To see the other types of publications on this topic, follow the link: तलाव.

Journal articles on the topic 'तलाव'

Create a spot-on reference in APA, MLA, Chicago, Harvard, and other styles

Select a source type:

Consult the top 50 journal articles for your research on the topic 'तलाव.'

Next to every source in the list of references, there is an 'Add to bibliography' button. Press on it, and we will generate automatically the bibliographic reference to the chosen work in the citation style you need: APA, MLA, Harvard, Chicago, Vancouver, etc.

You can also download the full text of the academic publication as pdf and read online its abstract whenever available in the metadata.

Browse journal articles on a wide variety of disciplines and organise your bibliography correctly.

1

आगिवले, किशोर हिराकांत, та अरुणा गांगजी. "तलावांचे ऐतिहासिक शहर- ठाणे". International Journal of Advance and Applied Research 6, № 25(D) (2025): 73–76. https://doi.org/10.5281/zenodo.15332486.

Full text
Abstract:
<strong>गोषवारा- </strong> &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; तलाव हे&nbsp; केवळ पाणी साठवण्याचे स्त्रोत नसून निसर्गाचे एक सुंदर आणि अभिन्न अंग आहेत. पर्यावरणाचे संतुलन टिकवून ठेवण्यामध्ये तलाव महत्त्वाची भूमिका बजावतात. जैवविविधतेची साखळी टिकून ठेवण्यामध्ये तलाव महत्त्वाची भूमिका पार पाडतात. ठाणे शहरामध्ये मोठ्या संख्येने तलाव आहेत. काही निसर्गत: तर काही मानवनिर्मित आहेत. या तलावांनी&nbsp; ठाणे शहराच्या जडणघडणीमध्ये मोठी भूमिका बजावली आहे. ठाणे शहरच्या सामाजिक, आर्थिक, सांस्कृतिक विकासामध्ये तलावांची भूमिका&nbsp; महत्त्वाची राहिली आहे. या संशोधनाद्वारे ठाणे शहर
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
2

सावंत, यश यादव, та डॉ.निनाद विजय जाधव. "भिवंडी तालुक्यातील पिण्याच्या पाण्याच्या समस्या एक चिकित्सक अभ्यास." International Journal of Advance and Applied Research 6, № 31 (2025): 136–38. https://doi.org/10.5281/zenodo.15458273.

Full text
Abstract:
<strong>प्रस्तावना :-</strong> ठाणे जिल्ह्यातील भिवंडी तालुक्यात बऱ्याचश्या ग्रामीण भागात आजही पिण्याच्या पाण्याच्या समस्या मोठ्या प्रमाणात भेडसावत आहे त्यामुळे मानवी आरोग्यास धोका निर्माण होत आहे. भिवंडी तालुक्यातील वराळदेवी तलाव हे भिवंडीतील रहिवाशांसाठी पिण्याच्या पाण्याचे मोठे स्त्रोत आहे परंतु औद्योगिकीकरणामुळे येथील वृक्ष मोठ्या प्रमाणात कमी होताना दिसून येतो त्यामुळे पावसाच्या पाण्यावर त्याचा विपरीत परिणाम होत आहे. तसेच भिवंडी शहराच्या आजूबाजूच्या गावातील शेततळ्यातील पाण्याचे प्रमाण देखील कमी होत आहे त्यामुळे जनावरांना लागणारे पाणी यांची उपलब्धता दिवसागणित बिकट होत आहे; परिणामी संपूर्ण
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
3

प्रा., मनोहर नारायण मोरे. "शाश्वत विकासात जलसपंदाचे महत्त्व". International Journal of Advance and Applied Research 2, № 19 (2022): 5–7. https://doi.org/10.5281/zenodo.7053612.

Full text
Abstract:
&nbsp; मानवाच्या व देशाच्या विकासासाठी जलसंपदेला विशेष महत्त्वाचे स्थान आहे. पाण्याचे महत्त्व सर्व मनुष्यांना, पशुपक्षांना तसेच वनस्पतींना आहे. पृथ्वीवरील पाणी हे समुद्र, तलाव, सरोवरे, भूपृष्ठ, भूगर्भ, बर्फ बाष्प&nbsp; इ. मार्गांनी प्राप्त होत असते. जलसंपदा ही निसर्गाची खूप मोठी देणगी मानवाला पशुपक्षांना व वनस्पतींना मिळालेली आहे. जलसंपदाचे महत्त्व प्रत्येक घटकांने ओळखून त्यांचा योग्य वापर केला पाहिजे. पाण्याची उपलब्धता आणि लोकसंख्या या घटकांचा विचार केल्यास पाण्याची तीव्र समस्या मोठया प्रमाणात दिसून येत असते. कारण की, जे पाणी पिण्या योग्य आहे असे गोडे पाणी पृथ्वीतलावर अत्यंत मर्यादीत आहे. शाश
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
4

संग्राम, रंगराव पाटील, та नामदेव शामराव आडनाईक डॉ. "कोल्हापूर जिल्ह्यातील मत्स्यव्यवसायाचे भौगोलिक विश्लेषण (२०२२-२०२३)". International Journal of Advance and Applied Research S6, № 6 (2025): 159–63. https://doi.org/10.5281/zenodo.15063519.

Full text
Abstract:
<em>कोल्हापूर जिल्ह्यातील</em><strong><em> </em></strong><em>मत्स्यव्यवसाय सार्वजनिक क्षेत्रापेक्षा सहकारी क्षेत्रात विकसित झाला</em><em> आहे.</em><em> </em><em>जलस्रोतांचे सापेक्ष महत्त्व हे दर्शविते की</em><em>, </em><em>अभ्यास क्षेत्राच्या</em><em> पश्चिम भागात या प्रदेशातील </em><em>पारंपारिक</em><em> मत्स्यपालनाची मोठी क्षमता आहे</em><em>. </em><em>अभ्यास क्षेत्राचा</em><em> पश्चिम भाग नैसर्गिक जलसाठ्यासाठी उत्तम </em><em>भौगोलिक परिस्थिती</em><em> प्रदान करतो</em><em>, तर पूर्वेकडील भागात मत्स्यपालनासाठी कृत्रिम </em><em>तलाव</em><em> बांधण्याची गरज आहे</em><em>. जलस्रोतांचे सापेक्ष महत्
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
5

डॉ., प्रमोद नानाजी घ्यार, та वाल्मीक नगराळे उज्वला. "धार्मिक सांस्कृतिक, सामाजिक आणि पर्यावरणीय इतिहासातील पूण्यश्लोक अहिल्याबाई होळकरांचे महत्वपूर्ण कार्ये". International Journal of Advance and Applied Research 3, № 5 (2022): 70–73. https://doi.org/10.5281/zenodo.7397533.

Full text
Abstract:
<strong>प्रस्तावना</strong> :- &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; भारतीय संस्कृतीमध्ये ज्याप्रमाणे सेवा, त्याग आणि दान धर्माला फार महत्व दिले आहे. त्याचप्रमाणे निषकाम सेवा ईश्वर भक्ती मानली जाते. राणी अहिल्याबाई होळकर हया धार्मिक होत्या. शिवभक्त होत्या पण त्या फक्त देवदेव करीत बसल्या नाही. तर त्यांनी धार्मिकतेतून लोक कल्याणकारी कामे केली. सांस्कृतिक सामाजिक कामे केली सामाजिक विकास साधन असतांनी पर्यावरणाचा समतोल साधण्यासाठी त्यांनी वृक्षारोपण केले. सामाजिक कार्ये करीत असतांनी&nbsp; त्यांनी घाट बांधले, मंदिरे बांधली तलाव व धर्मशाळा बांधल्या रस्त्यांच्या कडेल
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
6

Talekar, P. R. "शाहू महाराजांची सामाजिक सुधारणा व आजची वर्तमान स्थिती". International Journal of Advance and Applied Research 5, № 17 (2024): 248–52. https://doi.org/10.5281/zenodo.12198277.

Full text
Abstract:
राजर्षी शाहू महाराजांनी सामाजिक हिताच्या दृष्टीने शैक्षणिक क्षेत्रात अलौकिक असे कार्य केले. त्यात प्रामुख्याने विद्यार्थ्यांना मोफत व सक्तीचे शिक्षण, शिष्यवृत्ती देणे, विद्यार्थ्यांना वस्तीगृहाची व्यवस्था इत्यादीचा समावेश होतो. त्यांनी आपल्या राज्यातील कार्यालयामध्ये व ग्रामपंचायतीमध्ये दलित व मागासवर्गीयासह समानतेने व्यवहार झाला पाहिजे असे कर्तुत्व केले. दलीत लोकांशी मानवीय व्यवहार केला गेला पाहिजे. मनुष्याला मनुष्य समजणार नाही तोपर्यंत समाजाचा विकास संभव नाही. असे त्यांचे ठाम मत होते. त्यांनी शेतकऱ्यांसाठी समर्पित बाजारपेठ व सहकारी संस्थाची स्थापना ही व्यापारातील लबाड मध्यस्थापासून&nbsp; मुक
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
7

अनंतकवळस, प्रा. डॉ. मधूकर बाबूराव. "सोलापूर जिल्ह्यातील जलसिंचन सुविधांमुळे झालेला बदल". International Journal of Advance and Applied Research 12, № 2 (2024): 304–9. https://doi.org/10.5281/zenodo.14671464.

Full text
Abstract:
<strong>गोषवारा:- .</strong> &nbsp;&nbsp; &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; भारत देशामध्ये एकूण १४२.६ कोटी हेक्टर जमीन असून त्यापैकी ५७ कोटी हेक्टर जमीन सिंचनाखाली आलेली आहे. देशात केवळ जेमेतेम चार महिनेच पडणाऱ्या पावसाचे योग्य नियोजन करून जलसिंचनाचे स्त्रोत वाढवून वर्ष भर शेतीला पाणी उपलब्ध करून दिले जाते. तसेच पिण्यासाठीचीही व इतर सर्व आवश्यक घटकासाठीची सोय केली जाते आहे. त्यासाठी नदी, तलाव, विहिरी अशा साधनांचा उपयोग करून शेती सिंचनाखाली वाढविण्याचा प्रयत्न होत आहे. महाराष्ट्रातील सोलापूर&nbsp; जिल्ह्यामध्ये भिमा ही प्रमुख नदी असून तिच्या उजवीकडील भागात निरा व माण आणि डाव्या भ
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
8

मुळीक, वसुदेव प्रभू. "वैदिक साहित्यातून दिसून येणारे पाण्याचे महत्व आणि संरक्षण". International Journal of Advance and Applied Research 3, № 5 (2022): 177–81. https://doi.org/10.5281/zenodo.7399416.

Full text
Abstract:
&nbsp;प्राचीन भारतीय वैदिक काळात ऋषीमुनींनी व संतांनी पर्यावरणाचा साकल्याने विचार केला आहे. अगदी प्राचीनकाळी अश्मयुगातील आदिमानव अन्न, वस्त्र, निवारा, पाणी व इंधन यासाठी सभोवतालच्या परिसरावर अवलंबून होता. पुढे होमोसेपियन मानवाने अग्नी, प्रगत हत्यारे व शेतीचा शोध लावून तो आसपासच्या परिसरात स्थिर होऊ लागला. नवाश्मयुगातील मानवाने प्रगती करून निसर्गातील वस्तूंचा वापर करून तो समृद्ध जीवन जगू लागला. त्यांची भटकंती थांबवून तो भोवतालच्या परिसरात स्थिर वास्तव्य करू लागला. अशा स्थिरजीवनामुळे त्याच्या जीवनविषयक कल्पना, श्रद्धा व कला विकसित होत गेल्या. तो नैसर्गिक शक्तींना देव मानू लागला. पुढे धातूयुगात क
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
9

प्रा., डॉ. वाघाये भुवनेश्वरी मिताराम. "हडप्पा संस्कृतीचा आधुनिक भारतावर परिणाम". International Journal of Advance and Applied Research 6, № 14 (2025): 136–40. https://doi.org/10.5281/zenodo.15063374.

Full text
Abstract:
<strong>सारांश &ndash; </strong> हडप्पा संस्कृती भारतीय उपखंडातील पहिली सुव्यवस्थित नागरी संस्कृती मानली जाते, ज्याचा काळ इ. स.पूर्व २८००&nbsp; ते २५००&nbsp; दरम्यान होता. हडप्पा संस्कृतीचा प्रारंभ इ. सन. पूर्व ३५०० पर्यन असू शकतो. सिंधू नदीच्या खोऱ्यात वसलेली हि संस्कृती शहरी रचना, स्थापत्यकला, व्यापार, अर्थव्यवस्था,लेखन&nbsp;&nbsp; प्रणाली,&nbsp; धर्म सामाजिक संरचना,व शेती या क्षेत्रात&nbsp; अंत्यत&nbsp; प्रगत&nbsp; होती.आधुनिक भारतीय समाज,नागरी जीवन,आणि तंत्रज्ञानावर या प्राचीन संस्कृतीचा ठसा उमटलेला दिसून येतो.हडप्पा संस्कृतीतील शहरे अत्यंत नियोजनबद्ध होती. यातील&nbsp; प्रमुख&nbsp; वैशिष्ट
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
10

पाठेकर, रवि आर. "सारस – एक चिकित्सक अभ्यास". Journal of Research & Development 17, № 3 (2025): 147–53. https://doi.org/10.5281/zenodo.15294698.

Full text
Abstract:
<strong><em>गोषवारा:-</em></strong> <em>जगातील हवेत उडणारा सर्वात उंच पक्षी म्हणून गौरविल्या जाणार्या सारस पक्ष्याचा महाराष्ट्रातील अधिवास हा धोक्यात आलेला आहे. महाराष्ट्राच्या पूर्व टोकास असलेल्या गोंदिया जिल्ह्यात ३० तर भंडारा जिल्ह्यात २ सारस पक्षी उरलेले आहेत. व्यग्र संवर्धन व वन उपज उत्पन्नावर लक्ष केंद्रित असलेल्या वनविभागाचे सारस पक्ष्याकडे दुर्लक्ष होणारी ओरड नेहमीच होते. याची मुंबई उच्च न्यायालयाच्या नागपूर खंडपीठाने दाखल घेत सरकारला जाब विचारला. या नंतर विविध सरकारी यंत्रणा कामाला लागल्या. आता सारस पक्षी व त्याचा अधिवास वाचविण्यासाठी मोठे प्रयत्न सुरु झालेले आहेत. पण सारस पक्षी वाचवि
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
11

प्रा., डॉ. सूर्यवंशी भंडाजी रंगराव. "महात्मा गांधीजींचे औद्योगिकीकरण विषयक विचार : एक अभ्यास". उदयगिरी - बहुभाषिक इतिहास संशोधन पत्रिका (Udayagiri Bahubhashik Itihas Sanshodhan Patrika - A Bimonthly, Refereed, & Peer-Reviewed Journal of History) 01, № 04 (2023): 140–43. https://doi.org/10.5281/zenodo.10071016.

Full text
Abstract:
भारतातील वाढती लोकसंख्या, वाढत्या शहरीकरणामुळे बेकारी, दारिद्र्य, आरोग्य विषयक समस्या आज उग्र स्वरूप धारण करत आहेत. त्यांची सोडवणूक करून मानवी&nbsp; जीवन समृद्ध करण्यासाठी महात्मा गांधीजींनी मांडलेले औद्योगिकीकरण विषयक विचार आजच्या भारतीय अर्थव्यवस्थेच्या शाश्वत आर्थिक विकासाला मार्गदर्शक आहेत. महात्मा गांधीजींच्या औद्योगिकीकरण विषयक विचारांचे विवेचन करून प्रत्यक्ष अर्थव्यवस्थेत त्यांची अंमलबजावणी करणे आवश्यक आहे. तसेच आर्थिक स्वार्थ साध्य करण्यासाठी आजचे वाढते औद्योगिकीकरण, यांत्रिकीकरणाचा वाढता वापर व त्यातून वाढलेल्या शहरीकरणामुळे आज अनेक समस्या निर्माण झाल्या आहेत. औद्योगिकीकरण, यांत्रिकीक
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
12

गुप्ता, बरखा रानी, та योगिनी उपाध्याय. "विवाह और तलाक के बारे में सामान्य और कानूनी जागरूकता". Journal of Advances and Scholarly Researches in Allied Education 22, № 01 (2025): 410–19. https://doi.org/10.29070/8fcf2v52.

Full text
Abstract:
भारत में तलाक और अलगाव को असामान्य घटना माना जाता है। भारत में वैवाहिक स्थिरता के विभिन्न तत्वों को विभिन्न विषयों से कवर करने वाला साहित्य प्रचुर मात्रा में उपलब्ध है, लेकिन मात्रात्मक डेटा का अभाव है। यह लेख इन स्रोतों का उपयोग करके विवाह को उसके उचित ऐतिहासिक और सामाजिक परिप्रेक्ष्य में रखता है, और उन तरीकों पर प्रकाश डालता है जिनसे भारत का कानूनी और सांस्कृतिक ढांचा वैवाहिक साझेदारी की दीर्घायु को प्रभावित करता है। यह पत्र तलाक और अलगाव की आवृत्ति, पैटर्न और भिन्नताओं का अनुमान प्रदान करने के लिए एक बड़े राष्ट्रीय प्रतिनिधि सर्वेक्षण के डेटा का उपयोग करता है। तलाक और अलगाव की दरें बढ़ रही
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
13

गुप्ता, बरखा रानी, та योगिनी उपाध्याय. "हिंदू पारिवारिक कानून के तहत तलाक और महिलाओं और उत्तराधिकार अधिकारों को प्रभावित करने वाले सामाजिक परिवर्तन". Journal of Advances and Scholarly Researches in Allied Education 21, № 7 (2024): 488–92. https://doi.org/10.29070/xtw02y64.

Full text
Abstract:
भारतीय समाज में, तलाक को एक असामान्य सामाजिक घटना के रूप में देखा जाता था। आधुनिकता और तकनीकी प्रगति द्वारा लाए गए सामाजिक परिवर्तनों के परिणामस्वरूप पारंपरिक भारतीय जीवन को नियंत्रित करने वाली सख्त सीमाएँ एक नए दृष्टिकोण और जीवन शैली के लिए रास्ता बनाने लगीं। अधिक महिलाओं के कार्यबल में प्रवेश करने के कारण सत्ता में बदलाव ने लिंग भूमिकाओं की असंगति को तेज कर दिया। इसके अलावा, भारत में जनसांख्यिकीय परिस्थितियाँ बदल रही हैं, लोग ग्रामीण से शहरी या मेट्रो जीवन शैली की ओर बढ़ रहे हैं, एकल परिवार संरचना ने विस्तारित परिवार प्रणाली की जगह ले ली है, और जीवनसाथी का चयन अरेंज मैरिज की जगह ले रहा है। य
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
14

महाजन, अश्विनी. "मुस्लिम महिलाओं में तीन तलाक के प्रति सामाजिक दृष्टिकोण". RESEARCH EXPRESSION 6, № 9 (2023): 10–18. https://doi.org/10.61703/re4.

Full text
Abstract:
प्रस्तुत शोध पत्र ‘‘मुस्लिम महिलाओं में तीन तलाक के प्रति सामाजिक दृष्टिकोण’’ पर आधारित है एवं अध्ययन हेतु छत्तीसगढ़ राज्य के दुर्ग जिले के दुर्ग एवं भिलाई शहरी क्षेत्र में निवासरत मुस्लिम परिवारों का चयन किया गया है। प्रस्तुत शोध के अध्ययन के उद्देश्यों की प्राप्ति के लिए प्राथमिक एवं द्वितीयक आंकड़ों का प्रयोग किया गया है जिसमें क्षेत्र के मुस्मिल परिवारों से 18 से अधिक आयु वर्ग के तलाक़शुदा 120 महिलाओं का चयन कर साक्षात्कार अनुसूची द्वारा तथ्यों को संकलित किया गया है, जिसके अंतर्गत दुर्ग-भिलाई शहरी क्षेत्र में संकेन्द्रित रूप में निवास करने वाले परिवारों के महिलाओं का चयन किया गया है जो तीन तल
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
15

Choudhary, Suman. "The Changing Paradigms of Divorce Practices Among Muslim Women: A Sociological Study." RESEARCH HUB International Multidisciplinary Research Journal 12, no. 1 (2025): 61–64. https://doi.org/10.53573/rhimrj.2025.v12n1.008.

Full text
Abstract:
Women’s contribution to changing the fabric of society is significant. The status of women in a society is often an indicator of a nation's progress. A woman who is empowered in all aspects is a sign of a nation's peak development. India is a diverse nation, where today women are working shoulder to shoulder with men in all fields. However, this situation is not the same for all women. In some communities and religions, the status of women is not as good as expected. The weak and vulnerable position of Muslim women is a direct proof of this. Several ancient traditions and practices within Musl
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
16

डॉ., खंदारे चंदू. "हिन्दी और मराठी की दलित आत्मकथाओं में सामाजिक अस्मिता". International Journal of Advance and Applied Research 4, № 40 (2023): 92–95. https://doi.org/10.5281/zenodo.10398880.

Full text
Abstract:
<strong>सारांश</strong><strong>:</strong> भारतीय दलित साहित्य के प्रसंग में विचार करने पर यह पता चलता है कि सामाजिक विसंगतियों के खिलाफ मराठी साहित्य में तो दलित-लेखन डॉ.बाबासाहेब अंबेडकर के साथ शुरू हो जाता है, परंतु हिंदी में बहुत देर से यानी कि १९७५ के बाद और वह भी १९९० में मंडल कमीशन के बाद तेजी से आता है | हिंदी क्षेत्र में अधिकांश दलित लेखक अपने समाज के शोषण के कारणों की तलाश करते हुए वर्ण केंद्रित सामाजिक व्यवस्था से ही टकराते हैं | ज्योतिबा फुले और अंबेडकर की तरह हिंदी क्षेत्र को कोई बड़ा दलित विचारक नहीं मिलता है, इसी कारण हिंदी में मराठी की तुलना में दलित लेखन काफी देर से आता है | पर
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
17

Dadhich, Reena, та Lokesh Sharma. "राजस्थानी सिनेमा समस्याएँ सम्भावनाएँ एवं समाधान". ShodhKosh: Journal of Visual and Performing Arts 5, ICETDA24 (2024): 402–9. http://dx.doi.org/10.29121/shodhkosh.v5.iicetda24.2024.1414.

Full text
Abstract:
रंग बिरंगी संस्कृति, सभ्यता, पहनावा, खान-पान जैसी विशेषताओं से युक्त राजस्थान जिसका हर शहर सांस्तिक विरासत को अपने आप में समेटे हुए हैं, वो राजस्थान जिसने पर्यटन से लेकर सिनेमा सबको अपनी ओर आकर्षित किया उसने अपने क्षेत्रिय सिनेमा को अनदेखा क्यों कर दिया ये विचारणीय प्रश्न हैं। जिस भारत में हर साल सभी भाषाओं को मिलाकर 1500 से 2000 फिल्मों का उत्पादन होता हैं, उस भारत में क्षेत्रफल की दृष्टि से सबसे बड़े राज्य राजस्थान में उँगलियों पर गिनी जा सके उतनी क्षेत्रीय फिल्मों का निर्माण होना एक प्रश्न है। उन कुछ फिल्मों का फायदा होना तो दूर, लागत भी न मिल पाना एक प्रश्न है। इन्ही प्रश्नों की तलाश में रा
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
18

Joshi, Rashmi, and Aslam Khan. "ART WORLD OF PAINTER VISHNU CHINCHALKAR." International Journal of Research -GRANTHAALAYAH 7, no. 11 (2019): 261–64. http://dx.doi.org/10.29121/granthaalayah.v7.i11.2019.3748.

Full text
Abstract:
English : Shri Vishnu Chinchalkar is one such name in the Indian art field, who considered not only life but also the world as the medium of art. The works of Shri Chinchalkar, who considers nature to be his Guru, speak of his untold truth. It is the ideal of his art to express object and truth through art. From his art point of view, he has been searching for new values ​​of art. From his art point of view, he kept searching for new values ​​from where. For this reason, his images are a medium to connect life with truth and truth with self. You have tried to make the simple form of photograph
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
19

Sharma, Prabha, and Dinesh Sharma. "THREE DIVORCES: A SOCIOLOGICAL SCIENTIFIC ANALYSIS." International Journal of Research -GRANTHAALAYAH 8, no. 10 (2020): 182–86. http://dx.doi.org/10.29121/granthaalayah.v8.i10.2020.2029.

Full text
Abstract:
English: The article presented describes the marriage (nikah) divorce, multi-marriage Shariah and Indian constitution due to the religious trends of the Muslim class in Indian society. India is a sovereign, socialist, secular, democratic republic with a parliamentary system of government. In the republic of the same parliamentary system, in the present time, the right of Muslim women to be violated, in the form of divorce, in the form of divorce, and there is no more dowry, the main reason for such exploitation is lack of proper and complete knowledge of religion. , Wrong use of the rule of Sh
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
20

तिवारी, सत्यपाल. "मुक्तिबोध की कथा भाषा". Humanities and Development 17, № 2 (2022): 111–17. http://dx.doi.org/10.61410/had.v17i2.81.

Full text
Abstract:
मुक्तिबोध की कथा साहित्य की भाषाः- भाषा 26 और अर्थ का सत्युज्य है वह शब्दार्थों का संवहन करने वाली होती है। अर्थो का जितना है संबल और प्रांजल वहन भाषा करेगी । वह उतनी है बलवती और अर्थवती होगी। यही भाषारथी शक्ति है। भाषा निरन्तर परिवर्तन और विकास की प्रक्रिया से गुुजरती चलती है। अपने को समयानुकूल बनाती चलती है यह उसका गुण है। चाहे वह काव्य की भाषा हो या कि गद्य की हिन्दी भाषा हो या फिर अन्य कोई भाषा। गद्य के विकास में साथ ही साथ उसकी भाषा संरचना के विकास की भी प्रक्रिया निरन्तर उतार-चढ़ाव से होकर गुजर रही है। जैसे-जैसे गद्य रूपों का विकास और विस्तार बढ़ रहा है वैसे ही भाषा से सम्बन्धित नयी-नयी सम
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
21

पाण्डेय, शैलजा, та ’’डॉ मनोज कुमार मिश्रा. "शैक्षिक संस्थाओं में कार्यरत महिला शिक्षकों के सामाजिक एवं पारिवारिक प्रस्थिति भूमिका का समाजशास्त्रीय अध्ययन". Humanities and Development 18, № 1 (2018): 121–24. http://dx.doi.org/10.61410/had.v18i1.126.

Full text
Abstract:
वर्तमान आधुनिक भारतीय परिवेश में सशक्तीकरण का प्रयास संवैधानिक रूप से इतना शक्तिशाली होने के पश्चात भी समाज के प्रत्येक स्तर पर विमर्श का विषय बना रहा है। यह वास्तविकता है कि शैक्षिक रूप सशक्त होने के पश्चात् भी महिलायें सामाजिक एवं पारिवारिक स्तर पर अपने अस्तित्व एवं अधिकारों के लिए निरन्तर संघर्ष कर रही हैं, लैंगिक असमानता एवं पितृसत्तामक सामन्तवादी सोंच, मूल्यों मान्यताओं सामाजिक आर्थिक एवं पारिवारिक ढांचे में अपने स्वतंत्र अस्तित्व की तलाश एवं आने वाली समस्याओं का सामना करते हुए आगे बढ़ रही हैं महिलाओं की शिक्षा समानता एवं कार्यशीलता के कारण समाज परिवर्तन के दौर में है, व्यवहारिक स्तर पर मह
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
22

दिव्या, पाराशर. "बृहत्तर ग्वालियर म ें बढ ़ती जनसंख्या व ृद्धि का मानव स्वास्थ्य पर प्रभाव". International Journal of Research - GRANTHAALAYAH 3, № 9 (Special edition) (2017): 1–4. https://doi.org/10.5281/zenodo.574869.

Full text
Abstract:
व्यक्ति को सदा से ही अपनी मूलभूत आवश्यकताओ ं की प ूर्ति के लिए आय के उचित साधनों की तलाश रहती है। यही कारण है कि ग ्रामीण व्यक्तियों न े जब शहरों की आ ेर पलायन किया ता े नगरों का विस्तार हा ेन े लगा। परिणाम स्वरूप प ूर्व में जो नगर व्यवस्थित रूप से बसे हुए े थे वहीं व े नगर आध ुनिक समय म ें अव्यवस्थित रूप में बस कर अव्यवस्थित महानगरा ें का रूप लेन े लगे। नगरों एव ं महानगरो ं की इसी अव्यवस्था न े हमार े समक्ष प ्रद ूषण की समस्या खड ़ी कर दी है। जो नगर सभ्यता व संस्क ृति के क ेन्द ्र मान े जात े हैं अब वही नगर प ्रद ूषण के क ेन्द ्र बन गये ह ै।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
23

श्री., नीलेश वसंतराव जाधव. "21 वीं सदी की कहानी साहित्य में हाशिए का समाज (नरेंद्र नागदेव के कहानी साहित्य में चित्रित नारी की समस्याओं के विशेष संदर्भ में)". International Journal of Humanities, Social Science, Business Management & Commerce 08, № 01 (2024): 09–13. https://doi.org/10.5281/zenodo.10460892.

Full text
Abstract:
समाजिक परिवर्तन का जीवंत दस्तावेज साहित्य है। इक्कीसवी सदी के समाज, परिवार तथा व्यक्ति इन सभी स्तरों में तीव्रता से बदलाव आया है, जिसका कहीं न कहीं असर साहित्य पर भी व्यापक रूप परिलक्षित होता है। नरेंद्र नागदेव के कहानी साहित्य में नारी समस्याओं चित्रण किया है। उनके कहानी साहित्य में सुखी दांपत्य जीवन, दिव्यांग औलाद के कारण नारी के जीवन में अनबन, विभक्त या तलाक शुदा नारी का जीवन संघर्ष, संयुक्त दांपत्य जीवन तथा पति के बाहरी संबंधों के कारण टकराहट भरा जीवन और नारी के प्रतिशोध लेने के लिए बाह्य संबंधों से नारी के दांपत्य जीवन में दरार तथा आधुनिक जीवन का खोखलापन आदि रूपों में नारी समस्याओं का चित
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
24

जाखड़, दीपाली, та हेमेंद्र सिंह शक्तावत. "रोजगार के अवसरों के लिए महिलाओं के प्रवासन की खोज". Anthology The Research 8, № 10 (2024): H 39 — H 59. https://doi.org/10.5281/zenodo.10629551.

Full text
Abstract:
This paper has been published in Peer-reviewed International Journal "Anthology The Research"&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; URL : https://www.socialresearchfoundation.com/new/publish-journal.php?editID=8165 Publisher : Social Research Foundation, Kanpur (SRF International)&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; Abstract :&nbsp; हाल के वर्षों में रोजगार के लिए महिलाओं का प्रवास एक महत्वपूर्ण वैश्विक घटना बन गया है। महिलाओं को प्रवास के लिए प्रेरित करने में आर्थिक कारक
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
25

डॉ., कमलेश कुमार शुक्ला, та शशिकला सिन्हा डॉ. ""सामाजिक एवं राजनीतिक उत्थान मेँ मिनीमाता का योगदान"". 'Journal of Research & Development' 15, № 14 (2023): 20–23. https://doi.org/10.5281/zenodo.8242310.

Full text
Abstract:
छत्तीसगढ़ के सामाजिक राजनीतिक उत्थान में मिनीमाता का अभुतपूर्व योगदान रहा है। उन्होंने समाज में फैली कुरीतियों के विरुद्ध आवाज उठाई एवं महिलाओं के उत्थान में महत्वपूर्ण भूमिका अर्जित की। <strong>जीवन परिचय</strong><strong> :</strong> <strong>मिनीमाता के पूर्वज</strong><strong> - </strong> मिनीमाता का वास्तविक नाम मीनाक्षी था। उनकी माता का नाम देववती तथा पिता बुधारीदास थे। मिनीमाता के पूर्वज छत्तीसगढ़ के मुंगेली के सगोना नामक ग्राम के निवासी थे। उनकी माता देववती के पिता इसी गांव के साधारण परिवार से थे। 18 वीं शदीं के छत्तीसगढ़ में जब वर्ष 1897 से 1899 के बीच भीषण अकाल की स्थिति निर्मित हुई तो इ
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
26

Parashar, Divya. "IMPACT OF INCREASING POPULATION GROWTH IN GREATER GWALIOR ON HUMAN HEALTH: (WITH SPECIAL REFERENCE TO ENVIRONMENTAL DEGRADATION)." International Journal of Research -GRANTHAALAYAH 3, no. 9SE (2015): 1–4. http://dx.doi.org/10.29121/granthaalayah.v3.i9se.2015.3226.

Full text
Abstract:
A person is always looking for suitable means of income to fulfill his basic needs. This is why cities started expanding when rural people migrated to cities. As a result, the cities which were settled in the past in the past, those cities settled in disorganized form in modern times and started taking the form of disorganized metros. This chaos in cities and metros has created pollution problem in front of us. Cities that are considered centers of civilization and culture have now become centers of pollution.&#x0D; व्यक्ति को सदा से ही अपनी मूलभूत आवश्यकताओं की पूर्ति के लिए आय के उचित साधनों
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
27

डॉ., सुनील कुमार यादव. "प्रेमचंद पूर्व महिला साहित्यकारों के साहित्य में नारी योगदान". 'Journal of Research & Development' 15, № 9 (2023): 8–11. https://doi.org/10.5281/zenodo.7943816.

Full text
Abstract:
हिन्दी साहित्य जगत को अनेक महान हस्तियों ने समय-समय पर अपने ज्ञान से सींचा है । इस दिशा में प्रेमचंद पूर्व महिला साहित्यकारों का योगदान हिन्दी&nbsp; साहित्य जगत कभी नहीं भूल सकता है ।&nbsp; सजीव भाषा के साथ यथार्थपरक घटनाओं को राष्ट्रीयता&nbsp; से जोड़ना का प्रयास,&nbsp; मानव चरित्र के अनेक&nbsp; मनोभावों&nbsp; से पात्रों की सृष्टि, स्त्री त्रासदी पर सवाल उठाना, स्त्री पीड़ा को समझना, इन पीड़ाओं से स्त्री समाज को मुक्ति की&nbsp; ओर ले जाना,&nbsp; प्रेमचंद पूर्व महिला साहित्यकारों के&nbsp; साहित्य का मूल आशय रहा है। है।&nbsp;&nbsp; आधुनिक हिन्दी कहानी का आरंभ एक&nbsp; हिन्दी भाषी महिला कहानीकार
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
28

शेफाली, शुक्ला. "भारत में बेरोजगारी की समस्या का विश्लेषणात्मक अध्ययन". Recent Researches in Social Sciences & Humanities (ISSN: 2348 – 3318) 7, № 5 (Special Issue) (2020): 32–35. https://doi.org/10.5281/zenodo.6586506.

Full text
Abstract:
भारत में वर्तमान में रोजगार एक बड़ा संकट है बेरोजगारी की समस्या का समाधान न होने से समाज की स्थिरता तथा शांति प्रभावित होती है। भारत में युवा जन संख्या काफी अधिक है जिसके पास पर्याप्त रोजगार नहीं है। अधिकांश वर्ग ऐसा है जिसके पास उपलब्ध रोजगार उसकी कार्यक्षमता तथा प्रतिभा के अनुरूप नहीं है। भारत में जाति, लिंग तथा धर्म आधारित संकीर्णताओं के कारण भी युवाओं के बड़े वर्ग को रोजगार प्राप्त होने में समस्या आती है। इस स्थिति से परेशान युवा एक समय के पश्चात रोजगार की तलाश छोड़कर कई बार आपराधिक प्रवृत्तियों की तरफ मुड़ जाते हैं। बेरोजगारी के आंकड़े चिंताजनक स्थिति में है। अतः बेरोजगारी की समस्या का सम
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
29

Rubi, Kumari, та MS Mishra Dr. "माता-पिता की परवरिश शैलियों का मिडिल स्कूल के छात्रों के व्यवहारिक समस्याओं पर प्रभाव". International Journal of Trends in Emerging Research and Development 1, № 1 (2024): 208–11. https://doi.org/10.5281/zenodo.13192131.

Full text
Abstract:
शिक्षा मनुष्य में पहले से ही जो कुछ भरा हुआ है उसे प्रकट करने की प्रक्रिया है। बेहतर शिक्षा मानव ज्ञान और जीवन की गुणवत्ता को सशक्त बनाने में बहुत महत्वपूर्ण भूमिका निभाती है। यह किसी राष्ट्र के राष्ट्रीय कल्याण, विकास, समृद्धि और उत्थान के लिए आधार प्रदान करता है। शिक्षा मानव संसाधन का सबसे महत्वपूर्ण घटक है। इसलिए प्रत्येक समाज व्यक्तिगत प्रतिभा का समुचित उपयोग करना चाहता है। इस व्यस्त, प्रतिस्पर्धी और जटिल दुनिया में छात्रों का शैक्षणिक प्रदर्शन शोधकर्ताओं के लिए कच्चे माल में विविधता और जीवंतता प्रदान करता है। माता-पिता, शिक्षक और प्रशासक अपनी व्यक्तिगत जरूरतों की संतुष्टि को ध्यान में रखत
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
30

प्रो., डॉ. सुनील बापू बनसोडे. "निर्मला पुतुल का काव्य : हाशिए के रूप में आदिवासी स्त्री". International Journal of Humanities, Social Science, Business Management & Commerce 08, № 01 (2024): 289–92. https://doi.org/10.5281/zenodo.10588931.

Full text
Abstract:
इक्कीसवीं सदी के हिंदी साहित्य में विभिन्न विमर्शवादी साहित्य में आदिवासी विमर्श साहित्य पर काफी लिखा जा रहा है। आदिवासी स्वर को कविताओं के माध्यम से बुलंद करनेवालों में निर्मला पुतुल नाम विशेष उल्लेखनीय है। निर्मला पुतुल एक आदिवासी संथाली कवयित्री, लेखिका एवं सामाजिक कार्यकर्ता हैं। अब तक उनके तीन कविता संग्रह हिंदी में प्रकाशित हो चुके हैं। विवेच्य शोधालेख में निर्मला पुतुल की आदिवासी कविताओं के संग्रह &lsquo;नगाड़े की तरह बजते शब्द&rsquo; (2005 ई.) को आधार बनाया है। आदिवासी स्त्री दोहरा आभिशाप वाला जीवन जी रही हैं। एक वह स्त्री है और उपर से आदिवासी स्त्री होने के दंश को झेल रही है। सभ्य समा
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
31

डॉ., सुरेश चौधरी रणवीर सिंह. "बौद्ध धर्म के पालि साहित्य का वर्णन". International Educational Applied Research Journal 09, № 04 (2025): 89–96. https://doi.org/10.5281/zenodo.15546252.

Full text
Abstract:
प्राचीन भारतीय इतिहास में छठी शताब्दी ईसा पूर्व का विशेष महत्व है। एक और जहाँ लौह युग की शुरूआत के साथ भौतिक जीवन तथा सामाजिक संगठन में आये परिवर्तनों ने तथाकथित द्वितीय शहरी क्रांति की शुरूआत की यहाँ प्राचीन जनजातीय संस्थाओं की समाप्ति के साथ-साथ नवीन धार्मिक-सामाजिक सिद्धांतों की भी शुरूआत हुई जिन्होंने वेद, ग्रहस तथा ग्राहमणवाद को चुनौती दी। इन्हीं धर्मों में, बौद्धधर्म की शुरूआत महात्मा बुद्ध ने की, जिन्होंने जनभाषा पालि में समाज तथा संस्कृति को एक नई व्याख्या विश्व समाज के सामने प्रस्तुत की। गौतम बुद्ध का जन्म 567 ई०पू० में, कपिलवस्तु के निकट लुम्बनी जो कि नेपाल में हैं, एक शाक्य क्षत्रिय
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
32

सिंह, अमित. "एशिया का विश्व शक्ति के रूप में उदय : चीन और भारत की भूमिका". Research Expression 7, № 10 (2024): 85–93. https://doi.org/10.61703/re-ps-vyt-710-24-10.

Full text
Abstract:
18 वीं सदी तक एशिया आर्थिक रूप से सबसे समृद्ध रहा है, जिसका विश्व सकल घरेलु उत्पाद में लगभग 59 प्रतिशत हिस्सा था। इस काल को ’एशिया शताब्दी’ के नाम से भी जाना जाता है। (मैडिसन, 2001) लेकिन उन्नीसवीं शताब्दी में एशिया का अधिकांश भाग औपनिवेशिक शासन के अधीन रहा। फलतः बीसवीं सदी में जापान के अतिरिक्त कोई भी ऐसा देश नहीं था जो विश्व में अपनी सामरिक और आर्थिक हैसियत रखता हो । परन्तु आज एशिया फिर विश्व आर्थिक शक्ति के रूप खड़ा हो रहा है। एशिया की अर्थव्यवस्था अगर इसी गति से आगे बढ़ते रहे तो 2050 तक विश्व सकल घरेलु उत्पाद में लगभग 55 प्रतिशत को प्रतिनिधित्व करेगा। इसमें भारत और चीन की भूमिका अहम हैं। दोन
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
33

वर्मा, सरिता, та राहुल कुमार. "आप्रवासी हिन्दी कहानियों में उपभोगतावादी संस्कृति का संबंधों पर प्रभाव". SCHOLARLY RESEARCH JOURNAL FOR HUMANITY SCIENCE AND ENGLISH LANGUAGE 9, № 48 (2021): 12016–19. http://dx.doi.org/10.21922/srjhsel.v9i48.8269.

Full text
Abstract:
हिन्दी साहित्य का क्षेत्र विस्तृत फलक पर फैला हुआ है। आप्रवासी लेखन को हिन्दी साहित्य के फैलते हुए फलक का विस्तार कहा जा सकता है। आप्रवासी को विदेशों में बसे भारतीयों का साहित्य, भारतवंशी अथवा भारत के पार का रचना संसार आदि नामों से जाना जाता है। इसका अपना एक अलग समाजशास्त्र है। विस्तृत फलक पर साहित्य का विस्तार होने के कारण इसको एक निश्चित सीमा अथवा किसी एक पैमाने में विश्लेषित नहीं किया जा सकता है। प्रवासी साहित्य के अन्तर्गत मॉरीशस, फिजी, त्रिनिदाद, गुयाना के साहित्य का अपना समाजशास्त्र है। ब्रिटेन में लिखी गई कहानियाँ उस वर्ग का प्रतिनिधित्व करती हैं, जो भारत से अवसरों और पैसों की तलाश में
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
34

प्रा., नरेंद्र संदीपन फडतरे. "आधुनिक तकनीकी और हिंदी कथा-साहित्य". International Journal of Advance and Applied Research 4, № 15 (2023): 30–32. https://doi.org/10.5281/zenodo.7866823.

Full text
Abstract:
वर्तमान समय सूचना प्रौद्योगिकी का युग है, सूचना प्रौद्योगिकी एक सरल तंत्र है जो तकनीकी प्रयोग के सहारे सूचनाओं का संकलन, प्रक्रिया व संप्रेषन करता है। कंप्यूटर व सूचना प्रौद्योगिकी के क्षेत्र में जो विकास हुआ है वह भाषा के क्षेत्र में भी मौन क्राँति का वाहक बन कर आया है। अभी तक भाषा जो केवल मनुष्यों के आवशकताओं को पूरा कर रही थी, उसे सूचना प्रौद्योगिकी के इस युग में मशीन व कंप्यूटर की नित नई भाषायी मांगों को पूरा करना पड़ रहा है। यह सर्वज्ञात है कि कंप्यूटर में राजभाषा हिंदी में कार्य करना सुगम बनाया है। हिंदी में कंप्यूटर स्थानीयकरण का कार्य काफी पहले प्रारंभ हुआ और अब यह आंदोलन की शक्ल ले चु
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
35

Yadav, Uttma. "General analysis of literary ideas of Rahul Sanskritiyan." RESEARCH HUB International Multidisciplinary Research Journal 10, no. 2 (2023): 15–18. http://dx.doi.org/10.53573/rhimrj.2023.v10n02.004.

Full text
Abstract:
Rahulji has been the flag bearer of India's cultural history. He has dedicated his whole life in the search of Indian culture. Wherever he found such material which has India's cultural history, Rahulji reached there and placed it in front of the society, no matter how difficult the path may be. In this work, his personality appears like a brave one. For this, Rahulji has also changed his name and appearance. He accepted the principle of 'Charaiveti Charaiveti' for the discovery of culture. That's why, leaving the successor of the Mahant of Parsa, who has the possibility of complete comforts,
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
36

डा, ॅ. वीणा अत्रे. "''रंगा ें का मना ेवैज्ञानिक प्रभाव एवं र ंग चिकित्सा''". International Journal of Research - GRANTHAALAYAH Composition of Colours, December,2014 (2017): 1–3. https://doi.org/10.5281/zenodo.889308.

Full text
Abstract:
मनुष्य एक सामाजिक प ्राणी ह ै। विभिन्न रंगा ें का उसक े जीवन पर महत्वप ूर्ण प ्रभाव पड़ता ह ै। सभी रंग जीवन में सार्थ कता का अनुभव कराते ह ै। सकारात्मक सा ेच के साथ ऊर्जा प ्रदान करते ह ैं। तभी मनुष्य सरसता एवं सक्रियता के साथ जीवन व्यतीत करता ह ै चित्रकला क े माध्यम से मनुष्य क े शारीरिक एवं मानसिक विकास में विभिन्न रंगा ें की अहम् भूमिका ह ै। कलाकार केवल मन क े भाव ही रेखा आ ैर रंगा ें से अभिव्यक्त नहीं करते बल्कि उसक े पीछे उनका शा ेध एवं व ैचारिक मंथन के साथ क्रिएशन काम्बीनेशन का भी विकास हा ेता ह ै। र ंगा ें का मना ेवैज्ञानिक प ्रभाव - वर्षा के दिना ें में इ ंद्रधनुष की सत-रंगी छटा मन का
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
37

अरविन्द, कुमार, та सीताराम सिंह डॉo. ""Impact Of Information Technology On Rural Women Empowerment : A Sociological Study" ग्रामीण महिला सशक्तिकरण का सूचना प्रौद्योगिकी पर प्रभाव : एक समाजशास्त्रीय अध्ययन". International Journal of Advance and Applied Research 10, № 4 (2023): 118–23. https://doi.org/10.5281/zenodo.7791039.

Full text
Abstract:
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; सूचना प्रौद्योगिकी, संचार साधन और समाचार के इलेक्ट्रॉनिक माध्यमों ने घर के अंदर बैठी महिलाओं को भी प्रोत्साहित किया। देश की आधी आबादी में आए इस बदलाव से विकास की गति तेज हो रही है खेत में हल जोतने से लेकर चांद-सितारों का तिलिस्म तोड़ने तक, सड़क किनारे बैठकर पत्थर तोड़ने से लेकर रोजगार के नए क्षेत्रों की तलाश तक, आंगन में बैठकर चूल्हे-चौके की झंझटो से लेकर वैश्विक की गुत्थियाँ सुलझाने तक महिलाएं आज हर क्षेत्र में हैं। भारतीय समाज में स्त्री एक मौन उपस्थिति थी लेकिन, आज सूचना प्रौद्योगिकी की अहम बदलाव ने भारतीय संस्कृति की दुनिया में स्त्री को बेहद प्रख
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
38

Alam, Shadab. "Major Farmer Movements of Gandhi Era: A Historical Study." RESEARCH REVIEW International Journal of Multidisciplinary 7, no. 8 (2022): 16–22. http://dx.doi.org/10.31305/rrijm.2022.v07.i08.003.

Full text
Abstract:
India is a country of villages. The economy here is based on agriculture. The main responsibility of the country's economy rests on the farmers here. Whenever we think of a farmer, his face which is always adorned with lines of worry, comes before us. Farmer is the basic basis of the agricultural culture of India. Any analysis of Indian culture would be incomplete without the farmer, but today the farmer is again in search of his own identity, this plight of the farmers is not a new thing. Since ancient times, the farmer has been his victim and exploited, but when this suffering and exploitati
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
39

सुश्री प्रवीना, सुश्री प्रवीना, जसविंदर मलिक जसविंदर मलिक та श्रीमती संध्या रानी श्रीमती संध्या रानी. "नई शिक्षा नीति में विशिष्ट अक्षमता वाले बच्चों के लिए नई स्कूल नीति में नवीनतम प्रावधान". International Journal of Information Technology and Management 17, № 3 (2024): 7–11. http://dx.doi.org/10.29070/24b4dz98.

Full text
Abstract:
नई शिक्षा नीति 2020, जुलाई 2020 में भारत के केंद्रीय मंत्रिमंडल द्वारा अनुमोदित, बाधा-मुक्त को प्रोत्साहित और बढ़ावा देता है दिव्यांग सभी बच्चों के लिए शिक्षा तक पहुंच। भारत की पहली शिक्षा नीति 1986 में प्रारंभ की गई तथा 1992 में अंतिम बार संशोधित की गई। तब से, भारत को अपनी संपूर्ण शिक्षा में बदलाव की आवश्यकता थी,नई शिक्षा नीति उन बहुप्रतीक्षित नए सुधारों का वर्णन करती है जिनकी भारत को तलाश थी।इस तरह की नई स्कूल नीति के तहत उन परिवार तथा उन परिवार के दिव्यांग बच्चों के लिए सभी सुविधाएं उनके अनुकूलित हो एक ऐसे समाज का निर्माण किया जा रहा है।नई शिक्षा नीति दिव्यांग छात्रों हेतु एक नई सोच को लेकर
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
40

डॉ, .आर .एन .वाकले प्रा.आर.पी.ठाकरे. "उषा प्रियवदा के "नदी" उपन्यास में प्रवासी स्त्री जीवन का यथार्थ". Journal of Research & Development' 14, № 12 (2022): 43–46. https://doi.org/10.5281/zenodo.7053581.

Full text
Abstract:
<strong>प्रस्तावना</strong><strong> :</strong> &nbsp;भारतीय&nbsp;&nbsp; समाज&nbsp;&nbsp; सदैव&nbsp;&nbsp; से&nbsp;&nbsp; ही&nbsp;&nbsp; पुरुष&nbsp;&nbsp; प्रधान&nbsp;&nbsp; रहा&nbsp;&nbsp; है।&nbsp;&nbsp; समाज&nbsp;&nbsp; में&nbsp;&nbsp; स्त्री&nbsp;&nbsp; के&nbsp;&nbsp; स्वतंत्र&nbsp;&nbsp; अस्तित्व&nbsp;&nbsp; का&nbsp;&nbsp; हमारी&nbsp;&nbsp; सांस्कृतिक&nbsp;&nbsp; मान्यताएं ,&nbsp; रूढ़ियां&nbsp;&nbsp; परंपराएं&nbsp;&nbsp; और&nbsp;&nbsp; रीति - रिवाज&nbsp;&nbsp; विरोध&nbsp;&nbsp; करते&nbsp;&nbsp; हैं।&nbsp;&nbsp; इसलिए&nbsp;&nbsp; सदैव&nbsp;&nbsp; से&nbsp;&nbsp; ही&nbsp;&nbsp; स्त्रियों&nbs
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
41

चा ैहान, ज. ुवान सि ंह. "प ्रवासी जनजातीय श्रमिका ें की प ्रवास स्थल पर काय र् एव ं दशाआ ें का समाज शास्त्रीय अध्ययन". Mind and Society 8, № 03-04 (2019): 38–44. http://dx.doi.org/10.56011/mind-mri-83-4-20196.

Full text
Abstract:
भारत म ें प ्रवास की प ्रक्रिया काफी लम्ब े समय स े किसी न किसी व्यवसाय या रा ेजगार की प ्राप्ति ह ेत ु गतिशील रही ह ै आ ैर यह प ्रक्रिया आज भी ग ्रामीण जनजातीय सम ुदाय म ें गतिशील दिखाइ र् द े रही ं ह ै। प ्रवास की इस गतिशीलता का े रा ेकन े क े लिए क ेन्द ्र तथा राज्य सरकार न े मनर ेगा क े तहत ् प ्रधानम ंत्री सड ़क या ेजना, स्वण र् ग ्राम स्वरा ेजगार या ेजना ज ैसी सरकारी या ेजनाआ े ं का े लाग ू किया ह ै, ल ेकिन फिर ग ्रामीण जनजातीय ला ेगा े ं क े आथि र्क विकास म े ं उसका असर नही ं दिखाइ र् द े रहा ह ै। ग ्रामीण जनजातीय सम ुदाया ें म े ं निवास करन े वाल े अधिका ंश अशिक्षित हा ेन े क े कारण शा
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
42

Om Prakash. "Marriage Rituals in Kol Tribe." RESEARCH REVIEW International Journal of Multidisciplinary 6, no. 12 (2021): 113–19. http://dx.doi.org/10.31305/rrijm.2021.v06.i12.015.

Full text
Abstract:
Marriage is a sacred bond in which the bride and groom, taking their clan gods and fire as witnesses, commit to live together in each other's happiness and sorrow and in future life. In the Kol tribe, marriages are performed by many small rituals. Mandap Chhajan and Mayan Puja, Matrika Puja or Maati Mangal, the ritual of offering oil, Parchan, Janvasa, Dwarchar or Dwar Puja, Oli Bharai, Lava Parswai, Sindoordan, Mangal Phere, Kanyadaan, foot worship and Khobar. But in the present scenario, the role of the pandit in the marriage ceremony is visible from beginning to end. In the evening, men and
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
43

Soni, Jitendra Kumar. "Concept of Sarvodaya: Gandhian Paradigm." RESEARCH HUB International Multidisciplinary Research Journal 9, no. 3 (2022): 08–16. http://dx.doi.org/10.53573/rhimrj.2022.v09i03.002.

Full text
Abstract:
The great idea of ​​Sarvodaya was in Gandhi's mind from the very beginning, which was flourishing in sync with ancient Indian philosophies like Buddha and Jain philosophy and scriptures in which Gita was main etc., but he was engaged in further refine this idea. Through this concept, Gandhi seeks the welfare of all individuals without any discrimination. It is based on the idea that the welfare of every individual can happen only when there is welfare of the entire members of the society.&#x0D; Today, when the world is sitting on a pile of atoms, which can blow up at any time with a bang. The
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
44

Singh, Sudha. "Status of Muslim Women in India: A Critical Study." RESEARCH REVIEW International Journal of Multidisciplinary 8, no. 7 (2023): 65–71. http://dx.doi.org/10.31305/rrijm.2023.v08.n07.009.

Full text
Abstract:
Women's human rights discourse as an ideology is a Western intellectual feminist intervention. The demand for women's rights, which started in Europe from the 19th century, has now assumed a global form. India has also not remained untouched by this and in the last few decades, women empowerment and human rights have emerged as important issues. Looking at the history of Indian women, it is known that Indian women were given the right to equality in the constitution after the independence of the country, facing the adverse conditions of the ancient times to the Middle Ages, but even in the pre
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
45

पटेल, मनोजकुमार भी. "विनोद मेहता: प्रयोगधर्मी संपादक". RESEARCH REVIEW International Journal of Multidisciplinary 05, № 01 (2020): 139–43. https://doi.org/10.5281/zenodo.3784787.

Full text
Abstract:
श्री विनोद मेहता का जन्म 1941 में रावलपिंडी में हुआ था। विनोद ने सुनीता पोल नामक महिला पत्रकार से शादी की थी। इस दंपति को कोई संतान नहीं थी। उनकी मृत्यु 8 मार्च 2015 में दिल्ली में हुई थी। स्नातक तक पढ़ाई की थी। पढ़ाई में वह सामान्य थे (विकिपीडिया, एनडी टीवी खबर, 2015)। पढ़ाई के बाद विनोद नौकरी की तलाश में इंग्लैंड चले गए और 8 साल बाद लखनऊ वापस चले आए (एनडीटीवी खबर, 2015)। उनका आरंभिक जीवन संघर्ष पूर्ण एवं अनिश्चित रहा (एनडी टीवी खबर, 2015)। बाद में वह मुंबई चले गए। वहां विज्ञापन व्यवसाय में जुड़ गए (एनडी टीवी खबर, 2015)। 1973 में &#39;डेबोनियर&#39; सामयिक के संपादक बने। यहां से उनकी कारकिर्दी
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
46

-, Akash Deep. "भारत में लैंगिक समानता: तीन तलाक प्रथा का विश्लेषण". International Journal For Multidisciplinary Research 5, № 4 (2023). http://dx.doi.org/10.36948/ijfmr.2023.v05i04.5802.

Full text
Abstract:
विश्व के लगभग हर समाज में लैंगिक असमानता मौजूद है। प्राचीन काल से लेकर आज तक महिलाओं को निर्णय लेने, उन्हें आर्थिक इकाई के रूप में स्वीकार करने और सामाजिक संसाधनों तक उनकी पहुँच से उन्हें वंचित रखने में कुप्रथा का एक लम्बा इतिहास रहा है। भारतीय समाज में मुस्लिम वर्ग में धार्मिक प्रवृत्तियों से हो रहे विवाह (निकाल), बहुविवाह, शरीयत एवं तलाक आदि हैं, मुस्लिम समाज में प्रचलित ‘‘तीन तलाक’’ की प्रथा पत्नी को एक बार में एक साथ तीन बार तलाक बोलकर पत्नि से सम्बन्ध खत्म करने का अधिकार, मुस्लिम महिलाओं के अधिकारों का हनन निकाह के रूप में, शिक्षा से वंचित करके, पर्दा प्रथा अपनाने के लिए बाध्य करने आदि न
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
47

-, वीना उपाघ्याय, та निशान्त उपाध्याय -. "जैविक एवं पारिस्थितिक असंतुलन में प्रकृति-मनुष्य के संबंधों का पुनर्विमर्श : Re-discussion of Nature-man Relationship in Biological and Ecological Imbalance". International Journal For Multidisciplinary Research 5, № 6 (2023). http://dx.doi.org/10.36948/ijfmr.2023.v05i06.11373.

Full text
Abstract:
विज्ञान मनुष्य की सुविधा के लिए है, प्रकृति के विरुद्ध मनुष्य का हथियार नहीं। प्रकृति से संघर्ष और प्रकृति पर अधिकार का दावा, मनुष्य को छोड़ना ही होगा। अन्यथा इस अखिल ब्रह्मांड में पृथ्वी ही एक मात्र ग्रह है जिस पर जैवमंडल है अर्थात जिंदगी की धड़कनें सुनाई देती हैं अन्यत्र कहीं नहीं। किसी भी ग्रह पर जीवन की किसी भी संभावना की तलाश नहीं हो पाई है यदि हम अब भी न संभले समस्त जैव प्रजातियां काल कवलित हो जाएंगी। अतः जीव रक्षा के लिए, मानवता और मानव मात्र की रक्षा के लिए अंततः अपने स्व में अवस्थित होकर अपने स्वस्थ शरीर की रक्षा के लिए, हमें अपने जीवन पद्धति और विकास के पैमानों को बदलना ही होगा।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
48

Devina, Auchoybur. "प्रमोद रंजन की किताब 'शिमला डायरी' की समीक्षा". विचार वीथी, 2 вересня 2020. https://doi.org/10.5281/zenodo.6757575.

Full text
Abstract:
शिमला और हिमाचल से प्रमोद रंजन का गहरा नाता रहा है। वे अपनी युवावस्था के दिनों में यहाँ जीविका की तलाश में आए थे। पुस्तक का एक बड़ा हिस्सा वर्ष 2003 से 2006 के बीच हिमाचल-प्रवास के दौरान लिखी गई उनकी निजी डायरी है। जैसा कि रंजन स्वयं मानते हैं कि यह उनकी मनःस्थितियों का &#39;विरेचन&#39; भी है और साथ ही साथ &#39;तात्कालिक मनोभावों, घटनाओं व परिवेशगत प्रभावों की प्राथमिकी&#39; भी। लेकिन इस प्राथमिकी में उन्होंने जितनी गहराई से समाज-व्यवस्था, मानव-मनोविज्ञान, राजनीतिक पाखंड आदि के अनेकानेक सूक्ष्म बिन्दुओं को दर्ज किया है, वह न सिर्फ़ भाषा के स्तर पर अद्भभुत है, बल्कि एक कालखंड का जीवंत इतिहास भी
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
49

प्रिनसी, पी ए., та एल.तिल्लै सेल्वी डॉ. "मृदुला गर्ग की कहानियों में चित्रित पारिवारिक बोध". 7 червня 2025. https://doi.org/10.5281/zenodo.14724332.

Full text
Abstract:
मृदुला गर्ग हिंदी साहित्य की एक महत्वपूर्ण और संवेदनशील लेखिका हैं, जिन्होंने अपने लेखन में समाज, परिवार और स्त्री मनोविज्ञान के कई गहरे पहलुओं को उकेरा है। उनके लेखन में परिवार का चित्रण कई रूपों में उभरता है। मृदुला गर्ग की कहानियाँ परिवार की जटिलताओं और संबंधों की गहराई को बारीकी से प्रस्तुत करती हैं। कई बार परिवार एक ऐसी इकाई के रूप में सामने आता है जिसे पात्र खोजने की कोशिश करते हैं, या वे उसके असली स्वरूप की तलाश में भटकते रहते हैं। दूसरी कहानियों में परिवार की उपस्थिति बहुत स्पष्ट और सशक्त होती है, जहाँ वह पात्रों के जीवन पर गहरा प्रभाव डाला है । मृदुला गर्ग का योगदान आधुनिक हिंदी साहित
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
50

-, Puja Varma, та Dr Kirti Diddi -. "सामाजिक धागों को सुलझानाए व समसामयिक समुदायों में गतिशीलता, संरचनाओं और अंतःक्रियाओं की खोज". International Journal For Multidisciplinary Research 5, № 6 (2023). http://dx.doi.org/10.36948/ijfmr.2023.v05i06.10751.

Full text
Abstract:
सामाजिक धागों को उजागर करना के ढांचे के भीतर समकालीन समाजों के बहुमुखी अन्वेषण पर प्रकाश डालता है। जटिल गतिशीलता, संरचनात्मक तत्वों और अंतःक्रियाओं की जांच करते हुए, हमारे अध्ययन का उद्देश्य आधुनिक समुदायों को आकार देने वाली जटिलताओं को समझना है। सामाजिक जीवन के परस्पर जुड़े धागों के माध्यम से नेविगेट करके, हम सामाजिक घटनाओं की गहरी समझ की तलाश करते हैं, चुनौतियों, अनुकूलन और विकसित होते पैटर्न में अंतर्दृष्टि प्रदान करते हैं जो हमारे साझा मानवीय अनुभव को परिभाषित करते हैं। समकालीन समाजों की जटिल टेपेस्ट्री को समझने की खोज में, यह अध्ययन सामाजिक धागों को उजागर करना नामक यात्रा पर निकलता है। परि
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
We offer discounts on all premium plans for authors whose works are included in thematic literature selections. Contact us to get a unique promo code!