To see the other types of publications on this topic, follow the link: नास्तिकः.

Journal articles on the topic 'नास्तिकः'

Create a spot-on reference in APA, MLA, Chicago, Harvard, and other styles

Select a source type:

Consult the top 31 journal articles for your research on the topic 'नास्तिकः.'

Next to every source in the list of references, there is an 'Add to bibliography' button. Press on it, and we will generate automatically the bibliographic reference to the chosen work in the citation style you need: APA, MLA, Harvard, Chicago, Vancouver, etc.

You can also download the full text of the academic publication as pdf and read online its abstract whenever available in the metadata.

Browse journal articles on a wide variety of disciplines and organise your bibliography correctly.

1

प्रा., गौतम गायकवाड. "स्वामी दयानंद सरस्वती यांची ईश्वर संकल्पना". International Journal of Advance and Applied Research S6, № 7 (2025): 150–54. https://doi.org/10.5281/zenodo.14791651.

Full text
Abstract:
                        भारतीय तत्वज्ञान आस्तिक आणि नास्तिकमध्ये विभागलेले आहे. अस्तिक तत्वज्ञानात सांख्य, योग, न्याय, मीमांसा, वेदांत, आणि तंत्र येते. नास्तिक तत्वज्ञानात बुद्ध, जैन, चार्वाक, शीख आणि लिंगायतशास्त्र येतात. पाश्‍चात्य तत्वज्ञान सहा शास्त्रात मोडते. त्यात तर्कशास्त्र, सौंदर्यशास्त्र, नीतिशास्त्र, राजकारणशास्त्र, आत्मविद्या व सत्याचे ज्ञान ही दर्शनशास्त्रे आहे. आस्तिक तत्वज्ञान ईश्वरवादी आहे. नास्तिक तत्वज्ञान निरीश्‍वरवादी आहे. ही भारतीय दर्शने षड्दर्शने म्हणून स
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
2

Jha, Dr Manishkumar. "The Unanimity of Sūtras in the Grammar of Pāṇini". Kiraṇāvalī XIV, № 3&4, JULY- DECEMBER 2022 (2022): 347–53. https://doi.org/10.5281/zenodo.7911981.

Full text
Abstract:
“नानर्थिकामिमां कश्चिद् व्यवस्थां कर्तुमर्हति ।  तस्मान्निबध्यते शिष्टैः साधुत्वविषया स्मृतिः”॥ (वा०प०-1.29)  इत्यादि भर्तृहरिवचनेन साधुत्वविषयस्मृतेः नितान्तं समेषामपरिहार्यत्वं बहुधा समाम्नातम् । सिद्धान्ततः स्मरणादस्य शास्त्रस्य स्मृतिरूपत्वेन अनादित्वमभिव्यज्यते।  आचार्यराजशेखरेणाऽपि स्वकीयकाव्यमीमांसाग्रन्थे “शब्दानामन्वाख्यानं व्याकरणम्” इत्यस्य विवृत्तिप्रसङ्गेऽस्य शास्त्रस्य स्मृतित्वं प्रत्यपादि  तद्यथा-“पदवाक्यविवेको व्याकरणस्मृतिनिर्णीतः शब्दः”।  सकला अपि  स्मृतयः  व्याप्त्या एकदेशेन   वा वेदाधारिता एव
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
3

Patra, Sasankasekhara. "जैनरीत्या बौद्धसम्मतप्रमाणलक्षणसमीक्षणम् (Analysis of Buddhist Epistemology From Jain Perspective)". Kiraṇāvalī XIV, № 3&4, JULY- DECEMBER 2022 (2022): 388–95. https://doi.org/10.5281/zenodo.7930446.

Full text
Abstract:
परिदृश्यमानजगति अणुतमादारभ्य महत्तमं पर्यन्त सर्वं वस्तु खलु प्रमेयम्। प्रमेयज्ञानं किमपि साधनं विना स्वतोत्पादितं न भवति। अतः येन साधनेन प्रमेयज्ञानं जायते तत्खलु प्रमाणम्। अर्थात्प्रमीयते यथार्थज्ञानविषयीक्रियते वस्तुजातं येन तत् प्रमाणम्। येन वस्तुस्वरूपस्य निश्चयं ज्ञानं भवति तत्प्रमाणम्। प्रमाणस्य प्रयोजनं न केवलं शास्त्रेष्वपि तु संसारेऽस्मिन् वर्त्तते। कुतः? लौकिके किमपि व्यवहारकार्यं प्रमाणं विना न चलति। लौकिकव्यवहारे यदि कस्यचिद्वचनस्यप्रामाण्यविषये संशयो जायते तर्हि प्रमाणं विना केनाप्यनेनोपायेन तस्य सत्यता न ज्ञायते। अतः प्रमाणप्रयोजनं वर्त्तते। ‘लक्षणप्रमाणाभ्यां हि वस्तुसिद्
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
4

कोइराला Koirala, परशुराम Parashuram. "पौरस्त्य परम्पराका केही दार्शनिक पद्धति {Some Philosophical Approaches of the Western Tradition}". Shikshya Sandesh 6, № 1 (2023): 14–18. http://dx.doi.org/10.3126/ss.v6i1.63111.

Full text
Abstract:
दर्शनलाई नवउल्लास, नवआकाङ्क्षा र नयाँ प्राप्ति साधनाको नियमित अविरल प्रक्रिया मानिन्छ । प्रशस्त विदृत विमर्शबाटै सजीव परम्परा र चिन्तनको विकास सम्भव छ । हिन्दु, बौद्ध, जैन, लोकायत सन्दर्भादि पौरस्त्य दर्शन परम्पराका निरन्तरता मानिन्छन् । आस्तिक र नास्तिक गरी दुई धाराका दर्शन पौरस्त्य परम्परामा देखिन्छ । यिनैचिन्तनमा आधारित भएर यो लेख तयार गरिएको छ ।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
5

अञ्जु та सुभाष चन्द्र. "सांख्य-योग दर्शन परिभाषा डेटाबेस एवं ऑनलाइन खोज". RESEARCH REVIEW International Journal of Multidisciplinary 03, № 11 (2018): 890–94. https://doi.org/10.5281/zenodo.1934632.

Full text
Abstract:
ऑनलाइन सांख्य-योग दर्शन परिभाषा डेटाबेस विकास एक शोध के रूप में प्रारम्भ किया गया जिसका उद्देश्य हिंदी माध्यम से सांख्य-योग दर्शन परिभाषा डेटाबेस एवं खोज सिस्टम का विकास करना है । क्योंकि सांख्य-योग दर्शन परिभाषा के लिये कोई भी ऑनलाइन डेटाबेस अभी तक उपलब्ध नही है । जिससे प्रयोगकर्ता ऑनलाइन पारिभाषिक शब्दों को खोज सकें । अभी तक इस डेटाबेस में सांख्य दर्शन के कुल 100 तथा योग के कुल 295 तकनीकी शब्दों को शामिल किया गया हैं । इनमें वृद्धि भी की जा रही है । इनका संकलन सांख्य एवं योग दर्शन के मूल एवं भाष्य ग्रन्थों के आधार पर किया गया है । यह सिस्टम http://cl.sanskrit.du.ac.in/SankhyaYoga पर ऑनलाइन उ
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
6

मुक्तराज उपाध्याय. "बालकृष्ण समका कवितामा अध्यात्मचिन्तनको प्रेरणास्रोत". Interdisciplinary Journal of Management and Social Sciences 3, № 1 (2022): 232–41. http://dx.doi.org/10.3126/ijmss.v3i1.50252.

Full text
Abstract:
ईश्वरचिन्तनबाट आफ्नो काव्ययात्राको पहिलो पाइलो सारेका बालकृष्ण समका कविता पूर्वीय अध्यात्मवादी दर्शनबाट अनुप्राणित रहेका छन् । यिनलाई नास्तिक र भौतिकवादी कविका रूपमा व्याख्या गरिए पनि यिनका अधिकांश कवितामा पूर्वीय अध्यात्मवादी चिन्तनको प्रभाव यत्रतत्र देख्न सकिन्छ । वेद, पुराण, उपनिषद्, गीताजस्ता वैदिक वाङ्मय एवं वेदान्त दर्शनका आत्मा,परमात्मा, बन्धन, मोक्षसँग सम्बन्धित चिन्तनको अभिव्यक्ति उनका कवितामा गरिएकोहुँदा उनी एक अध्यात्मप्रेरित दार्शनिक व्यक्तित्व हुन् भन्ने कुरा पुष्टि हुन्छ । कुनै पनि व्यक्तिको व्यक्तित्व निर्माणमा ऊ जन्मेको पारिवारिक वातावरण र सामाजिक परिवेशले महत्वपूर्ण भूमिका खेल
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
7

Dixit, Vibhakar. "महावाक्योपनिदि प्रतिपादिताद्वैतवेदान्तविचारः". Nagfani 12, № 42 (3) (2022): 338–40. https://doi.org/10.5281/zenodo.14973754.

Full text
Abstract:
तरौ मधुकोशं परितः मधुमक्षिकाः इव  मनुष्याः विषयासक्ताः। अवलिप्तविषयाश्च मनुष्याः इममेव लोकम् उत्कृष्टं मन्यमानाः, परलोकं च अमन्यमानाः परमपुरुषार्थात् विहन्यन्ते। उक्तं च- “अयं लोके नास्ति पर इति मानीपुनः पुनर्वशमापद्यते मे” इति किन्तु परमकारुणिका भगवती श्रुतिः जगतस्थितिकारणं परिपिपालयिषुः प्राणिनां अनेकजन्ममृत्युजराबन्धादिभ्यः निवृत्तिकामा परमपुरुषार्थप्रयुक्तेतरत्रिपुरुषार्थसाधिका प्रवर्तते लोके। तामेव श्रुतिमादाय सर्वाणि सांख्ययोगादीनि आस्तिकानि वेदप्रामाण्याभ्युपगन्तॄणि दर्शनानि मनुष्यबुद्धिसहजानि ऋषिभिः प्रणीतानि। यद्यपि एतानि भिन्नभिन्नोपायप्रदर्शकानि किन्तु लक्ष्यैकमात्र
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
8

उपाध्याय, धनकृष्ण. "पौरस्त्य चिन्तनमा न्याय दर्शन". Journal of Tikapur Multiple Campus 3, № 3 (2017): 88–95. http://dx.doi.org/10.3126/jotmc.v3i3.70104.

Full text
Abstract:
पौरस्त्य चिन्तन परम्परामा दार्शनिक पक्षको पउल रहको छ । दशर्न भनेको संसारबारे प्रस्तुत दृष्टिकोण हो । बह्माण्डको उत्पत्ति ईश्वर, जीव, आत्मा आदिबारे दर्शनमा गहन रूपमा विश्लेषण गरिएको हुन्छ । पौरस्त्य दर्शन भन्नाले आर्यवर्तअन्तर्गत तपोवन र ऋषिमुनिको चिन्तन मननलाई बुझिन्छ । खास गरेर पौर स्त्य दार्शि नक चिन्तन मूलतः आध्यात्मिक नैतिक तथा धार्मिक पक्षमा आधारित रहको छ । यो आस्तिक रहे पनि चार्वाक दर्शन जस्तो पूणर्तः भौतिकवादी, अनीश्वरवादी र नास्तिक दर्शनको पनि उच्च स्थान रहेको पाइन्छ । खास गरेर षडदर्शनलाई पौरस्त्य वा पर्वूीय दशर्न मा महत्त्वपूर्ण स्थान रहको छ । यिनै षड्दर्शन अन्तर्गत पहिलो दर्शनका रूपम
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
9

शर्मा, ज्ञानेश्वर. "वैदिकवाङ्गमये ज्योतिषशास्त्रस्य वैशिष्ट्यम्". Sahitya Samhita 10, № 9 (2024): 9–14. https://doi.org/10.5281/zenodo.13962876.

Full text
Abstract:
विश्वसाहित्यस्य प्राचीनतमो धर्माधर्मावबोधको भारतीयसंस्कृतिसंवाहकः &nbsp;इष्टप्राप्त्यनिष्टपरिहारयोरलौकिकोपायभूतो निखिलविद्यासागरो नानाज्ञानविज्ञानरत्नाकरो ग्रन्थो <strong>&lsquo;वेदः&rsquo;</strong> प्रकीर्तितः अस्माकं ऋषिभिः। &nbsp;वेदा एव सर्वासां विद्यानां ज्ञानानाञ्च मूलाः सन्ति अत्र नास्ति संशयः। सर्वाः सत्यविद्याः वेदेभ्य एव निसृताः सन्ति। वेदाः ज्ञानराशित्वात् सार्वभौमिकाः <strong>ईश्वरोपदि</strong><strong>ष्टाः</strong><strong> सर्वार्थसाधकाश्च</strong> वर्तते। वेदानां भाषाज्ञानदृष्ट्या दुरुहत्वात् दुर्बोधकत्वाच्च वेदानां व्याख्यानं कथं भवेदिति जिज्ञासायामुच्यते-&nbsp;&nbsp; ज्ञानराशिव
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
10

आतिरा., जि. "तद्धितप्रत्ययेषु इत्संज्ञकवर्णाः।". Kiraṇāvalī 16, № 1-4 (2024): 372–75. https://doi.org/10.5281/zenodo.14690340.

Full text
Abstract:
शब्दानां अन्वाख्यानाय अथवा निर्माणाय हितकराः सहायकाः भवन्ति ये प्रत्ययाः ते तद्धितप्रत्ययाः। अथवा येषां प्रयोगेण भिन्नेषु अर्थेषु नूतनप्रातिपदिकानां निर्माणं भवति ते तद्धितप्रत्ययाः। तद्धितप्रत्ययेषु उपस्थिताः केचनवर्णाः प्रक्रियायां स्वयं भागं न स्वीकुर्वन्ति । प्रक्रियायाः आरम्भे एव लुप्यन्ते । एते सर्वे वर्णाः इत्संज्ञकवर्णाः अथवा अनुबन्धनाम्ना ज्ञायते। शिव -अण् इति स्थिते &nbsp;अत्र णकारस्य उपस्थितिः न दृश्यते तस्य लोपः भवति।अत्र णकारः अनुबन्धः अस्ति । नो चेत् इत्संज्ञकः अस्तीत्युच्यते। इत्संज्ञकवर्णस्य प्रयोजनं भवेदेव।यदि प्रयोजनं नास्ति, तर्हि वर्णस्य इत्संज्ञा न भवति। तद्धितप्रत्ययेषु इ
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
11

Barik, Kanchan. "रघुवंशमहाकाव्ये रसतत्त्वसमीक्षणम्". Kiraṇāvalī 16, № 1-4 (2024): 304–7. https://doi.org/10.5281/zenodo.14688683.

Full text
Abstract:
यथैव आत्मानं प्राणान् वा विहाय शरीरस्य सत्ता नास्ति, तथैव विना रसं काव्यं शुष्कवृक्ष इव प्रतिभाति, यस्य किमपि अस्तित्वं न विद्यते। तस्मादेव रससहितवाक्यं काव्यस्यात्मारूपेण सुप्रतिष्ठितम्। रसस्वरूपविषये उक्तं यत् विभावानुभावसञ्चारिभावसंयोगेन परिपुष्टः सन् रत्यादिस्थायिभावः आस्वाद्यो भवति चेत्, सः रस उच्यते। रसयोजनायां कविः स्वपारस्परिकप्रतिकूलतानुकूलताविषयान् मनसि निधाय काव्यं करोति, येन काव्ये श्रुतिदुष्टदोषो नोत्पद्येत।अत एव काव्ये रसयोजना अतीवदुष्करा जटिला च। महाकाव्यलक्षणे निर्दिष्टमिदं यत् शृङ्गार-वीर-शान्तेषु कश्चन रसः मुख्यरूपेण तदितराश्च गौणरूपेण ग्राह्याः। कविकुलगुरुः कालिदासः स्वविरचि
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
12

Nakarmi, Suresh. "अनात्मलक्षण सूत्रमा पञ्चस्कन्धको अनात्म भाव". Historical Journal 16, № 1 (2025): 194–201. https://doi.org/10.3126/hj.v16i1.76383.

Full text
Abstract:
पूर्वीय दर्शनमा आस्तिकता र नास्तिकताका अवधारणा विद्यमान छन् । आस्तिकहरू आत्माको अस्तित्वमा विश्वास गर्छन्, आत्माको नित्यतालाई स्वीकार गर्छन् भने नास्तिकहरू त्यसबाट अलग छन् । ईश्वर, आत्मा, परमात्मालाई स्वीकार नगर्ने पूर्वीय तीन नास्तिक दर्शनहरूमध्ये बौद्ध दर्शन अनात्मवादी मानिन्छ । बुद्धद्वारा देशना गरिएको अनात्मसँग सम्बन्धित दोस्रो उपदेश अनात्मलक्षण सूत्र हो । यस सूत्रको श्रवण पश्चात् ती पाँचै जना श्रोतापन्न भिक्षुहरू अर्हत् अर्थात् निर्वाणको अन्तिम मार्गमा पुगेका थिए । यस सूत्रले ‘म’ र ‘मेरो’ भन्ने मानसिकताले ग्रसित मनोभावको अनित्यता, दुःख र अनात्मलाई उजागर गरेको छ । हाम्रो शरीरलाई नामरूपधारी
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
13

पात्र:, ड. साधन कुमार. "शब्दार्थचित्रविनिर्माणे श्रीहर्षस्य कृतित्वम्". Kiranavali XV, № I-IV (2023): 213–18. https://doi.org/10.5281/zenodo.10643357.

Full text
Abstract:
संस्कृतालङ्कारिकैः व्यङ्ग्यमवलम्ब्य काव्यं त्रिविधमिति कथ्यते। तद्यथा- ध्वनिकाव्यं गुणीभूतव्यङ्ग्यकाव्यं चित्रकाव्यञ्चेति। तैरुच्यते यत् व्यङ्ग्यार्थप्रधानं काव्यं ध्वनिकाव्यमुत्तमकाव्यम्बा। काव्येऽस्मिन् व्यङ्ग्यार्थो वाच्यार्थतोऽधिकतरो रमणीयः। किन्तु यस्मिन् काव्ये वाच्यार्थो व्यङ्ग्यार्थेण सह संयुतं भूत्वा सौन्दर्यप्रकर्षं लभते तत्काव्यं गुणीभूतव्यङ्ग्यकाव्यमिति। काव्येऽस्मिन् व्यङ्ग्यार्थस्य प्राधान्यं नास्ति। व्यङ्ग्यार्थेण सह वाच्यचारुत्वमत्र प्रधानम्। किन्तु कुत्रापि कुत्रापि वा व्यङ्ग्यस्यांशिकं संस्पर्शमस्ति। व्यङ्ग्यार्थतोऽत्र वाच्यार्थोऽधिकतरो रमणीयः। पुनरपि चित्रकाव्येऽस्मिन् व्यङ्
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
14

Dr., Sreegith. T.G. "सामाजिकसमस्यापरिहारे भरतीयज्ञानपरम्परान्तर्गतस्य योगशास्त्रस्य स्थानम्". Kiraṇāvalī 16, № 1-4 (2024): 289–92. https://doi.org/10.5281/zenodo.14685195.

Full text
Abstract:
सर्वेषां सर्वांङ्गीणविकासः शिक्षया भवतीत्यत्र नास्ति काचिद्विप्रतिपत्तिः। तत्र च मुख्यं आधारभूतञ्च वर्तते ज्ञानम्। प्राचीनकाले येन च ज्ञानेन बुद्धिविकासः मनोविकासश्च सञ्जातौ तच्च औपनिषदं पौराणिकमैतिहासिकञ्च ज्ञानं अद्यत्वे सर्वेषु क्षेत्रेषु सर्वेषां कृते अत्यन्तमपेक्षतेति विचक्षणानां निरीक्षणमस्ति। बुद्धिविकासाय मनोविकासाय समाजान्तर्गतनानाविधसमस्यानां परिहाराय च भारतीयं तत् ज्ञानं समर्थमस्तीति आधुनिकानामपि प्रत्यभिज्ञा समुदिता वर्तते। अद्य स्वास्थ्यक्षेत्रे पातञ्जलयोगं सादरमङ्गीकुर्वन्ति तदनुतिष्टन्ति च भारतीयाः तथा वैदेशिकाः। भारतीयज्ञानपरम्परायामत्यन्तं महत्वपूर्णं स्थानमावहति योगशास्त्रम्।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
15

Upadhyaya, Mukta Raj. "समका कवितामा ब्रह्मचिन्तन". Journal of Development Review 8, № 2 (2023): 84–93. http://dx.doi.org/10.3126/jdr.v8i2.59240.

Full text
Abstract:
ईश्वरचिन्तनबाट आफ्नो काव्ययात्राको पहिलो पाइलो सारेका बालकृष्ण समका अधिकांश कविता पूर्वीय दर्शनबाट अनुप्राणित रहेका छन् । यिनलाई नास्तिक वा भौतिकवादी कविका रूपमा व्याख्या विवेचना गर्ने गरिए तापनि यिनका कवितामा निहित वैचारिक मान्यताको मूल आधार पूर्वीय दर्शन नै हो । आध्यात्मिक एवं ईश्वरीय चिन्तनयुक्त पारिवारिक वातावरण र संस्कारमा हुर्किएका बालकृष्ण समको ध्यान विज्ञान विषय लिई त्रिचन्द्र कलेजमा पढ्न थालेपछि भने बिस्तारै भौतिकवादी दर्शनतर्फ आकृष्ट हुन थालेको हो तापनि अध्यात्मविनाको विज्ञान त्रूmर र विनाशक हुनसक्छ भन्ने कुरामा सचेत समले अध्यात्मचिन्तन र पूर्वीय दर्शनको गहिरो अध्ययनबाट नै आफ्नो वैचा
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
16

Das, Ambarish. "Nature of Brahman in Upanishads- An Analysis." Kiraṇāvalī XIV, no. 3&4, JULY- DECEMBER 2022 (2022): 289–93. https://doi.org/10.5281/zenodo.7905612.

Full text
Abstract:
उनपिषद् इति शब्देन न कोऽपि ग्रन्थो बुध्यते केवलं विशेषज्ञानं लभते। न केवलं साधारणं ज्ञानमपि तु अतीव निगूढज्ञानमपि लभते। येन ज्ञानेन शान्तिं आनन्दञ्चेति ददाति, एवञ्च मनुष्याणां कृतार्थं अपि बोधयति। उप-पूर्वक-नि-पूर्वक-सद्-धातोः क्विप्-प्रत्ययेन उपनिषद् इति शब्दनिष्पन्नो भवति। सद्-धातोः अर्थ &lsquo;उपवेशनम्&rsquo;, उप शब्दस्यार्थः &lsquo;समीपम्&rsquo;, नि शब्दस्यार्थः &lsquo;अत्यधिकम्&rsquo;। सद्-धातोः त्रिविधा अर्थाः गतिः प्राप्तिः वा,&nbsp; विनाशः, अवसादनञ्चेति। गुरोः समीपे स्थित्वा यया विद्यया ज्ञानं लभते सा उपनिषद् इति कथ्यते। इयं विद्या ब्रह्मविद्या इति कथ्यते। बृह् धातोः बृंह धातोर्वा मणिन
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
17

सुजन, मण्डल शोधार्थी मध्य एशियाई अध्ययन केंद्र (संस्कृत) कश्मीर विश्वविद्यालय हजरतबल श्रीनगर जम्मू और कश्मीर. "सांख्यसम्मत कैवल्य में बुद्धि तत्त्व का भूमिका". Siddhanta's International Journal of Advanced Research in Arts & Humanities 2, № 2 (2024): 1–14. https://doi.org/10.5281/zenodo.14062554.

Full text
Abstract:
भारतीय दर्शन सम्प्रदायों में महर्षि कपिल प्रणीत सांख्य दर्शन को आदि दर्शन माना गया है। इस दर्शन को भारतीय शोध समाज के साथ-साथ पाश्चात्य शोध समाज में भी अभूतपूर्ण समादर मिला है। भारतीय सभी आस्तिक और नास्तिक दर्शनों का परम लक्ष्य ही है मोक्ष प्राप्त करना। सांख्य दर्शन के अनुसार त्रिविध दुःखों से ऐकान्तिक व आत्यन्तिक परित्राण पाना ही मोक्ष तथा कैवल्य है। अतः भारतीय अन्य दर्शनों की न्याय यह दर्शन भी तत्त्वज्ञान से कैवल्य प्राप्त करने का वर्णन करता है। क्या बुद्धि किसी व्यक्ति को कैवल्य प्राप्त करने में मदद कर सकती है? अगर यह उसे कैवल्य प्राप्त करने में मदद कर सकती है, तो कैसे? इस शोध पत्र का उद्दे
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
18

भोलानारायण Bholanarayan रेग्मी Regmi. "शाब्दिकालङ्कारिकयोर्मते व्यञ्जनावृत्तिविचारः {A Study About the Connotation Between Grammarians and Rhetoricians}". Kaumodaki: Journal of Multidisciplinary Studies 5, № 1 (2025): 17–27. https://doi.org/10.3126/kdk.v5i1.73640.

Full text
Abstract:
हितानुशासनरूपस्य शास्त्रस्य पदपदार्थरूपत्वं सर्वसिद्धं वर्तते । एवं सति पदे पदार्थे च सम्बन्धरूपेण व्यञ्जनाया अपरिहार्यत्वात् शाब्दिकानां मते वर्णपदवाक्यजातिव्यक्तिभेदेन अष्टौ स्फोटाः सन्ति । तेषु अखण्डवाक्यस्फोटस्यैव मुख्यतं शब्दब्रह्मण स्वरूपं च स्वीर्कतं विद्यते । स च स्फोटः स्फुटत्यर्थो यस्मादशौ स्फोटः । स्फुट्यत अर्थ अनेन इति स्फोटः वा । शब्दार्थोभयात्मकः स्फोटः सिद्धः । तच्च प्राकृतध्वनिव्यङ्गयत्वे सति निराकाङ्क्षार्थ बोधजनकत्वं स्फोटत्वम् । एतादृशं लक्षणं स्फोटस्य ध्वनि व्यङ्ग्यत्वं व्यञ्जनां विना न सम्भवति । यतः शाब्दिकानां मते व्यञ्जनावृतिरावश्यकी एवञ्च आलङ्कारिकाणां साहित्यशास्त्रे क
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
19

Mathur, Kumkum. ""COORDINATION OF COLORS IN MUSIC" (WITH SPECIAL REFERENCE TO RAGAMALA PAINTINGS)." International Journal of Research -GRANTHAALAYAH 2, no. 3SE (2014): 1–5. http://dx.doi.org/10.29121/granthaalayah.v2.i3se.2014.3561.

Full text
Abstract:
The third chapter in the book titled Kamsutra (2E-3E century AD) of Vatsyayan Muni discusses the forty-four arts. In which the first place is Geethan (music), in the second place Badyam (instrumental music), in the third place Nrityam (dance) and in the fourth place, Alakhya i.e. 'painting'. The commentary (11-12th century) of the third chapter of the first authority of the Kamasutra (Jayamangala) was presented by Pandit Yashodhar. Under which the six parts of Alekhya (painting) were described. 1. Variation 2. Proof, 3. Bhava, 4. Lavanya Yojana, 5. Analogy and sixth varna-breach. "Ring-break"
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
20

डाॅ., कुमकुम माथुर. "''संगीत म ें र ंगा े का समन्वय''". International Journal of Research - GRANTHAALAYAH Composition of Colours, December,2014 (2017): 1–5. https://doi.org/10.5281/zenodo.888770.

Full text
Abstract:
वात्सायन मुनि के कामसूत्र (र्2 इ -3 ई शताब्दी ई0) नामक ग्रन्थ में तीसरे अध्याय के अन्तर्गत चा ैसठ कलाओं का विव ेचन किया गया है। जिनमें प ्रथम स्थान पर गीतं (संगीत) द्वितीय स्थान पर बाद्यं (वाद्य- वादन), तृतीय स्थान पर नृत्यं (नाच) तथा चतुर्थ स्थान पर आलेख्यं अर्था त ‘चित्रकला’ को माना ह ै। ‘कामसूत्र के प्रथम प्राधिकरण के तीसरे अध्याय की ‘जयमंगला’ नामक टीका (11-12वी शताब्दी) पण्डित यशोधर द्वारा प्रस्तुत की गई। जिसके अन्तर्गत आलेख्य (चित्रकला) के छह अंग वर्णित किये गये। 1. रूपभेद 2. प ्रमाण, 3. भाव, 4. लावण्य या ेजना, 5. सादृश्य एव ं छटवां वर्णिका-भ ंग। ‘‘वर्णिका-भंग’’ अर्थात विभिन्न रंगा ें का
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
21

Joshi, Abhijeet. "The Place of Peace and Non-Violence in the Vedic Tradition." RESEARCH REVIEW International Journal of Multidisciplinary 10, no. 3 (2025): 227–32. https://doi.org/10.31305/rrijm.2025.v10.n3.025.

Full text
Abstract:
The modern world draws its inspiration for peace and non-violence from an Indian personality – Mahatma Gandhi. And Gandhi, in turn, drew his inspiration from ancient traditions. It is commonly believed that Gandhi adopted the concept of non-violence from Jainism, and this argument appears logically sound. Today, Jainism is largely confined to certain parts of Rajasthan and Gujarat. As Jain followers traveled for trade and commerce, they carried Jainism with them wherever they went. However, Gandhi himself preferred to identify as a Hindu. Therefore, it is more likely that the inspiration for G
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
22

प्रा., डॉ. प्रशांत भंडे. "संत तुकाराम महाराजांच्या अभंगातील पुरोगामित्व : एक अभ्यास". International Journal of Humanities, Social Science, Business Management & Commerce 07, № 02 (2023): 01–05. https://doi.org/10.5281/zenodo.8127462.

Full text
Abstract:
संत तुकारामांचे संपूर्ण नाव तुकाराम बोल्होबा अंबिले. त्यांचा जन्म देहू येथे इ.स. १६०८ मध्ये झाला. वयाच्या सतराव्या वर्षी आई-वडिल वारले, भावजय वारली, थोरला भाऊ विरक्त झाला. कानाचे दिवाळे निघाले. पत्नी रखमाबाई व मुलगा संतू हे द्रारिद्रयावस्थेने अन्नावाचून मेले. अशा कौटुंबीक दु:खामुळेच त्यांनी लोकान्त सोडून एकान्त स्विकारला दि. २३ जाने. १६४० रोजी त्यांना गुरुपदेश झाला इ.स. १६४९ मध्ये संत तुकारामांना स्वर्गवास झाला. संत तुकारामांचे सुमारे ५,००० अभंग उपलब्ध आहेत. आपल्या रचनेचे &ldquo;काय म्या पामरे बोलावी उत्तरे बोलविता धनि वेगळाची।।&rdquo; अशा विनयाने सारे श्रेय ते विश्वंभरास देतात विठ्ठलाविषयी नि
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
23

SHIVARAJ. "मनुष्यजन्मसाफल्यं धर्मसेवनात्". 25 жовтня 2022. https://doi.org/10.5281/zenodo.7248539.

Full text
Abstract:
<strong>म</strong><strong>नुष्यः यथा जीर्णभूतानि वासांसि त्यक्त्वा नवीनानि वासांशि गृह्णाति तथा, जीवः जरारोगादिभिः युक्तं जीर्णदेहं विहाय कायान्तरं प्रविशति । देहस्य नाशः अस्ति किन्तु जीवस्य नाशः नास्ति । &ldquo;न जायते म्रियते वा कदाचित्&rdquo; इति भगवतः वचनानुसारोऽयं जीवः स्वरूपेण न जायते । मरणमपि न प्राप्नोति । अयं जीवः एकं शरीरं विहाय देहान्तरं प्राप्नोति । देहे हन्यमानेऽपि जीवो न हन्यते । अयं जीवः अनादिर्नित्यः । देहं त्यक्तुम् इच्छा नास्ति चेदपि पुराणं देहं त्यक्त्वा नूतनशरीरं प्राप्नोति एव । एनं जीवं शस्त्राणि न छिन्दन्ति, पावको न दहति । एनम् आपः न क्लेदयन्ति, मारुतः न शोषयति च । अनेकजन
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
24

Acharya, Nitin. "पुराणानां क्रमः सृष्टिविद्याया: निरुपणं च". Towards Excellence, 30 червня 2024, 198–208. https://doi.org/10.37867/te160217.

Full text
Abstract:
पुराणविद्या अस्माकं कृते बहु महत्त्वं वहति । विज्ञानस्य भूता: भविष्यामाणा: आविष्कारा: उल्लिखिता: सन्ति, सर्वेऽपि अत्र पुराणेषु प्रदर्शितानि सन्ति । तदत्र आश्चर्यस्य विषय: अस्ति । अत्र सर्वप्रथमं तु पुराणानि कानि ? तेषां संख्या का ? कति वा ? तस्योल्लेख: अस्ति अत्र । अष्टादश पुराणानि सन्ति अत्र । तत्र मकारेण द्वे, भकारेण द्वे, ब्रवर्णेन त्रीणि, वकारेण चत्वारि, अनापलिंगकुस्का इति वर्णै: अन्यानि सप्त पुराणानि सन्ति । तत्र क: क्रम: आश्रयणीय: ? तदत्र लिखितमस्ति । किं पुराणं प्रथमं किं च द्वितीयं तदत्र चर्चितमस्ति । सर्वाणि पुराणानि युगपत् न संभूतानि ? पुराणानि अष्टादश सन्ति । किन्तु एकमपि स्वतन्त्रं
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
25

Bhat, Vinayak. "भारतीयगणिते शून्यस्य वैशिष्ट्यविमर्शः". Shodhshauryam International Scientific Refereed Research, 3 травня 2024, 80–84. http://dx.doi.org/10.32628/shisrrj2472130.

Full text
Abstract:
अथ खलु भारतदेशेऽस्मिन् विराजन्ते प्राचीनकालादारभ्य शास्त्राणि । तत्र कालविधायकं त्रिस्कन्धात्मकं ज्योतिषं मूर्ध्निस्थाने तिष्टति । तत्र च सिद्धान्तस्कन्धे गणितभागस्य महत्वं वरीवर्ति। अत्र व्यवहारार्थं उपयुज्यमानं अङ्कगणितं कल्पसूत्रस्य अङ्गत्वेन शुल्बसूत्रस्य च उपाङ्गत्वेन निरूपितः ज्यामितिः तथा खगोलशास्त्रगणनार्थमुपयुज्यमानं गणितं विकासमवाप्य “गणितशास्त्रम्” इति विख्यातम् ।तत्र शून्यस्य विचारे भारतीयानां योगदानं विशिष्ठं वर्तते । शून्यं नाम किमपि नास्ति अथवा मौल्यरहितम् इति अर्थः । मौल्यराहित्यं गणितशास्त्रे कथम् प्रमुखं पात्र वहति इति इतिहासे गणितसिद्धान्तानम् अध्ययनं कृतवतां गणितशास्त्रज्ञा
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
26

डॉ. गोविन्द प्रसाद मिश्र. "अद्वैतवेदान्त में प्रत्यक्ष-सम्प्रत्यय". International Journal of Advanced Research in Science, Communication and Technology, 13 жовтня 2023, 239–45. http://dx.doi.org/10.48175/ijarsct-13138.

Full text
Abstract:
भारतीय दार्शनिक चिन्तन में अविद्या समस्त दुखों का मूल कारण है | अविद्या एवं उसके संस्कारों को नष्ट करके सत्यज्ञान का बोध कराना ही भारतीय दर्शन का उद्देश्य है | यहाँ सत्य एवं असत्य के निर्णय हेतु लक्षण एवं प्रमाणों का निर्देश है- 'लक्षणप्रमाणाभ्यां वस्तुसिद्धिः | प्रमाणों के द्वारा सत्यासत्य परीक्षण ही न्याय है- प्रमाणैरर्थपरीक्षणं न्याय: | भारतीय दर्शन में यथार्थ ज्ञान (प्रमा) प्राप्ति के साधन को प्रमाण कहा गया है जिनमे प्रत्यक्ष ,अनुमान,शब्द,उपमान.अर्थापत्ति , अनुपलब्धि आदि प्रमाण प्रमुख हैं| यद्यपि प्रमाणों की संख्या के सम्बन्ध में सभी दर्शनों में मतैक्य नहीं है, नास्तिक चार्वाक केवल एक ( प्
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
27

SRILAXMI, ADIGA. "विवेकानन्दस्य तत्त्वचिन्तनम्". 24 жовтня 2022. https://doi.org/10.5281/zenodo.7245390.

Full text
Abstract:
<strong>स्वामी विवेकानन्दः </strong><strong>विश्वधर्मसम्मेलने &nbsp;भारतीय संस्कृतेः उपादेयतां श्रेष्ठतां च प्रादर्शयत् </strong>&nbsp;<strong>।</strong>&nbsp;<strong>विविधानि पुस्तकानि ग्रन्थालयतः आनीय तृष्णायाः निवारणाय पठति &nbsp;स्म सः । विशेषतया भगवतः सृष्टिरहस्यानि तं सम्मोहयन्ति स्म । न केवलम् इतिहासं, विज्ञानशास्त्रं प्राश्रात्यतत्त्वशास्त्रमपि &nbsp;सम्यगधीतवान् सः । अध्ययनेन तस्य मेधाशक्तिः विकसिता भवति स्म । सन्देहसन्दोहाः तं परितः भवन्ति स्म, सः</strong>&nbsp;<strong>अन्धविश्वासान् &nbsp;मनसः &nbsp;तिरस्कर्तुं &nbsp;शक्तवान् , तत्त्वस्य साक्षात्कारन्तु न प्राप्तवान् ।</strong>&nbsp
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
28

काण्डपाल, ममता. "जैन दर्शन के दार्शनिक स्वरूप का एक अध्ययन". Scholarly Research Journal for Interdisciplinary Studies 4, № 37 (2017). http://dx.doi.org/10.21922/srjis.v4i37.10823.

Full text
Abstract:
जैन दर्शन प्राचीन दर्शनों में से एक है। जैन शब्द की उत्पत्ति ‘जिन‘ शब्द से मानी जाती है, जिसका अर्थ है विजेता। विजेता से तात्पर्य यह है कि, व्यक्ति द्वारा अपनी कामनाओं एंव मन को जीत लिया हो अर्थात विजय प्राप्त कर ली हो। और वह व्यक्ति जन्म-मृत्यु के क्रम से मुक्त हो गया हो। ऐसा माना जाता है कि जैन दर्शन लगभग छठी शताब्दी ई0 पू0 भगवान महावीर स्वामी के द्वारा पुनराव्रतित हुआ। जिन्हें ‘वर्धमान‘ ‘वीर‘ ‘अतिवीर‘ और सन्मति भी कहा जाता है। जैन दर्शन की उत्पत्ति का कारण वेदों की प्रमाणिकता एवं कर्मकाण्ड की अधिकता को माना जाता है। जहां एक ओर वेदों में ईश्वर को सत्ता का सर्वोच्च स्वामी माना गया है वहीं दूस
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
29

Acharya, Nitin. "भारतविदेशयो: धेन्वो: भेद:". Towards Excellence, 31 березня 2024, 399–416. https://doi.org/10.37867/te160127.

Full text
Abstract:
भारतविदेशयो: धेन्वो: भेद: शोधपत्रस्य अस्मिन् विषये का धेनु: उत्तमा का च अनुत्तमा ? तस्य चर्चा कृता अस्ति । तेन दुग्धस्य महत्त्वं ज्ञातव्यं भवति । धेनु: तु केवलं भारतीयधेनुरेव भवति । यतो हि अन्या / विदेशीया धेनु: धेनुरेव नास्ति । स केवलं जीव: । धेनु: तु केवलमस्माकं भारतवर्षस्य एव भवति । अत्रारम्भे पुराणस्य परिचयं दत्वा लक्षणानि दतानि सन्ति । तत्र पंचलक्षणनि सन्ति, दशलक्षणनि अपि विद्यन्ते । पुराणश्रवणस्य लाभ: अपि अस्ति । क: लाभ: ? तर्हि य: पुराणं श्रुणोति स: कपिलाधेनुदानं करोति तादृशं फ्लं प्राप्नोति । अत्र धर्मशास्त्रस्य चर्चा अपि अस्ति । धर्म: क: ? तस्य बहूनि लक्षणानि भिन्नानि दर्शितानि सन्ति
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
30

शर्मा, सियाराम, та लक्ष्मण सिंह. "बौद्ध कालीन दर्शन: एक अध्ययन". Anthology The Research 9, № 3 (2024). https://doi.org/10.5281/zenodo.12747794.

Full text
Abstract:
This journal has been published in Peer-reviewed International Journal ''Anthology The Research'' URL : http://socialresearchfoundation.com/new/publish-journal.php?editID=9185 Publisher : Social Research Foundation, Kanpur (SRF International)&nbsp; &nbsp;Abstract : भारत की पावन धरा पर समय-समय पर अनेक धर्म,&nbsp;पंथ,सम्प्रदाय&nbsp;विकसित हुए हैं,&nbsp;जिन्होंने अपनी सौम्यता&nbsp;की महक से मानव&nbsp;के कल्याण का मार्ग प्रशस्त किया है।&nbsp;भारत में दर्शन की एक लम्बी परम्परा है। यहाँ धर्म और दर्शन का गहरा संबंध हमेशा से रहा है। भारतीय दर्शन परंपरा में अधिकांश सम्प्रदाय&nbsp;किसी न किसी&nbsp;धर्म
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
31

मिश्र, राकेश. "आधुनिकता: शोध-क्षेत्र में व्याप्त आत्मविस्मृति एवं आत्मसंभ्रम". विचार 10, № 01 (2017). http://dx.doi.org/10.29320/jnpgvr.v10i01.11050.

Full text
Abstract:
आधुनिकता मनुष्य को स्वयंभू ;ैमस.िहतवनदकमकद्ध मानती है। इसके अनुसार मनुष्य इन्द्रियजन्य अनुभव एवं बुद्धिबल के संयोग से सृष्टि के सभी रहस्यों का ज्ञान प्राप्त करने में सक्षम है, और मानव इतिहास इसी दिशा में गतिमान है। आधुनिक विचार दृष्टि मनुष्य की सर्वज्ञता की प्रतिपादक रही है। आधुनिक ज्ञान-विज्ञान यह मानता है कि मनुष्य अनुभव, प्रयोग और तर्क-शक्ति के बल पर प्रकृति व समाज के सभी पक्षों को प्रकाशित कर सकता है और इस प्रकार अभूतपूर्व भौतिक-आर्थिक उपलब्धियाँ हासिल कर सकता है। आधुनिक ज्ञान-मीमांसा में ऋतम्भरा-प्रज्ञा व आत्मानुभूति के लिए कोई स्थान नहीं है। आधुनिक विचार-दृष्टि व्यक्ति, समाज एवं ब्रह्माण
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
We offer discounts on all premium plans for authors whose works are included in thematic literature selections. Contact us to get a unique promo code!