Relevant bibliographies by topics / धार्मिक / Journal articles
To see the other types of publications on this topic, follow the link: धार्मिक.

Journal articles on the topic 'धार्मिक'

Author: Grafiati
Published: 2 June 2025
Last updated: 31 July 2025

Create a spot-on reference in APA, MLA, Chicago, Harvard, and other styles

Select a source type:

Consult the top 50 journal articles for your research on the topic 'धार्मिक.'

Next to every source in the list of references, there is an 'Add to bibliography' button. Press on it, and we will generate automatically the bibliographic reference to the chosen work in the citation style you need: APA, MLA, Harvard, Chicago, Vancouver, etc.

You can also download the full text of the academic publication as pdf and read online its abstract whenever available in the metadata.

Browse journal articles on a wide variety of disciplines and organise your bibliography correctly.

1

दूबे, आनन्द कुमार, та एन के तिवारी*. "अयोध्या का धार्मिक इतिहास". Humanities and Development 17, № 2 (2022): 118–21. http://dx.doi.org/10.61410/had.v17i2.82.

Full text
Abstract:
अयोध्या पुरी का वर्णन विभिन्न धार्मिक ग्रन्थों में धर्म नगरी के रूप में किया गया है। परम्पूज्य गोस्वामी तुलसीदास जी से लेकर महाकवि कालीदास जी द्वारा अयोध्या के महात्म्य का विवेचन किया गया है। हिन्दू धर्म ग्रन्थों के साथ-साथ जैन, बौद्व आदि धर्म ग्रन्थों में अयोध्या की प्राचीनता एवं महत्ता का उल्लेख प्राप्त होता है। वेदो में इस नगरी को दिव्य तथा अलौकिक रूप में दर्शाया गया है प्रभू श्रीराम की जन्म स्थली के साथ-साथ अयोध्या का सम्बन्ध जन मानस के भाव से गहराई से जुड़ा हुआ है।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
2

., दलजीत, та उपमा वर्मा*. "शुंग कालीन धार्मिक जीवन". Humanities and Development 17, № 2 (2022): 33–37. http://dx.doi.org/10.61410/had.v17i2.65.

Full text
Abstract:
शुंग राजाओं का शासन काल वैदिक या ब्राह्मण धर्म के पुनर्जागरण का काल माना जाता है। मौर्य काल की समाप्ति और शुंग वंश की स्थापना के साथ ही सर्वप्रथम राजनीतिक परिवर्तन के साथ ही धार्मिक परिवर्तन हुआ। पाणिनि ने शुंगों को भारद्वाज गोत्र का ब्राह्मण बतलाया है। डॉ. के. पी. जायसवाल भी इस मत से सहमत हैं।1 उनके अनुसार शुंग ब्राह्मण थे और धार्मिक जगत में उनका प्रभुत्व अधिक था। इस काल में ब्राह्मण धर्म को राजकीय संरक्षण मिलने से वैदिक धर्म एवं यज्ञों की प्रभुता स्थापित हो गयी। ब्राह्मण धर्म के अनुसार देवी-देवताओं की उपासना शुंग शासन काल में बड़ी दृढ़ता के साथ किया जाने लगा। ब्राह्मण को वैदिक धर्म का विशेषज्ञ
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
3

Thapa, Laxmi. "असमानताबाट धार्मिक रूपान्तरण तर्फः सामाजिक विभेदले पारेको प्रभाव". Samaj Anweshan समाज अन्वेषण 3, № 1 (2025): 152–59. https://doi.org/10.3126/anweshan.v3i1.81976.

Full text
Abstract:
मानव मात्रले पृथ्वीमा आपूmलाई जीवित राख्नका लागि अर्थोपार्जन गर्नुपर्दछ । मानिसले बाँच्नका लागि गरिने गतिविधिलाई नै जीविकोपार्जन भन्छन् । यसका लागि श्रम गर्न स्रोत, साधन, पुँजी र रोजगारीका अवसरहरूको आवश्यकता पर्दछ । ती आवश्यक तŒवहरूमा हुने असमान वितरण र असमान पहुँचको सामाजिक अवस्थालाई असमानता भनिन्छ । यो असमानताको सामाजिक अवस्थाले मानिसको व्यक्तिगत र सामुदायिक पहिचानमा सामाजिक, आर्थिक तथा मनोवैज्ञानिक ढङ्गले बहुयामिक प्रभाव पारेको हुन्छ । यो अनुसन्धानात्मक लेख सामाजिक असमानता र यसको बहुआयामिक प्रभावहरूमध्ये धार्मिक आस्था परिवर्तनमा असमानताले केकस्तो प्रभाव पारेको हुन्छ भन्ने कुरामा केन्द्रित र
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
4

मिश्र, शिवम, та विजय कुमार अग्रवाल*. "अयोध्या पर्यटन को नया आयाम दे सकता है नगर के प्राचीनतम ऐतिहासिक स्थलों एवं कुण्डों का जीर्णोंद्धार". Humanities and Development 17, № 1 (2022): 30–34. http://dx.doi.org/10.61410/had.v17i1.36.

Full text
Abstract:
वर्तमान समय में अयोध्या नगरी जिस प्रकार से देशी एवं विदेशी पर्यटकों को अपनी ओर आर्किषत कर रही है। उसके अवलोकन से धार्मिक पर्यटन को एक नई ऊँचाई मिलती दिख रही है। भारत के उत्तर प्रदेश में उपस्थित अयोध्या जनपद जिस प्रकार से अपनी ऐतिहासिक एवं धार्मिकता को स्वयं में समेटे हुये है वह देश के लिए अत्यन्त गौरवान्वित करने वाली बात है।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
5

Dr., Ankush Shinde, Mahendra Bhimrao Kasabe Mr. та Sudhakar Bhaurao Kambale Mr. "सोलापूर जिल्यामधील मोहोळ तालुक्यातील वडवळ येथील नागनाथ मंदिराचा एक धार्मिक पर्यटन स्थळ म्हणून अभ्यास". International Journal of Advance and Applied Research 4, № 8 (2023): 122–26. https://doi.org/10.5281/zenodo.7800520.

Full text
Abstract:
प्राचीन काळी भारतीय समाजात पर्यटन अस्तित्वात होते. भारतात सिंधु संस्कृतीपासुन व्यापार, धर्म, संस्कृती, तत्वज्ञान इ. अनेक कारणांनी पर्यटन झाले आहे. मौर्य कालखंडात मॅगेस्थेनिस हा प्रवासी भारतात आला. सम्राट अशोकाने बौध्द भिक्खुंना भारतातील विविध भागात आणि भारताच्या शेजारील देशात बौध्द धर्माच्या प्रसारासाठी पाठविले होते. भारतीय धर्म, संस्कृती, शिक्षण, कला, यांच्या अभ्यासासाठी अनेक परकिय पर्यटकांनी भारतात प्रवास केला त्यामध्ये हुएन त्संग, इत्सिंग अल्बेरुनी इ. ची नावे सांगता येतील. भारतीय पर्यटनात प्राचीन काळापासुन धार्मिक पर्यटनाला अनन्यसाधरण महत्त्व आहे. कारण धार्मिक स्थळांना भेटी दिल्याने आत्मिकश
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
6

अपर्णा, श्रीवास्तव. "डुग्गर भित्तिचित्रों का धार्मिक स्वरूप". International Journal of Research - Granthaalayah 5, № 12 (2017): 135–40. https://doi.org/10.5281/zenodo.1133824.

Full text
Abstract:
कला का प्रधान लक्ष्य सौन्दर्य की अनुभूति है। कलाओं में सौन्दर्यानुभूति की सृजनात्मक अभिव्यक्ति की उत्पत्ति मानव सभ्यता के आदि काल से ही धार्मिक आध्यात्मिक कलाकृतियों की रचना के कारण सम्भव हुई है। धर्म एवं कला दोनों ही मानवीय जीवन को व्यवस्थित एवं संगतिपूर्ण बनाते हैं तथा मानवीय जीवन के महान सत्य को प्रस्तुत करती है। कला तथा धर्म ने एक दूसरे के निहितार्थ प्रेरणा का कार्य किया है। कला की धार्मिक अभिप्यक्ति के सन्दर्भ में जम्मू की डुग्गर संस्कृति का विशेष महत्व है जहाँ कला ने धार्मिक अभिव्यक्ति के प्रकटन हेतु विविध स्वरूपों का विकास किया, जिनमें से भित्ति चित्रण प्रमुख है। डुग्गर संस्कृति के भित्
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
7

Dr., Ankush Shankar Shinde, та Sumitrabai Shankar Rathod Mrs. "उस्मानाबाद जिल्यातील उमरगा तालुक्यातील उमरगा शहरातील हेमाडपंथीय श्री महादेव मंदीर या धार्मिक पर्यटन स्थळाचा एक भौगोलिक अभ्यास". International Journal of Advance and Applied Research 4, № 8 (2023): 127–30. https://doi.org/10.5281/zenodo.7800525.

Full text
Abstract:
प्राचीन काळी भारतीय समाजात पर्यटन अस्तित्वात होते. भारतात सिंधु संस्कृतीपासुन व्यापार, धर्म, संस्कृती, तत्वज्ञान इ. अनेक कारणांनी पर्यटन झाले आहे. मौर्य कालखंडात मॅगेस्थेनिस हा प्रवासी भारतात आला. सम्राट अशोकाने बौध्द भिक्खुंना भारतातील विविध भागात आणि भारताच्या शेजारील देशात बौध्द धर्माच्या प्रसारासाठी पाठविले होते. भारतीय धर्म, संस्कृती, शिक्षण, कला, यांच्या अभ्यासासाठी अनेक परकिय पर्यटकांनी भारतात प्रवास केला त्यामध्ये हुएन त्संग, इत्सिंग अल्बेरुनी इ. ची नावे सांगता येतील. भारतीय पर्यटनात प्राचीन काळापासुन धार्मिक पर्यटनाला अनन्यसाधरण महत्त्व आहे. कारण धार्मिक स्थळांना भेटी दिल्याने आत्मिक
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
8

DOLMA, FULCHUNG. "लाहौल के हिन्दू धार्मिक गीत". Swar Sindhu 4, № 2 (2016): 29–36. http://dx.doi.org/10.33913/ss.v04i02a05.

Full text
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
9

उलक Ulak, विश्व Bishwa. "पनौती एक धार्मिक पर्यटकीय गन्तव्य". HISAN: Journal of History Association of Nepal 9, № 1 (2023): 118–24. http://dx.doi.org/10.3126/hisan.v9i1.64111.

Full text
Abstract:
वि.सं.२०४६ को राजनीतिक परिवर्तन पश्चात वि.सं.२०५३ सालमा नगरपालिकामा पुनर्गठित पनौती गाउँ विकास समितिमा खोपासी, सुन्थान आदिलाई जोडेर बनाइएकोमा अर्को वि.सं.२०६३ को राजनीतिक परिवर्तन पछाडि वि.सं.२०७३ सालमा पुःन संरचित नगरपालिकामा कुशादेवी, याले, बिहावर, कलाती, भूमिडाँडा, बल्थली आदि जोडियो । १२ वडामा विभाजित यो नगरपालिकाको भू–धरातल लडकेश्वर गल्ली करिव १६०० मिटरदेखि फुलचोकीको टुप्पा करिव २८०० मिटरसम्म रहेको छ । नेपालको राजधानी काठमाडौंबाट ३२ किलोमिटरको दुरिले जोडिएको पःलाती दे (पनौती सहर) बागमती प्रदेशको पनौती नगरपालिका भित्र पर्दछ । रोसी उपत्यका भित्र रहेका तीन नगरपालिकाहरूमध्ये क्षेत्रफलको आधारमा
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
10

Kandel, Ram Prasad. "वीरेन्द्रनगर नगरपालिकाका धार्मिक स्थाननामको अध्ययन". Spectrum of Humanities and Social Sciences 1, № 1 (2025): 195–204. https://doi.org/10.3126/shss.v1i1.79855.

Full text
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
11

VARSHA, RANI. "भारत और नेपाल धार्मिक सम्बन्ध". साहित्य लोक 1, № 44 (2025): 151–54. https://doi.org/10.5281/zenodo.15270634.

Full text
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
12

प्रा.डॉ, .शेख गफूर अह्मद. "स्वामीदयानंद सरस्वती यांचे धार्मिक विचार". International Journal of Advance and Applied Research S6, № 7 (2025): 119–24. https://doi.org/10.5281/zenodo.14784664.

Full text
Abstract:
दयानंद यांचा जन्म काठियावाडमधील मोरवी राज्यातील टंकारा येथे एका सनातनी ब्राह्मण कुटुंबात १२ फेब्रुवारी १८२४ &nbsp;मध्ये शिवमंदिरात पुजारी म्हणून काम करणाऱ्या करसमजी तिवारी यांच्या घरी झाला. दयानंद यांचे बालपणीचे नाव मुळ शंकर होते. त्यांनी संन्यास घेतल्यामुळे त्यांना <strong>दयानंद </strong>हे नाव मिळाले. शेवटी या महान समाजसुधारकाचे, एका सच्च्या राष्ट्रभक्ताचे, एका क्रांतिकारकाचे महानिर्वाण १८८३ मध्ये अजमेर येथे झाले. स्वामी&nbsp;दयानंद हे मुळात धार्मिक विचारवंत किंवा धर्माचे प्रवर्तक होते. त्यांची मुख्य धार्मिक मते पुढीलप्रमाणे आहेत: एकेश्वरवाद आणि ईश्वराच्या निराकार स्वरूपावर विश्वास: दयानंदच
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
13

प्रा., रावसाहेब तुळशिराम गडहिरे. "इंचगिरी सांप्रदाय मधील श्री. स्वामी समर्थ रत्नाकर महाराज यांचे योगदान". International Journal of Advance and Applied Research 3, № 5 (2022): 172–74. https://doi.org/10.5281/zenodo.7399092.

Full text
Abstract:
पंढरपूर पासून 16 कि.मी. अंतरावर सांगोल्यापासून 25 कि.मी. खर्डी पासून 6 कि.मी. मंगळवेढया पासून 20 कि.मी. या चौकातून भौगोलिक परिस्थिती लाभलेले पंढरपूर तालुक्यातील तनाळी हे गाव धार्मिक गाव म्हणून ओळखले जाते. तसेच गुंजेगाव व तनाळी गाव या दोन्ही गावामधून माणनदी वाहते. तनाळी या गावामध्ये महायोगी श्री स्वामी समर्थ रत्नाकर महाराज हे&nbsp; या गावाला लाभलेले आहेत.इ.स 1933 पासून &nbsp;या छोटया गावामध्ये धार्मिक कार्य सुरु झाले. तेंव्हा पासून आज तागायतपर्यंत गुरु शिष्य पारायण, व्यसनमुक्ती संदेश, प्रत्येक पोर्णिमेला अनुष्ठान, पिडीत गोरगरीब होतकरु सर्वांना समान वागणूक समान दर्जा रत्नाकर महाराजांच्या धार्मिक
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
14

प्रा., डॉ. माधव नरहरी कांबळे. "महात्मा गांधीजींचे धार्मिक व सामाजिक तत्त्वज्ञान". उदयगिरी - बहुभाषिक इतिहास संशोधन पत्रिका 01, № 04 (2023): 479–82. https://doi.org/10.5281/zenodo.10135746.

Full text
Abstract:
महात्मा&nbsp;गांधीजी&nbsp;हे&nbsp;स्वातंत्र्य&nbsp;लढ्यातील&nbsp;जसे&nbsp;महानायक&nbsp;होते&nbsp;तद्वतच&nbsp;ते&nbsp;एक&nbsp;महान&nbsp;समाजसुधारकही&nbsp;होते.&nbsp;भारतातील&nbsp;मुलभूत&nbsp;धार्मिक&nbsp;व&nbsp;सामाजिक&nbsp;समस्यावर&nbsp;महात्मा&nbsp;गांधीजींनी&nbsp;केलेले&nbsp;भाष्य&nbsp;अत्यंत&nbsp;वास्तववादी&nbsp;असून&nbsp;याकडे&nbsp;दुर्लक्ष&nbsp;करून&nbsp;भारतीय&nbsp;समाजाची&nbsp;पुनर्रचना&nbsp;कोणालाही&nbsp;करता&nbsp;येणार&nbsp;नाही.&nbsp;आजच्या&nbsp;भारतीय&nbsp;समाजासमोरील&nbsp;धार्मिक&nbsp;व&nbsp;सामाजिक&nbsp;समस्या&nbsp;व&nbsp;आव्हाने&nbsp;सोडवण्यासाठी&nbsp;त्यांचे&nbsp;धार्मिक&nbsp;व&
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
15

ढकाल, वेङ्कटीश. "धार्मिक कार्यक्रम एवं श्रीमद्भागत पुराणमा सङ्गीत- एक अध्ययन". Journal of Fine Arts Campus 4, № 1 (2022): 28–36. http://dx.doi.org/10.3126/jfac.v4i1.51759.

Full text
Abstract:
धर्मसँग सम्बन्धित कार्यक्रम नै धार्मिक कार्यक्रम भन्ने गरिन्छ । धार्मिक प्रकृतिका विभिन्न कार्यक्रम संसारका विभिन्न स्थानमा आस्था अनुसार आयोजना गर्ने प्रचलन रहेको छ । प्रस्तुत लेखमा धार्मिक एवम् नेपालमा श्रीमद्भागवत महापुराणको सप्ताह कार्यक्रममा हुने सङ्गीतका साथै त्यस विषयका कलाकारहरूको चर्चा गरिने छ । वैदिक धर्ममा आस्थावान् समूहद्वारा धार्मिक कार्यक्रम अन्तर्गत श्रीमद्भागवत पुराणको साप्ताहिक आयोजना प्राचीनकालदेखि नै हुने गरेको इतिहास छ । वर्तमान परिप्रेक्ष्यमा नेपालमा श्रीमद्भागवत कथाको आयोजनामा सङ्गीतको अपरिहार्यता प्रष्ट देख्न सकिन्छ । नेपालमा आयोजना गरिने धार्मिक एवम् श्रीमद्भागवत सप्ताह
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
16

शाह, गुणवंती, та डॉ0 शुद्धात्मप्रकाश जैन. "डॉ0 हुकमचन्द भारिल्ल विरचित 'वैराग्य' महाकाव्य में धार्मिक तत्त्वो की समीक्षा". International Researchers Journal Volume-XII, Issue-3 (2025): 1–9. https://doi.org/10.5281/zenodo.14788620.

Full text
Abstract:
डॉ0 हुकमचन्द भारिल्ल वर्तमान शती के आध्यात्मिक महापुरुष हैं। उनका सम्पूर्ण जीवन धर्ममय और अध्यात्म से परिपूर्ण था। अतः उनकी समस्त रचनाओं में धार्मिक चेतना अत्यन्त कूट-कूट कर भरी हुई है। न केवल उनके साहित्य में, अपितु उनके व्याख्यानों में भी धार्मिकता का भरपूर जोर रहता&nbsp; था।&nbsp; डॉ0 भारिल्ल न केवल एक गद्यकार थे, अपितु पद्य के क्षेत्र में भी वे सिद्धहस्त थे। वे एक अनुवादक थे, उन्होंने समयसार, प्रवचनसार आदि जैन ग्रन्थों के हिन्दी में पद्यानुवाद करके एक बेजोड़ कार्य किया है, जो युगों-युगों तक याद किया जायेगा। क्योंकि उनका अनुवाद सहज और सरल होने से आम आदमी के द्वारा बोधगम्य बन पड़ा है।&nbsp;
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
17

प्रा, बनसोडे राजेंद्र बंकटी. "स्वामी दयानंद सरस्वती यांची धार्मिक विचार". International Journal of Advance and Applied Research S6, № 7 (2025): 319–21. https://doi.org/10.5281/zenodo.14792819.

Full text
Abstract:
स्वामी दयानंद सरस्वती हे आर्य समाजाचे संस्थापक म्हणून ओळखले जातात तसेच एक समाज सुधारक महान असे एक तत्त्वव्यता होते स्वामी दयानंद सरस्वती यांनी हिंदू धर्मातील अंधश्रद्धा कर्मकांड आणि सामाजिक विषमतेच्या विरोधात आवाज उठवला तसेच त्यांनी समाजाला शिक्षण समानता व वैज्ञानिक दृष्टिकोन यावर आधारित मार्गदर्शन केले स्वामी दयानंद सरस्वती हे 19 व्या शतकातील भारतातील एक महान धार्मिक व सामाजिक सुधारकहोते त्यांनी हिंदू धर्माच्या पुनर्जीवनासाठी आर्य समाजाची स्थापना केली त्यांनी धार्मिक विचार वेदावर आधारित होते आणि त्यांनी मूर्ती पूजा अंधश्रद्धा व सामाजिक अन्यायाच्या विरुद्ध तीव्र विरोध केला.
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
18

डॉ., मोनालिसा अ. खानोरकर. "गांधीवादी विचारधारेतील ट्रस्टीशिप संकल्पनेचे विश्लेषण". उदयगिरी - बहुभाषिक इतिहास संशोधन पत्रिका 01, № 04 (2023): 733–36. https://doi.org/10.5281/zenodo.10279427.

Full text
Abstract:
महात्मा गांधींनी निर्मिलेले आणि विकसित केलेल्या त्या धार्मिक, सामाजिक विचारांचा समूह जो त्यांनी पहिल्यांदा 1993 ते 1914 पर्यंत दक्षिण आफ्रिकेत आणि नंतर भारतात ज्याचा त्यांनी अवलंब केला. त्याला गांधीवादी विचारधारा असे म्हणतात. गांधीवादी दर्शनात केवळ राजनीति, नैतिक आणि धार्मिक नाही तर पारंपारिक आणि आधुनिक तसेच सोपे आणि कठीण असे आहे. गांधीवादी विचार प्राचीन भारतीय संस्कृती तसेच सार्वभौमिक नैतिक आणि धार्मिक सिद्धांताचे पालन करताना दिसते या दर्शनात अनेक स्तर आपणास आढळतात त्यात आध्यात्मिक, धार्मिक, वैयक्तिक, राजनीतिक, आर्थिक, सामाजिक, वैयक्तिक आणि सामूहिक इत्यादी वर आधारित आहे. अध्यात्मिक किंवा धार्
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
19

प्रा., डॉ. आश्विन जी. हावा. "महात्मा गांधीजींचे धार्मिक विचार : एक अभ्यास". उदयगिरी - बहुभाषिक इतिहास संशोधन पत्रिका 01, № 04 (2023): 1042–44. https://doi.org/10.5281/zenodo.10287071.

Full text
Abstract:
महात्मा गांधी यांचे जीवन आणि कार्य यांचा वेध घेणारे अनेक विचारप्रवाह आणि चरित्र साहित्य उपलब्ध आहे. महात्मा गांधीजींचे आर्थिक, सामाजिक आणि राजकीय विचार यावर बरेच विचार मांडले गेले आहेत. ईश्वरावर असणारी प्रचंड श्रद्धा, धार्मिक विचार आणि ऐहिक प्रवाहिक विचारांची सुंदर सांगड घालणारा महापुरुष म्हणजे राष्ट्रपिता महात्मा गांधी. महात्मा गांधी यांचा जन्म 2 ऑक्टोबर 1869 साली पोरबंदर येथे झाला. पहिल्या महायुद्धानंतर जगामध्ये विविध क्रांत्या झाल्या. विविध क्रांतीचा संबंध हा अहिंसेशी नव्हता. रक्तरंजित क्रांतीशिवाय शांततेच्या मार्गाने स्वातंत्र्य मिळवून देणारा, शांतता, सत्य आणि अहिंसा यांचे अनुकरण करणारा आण
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
20

डॉ., रंजना प्रल्हादराव शहाणे. "स्वामी दयानंद सरस्वतीयांचे राजकीय विचार". International Journal of Advance and Applied Research S6, № 7 (2025): 65–69. https://doi.org/10.5281/zenodo.14770705.

Full text
Abstract:
स्वामी दयानंद सरस्वती (1824&ndash;1883) हे भारतीय सुधारक, धार्मिक नेता आणि समाजवादी विचारवंत होते. त्यांच्या जीवनाचा मुख्य उद्देश भारतीय समाजाच्या सर्वांगीण सुधारणा आणि जागरूकतेला महत्त्व देणे होता. त्यांचा प्रभाव केवळ धार्मिक पातळीवरच नाही, तर समाज आणि राजकारणाच्या स्तरावरही महत्त्वपूर्ण होता. स्वामी दयानंद सरस्वती यांचे राजकीय विचार त्यांच्या धार्मिक आणि सामाजिक सुधारणांच्या विचारधारेचा विस्तार होते. त्यांनी जेव्हा भारतीय समाजाची स्थिती पाहिली, तेव्हा त्यांना स्पष्टपणे जाणवले की समाजात प्रचलित असलेल्या कुप्रथा, धर्मांधते आणि जातीवाचक भेदभावामुळे भारतीय समाज प्रगतीच्या मार्गावर जाऊ शकत नाही.
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
21

डॉ., घुगे बालासाहेब बाबुराव. "स्वामी दयानंद सरस्वतीजी के सामाजिक विचार". International Journal of Advance and Applied Research S6, № 7 (2025): 40–43. https://doi.org/10.5281/zenodo.14770626.

Full text
Abstract:
भारतीय इतिहास में 19&nbsp; वी एंव 20 वी शताब्दी राजनीतिक घटनांओ के अतिरिक्त सामाजिक और धार्मिक सुधार आंदोलन के लिए विख्यात मानी जाती है. इस समय भारतीय समाज अनेक रुढियों एंव कुप्रथा से ग्रस्त था. जातीप्रथा, अस्पृश्यता, सती प्रथा, बालविवाह ,मूर्तिपूजा एंव धार्मिक अंधविश्वास जैसे बुराईयों से भारतीय जीवन प्रभावित था. प्रारंभ मे अंग्रेजो शासको ने इस व्यवस्था को हटाने का कोई प्रयास नही किया. क्योंकी वे भारतीय जीवन की दुर्बलता का लाभ उठाकर वे अपनी सत्ता को मजबूत करना चाहते थे. पाश्चात्य ज्ञान, विज्ञान के कारण भारतीय&nbsp; समाज&nbsp; का धर्म के प्रति देखने का दृष्टिकोन बदलने लगा. धीरे धीरे भारतीयों के
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
22

लम्साल Lamsal, नवराज Nawaraj. "श्री ५ को वायूदेवता गुठीको ऐतिहासिक र सांस्कृतिक महत्व". HISAN: Journal of History Association of Nepal 10, № 1 (2024): 136–45. https://doi.org/10.3126/hisan.v10i1.74907.

Full text
Abstract:
गुठी व्यवस्था विश्वमा नै नेपालको मौलिक पहिचान र सम्पदा हो । अन्य कानुन प्रणाली र सामाजिक प्रणालीमा रहेको ट्रष्ट भन्दा नेपालको गुठी प्रणाली भिन्न छ । नेपाल प्राचीनकालदेखि नै विभिन्न देवालय, शिवालय, मठ, मन्दिर, चैत्य, गुम्बा, पाटी, धर्मशाला, अनाथालय, पाकशाला जात्रा पर्व आदिले भरिपूर्ण देशको रूपमा चिनिँदै आएको छ । यस किसिमका धार्मिक, सांस्कृतिक, शैक्षिक, सामाजिक, परोपकारी र स्वास्थ्यसम्बन्धी धरोहरको स्थापना, निर्माण र सञ्चालन र व्यवस्थापनमा राज्य र निजी स्तरबाट समेत महत्वपूर्ण कार्यहरू हुँदै आएका छन् । देवालय, शिवालयलगायत धार्मिक प्रतिष्ठान खडा गर्ने, तिनको रेखदेख र सञ्चालन गर्ने, दीर्घकालसम्म सञ
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
23

Saxena, Dr Saurabh. "Religious analysis of art of Nepal and Tibet in the current global scenario." International Journal of Multidisciplinary Research Configuration 1, no. 2 (2021): 14–18. http://dx.doi.org/10.52984/ijomrc1204.

Full text
Abstract:
प्रस्तुत शोध-पत्र नेपाल एवं तिब्बत के प्राचीन कला का पुरातात्विक विश्लेषण प्रस्तुत करता है। धार्मिक आधार पर नेपाल एवं तिब्बत में व्याप्त प्राचीन पाल शैली के मुर्तियों चित्रों एवं पोथियों का धार्मिक विश्लेषण प्रस्तुत करता है। तथा नेपाल एवं तिब्बत की कला-संस्कृति का तुलनात्मक अध्ययन प्रस्तुत करता है। ​
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
24

शाही Shahi, हर्कबहादुर Harkabahadur. "सुदूरपश्चिम प्रदेशका स्थानीय निकायको नामकरण Sudurpaschim Pradeshka Sthaniya Nikayako Namakaran". Tribhuvan University Journal 33, № 2 (2019): 233–44. http://dx.doi.org/10.3126/tuj.v33i2.33655.

Full text
Abstract:
सुदूरपश्चिम प्रदेशका स्थानीय निकायका नामको सङ्कलन गरी ती नामलाईधार्मिक,भौगोलिक र सामाजिक आधारमा वर्गीकरण र विश्‍लेषण गर्नुउद्देश्य रहेको यो शोधलेखगुणात्मक ढाँचाको रहेको छ । सुदूरपश्‍िचम प्रदेशका डोटी, डडेल्धुरा,अछाम, कैलाली, बझाङ,बाजुरा, बैतडी, दार्चुला र कन्चनपुर जिल्लाका सम्पूर्ण स्थानीय निकायका जम्मा ८८गाउँपालिका र नगरपालिकाका नामलाई ती निकायका वेवसाइडबाट सङ्कलन गरिएको छ ।सङ्कलित नामलाई पालिका प्रोफाइल र पालिका प्रमुख कर्मचारी र जानकार व्यक्तिलाई टेलिफोनगरी नामकरणका आधार पत्ता लगाइएको छ । उक्त स्थानीय निकायका नामलाई स्थाननामवर्गीकरणका आधारहरूमध्ये धार्मिक, भौगोलिक र सामाजिक आधारमा वर्गीकरण
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
25

Dr., Saurabh Saxena. "Religious analysis of art of Nepal and Tibet in the current global scenario (वर्त्तमान वैश्विक परिदृश्य में नेपाल एवं तिब्बत की कला का धार्मिक विश्लेषण)". International Journal of Multidisciplinary Research Configuration 1, № 2, April, 2021 (2021): 14–18. https://doi.org/10.5281/zenodo.4718327.

Full text
Abstract:
<strong><em>प्रस्तुत शोध-पत्र नेपाल एवं तिब्बत के प्राचीन कला का पुरातात्विक विश्लेषण प्रस्तुत करता है। धार्मिक आधार पर नेपाल एवं तिब्बत में व्याप्त प्राचीन पाल शैली के मुर्तियों चित्रों एवं पोथियों का धार्मिक विश्लेषण प्रस्तुत करता है। तथा नेपाल एवं तिब्बत की कला-संस्कृति का तुलनात्मक अध्ययन प्रस्तुत करता है।</em></strong>
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
26

पाण्डेय, वंदना. "मुसहर समुदाय का धार्मिक विश्वास एवं कृत्य". Humanities and Development 18, № 1 (2018): 138–41. http://dx.doi.org/10.61410/had.v18i1.130.

Full text
Abstract:
मानव समाज में धार्मिक वि‛वास इतने सार्व भौमिक, स्थाई और व्यापक हैं कि बिना इसके स्पष्टीकरण के हम समाज को सम्यक रुप में नहीं समझ सकते। वि‛व के सभी धर्मग्रन्थों का अवलोकन करने से ऐसा प्रमाणित होता है कि धर्मों की रचना पारलौकिक के प्रति मानसिक अभिवृत्ति से होती है। इस अभिवृत्ति की सर्वाधिक व्याप्त अभिव्यक्ति विश्वासों एवं कर्मकाण्डों के रुप में होती है। इनमें से विश्वासों को भ्रमवश मिथक(मिथ्स) भी कहा जाता रहा है। जिन्हें हम मिथक कहते हैं, वे वस्तुतः लोगों के अपने पूर्वजों के बारे में वि‛वास होते हैं, और इसीलिए इन्हें धार्मिक वि‛वास या वि‛वास भी कह दिया जाता है।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
27

कौल, अविनाश कुमार. "भक्ति आंदोलन, सामाजिक संरचना, जाति प्रथा, धार्मिक सहिष्णुता एवं सांस्कृतिक पुनर्जागरण". International Journal of Science and Social Science Research 2, № 3 (2024): 149–51. https://doi.org/10.5281/zenodo.14210186.

Full text
Abstract:
भक्ति आंदोलन ने मध्यकालीन भारत की सामाजिक संरचना और सांस्कृतिक परिवेश में गहरा प्रभाव डाला। यह आंदोलन उस समय उभरा जब सामाजिक असमानता, जाति प्रथा और धार्मिक कट्टरता अपने चरम पर थीं। भक्ति संतों जैसे कबीर, तुलसीदास, मीराबाई और गुरु नानक ने धर्म के जटिल रीति-रिवाजों और जाति आधारित विभाजन के खिलाफ आवाज उठाई। उन्होंने समानता, सद्भाव और भाईचारे के मूल्यों को पुनर्स्थापित करने का प्रयास किया। भक्ति आंदोलन ने निम्न जातियों और महिलाओं को सामाजिक और धार्मिक रूप से सशक्त होने का अवसर प्रदान किया। इस आंदोलन ने जाति आधारित भेदभाव को चुनौती दी और सभी मनुष्यों की समानता पर जोर दिया। भक्ति संतों की वाणी में स
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
28

मुसांडे, डॉ. एम. टी. "धाराशिव जिल्ह्यातील आई तुळजाभवानी धार्मिक पर्यटन स्थळाचा चिकित्सक अभ्यास". International Journal of Advance and Applied Research 6, № 15(A) (2025): 127–30. https://doi.org/10.5281/zenodo.15447734.

Full text
Abstract:
<strong>गोषवारा:- </strong> पर्यटन ही मानवी क्रिया आहे, ती प्राचीन काळापासून चालते. आधुनिक युगात प्राचीन काळाच्या तुलनेत याला अधिक महत्त्व प्राप्त झाले आहे. आजकाल हा जगात झपाट्याने वाढणारा उद्योग म्हणून उदयास येत आहे. डेव्हनपोर्ट आणि डेव्हनपोर्ट (२००६) यांच्या मते, &lsquo;पर्यटन हा जगातील चौथ्या क्रमांकाचा सर्वात मोठा आणि वेगाने वाढणारा उद्योग आहे.&rsquo; हाँगकाँग, सिंगापूर इत्यादी अनेक देशांच्या राष्ट्रीय अर्थव्यवस्थेला आधार देणारे क्षेत्र म्हणजे पर्यटन. हे केवळ या राष्ट्रांना आधार देत नाही तर त्यांच्या आर्थिक विकासाचा आधार आहे. पर्यटन उद्योग देशाच्या आर्थिक घडामोडींमध्ये हातभार लावतो. पर्यटन
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
29

भट्टराई Bhattarai, रमेश Ramesh. "लोकविश्वास र धार्मिक दर्शनमा ‘पुनर्जन्म’ {'Rebirth' in folklore and religious philosophy}". AMC Journal 3, № 1 (2022): 61–77. http://dx.doi.org/10.3126/amcj.v3i1.45457.

Full text
Abstract:
जन्म र मृत्यु प्राकृतिक घटना हुन् । पूर्वजन्म, पुनर्जन्म, स्वर्ग, आत्मा, ईश्वर, मुक्ति, मोक्ष वानिर्वाण धार्मिक सन्दर्भ र त्यसमा आधारित लोकविश्वास तथा सामाजिक आस्था हुन् । प्रामाणिक रवस्तुपरक सन्दर्भको अभाव भए पनि हिन्दू, बौद्ध, इस्लाम, ईसाई लगायतका धार्मिक ग्रन्थले कहीँ नकहीँ पुनर्जन्मलाई स्वीकार गरेका छन् । यस अध्ययनमा पुनर्जन्मप्रतिको लोकविश्वास, धर्म, संस्कारर आस्था पुस्तान्तरित चिन्तन तथा विज्ञानको प्रभावबाट केही तेजहीन बनेको अभौतिक मान्यतालाईविश्लेषण गरिएको छ । पौरस्त्य दर्शनभित्रका अवैदिक दर्शनमध्ये लोकायत÷चार्वाक दर्शनले पुनर्जन्ममाअस्वीकृति जनाएको छ भने बौद्ध दर्शनमा स्वीकृति नै देखिन
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
30

कुमार, देवेन्द्र, та रविन्द्र कुमार. "श्रीगंगा का प्राचीन साहित्यिक एवं धार्मिक महत्त्व". Dev Sanskriti Interdisciplinary International Journal 10 (31 липня 2017): 11–15. http://dx.doi.org/10.36018/dsiij.v10i0.92.

Full text
Abstract:
प्रस्तुत अनुसन्धान का उद्देष्य गंगा की महिमा के विशय में ज्ञान प्राप्त करने और उसकी ऐतिहासिक एवं सांस्कृतिक पृश्ठभूमि को समझने का प्रयास है। भारतीय जनमानस के लिए गंगा भारत की प्राचीन संस्कृति और सभ्यता की प्रतीक रही है। अपने स्वरूप व प्रवाह में निरन्तर बदलाव लाने पर भी अपने मूल रुप में तो वही गंगा ने युगों-युगों तक एक समूची सभ्यता को न केवल सिंचित किया है बल्कि उसका भरण-पोशण भी किया है। गंगा षाष्वता का प्रतीक है तथा कला, पौराणिक कथाएँ एवं साहित्य सभी उसका गुणगाण करते हंै। गंगा परम्परा, पुराण, कला, संस्कृति एवं इतिहास से जुड़ी हुई है। उसका उल्लेख हमें प्राचीन भारतीय वाड.मय में स्थान-स्थान पर मनन
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
31

SHARMA, DR BHUWNESHWAR, та DR MRITUNJAY SHARMA. "प्राचीन काल की धार्मिक संस्‍कद्यति में संगीत". Swar Sindhu 2, № 2 and 3 (2014): 10–22. http://dx.doi.org/10.33913/ss.v02i03a02.

Full text
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
32

अर्याल, हिराबहादुर. "धार्मिक तथा ऐतिहासिक क्षेत्र रेसुङ्गाको पर्यटकीय महत्त्व". Sotang, Yearly Peer Reviewed Journal 4, № 4 (2022): 62–73. http://dx.doi.org/10.3126/sotang.v4i4.57083.

Full text
Abstract:
धार्मिक–सांस्कृतिक एवं ऐतिहासिक महत्त्व बोकेको रेसुङ्गा क्षेत्र पर्यटकीय दृष्टिले पनि अत्यन्त महत्त्वपूर्ण मानिन्छ । सांस्कृतिक एवं जैविक विविधताले भरिपूर्ण, सदावहार हरियाली र सुन्दर हिमश्रृंखलासहितको मनोरम दृष्यावलोकन गर्न सकिने रेसुङ्गाको पर्यटकीय महत्त्वको उजागर गर्न यो अध्ययन गरिएको छ । यसमा रेसुङ्गाको पर्यटन विकासका सम्भावना, वर्तमानमा भएका पहल र सम्भावनाको खोजी गरिएको छ । अध्ययनलाई तथ्यपरक र उचित निष्कर्षमा पु¥याउनको लागि प्राथमिक र द्वितीय स्रोतबाट तथ्यांकहरूको संकलन गरी तिनको व्याख्यात्मक विश्लेषण गरिएको छ । यस अध्ययनबाट रेसुङ्गा पौराणिक महत्त्व बोकेको धार्मिक तथा ऐतिहासिक क्षेत्र मात्
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
33

शुक्ला, अर्चना. "आधुनिक भारत में धार्मिक संस्थाओं की भुमिका". Journal of Research & Development 17, № 3 (2025): 128–30. https://doi.org/10.5281/zenodo.15294291.

Full text
Abstract:
<strong><em>la{ksi%&amp;</em></strong> <em>&ccedil;ksQslj ;ksxsU&aelig; flag &frac14;1973&frac12; ds vuqlkj Hkkjr esa vk/kqfudhdj.k dk rkRi;Z ^vlekurk ls lekurk dh vksj] lexzrk ls O;f&auml;okfnrk* dh vksj] fujarjrk ls ,sfrgkfldrk dh vksj ,oa ijs ls rkfdZdrk rFkk /keZ fujisf{krk dh vksj vxzlj gksus dh &ccedil;f&Oslash;;k gSA Jh flag }kjk ;g Hkh fo'ys"k.k fd;k x;k gS fd Hkkjr esa ;g &ccedil;f&Oslash;;k ijaijkxr lajpuk esa vuqdwfyr ifjorZu }kjk gh laHko gks jgk gS rFkk lajpukRed&amp;O;o/kku dh laHkkouk ux.; jgh gSaA ifj.kkeLo:i vk/kqfudhdj.k dh &ccedil;f&Oslash;;k ds lkFk&amp;lkFk ^uo&amp;ijEijko
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
34

डॉ., एस. जी. निगळ. "वेदमहर्षी स्वामी दयानंद : धार्मिक विचार आणि कार्य". International Journal of Advance and Applied Research S6, № 7 (2025): 145–49. https://doi.org/10.5281/zenodo.14791647.

Full text
Abstract:
स्वामी दयानंद यांचे मूळ नाव मूळशंकर करसनजी उर्फ आबा शंकर त्रिवेदी होते. श्री करसनजी हे सावकारी करत असत. ते मोठे आग्रही शिवभक्त होते. त्यांच्या मातोश्री अमृतबेन ह्या श्रद्धाळू गृहिणी होत्या. साधारण चौदाव्या वर्षी शिवरात्रीच्या दिवशी मूळ शंकरला शिवमंदिरात जागरणासाठी बसवण्यात आले. मध्यरात्री त्याने एक विचित्र दृश्य पाहिले. शंकराच्या मूर्तीवर उंदीर फिरत होते&nbsp; त्यांनी शंकराच्या मूर्तीवर व पिंडीवर नैसर्गिक व्यवहारही केले. बालमनावर ह्या घटनेचा प्रचंड प्रभाव पडला. मूळशंकर मूर्तीपूजेविषयी चिकित्सक विचार करू लागला त्याने पिताश्रींना व पुरोहितांना प्रश्न विचारले&nbsp; समर्पक उत्तरे मिळेनात. काही वर्
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
35

., Parveen, та Govind Dwivedi. "पंडित लखमीचन्द के सांगों में चित्रित धार्मिक युगबोध". Journal of Advances and Scholarly Researches in Allied Education 15, № 5 (2018): 217–19. http://dx.doi.org/10.29070/15/57833.

Full text
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
36

डॉ., सत्येन्द्र कुमार मिश्र. "पाशुपत-सम्प्रदाय के रवततकों में लकु लीश का स्थान". International Journal of Research - Granthaalayah 7, № 9 (2019): 292–98. https://doi.org/10.5281/zenodo.3473448.

Full text
Abstract:
पाषुपत-सम्प्रदाय की उत्पत्ति छठीं-पाॅचवीं शताब्दी ई. पू. में हुई होगी। परन्तु इससे यह अभिप्राय नही ं निकालना चाहिए कि पाषुपत सम्प्रदाय का उद्भव छठवीं-पाॅचवी शताब्दी ई. पू. कि कोई आकस्मिक घटना मात्र है, क्योंकि किसी भी धार्मिक संस्था अथवा विचारधारा का उद्भव विभिन्न प्रवृत्तियों और परम्पराओं और प्रवृत्तियों और परम्पराओं के पारस्परिक आदान-प्रदान एवं संघात के फलस्वरूप होता है, जो कि शताब्दियों से उस मत विषेष में होती रहती है। भारतीय धर्मसाधना और प्रवृत्तियों को निरन्तर सम्मिश्रण होता रहा है। अतः हम किसी भी धार्मिक संस्था अथवा सिद्धान्त को सर्वथा एकेान्मुख नही मान सकते है। पाषुपत सम्प्रदाय के उद्भव
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
37

प्रणय, शर्मा. "त्रिवेणी संग्रहालय, उज्जैन, मध्य प्रदेश की शाक्त दीर्घा में प्रदर्शित सप्तमातृकाओं की मूर्तियों का विश्लेषणात्मक अध्ययन". International Journal of Contemporary Research in Multidisciplinary 4, № 1 (2025): 22–26. https://doi.org/10.5281/zenodo.14673854.

Full text
Abstract:
यह शोध पत्र मध्य प्रदेश के उज्जैन स्थित त्रिवेणी संग्रहालय की शाक्त दीर्घा में प्रदर्शित सप्तमातृकाओं की मूर्तियों का विश्लेषणात्मक अध्ययन प्रस्तुत करता है। सप्तमातृकाएं भारतीय धर्म, संस्कृति, और कला में गहरे धार्मिक और सांस्कृतिक महत्व की प्रतीक हैं।&nbsp; इस अध्ययन में इन मूर्तियों के शिल्प, प्रतिमा विज्ञान, और उनके धार्मिक-सांस्कृतिक प्रतीकात्मकता का गहन विवेचन किया गया है। शोध में इन प्रतिमाओं की ऐतिहासिक पृष्ठभूमि, शैलीगत विशेषताओं, और उनकी निर्माण-प्रक्रिया पर चर्चा की गई है। मूर्तियों के प्रतीकात्मक स्वरूप, उनके आभूषण, मुद्राओं, और अन्य कलात्मक तत्वों का विश्लेषण करते हुए यह अध्ययन उनकी
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
38

वाघमारे, प्रा. डॉ. जनार्धन केशवराव. "पर्यटन काळाची गरज एक भौगोलिक अवलोकन". International Journal of Advance and Applied Research 6, № 15(A) (2025): 123–26. https://doi.org/10.5281/zenodo.15166771.

Full text
Abstract:
<strong>सारांश:-</strong> पर्यटन म्हणजे मनोरंजन, विश्रांती आणि ज्ञान मिळवण्यासाठी केलेला प्रवास. पर्यटनामध्ये लोक नवीन ठिकाणे, संस्कृती, प्रथा आणि निसर्गाचा अनुभव घेतात. भारतासारख्या विविधतेने नटलेल्या देशात पर्यटनाला विशेष महत्त्व आहे. पर्यटनाचे विविध प्रकार आहेत, जसे की ऐतिहासिक पर्यटन, धार्मिक पर्यटन, साहसी पर्यटन, निसर्ग पर्यटन आणि वैद्यकीय पर्यटन. ऐतिहासिक पर्यटनामध्ये प्राचीन वास्तू, किल्ले आणि स्मारकांना भेट देणे समाविष्ट आहे, तर धार्मिक पर्यटनामध्ये तीर्थक्षेत्रे आणि धार्मिक स्थळांना भेट दिली जाते. निसर्ग पर्यटनामध्ये पर्वत, नद्या, समुद्रकिनारे आणि जंगलांचा आनंद घेतला जातो. पर्यटनामुळे
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
39

वाग्ले Wagle, महेन्द्र Mahendra. "माधवी उपन्यासमा धार्मिक लोकविश्वास (Religious Folk Beliefs in the Novel Madhavi)". Academia Research Journal 4, № 1 (2024): 138–47. https://doi.org/10.3126/academia.v4i1.73365.

Full text
Abstract:
यस अनुसन्धानमूलक लेखको अध्ययन माधवी उपन्यासमा विद्यमान धार्मिक लोकविश्वासमा केन्द्रित छ । माधवी उपन्यासले धार्मिक लोकविश्वासलाई उत्तरवैदिककालीन युगसन्दर्भका रूपमा प्रस्तुत गर्न सफल भएकाले यस लेखमा उक्त विषय छनौट गरिएको छ । यसमा परम्परागत पद्धति निगमनात्मक विधि र आधुनिक वैज्ञानिक पद्धति विश्लेषणत्मक विधिको उपयोग गरिएको छ । उपन्यास विश्लेषणका लागि लोकसाहित्यअन्तर्गत लोकविश्वासको सैद्धान्तिक मान्यतालाई आधार बनाई प्राज्ञिक अध्ययन गरिएको छ । यसमा मौलिकताका साथ महाभारतको छोटो विषयलाई चरित्रमार्फत युगीन समाज व्यवस्थामा धार्मिक लोकविश्वासलाई चर्चा गरिएको छ । लोकविश्वास लोकसमुदाय वा लोकमनले मानसिक रूपम
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
40

गणेश, शिवलाल माळी. "स्वातंत्र्योत्तर भारतीय राजकारणात धर्माचा प्रभाव". Young Researcher 13, № 4 (2024): 181–86. https://doi.org/10.5281/zenodo.14684605.

Full text
Abstract:
भारतीय राजकारणातील धर्माचा प्रभाव हा एक जटिल आणि संवेदनशील विषय आहे. भारतासारख्या विविधतेने नटलेल्या देशात धर्म आणि राजकारण यांचे परस्परसंबंध ऐतिहासिकदृष्ट्या महत्त्वपूर्ण आणि आजही वादग्रस्त आहेत. भारतीय राजकीय व्यवस्थेत धर्म आणि प्रादेशिक राजकारण यांचा परस्पर संबंध खूप गुंतागुंतीचा आहे. भारतातील विविध प्रादेशिक भागांमध्ये धार्मिक, सांस्कृतिक, आणि भाषिक विविधता पाहायला मिळते. प्रादेशिक राजकारणामध्ये धर्म महत्त्वाची भूमिका बजावतो, कारण तो मतदारांच्या भावनांवर प्रभाव टाकून त्यांचे ध्रुवीकरण करतो. वेगवेगळ्या धार्मिक दंगलीही मोठ्या प्रमाणात झालेल्या आपणास दिसून येतात.
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
41

सापकोटा, सन्दीप. "श्रीपशुपतिनाथको पुजारी परम्पराको परिशीलन". Prajna प्रज्ञा 124, № 2 (2023): 211–20. http://dx.doi.org/10.3126/prajna.v124i2.60605.

Full text
Abstract:
सर्वाम्नायका स्वामी भगवान् श्रीपशुपतिनाथको मन्दिरसँग जोडिएको प्राचीनता, परम्परा र धार्मिक मूल्यमान्यता, रीतिस्थितिका सापेक्ष नै पुजारी परम्परा पनि चलिआएको छ । सनातनी हिन्दूहरूको धार्मिक आस्था र विश्वासको केन्द्र श्रीपशुपतिनाथको पुजारी हुनका लागि निर्धारण गरिएका योग्यताहरू पनि हिन्दू धर्मावलम्बीहरूको आस्था र विश्वाससँग सम्बन्धित विषयहरू हुन् । भारतीय भट्ट पुजारी परम्परा पशुपतिनाथमा अक्षुण्ण रूपले अद्यापि चलिआएको सुदीर्घ परम्परा हो । परम्परा कानुनका रूपमा रहन पुगेको हुन्छ, वैधानिकता प्राप्त गरेको हुन्छ अर्थात् त्यसलाई संविधानले पनि आत्मसात् गरेको हुन्छ । सनातनदेखि चलिआएको परम्परा र त्यससँग जोडिए
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
42

डॉ.महादेव, रावसाहेब मुंडे. "स्वामी दयानंद सरस्वती यांचे राजकीय विचार". International Journal of Advance and Applied Research S6, № 7 (2025): 81–83. https://doi.org/10.5281/zenodo.14784477.

Full text
Abstract:
स्वामी दयानंद सरस्वती यांच्या विचारापासून भारताचे राजकीय विचाराचे नवे युग सुरु होते. उदारमतवादापेक्षा भिन्न अशी विचारसरणी अस्तित्वात आली. ती नवी विचार सरणी म्हणजेच राष्ट्रवादी विचारसरणी होय. दयानंद श्रेष्ठ भारतीय विचारवंत नव्हे, तर सर्वश्रेष्ठ शिक्षक ही होते. दयनंदाचा पिंड हा धार्मिक विचाराचा होता. मात्र त्यांनी आपले धार्मिक विचार बुध्दीशी पारखून घेतले होते. त्यांच्या धार्मिक विचारांना साधनेची तपश्चयेची आणि चिंतनाची व्यापक बैठक होती. &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; स्वामी दयानंद सरस्वती हे राजकीय विचारवंत नव्हते त्यानी राजकीय विचार असे संबोधता येईल असे लिखान
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
43

Talekar, P. R. "महाराष्ट्रातील उद्धारातील संताची भभूमीका / कामगिरी". International Journal of Advance and Applied Research 5, № 18 (2024): 44–48. https://doi.org/10.5281/zenodo.11654965.

Full text
Abstract:
प्राचीन काळातील समाजरचना आणि वर्णव्यवस्येनी समाजातील मानवाचे जीवन एका वर्तुळात बंधिस्त करूण ठेवले कोणताही वर्ण या पारंपारिक रचनेला तोडव्याचा प्रमल करण्यास पुढे झालेला नव्हता आणि समाज प्रबोधनाची गरज असतानाही त्याकडे जाणून बुजून दुर्लक्ष केले जात होते. सामाजिक बंधन कही परंपरा भातच तत्कालीन समाज गुरफटला गेला होता. समजातील अरुणारी वर्णव्यवस्था ही त्याला कारणीभूत होती. असे एक मत काढळते परंतु समाजातील धार्मिक संकल्पनाही त्याला कारणीभूत होती. ब्राहमण वर्ग आपल्या सरहद्दीबा आत कोणालाही प्रवेश करक देत नव्हता परिस्थितीचा कायदा घेवून धार्मिक कर्मकांडाची अतिरेक वाढत चालला होता. तो विधी करुण घेणे असो, भावर
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
44

Ojha, Devendra Nath. "Religious life reflected in the inscriptions of Jharkhand (झारखण्ड के अभिलेखों में प्रतिबिम्बित धार्मिक जीवन)". SAMBHAVYA, № XII (1 січня 2013): 263–84. https://doi.org/10.5281/zenodo.7883239.

Full text
Abstract:
ENGLISH Abstract: The Jharkhand region in northeast India has a unique geographical structure and a rich history of being ruled by various kings and empires, including Maurya, Gupta, Pal, Nag, Singh, and Mughal. The impact of their religious activities is evident in the cultural life of the region, which was influenced by mythological religion. The worship of goddesses such as Saraswati, Ganesha, Surya, and Annapurna, along with Vaishnava and Shakti, and their various forms, is confirmed by contemporary records. Religious works involved the construction of temples, land donations, and other ty
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
45

CHAND, BINNI. "धार्मिक अनुष्ठान ‘परैशराच’ में छहाड़ी गायन का महत्त्व". Swar Sindhu 7, № 1 (2019): 30–36. http://dx.doi.org/10.33913/ss.v07i01a05.

Full text
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
46

मिश्रा, धीरेन्द्र, та श्रीश तिवारी. "धार्मिक क्रियायों की वैज्ञानिक पद्धति- एक विश्लेषणात्मक अध्ययन". Divyayatan - A Journal of Lakulish Yoga University 1, № 1 (2024): 6–10. http://dx.doi.org/10.69919/y7re0v69.

Full text
Abstract:
भारत के अतिप्राचीन ज्ञानपद्धति का निर्माण एवं प्रसार केवल गुरूकुलों में ही नही किन्तु लोकस्वीकृति के द्वारा भी पुष्पित एवं पल्लवित हुआ है। प्रथमदृष्टया यह भले उत्तराधिकार से प्राप्त संस्कार,लोकाचार,पारितोषिक अथवा दंड की प्रत्याशा के कारण स्वीकार्य माना गया हो किन्तु ऐसी स्वीकृति लोभाचार अनादिकाल से वर्तमान पर समान भाव में स्वीकार्य हो यह पूर्णतया असंभव है। प्रस्तुत यह आलेख उन कारणों की विवेचना के उद्देश्य से युक्त है जो इन संस्कारों को काल निर्बाधित बनाये हुये है। साथ ही आलेख यह भी समझाने का प्रयास करता है कि वे कौन से तत्त्व है जो सदाचार,लोकाचार एवं मानवीय एवं प्राकृतिक व्यवहारों में सामंजस्य
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
47

गायकवाड, बाळू भिमराव. "सोलापूर जिल्हातील मांग समाजाच्या धार्मिक स्थितीचा ऐतिहासिक अभ्यास". International Journal of Advance and Applied Research 3, № 5 (2022): 44–45. https://doi.org/10.5281/zenodo.7397401.

Full text
Abstract:
<strong>प्रस्तावना</strong> &nbsp; &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; &nbsp;सोलापूर जिल्हातील मांग मूलतः हिंदू आहेत.त्यामुळे त्यांचे धार्मिक जीवन हिंदुचेच आहे.हिंदुच्या परंपरेने चालत आलेल्या धारणा त्यांच्यात आहेत.ते निसर्ग पूजक आहेत.हिंदूचे सर्व सण- उत्सव साजरे करतात. दसरा ,दिवाळी ,नागपंचमी ,पोळा ,संक्रात ,होळी हे सगळे हिंदुच्या संस्कृतीतील परंपरेतील सण &nbsp;मांग साजरे करतात.दुर्गामाता ,मातंगी व महादेव हे त्यांचे देव आहेत. याशिवाय खंडोबा ,म्हसोबा ,विठोबा ,लक्ष्मीआई ,मरीआई ,जरीआई, या देवता शिवाय हिंदुच्या इतर सर्व देवताची पूजा सोलापूर जिल्हातील मांग समाज करतो.याच्याशिवाय सो
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
48

मित्र, धीरज प्रताप. "महाकुम्भ: सांस्कृतिक पुनर्जागरण एवं धार्मिक पहचान का संगम". International Journal of Humanities and Arts 7, № 1 (2025): 91–95. https://doi.org/10.33545/26647699.2025.v7.i1a.124.

Full text
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
49

कांबळे, प्रा.डॉ. माधव नरहरी. "संत तुकाराम महाराज यांचे सामाजिक व धार्मिक चिंतन". International Journal of Advance and Applied Research 5, № 44 (2024): 172–74. https://doi.org/10.5281/zenodo.14710470.

Full text
Abstract:
<strong>सारांश:-</strong> महाराष्ट्र ही संतांची भूमी म्हणून ओळखली जाते. इतर राज्यांच्या तुलनेत महाराष्ट्र सदाचार संपन्न राज्य आहे. इथे मानवता, बंधुता, समता, दया, सौजन्य, परोपकार या मूल्याचे आचरण आहे. याला एकमेव कारण म्हणजे इथे जन्माला आलेले संत व त्यांनी केलेले कार्य हेच आहे..! महाराष्ट्रात संत ज्ञानेश्वर, संत तुकाराम, संत नामदेव, संत एकनाथ , संत जनाबाई, संत गाडगे महाराज, संत मुक्ताई, संत सोपानदेव, संत गोरा कुंभार, संत चोखामेळा, संत रोहिदास, संत विसोबा खेचर, संत सावता माळी, संत सोपानदेव, संत सोयरबाई, संत नरहरी सोनार, संत बहिणाबाई असे अनेक संत होऊन गेले. या सर्व संतांनी समाजातील अज्ञान, अंधकार,
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
50

1महाराज, सिंह धाकड़. "विद्रोही संन्यासी उपन्यास की धार्मिक एवं आध्यात्मिक प्रासंगिकता". International Educational Applied Research Journal 09, № 03 (2025): 1–4. https://doi.org/10.5281/zenodo.15001711.

Full text
Abstract:
हिन्दी उपन्यास विधा का यह दुर्भाग्य रहा है कि इस विधा के प्रति पूर्णतया समर्पित आलोचक हिन्दी में कम रहे हैं। हमारे मेघावी आलोचकों ने काव्य के सूक्ष्मतम और जटिल अनुभूति-संसार में जो चुनौतियाँ झेली हैं. बौद्धिक आनंद एवं रस प्राप्त किया है, सहृदयतापूर्वक परंतु अपेक्षित तटस्यता के साथ जो विश्लेषण क्षमता दिखायी है, उसे देखते हुए कहना पड़ता है कि हिन्दी का उपन्यास साहित्य उस सौभाग्य से वंचित ही रहा हैं। बार-बार यह प्रश्न उठाया गया है कि काव्य की तुलना में उपन्यास कम आधुनिक क्यों ? कम प्रयोगशील एवं कम महत्त्वाकांक्षी क्यों ? इसके उत्तर में यह कहा गया कि संवेदन की नवीनता, ताजगी और आवेग को क्षणमात्र मे
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
We offer discounts on all premium plans for authors whose works are included in thematic literature selections. Contact us to get a unique promo code!

To the bibliography