To see the other types of publications on this topic, follow the link: मानकीकरण.

Journal articles on the topic 'मानकीकरण'

Create a spot-on reference in APA, MLA, Chicago, Harvard, and other styles

Select a source type:

Consult the top 39 journal articles for your research on the topic 'मानकीकरण.'

Next to every source in the list of references, there is an 'Add to bibliography' button. Press on it, and we will generate automatically the bibliographic reference to the chosen work in the citation style you need: APA, MLA, Harvard, Chicago, Vancouver, etc.

You can also download the full text of the academic publication as pdf and read online its abstract whenever available in the metadata.

Browse journal articles on a wide variety of disciplines and organise your bibliography correctly.

1

घोडासैनी Ghodasaini, खगेन्द्र Khagendra. "कर्णाली र सुदूरपश्चिम प्रदेशीय नेपाली भाषाको मानकीकरणको कार्यदिशा (Karnali and Sudurpaschim Regional Nepali Language Standardization Work Direction)". KMC Journal 5, № 2 (2023): 340–61. http://dx.doi.org/10.3126/kmcj.v5i2.58250.

Full text
Abstract:
प्रस्तुत अध्ययन कर्णाली र सुदूरपश्चिम प्रदेशमा बोलिने नेपाली भाषाको मानकीकरणको कार्यदिशा निर्माण गर्नमा केन्द्रित छ । कर्णाली र सुदूरपश्चिम प्रदेशीय नेपालीका भेदलाई मानकीकरण गरी भाषिक एकता कायम गराउने कार्यदिशा निर्माण गर्ने उद्देश्य र ‘यी प्रदेशका नेपाली भाषाको मानकीकरण के कसरी सम्भव छ त ढाँचाको लेख बन्न गएको छ । यी प्रदेशमा बोलिने भाषिका समूहलाई पश्चिमी भाषिका समूह, केन्द्रीय भाषिका समूह र भेरी क्षेत्रीय भाषिका समूह गरी मुख्य तीन भाषिका समूहमा विभाजन गरेर अध्ययन गरिएको प्रस्तुत पङ्तिकारको पूर्वाध्ययन र यस क्षेत्रलाई आधार बनाएर गरिएका पूर्वाध्ययनहरूलाई आधार मानी यिनको मानकीकरणका उपायहरू सुझाउने काम गरिएको छ । प्रायोगिक भाषाविज्ञानअन्तर्गतको भाषायोजनाभित्र पर्ने मानकीकरणको सिद्धान्तलाई यस लेखमा सैद्धान्तिक पर्याधार बनाइएको छ । प्रत्येक भाषाको मानकीकरण गर्न उक्त भाषाको अत्यधिक प्रयोगमा जोड दिनुपर्छ। भाषाको जति धेरै प्रयोग हुन्छ त्यति नै त्यसले जीवन्त अवस्था प्राप्त गर्छ । भाषाको प्रयोग शिक्षा, सञ्चार, साहित्य, प्रशासन, कानुन, उद्योग आदि विविध क्षेत्रमा हुन्छ । यसका लागि कोश र व्याकरण निर्माणसँगै पत्रिकाहरूको प्रकाशन हुनुपर्छ । भाषिक भेद भिन्न भए भाषा नै भिन्न हुन्छ अन्यथा सोही भाषाको क्षेत्रीय भेद हुन्छ तर नेपालका सन्दर्भमा पुर्बेली पनि भाषिका नै हो तर त्यसले मानकस्वरूप प्राप्त गरेको छ । जबकि नेपाली भाषाको उत्पत्ति कर्णाली र सुदूरपश्चिम प्रदेशमै भएको हो । भाषाको उत्पत्ति भएकै ठाउँमा बोलिने भाषाचाहिँ भाषिका तर सुदूरपूर्वमा बोलिने नेपालीचाहिँ भाषा भएको अवस्था छ । कर्णाली र सुदूर पश्चिम प्रदेशमा बोलिने नेपाली मानक नहुनाको प्रमुख कारण प्रयोगकै अभाव हो, नेपाली भाषाको प्रयोग गर्दाकै अवस्थामा यसको प्रयोगमा जोड दिएमा यस क्षेत्रको भाषालाई मानकीकरण गर्न सकिन्छ भन्ने सार यस लेखमा निकालिएको छ ।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
2

Neupane, Bishnu. "नेपाली भाषाको मानकीकरण र आधुनिकीकरण". Journal of Development Review 8, № 2 (2023): 20–29. http://dx.doi.org/10.3126/jdr.v8i2.59210.

Full text
Abstract:
नेपाली भाषाको मानकीकरण र आधुनिकीकरण शीर्षकको यस लेखमा नेपाली भाषाको विकासका क्रममा भएका कार्यहरूमध्ये व्याकरणलेखन, साहित्यलेखन, कोशनिर्माण, पठनपाठन, अनुसन्धान, पत्रपत्रिका प्रकाशन र भाषिक आन्दोलन तथा अभियानहरूजस्ता उपशीर्षकहरूमा विषयको विश्लेषण गरिएको छ । विक्रमको दसौँ शताब्दीदेखि आजसम्मको नेपाली भाषाको विकासको इतिहासका विभिन्न कालखण्डहरूमा विभिन्न कामहरू भएका छन् । यिनै कामहरू केकसरी अगाडि बढे भन्ने मूल समस्यामा यो लेख केन्द्रित छ । नेपाली भाषा बहुसङ्ख्यक नेपालीको मातृभाषा, नेपालभित्र बोलिने विभिन्न भाषाहरूको सम्पर्क भाषा, नेपालको राष्ट्रभाषा, नेपाल राज्यभित्र सरकारी काजकाजको भाषा हो । यसको विकासमा भएका कार्यहरूको विवरणात्मक र विश्लेषणात्मक अध्ययन गर्नु यस लेखको उद्देश्य हो । पुस्तकालय अध्ययन कार्यका आधारमा द्वितीयक स्रोत सामग्री सङ्कलन गरी यिनै सामग्रीको अध्ययन र पुनरावलोकनबाट गुणात्मक अनुसन्धान ढाँचामा विश्लेषित यस अनुसन्धान लेखमा नेपाली भाषाका विकास र विस्तारमा उल्लेख्य कार्य भई यो भाषा एउटा संवृद्ध भाषाका रूपमा रहेको निष्कर्ष प्रस्तुत गरिएको छ ।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
3

पौड्याल Poudyal, शालिकराम Shalikram. "नेपाली भाषाको विकासमा पारसमणि प्रधान". Dibyajyoti Journal 6, № 1 (2024): 165–74. http://dx.doi.org/10.3126/dj.v6i1.72089.

Full text
Abstract:
प्रस्तुत लेखमा पारसमणि प्रधानले नेपाली भाषाको विकासमा पु¥याएको योगदानका बारेमा अध्ययन गरिएको छ । प्रस्तुत लेखमा प्राथमिक र द्वितीयक स्रोतका सामग्रीको सङ्कलन पुस्तकालयीय कार्यबाट गरिएको छ भने सामग्रीको विश्लेषणका व्रmममा पाठविश्लेषण विधि अवलम्बन गरिएको छ । प्रधानका निबन्ध, संस्मरण, साहित्यिक पत्रिका, बालोपयोगी साहित्य र पाठ्यपुस्तक, आत्मकथा, भाषाव्याकरण तथा कोशलेखन आदिमा भाषिक चिन्तन पाइन्छ । पारसमणि प्रधानले नेपाली भाषाको स्वरूप निर्धारण, एकीकरण, मानकीकरणका सम्बन्धमा धेरै महत्वपूर्ण काम गरी नेपाली भाषालाई विभिन्न तहका पठनपाठनमा ल्याउने, नेपाली साहित्य लेखेर भाषाको सेवा गर्ने र व्याकरण लेखेर नेपाली भाषालाई समृद्ध तुल्याउने काम गरेका छन् । यसै गरी उनले नेपाली भाषाको संरचनात्मक सेवा पनि गरेका छन् । उनको विचारमा जहाँको भए पनि नेपाली भाषा एउटै हो र यसको स्वरूप र मानक रूप एउटै हुन्छ र हुनुपर्छ भन्ने मान्यता राखेका छन् । उनले नेपाली भाषाको विकास र मानकीकरण पुर्याएको योगदानको अध्ययन यहाँ गरिएको छ ।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
4

YADAV, PUSHPENDRA. "प्रारंभिक स्तर पर शिक्षकों तथा शोधार्थियों के लिए पैमाना निर्माण तथा मानकीकरण की प्रक्रिया एक उदाहरण (Prarambhik Star par Shikshkon tatha Shodharthiyon ke liye Paimana Nirman tatha Mankikaran ki Prakriya)". Prathmik Shikshak, NCERT 47, № 3 (2025): 22–33. https://doi.org/10.5281/zenodo.14860134.

Full text
Abstract:
एक शिक्षक का प्रमख गण हैु कि उसमें शोध करने का नज़रिया और शोध द्वारा समस्याओ के हल खोजने की क्षमता हो। एक शिक्षक से अपेक्षा की जाती है कि उसे विद्यालय में शिक्षण-अधिगम की प्रक्रिया के दौरान शिक्षण कार्य में आने वाली चुनौतियों का विश्‍लेषण करना चाहिए और शोध के द्वारा शिक्षणशास्‍त्रीय विधियों और प्रविधियों का चयन करना चाहिए जिससे विद्यार्थियों द्वारा सीखने के प्रतिफलों को सरलता से प्राप्‍त किया जा सके एवं अधिगम सुगम और आनंददायक हो। कई बार शिक्षण-अधिगम की प्रक्रिया को प्रभावी बनाने के लिए शिक्षकों द्वारा कक्षा में कई तरह के शोध उपकरण प्रयोग में लाए जाते हैं। उदाहरण के लिए, जैसे— किसी विषय के प्रति विद्यार्थियों की अभिवृत्ति, रुचि और कौशल को जानने के लिए अवलोकन अनसुची, जाँच सूची औरू लिकर्ट आधारित पैमाने इत्यादि। इस शोधकार्य में शोधार्थी ने प्रारंभिक स्तर पर गणित विषय में विद्यार्थियों में अर्थपूर्ण अधिगम का पता लगाने के लिए अर्थपूर्ण अधिगम पैमाने के निर्माण की प्रक्रिया को एक उदाहरण के रूप में प्रस्तुत्तु किया है। शोधकर्ता ने कक्षा 8 के विद्यार्थियों के लिए गणित में अर्थपूर्ण अधिगम पैमाना विकसित किया है जिसके लिए आँकड़ों का संकलन अक्‍तूबर, 2022 के माह में दिल्ली से दिल्ली सरकार द्वारा संचालित कुल चार सह-शिक्षा (Co-Ed) सर्वोदय विद्यालयों से किया गया है। शोधक द्वारा इस शोधपत्र में अर्थपूर्ण अधिगम पैमाने के निर्माण के समस्त चरण एवं उसके मानकीकरण की प्रक्रिया को व्यवस्थित रूप से प्रस्तुत्तु किया गया है। निश्‍चत रूप से यह शोधकार्य शिक्षकों और शोधार्थियों को उपकरण निर्माण एवं मानकीकरण करने में सहायता प्रदान करेगा।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
5

Ram Niwas Nayak, Ram Niwas Nayak, та Dr Vinod Kumar Yadavendu Dr. Vinod Kumar Yadavendu. "मध्य गंगा के मैदान के पुरातत्व पर मौर्य काल में भौतिक संस्कृतियों पर एक अध्ययन". International Journal of Information Technology and Management 17, № 1 (2024): 75–80. http://dx.doi.org/10.29070/y11fa222.

Full text
Abstract:
प्रत्येक मानव निर्मित वस्तु को किसी न किसी विचार और डिजाइन के संचालन की आवश्यकता होती है। यह भौतिक सांस्कृतिक अध्ययन की धारणा है, जो भौतिक संस्कृति के इस विचार को दर्शाती है, जिसने मानव निर्मित वस्तुओं का उत्पादन किया। पिछले एक सौ पचास वर्षों के दौरान, भारतीय पुरातत्व सर्वेक्षण, राज्यों के पुरातत्व विभागों और राज्यों के विश्वविद्यालयों द्वारा भी खुदाई और अन्वेषण के माध्यम से बहुत सारी सामग्री का पता चला है। इस काल की भौतिक संस्कृति में एक नया क्रांतिकारी परिवर्तन देखा गया। इस क्षेत्र में लोहे की उत्पत्ति 1600 ईसा पूर्व में हुई थी, लेकिन तीसरी शताब्दी तक यह कम कार्बन स्टील था, मौर्य काल में बेहतर स्टील की खोज की गई थी। विभिन्न क्षेत्रों में स्थानीय पंच-चिह्नित चांदी के सिक्कों के अस्तित्व से संकेत मिलता है, कि मौर्य वर्चस्व के बाद प्रतीकों का मानकीकरण किया गया था।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
6

बास्तोला Bastola, हेरम्बराज Herambaraj. "नेपालमा भाषा नीति, योजना र त्यसका चुनौति {Language policy, planning and its challenges in Nepal}". Sotang, Yearly Peer Reviewed Journal 2, № 1 (2020): 51–58. http://dx.doi.org/10.3126/sotang.v2i1.47596.

Full text
Abstract:
नेपालको वर्तमान भाषा नीति र योजना कस्तो छ र यसको कार्यान्वयनका लागि केकस्ता चुनौतिहरू छन् ? यी दुई समस्यामा आधारित उद्देश्य तय गरी प्रस्तुत लेख तयार पारिएको छ । भाषामा भौगोलिक सामाजिक, लैङ्गिक आर्थिक उमेरगत परिवेशगत तथा प्रयोगगत रूपमा विविधता सिर्जना हुन्छ । जाति तथा भाषाका आधारमा प्रत्येक समूहका आफ्ना सामाजिक सांस्कृतिक भाषिक र अन्य प्रचलित विशेषताहरू रहेका हुन्छन् । यस्ता विशेषता सुरक्षित राख्न सर्वप्रथम भाषाकै सुरक्षा अपरिहार्य हुन्छ । राज्यको भाषिक अवस्थिति अनुरूप भाषा सम्बन्धी राज्यले लिने भाषा नीति तथा योजनाले भाषिक विविधता संरक्षणमा प्रमुख भूमिका खेल्दछ । भाषाका धेरै भेदहरूमध्ये सम्पर्क भाषाका रूपमा एउटा भेद कसरी छनोट गर्ने, भाषाको स्तरीय रूप विकास गर्न भाषाको मानकीकरण प्रक्रिया कसरी अघि बढाउने, भाषा नीति तथा योजना निर्माणका क्रममा विभिन्न भाषाभाषीका बीच आपसी समझदारी बनाउदै राष्ट्रिय एकता अभिवृद्धि गराउने गरी साझा माध्यम भाषा कसरी विकसित गर्ने, भाषा देशको सामाजिक र सांस्कृतिक पक्षको सम्वद्र्धनको अपरिहार्यता राज्य पक्षलाई कसरी बुझाउने आदि चुनौति खडा हुन पुग्दछन् । यी सबै चुनौतिको कुशलतापूर्वक सामना गर्न सके मात्र नेपालको बहुभाषिकतालाई महत्त्वपूर्ण राष्ट्रिय सम्पदाका रूपमा संरक्षण र संवद्र्धन गर्न सकिन्छ भन्ने निष्कर्षमा पुगिएको छ । यस निष्कर्षका लागि प्रस्तुत अध्ययनमा पुस्तकीय अध्ययन कार्य गरी विश्लेषणात्मक विधि अपनाइएको छ ।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
7

जोशी Joshi, खगेन्द्र Khagendra. "डोट्याली भाषाको वर्णव्यवस्था {Alphabet of Dotali language}". Sudurpaschim Spectrum 1, № 1 (2023): 230–46. http://dx.doi.org/10.3126/sudurpaschim.v1i1.63470.

Full text
Abstract:
प्रस्तुत लेख डोट्याली भाषाको व्याकरणव्यवस्थाको अध्ययनमा केन्द्रित छ । संस्कृतबाट प्राकृत र अपभ्रंश हुँदै विकसित भई कालीकर्णाली बिचको भूखण्डमा भाषिक व्यवहारमा प्रयुक्त भाषिक भेदहरूको समुच्चयलाई डोट्याली भाषाका रूपमा चिनिन्छ । केही विद्वान्हरू डोट्याली भाषलाई छुट्टै स्वतन्त्र भाषा नमानेर नेपाली भाषाकै भाषिका पनि मान्दछन् तर भाषावैज्ञानिक विश्लेषणका आधारमा हेर्दा डोट्याली भाषाको ध्वनिव्यवस्था, व्याकरणव्यवस्था, अर्थव्यवस्था र शब्दभण्डार नेपाली भाषाको भन्दा भिन्न रहेकाले डोट्याली नेपाली भाषाको भाषिका नभएर छुट्टै स्वतन्त्र भाषा हो भन्ने कुरा पुष्टि हुन्छ । प्रस्तुत अध्ययन गुणात्मक प्रकृतिको छ । डोट्याली भाषाका वर्णको पहिचान र निर्धारण गर्ने क्रममा अध्ययनका लागि आधार सामग्रीका रूपमा आवश्यक पर्ने लघुतम युग्महरू मूलतः क्षेत्रकार्यबाट सङ्कलन गरिएका छन् । केही सामग्री पुस्तकालय कार्यबाट पनि सङ्कलन गरिएको छ । त्यस्तै गरी सिद्धान्तसम्बद्ध सामग्री पूर्ण रूपमा पुस्तकालय कार्यबाट सङ्कलन गरिएको छ । यसरी सङ्कलित सामग्रीलाई उदाहरणका रूपमा प्रस्तुत गर्दै निष्कर्षमा पुग्ने काम गरिएकाले सामग्रीको विश्लेषण गर्न आगमन विधिको उपयोग गरिएको छ । सामान्यतया मानकीकरण तथा स्तरीकरण हुन नसकेकाले हालसम्म पनि डोट्याली भाषाले स्पष्ट स्वरूप ग्रहण गर्न सकेको छैन तर डोटी क्षेत्रमा बोलिने भाषिक भेदहरूका बिचमा साझा विशेषताहरू पाउन सकिन्छ । यसरी डोट्याली भाषाको आफ्नै मौलिक वर्णव्यवस्था रहेको छ । प्रस्तुत अध्ययनमा डोट्यालीभाषाको वर्णव्यवस्थाको अध्ययन गर्ने कार्यलाई केन्द्रीय अभीष्ट बनाइएको छ ।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
8

तिमल्सेना Timalsena, शिव प्रसाद Shiva Prasad. "भाषा योजनाको उद्देश्य, कार्य र आवश्यकता". Pragya Darshan प्रज्ञा दर्शन 5, № 2 (2023): 26–29. http://dx.doi.org/10.3126/pdmdj.v5i2.59596.

Full text
Abstract:
भाषाको विकास, संरक्षण, संवर्धन र स्तर निर्धारणका सम्बन्धमा भाषा नीति अनुसार आधिकारिक रूपमा तय गरिने कार्यान्वयनको खाकालाई भाषा योजना भनिन्छ । यस्तो योजना कार्यमूलक र प्रायोगिक खालको हुनु पर्दछ । जसले भाषिक नीतिमा अघि सारिएका विषयलाई कार्यान्वयनको बाटोमा लैजाने गर्दछ । भाषा योजना मूलतः भाषाको शुद्धीकरण, पुनरुत्थान, सुधार, मानकीकरण, विस्तार, कोशको आधुनिकीकरण, पारिभाषिक शब्दावलीको प्रयोग, शैलीगत सरलीकरण, अन्तरभाषिक सञ्चार तथा सहायक कोडको निर्माण गर्ने उद्देश्यले तयार पारिएको हुन्छ । भाषा योजनाले मूलतः भाषिक व्यवस्थापन, भाषाको संरक्षण, विकास र संवर्धन, भाषिक जीवन्तता तथा सामाजिक सद्भाव र राष्ट्रियताको भावको जागरण आदि कार्य गर्ने गर्दछ । यसरी भाषालाई विस्तार गर्ने, भाषिक जीवन्तता कायम गर्ने, राष्ट्रिय अखण्डता कायम गर्ने, भाषालाई देश विदेशसम्म प्रचारप्रसार गर्ने आदि कार्य गर्ने भएकाले एक भाषिक वा बहुभाषिक मुलुकका लागि भाषा योजनाको निर्माण र कार्यान्वयन आवश्यक मानिन्छ । तर नेपालको सन्दर्भमा हेर्दा प्रभावकारी भाषा योजनाको निर्माण र कार्यान्वयनमा अग्रसर भएको अवस्था पाइँदैन । यिनै सन्दर्भमा यस लेखमा भाषा योजनाको परिचय दिई यसका उद्देश्य, कार्य तथा आवश्यकतालाई निरूपण गर्ने प्रयास गरिएको छ । गुणात्मक ढाँचामा संरचित यस लेखमा आवश्यक सामग्रीको सङ्कलन पुस्तकालय पद्धतिबाट विभिन्न सन्दर्भकृतिका सहायताले गरिएको छ भने तिनको सङ्गठन र प्रस्तुतीकरणका लागि वर्णनात्मक र व्याख्यात्मक विधि अपनाइएको छ ।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
9

जोशी Joshi, खगेन्द्र Khagendra. "डोट्याली भाषाका विभक्तिको पहिचान र वर्गीकरण". Journal of Durgalaxmi 3 (31 грудня 2024): 306–19. https://doi.org/10.3126/jdl.v3i1.73857.

Full text
Abstract:
प्रस्तुत अनुसन्धानात्मक लेख डोट्याली भाषाका विभक्तिको अध्ययनमा केन्द्रित छ । यस लेखमा डोट्याली भाषाका विभक्तिहरूको पहिचान गरी तिनलाई विभिन्न आधारमा वर्गीकरण गर्ने काम गरिएको छ । संस्कृतबाट प्राकृत र अपभ्रंश हुँदै विकसित भएर कालीकर्णाली बिचको भूखण्डमा भाषिक व्यवहारमा प्रयुक्त भाषिक भेदहरूको समुच्चयलाई डोट्याली भाषाका रूपमा चिनिन्छ र तिनै भाषिक भेदहरूमा कारकीय सम्बन्ध दर्साउनका लागि नामिक पदका पछाडि जोडिएर प्रत्ययवत प्रयोग हुने विभक्तिको अध्ययनमा यो लेख केन्द्रित रहेको छ । प्रस्तुत अध्ययन गुणात्मक प्रकृतिको छ । अध्ययनका लागि आवश्यक आधार सामग्री क्षेत्रकार्यबाट र सिद्धान्तसम्बद्ध सामग्री पुस्तकालयीय अध्ययनकार्यबाट सङ्कलन गरिएको छ । यसरी सङ्कलित सामग्रीलाई उदाहरणका रूपमा प्रस्तुत गर्दै निष्कर्ष निकाल्ने र नियम प्रतिपादन गर्ने काम गरिएकाले सामग्रीको विश्लेषण गर्न आगमन विधिको उपयोग गरिएको छ । सामान्यतया मानकीकरण तथा स्तरीकरण हुन नसकेकाले हालसम्म पनि डोट्याली भाषाले स्पष्ट स्वरूप ग्रहण गर्न सकेको छैन तर डोटी क्षेत्रमा बोलिने भाषिक भेदहरूका बिचमा एक किसिमको साझा विशेषता पाइन्छ जुन अन्य भाषाको भन्दा भिन्न देखिन्छ । यसरी डोट्याली भाषाको आफ्नै मौलिक व्याकरणव्यवस्था रहेको हुनाले यस भाषामा अन्य व्याकरणिक तŒव जस्तै विभक्तिहरू पनि मौलिक प्रकृतिका छन्। प्रस्तुत अध्ययनमा डोट्याली भाषाका तिनै मौलिक प्रकृतिका विभक्तिहरूको स्वरूप पहिचान गरी तिनको सङ्ख्या निर्धारण गर्ने र तिनलाई वर्गीकरण गर्ने कार्यलाई केन्द्रीय अभीष्ट बनाइएको छ ।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
10

सागर, पवन कुमार, ए. ख़ान, एस सजवान та आर अहमद. "शोध लेख - धातकी / धाई फूल / गुल-ए-धावा के प्रभावी चिकित्सीय उपयोग वाले वैज्ञानिक मानकीकरण, गुणवत्ता नियंत्रण स्क्रीनिंग अध्ययन (वुडफोर्डिया फ्रुटिकोसा (लिनन.) कुर्ज़)". International Journal of Applied Research 10, № 5 (2024): 39–53. http://dx.doi.org/10.22271/allresearch.2024.v10.i5a.11729.

Full text
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
11

खनाल, राजेन्द्र. "कक्षा १२ को नेपाली विषयमा आधारित स्तरीकृत प्रश्न निर्माण प्रक्रिया". JMC Research Journal 10, № 01 (2021): 86–96. http://dx.doi.org/10.3126/jmcrj.v10i01.51304.

Full text
Abstract:
यस लेखमा नेपाली विषयसँग सम्बद्ध स्तरीय परीक्षणका गुण, तिनको निर्माण प्रक्रिया तथा प्रश्नका उदाहरणसहित सैद्धान्तिक ज्ञान एवम् प्रयोगात्मक सिपसम्बन्धी धारणा प्रस्तुत गरिएको छ । यस लेखमा मूल्याङ्कनको परिचयात्मक पक्षसहित भाषिक मूल्याङ्कनका आधारभूत मान्यता, विशिष्टीकरण तालिका र त्यसको सान्दर्भिकता प्रस्तुत गरिएको छ । त्यस्तै, ब्लुम्सको शैक्षणिक क्षेत्रको तहगत वर्गीकरण एवम् नयाँ वर्गीकरणअनुसार ज्ञान, बोध, प्रयोग तथा उच्च दक्षतासँग सम्बद्ध प्रश्नहरू निर्माण गरी सोदाहरण चिनाइएको छ । परीक्षणको स्तरीकरणका लागि पूर्व परीक्षणसँग सम्बद्ध सबै प्रक्रिया, प्रश्नको विश्लेषण तथा प्रश्नको मानकीकरण र अन्तिमीकरणका सबै प्रक्रियालाई सूक्ष्म किसिमले चिनाइएको छ । वर्णनात्मक विधिको प्रयोग गरिएको यस लेखमा प्रश्न निर्माणका सैद्धान्तिक र प्रयोगात्मक पक्षलाई मिश्रित किसिमले प्रस्तुत गरिएको छ । यस लेखमा नेपाली विषयसँग सम्बन्धित व्याकरण, बोध, रचना तथा सिर्जनात्मक क्षेत्रसँग सम्बन्धित विषयवस्तुमा आधारित भई ब्लुम्सको शैक्षणिक क्षेत्रको तहगत वर्गीकरण एवम् नयाँ वर्गीकरणअनुसार ज्ञान, बोध, प्रयोग तथा उच्च दक्षतासँग सम्बद्ध प्रश्नहरू निर्माण गरी सोदाहरण प्रस्तुत गरिएको छ । परीक्षणको स्तरीकरणका चरणबद्ध प्रक्रियालाई पनि यहाँ सूक्ष्म किसिमले चिनाइएको छ । त्यस्तै, प्रश्नपत्रमा समाविष्ट प्रश्हरूको कठिनाइस्तर, वैधता, विश्वसनीयता, विभेदकारिताजस्ता गुणहरूको अनिवार्यताबारे स्पष्ट पारिएको छ । वास्तविक परीक्षणका लागि प्रश्नपत्रको अन्तिमीकरण गरिसकेपछि सोही व्यक्तिले कार्यसम्पादनपश्चात् प्रश्नपत्र खामबन्दी वा सिलबन्दी गरिसकेपछि अत्यन्त गोप्य रूपमा जिम्मेवार निकायमा बुझाउनुपर्ने सन्दर्भलाई पनि यस लेखमा प्रस्ट्याइएको छ । यस लेखलाई मूलतः कक्षा १२ को अनिवार्य नेपाली विषयमा केन्द्रित गरिएको भए पनि माध्यमिक तहमा स्तरीकृत प्रश्न निर्माणका समग्र प्रक्रिया उल्लेख गरिएकाले सम्बद्ध शिक्षक तथा प्राश्निकका लागि फलदायी हुने अपेक्षा गरिएको छ ।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
12

Thapa, Ashok. "नेपाली भाषाको भूगोल र मानकीकरणको सवाल". Journal of Nuwakot Adarsha Multiple Campus 5, № 1 (2024): 17–27. https://doi.org/10.3126/jnamc.v5i1.76776.

Full text
Abstract:
भाषाका वक्ताहरू भौगोलिक रूपमा विभिन्न ठाउँमा फैलिएका हुन्छन् । त्यसैले प्रत्येक भाषाको एउटा निश्चित भूगोल हुने गर्दछ । विविध भूगोलमा रहेका एउटै भाषाका मानकीकरणको अभ्यास गरिन्छ त्यसैले यो एक जटिल कार्य हो । प्रस्तुत लेख दुई मुख्य विषयवस्तुमाथि केन्द्रित छ । पहिलो भूगोलले भाषाका लवजहरूलाई कसरी टुक््रयाएको छ ? दोस्रो के कारणले भाषा मानक बन्ने प्रक्रिया तय गर्छ ? यस लेखमा भाषाको मानकीकरणसँग सम्बद्ध सामग्री प्राथमिक र द्वितीय दुवै स्रोतहरूबाट सङ्कलन गरिएको छ । अनुसन्धानका लागि मुख्य रूपमा निगमन विधि प्रयोग गरिएको छ । प्रस्तुत लेखको मूल उद्देश्य नेपाली भाषाको मानकीकरणमा ढिलाइ गर्न नहुने र सबै भाषाहरू तथा भाषिकाहरूलाई समान सम्मान गर्नुपर्ने हो । यद्यपि, यो विषय तर्क र बहसका लागि खुला विषय हुन् । यस लेखको प्रारम्भ केही सैद्धान्तिक पक्षबाट गरिएको छ तर यसको निष्कर्ष प्रायोगिक दृष्टिकोणबाट निकाल्नुपर्ने आग्रह गरिएको छ । नेपाली भाषाको मानकीकरणको लामो अभ्यास भए पनि यो प्रक्रिया अझै विवादमा अल्झिएको देखिन्छ । लेखको ठुलो भाग व्याकरणका विवादहरूमा केन्द्रित छ । यस लेखको निष्कर्षले के स्पष्ट पार्छ भने संसारको जुनसुकै कुनामा नेपाली भाषा बोले पनि यो एउटै भाषा हो । यसको संरचना, लयमा क्षेत्रीय विविधता पाइन्छ जुन सबै जीवित भाषाको विशेषता हो । तथापि यस लेखमा नेपाली भाषाको भौगोलिक विविधताले केही समस्या सिर्जना गरेको उल्लेख गर्दै यसको समाधान गर्न आवश्यक छ भन्ने निष्कर्ष निकालिएको छ ।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
13

राजेन्द्र खनाल. "नेपाली बृहत् शब्दकोशका शीर्षशब्दमा वैकल्पिक प्रविष्टिको सान्दर्भिकता". Interdisciplinary Research in Education 6, № 1 (2021): 125–35. http://dx.doi.org/10.3126/ire.v6i1.43430.

Full text
Abstract:
नेपाली बृहत् शब्दकोशमा प्रविष्ट शीर्षशब्दमा गरिएको वैकल्पिक प्रविष्टिप्रति विद्यार्थीहरूको प्रतिक्रिया लिई विकल्पमध्ये शीर्षीकरण गर्न उपयुक्त मान्न सकिने शीर्ष शब्द सुझाउने उद्देश्यमा केन्द्रित रही प्रस्तुत लेख तयार पारिएको छ । नेपाली शिक्षा विषयमा स्नातकोत्तर तहमा अध्ययनरत ५० जना विद्यार्थीलाई नमुनाका रूपमा लिई उनीहरूको प्रतिक्रिया तथा कोश सम्पादन प्रक्रियाको सैद्धान्तिक मान्यतालाई आधार बनाई प्रस्तुत लेख तयार पारिएको छ । प्रस्तुत लेखमा नेपाली बृहत् शब्दकोशमा वैकल्पिक प्रविष्टि दिइएका शब्दप्रति नमुना विद्यार्थीबाट प्राप्त प्रतिक्रियाको प्रतिशताङ्कको गणनाका आधारमा विश्लेषण गरिएको छ । नमुना विद्यार्थीबाट शतप्रतिशत सकारात्मक अभिमत प्राप्त भएका आठ ओटा शब्द उपियाँ, छात्रावास, धसिङ्गर, नाउर, पाउजु, बाइबल, रेकर्ड र सरिता रहेका छन् भने असी प्रतिशत वा सोभन्दा बढी प्रतिशतले सकारात्मक प्रतिक्रिया जनाएका अगेनो, अधिगमन, अनिच्छुक, अन्तर्मुखी, अप्ठ्यारो, उल्फा, किचिमिची, खच्चड, छानो, जेब, नवरात्री, नसिब, भक्कानो, भक्त, यष्टि, राडो, रोमावली र सरिफ रहेका छन् । ठेट्नो, गुलाब, मतपेटिका, धपेडी, धर्माध्यक्ष तथा अखानो शब्दलाई निर्विकल्प शीर्षशब्द बनाउनुपर्छ भन्ने अभिमत असी प्रतिशतभन्दा कम र पैँसट्ठी प्रतिशतभन्दा माथि रहेको छ भने दुई शब्दमध्ये एकलाई मात्र शीर्ष बनाउनुपर्छ भन्ने अभिमतको प्रतिशत अन्तर २५ र सोभन्दा कम भएका जम्मा आठ जोडी शब्द रहेका छन् ः अधिदेव÷अधिदेवता, उछितो÷उछित्तो, उलटपलट÷उलटपुलट, नसियत÷नसिहत, पट्याङ्ग÷पट्याङ्ङ, पथ्रेन÷पथ्य्रान, परमाद्र्ध÷परमार्ध र मसोट÷मसौट । यस अध्ययनबाट शब्दकोशमा निर्विकल्प शब्द चयन गरी प्रविष्ट गर्नुपर्ने निष्कर्ष प्राप्त भएको छ । जुनसुकै भाषामा पनि विविध आधारमा शब्दगत भेद भए पनि मानक रूप एउटा बनाउन सक्नुपर्छ । त्यसो भएमा मात्र भाषाको स्तरीकरण तथा मानकीकरण हुँदै जान्छ । त्यस्तै, शब्दकोशको सुन्दरता र उपयुक्तताका लागि पनि शीर्षशब्दका विकल्पहरू घटाउँदै लैजानु भाषाशास्त्रीय र कोशशास्त्रीय दृष्टिले पनि महŒवपूर्ण मानिने हुनाले एउटा मात्र शब्दलाई नै प्रविष्टिमा राख्नुपर्छ । वैकल्पिक शब्दलाई अर्थनिर्देश गरेर वा प्रतिनिर्देश गरेर प्रस्टयाउनु उपयुक्त हुन्छ ।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
14

Pandeya, Yashoda. "ऋग्वेदमा नारीको दैवीभूमिका". Journal of Rapti Babai Campus 5, № 1 (2025): 199–206. https://doi.org/10.3126/jrbc.v5i1.78474.

Full text
Abstract:
ऋग्वेद संस्कृत वाङ्मयको सर्वप्राचीन ग्रन्थ हो । यसमा विभिन्न देवतथा देवीहरूको विषयमा केन्द्रित भएकासूक्तहरू छन् । यसमा नारीलाई दैवी अर्थात् (ईश्वरीय) भूमिकामा प्रस्तुत गरी नारीलाई विशिष्ट स्थान दिएको पाइन्छ । विशेष गरी ऋग्वेदमा नारीहरूको ईश्वरीय स्वरूप र प्रकृतिको मानकीकृत नारी स्वरूपको वन्दना र स्तुति गरिएको छ । ऋग्वेदका विभिन्न मण्डलका त्रिचालिस वटा सूक्तमा नारीको दैवी स्वरूप प्रस्तुत गरिएको छ । ती सूक्तहरूमा नारीमा ईश्वरीय, प्रकृतिको मानकीकृत स्वरूप र मानवीय स्वरूप प्रस्तुत गरिएको छ । यहाँ नारीलाई उज्यालो, मानवको रक्षक, आत्मनिर्णयी, मन्त्रद्रष्टा, योद्धा, माता, श्रद्धा, देवपत्नीका रूपमा प्रस्तुत गरिएको छ । प्रस्तुत अध्ययनमा ऋग्वेदमा नारीका दैवी भूमिकाको अध्ययन गरिएको छ । यसका लागि मानवशास्त्री मोर्गनर जी एम घुर्मेका मान्यतालाई मुख्य आधार मानिएको छ । यस मान्यताका अनुसार समाज विकासको चरणमा मानवले दैवी शक्तिको परिकल्पना ग¥यो । त्यसबेला उसले दिव्य शक्तिको परिकल्पना गर्यो र नारीका विभिन्न भूमिकाहरू निर्धारण गर्यो भन्ने नारीको दैवी भूमिकासम्बन्धी मान्यतालाई सैद्धान्तिक मान्यताका रूपमा व्याख्या गरिएको छ । यसबाट ऋग्वेदमा उषा, द्यावा, सरस्वती, अरण्यानी र पृथ्वी सूक्तमा नारीको दैवी भूमिका देखाइएको छ । यसले संसारको प्राचीनतम ग्रन्थ ऋग्वेदमा पुरुष समान नारीलाई पनि पूर्ण भूमिका दिएको छ । तर त्यसपछिको समयमा भने नारीको दैवीभूमिका खुम्चिँदै गएको छ भन्ने निष्कर्ष निकालिएको छ ।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
15

कुमार, नरेश, та आशुतोष राय. "खेल भागीदारी के विभिन्न स्तरों पर एथलीटों के बीच मनोवैज्ञानिक विशेषताओं का एक विश्लेषणात्मक अध्ययन". Journal of Advances and Scholarly Researches in Allied Education 22, № 3 (2025): 120–29. https://doi.org/10.29070/g0p5tb80.

Full text
Abstract:
यह अध्ययन भागीदारी के तीन स्तरों पर एथलीटों की चयनित मनोवैज्ञानिक विशेषताओं-प्रेरणा, चिंता, आत्मविश्वास और लचीलापन- की जांच करता है: स्कूल, इंटर-कॉलेज और राष्ट्रीय। मानकीकृत मनोवैज्ञानिक उपकरणों का उपयोग करते हुए, 180 एथलीटों (प्रत्येक स्तर से 60) का मूल्यांकन किया गया। परिणाम समूहों के बीच महत्वपूर्ण अंतर दर्शाते हैं, जिसमें राष्ट्रीय स्तर के एथलीट उच्च आत्मविश्वास और लचीलापन, और कम प्रदर्शन चिंता प्रदर्शित करते हैं। निष्कर्ष एथलीट विकास में मनोवैज्ञानिक प्रशिक्षण की भूमिका पर जोर देते हैं और प्रदर्शन स्तर के अनुसार अनुरूप मानसिक कंडीशनिंग रणनीतियों का सुझाव देते हैं।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
16

धर्मेन्द्र, कुमार, सुमन та कुमार अंशु. "उच्चतर माध्यमिक स्तर पर विद्यार्थियों की शैक्षिक आकाँक्षा तथा शैक्षिक उपलब्धि का अध्ययन". RECENT RESEARCHES IN SOCIAL SCIENCES & HUMANITIES 12, № 1 (2025): 103–5. https://doi.org/10.5281/zenodo.15289496.

Full text
Abstract:
यह शोध वर्णनात्मक प्रकार का है। इसमें सर्वेक्षण विधि के माध्यम से उत्तर प्रदेश राज्य के जनपद सहारनपुर के उच्चतर माध्यमिक स्तर (कक्षा 11 व 12) के 100 विद्यार्थियों (जिसमें 50 छात्र और 50 छात्राएँ शामिल हैं) का चयन यादृच्छिक न्यायदर्श प्रविधि द्वारा किया गया। शोध में शैक्षिक आकांक्षा स्तर की जाँच हेतु डॉ. वी. पी. शर्मा एवं डॉ. अनुराधा गुप्ता द्वारा विकसित मानकीकृत मापन उपकरण का प्रयोग किया गया, जबकि शैक्षिक उपलब्धि के आकलन के लिए विद्यार्थियों की पूर्व कक्षा के परीक्षाफल (अंकपत्र) का उपयोग किया गया। शैक्षिक आकांक्षा तथा शैक्षिक उपलब्धि के मध्य संबंध जानने के लिए पियर्सन सहसंबंध गुणांक की गणना की गई, जिसके परिणामस्वरूप यह स्पष्ट हुआ कि दोनों के मध्य धनात्मक तथा सार्थक सहसंबंध विद्यमान है।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
17

राजपूत, आशीष, та मनोज कुमार शर्मा. "पुरुष और महिला विश्वविद्यालय वॉलीबॉल खिलाड़ियों के व्यक्तित्व लक्षणों का तुलनात्मक अध्ययन". Journal of Advances and Scholarly Researches in Allied Education 21, № 4 (2024): 167–75. https://doi.org/10.29070/jzzpgs27.

Full text
Abstract:
इस अध्ययन का उद्देश्य बिग फाइव व्यक्तित्व लक्षण मॉडल का उपयोग करके पुरुष और महिला विश्वविद्यालय वॉलीबॉल खिलाड़ियों के व्यक्तित्व लक्षणों की तुलना करना है। एक मानकीकृत व्यक्तित्व मूल्यांकन प्रश्नावली का उपयोग करके 200 विश्वविद्यालय वॉलीबॉल खिलाड़ियों (100 पुरुष और 100 महिलाएँ) से डेटा एकत्र किया गया था। अध्ययन में बहिर्मुखता, कर्तव्यनिष्ठा, खुलापन, सहमतता और विक्षिप्तता जैसे लक्षणों में अंतर का विश्लेषण किया गया है। परिणाम व्यक्तित्व लक्षणों में महत्वपूर्ण लिंग-आधारित अंतर दर्शाते हैं, जिसमें पुरुष खिलाड़ियों ने बहिर्मुखता और भावनात्मक स्थिरता में उच्च स्कोर किया, जबकि महिला खिलाड़ियों ने उच्च कर्तव्यनिष्ठा और सहमतता प्रदर्शित की। निष्कर्ष खेल प्रदर्शन में लिंग-विशिष्ट मनोवैज्ञानिक कारकों की गहरी समझ में योगदान करते हैं और प्रशिक्षकों और खेल मनोवैज्ञानिकों को अनुरूप प्रशिक्षण कार्यक्रम डिजाइन करने में अंतर्दृष्टि प्रदान करते हैं।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
18

निकेता त्यागी, та डाॅ0 इंदिरा सिंह,. "परिवार नियोजन के प्रति स्नातक स्तरीय छात्र एवं छात्राओं की अभिवृति का तुलनात्मक अध्ययन". Innovative Research Thoughts 11, № 1 (2025): 80–86. https://doi.org/10.36676/irt.v11.i1.1586.

Full text
Abstract:
शिक्षा हम सभी के उज्जवल भविष्य के लिए अति आवश्यक है। हम जीवन में शिक्षा के द्वारा ही कुछ अच्छा प्राप्त करते हैं देश की उन्नति में विकास के लिए शिक्षा अत्यंत आवश्यक है। शिक्षा के अंतर्गत आज ज्ञान का विस्फोट तथा जनसंख्या का विस्फोट दोनो ही चर्चा का विषय है। ज्ञान के विस्फोट के फलस्वरूप शिक्षा के प्रति व्यक्ति की सोच बदल रही है तथा प्रत्येक व्यक्ति शिक्षा प्राप्त करने का इच्छुक मानव जीवन में शिक्षा का बहुत अधिक महत्व है। शोधकत्री ने प्रस्तुत शोध कार्य में परिवार नियोजन के प्रति स्नातक स्तरीय छात्र एवं छात्राओं की अभिवृति का तुलनात्मक अध्ययन किया है। आंकड़ो के संकलन हेतु शोधकत्री द्वारा मानकीकृत परीक्षण का प्रयोग किया गया है। शोध कार्य के संपादन हेतु कुल 160 स्नातक स्तरीय छात्र एवं छात्राओं का चयन याद्विच्छकी न्यायदर्शन की लाॅटरी विधि द्ववारा किया गया। आंकड़ों के विश्लेषण परिवार नियोजन के प्रति स्नातक स्तरीय छात्र एवं छात्राओं की अभिवृति में क्षेत्र के आधार में सार्थक अंतर प्राप्त नही हुआ।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
19

Joshi, Khagendra. "संसक्ति व्यवस्थाका दृष्टिले 'हामी सहँदै जाउँला' कविताको विश्लेषण". Medha: A Multidisciplinary Journal 7, № 2 (2025): 29–38. https://doi.org/10.3126/medha.v7i2.76039.

Full text
Abstract:
प्रस्तुत लेख 'हामी सहँदै जाउँला' कविताको संसक्तिपरक विश्लेषण मूल समस्यामा अधारित छ । यस लेखमा गुणात्मक अनुसन्धान विधि र पाठविश्लेषणमा अधिरत विषयगत विश्लेषण गरिएको छ । पुस्तकालयबाट सङ्कलित सामग्रीको विश्लेषणमा अधारित प्रस्तुत लेखमा कवि कुन्ता शर्माद्वारा रचित 'हामी सहँदै जाउँला' कवितामा संसक्ति व्यवस्थाको अध्ययन गरिएको छ । नेपाली साहित्यकामा प्रगतिवादी चिन्तनलाई आत्मसात गर्दै साहित्य सिर्जन कार्यमा सक्रिय शर्माका साहित्यिक सिर्जनाहरू संसक्तिका दृष्टिले केकति सबल छन् भन्ने कुराको अध्ययन यसमा गरिएको छ । कुनै पनि सहित्यक रचनामा सशक्त भाव सम्प्रेषणका लागि संसक्तिको विशेष महत्त्व रहेको हुन्छ । भाषिक तत्त्वका रूपमा प्रयुक्त व्याकरणिक तथा कोशीय संसक्तिले नै पाठमा सुसम्बद्धता कायम गरी भावलाई एउटा शृङ्खलामा जोड्ने काम गरेको हुन्छ । नेपाली व्याकरणसापेक्ष प्रयोगमा रहेका निदर्शन कोटिको सार्थक र सम्यक प्रयोग गरिएको यस कवितामा सार्वनामीकरणको उचित प्रयोगका कारण प्रस्तुतिगत चुस्तता तथा कथ्यगत संसक्तिको सिर्जना भएको छ । काव्यिक अभिव्यक्तिका लागि आलङ्कारिकता सिर्जना गर्नका लागि यथोचित् मानकीकृत भाषाको विचलन गरिएको यस कवितामा अध्याहारबाट अर्थबोध सहजतापूर्वक गर्नसकिने विलोपनको समेत प्रयाग भई प्रस्तुतिगत संसक्ति सिर्जना भएको छ । यस लेखमा सीमित तर सटीक संयोजन व्यवस्थापन गरिएको यस कवितामा पुनरनवृत्ति र विपरीतार्थक अभिलक्षण भएका कोशीय अनुबन्धनका कारण पाठगत संसक्ति निर्मितिका लागि उपयुक्त माध्यम बनेको विषयमा विमर्श भएको छ ।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
20

विश्वकर्मा, रामकिशोर. "सवर्ण छात्राओं एवं अनुसू‍चित जाति की छात्राओं के नैराश्‍य का तुलनात्मक अध्ययन करना". Journal of Advances and Scholarly Researches in Allied Education 21, № 7 (2024): 419–24. https://doi.org/10.29070/t8b2ey13.

Full text
Abstract:
स्कूल समुदाय के भीतर किशोर महिलाओं के बीच नैराश्य प्रमुख मानसिक स्वास्थ्य चिंताएँ हैं और ये स्कूलों में मनोवैज्ञानिक सेवा प्रदाताओं पर कई प्रभाव डालते हैं। इस अध्ययन का उद्देश्य सागर जिले के उच्चतर माध्यमिक विद्यालयों के सवर्ण एवं अनुसूचित जाति के छात्राओं में नैराश्य का तुलनात्मक अध्ययन करना है। शोध के लिए उच्चतर माध्यमिक विद्यालयों के 16 से 18 वर्ष के बीच 500 छात्राओ का चयन किया गया है जिसमें 250 सवर्ण जाति के छात्रा एवं 250 अनुसूचित जाति के छात्रा सम्मिलित हैं। शोधकर्ता ने सवर्ण एवं अनुसूचित जाति के किशोरवय छात्राओं के नैराश्य के मापन के लिए डॉ. एन.एस. चैहान एवं डॉ. गोविन्द तिवारी द्वारा संरचित एवं मानकीकृत परीक्षण ‘‘नैराश्य परीक्षण मापनी’’ का उपयोग अपने शोध अध्ययन में किया है। नैराश्य परीक्षण के विभिन्न चरों का अलग-अलग अध्ययन, मानक विचलन एवं दोनों समूहों की तुलना का ‘टी’ परीक्षण द्वारा टी मूल्य ज्ञात किया गया। अध्ययन के परिणामों से यह निष्कर्ष प्राप्त हुए कि सवर्ण एवं अनुसूचित जाति के छात्राओं की नैराश्य के स्तर पर सार्थक अंतर नहीं पाया गया।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
21

साक्षी पाल та डॉ. इंदिरा सिंह. "शिक्षक प्रशिक्षण संस्थानों में अध्यनरत बी.एड.प्रशिक्षणार्थियों की शोध अभिवृत्ति का तुलनात्मक अध्ययन". Innovative Research Thoughts 10, № 2 (2024): 6–13. http://dx.doi.org/10.36676/irt.v10.i2.02.

Full text
Abstract:
शिक्षा हम सभी के उज्जवल भविष्य के लिए अति आवश्यक है। हम जीवन में शिक्षा के द्वारा ही कुछ अच्छा प्राप्त कर सकते हैं। देश की उन्नति एवं विकास के लिए शिक्षा आवश्यक है। शिक्षा न केवल माता के समान पालन पोषण करती है बल्कि पिता के समान उच्च मार्गदर्शन करते हुए उच्च मूल्यों व अभिवृत्ति का विकास कर व्यक्ति को श्रेष्ठ कार्यों में लगाती है। शिक्षा के द्वारा ही व्यक्ति की कीर्ति का प्रकाश चारों ओर फैलता है। शिक्षा, व्यक्ति तथा देश की प्रगति में सहायक है। किसी भी देश या समाज को उन्नति के शिखर पर पहुँचाने के लिए वहाँ शिक्षा का दीप जलाना अत्यंत आवश्यक है। मानव जीवन में शिक्षा का विशेष महत्व है। शोधकर्त्री ने प्रस्तुत शोध कार्य में शिक्षण प्रशिक्षण संस्थानों में अध्यनरत महिला एवं पुरुष प्रशिक्षणार्थियों की शोध अभिवृत्ति पर तुलनात्मक अध्ययन किया है। आंकड़ों के संकलन हेतु शोधकर्त्री द्वारा मानकीकृत परीक्षण का प्रयोग किया गया है। शोध कार्य के संपादन हेतु कुल 140 शिक्षक प्रशिक्षणार्थियों का चयन यादृच्छिकी न्यादर्शन की लॉटरी विधि द्वारा किया गया। आंकड़ों के विश्लेषण से सरकारी तथा गैर-सरकारी शिक्षक प्रशिक्षण महाविद्यालयो में अध्यनरत पुरुष एवं महिला प्रशिक्षणार्थियों की शोध अभिवृत्ति में सार्थक अंतर प्राप्त हुआ।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
22

साक्षी पाल та डॉ. इंदिरा सिंह. "शिक्षक प्रशिक्षण संस्थानों में अध्यनरत महिला एवं पुरुष प्रशिक्षणार्थियों की उपलब्धि अभिप्रेरणा का तुलनात्मक अध्ययन". Universal Research Reports 11, № 2 (2024): 32–40. http://dx.doi.org/10.36676/urr.v11.i2.05.

Full text
Abstract:
शिक्षा हम सभी के उज्जवल भविष्य के लिए अति आवश्यक है। हम जीवन में शिक्षा के द्वारा ही कुछ अच्छा प्राप्त कर सकते हैं। देश की उन्नति एवं विकास के लिए शिक्षा आवश्यक है। शिक्षा न केवल माता के समान पालन पोषण करती है बल्कि पिता के समान उच्च मार्गदर्शन करते हुए उच्च मूल्यों व उपलब्धि अभिप्रेरणा का विकास कर व्यक्ति को श्रेष्ठ कार्यों में लगाती है। शिक्षा के द्वारा ही व्यक्ति की कीर्ति का प्रकाश चारों ओर फैलता है। शिक्षा, व्यक्ति तथा देश की प्रगति में सहायक है। किसी भी देश या समाज को उन्नति के शिखर पर पहुँचाने के लिए वहाँ शिक्षा का दीप जलाना अत्यंत आवश्यक है। मानव जीवन में शिक्षा का विशेष महत्व है। शोधकर्त्री ने प्रस्तुत शोध कार्य में शिक्षण प्रशिक्षण संस्थानों में अध्यनरत महिला एवं पुरुष प्रशिक्षणार्थियों की उपलब्धि अभिप्रेरणा पर तुलनात्मक अध्ययन किया है। आंकड़ों के संकलन हेतु शोधकर्त्री द्वारा मानकीकृत परीक्षण का प्रयोग किया गया है। शोध कार्य के संपादन हेतु कुल 140 शिक्षक प्रशिक्षणार्थियों का चयन यादृच्छिकी न्यादर्शन की लॉटरी विधि द्वारा किया गया। आंकड़ों के विश्लेषण से सरकारी तथा गैर-सरकारी शिक्षक प्रशिक्षण महाविद्यालयो में अध्यनरत पुरुष एवं महिला प्रशिक्षणार्थियों की उपलब्धि अभिप्रेरणा में सार्थक अंतर प्राप्त हुआ।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
23

विश्वकर्मा, रामकिशोर. "संवेगात्मक बुद्धि का तुलनात्मक अध्ययनः सागर जिले के सवर्ण एवं अनुसूचित जाति के पुरूष विद्यार्थियों के सन्दर्भ में". Journal of Advances and Scholarly Researches in Allied Education 21, № 6 (2024): 164–69. https://doi.org/10.29070/83yd8t21.

Full text
Abstract:
सामान्यतः यह समझा जाता है कि व्यक्ति की सफलता उसकी बुद्धिलब्धि पर आधारित होती है। सामान्यतः व्यक्ति की जिंदगी की उपलब्धियाँ भी इसी पर आधारित होती है। परन्तु आधुनिक शोधों से यह स्पष्ट हो गया है कि व्यक्ति को अपनी जिंदगी में जो भी सफलता प्राप्त होती है उसका मात्र 20 प्रतिशत ही बुद्धिलब्धि के कारण होती है और 80 प्रतिशत सांवेगिक बुद्धि के कारण होती है। प्रस्तुत शोधपत्र का उद्देश्य सागर जिले के सवर्ण एवं अनुसूचित जाति के पुरूष विद्यार्थियों के सन्दर्भ में संवेगात्मक बुद्धि का तुलनात्मक अध्ययन करना है। शोध के लिए उच्चतर माध्यमिक विद्यालयों के 16 से 18 वर्ष के बीच 500 विद्यार्थियों का चयन किया गया है जिसमें 250 सवर्ण जाति के पुरूष छात्र एवं 250 अनुसूचित जाति के पुरूष छात्र सम्मिलित हैं। संवेगात्मक बुद्धि के मापन के लिए डॉ. एस.के. मंगलम् एवं मिसेज शुभ्रा मंगलम् द्वारा संरचित एवं मानकीकृत परीक्षण संवेगात्मक बुद्धि इन्वेन्ट्री का उपयोग किया गया है। संवेगात्मक बुद्धि परीक्षण के विभिन्न चरों का अलग-अलग अध्ययन, मानक विचलन एवं दोनों समूहों की तुलना का ‘टी’ परीक्षण द्वारा टी मूल्य ज्ञात किया गया। अध्ययन के परिणामों से यह निष्कर्ष प्राप्त हुए कि सवर्ण एवं अनुसूचित जाति के छात्र-छात्राओं की संवेगात्मक बुद्धि के स्तर पर सार्थक अंतर नहीं पाया गया।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
24

दिव्या та डॉ. इंदिरा सिंह. "सरकारी तथा गैर-सरकारी शिक्षक प्रशिक्षण संस्थानों में अध्यापनरत शिक्षकों में व्यावसायिक तनाव का तुलनात्मक अध्ययन". International Journal for Research Publication and Seminar 16, № 1 (2025): 242–47. https://doi.org/10.36676/jrps.v16.i1.144.

Full text
Abstract:
शिक्षा किसी भी राष्ट्र की प्रगति और विकास का आधार होती है। एक प्रभावी शिक्षा प्रणाली के लिए योग्य और समर्पित शिक्षकों की आवश्यकता होती है, लेकिन आज के समय में शिक्षकों को कई प्रकार के व्यावसायिक तनाव का सामना करना पड़ता है। यह तनाव सरकारी और गैर-सरकारी शिक्षण संस्थानों में कार्यरत शिक्षकों के बीच भिन्नता रखता है। प्रस्तुत शोध में मेरठ मंडल के सरकारी और गैर-सरकारी शिक्षक प्रशिक्षण संस्थानों में कार्यरत शिक्षकों के व्यावसायिक तनाव का तुलनात्मक अध्ययन किया गया। अध्ययन की प्रतिपूर्ति हेतु 120 शिक्षकों (60 पुरुष और 60 महिला) का चयन न्यादर्श हेतु किया गया तथा उनके तनाव स्तर का आकलन एक मानकीकृत परीक्षण उपकरण (Occupational Stress Index) के माध्यम से किया गया। अध्ययन के निष्कर्षों से सरकारी और गैर-सरकारी शिक्षकों के तनाव स्तर में सार्थक अंतर प्राप्त हुआ। सरकारी शिक्षकों की तुलना में गैर-सरकारी शिक्षकों में व्यावसायिक तनाव अधिक देखा गया। इसके संभावित कारण कार्यभार, आर्थिक अस्थिरता, संसाधनों की उपलब्धता और प्रबंधन से मिलने वाला समर्थन हो सकते हैं। अध्ययन से यह स्पष्ट हुआ कि व्यावसायिक तनाव का शिक्षकों की शिक्षण गुणवत्ता और कार्य प्रतिबद्धता पर भी प्रभाव पड़ता है। अतः शैक्षणिक संस्थानों को शिक्षकों के तनाव को कम करने के लिए नीतिगत प्रयास करने की आवश्यकता है, जिससे वे अपने कार्य को अधिक प्रभावी ढंग से कर सकें।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
25

मालविका, एस. कांडपाल, та लीला. "जनपद देहरादून के उच्च माध्यमिक स्तर के शासकीय विद्यालय में अध्ययनरत् किशोर विद्यार्थियों की आध्यात्मिक बुद्धि पर इंटरनेट की प्रभाविता का अध्ययन". Recent Educational & Psychological Researches (ISSN: 2278-5949) 12, № 01 (Jan.-Feb.Mar.) (2023): 65–68. https://doi.org/10.5281/zenodo.7932265.

Full text
Abstract:
तकनीकी का मानव जीवन पर गहरा प्रभाव पड़ा है। मनुष्य तकनीक द्वारा प्रगति के शिखर तक पहुंचने में कामयाब रहा है तथा तकनीकी या इंटरनेट वर्तमान समय में मानव जीवन का एक अहम हिस्सा है जहां एक और तकनीकी इंटरनेट मानव जीवन को प्रगति के पथ पर निरंतर मददगार रहा है वहीं इसके नकारात्मक प्रभाव भी देखे गए हैं क्योंकि अत्यधिक इंटरनेट का प्रयोग मनुष्य की हर अवस्था को प्रभावित करता है। बालकों की मानसिक स्थिति हो चाहे या सामाजिक या आध्यात्मिक यह सभी पहलू प्रभावित हुए हैं क्योंकि किशोर अपना ज्यादा समय सोशल मीडिया व टेक्नोलॉजी के बीच व्यतीत कर रहा है किशोर अपने भावनाओं को स्पष्ट करने में असमर्थ महसूस कर रहा है क्योंकि जहां अपने मित्र मंडली व परिवार के साथ समय व्यतीत करके अपनी भावनाओं को व्यक्त करने की स्वतंत्रता प्राप्त थी वही सोशल मीडिया के संपर्क में आने पर अपनी भावनाओं पर नियंत्रित करने में असमर्थ है। इसके परिणाम भी बहुत ही घातक हैं क्योंकि इस तरह से किशोर अपने भविष्य के साथ न्याय नहीं कर पाएगा और उसके विकास के साथ-साथ उसका भविष्य भी खतरे में आ रहा है तो जरूरी हो जाता है कि किशोर को सोशल मीडिया और तकनीकी के अलावा भी सामाजिक, आध्यात्मिक विकास के बारे में बताया जाए ताकि वह अपनी जिम्मेदारियों को समझे वह सोशल मीडिया, टेक्नोलॉजी, इंटरनेट को ही सूचनाओं का माध्यम ना समझे तथा सामाजिक गतिविधियों में शामिल होकर सामाजिक दायित्वों का निर्वहन करें और जिम्मेदार नागरिक बने। इस प्रकार इंटरनेट के प्रभाव का प्रस्तुत शोध में बालकों के आध्यात्मिक पक्ष का अध्ययन किया गया है तथा यह जानने का प्रयास किया गया है कि वर्तमान में इंटरनेट का किशोर बालक, बालिकाओं के आध्यात्मिक जीवन पर क्या प्रभाव पड़ा है यह शोध किशोरों के आध्यात्मिक स्तर का पता लगाने हेतु आध्यात्मिक बुद्धि का जो कि के. एस. मिश्रा द्वारा निर्मित मानकीकृत उपकरण प्रश्नावली का उपयोग किया गया है। प्रस्तुत शोध में देहरादून जिले के रायपुर ब्लॉक के शासकीय विद्यालय जीआईसी गुजराड़ा के कक्षा 11 व कक्षा 12 के 120 किशोर बालक, बालिकाओं को शामिल किया गया है।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
26

Kumari, Annapurna. "A study of the relationship between aggression and psychological self-satisfaction in adult domestic and working women with reference to Bhagalpur district." RESEARCH REVIEW International Journal of Multidisciplinary 7, no. 1 (2022): 123–28. http://dx.doi.org/10.31305/rrijm.2022.v07.i01.018.

Full text
Abstract:
The present study was conducted in Bhagalpur city to explore the relationship between aggression and life-satisfaction in adult domestic and working women. For the study, out of 60 adult women in the age group of 35 to 65 years, 30 domestic and 30 working adult urban women were selected. Data Collection M.K. A standardized questionnaire called Aggression Inventory translated into Hindi by Sultania was used. There are 67 questions with 52 positive questions and 15 negative questions with sub-categories divided into 8 parts - assault, direct aggression, irritability, negativity, resentment, suspicion, verbal aggression and guilt. The scale administered by Dr. Sisodia and Chaudhary (2012) was used for psychological self-satisfaction. The data were analyzed using the t-ratio of the descriptive statistical method. It consists of 50 questions divided into 6 parts with sub-categories - satisfaction, competence, sociability, mental health and interpersonal behavior. All the questions in the scale are positive and there are no negative questions. The findings suggest that there is a significant positive correlation in aggression and life satisfaction among adult women, whereas there was a non-significant negative correlation in aggression and life satisfaction among late middle-aged women.
 Abstract in Hindi Language:
 प्रस्तुत अध्ययन वयस्क घरेलू और कामकाजी महिलाओं में आक्रामकता और जीवन-संतुष्टि के बीच संबंधों का पता लगाने के लिए भागलपुर शहर में किया गया है। अध्ययन के लिए 35 वर्ष से 65 वर्ष के आयु वर्ग के 60 वयस्क महिलाओं मे से 30 घरेलू और 30 कामकाजी वयस्क शहरी महिलाओं को चुना गया था। आंकड़ा संग्रह एम. के. सुल्तानिया द्वारा हिन्दी अनुवादित एग्रेसन इन्वेंटरी नामक मानकीकृत प्रश्नावली का उपयोग किया गया था। 8 भागों में विभाजित उप-श्रेणियों - हमला, प्रत्यक्ष आक्रामकता, चिड़चिड़ापन, नकारात्मकता, आक्रोश, संदेह, मौखिक आक्रामकता और अपराधबोध के साथ 67 प्रश्न हैं जिसमें 52 सकारात्मक प्रश्न तथा 15 नाकारात्मक प्रश्न हैं। मनोवैज्ञानिक आत्म संतुष्टि के लिए डॉ. सिसोदिया और चैधरी (2012) द्वारा प्रशासित मापनी का उपयोग किया गया था। आकड़ों का विश्लेषण वर्णनात्मक सांख्यिकीय पद्धति का टी-अनुपात उपयोग करके किया गया था। इसमें 6 भागों में विभाजित उप-श्रेणियों - संतुष्टि, योग्यता, सामाजिकता, मानसिक स्वास्थ्य और अन्तःव्यक्तित्व व्यवहार के साथ 50 प्रश्न हैं। पैमाने में सभी प्रश्न सकारात्मक हैं और कोई नकारात्मक प्रश्न नहीं है। निष्कर्षों से पता चलता है कि वयस्क महिलाओं में आक्रामकता और जीवन संतुष्टि में एक महत्वपूर्ण सकारात्मक सह-संबंध है, जबकि देर से मध्यम आयु वर्ग की महिलाओं के बीच आक्रामकता और जीवन संतुष्टि में गैर-महत्वपूर्ण नकारात्मक सहसंबंध था।
 Keywords: वयस्क महिला, घरेलू महिला, कामकाजी महिला, आक्रामकता, मनोवैज्ञानिक आत्म संतुष्टि
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
27

SUMIT, GANGWAR. "विज्ञान उपलब्धि परीक्षण : निर्माण तथा मानकीकरण". 1 квітня 2019. https://doi.org/10.5281/zenodo.5558465.

Full text
Abstract:
उपलब्धि परीक्षण के द्वारा अधिगम के उद्देश्यों की प्राप्ति तथा विद्यार्थियों की प्रगति की जाँच की जाती है। उपलब्धि परीक्षण की सहायता से ही किसी व्यक्ति विशेष द्वारा किसी विषय में प्राप्त ज्ञान का आंकलन किया जाता है। प्रस्तुत शोध कार्य का उद्देश्य कक्षा-9 के विद्यार्थियों के विज्ञान विषय के ज्ञान तथा प्रगति के मूल्यांकन के लिए विज्ञान उपलब्धि परीक्षण की निर्माण एवं मानकीकरण करना था। शोधक द्वारा इस शोध पत्र में विज्ञान उपलब्धि परीक्षण के निर्माण की प्रक्रिया तथा उसके मानकीकरण के चार चरणों- नियोजन, निर्माण, परीक्षण के एकांशों का लेखन, परीक्षण के एकांशों का गुणात्मक एवं मात्रात्मक मूल्यांकन तथा परीक्षण की विश्ववसनीयता एवं वैधता का निर्धारण व्यवस्थित रूप में प्रस्तुत किया गया है।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
28

Joshi, H. "नेपालमा भाषायोजनाका प्रभावक तत्वहरूको अवस्था". 24 вересня 2023. https://doi.org/10.5281/zenodo.8374080.

Full text
Abstract:
नेपालमा भाषायोजनाका प्रभावक तत्वहरूको अवस्था शीर्षकको यस लेखमा भाषिक विविधता, नेपालमा बोलिने विभिन्न भाषापरिवार अन्तर्गतका भाषाहरू, भाषिक भूगोल र भाषिक वितरणको अवस्था, भाषाको मानकीकरण, राज्यको नीति र अग्रसरता, लिपीको अवस्था, शब्दभण्डार, रोजगारीको अवसर, साहित्यिक समवृद्धिजस्ता उपशीर्षकहरूमा विषयको विश्लेषण गरिएको छ । विश्वका विभिन्न भाषाहरूका माझ नेपाली भाषाको स्थान, शक्ति तथा केही सीमाहरू रहेका छन् । यस भाषाको संरक्षण र  संवर्धनका लागि नेपालमा के कस्ता  प्रभावकहरू छन् भन्ने मूल समस्यामा यो अध्ययन केन्द्रित छ । राज्यको भाषासम्बन्धी नीतिको अधीनमा रही विद्यमान भाषाको भूमिकाअनुरूप प्रवर्धन गर्न तयार पारिएको कार्य योजना वा कार्यक्रम नै भाषा योजना हो । कुनै पनि राष्ट्र वा समाज त्यसमा पनि बहुभाषिक राष्ट्र र समाजको भाषा सम्बन्धी समस्याहरूको समाधान गरी राष्ट्रिय, स्थानीय, सामाजिक र सांस्कृतिक भाषा निर्धारण तथा स्तरोन्नयन गर्ने आधिकारिक र दीर्घकालीन प्रयासलाई नै भाषा योजना भनिन्छ । भाषायोजना निर्माण, भाषायोजना कार्यन्वयन र भाषायोजनाका मूलभूत उद्देश्य प्राप्तिको निम्ति आवश्यक तत्वहरुलाई नै भाषायोजनाका प्रभावक भनिन्छ । यस्ता प्रभावकहरु अनुकूल भए भने तिनले सकारात्मक प्रभाव पार्छन र भाषायोजनालाई सफल तुल्याउँछन् प्रतिकूल भए भने नकारात्मक प्रभाव पार्छन । पुस्तकालय अध्ययन कार्यका आधारमा द्वितीयक स्रोत सामग्री सङ्कलन गरी यिनै सामग्रीको अध्ययन र पुनरावलोकनबाट  गुणात्मक अनुसन्धान ढाँचामा विश्लेषित यस  अनुसन्धान लेखमा नेपाली भाषा नेपाल देशसँग सम्बन्धित रहेकाले यसको विकास र विस्तारमा भाषायोजनाका प्रभावकहरूको राष्ट्रियस्तरमै भरपर्दो दीर्घकालीन उपयुक्त नीति र योजना बन्नुपर्छ  र नेपाली भाषाको सम्मान गर्नु सिङ्गो राष्ट्रको सम्मान हो भन्ने निष्कर्ष प्रस्तुत गरिएको छ ।  
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
29

सिंह, डॉ अनामिका, та डॉ समीउल्लाह. "भारत में शिक्षण पेशेवरों की गुणवत्ता बढ़ाने में माइक्रो-क्रेडेंशियल मॉडल की भूमिका". Gyanshauryam International Scientific Refereed Research Journal, 5 лютого 2025, 261–68. https://doi.org/10.32628/gisrrj258221.

Full text
Abstract:
भारत में शिक्षा प्रणाली को सशक्त और समकालीन बनाने के लिए शिक्षण पेशेवरों की गुणवत्ता में सुधार अत्यंत आवश्यक है। वर्तमान में शिक्षक शिक्षा के पारंपरिक मॉडल सीमित और कई बार अप्रासंगिक हो सकते हैं। ऐसे में माइक्रो-क्रेडेंशियल मॉडल एक नवाचारी समाधान प्रस्तुत करता है। यह मॉडल छोटे, लक्षित, और लचीले प्रशिक्षण कार्यक्रमों के माध्यम से शिक्षकों को विशेष कौशलों से निपुण करता है, जैसे कि डिजिटल शिक्षण, समावेशी कक्षा प्रबंधन, और 21वीं सदी के आवश्यक कौशलों का विकास। इस मॉडल की कई प्रमुख विशेषताएं हैं जैसे- लचीलापन, कम लागत, और निरंतर व्यावसायिक विकास की सुविधा। शिक्षक अपनी आवश्यकता और समयानुसार इन कार्यक्रमों को पूरा कर सकते हैं, जिससे कार्य के साथ-साथ सीखना संभव होता है। इससे न केवल उनकी दक्षता बढ़ती है बल्कि छात्र-शिक्षक संवाद और शिक्षण परिणामों में भी सुधार होता है। हालांकि, इस मॉडल को लागू करने में कई चुनौतियाँ हैं, जैसे डिजिटल डिवाइड, जिससे ग्रामीण क्षेत्रों के शिक्षक वंचित रह सकते हैं; मानकीकरण की कमी, जिससे प्रमाणनों की वैधता और गुणवत्ता पर सवाल उठते हैं; और नीतिगत समर्थन का अभाव, जो इसके बड़े स्तर पर क्रियान्वयन को बाधित करता है। इन बाधाओं को दूर करने के लिए ठोस नीतिगत हस्तक्षेप, तकनीकी बुनियादी ढांचे का विस्तार, और सरकार, निजी क्षेत्र एवं शैक्षणिक संस्थानों के सहयोग की आवश्यकता है। यदि इन चुनौतियों का समाधान किया जाए, तो माइक्रो-क्रेडेंशियल मॉडल शिक्षक प्रशिक्षण में क्रांतिकारी बदलाव ला सकता है और भारत की शिक्षा प्रणाली को वैश्विक स्तर पर प्रतिस्पर्धी बना सकता है।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
30

-, ब्रिज मोहन सिंह, та सुमन कुमारी -. "माध्यमिक शिक्षा में मूल्यांकन पद्धतियों का छात्रों के शिक्षा पर प्रभाव: एक तुलनात्मक अध्ययन". International Journal For Multidisciplinary Research 6, № 1 (2024). http://dx.doi.org/10.36948/ijfmr.2024.v06i01.14023.

Full text
Abstract:
संक्षेप यह शोध पत्र उन विभिन्न मूल्यांकन विधियों के प्रभाव का अध्ययन करता है जो उच्चतर शिक्षा सेटिंग में छात्रों के शिक्षा पर पड़ते हैं। तुलनात्मक विश्लेषण के एक उपाय के माध्यम से, अध्ययन विभिन्न मूल्यांकन तकनीकों के प्रभावकारिता का मूल्यांकन करता है, जिनमें पारंपरिक परीक्षाएँ, प्रदर्शन-आधारित मूल्यांकन, पोर्टफोलियो, और प्रोजेक्ट-आधारित मूल्यांकन शामिल हैं। इसका उद्देश्य प्रत्येक विधि के साथ हाई स्कूल शिक्षा संदर्भ में, उनकी मजबूतियों, कमजोरियों, और उपयुक्तता की पहचान करना है, जबकि छात्रों के संगठन, प्रेरणा, और शैक्षिक उत्कृष्टता पर उनका प्रभाव भी देखा जाता है। यह शोध एक व्यापक साहित्य समीक्षा के साथ शुरू होता है, जो उच्चतर शिक्षा में मौजूदा मूल्यांकन विधियों का एक विस्तृत अवलोकन प्रदान करती है। यह उन वैज्ञानिक सिद्धांतों को हाइलाइट करता है जो इन अभ्यासों को निर्देशित करते हैं और इनके प्रभाव पर पिछले शोध फिंडिंग्स को समाकित करता है। इस आधार पर, अध्ययन प्रत्येक मूल्यांकन विधि के नूनांतों में गहराई से गुहार लगाता है। पारंपरिक परीक्षाएँ, जो आमतौर पर प्रयोग की जाती हैं, अपने संवेदनशील विचार को मापने की सीमित क्षमता के लिए आलोचना की जाती हैं। प्रदर्शन-आधारित मूल्यांकन छात्रों की क्षमताओं का एक अधिक सत्यापन करता है, लेकिन मानकीकरण और वस्तुनिष्ठता की कमी हो सकती है। पोर्टफोलियो छात्र की प्रगति और विकास का एक पूर्णांक दृश्य प्रदान करते हैं, लेकिन उनके कार्यान्वयन को निर्देशित करना चुनौतीपूर्ण हो सकता है क्योंकि संवेदनशीलता और निष्पक्षता की समस्याएँ हो सकती हैं। प्रोजेक्ट-आधारित मूल्यांकन सहयोगी शिक्षा और वास्तविक समस्या-समाधान की कौशलों को बढ़ावा देते हैं, लेकिन सावधानीपूर्वक योजना और संसाधनों की आवश्यकता होती है। यह शोध विभिन्न हाइ स्कूल शिक्षा के विभिन्न स्तरों के विविध हितधारकों से डेटा एकत्र करता है। इस बहुपक्षीय दृष्टिकोण का उपयोग करके, विभिन्न दृष्टिकोणों और अनुभवों की सम्पूर्ण समझ होती है। नमूना चयन मानकों को विभिन्न शैक्षिक संदर्भों के प्रतिनिधित्व को प्राथमिकता देता है, जिससे परिणाम विभिन्न सेटिंग में लागू और संबंधित होते हैं। नतीजे उन्होंने प्रत्येक मूल्यांकन विधि की मजबूतियों, कमजोरियों, और उपयुक्तता के बारे में ज्ञानदान किया है। पारंपरिक परीक्षाएँ ज्ञान की महत्वपूर्ण गुणधर्मों का मूल्यांकन करने में अपनी कुशलता के लिए उत्कृष्ट हैं, लेकिन उच्च-क्रम सोचने के कौशल को पर्याप्त रूप से मापने में सक्षम नहीं हो सकती हैं। प्रदर्शन-आधारित मूल्यांकन वास्तविक कौशलों और लागू करने में अधिक सत्यापन में अद्वितीय हैं, लेकिन विभिन्न मूल्यांकनकर्ताओं के बीच निष्पक्षता और स्थिरता की कमी हो सकती है। पोर्टफोलियो छात्र के विकास का एक समग्र दृश्य प्रदान करते हैं, लेकिन विश्वसनीयता और मूल्यांकन मानकों में अंतर हो सकता है। प्रोजेक्ट-आधारित मूल्यांकन सहयोगी शिक्षा और वास्तविक समस्या-समाधान कौशलों को बढ़ावा देते हैं, लेकिन सावधानीपूर्वक योजना और संसाधनों की आवश्यकता होती है। यह शोध शिक्षकों, नीति निर्माताओं, और पाठ्यक्रम विकसकों के लिए मूल्यवान अवलोकन प्रदान करता है ताकि उच्चतर शिक्षा में मूल्यांकन के अभ्यास को सुधारा जा सके। प्रत्येक मूल्यांकन विधि की मजबूतियों और सीमाओं को समझकर और उनके छात्र संगठन, प्रेरणा, और शैक्षिक उत्कृष्टता पर उनके प्रभाव को ध्यान में रखते हुए, हितधारक योजनाएँ बना सकते हैं। अंततः, लक्ष्य यह है कि एक समावेशी और समर्थनशील शिक्षा वातावरण बनाया जाए, जो छात्र सफलता और समग्र विकास को प्रोत्साहित करता है।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
31

मनोज कुमार श्रीवास्तव та प्रो. संदीप कुमार श्रीवास्तव. "बीएड प्रशिक्षणार्थियों के समायोजन एवं सामाजिक बुद्धि के मध्य सहसम्बन्ध का अध्ययन". International Journal of Advanced Research in Science, Communication and Technology, 12 березня 2024, 124–31. http://dx.doi.org/10.48175/ijarsct-15725.

Full text
Abstract:
वर्तमान समय में जीवन की जटिलताओं, व्यस्तताओं, सामाजिक सम्बन्धों में हुए संरचनात्मक परिवर्तनों एवं सामाजिक तथा व्यक्तिगत तनावपूर्ण परिस्थितियों के कारण जनित मानव जीवन शैली में समायोजन एवं सामाजिक बुद्धि की महत्ता दिन प्रतिदिन बढती जा रही है । एक शिक्षक के व्यक्तिगत जीवन, अंतर्वैयक्तिक सम्बन्धों एवं व्यावसायिक जीवन के प्रबन्धन हेतु समायोजन एवं सामाजिक बुद्धि प्रभावी जीवन कौशलों की भांति उपयोग किये जा सकते हैं । इस हेतु आवश्यक है कि व्यक्ति के समायोजन एवं सामाजिक बुद्धि के मध्य अन्तर्वलित सम्बन्धों का अध्ययन किया जाए । प्रस्तुत अध्ययन बीएड प्रशिक्षणार्थियों के समायोजन का उनकी सामाजिक बुद्धि से अंतर्संबंध ज्ञात करने के उद्देश्य से किया गया । प्रस्तुत अध्ययन हेतु शैक्षिक शोध की वर्णनात्मक शोध विधि के अन्तर्गत सर्वेक्षण अनुसंधान का प्रयोग किया गया । अध्ययन हेतु 100 छात्राध्यापकों एवं 100 छात्राध्यापिकाओं के प्रतिदर्श का चयन सरल दैव प्रतिदर्श चयन विधि द्वारा अम्बेडकरनगर जनपद में संचालित उन उच्च शिक्षा संस्थाओं से किया गया जिनमें बीएड का पाठ्यक्रम संचालित होता है । चयनित प्रतिदर्श पर सिन्हा एवं सिंह द्वारा निर्मित एवं मानकीकृत समायोजन परिसूची एवं गणेशन एवं चड्ढा द्वारा निर्मित एवं मानकीकृत सामाजिक बुद्धि मापनी का प्रशासन कर प्रदत्तों का संकलन किया गया । संकलित प्रदत्तों का उचित व्यवस्थापन करने के उपरान्त सहसम्बन्ध गुणांक की गुणनफल आघूर्ण विधि का प्रयोग कर सहसम्बन्ध गुणांक की गणना की गयी ।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
32

मनोज कुमार श्रीवास्तव. "बीएड के शहरी एवं ग्रामीण प्रशिक्षुओं की सामाजिक बुद्धि का तुलनात्मक अध्ययन". International Journal of Advanced Research in Science, Communication and Technology, 12 лютого 2023, 541–44. http://dx.doi.org/10.48175/ijarsct-8335.

Full text
Abstract:
प्रस्तुत शोधकार्य बीएड के ग्रामीण एवं शहरी प्रशिक्षुओं की सामाजिक बुद्धि का तुलनात्मक अध्ययन करने के उद्देश्य से किया गया था । शोधकार्य में वर्णनात्मक शोध के अंतर्गत सर्वेक्षण अनुसंधान का प्रयोग किया गया । शोधकार्य हेतु नुयादार्ष के रूप में 285 छात्राध्यापकों एवं 315 छात्राध्यापिकाओं का चयन देव प्रतिदर्श विधि द्वारा किया गया । शोधकार्य के प्रदत्तों की प्राप्ति डॉ० एन०के० चड्ढा एवं डॉ० उषा गणेशन (2020) द्वारा निर्मित एवं मानकीकृत सामाजिक बुद्धि मापनी द्वारा की गयी । अध्ययन के उपरान्त निष्कर्ष प्राप्त हुआ कि बीएड के शहरी एवं ग्रामीण प्रशिक्षुओं की सामाजिक बुद्धि के मध्य कोई सार्थक अन्तर नहीं पाया जाता ।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
33

यादव, तेश कुमार, та कुमार राजीव रंजन. "भारत में ग्रामीण विकास कार्यक्रमों का जीवन की सामाजिक-आथर््िाक गुणवत्ता पर प्रभाव (उ0 प्र0 के जनपद मैनपुरी के विषेश संदर्भ में)". SCHOLARLY RESEARCH JOURNAL FOR INTERDISCIPLINARY STUDIES 9, № 70 (2022). http://dx.doi.org/10.21922/srjis.v9i70.10103.

Full text
Abstract:
ग्रामीण एवं निम्न वर्ग के जीवन की सामाजिक-आर्थिक गुणवत्ता में सुधार लाने के लिये भारत सरकार ने सम्पूर्ण राष्ट्र में विभिन्न योजनाओं का शुभारम्भ किया गया है। वर्श 2018 में एम.एस.डी.आई. ने प्रधान मंत्री कौषल केन्द्र , पी.एम.क.ेवी.वाई. के अन्तर्गत कौषल विकास प्रषिक्षण के लिए उद्योग मानकीकृत बुनियादी ढांचों के निर्माण के लिए बडे पैमाने पर ध्यान केन्द्रित किया। प्राथमिक तथ्यों के विष्लेशण से ज्ञात हुआ है कि ग्रामीण विकास के अन्तर्गत ग्रामीण क्षेत्रों के बहुमुखी विकास (शिक्षा, रोजगार, कृषि, निर्धनता, स्वच्छता, स्वास्थ्य) एवं जीवन की गुणवत्ता सुधार के लिए भी इन योजनाओं का आषातीत सहयोग रहा है। सरकारी विकास योजनायें; निर्बल वर्ग के जीवन की गुणवत्ता एवं षिक्षित बेरोजगारों के सामाजिक आर्थिक उत्थान में सहायक हैं।.
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
34

Henry, Kaylee, Ranya Virk, Lindsay DeMarchi та Huei Sears. "अकादमिक स्टेम समुदायों के लिंगुआ फ़्रैंका में विविधता लाने का आह्वान". Shaping the Future of Science Policy 18, № 03 (2021). http://dx.doi.org/10.38126/jspg180303hi.

Full text
Abstract:
स्टेम अकादमी में वर्तमान पूर्वाग्रह अंग्रेजी भाषा के शोध प्रकाशनों का समर्थन करता है, जो अंग्रेजी बोलने वाले और गैर-अंग्रेजी बोलने वाले शोधकर्ताओं के बीच एक बाधा पैदा करता है जो स्टेम अनुसंधान की निरंतरता और विकास के लिए हानिकारक है। इस पत्र में, हम नीतिगत उपाय करते हैं जो अमेरिकी सरकार के संसाधनों को नियोजित करते हैं ताकि बुनियादी ढांचा तैयार किया जा सके जो भाषा अनुवाद प्रक्रिया को मानकीकृत और सुविधाजनक बनाता है और बहुभाषी प्रकाशनों की मेजबानी करता है। इस प्रस्ताव का उद्देश्य वैश्विक वैज्ञानिक संचार में सुधार लाने और अंग्रेजी और गैर-अंग्रेजी स्टेम साहित्य के बीच मौजूदा असमानता को सुधारने के अंतिम लक्ष्य के लिए अकादमिक स्टेम प्रकाशनों में भाषाई विविधता को बढ़ाना है।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
35

-, अजय पाल सिंह, та प्रो आर एस पथनी -. "स्नातक स्तर के विद्यार्थियों की सामाजिक-आर्थिक स्थिति के सन्दर्भ में अध्ययन". International Journal For Multidisciplinary Research 5, № 2 (2023). http://dx.doi.org/10.36948/ijfmr.2023.v05i02.2451.

Full text
Abstract:
प्रस्तुत शोध अध्ययन स्नातक स्तर के विद्यार्थियों की समायोजन को जानने हेतु किया गया है। इस शोध में जनपद उधम सिंह नगर के 5 राजकीय महाविद्यालयों में स्नातक स्तर पर अध्ययनरत् 400 विद्यार्थियों को शामिल किया गया है। जिसमें 160 छात्र व 240 छात्राओं को सरल यादृच्छिक विधि से चयन किया गया है। इस शोध कार्य में प्रदत्तों के संकलन हेतु शोधार्थी द्वारा को अभय जोगलेकर तथा रुपा सल्होत्रा द्वारा निर्मित एवं मानकीकृत उपकरण प्रयोग किया गया है। निष्कर्ष के रुप में पाया कि- छात्र व छात्राओं की सामाजिक-आर्थिक स्थिति के मध्य कोई सार्थक अंतर नही है। कला वर्ग एंव विज्ञान वर्ग के विद्यार्थियों की सामाजिक-आर्थिक स्थिति में के मध्य सार्थक अन्तर है। ग्रामीण तथा शहरी विद्यार्थियों की सामाजिक-आर्थिक स्थिति के मध्य सार्थक अन्तर है।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
36

-, Radha Gupta. "स्नातक स्तर के छात्र-छात्राओं की शैक्षिक समस्याओं का आध्यात्मिक बुद्धि सन्दर्भ में अध्ययन". International Journal For Multidisciplinary Research 6, № 4 (2024). http://dx.doi.org/10.36948/ijfmr.2024.v06i04.25413.

Full text
Abstract:
प्रस्तुत शोध पत्र में स्नातक स्तर के छात्र-छात्राओं की शैक्षिक समस्याओं का उनकी आध्यात्मिक बुद्धि के सन्दर्भ में अध्ययन किया गया है। प्रस्तुत अध्ययन के सन्दर्भ में वर्णनात्मक सर्वेक्षण विधि को प्रयुक्त किया गया। न्यादर्श हेतु बुन्देलखण्ड परिक्षेत्र में अवस्थित जनपद झांसी के महाविद्यालयों में स्नातक स्तर के तृतीय बर्ष में अध्ययनरत 200 कला संकाय, 200 वाणिज्य संकाय एवं 200 विज्ञान संकाय के छात्र-छात्राओं का चयन किया गया है। विभिन्न चरों के मापन हेतु मानकीकृत परीक्षणों का प्रयोग किया गया। संकलित प्रदत्तों के विश्लेषण हेतु मध्यमान, मानक विचलन, टी-परीक्षण एवं सहसम्बन्ध गुणाक का प्रयोग किया गया। उच्च आध्यात्मिक बुद्धि वाले स्नातक स्तर के छात्र-छात्राओं में, निम्न आध्यात्मिक बुद्धि वाले छात्र-छात्राओं की तुलना में शैक्षिक समस्यायें कम पायी गई। स्नातक स्तर के छात्र-छात्राओं की शैक्षिक समस्याओं में आध्यात्मिक बुद्धि की सकारात्मक भूमिका पायी गई।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
37

Nautiyal, Ramdhan, та Deepti Nautiyal. "सरकारी एवं गैर-सरकारी विद्यालयों में माध्यमिक स्तर पर अध्ययनरत् छात्र एवं छात्राओं की कम्प्यूटर अभिवृत्ति का अध्ययन". Scholarly Research Journal for Interdisciplinary Studies 5, № 43 (2017). http://dx.doi.org/10.21922/srjis.v5i43.11211.

Full text
Abstract:
प्रस्तुत षोध अध्ययन में सरकारी एवं गैर सरकारी विद्यालयों में माध्यमिक स्तर पर अध्ययनरत् छात्र-छात्राओं की कम्प्यूटर अभिवृत्ति के संदर्भ में अध्ययन किया गया। षोध अध्ययन में ब्लाॅक नौगंाव, उत्तरकाषी (उत्तराखण्ड) के सरकारी एवं गैर-सरकारी विद्यालयों में माध्यमिक स्तर पर अध्ययनरत् 11वीं एवं 12वीं कक्षा के 200 विद्यार्थियों को न्यादर्ष के रूप में लिया गया जिसमें सरकारी एवं गैर सरकारी माध्यमिक विद्यालयों के 50-50 छात्र एवं 50-50 छात्राओं को यादृच्छिक विधि द्वारा चयन किया गया। षोधकार्य में आंकड़ों के संकलन हेतु डाॅ0 ताहिरा खातून एवं मनिका षर्मा द्वारा निर्मित एवं मानकीकृत कम्प्यूटर अभिवृत्ति मापनी का प्रयोग किया गया एवं आंकड़ों के विष्लेशण हेतु मध्यमान, मानक विचलन एवं टी-परीक्षण का प्रयोग किया गया। इस अध्ययन में पाया गया कि सरकारी एवं गैर-सरकारी माध्यमिक विद्यालयों में अध्ययनरत् छात्र एवं छात्राओं की कम्प्यूटर अभिवृत्ति के मध्य कोई सार्थक अन्तर नही है।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
38

सिंह गुरुपंच, कुबेर. "भारत में सामाजिक चिंतन". International Journal of Advances in Social Sciences, 27 березня 2025, 32–36. https://doi.org/10.52711/2454-2679.2025.00006.

Full text
Abstract:
प्रस्तुत अध्ययन भारत में सामाजिक चिंतन पर आधारित है और यह द्वितीयक आंकड़ों से लिया गया है। समाजशास्त्रीय परंपरा समाजशास्त्र में विभिन्न मॉडलों और सिद्धांतों को संदर्भित करती है जो सामाजिक वास्तविकता की हमारी समझ को आकार देते हैं और शोध को निर्देशित करते हैं। यह अनुशासन के भीतर विभिन्न दृष्टिकोणों और दृष्टिकोणों को शामिल करता है, जैसे कि असतत प्रतिमानों और संचयी शोध कार्यक्रम के बीच बहस। समाजशास्त्रीय परंपरा सामूहिक विश्वासों की व्याख्या को एक आवश्यक कार्य मानती है। सामूहिक विश्वासों के समाजशास्त्रीय सिद्धांत बताते हैं कि किसी स्पष्टीकरण को ‘ठोस‘ माना जाने के लिए कई शर्तें आवश्यक हो सकती हैंरू यह घटना के अनुवाद से कहीं अधिक होना चाहिए, इसे नए मुहावरे में व्याख्यायित किया जाना चाहिए, इसमें अस्पष्ट और/या रहस्यमय अवधारणाओं से बचना चाहिए, इसे अवलोकनीय तथ्यों के साथ संगत होना चाहिए। अंत में, समाजशास्त्रीय स्पष्टीकरण को ‘समरूपता‘ के सिद्धांत का पालन करना चाहिएरू सभी सामूहिक विश्वासों के पीछे पहचान करना, चाहे वे सच्चे हों या झूठे, आधुनिक हों या पारंपरिक, ‘तर्कों‘ का प्रभाव, वस्तुनिष्ठ और/या व्यक्तिपरक समाजशास्त्री इस अनुशासन के समग्र विकास और विशेष रूप से इसके सामान्य सैद्धांतिक ढांचे का एक ब्रशस्ट्रोक पेश करते हैं, जो समाजशास्त्रीय परंपरा के विवरण प्रदान करने में सबसे अधिक मुखर रहे हैं । ओवरलैप के बावजूद, परंपराओं का कोई मानकीकृत विवरण नहीं है, जिसमें उनके प्रमुख आंकड़े और तत्व शामिल हैं। विवरण, हालांकि परंपराओं को वर्गीकृत करने के तरीके में भिन्न हैं, स्वयं परंपराओं का गठन करते हैं क्योंकि वे समाजशास्त्रियों की पिछली पीढ़ियों की विरासत की वर्तमान लेखकों द्वारा एक सक्रिय और आलोचनात्मक व्याख्या की आवश्यकता रखते हैं।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
39

Surjan, Praveen Kumar, Virendra Kumar Chandoria та Pooja Singh. "राष्ट्रीय शिक्षा नीति 2020 द्वारा प्रस्तावित चार वर्षीय एकीकृत शिक्षक-शिक्षा कार्यक्रम : एक विश्लेषणात्मक अध्ययन". ShodhKosh: Journal of Visual and Performing Arts 4, № 1 (2023). http://dx.doi.org/10.29121/shodhkosh.v4.i1.2023.2718.

Full text
Abstract:
भारत की राष्ट्रीय शिक्षा नीति 2020 शिक्षक-शिक्षा को देखने और समझने के संबंध में एक महत्वपूर्ण बदलाव को दर्शाती है, जिसमें उच्च-गुणवत्ता, बहु-विषयक और समग्र शिक्षण-प्रशिक्षण की आवश्यकता पर विशेष जोर दिया गया है। भारतीय शिक्षा व्यवस्था में इस सुधार की आधारशिला एकीकृत शिक्षक शिक्षा कार्यक्रम (आईटीईपी) की शुरूआत है। इसी क्रम में प्रस्तुत अध्ययन एकीकृत शिक्षक शिक्षा कार्यक्रम (आईटीईपी) का अन्वेषन करता है और इसके उद्देश्यों, विशेषताओं, संरचना और भारतीय शिक्षा प्रणाली पर संभावित प्रभाव का विश्लेषण करता है। आईटीईपी का उद्देश्य व्यापक विषय ज्ञान को शैक्षणिक कौशल के साथ एकीकृत करके शिक्षक की गुणवत्ता को बढ़ाना है, जिससे ऐसे शिक्षक तैयार हों जो समकालीन कक्षाओं की विविध आवश्यकताओं को पूरा करने के लिए अच्छी तरह से सुसज्जित हों। प्रस्तुत अध्ययन एकीकृत शिक्षक शिक्षा कार्यक्रम के मुख्य घटकों की रूपरेखा तैयार करता है, जिसमें एक मजबूत पाठ्यक्रम शामिल है जो सामग्री ज्ञान, वैकल्पिक पाठ्यक्रम और व्यावसायिक शिक्षा तत्वों को जोड़ता है। यह कार्यक्रम इंटर्नशिप और शिक्षण प्रैक्टिकम के माध्यम से व्यावहारिक प्रशिक्षण, कार्यक्रम का एक महत्वपूर्ण हिस्सा बनता है, जो सैद्धांतिक ज्ञान और कक्षा अनुप्रयोग के बीच की खाई को पाटता है। यह कार्यक्रम शिक्षण विधि एवं प्रविधियों के निरंतर सुधार और अनुकूलन को सुनिश्चित करने के लिए निरंतर मूल्यांकन और व्यावसायिक विकास पर जोर देता है। आईटीईपी का संभावित प्रभाव महत्वपूर्ण है, जो शिक्षण प्रभावशीलता में सुधार, समावेशी शिक्षा को बढ़ावा देने और नवीन शैक्षणिक दृष्टिकोणों को बढ़ावा देने ने के लिए प्रतिबद्ध दिखता है। शिक्षक शिक्षा को मानकीकृत करके और सामान्य गुणवत्ता मानक स्थापित करके, आईटीईपी का उद्देश्य असमानताओं को दूर करना और पूरे भारत में शिक्षा की समग्र गुणवत्ता को बढ़ाना है। यह कार्यक्रम शिक्षकों को शैक्षिक प्रौद्योगिकी का लाभ उठाने, अनुभवात्मक शिक्षण विधियों को अपनाने और समावेशी शिक्षा प्रथाओं को लागू करने के लिए तैयार करने पर भी ध्यान केंद्रित करता है, इस प्रकार राष्ट्रीय शिक्षा नीति 2020 के व्यापक लक्ष्यों के साथ संरेखित करता है। हालांकि, प्रस्तुत अध्ययन आईटीईपी के कार्यान्वयन में कई चुनौतियों की भी पहचान करता है जिनकी चर्चा अध्ययन में विस्तार से की गयी है।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
We offer discounts on all premium plans for authors whose works are included in thematic literature selections. Contact us to get a unique promo code!