To see the other types of publications on this topic, follow the link: मृत्यु.

Journal articles on the topic 'मृत्यु'

Create a spot-on reference in APA, MLA, Chicago, Harvard, and other styles

Select a source type:

Consult the top 50 journal articles for your research on the topic 'मृत्यु.'

Next to every source in the list of references, there is an 'Add to bibliography' button. Press on it, and we will generate automatically the bibliographic reference to the chosen work in the citation style you need: APA, MLA, Harvard, Chicago, Vancouver, etc.

You can also download the full text of the academic publication as pdf and read online its abstract whenever available in the metadata.

Browse journal articles on a wide variety of disciplines and organise your bibliography correctly.

1

Dhakal, Badri Prasad. "मृत्यु कवितामा मृत्युको परिभाषा". Prajnik Bimarsha प्राज्ञिक विमर्श 6, № 12 (2024): 71–82. http://dx.doi.org/10.3126/pb.v6i12.70525.

Full text
Abstract:
आधुनिक नेपाली कवितामा मञ्जुल प्रारम्भमा प्रगतिवादी वैचारिक धरातलका कविता लेख्ने कविका रूपमा चिनिन्छन् । वि.सं. २०२४ को राल्फा आन्दोलनका अभियन्ता मञ्जलु का यस आन्दोलनसँग सम्बद्ध कविताहरू प्रगतिवादी प्रवृत्तिका छन् भने पछिल्लो समयका कविताहरू भिन्नभिन्न प्रवृत्तिका देखिन्छन् । सामाजिक राजनीतिक विकृति र विसङ्गति, अनाचार, शोषण, अशिक्षा, गरिबी आदिको विरोधका साथै क्रान्ति र विद्रोही चेतनाको अभिव्यक्तिलाई उनले आफ्ना कविताका विषय बनाएका छन् । मञ्जुल प्रणयपरक, रागात्मक चेतना, प्रकृतिचेतना र राष्ट्रिय चेतनालाई सरल र कलात्मक भाषामा प्रस्तुत गर्ने कवि हुन् । कवि मञ्जुलको मृत्युकविता (२०५५) मा मृत्युको परिभ
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
2

ढकाल Dhakal, बद्रीप्रसाद Badriprasad. "अन्तर्मनको यात्रामा मृत्युबोध". Prajnik Bimarsha प्राज्ञिक विमर्श 6, № 11 (2024): 106–15. http://dx.doi.org/10.3126/pb.v6i11.66022.

Full text
Abstract:
अन्तर्मनको यात्रामा प्रस्तुत गरिएको मृत्युबोध अथवा मृत्युिचन्तनको विश्लेषण गरी प्राप्त भएको निचोड प्रस्तुतसम्बन्धीमान्यताको विश्लेषण गर्दा प्राप्त भएको मुख्य पक्ष के हो भने जन्मेपछि मृत्युसहज प्रक्रिया हो मानव हुन् या प्राणी तिनकोमृत्यु निश्चित छ । हामीलाई मृत्यको बोध छ तर पटकपटक सम्झाउनु पर्छ । हामीले मृत्युलाई सहजै स्वीकार गर्न सक्ने स्थितिमा पुग्नका लागि ज्ञानबाट नै सम्भव छ जीवनको अन्तिम अवस्थामा आफूले गरेका कर्मबोध गरी असल कर्मलाई मनन गर्दै चित्त वा मन नै सम्पूर्ण किसिमका भय, बन्धन र यसको समान्यीकरण गर्न सके अन्तिम अवस्थामा सरल मृत्यु प्राप्त हुन सक्दछ । ज्ञानद्वारा नै मृत्युबोध गर्न सके म
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
3

बापन, हाजरा. "रवींद्रनाथ की लघुकथाओं में मृत्यु चेतना". 'Journal of Research & Development' 15, № 8 (2023): 22–27. https://doi.org/10.5281/zenodo.7812822.

Full text
Abstract:
मानव जीवन में मृत्यु आवश्यक है। मृत्यु विभिन्न कारणों से होती है। हम मानते हैं कि मृत्यु जीवन का अंत है। लेखक रवींद्रनाथ ने कई मौतें करीब से देखीं। मानसिक रूप से टूट गया। लेकिन उन्होंने मृत्यु को विनाश के रूप में नहीं देखा। उन्होंने विनाश में सृष्टि की अव्यक्त अवस्था को देखा। मृत्यु पर विजय प्राप्त कर वे मृत्युंजय हो गए। मृत्यु कवि के साथ घनिष्ठ है। यदि मृत्यु न हो, तो संसार स्थिर रहेगा। संसार नई सृष्टि का मुख नहीं देखेगा। मौत का मुख्य कारण। रवीन्द्र के नाटकों में हमें मृत्यु भी बहुत मिलती है। उन सभी दिशाओं में जाए बिना हम देखेंगे कि लेखक रवीन्द्रनाथ कहानी में मृत्यु को किस प्रकार देखते हैं। क
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
4

खतिवडा khatiwada, लेखराज Lekhraj. "प्रह्लाद नाटकमा मृत्यु चिन्तन". Kaladarpan कलादर्पण 5, № 1 (2025): 64–73. https://doi.org/10.3126/kaladarpan.v5i1.74735.

Full text
Abstract:
प्रस्तुत लेखमा नाटककार बालकृष्ण समले लेखेको प्रह्लाद नाटकमा व्यक्त भएको मृत्यु चिन्तनको खोजी गरिएको छ । समले विष्णुपुराणमा पाइने हिरण्यकशिपु र उसको छोरो प्रह्लादसँग सम्बन्धित घटनालाई नाटकीकरण गरी प्रस्तुत नाटक लेखेका हुन् । छोरो प्रह्लाद आफ्नो विरोधी देखिएको र उसले आफ्नो परमशत्रु भगवान् विष्णुको भक्ति गरेपछि हिरण्यकशिपु छोराप्रति ज्यादै क्रोधित भएको र उसले आफ्नै छोेरो प्रह्लादलाई मार्न खोजे पनि ऊ विष्णुका कृपाले बाँचेको तर अन्त्यमा हिरण्यकशिपु आपैmले मृत्युवरण गर्न पुगेको घटनामा पुगी टुङ्गिएको प्रस्तुत नाटकमा मृत्यु चिन्तन व्यक्त भएको पाइन्छ । यस संसारमा जन्मेजति सबै प्राणीको एक दिन अवश्यै मृत
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
5

पुन Pun, डम्बरबहादुर Dambarbahadur. "सांस्कृतिक प्रचलनमा मगर जातिको मृत्यु संस्कार एक परिचय". BMC Research Journal 3, № 1 (2024): 100–111. http://dx.doi.org/10.3126/bmcrj.v3i1.69342.

Full text
Abstract:
मगर मृत्यु संस्कारलाई मूल केन्द्र बनाएर तयार गरिएको यो लेख मूल रूपमा खाम भाषी मगर र त्यसमा पनि सल्यान आठ हजार क्षेत्रका मगरहरूको मृत्यु संस्कारमा केन्द्रित छ । नेपालका मगर जातिमा प्रचलित मृत्यु संस्कारका बारेमा सामान्य लेख रचना पाइए तापनि हालसम्म अनुसन्धानमूलक लेख तयार हुन नसक्नु यस अध्ययनको मूल समस्या हो । यही समस्यामा केन्द्रित भएर मगर जातिमा प्रचलित मृत्यु संस्कारको विवेचना गर्नु नै यस अध्ययनको उद्देश्य हो । यो गुणात्मक अध्ययन हो । यसमा वर्णनात्मक, नमुना छनोट र स्थलगत कार्य विधिको प्रयोग गरिएको छ । व्यक्तिको मृत्यु भएपछि शुद्धशान्ति नहुँदासम्म मगरहरूले सम्पन्न गर्ने मौलिक प्रकृतिको मृत्यु स
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
6

सेठी, अर्चना. "छत्तीसगढ के जिलो में मृत्यु दर का विश्लेषणात्मक अध्ययन". Journal of Ravishankar University (PART-A) 29, № 1 (2023): 9–15. http://dx.doi.org/10.52228/jrua.2023-29-1-2.

Full text
Abstract:
छत्तीसगढ में स्वास्थ्य स्थिति बहुत खराब है। विश्व स्वास्थ्य संगठन के अनुसार 1000 ब्यक्तियों पर 1 डाक्टर की उपलब्धता प्राप्त करने में भारत को 6 वर्ष लगेगा और छत्तीसगढ को 18 वर्ष लगेगा। छत्तीसगढ में 2017 में शिशु मृत्यु दर 37प्रति हजार है अखिल भारत में यह 33 प्रति हजार है। बारहवीं पंचवर्षीय योजना में शिशु मृत्यु दर 25 प्रति हजार का लक्ष्य था जो प्राप्त नहीं हो सका। भारत में औसत जीवन प्रत्याशा 65.2 वर्ष है और छत्तीसगढ में 62.5 वर्ष है। जो अखिल भारतीय स्तर से काफी कम है। छत्तीसगढ में शिशु मृत्यु दर अखिल भारतीय स्तर से अधिक है। ग्रामीण क्षेत्र में शिशु मृत्यु दर शहरी क्षेत्र से अधिक है। ग्रामीण क्ष
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
7

कार्की, डा विनोद. "मृत्यु शृङ्खला कवितामा प्रयुक्त विम्ब". Solukhumbu Multiple Campus Research Journal 6, № 1 (2024): 171–82. https://doi.org/10.3126/smcrj.v6i1.74539.

Full text
Abstract:
प्रस्तुत लेखमा मञ्जुलको मृत्यु शृङ्खला कविताको आधार लिएर प्रयुक्त विम्ब केलाउन दृष्टान्तसहित विवेचना गरी विम्ब निक्र्यौल गरिन्छ । विम्बका मान्यतामा टेकेर मञ्जुलको मृत्यु शृङ्खला कवितामा मृत्यु दर्शनलाई विभिन्न सन्दर्भमा प्रस्तुत गरिएको कुरा पत्ता लगाई मृत्यु शृङ्खला कवितामा विम्बको सम्बन्ध देखाउनु यो लेखको उद्देश्य रहेको छ । यो लेखमा मञ्जुलकोे मृत्यु शृङ्खला कवितालाई प्राथमिक स्रोत सामग्री र सौन्दर्यशास्त्रीय तत्त्व विम्बसँग सम्बद्ध ग्रन्थहरूलाई द्वितीयक सामग्रीका रूपमा उपयोग गरिएको छ । प्राप्त तथ्यहरूको विश्लेषण गर्दा विश्लेषणात्मक विधिलाई स्वीकार गरिएको छ । काव्यशास्त्रले स्थापित गरेका मूल्य
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
8

खालिद, अनवर, та त्यागी सत्यम. "जनपद सहारनपुर नगर निगम में विगत वर्षों (2021-2024) में जन्म दर तथा मृत्यु दर का एक तुलनात्मक अध्ययन". RECENT RESEARCHES IN SOCIAL SCIENCES & HUMANITIES 12, № 1 (2025): 51–54. https://doi.org/10.5281/zenodo.15289221.

Full text
Abstract:
यह अध्ययन जन्म दर और मृत्यु दर के बीच संबंधों का विश्लेषण करता है और उनके बीच के कारणों का पता लगाने का प्रयास करता है जन्म दर और मृत्यु दर के आँकड़े किसी क्षेत्र की जनसंख्या की सेहत ओर विकास के बारे में महत्वपूर्ण जानकारी प्रदान करते है। इस अध्ययन में जनपद सहारनपुर नगर निगम में विगत वर्षों में जन्म दर मृत्यु दर का एक तुलनात्मक विश्लेषण किया गया है अध्ययन के परिणामों से पता चलता है कि जनपद सहारनपुर नगर निगम में जन्म दर में कमी हुई है, और मृत्यु दर में भी कमी हुई हैI
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
9

गोडे, मनीष माणिकराव. "गीता हमें मृत्यु सीखाती है।". International Journal of Applied Research 11, № 4 (2025): 252–59. https://doi.org/10.22271/allresearch.2025.v11.i4d.12484.

Full text
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
10

ढुंगाना, शोभाकुमारी. "ललित विष्टको ‘बेखबर मृत्यु’ कथामा अभिघातको खोजी". Cognition 3, № 1 (2021): 232–42. http://dx.doi.org/10.3126/cognition.v3i1.55692.

Full text
Abstract:
प्रस्तुत अध्ययनमा उत्तरआधुनिक साहित्यको विभिन्न अवधारणामध्ये अभिघात सिद्धान्तलाई आधार बनाएर ललित विष्टको ‘बेखबर मृत्यु’ कथाको विश्लेषण गरिएको छ । अङ्ग्रेजीको ट्रौमा शब्दलाई नेपालीमा रूपान्तरित अभिघात शब्दले चिनाउने गरिएको पाइन्छ । अघिभात (ट्रौमा) भनेको मानसिक घाउ पार्ने पीडादायी अनुभूति हो । युद्धजन्य भौतिक अभौतिक तथा मानसिक सन्त्रासको चरम स्थिति अभिघात हो । सामान्यतः अभिघात मानसिक र दौहिक दुवै हुन्छ, तर मनोविज्ञान र साहित्यमा मानसिक अभिघातलाई महत्व दिइएको पाइन्छ । यस विश्लेषणात्मक अध्ययनमा अभिघात कथाको समालोचना पद्धतिका आधारमा ‘बेखबर मृत्यु’ कथाबाट तथ्य सङ्कलन गरी अभिघातको खोजी गरिएको छ । कथा
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
11

लामा Lama, प्रेम Prem ध्वज Dhwaj. "ह्योल्मो जातिको अन्त्येष्टि संस्कार Hyolmo Jatiko Antyesti Sanskar". Nepalese Culture 13 (2 грудня 2019): 57–64. http://dx.doi.org/10.3126/nc.v13i0.27501.

Full text
Abstract:
नेपालमा बसोबास गर्ने विविध जाति जनजातिहरु मध्ये आदिबासी समुदायमा गणना हुने ह्योल्मो अल्पसंख्यक जाति हो । उनीहरुको मुख्य पुख्र्यौली बसोवासस्थल सिन्धुपाल्चोक जिल्लाको हेलम्बु र पाँचपोखरी गाउँपालिका हो । यीबाहेक अरु २१ जिल्लामा पनि बसोवास रहेको पाइन्छ । यो जातिको विभिन्न संस्कारहरु मध्ये अन्त्येष्टि संस्कार एक महत्वपूर्ण संस्कार हो । ह्योल्मोहरु महायानी बौद्ध धर्मावलम्वीभएकोले उनीहरुकोहरेक संस्कार महायनी बौद्ध धर्मको आधारमा रीतिथितिहरु सम्पन्न गरिन्छ । सबै प्रकारका संस्कार कार्य सम्पन्न गर्नको लागि लामाको महत्वपूर्ण भूमिका रहेको हुन्छ ।यसरी नै मृत्यु संस्कार पनि विभिन्न चरणमासम्पन्न गरिएको हुन्छ
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
12

लामा Lama, प्रेम Prem ध्वज Dhwaj. "ह्योल्मो जातिको अन्त्येष्टि संस्कार Hyolmo Jatiko Antyesti Sanskar". Nepalese Culture 8 (2 грудня 2019): 57–64. http://dx.doi.org/10.3126/nc.v8i0.27501.

Full text
Abstract:
नेपालमा बसोबास गर्ने विविध जाति जनजातिहरु मध्ये आदिबासी समुदायमा गणना हुने ह्योल्मो अल्पसंख्यक जाति हो । उनीहरुको मुख्य पुख्र्यौली बसोवासस्थल सिन्धुपाल्चोक जिल्लाको हेलम्बु र पाँचपोखरी गाउँपालिका हो । यीबाहेक अरु २१ जिल्लामा पनि बसोवास रहेको पाइन्छ । यो जातिको विभिन्न संस्कारहरु मध्ये अन्त्येष्टि संस्कार एक महत्वपूर्ण संस्कार हो । ह्योल्मोहरु महायानी बौद्ध धर्मावलम्वीभएकोले उनीहरुकोहरेक संस्कार महायनी बौद्ध धर्मको आधारमा रीतिथितिहरु सम्पन्न गरिन्छ । सबै प्रकारका संस्कार कार्य सम्पन्न गर्नको लागि लामाको महत्वपूर्ण भूमिका रहेको हुन्छ ।यसरी नै मृत्यु संस्कार पनि विभिन्न चरणमासम्पन्न गरिएको हुन्छ
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
13

मुक्तराज उपाध्याय. "‘घोडा भएको छ–मृत्यु’ कवितामा अभिव्यञ्जित ध्वनि". Interdisciplinary Journal of Management and Social Sciences 4, № 1 (2023): 96–104. http://dx.doi.org/10.3126/ijmss.v4i1.54107.

Full text
Abstract:
व्यञ्जनाशक्तिका केन्द्रीयतामा साहित्य सौन्दर्यको विवेचना गर्ने एक महत्वपूर्ण सिद्धान्त हो ध्वनिवाद, जसलाई नवौ“ शताब्दीका आचार्य आनन्दवद्र्धनले प्रतिपादन गरेका थिए । ध्वनिवादले आफ्नो मूल स्रोत पाणिनीय प्रवर्तित व्याकरणशास्त्रलाई मानेको छ । व्याकरणले वर्णहरूको वाचकत्वलाई भन्दा त्यसबाट निसृत नित्य स्फोटात्मक अर्थलाई बढी जोड दिएजस्तै साहित्यशास्त्रमा पनि ध्वनि शब्दले सुनिने आवजलाई मात्र नभएर प्रयुक्त शब्द वा वाक्यले आफ्नो अर्थ वा अभिप्राय त्यागेर कुनै विशिष्ट भाव अथवा व्यङ्ग्यार्थ जनाउने काव्यको वस्तुविषेशबाट नै वास्तविक अर्थ व्यक्त हुन्छ भन्ने कुरामा यस सिद्धान्तले विश्वास राख्दछ । साहित्यमा वाच्
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
14

Sendang, Bhupal Kumar. "मुन्धुम र लिम्बू समुदायमा प्रचलित जन्म, विवाह र मृत्यु संस्कारहरु". Pranayan प्रणयन 25, № 7 (2025): 84–102. https://doi.org/10.3126/pranayan.v25i7.77987.

Full text
Abstract:
मुन्धुम लिम्बू जातिको धर्मशास्त्र, ज्ञानशास्त्र, दर्शनशास्त्र र इतिहास हो । यसमा विश्व ब्रह्माण्ड र चराचरजगतको उत्पतिसम्बन्धी आख्यान, लिम्बू मानवजातिको सभ्यताको विकासको इतिहास र यस जातिमा प्रचलित विभिन्न संस्कृति तथा संस्कारहरु सङ्गृहीत छन् । यसलाई मूलतः मूर्त तथा अमूर्त संस्कृतिको रुपमा अध्ययन गरिन्छ । लिम्बू समुदायमा प्रचलित जन्म, विवाह र मृत्यु संस्कारहरु के के हुन ? लिम्बू समुदायमा प्रचलित जन्म, विवाह र मृत्यु संस्कारहरुको उद्भव कसरी भएको पाइन्छ ? र लिम्बू समुदायमा प्रचलित जन्म, विवाह र मृत्यु संस्कारहरु कसरी सम्पन्न गर्ने गरिन्छ ? भन्ने प्रश्नहरुको जवाफप्राप्त गर्ने उद्देश्यले अध्ययन गरिए
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
15

सुवेदी Subedi, सखिशरण Sakhisharan. "भाषिक सन्दर्भ : भाषिक भूगोल, आगमन, सम्मिलन र मृत्यु". Shabda Sadhana शब्दसाधना 7, № 1 (2024): 12–20. https://doi.org/10.3126/shabdasadhana.v7i1.75079.

Full text
Abstract:
भाषा विचार विनिमयको सशक्त माध्यम हो । भाषाका उच्चार्य र लेख्य दुई रूप हुन्छन । भाषामा मानव जीवनको प्रतिबिम्ब हुने हुनाले मानव सभ्यतासँग भाषाको तादात्म्य सम्बन्ध रहन्छ । यसैले भाषालाई मानव ज्ञानका विविध क्षेत्र, सन्दर्भ र विषयका कोणबाट हेर्नु पर्ने हुन्छ । मानवीय व्यवहारका समग्र सन्दर्भहरू भाषामा समेटिने हुनाले भाषाको प्रयोग क्षेत्र, एउटा भाषामा अर्को भाषाका शब्दहरू आगमन हुँदा त्यसबाट पर्ने प्रभाव तथा भाषाको प्रयोग नै हराउने अवस्था देखापर्न सक्दछ । भाषिक वक्ताको प्रयोग क्षेत्र, बाक्लो र पातलो बस्ती क्षेत्र आदि कुराका बारेमा तयार पारिने नक्साङकन भाषिक भूगोल हो । भाषिक भूगोलभित्र प्रयोगमा रहेका भ
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
16

Joshi, Rajan Lal. "Mataya: Festival a symbol of Cultural Unity मतयाःपर्व सांस्कृतिक एकताको प्रतिक". Historical Journal 13, № 1 (2022): 65–71. http://dx.doi.org/10.3126/hj.v13i1.46226.

Full text
Abstract:
उपत्यकाको सांस्कृतिक पर्वमध्ये ललितपुरको मतयाःपर्व विशिष्ट रहेको छ । भाद्रकृष्ण द्वितीयाका दिन मृतकको आत्माले शान्ति र निर्वाण पाउन भनी ललितपुरका बौद्ध र अन्यधार्मिक सम्पदा स्थलमा दीपयात्रा गरी मनाइने मतयाः पुराकथाको परम्परा बोकेर अघि बढेको छ । गुणकारण्डव्यूह सूत्रको चैत्य पुङ्गावदानमा उल्लेखित शशिपटनका राजा सिंहकेतुको मृत्युपश्चात् राँगोको रूपमा जन्मिएर मृत्युपछि उनको सिङको बाजाबजाइ देवस्थल परिक्रमा गरेर प्रारम्भ भएको मतयाः धार्मिक एवं सामाजिक समन्वयको प्रतिकको रूपमा लिन सकिन्छ । श्रावणशुक्लपूर्णिमाका अघिल्लो दिन कुम्भेश्वरमा नौबाजा बजाइ प्रारम्भ हुने मतयाः बौद्धकथामा आधारित भएपनि शिव र शिवगण
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
17

कल्पना, अले, та सरोज कुमार सिंह डॉ. "बाल विवाह पर अंकुश क्यो जरूरी हैं?" INTERNATIONAL EDUCATION AND RESEARCH JOURNAL - IERJ 11, № 3 (2025): 57–58. https://doi.org/10.5281/zenodo.15583011.

Full text
Abstract:
यदि हम विकसित भारत की कल्पना करते है तो उसमें बाल विवाह एक बहुत बड़ी रूकावट दिखाई पड़ती है, क्योकि किसी भी देश को हम अगर विकसित बनाना चाहते है तो उस देश के महिला और पुरूष देानो को विकसित करना जरूरी है, लेकिन बाल विवाह होने से महिलाओं की समाजिक भागीदारी कम हैं। बाल विवाह के कारण मातृ मृत्युदर, शिशु मृत्यु दर में अपेक्षित कमी नही हो रही है।यूनीसेफ के अनुसार आज भी भारत देश में हर साल 18 वर्ष से कम उम्र की 15 लाख लड़कियों का विवाह कर दिया जाता हैं, भारत में दुनिया की सबसे अधिक बालवधुये है, जो विश्व की कुल बालवधुओं की संख्या का तीसरा भाग है, बाल विवाह से न केवल उन बच्चों का, बल्कि परिवार का, समाज क
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
18

Husain, Shakeel. "माओवाद की असफलता साम्यवाद से पूंजीवाद तक". RESEARCH EXPRESSION 6, № 9 (2023): 19–28. https://doi.org/10.61703/re5.

Full text
Abstract:
माओवाद बीसवीं शताब्दी में सर्वाधिक उथल-पुथल मचाने वाला दर्शन है । लैटिन अमेरिका अफ्रीका एशिया के अनेक विकासशील देशों में माओवादी दर्शन ने राजनीतिक हिंसा को एक नया आयाम दिया है , हिंसा को महिमा मण्डित किया है । तीसरी दुनिया के अनेक देशों में माओवादी हिंसा राज्य के विरुद्ध एक गंभीर खतरे के रूप में उपस्थित हुई है । प्रस्तुत शोधपत्र यह विश्लेषण करने का प्रयत्न करता है कि माओवादी दर्शन में वे कौन से तत्व हैं जो राजनीतिक हिंसा के प्रति लोगों को आकर्षित करते हैं । चीन में साम्यवादी क्रांति के बाद से माओ की मृत्यु तक माओवाद की क्या सफलताएं और असफलताएं रहीं है । माओवाद क्या चीन का कोई हित कर सका है ? इ
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
19

प्रतिमा. "पहाड़ की एक दलित महिला की दर्द भरी दांस्ताः ''कगार की आग''". Recent Researches in Social Sciences & Humanities (ISSN: 2348 – 3318) 10, № 01 (Jan.-Feb.Mar.) (2023): 61–63. https://doi.org/10.5281/zenodo.7952066.

Full text
Abstract:
उपन्यास में उपन्यासकार ने कुमाऊँ अंचल के ग्राम्य जीवन के वर्चस्व संपन्न लोगों के साथ-ही-साथ सरकारी कर्मचारियों की दूषित प्रवृत्तियों का उद्घाटन किया है। ‘कगार की आग’ मे समाज के सक्षम एवं सरकारी कर्मचारियों के अनाचार के प्रति विरोध के स्वर भी व्यक्त हुए हैं। इस उपन्यास की गोमती एक ऐसी नारी चरित्र के रूप में सामने आती है, जिसके हिस्से पितृहीनता का दंश, दुराचारी पति की घोर उपेक्षा, पति की मृत्यु और पति की मृत्यु के बाद अस्वस्थ पुरुष से विवाह होने की पीड़ा पाती है। उसकी पीड़ा और जीवन की कठिनाइयां यहीं नहीं थमती हैं, ‘कगार की आग’ हिमांशु जोशी का आंचलिक उपन्यास है। यह उपन्यास
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
20

मिश्रा, मनीष कुमार, та नीलूफ़र खोजाएवा. "उज़्बेकी उपन्यासकार अस्कद मुख्तार का उपन्यास चिंगारी ।". Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences 4, № 22 (2024): 42–47. https://doi.org/10.5281/zenodo.13765030.

Full text
Abstract:
एक कवि, नाटककार, उपन्यासकार, कहानीकार और अनुवादक के रूप में प्रसिद्ध उज़्बेकी साहित्यकार अस्कद मुख्तार का जन्म 23 दिसंबर सन 1920 को फ़रगना के मध्यम वर्गीय परिवार में हुआ । आप के पिता एक रेलवे सड़क कर्मचारी थे । आप का बचपन फ़रगना में ही बीता । पिता की मृत्यु हो जाने के बाद आप अनाथालय में रहते हुए ही बड़े हुए । पिता की मृत्यु के समय आप सिर्फ 11 वर्ष के थे ।  बड़ी मुश्किलों से आप ने ‘उरता मकतब’ और हाई स्कूल की पढ़ाई पूरी की । अध्ययन के प्रति यह आप का जुनून ही था कि सन 1942 में आप ने एशियन सेंट्रल युनिवर्सिटी,ताशकंद से भाषाशास्त्र/ फिलोलाजी में स्नातक की शिक्षा पूरी की । इसके बाद
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
21

सेठी, अर्चना, та मेघा डडसेना. "छत्तीसगढ राज्य में सार्वजनिक ब्यय का स्वास्थ्य पर प्रभाव का अध्ययन". Journal of Ravishankar University (PART-A) 30, № 2 (2024): 32–41. http://dx.doi.org/10.52228/jrua.2024-30-2-4.

Full text
Abstract:
कुल सार्वजनिक व्यय में स्वास्थ्य पर व्यय के प्रतिशत में उतार-चढ़़ाव की प्रवृत्ति देखने को मिलती है एवं अध्ययन अवधि के अंत में दोनो मेें सकल राज्य घरेलु उत्पाद (जी.एस.डी.पी.) तथा कुल सार्वजनिक व्यय में वृद्वि हो रही है। है। जिसमें वर्ष 2001-02 में ळैक्च् में 25846.2 करोड़ रूपये हैै। राज्य में कुल सार्वजनिक व्यय 5471.5 करोड़ रूपये किया गया। सकल राज्य घरेलू उत्पाद के प्रतिशत के रुप में सार्वजनिक व्यय सर्वाधिक 26.1 प्रतिशत 2018.19 में है एवं सबसे कम 2015.16 में 19.5 प्रतिशत है एवं अध्ययन अवधि के अंत में दोनो मेें सकल राज्य घरेलु उत्पाद (जी.एस.डी.पी.) तथा कुल सार्वजनिक व्यय में वृद्वि हो रही है। सकल र
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
22

Om Prakash and Ashok Ahirwar. "Death Rites in Kol Tribe." RESEARCH REVIEW International Journal of Multidisciplinary 6, no. 12 (2021): 126–29. http://dx.doi.org/10.31305/rrijm.2021.v06.i12.017.

Full text
Abstract:
Death is the ultimate ultimate truth of life, one who has come in this world has to go one day or the other. Like other communities of Baghelkhand region, people of Kol tribe also perform death rites, but some specialties still exist in the traditional way. Kol Jana believes that death happens to the body, the soul is immortal. According to the tradition, salvation can be achieved only after performing the funeral rites, that is why the ashes (flowers) are immersed in holy rivers like Ganga or Narmada. Food, water is arranged for the dead soul and water is kept in a pitcher in the Peepal tree.
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
23

अधिकारी Adhikari, दीपबहादुर Dip Bahadur. "नेपाली समाज र यसले जनस्वास्थ्यमा पारेको प्रभाव". Samaj Anweshan समाज अन्वेषण 2, № 1 (2024): 94–104. http://dx.doi.org/10.3126/anweshan.v2i1.68579.

Full text
Abstract:
समृद्ध र स्वस्थ समाज निर्माणका लागि हरेक नागरिक शारीरिक, मानसिक, सामाजिक र आध्यात्मिक रूपले स्वस्थ हुन जरुरी हुन्छ । मृत्यु शास्वत सत्य हो अर्थात् प्राकृतिक प्रक्रिया हो । यद्यपि दिनहुँ यहाँ मानिसहरूले अप्रत्यासित ज्यान गुमाइरहेका हुन्छन् । अकालमा मृत्यु हुनु अथवा उपचार विधि भएर पनि रोग पालेर बस्न बाध्य हुनु स्वस्थ समाज निर्माणको सूचक भने पक्कै होइन । मानिस सामाजिक प्राणी हो । यसर्थ, साझा उद्देश्य प्राप्तिका लागि व्यक्तिहरू सङ्गठित भएर समाज निर्माण गरिएको हुन्छ । समाज स्थापना र रूपान्तरण गर्ने क्रममा आर्थिक, सामाजिक, धार्मिक, सांस्कृतिक र राजनीतिकजस्ता तत्त्वहरू आधार बन्न पुगेका छन्, जसले जनस्
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
24

Parajuli, Jagat Prasad. "Routines and dimensions of Senior Citizens' Happy Lives." Historical Journal 14, no. 1 (2023): 130–40. http://dx.doi.org/10.3126/hj.v14i1.52975.

Full text
Abstract:
मानवीय जीवनको भौतिक स्वरूपजन्म शैशवावस्था, बाल्यकाल, युवावस्था र प्रौढावस्था हुँदै शारीरिक विकासको चरणवद्ध प्रक्रियाबाट अगाडि बढ्ने धु्रवसत्य आधारहरू हुन् । जन्मेर प्रौढ बनुन्जेल मानवीय जीवनले प्रत्येक चरणहरूका मौलिक विशिष्टताहरूको रसस्वादन गर्दै सभ्य र सुसंस्कृतियुक्त नागरिकको भूमिका निर्वाह गर्दै समाजको उन्नतिका बहुआयामिक पक्षहरूमा अभूतपूर्व योगदान पु¥याएको हुन्छ । जन्मसँगै मृत्यु अर्थात् मुक्ति पनि अन्योन्याश्रित बनेर सँगसँगै अस्तित्वमा उदीयमान भएको हुन्छ । जन्मपछि मृत्यु अनिवार्य शर्त हो जुन अनिवार्य मात्र हैन अपरिहार्य पनि छ । यसर्थ मानिसले आप्mनो जीवनकाललाई अब्बल, सबल र प्रबल बनाएर आपूmल
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
25

निरौला, कुलराज. "सँगिनीमा व्यक्त संस्कृति". Prajna प्रज्ञा 124, № 2 (2023): 205–10. http://dx.doi.org/10.3126/prajna.v124i2.60604.

Full text
Abstract:
सँगिनी लोकगीतको लयगत भेद हो भने संस्कृतिको अभिन्न अङ्ग रूपमा पनि चिनिन्छ । यसले नेपाली नारीका कथाव्यथाका साथै नेपाली संस्कृतिलाई चिनाउने काम गरेको छ । नेपली समाजमा प्रचलित सँगिनीमा नारीहरूले उनीहरूका समस्याका साथै आफ्ना वेदना र पीडा कारुणिक रूपमा प्रस्तुत गर्दछन् । नेपालमा बसोवास गर्ने जातजातिका आआफ्नै सांस्कृतिक परम्परा रहेका छन् । नेपाली संस्कृति भन्नु नै अनेकतामा एकताको संस्कृति हो । सँगिनीका गायिकाहरूले कहिले विवाहका अवसरमा विवाह गर्नुपूर्व वरको परीक्षा लिने परम्परा रहेको छ भने आफूले मान्य व्यक्तिका घरमा भेट्न गएका अवसरमा केही लिएर जाने परम्परा रहेको छ । सानै उमेरमा विवाह बन्धनममा बाँधिएर
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
26

सापकोटा Sapkota, ढाकाराम Dhakaram. "नेपाल एकीकरणमा बहादुर शाहको योगदान". HISAN: Journal of History Association of Nepal 10, № 1 (2024): 117–24. https://doi.org/10.3126/hisan.v10i1.74905.

Full text
Abstract:
प्रस्तुत अध्ययन नेपालको एकीकरण कार्यमा बहादुर शाहको योगदानका विषयमा केन्द्रीत रहेको छ । कुनै समय विशाल भ ू भागमा समेटिएको नेपाल मध्यकालको उत्तरार्धसम्म आपुग्दा विभिन्न बाइसी, चौबिसी, सेन र उपत्यकाका मल्ल राज्यहरूमा विभाजन हुन पुगेको थियो । त्यसबेला राज्यलाई पैतृकसम्पती जसरी अंशवण्डा लगाउने समेत गरिन्थ्यो । त्यो भन्दा भिन्नसोच गोरखामा राजा पृथ्वीनारायण शाहले लिए । उनले विभिन्न टुक्रामा विभाजित भएका नेपाल भित्रका राज्यहरूलाई एकीकृत गर्ने अभियान चलाए जुन अभियान पुरा नहुँदै उनको मृत्यु भयो । उनको मृत्युपछि राजपरम्परा अनुसार उनका छोरा प्रतापसिंह शाह राजा भए । उनको छोटो समयमा नै मृत्यु भएपछि नायवीले
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
27

राजबीर, सिंह डॉ. जितेन्द्र शर्मा. "मराठा साम्राज्य के मजबूत स्तम्म महादजी सिंधिया (1727- 1794 ई.)". International Educational Applied Research Journal 09, № 04 (2025): 32–39. https://doi.org/10.5281/zenodo.15289535.

Full text
Abstract:
इस प्रकार महादजी सिंथिया का जीवनकाल उत्साहपूर्ण कार्यशीलता का लन्चा समय हैं। महादजी महान् राजनीतिज्ञ दुरदर्शिता से सम्पन्न चतुराई एवं रणनीति में कुशल थे। पेशवा परिवार को प्रति अपनी कृतज्ञता प्रकट करने में महादजी कभी पीछे नहीं हटते थे। रानोजी सिंथिया को पांच पुत्रों में वे सबसे योग्य पुत्र साबित हुये। उन्होंने पानीपत के युद्ध में खोई हुई मराठा प्रतिष्ठा को पुनः प्राप्त किया। निर्वासित मुगल बादशाह को दिल्ली की गद्दी पर बैठाया। इसके अलावा उन्होंने अपने सीमित साधनों का सफलतापूर्वक प्रयोग करके एक छोटी किन्तु प्रशिक्षित सेना तैयार की जिसके वन पर उसने उत्तर भारत को उन क्षेत्रों को जीता जो उन्होंने पा
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
28

प्रा., डॉ. लदाफ एस. के. "महात्मा गांधी व सत्याग्रह". उदयगिरी - बहुभाषिक इतिहास संशोधन पत्रिका 01, № 04 (2023): 217–23. https://doi.org/10.5281/zenodo.10115487.

Full text
Abstract:
1920 मध्ये लोकमान्य टिळकांचा मृत्यु झाला व भारतीय राजकारणात महात्मा गांधींचा उदय झाला. म्हणजे टिळक पर्वाचा अस्त होऊन गांधीपर्व सुरु झाले&nbsp;1920 नंतरच्या संपूर्ण कालखंडावर महात्मा गांधींचा जबरदस्त प्रभाव होता. मवाळवाद<strong>, </strong>जहालवाद<strong>,&nbsp;</strong>क्रांतिकारी या मार्गापेक्षा सत्याग्रहाचा वेगळा मार्ग गांधींनी भारतीय स्वातंत्र्य आंदोलनाला दिला. महात्मा गांधींचा जन्म&nbsp;2 ऑक्टोबर&nbsp;1869 रोजी गुजरातमधील पोरबंदर या गावी झाला. त्यांचे पूर्ण नाव मोहनदास करमचंद गांधी होते. बॅरिस्टरची पदवी संपादन करुन वकिलीचा व्यवसाय त्यांनी सुरु केला<strong>; </strong>परंतु त्यांचा पिंड निराळ
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
29

Srivastava, Sushma. "THE CREATION OF ADVERTISING: VISION OF MUSIC (WITH REFERENCE TO AUDIO-VISUAL MEDIUM)." International Journal of Research -GRANTHAALAYAH 3, no. 1SE (2015): 1–3. http://dx.doi.org/10.29121/granthaalayah.v3.i1se.2015.3451.

Full text
Abstract:
Communication can be called synonymous with life. Millions of cells in our body constantly communicate among themselves. The moment this process stops, the moment we get to death. Another name of life is communication, communication-nothingness signifies death.In the current environment, there is a widespread level of communication, 'mass communication', that is, when we convey a sentiment or information to others and this process takes place on a collective scale, it is called 'mass communication'. In mass communication, there is a simultaneous contact between the sender and a large number of
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
30

बानो, रूबी, та प्रो (डॉ) प्रमोद कुमार सिंह. "आशा कार्यकर्ताः ग्रामीण उत्तर भारत के लिए एक आशा". Humanities and Development 18, № 1 (2018): 88–90. http://dx.doi.org/10.61410/had.v18i1.119.

Full text
Abstract:
किसी भी देश का सामाजिक आर्थिक विकास उस देश के सेहतमंद नागरिकों पर निर्भर करता है। किसी भी देश के विकास की कुंजी उस देश के स्वस्थ नागरिक हैं। भारत की सकल राष्ट्रीय आय की श्ष्टि से विश्व की तीसरी सबसे बड़ी अर्थव्यवस्था है लेकिन जब बात स्वास्थ्य सेवाओं की आती है तो हमारी स्थिति काफी दयनीय साबित होती है। विश्व स्वास्थ्य संगठन की अनेक रिपोर्ट से लेकर इस क्षेत्र में हुए अनेक सर्वेक्षण यह बताते हैं कि हमारी सार्वजनिक चिकित्सा व्यवस्था सुधरने की बजाए और बदहाल होती जा रही है। भारत विश्व स्तर पर गुणवत्ता युक्त इलाज मुहैया कराने के लिए प्रसिद्ध है, किंतु इसके बावजूद अब भी स्वास्थ्य संबंधी कई कठिनाइयां हैं
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
31

अधिकारी, लक्ष्मीशरण. "ऐना : उत्तरआधुनिक अध्ययन". Janapriya Journal of Interdisciplinary Studies 9, № 1 (2020): 88–97. http://dx.doi.org/10.3126/jjis.v9i1.46537.

Full text
Abstract:
प्रस्तुत लेखमा उत्तरआधुनिक सैद्धान्तिक कोणबाट ‘ऐना’ कथा सङ्ग्रहको अध्ययन गरिएको छ । उत्तरआधुनिकता केन्द्रलाई मान्दैन, यो केन्द्रविरोधी विचार हो । रामलाल जोशीका कथामा परम्परागत नायकलाई ध्वस्त गरेर पुनर्निर्माण गरिएको छ । स्थानिक सत्यमा जोड, अधिनायकवादी पितृसत्ताप्रति असहमति, प्रगतिहीनता, अनिश्चितता, स्थानिक संस्कृतिको चित्रणमा जोड, बहुलता, सभ्य भनाउँदो मान्छेको मृत्यु जस्ता उत्तरआधुनिक मान्यता उनका कथामा भेटिएका छन् । लोकतन्त्र, सामाजिक न्याय तथा प्रगतिसम्बन्धी आधुनिकताको धारणा कतिपय कथामा मसिनो स्वरले व्यक्त भए पनि उनको मूल स्वर विविधता र बहुलताको अनुमोदन, सीमान्तकृतहरूतर्फ सहानुभाव राख्ने रहे
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
32

प्रा.डॉ., शामल भिवराव जाधव. "स्वामी दयानंद सरस्वती यांचे धार्मीक विचार व कार्य". International Journal of Advance and Applied Research S6, № 7 (2025): 354–56. https://doi.org/10.5281/zenodo.14792907.

Full text
Abstract:
स्वामी दयानंद सरस्वती हे एका युगपुरूषाचे नाव आहे एकोणीसाव्या शतकातील ती एक महान व्यक्ती नव्हे, शक्ती होती. ते एक महान धर्मसुधारक व समाजसुधारक होते. अंधारात सापडलेल्या व दिशा हरवून बसलेल्या समाजाला व देशाला आधार असते तो केवळ समोरच्या क्षीतिजावर चमकणाऱ्या ध्रुवताऱ्याचा. अशा या ध्रुवताऱ्याचा जन्म 12 फेब्रुवारी 1824 मध्ये झाले तर मृत्यु 30 ऑक्टोबर 1956 त्यांचे पूर्ण नाव मूलशंकर अंबाशंकर तिवारी असे होते. आईचे नाव अमृताबाई होते. विशेष म्हणजे ते अविवाहीत होते. त्यांचे जन्मस्थान टंकारा (मोरवी संस्थान, गुजरात) मधील आहे. तसेच त्यांचे शालेय शिक्षण झाले नव्हते ते शालेय शिक्षणापासून वंचित होते.
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
33

मीना, धीरेन्द्र मोहन. "वाजपेयी के तीन मुख्य विषय प्रेम या रति, मृत्यु या समयातीत तथाकथित सामाजिक सच्चाइ". RESEARCH REVIEW International Journal of Multidisciplinary 05, № 01 (2020): 31–32. https://doi.org/10.5281/zenodo.3784699.

Full text
Abstract:
अशोक वाजपेयी के मुख्य रूप से तीन विषय रहे हैं। मदद यह मिलती है कि अपने बारे में खुद उन्होंने अपना विश्लेषण सामने रखा है- &ldquo;मेरे लिए प्रेम या रति, मृत्यु या समयातीत किसी तथाकथित समाजिक सचाई से कम सचाई कभी नहीं रहे हैं। &ldquo;बताए गए इस क्रम में वरीयता अपना मुंह दिखाती है। सबसे पहले &lsquo;प्रेम या रति&lsquo;, दूसरे क्रम में &lsquo;मृत्यु या समयातीत&lsquo; और तीसरे क्रम में &lsquo;तथाकथित सामाजिक सचाई&lsquo; आती है। सामाजिक सच्चाई &lsquo;तथाकथित&lsquo; इसलिए हो गई है कि वर्ण-व्यवस्था में सब से ऊंचा स्थान घोषित करके ब्राह्मण घर में जन्मे, एक अशोक वाजपेयी की क्या, यह किसी भी ब्राह्मण की समस्
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
34

डा, ॅ. सुषमा श्रीवास्तव. "विज्ञापन की सृष्टि: स ंगीत की दृष्टि". International Journal of Research - GRANTHAALAYAH Innovation in Music & Dance, January,2015 (2017): 1–3. https://doi.org/10.5281/zenodo.886102.

Full text
Abstract:
संचार को जीवन का पर्या य कहा जा सकता है हमारे शरीर की लाखों का ेशिकाएँ आपस में लगातार संचार करती रहती ह ैं। जिस क्षण यह प्रक्रिया बंद हो जाती ह ै उसी क्षण हम मृत्यु को प ्राप्त हा े जाते ह ैं। जीवन का दूसरा नाम संचार संलग्नता है, संचार-श ून्यता मृत्यु का द्योतक ह ै। वर्तमान परिवेश में संचार का व्यापक स्तर ह ै ‘जनसंचार‘ अर्थात जब हम किसी भाव या जानकारी को दूसरा ें तक पहुँचाते ह ै ं आ ैर यह प ्रक्रिया सामूहिक पैमाने पर होती है ता े इसे ‘जनसंचार‘ कहते ह ैं। जनसंचार में प्रेषक तथा बड़ी संख्या में ग्रहणकर्ता क े बीच एक साथ संपर्क स्थापित हा ेता ह ै एवं इस बात की संभावना बनी रहती ह ै कि सूचना या जान
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
35

दाहाल Dahal, तनुजा Tanuja. "आयु विचार Aayu Bichar". Pragyajyoti 4, № 1 (2021): 103–13. http://dx.doi.org/10.3126/pj.v4i1.44996.

Full text
Abstract:
प्राणीहरूको शरीरलाई जीवन्त बनाउने महत्वपूर्ण तTवलाई आयु भनिन्छ । बालकको पूर्वजन्मको आर्जित फल, मातापिताको कर्मफल, आहार विहार , धर्म संस्कार, शील स्वभावजस्ता कुराहरूले आयु निर्णयमा प्रभाव पार्दछन् । अकाल मृत्युलाई अल्पायु भनिन्छ । सन्ध्याकाल, ग्रहण, उल्कापात, केतुको उदय जस्ता प्राकृतिक विपत्तिका समयमा भएको जन्म शीघ्र मृत्युकारक मानिन्छ ।लग्नको मालिक ग्रह, चन्द्रमा र अन्यग्रहहरूको नीच, अस्त पापयुत, पापदृष्ट, त्रिकस्थानगत जस्तादुर्बल र अशुभ योगका कारण बालकको मृत्यु हुन्छ त्यसलाई बालारिष्ट भनिन्छ । ग्रहहरूले केन्द्र,त्रिकोण र उच्चादि शुभस्थानमा बसेर निर्माण गरेका शुभयोगहरूले अरिष्टको भङ्ग गरेर दीर
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
36

Mainali, S. "सत्ता प्राप्तिमा सती प्रथा: भीमसेन थापाको षड्यन्त्रमा राजराजेश्वरीको सती". समाज अध्ययन (Social Study) 13, № 1 (2024): 39–53. https://doi.org/10.5281/zenodo.13364853.

Full text
Abstract:
नेपाली बृहत् शब्दकोशले "सती प्रथा" शब्दको अर्थ यसरी लगाएको छ: &ldquo;विवाहित लोग्ने मरेपछि जिउँदी स्वास्नीलाई लोग्नेको लाससँगै जलाउने वा जल्न दिने प्रथा" । असार २५, १९७७ मा प्रधानमन्त्री चन्द्र शमशेरले सती प्रथामाथि प्रतिबन्ध लगाएपछि मात्रै यस्तो चलन रोकिएको थियो । सामान्यतः सती प्रथालाई पुरुष- प्रधान सामाजिक मान्यताको उपज मानिन्छ । नेपाली सन्दर्भमा सती प्रथाबारे लेख्ने क्रममा माला मल्लले शिशु बालिकाको हत्या गर्ने र महिलालाई सम्पत्तिको अधिकार नदिने तथा अन्य कानूनी अधिकार कम दिने प्रथा जस्तै सती प्रथालाई पनि हिन्दू समुदायमा विद्यमान पुरुष-प्रधान सोच र व्यवहारको परिणाम मानेकी छन् । उपलब्ध ऐतिहास
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
37

सिंह, टिके, та ए. बघेल. "सरगुजा जिले में आर्थिक कारक एवं ग्रामीण शिशु मत्र्यता: एक भौगोलिक विश्लेषण". Journal of Ravishankar University (PART-A) 24, № 1 (2021): 27–36. http://dx.doi.org/10.52228/jrua.2018-24-1-5.

Full text
Abstract:
प्रस्तुत अध्ययन सरगुजा जिले में ग्रामीण शिशु मत्र्यता से संबंधित है। प्रस्तुत अध्ययन का उद्देश्य सरगुजा जिले में ग्रामीण जनसंख्या में शिशु मत्र्यता की स्थिति का आकलन एवं उसको प्रभावित करने वाले आर्थिक कारकों का विश्लेषण करना है। प्रस्तुत अध्ययन प्राथमिक आँकड़ों पर आधारित है। इस हेतु दो प्रकार की अनुसूची का उपयोग किया गया है। प्रथम पारिवारिक और द्वितीय व्यक्तिगत अनुसूची। अध्ययन हेतु जिले से प्रतिचयन यादृच्छिक विधि के द्वारा 38 ग्रामों की 2691 विवाहित महिलाओं से सूचना एकत्र किया गया, जिन्होंने सर्वेक्षण वर्ष के अन्दर शिशु को जन्म दिया हो अथवा जिनकी एक वर्ष से कम उम्र के शिशु की मृत्यु अथवा मृत जन
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
38

भट्टराई Bhattarai, रमेश Ramesh. "लोकविश्वास र धार्मिक दर्शनमा ‘पुनर्जन्म’ {'Rebirth' in folklore and religious philosophy}". AMC Journal 3, № 1 (2022): 61–77. http://dx.doi.org/10.3126/amcj.v3i1.45457.

Full text
Abstract:
जन्म र मृत्यु प्राकृतिक घटना हुन् । पूर्वजन्म, पुनर्जन्म, स्वर्ग, आत्मा, ईश्वर, मुक्ति, मोक्ष वानिर्वाण धार्मिक सन्दर्भ र त्यसमा आधारित लोकविश्वास तथा सामाजिक आस्था हुन् । प्रामाणिक रवस्तुपरक सन्दर्भको अभाव भए पनि हिन्दू, बौद्ध, इस्लाम, ईसाई लगायतका धार्मिक ग्रन्थले कहीँ नकहीँ पुनर्जन्मलाई स्वीकार गरेका छन् । यस अध्ययनमा पुनर्जन्मप्रतिको लोकविश्वास, धर्म, संस्कारर आस्था पुस्तान्तरित चिन्तन तथा विज्ञानको प्रभावबाट केही तेजहीन बनेको अभौतिक मान्यतालाईविश्लेषण गरिएको छ । पौरस्त्य दर्शनभित्रका अवैदिक दर्शनमध्ये लोकायत÷चार्वाक दर्शनले पुनर्जन्ममाअस्वीकृति जनाएको छ भने बौद्ध दर्शनमा स्वीकृति नै देखिन
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
39

Guragain, Radhika Devi. "'बिरामी र कुरुवा' एकाङ्कीमा मृत्युचिन्तन". Vangmaya वाङ्मय 20 (6 серпня 2024): 55–62. http://dx.doi.org/10.3126/vangmaya.v20i01.68203.

Full text
Abstract:
प्रस्तुत लेखमा ‘बिरामी र कुरुवा’ एकाङ्कीमा समले मृत्युका सम्बन्धमा अभिव्यक्त गरेका विचारबारे विमर्श गरिएको छ । मानिस मृत्युसँग किन भयभीत हुन्छ, यसको कारण के हो र वास्तवमा मृत्युको शाश्वत सत्य के हो, यसबाट कसरी मुक्ति र आनन्द प्राप्त गर्न सकिन्छ भन्ने तथ्यको खोज विश्लेषण गर्नु यस लेखको उद्देश्य हो । यसमा मृत्युचिन्तनका आधारमा ‘बिरामी र कुरुवा’ एकाङ्कीको अध्ययनका लागि वैदिक दर्शनअन्तर्गतका वेद, उपनिषद्, गीता र षड्दर्शनमा पाइने मृत्युचिन्तनसँग सम्बद्ध मान्यतालाई सैद्धान्तिक अवधारणा बनाई पाठगत विश्लेषण गरिएको छ । यसक्रममा मृत्युभय र मृत्युबोध दुई पक्षबाट मृत्युचिन्तनको विवेचना र मूल्याङ्कन गरिएको
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
40

Mainali, S. "सत्ता प्राप्तिमा सती प्रथा: भीमसेन थापाको षड्यन्त्रमा राजराजेश्वरीको सती". समाज अध्ययन (Social Study) 13, № 1 (2024): 39–53. https://doi.org/10.5281/zenodo.13364945.

Full text
Abstract:
नेपाली बृहत् शब्दकोशले "सती प्रथा" शब्दको अर्थ यसरी लगाएको छ:&nbsp;&ldquo;विवाहित लोग्ने मरेपछि जिउँदी स्वास्नीलाई लोग्नेको लाससँगै जलाउने वा जल्न दिने प्रथा" । असार २५,&nbsp;१९७७ मा प्रधानमन्त्री चन्द्र शमशेरले सती प्रथामाथि प्रतिबन्ध लगाएपछि मात्रै यस्तो चलन रोकिएको थियो । सामान्यतः सती प्रथालाई पुरुष- प्रधान सामाजिक मान्यताको उपज मानिन्छ । नेपाली सन्दर्भमा सती प्रथाबारे लेख्ने क्रममा माला मल्लले शिशु बालिकाको हत्या गर्ने र महिलालाई सम्पत्तिको अधिकार नदिने तथा अन्य कानूनी अधिकार कम दिने प्रथा जस्तै सती प्रथालाई पनि हिन्दू समुदायमा विद्यमान पुरुष-प्रधान सोच र व्यवहारको परिणाम मानेकी छन् । उपल
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
41

महेष, आमेटा. "आयुर्वेद वाड्.मय में ज्वर रोग एवं निधान". RECENT RESEARCHES IN SOCIAL SCIENCES & HUMANITIES (ISSN 2348–3318) 9, № 3 (2022): 63–70. https://doi.org/10.5281/zenodo.7362953.

Full text
Abstract:
ज्वर सभी रोगों का राजा माना गया है। व्यतिक्रम (विपरीत आचरण) करने वाले दक्ष प्रजापति को देखकर भगवान् कालमर्दन (शिव) अत्यन्त क्रोधित हुये। उनके क्रोध से जो श्वास निकला वह ज्वर माना गया है। ज्वर के तीन शिर, तीन शिरायें, छ बाहु एवं नौ नेत्र हैं। यह भस्म रूपी शस्त्र युक्त एवं मृत्यु देव यम के समान काल रूप है। ज्वर के 25 भेद कहे गये हैं। एक सान्निपाल से पांच प्रकार के विषम ज्वर एक प्रकार का आगंतुक ज्वर इस प्रकार 13 भेद माने गये हैं। ज्वर दो प्रकार के होते हैं- 1. शरीरिक 2. मानसिक। निर्दोंष शरीर वाले को ज्वर नहीं आता। मल रस, आमाशय, क्षुधा, अग्नि (क्षुधा) स्वेदवाही नाड़ियों रक्त एवं मांस को दूषित कर ज
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
42

यादव, दीपा, та आनन्दकर सिंह*. "भूमि उपयोग परिवर्तन एवं जैव विविधता ह्रास: जनपद उन्नाव के विशेष सन्दर्भ में". Humanities and Development 16, № 1-2 (2021): 134–38. http://dx.doi.org/10.61410/had.v16i1-2.26.

Full text
Abstract:
आदिकाल से मानव एवं प्रकृति के मध्य सम्बन्धों में प्राकृतिक वातावरण मानव जीवनयापन के लिए संसाधनों का आधार रहा है। मनुष्य के जन्म से लेकर मृत्यु तक के समस्त उपादनों के सम्पादन तथा विभिन्न वस्तुओं के उत्पादन के लिए ‘भूमि’ आधारभूत तत्व है। पृथ्वी तल पर जनसंख्या एवं प्राकृतिक संसाधनों के वितरण में व्यापक विषमता देखने को मिलती है। मानव की विविध आवश्यकताओं- शहरीकरण, औद्योगीकरण, कृषि क्षेत्र के प्रसार, खनन, अवस्थापनात्मक सुविधाओं के विस्तार इत्यादि के कारण पारिस्थितिकी तंत्र पर दबाव बढ़ता जा रहा है। प्रो. स्टाम्प के अनुसार भूमि उपयोग के निर्धारण में प्रत्येक भूमि इकाई के अनुकूलित उपयोग को निर्धारित किय
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
43

Maharjan, Anirudra. "आर्थिक सवालमा बुद्ध शिक्षाको महत्त्व". Historical Journal 15, № 1 (2024): 45–55. http://dx.doi.org/10.3126/hj.v15i1.63975.

Full text
Abstract:
यस धर्तीमा मानिसको सृष्टिपश्चात् समयक्रमसँगै सभ्यताको विकास हुँदै आजको आधुनिक समाजको रूपमा विकसित भई हरक्षेत्र तथा हरपलमा मानव जीवनमा आर्थिक पक्ष जोडिन थाल्यो । विहान उठेदेखि नसुतेसम्म अनि गर्भधारणदेखि मृत्यु पश्चात्सम्म नै आर्थिक पक्षले गाज्न थालेसँगै आर्थिक क्रियाकलाप चलायमान भई आर्थिक सम्पतिको संकलन तथा संरक्षणको महत्त्व तथा आवश्यकता रहन गयो । वर्तमान जटिल जीवनशैलीमा आर्थिक सम्पन्नताको लागि मानव समाजमा हुने/नहुने, वैध/अवैध, नैतिक/अनैतिक क्रियाकलाप बढ्न गई समाजमा अपराध तथा भ्रष्टाचारजन्य घटना एवं शारीरिक तथा मानसिक तनावले ग्रसित बनाएको वर्तमान परिवेशमा उपरोक्त विकृति तथा विसंगतिको निराकरणको
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
44

Pokhrel, Thakur Prasad. "गौरी खण्डकाव्यमा करुण रस". Journal of Knowledge and Innovation 10, № 1 (2024): 74–79. https://doi.org/10.3126/jki.v10i1.55477.

Full text
Abstract:
गौरी खण्डकाव्यमा करुण रस शीर्षकको लेखमा गौरी खण्डकाव्यको रस सिद्धान्तका आधारमा विश्लेषण गरिएको छ । रसका विभिन्न प्रकारहरू मध्ये करुण रसका आधारमा यो काव्यको सिर्जना भएको पाइन्छ । काव्यमा तरुण अवस्थामै पत्नीको निधनबाट मर्माहत बनेका समाख्याताले वियोगको पीडा व्यक्त गरेका छन् । गौरी शिशु अवस्थाका छोरीलाई छाडेर मृत्यु वरण गरेपछि आफू विधुर बनेको कारुणिक वेदना प्रस्तुत भएको छ । प्रस्तुत काव्यमा सुरुदेखि अन्त्यसम्म शोकभावको सशक्त रूप रहेको पाइन्छ । खण्काव्य विश्लेषणका क्रममा यो लेख पूर्वीय रससिद्धान्तअन्तर्गत करुण रसमा केन्द्रित रहेको उल्लेख गरिएको छ । यहाँ सुन्दर पारिवारिक जीवनमा वियोगको वज्रपातबाट प्
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
45

अधिकारी Adhikari, केशव प्रसाद Keshav Prasad. "जनसाङ्ख्यिक संरचना, श्रम सम्बन्ध र सामाजिक नीति". Prashasan: Nepalese Journal of Public Administration 53, № 1 (2022): 1–19. http://dx.doi.org/10.3126/prashasan.v53i1.46238.

Full text
Abstract:
जनसङ्‍ख्याको उमेरगत संरचनामा जनसङ्‍ख्या वृद्धिदरको प्रभाव परेको हुन्छ भने उमेर संरचनाले उमेर र श्रम सम्बन्धलाई निर्धारण गरेको हुन्छ । उच्च जनसङ्‍ख्या वृद्धिदर बाल बहुल उमेर संरचनाको द्योतक हो । उक्त समयमा विभिन्न पारिवारिक, सामाजिक र श्रमका न्यूनतम उमेरसम्बन्धी नियम कानुनको अभावमा बाल श्रम उच्च हुन्छ । पारिवारिक र सामाजिकस्तरमा आउने जीवनस्तरका सुधारका कारण शिशु र बाल मृत्यु दरमा आएको कमीले प्रजनन दरमा कमी आउँछ र केही समयपछि देशको कुल जनसङ्‍ख्याको वृद्धिदरमा नै कमी ल्याउँछ । जुन तथ्य नेपालमा २०१८ साल पछिका जनगणनाको वार्षिक वृद्धिदरको आँकडालाई विश्लेषण गरेर बुझ्न सकिन्छ । नेपाल अहिले हिजोको बाल
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
46

उपमन्यु, प्रभाकर. "आत्म परिवर्तन एवं अनुशासन". International Journal For Multidisciplinary Research 04, № 04 (2022): 147–50. http://dx.doi.org/10.36948/ijfmr.2022.v04i04.014.

Full text
Abstract:
स्वयं या आत्म उस प्रत्यक्षीकरण या अनुभव से है, जो व्यक्ति अपने आप में करता है। किसी भी सामाजिक आवश्यकता एवं लक्ष्य का संगठन इसी स्वयं के माध्यम से होता है। मनुष्य अपनी आत्म-शक्तियों एवं अपनी कमजोरियों के साथ रहता है। वह अपने शरीर, मन, विचार एवं भाव के प्रति भी अनुक्रिया करता है। आत्म-अनुशासन खुद को आगे बढ़ाने, प्रेरित रहने की क्षमता है। भले ही आप शारीरिक या भावनात्मक रूप से कैसा भी महसूस कर रहे हों ? स्वयं के प्रति दृष्टिकोणों के विकास का परिणाम है। आत्म या स्वयं के संप्रत्यय को एकीकृत रूप से ना देखा जाए, तो सामाजिक व अन्य संबंधों में स्थिरता और निरंतरता की संभावना नहीं रहती। आत्म लंबी प्रक्रि
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
47

Jaiswal, Dr (Mrs ). Anita. "Education and Human Values." International Journal of Multidisciplinary Research Configuration 2, no. 4 (2022): 64–75. http://dx.doi.org/10.52984/ijomrc2405.

Full text
Abstract:
सारांश: “मूल्य शिक्षा” समाज की आधारशिला है। समाज में जिस प्रकार की शिक्षा की व्यवस्था होगी, उसी प्रकार के समाज का निर्माण होगा। अत: इस बात का सदैव प्रयत्न किया गया है कि शिक्षा के उद्देश्य समाज के उद्देश्यों के अनुकूल हो। इसी बात को ध्यान में रखकर विभिन्न देशों के विभिन्न विचारकों ने विभिन्न कालो में मूल्य शिक्षा के विभिन्न उद्देश्यों पर बल दिया है। जैसे: प्राचीन भारत में मूल्य शिक्षा के नैतिक, सामाजिक और बौद्धिक उद्देश्यों पर बल दिया है। प्राचीन रोम में शिक्षा का उद्देश्य राज्य का कल्याण बताया गया। मध्यकालीन युरोप में शिक्षा का उद्देश्य मृत्यु के बाद के जीवन की तयारी करना था। आधुनिक यूरोप शिक
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
48

पोख्रेल Pokhrel, ठाकुरप्रसाद Thakur Prasad. "भस्मासुरको नलीहाड नाटकका पात्रमा विसङ्ति". Dristikon: A Multidisciplinary Journal 14, № 1 (2024): 250–58. http://dx.doi.org/10.3126/dristikon.v14i1.66075.

Full text
Abstract:
भस्मासुरको नलीहाड नाटकका पात्रमा विसङ्गति शीर्षकको लेख ध्रुवचन्द्र गौतमद्वारा रचित नाटकमा केन्द्रित छ । यो नाटक पुराणमा वर्णित भस्मासुर दैत्यले शिवबाट वरदान प्राप्त गरेपछि त्यसको हातले शिवलाई समेत आतङ्कित बनाएको र केही समयपछि उसको आफ्नै शिरमा पुग्दा मृत्यु भएको प्रसङ्गमा आधारित छ । वर्तमान युगमा पनि नलीहाडको स्वरूपले मानिसहरूलाई आतङ्कित बनाएको छ । नाटकमा नलीहाडबाट जनावर, मानिस सबैको जीवनलीला समाप्त गरेको बुझेर पात्रहरू त्रसित बनेका छन् । जीवनमा सुख, सन्तुष्टिको चाहना भएकाहरूले अस्तित्वशाली बन्ने लक्ष पूर्ति गर्न सत्ता र शक्तिका निम्ति सङ्घर्ष गर्दा प्राप्त उपलब्धीसमेत समाप्त हुन पुगेको घटना वि
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
49

Dhakal, Deepakprasad. "यमदूतका आत्मसमर्पण कथासङग्रहमा नारीसमस्या". Prajnik Bimarsha प्राज्ञिक विमर्श 7, № 13 (2025): 69–76. https://doi.org/10.3126/pb.v7i13.77741.

Full text
Abstract:
यमदूतको आत्मसमर्पण कथासङ्ग्रहमा पन्तले आफू बाँचेको समयको बिम्ब चित्रण गरेको देखिन्छ । स्रष्टा आफू नारी भएका कारणले समस्यालाई गहिरोसँग अवलोकन गर्न तथा त्यसरी गरिएको अवलोकनबाट नारीले प्राप्त गरेका संस्कृति स्थान र भूमिका, जैविक भूमिका तथा यौनिक पहिचानसँग सम्बद्ध भूमिकामा अधिक सूक्ष्म बनेको देखिन्छ । नेपाली समाजमा परम्परागत मूल्यमान्यता, विश्वास र निरन्तरताको संस्थागत अभ्यासमा आधारित भएर नारी र पुरुषलाई फरक र तथा विशिष्ट भूमिका तय गरिएको छ । नारीमा प्राकृतिक गुण तथा जिम्मेवारीको विशिष्टता एकातिर छ भने मानव निर्मित सांस्कृति मान्यताका आधारमा निदिृष्ट भूमिका अर्कातिर छ । सांस्कृतिक समस्या, यौनिक पह
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
50

चन्द्राकर, पूर्णेन्द्र, та केवल राम चक्रधारी. "योगाभ्यास का अनाथ किशोरों के मानसिक स्वास्थ्य पर पड़ने वाले प्रभाव का अध्ययन". Sahitya Samhita 9, № 8 (2023): 5–13. https://doi.org/10.5281/zenodo.8394731.

Full text
Abstract:
<strong>पृष्ठभूमि-</strong>&nbsp;संसार में प्रत्येक बच्चा अपने माता-पिता के प्रेम व स्नेह का अधिकारी होता है,&nbsp;परन्तु बहुत से बच्चे इस प्रेम-स्नेह व अपनेपन को प्राप्त नहीं कर पाते हैं,&nbsp;ऐसा इसलिए है कि या तो वे माता-पिता से बिछुड़ गए हैं,&nbsp;माता-पिता की मृत्यु हो गई हो या माता-पिता द्वारा परित्याग कर दिया गया हो। जिसने अपने एक या दोनों माता-पिता को मृत्यु से खो दिया हो। अनाथ शब्द ऐसे बच्चों के लिए उपयोग किया जाता है और ऐसे बच्चों को माता-पिता से दूर हो जाने के कारण मानसिक स्वास्थ्य सबंधित&nbsp;&nbsp;अनेक परेशानियों का सामना करना पड़ता हैA <strong>उद्देश्य-</strong>&nbsp;प्रस्तुत शोध
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
We offer discounts on all premium plans for authors whose works are included in thematic literature selections. Contact us to get a unique promo code!