security forces, parliament, constitution and rule of law and macro economy.The topic of post-conflict reconstruction of failed states conducted by external actors belongs to the definition of liberalism, which allows international interventions to transform them into democratic entities. Liberal interventions are meant to transform states causing international instability into states with institutions that follow certain liberal and democratic patterns. The liberal theory seeks for the causes of war in the nature of states and their internal socio-political organization. Non-democratic states are often seen as causes for conflicts and international instability. Thus, the responsibility of democratic states should include „intervention principle” to transform governments. The dissertation will prove a following principal hypothesis. Military conflict in Afghanistan prevented state-building effort of international coalition to achieve desired goals and lead to the situation where the Afghan state does not fulfil its functions for own citizens and for international environment. The dissertation positively verifies the principal hypothesis. It was the military conflict that prevented a proper understanding of historical, political and local conditions in Afghanistan. These conditions influenced heavily coalition position in Afghanistan and made armed state-building a failed effort. The state institutions, by the end of 2014, had not been prepared for the purposes granted them by the international coalition: to prevent terrorist groups from using Afghan soil to threaten Western communities and international stability. The coalition’s effort was undermined by various factors and features of Afghan reality, but in author’s view one was dominant: the military conflict that undercut state-building.

Celem pracy jest analiza wzorów i praktyk przywódczych realizowanych przez bezpośrednich dowódców liniowych w warunkach bojowych. Zasadniczym powodem podjęcia tematyki badań był brak zestawu takich charakterystyk w polskiej i światowej literaturze przedmiotu. Postawione cele badawcze zostały zrealizowane na podstawie analizy jakościowej 43. wywiadów pogłębionych przeprowadzonych z uczestnikami misji wojskowych w Iraku, Afganistanie i Kosowie. Badania własne zaprojektowane zostały z myślą o zbieraniu danych na dwóch płaszczyznach. Po pierwsze, celem była rekonstrukcja uwewnętrznionych przez respondentów prototypów przywódczych, zawierających charakterystyki wzorowego dowódcy liniowego. Po drugie, zebrano informacje na temat efektywnych i nieefektywnych praktyk dowódczych, sklasyfikowanych w ramach wywiedzionych z prac R. Diltsa kategorii analitycznych opisujących funkcjonalne wzory przywództwa: przywódcy-opiekuna, przywódcy-coacha, przywódcy-nauczyciela, przywódcy-mentora i przywódcy-sponsora. W procesie analizy zebranego materiału zastosowano technikę wielokrotnego kodowania z wykorzystaniem programu komputerowego NVIVO. Analiza zebranego materiału koncentrowała się na weryfikacji trzech hipotez badawczych: (a) Prototyp przywódczy dotyczący dowódców liniowych oraz realizowane przez dowódców praktyki przywódcze są izomorficzne; (b) Prototyp przywódczy dotyczący dowódców liniowych w warunkach bojowych charakteryzuje się zespołem zmiennych specyficznych na tle ogólnego prototypu przywódczego dotyczącego dowódcy wojskowego; (c) Skutecznego dowódcę wojskowego w warunkach bojowych charakteryzuje zespół odmiennych kompetencji w każdej z faz operacji bojowej (przygotowania, realizacji oraz uczenia się). Wyniki badań wskazują na dużą zbieżność wzorów i efektywnych praktyk przywódczych. Dowiedziono też, że warunki bojowe powodują uaktywnienie się szczególnego rodzaju potrzeb emocjonalnych żołnierzy. Analiza zebranego materiału pozwoliła też na sformułowanie bardziej szczegółowych wniosków. Stwierdzono brak czynnika ideologicznego jako pożądanego motywatora w warunkach bojowych. Odwoływanie się do pobudek patriotycznych zostało uznane przez respondentów jako nieefektywne. To przekonanie może wynikać z kontekstu działań respondentów, czyli misji zagranicznych, w których udział wynikał jedynie z zobowiązań sojuszniczych Polski. Jednocześnie respondenci zauważają konieczność posiadania przez wzorowych dowódców innych cech i wartości wyższego rzędu. W przypadku cech prototypowych są nimi głównie: bycie „dobrym człowiekiem”, charyzma, świadomość swojego kodeksu aksjonormatywnego, sprawowanie ojcowskiej opieki nad podwładnymi oraz humanitarne prowadzenie działań zbrojnych. W przypadku praktyk dobrego dowódcy są to przede wszystkim: dbanie o bezpieczeństwo podwładnych, przejawiające się w decyzyjności i podejmowaniu przemyślanych działań podczas wykonywania operacji bojowych, a podczas stacjonowania w bazie – w regulowaniu stosunków między żołnierzami w duchu koleżeństwa i poszanowania ich odrębności. Badania pozwoliły także na uchwycenie charakterystyk organizacyjnych, tradycyjnie zaliczanych do problematyki „organizacji uczącej się”. Normy obecne w kulturze organizacyjnej Sił Zbrojnych RP uniemożliwiają czerpanie doświadczeń z misji zagranicznych, zarówno w wymiarze kompetencji wojskowych, jak i wzorów komunikacyjnych, bardziej liberalnych w warunkach bojowych. Można sformułować hipotezę, że organizacyjne uczenie się jednostek Sił Zbrojnych RP jest obecne jedynie w swojej negatywnej postaci. Przybiera formę utrwalonego wzorca reagowania w sytuacji kontaktu z przeciwnikiem, zwanego jako Syndrom Nangar Khel. Polega on na niepodejmowaniu działań podczas ostrzału z obawy przez uznaniem ich za naruszenie Rules of Engagement i konsekwencjami prawnymi po powrocie do kraju. Dysertację kończą wstępne zalecenia w zakresie systemu selekcyjno-szkoleniowego kandydatów na dowódcze stanowiska liniowe.
The purpose of the dissertation is to analyze leadership patterns and practices carried out by direct line commanders in combat conditions. The main reason for undertaking the research topic was lack of a set of such characteristics in Polish and world literature on the subject. The research goals have been executed on a basis of qualitative analysis of 43 in-depth interviews with participants of military missions in Iraq, Afghanistan and Kosovo. The research was designed to collect data on two levels. Firstly, the goal was to reconstruct the leadership prototypes internalized by respondents, containing the characteristics of an exemplary line commander. Secondly, data was collected on effective and ineffective commanding practices categorized in the analytical categories derived from the works of R. Dilts describing functional leadership patterns. These are: leader-supervisor, leader-coach, leader-teacher, leader-mentor and leader-sponsor. In the process of analyzing the collected data a technique of multiple coding in the NVIVO computer program was used. The analysis focused on verification of three research hypotheses: (a) leadership prototypes regarding line commanders and leadership practices carried out by line commanders are isomorphic; (b) leadership prototype regarding line commanders in combat conditions is characterized by a set of characteristics differing from the general leadership prototype regarding military commander; (c) an effective military commander in combat conditions is characterized by a set of different competences in each phase of the combat operation (preparation, implementation and learning). Research results indicate a large convergence of prototype patterns and effective leadership practices. It has also been proven that combat conditions induce special emotional needs of soldiers. Analysis of the collected material also allowed to formulate more detailed conclusions. Lack of an ideological factor as a desirable motivator in combat conditions was found in the respondents’ interviews. Appealing to patriotic motives was considered ineffective. This conviction may result from the context of the respondents' actions, that is foreign missions, in which participation resulted only from Poland's allied obligations. At the same time, the respondents note the need for exemplary commanders to possess other higher values. In case of prototype features, they are mainly: being a "good man", charisma, awareness of his ethic code, showing paternal care over subordinates, and humanitarian way of conducting armed operations. In case of good commander's practices, these are first of all: caring for the safety of subordinates, manifesting as decisiveness and taking thoughtful actions during combat operations, and as regulating relations between soldiers in the spirit of camaraderie and respect for their uniqueness during stationing in the base. The research also allowed to capture organizational characteristics traditionally recognized as a theme of "learning organization". Standards present in the organizational culture of the Polish Armed Forces make it impossible to draw experience from foreign missions, both in the dimension of military competences and in the communication patterns, more liberal in combat conditions. One can formulate a hypothesis that the organizational learning of units of the Polish Armed Forces is present only in its negative form. It manifests as a well-established pattern of reaction in the situation of contact with an opponent, known as the Nangar Khel Syndrome. It involves not taking action in the fire contact situation because of fear of recognizing them as a violation of the Rules of Engagement and legal consequences after returning to the country. The dissertation ends up with general recommendations regarding the selection and training system of candidates for command line positions.

Autorka niniejszego artykułu omawia rolę plakatu w Polsce w latach 1944-1956. Stawia tezę przytoczoną za Szulczewskim, która wskazuje na siły zbrojne i propagandę jako dwa główne środki działania w państwie. Tekst skupia się przede wszystkim na interpretacji komunistycznych plakatów przez pryzmat obecnego na nich motywu walki.

Autorka analizuje wojskową operację „Oluja” („Burza”) przeprowadzoną w sierpniu 1995 r. na obszarze dzisiejszej Republiki Chorwacji. Została ona zorganizowana przez siły zbrojne młodego państwa chorwackiego. Miała na celu przejęcie kontroli administracyjnej (i faktycznej), przy użyciu wojska, nad obszarem zamieszkanym przez Serbów, funkcjonującym od 1991 r. pod nazwą Republika Serbska Krajina (RSK).