To see the other types of publications on this topic, follow the link: समास.

Journal articles on the topic 'समास'

Create a spot-on reference in APA, MLA, Chicago, Harvard, and other styles

Select a source type:

Consult the top 50 journal articles for your research on the topic 'समास.'

Next to every source in the list of references, there is an 'Add to bibliography' button. Press on it, and we will generate automatically the bibliographic reference to the chosen work in the citation style you need: APA, MLA, Harvard, Chicago, Vancouver, etc.

You can also download the full text of the academic publication as pdf and read online its abstract whenever available in the metadata.

Browse journal articles on a wide variety of disciplines and organise your bibliography correctly.

1

रघुः, डॉ गोपीकृष्णन्. "प्रथमानिर्दिष्टं समास उपसर्जनम्". International Journal of Sanskrit Research 10, № 2 (2024): 173–76. http://dx.doi.org/10.22271/23947519.2024.v10.i2c.2351.

Full text
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
2

Gyawali, Hare Krishna. "तत्सम समासका बहिरङग प्रक्रियाः सञ्चलन, प्रत्यागम र सन्धि". Journal of Deukhuri Multiple Campus 3, № 4 (2025): 36–47. https://doi.org/10.3126/jdmc.v3i4.80550.

Full text
Abstract:
यो अध्ययन मूलतः तत्सम समासका बहिरङ्ग प्रक्रियाहरु सञ्चलन, प्रत्यागम र सन्धिका विषयसँग सम्बन्धित छ । तत्सम समास प्रक्रियाका नियमहरु संस्कृत भाषाका व्याकरण ग्रन्थहरुमा पाइन्छन् । समास प्रक्रियाका लागि पाणिनिको व्याकरण सर्वमान्य र आधिकारिक व्याकरण हो । पाणिनिले समास प्रक्रियामा लागु हुने नियमसूत्र बनाउनुका साथै यी सूत्रहरु लगाएर समस्त शब्द सिद्ध हुने प्रक्रिया पनि देखाएका छन् । पाणिनीय व्याकरणानुसार समास एक शब्दवृत्ति हो भने समस्त शब्द चाहिँ व्युत्पादित प्रातिपदिक हो । यसमा पुनः तद्धित प्रत्यय लागेर अन्य शब्दसमेत निर्माण हुन्छन् । तत्सम समास प्रक्रियामा विग्रहविधान, प्रतिबन्धन, स्थान्यादेश, सञ्चल
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
3

डॉ., अर्चना कुमारी सहायकाचार्या हि. प्र. के. वि. वि. धर्मशाला. "समास का सामान्य परिचय". ज्योतिर्विद प्रस्थानम् 11, № 5 (2025): 266–68. https://doi.org/10.5281/zenodo.15448850.

Full text
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
4

देशपांडे, डॉ. सचिन. "समर्थ रामदासांची सिद्धान्तविषयक संकल्पना". International Journal of Advance and Applied Research 5, № 43 (2024): 98–101. https://doi.org/10.5281/zenodo.14546717.

Full text
Abstract:
<strong>सारांश: &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; </strong> समर्थ रामदास हे सतराव्या शतकात छत्रपती शिवाजी महाराज यांच्या समकालीन संत आणि तत्त्वज्ञ महाराष्ट्रात होऊन गेले. त्यांनी देशभरामध्ये मठांची स्थापना केली. त्यांचे मुख्य वास्तव्य चाफळ, सज्जनगड आणि शिवथरघळ या ठिकाणी होते. ही सर्व ठिकाणे दक्षिण पश्चिम महाराष्ट्रात आहेत. यांपैकी शिवथरघळ या ठिकाणी वास्तव्यास असताना त्यांनी दासबोध या
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
5

Gorain, Dr. Mrityunjay. "(सर्वङ्कषाटीकायां व्याकरणालोचने मल्लिनाथस्य कतिपयाऽनवधानता ) Inadvertence of Mallinātha in the Sarvaṅkaṣā commentary". Kiraṇāvalī XIV, № 3&4, JULY- DECEMBER 2022 (2022): 354–60. https://doi.org/10.5281/zenodo.7912017.

Full text
Abstract:
महाकविमाघप्रणीतमत्युकृष्टमेकं महाकाव्यं तावद् शिशुपालवधमिति। महाकाव्यस्यास्य सम्यगर्थबोधे बहवष्टीकाः विरचिताः सन्ति। तासु मल्लिनाथकृता &lsquo;सर्वङ्कषा&rsquo; अतीवोत्कृष्टा। अन्वयमुखेन टीकायामस्यां सर्वेषां श्लोकानां हृदयग्राही व्याख्या प्रदत्ता। तथा च प्रसङ्गक्रमेन तत्र व्याकरण-दर्शन-कामार्थ-सङ्गीत-कोष-धर्मालंकारशास्त्रादीनां बहुविधालोचनाऽपि परिलक्ष्यते। तथापि व्याकरणगतालोचनमत्र खल्वतीव समीचीनम्।&nbsp; माघकाव्यस्य बहुविधानां ख्याताख्यातदुरुहशब्दानां युक्तिनिष्ठव्याख्यानमत्र परिदृष्टम्। अत एव मल्लिनाथस्य व्याकरणप्रतिभा खलु सर्वैः विश्रुता। तथापि सर्वङ्कषायां व्याकरणालोचने मल्लिनाथस्य ईषदनवधानत
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
6

बुद्धराज खनिया. "कक्षा दशको नेपाली पाठ्यपुस्तकमा समाविष्ट व्याकरणका अभ्यास". Interdisciplinary Research in Education 7, № 1 (2022): 1–16. http://dx.doi.org/10.3126/ire.v7i1.47491.

Full text
Abstract:
कक्षा दशको नेपाली पाठ्यपुस्तकमा भएका व्याकरणका अभ्यासहरूको अध्ययन गर्ने उद्देश्यले तयार गरिएको यो लेख गुणात्मक अनुसन्धानको पुस्तकालयीय अध्ययनमा आधारित छ । कक्षा दशको नेपाली पाठ्यपुस्तकलाई अध्ययनको मूल सामग्री मानी सोही पुस्तकबाट तथ्यहरू सङ्कलन गरी वर्णन विश्लेषण गरिएको छ । व्याकरणका प्रत्येकपाठ्यवस्तुलाई तालिकीकरण गरी वर्णनात्मक एवम् व्याख्यानात्मक तरिकाले विश्लेषण गरिएको छ । सोहीअनुसार कक्षा दशको नेपाली पाठ्यपुस्तकमा धातु, शब्दवर्ग, लेख्यचिन्ह, काल–पक्ष, मूल–व्युत्पन्न शब्द, उपसर्ग–प्रत्यय, द्वित्व, समास, वर्णविन्यास, वाक्यका प्रकार, पदसङ्गति, वाक्य संश्लेषण–विश्लेषण, कारक–विभक्ति र वाच्यसम्ब
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
7

खान, एखलाक उद्दीन, та सीमा सिंह*. "संस्कृत गद्य साहित्य का विकास". Humanities and Development 16, № 1-2 (2021): 91–95. http://dx.doi.org/10.61410/had.v16i1-2.18.

Full text
Abstract:
वैदिककाल से आरम्भ कर मध्यकाल तक गद्य के विकसित होने का इतिहास बड़ा ही मनोरम है। गद्य के दो प्रकार के रूप मिलते हैं- वैदिककाल का सीधा-सादा बोलचाल का गद्य तथा लौकिक संस्कृत का प्रौढ़, समासबहुल गाढबन्धवाला गद्य। दोनों प्रकार के गद्यों में अपना विशिष्ट सौन्दर्य तथा मोहकता है। वैदिक गद्य में सीधे-सादे, छोटे-छोटे शब्दों का हम प्रयोग पाते हैं। ‘ह’ व ‘उ’ अव्यय वाक्यालंकार के रूप में प्रयुक्त हें। इनके प्रयोग से वाक्य में रोचकता तथा सुन्दरता का समावेश हो जाता है। समास की विशेष कमी है। उदाहरणों का बहुल प्रयोग है। उपमा तथा रूपक का कमनीय सन्निवेश वैदिक गद्य को विदग्धों की दृष्टि से हृदयावर्जक बनाये हुए है।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
8

Kalpana Luitel. "मानुषी कविताको लैङ्गिक अध्ययन". Journal of Development Review 8, № 1 (2023): 43–51. http://dx.doi.org/10.3126/jdr.v8i1.57140.

Full text
Abstract:
प्रगतिवादी साहित्यकार पारिजातद्वारा रचित मानुषी कविता मूलतः लैङ्गिक समानताका दृष्टिले नारीवादी मान्यतामारचना भएको पाइन्छ । प्रस्तुत मानुषी कवितामा नेपाली समाजमा विद्यमान लैङ्गिक भेदभाव र शोषण रहेको तथा पुरुषलेमहिलालाई कोसौं पछाडि पारेको तथ्य विभिन्न उदाहरणका साथ प्रस्तुत गरिएको छ । प्रस्तुत कवितामा लैङ्गिक शोषणर भेदभावको अन्त्य गरी समानतामूलक उन्नत समाज निर्माण गर्नुपर्ने उद्देश्य राखेको पाइन्छ । सभ्यताको प्रारम्भमा नारी शक्तिशाली थिए । तापनि पुरुषलाई नारीले अवसर दिएर अगाडि बढाएको दृष्टान्त दिँदै अहिले नेपाली नारीको अवस्था धेरै पछाडि रहेको देखाउन पारिजात सफल भएकी छन्। जबसम्म नारी र पुरुष दुवै
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
9

Mishra, Niraj kumar. "MITHILA'S 'FAKDE' ENCOMPASSES VARIOUS COLORS OF LIFE." International Journal of Research -GRANTHAALAYAH 8, no. 10 (2020): 323–27. http://dx.doi.org/10.29121/granthaalayah.v8.i10.2020.1617.

Full text
Abstract:
English: Loktokis are particularly associated with the social life of a particular region and the language and culture of the region. Loktokis are the treasures of empirical knowledge. The facts that humans have interviewed through the ages are published through them. These are the sources of long-felt knowledge. The main objective is to publish a largely realized wisdom in a concise form. If the ideology of a caste has flowed from centuries, it is necessary to study the ethos of that caste.&#x0D; Hindi: लोकोक्तियाँ किसी क्षेत्र विषेश के सामाजिक जीवन और वहाँ की भाषा और संस्कृति से खास तौर से ज
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
10

राठोड, मीना, та रमेशभाई बनकर. "जीवनी और महिला लेखनः छूटे पन्नो की उड़ान – एक समीक्षा". VIDYA - A JOURNAL OF GUJARAT UNIVERSITY 2, № 2 (2023): 6–9. http://dx.doi.org/10.47413/vidya.v2i2.198.

Full text
Abstract:
दलित साहित्य मनुष्य को मनुष्य के रुप में देखता है। जिसे हम दलित मनोवैज्ञानिक मुक्ति का साहित्य कहते है। हशिये के बहार पडा भारतीय दलित समाज आज आत्मसम्मान तथा बहिस्कृत जिंदगी से मुक्ति पाने का संघर्ष एवं अपने आत्मसम्मान की पहचान की लडाई लड़ रहा है। शोषण के प्रति विद्रोह भाव जगाना ही साहित्य कर्मियों का कर्तव्य है। दलित साहित्य का उद्देश्य दलित समाज में जागृति पैदा करके उनमें स्वाभिमान भरना है। वे चाहते है कि संपूर्ण समाज व्यवस्था को नष्ट करके समान समाज व्यवस्था का निर्माण हो, नवीन समाज व्यवस्था निर्मित हो वहाँ हरेक व्यक्ति को समान अधिकार मिले।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
11

वज्राचार्य, वज्रमुनि. "पद स्वाय्‌गु व फाय्‌गु". Cognition 5, № 1 (2023): 218–27. http://dx.doi.org/10.3126/cognition.v5i1.55446.

Full text
Abstract:
हरेक भाषाय् थःथःगु ब्याकरण दै । भाषा ल्हाइगुयात अनुसन्धान यानाः अप्वयां अप्वः मनूतय्‌सव न्वंवानाच्वंगु भाषाया आधारय् ब्याकरण दय्‌का तै । सामान्यतया मनूतय्सं गथे न्वंवानाच्वंगु खः अथेहे च्वय्गु नं याइ । नेपालभाषा च्वय्गुली छगू हे रुप जुयाच्वंगु मदु । नामपद, विशेषणपद, क्रियापद व क्रियाविशेषणपदय् गुज्वःगु पद ल्वाकाः च्वय्गु, गुज्वःगु पदब्यागलं च्वय्गु धैगुली एकरुपता जुयाच्वंगु मदु । विशेषयानाः क्रियापदय् सहायक क्रिया दैगु इलय् स्वानाच्वय्गु न्ह्यथनागु दु । बचनय् वैगु चिं, विभक्तिया चिं, समस्तखँग्वः थें जाःगु पद स्वानाः च्वयाच्वंगु दु । क्रियां कनीगु अर्थ मेगु जुइबलय् नामपदनाप स्वानाः च्वय्गु न्ह्
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
12

जाधव, विनोद विठ्ठलराव. "आदिवासी स्त्री जीवन". SCHOLARLY RESEARCH JOURNAL FOR INTERDISCIPLINARY STUDIES 8, № 65 (2021): 15095–99. http://dx.doi.org/10.21922/srjis.v8i65.1353.

Full text
Abstract:
जगातील सर्वच देशात कमी अधिक प्रमाणात आदिवासी समाज आढळून येतो. जगाच्या तूलनेत भारतातील आदिवासींची लोकसंख्या लक्षणिय आहे. डोंगर, द-या खो-यामध्ये राहणारा हा समाज प्रगत समाजापासून अलिप्त आहे. भारताच्या चौफेर दिशांनी आदिवासी विखूरलेला आहे. त्यांना वेगवेगळ्या नावानी संबोधले जाते. ठक्कर बाप्पा यानी ‘मुळ निवासी’ डॉ.धूर्ये यांनी ‘मागासलेले हिंदु’ एलविन यांनी ‘गिरीजन’ तर भारतीय राज्यघटनेत ‘अनुसूचित जमाती’ असा उल्लेख आहे. गिलीन व गिलीन यांच्यामते, “एका विशिष्ठ भूप्रदेशात राहणारा, समान बोलीभाषा बोलणारा व समान सांस्कृतीक जीवन जगणारा पण अक्षरओळख नसलेल्या व्यक्तिच्या समुच्चयाला आदिवासी असे म्हणतात.” आदिवासी
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
13

श्रीवास्तव, मेघा, та नीतू मौर्य. "महिला सशक्तिकरण पर महात्मा गांधी के विचारों पर एक अध्ययन". Journal of Advances and Scholarly Researches in Allied Education 22, № 01 (2025): 261–67. https://doi.org/10.29070/j8hcz910.

Full text
Abstract:
महात्मा गांधी का महिला सशक्तिकरण के प्रति दृष्टिकोण उनके संपूर्ण समाज सुधार और स्वतंत्रता संग्राम के प्रयासों का एक अभिन्न हिस्सा था। उनका मानना था कि महिलाओं को समान अधिकार, स्वतंत्रता और आत्मनिर्भरता प्रदान किए बिना समाज का नैतिक और आध्यात्मिक उत्थान संभव नहीं है। इस अध्ययन में गांधीजी के विचारों का विश्लेषण कर उनके दृष्टिकोण की प्रासंगिकता का मूल्यांकन किया गया है।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
14

रीतू रानी та डॉ. निरुपमा हर्षवर्धन. "कमलेश्वर के उपन्यासों में नारी के संघर्ष की दिशाएँ". Journal of Advances and Scholarly Researches in Allied Education 21, № 2 (2024): 37–38. http://dx.doi.org/10.29070/zbg0n777.

Full text
Abstract:
कमलेश्वर के उपन्यासों में नारी के संघर्ष की यथार्थ दिशाओं का चित्रण प्राप्त होता है। कमलेश्वर के उपन्यासों में ग्रामीण, कस्बाई तथा महानगरीय नारी के विविध रूपों के साथ विभिन्न संघर्ष की दशाओं का चित्रण हुआ है। उन्होंने नारी को भारतीय आदर्श नारी की प्रतिभा से मुक्त कर यथार्थ की पृष्ठभूमि पर उतारा है। निम्न वर्ग से लेकर उच्च, मध्यवर्ग तक की महिलाओं के पारिवारिक, सामाजिक, सांस्कृतिक, आर्थिक और राजनैतिक जीवन का वास्तविक चित्रण कमलेश्वर ने नारी के संघर्ष को दर्शाते हुए किया है। कमलेश्वर ने नारी को घर से लेकर समाज तक अपने अस्तित्व एवं सम्मान के लिए सदैव संघर्ष करने वाली स्त्री कहा है। कमलेश्वर का कहन
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
15

अखिलेश, अखिलेश यादव. "समान नागरिक संहिता और मानवाधिकार". RECENT RESEARCHES IN SOCIAL SCIENCES & HUMANITIES 10, № 4 (2023): 75–77. https://doi.org/10.5281/zenodo.10445070.

Full text
Abstract:
भारत विविध धर्मों, संस्कृतियों और परंपराओं का देश है। प्रत्येक समुदाय के अपने व्यक्तिगत कानून और रीति-रिवाज हैं जो उनके नागरिक मामलों को नियंत्रित एवं विनियमित&nbsp; करते हैं। ये कानून और प्रथाएँ विभिन्न क्षेत्रों, संप्रदायों और समूहों में व्यापक रूप से भिन्न-भिन्न हैं। ऐसी विविधता के बीच एक समान आधार और एकरूपता पा सकना अत्यंत कठिन एवं जटिल है। समान नागरिक संहिता भारत में एक अत्यधिक विवादित और&nbsp; राजनीतिक रूप से ज्वलंत मुद्दा रहा है। भारत के विधि आयोग ने समान नागरिक संहिता&nbsp; के संबंध में सार्वजनिक मत और प्रस्ताव आमंत्रित किये हैं। समान नागरिक संहिता एक प्रस्ताव है जो विभिन्न धार्मिक समु
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
16

विवेक, आत्रेय. "मुंशी प्रेमचंद के साहित्य में नारी व्यथा". International Educational Applied Research Journal 09, № 05 (2025): 236–41. https://doi.org/10.5281/zenodo.15593908.

Full text
Abstract:
प्रस्तावना :- कहते है 'साहित्य समाज का दर्पण होता है। किसी भी समाज, संस्कृति या राष्ट्र का प्रतिबिंब उस समाज, संस्कृति या राष्ट्र के साहित्य में देखा जा सकता है। इसी दर्पण को समाज के समक्ष प्रस्तुत करने हेतु हिंदी साहित्य में अनेक साहित्यकार हुए। इन सबमें मुंशी प्रेमचंद जी अग्रणीय भूमिका में नजर आते हैं। समाज के हर वर्ग को आधार बनाकर इन्होने अपनी रचनाएं लिखी । किसान, जवान, दलित, आदिवासी, नारी इत्यादि हर वर्ग की समस्याओं को छूने का प्रयास मुंशी प्रेमचंद जी ने अपनी कलम के माध्यम से किया। &nbsp; &nbsp; नारी संवेदनशीलता भी मुशीं प्रेमचंद जी की रचनाओं का आधार रही है। समाज में स्त्री को पुरुष के समा
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
17

डॉ., सुधा जैन. "भारतीय कला में सूर्य की प्रतीकात्मक प्रस्तुतिदृ 'स्वस्तिक'". International Journal of Advance Research in Multidisciplinary 2, № 3 (2024): 178–81. https://doi.org/10.5281/zenodo.12803689.

Full text
Abstract:
आपका अनुभव सूर्य के महत्व को भारतीय संस्कृति में व्यापक रूप से समझाने वाला है, और इसे संस्कृति और धर्म के संगम में एक अद्वितीय प्रतीक माना गया है। सूर्य की पूजा और सूर्य के प्रति आदर की यह व्याख्या बहुत गहरी है, और यह अच्छे ढंग से दिखाती है कि इसका कैसे सम्बंध है भारतीय समाज, धर्म और संस्कृति के विभिन्न पहलुओं से। धर्म-मतों की विविधता के बावजूद, सूर्य के प्रति अध्यात्मिकता और आदर एक समान हैं, जो भारतीय समाज के एकता और समाहितता को प्रदर्शित करता है। इसमें भारतीय संस्कृति के स्वाभाविक और सांस्कृतिक विकास का संवाहक भाव दिखाया गया है, जो भारतीय समाज के अद्वितीय रूप के साथ जुड़ा है।
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
18

शर्मा, अभिषेक, та अन्नू शर्मा. "समावेशी वर्ग में शिक्षा समता और समानता भीमराव रामजी अंबेडकर का दृष्टिकोण". Shodh Sari-An International Multidisciplinary Journal 02, № 03 (2023): 350–57. http://dx.doi.org/10.59231/sari7611.

Full text
Abstract:
डॉ. भीमराव रामजी अंबेडकर का समावेशी वर्ग में शिक्षा, समता और समानता का दर्शन भारत के सामाजिक आर्थिक पुनर्निर्माण के लिए महत्वपूर्ण है। आजादी के बाद के दशकों में हम विभिन्न विधानों और सरकारी संस्थानों के माध्यम से पहुंच और समानता के मुद्दों में व्यस्त रहे हैं इन में अम्बेडकर ने शिक्षा, शैक्षिक संस्थान, जाति, धर्म, स्त्री आदि मामलों पर प्रकाश डाला । अंबेडकर का मानना हैं की समता और समानता यह हर इंसान की जरूरत ही नहीं यह सभी का अधिकार है । जो खुलकर और बेबाकी से बाबा साहब (बी. आर. अम्बेडकर ने समाज को बताया। बी. आर. अम्बेडकर ने समाज के उन सभी वर्गों को समावेशी कहा, जिनका समाज के अन्य वर्गों द्वारा क
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
19

डॉ., सूरज बाळासो चौगुले. "२१वीं सदी के भारतीय भाषाओं से अनूदित हिंदी काव्य में चित्रित हाशिए का समाज". International Journal of Humanities, Social Science, Business Management & Commerce 08, № 01 (2024): 84–89. https://doi.org/10.5281/zenodo.10478604.

Full text
Abstract:
भारत देश विभिन्न संस्कृति, प्रदेश, भाषा आदि का मिला-जुला रूप है। इस देश की विविधता ही भारत की सही पहचान है। भारत में अनेक भाषाएं बोली और समझी जाती है। इन प्रादेशिक भाषाओं की अपनी अलग पहचान है,अपना अलग साहित्य है। हर प्रदेश की भाषा का साहित्य अपनी मिट्टी की समस्याओं को उद्घाटित करता है। जहां समस्या होती है वहां दो वर्ग निश्चित होते हैं,एक समस्या निर्माण कर अपना निजी स्वार्थ देखने वाला और दूसरा इस समस्या से पीड़ित होने वाला वर्ग। समस्या से पीड़ित वर्ग में अधिक मात्रा में हाशिए का वह समाज है जो पिछड़ा, दीन, दलित और परंपरा से चला आया है। भारत देश, प्रादेशिक विविधताओं में बटने के बावजूद भी पूरे देश
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
20

Daya Shankar та Dr. Dharmendra Kumar Sonker. "वैश्वीकरण और बदलते परिदृश्य में संयुक्त परिवार का अध्ययन". Journal of Advances and Scholarly Researches in Allied Education 21, № 1 (2024): 254–62. http://dx.doi.org/10.29070/47w3bq91.

Full text
Abstract:
वैश्वीकरण अपने शाब्दिक अर्थ में स्थानीय या क्षेत्रीय चीजों या घटनाओं को वैश्विक में बदलने की प्रक्रिया है। इसका उपयोग उस प्रक्रिया का वर्णन करने के लिए भी किया जा सकता है जिसके द्वारा दुनिया के लोग एक समाज में एकीकृत होते हैं और एक साथ कार्य करते हैं। यह प्रक्रिया आर्थिक, तकनीकी, सामाजिक-सांस्कृतिक और राजनीतिक ताकतों का एक संयोजन है। पारंपरिक मूल्य महत्व खो रहे थे और समाज में नई सोच, नए मूल्य जुड़ रहे थे। आधुनिक युग में पुरुष और महिला को समान माना जाएगा। गांव के लोगों के स्वास्थ्य क्षेत्र की सेवा के लिए नई स्वास्थ्य उपचार और सुविधाएं खोली गईं। सभी व्यक्तियों को समाज में समान अवसर दिए गए। हमारे
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
21

डॉ.सलमा, खमरोद्दीन शेख. "समाज में महिला सशक्तीकरण का योगदान". International Journal of Advance and Applied Research 2, № 19 (2022): 93–94. https://doi.org/10.5281/zenodo.7053778.

Full text
Abstract:
स्त्री व पुरुष समाज रचना की गाडी के दो पहिए है जब तक ये दोनो पहिए सहजता, समता, समानता के साथ होकर आगे नही, बढते तब तक प्रगती और सही विकास संभव नही है | उन दोनो कोक समान रुप से गतिशील रहने से ही समाज का विकास होना संभव है |&nbsp; इस बारे में स्वामी विवेकानंदजी का कथन है &quot;जब तक महिलाओं की स्थिती में सुधार नही होगा तब तक विश्व का कल्याण नही हो सकता किसी भी पक्षी के लिए एक पंख से उडना असंभव है | &quot;भारतीय साहित्य में कवी ने सच ही कहा है कि नारी नर की खान है अर्थात नर का अस्तित्व नारी पर ही निर्भर है &quot;यह नार्यास्तु पुज्यते रमन्नि नत्र देवतां&quot; इसका अर्थ है जहॉ स्त्री की पूजा,आदर कि
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
22

Dr., Reeta Maurya. "भारत में महिलाओं के प्रति हिंसा और अपराध: एक समाजशास्त्रीय अध्ययन". International Journal of Trends in Emerging Research and Development 2, № 1 (2024): 256–60. https://doi.org/10.5281/zenodo.13995097.

Full text
Abstract:
भारत में महिलाओं के प्रति हिंसा और अपराध एक गहरा सामाजिक और सांस्कृतिक मुद्दा है, जो पितृसत्तात्मक संरचनाओं, परंपराओं, और असमानताओं से उत्पन्न होता है। इस समाजशास्त्रीय अध्ययन में महिलाओं के खिलाफ विभिन्न प्रकार की हिंसा, जैसे घरेलू हिंसा, यौन उत्पीड़न, दहेज हत्या, बाल विवाह, एसिड हमले, और मानव तस्करी जैसी समस्याओं की चर्चा की गई है। अध्ययन इस बात पर भी जोर देता है कि भारतीय समाज में महिलाओं के प्रति असमानता, शिक्षा की कमी, और आर्थिक निर्भरता जैसी समस्याएं इन अपराधों को बढ़ावा देती हैं। इसके अलावा, कानूनी ढांचे और उसके कार्यान्वयन में सुधार की आवश्यकता को भी रेखांकित किया गया है। इस शोध का उद्
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
23

पाटील, श्री पांडुरंग पंडीत. "नागरी समाजाची भूमिका". International Journal of Advance and Applied Research 11, № 2 (2023): 305–6. https://doi.org/10.5281/zenodo.13990751.

Full text
Abstract:
नागरी समाजाची संकल्पना ही एक प्राचीन संकल्पना मानली जाते.&nbsp; जागतिकीकरण व माहिती तंत्रज्ञानातील क्रांतिकारी बदलांमुळे जागतिक समुदाय अगदी जवळ आला आहे. नागरी समाजामध्ये अनेक संस्था, संघटना कार्यरत झाल्या आहेत. अ-राज्य घटकांचे महत्व वाढीस लागले आहे. लोकशाही प्रक्रिया त्यातून प्रभावित व गतिमान होतांना दिसत आहेत.&nbsp; सामाजिक चळवळींमध्ये समान हितसंबंध असलेले गट व व्यक्ति विशिष्ट राजकीय उद्दिष्टांच्या पूर्ततते करिता एकत्र येतात. या संघटनांना समाजव्यवस्थेमध्ये बदल अपेक्षित असतो. यानुसार &nbsp;&ldquo;नागरी समाज ही एक प्रक्रिया आहे जिच्यामध्ये व्यक्ती आपापसात व आर्थिक आणि राजकीय सत्ताकेंद्रा बरोबर
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
24

., चन्द्रशेखर. "उच्चतर माध्यमिक स्तर के हिन्दी माध्यम के ग्रामीण व शहरी छात्र-छात्रों के मध्य समायजन क्षमता का तुलनात्मक अध्ययन". International Journal of Science and Social Science Research 1, № 2 (2023): 194–98. https://doi.org/10.5281/zenodo.13379675.

Full text
Abstract:
शिक्षा किसी भी देश या समाज के वर्तमान क&uml; विकसित और भविष्य को&nbsp; उज्जवल बनाने की आधारशिला ह&uml;ती है। शिक्षा के माध्यम से ही छात्र-छात्राओं व देश व समाज के सर्वांगीण विकास करते हुए उसकी संस्कृति का संरक्षण अ&copy;र सभ्यता क&uml; आगे बढ़ाया जाता है। एवं शिक्षा ही समाज कें सुख-समृद्धि लाने का कार्य करती है। चार्वाक दर्शन के अनुसार भी शिक्षा वह है ज&uml; मनुष्य क&uml; सुखपूर्वक जीवन जीने य&uml;ग्य बनाती है।प्ल्&uml;ट&uml; के शब्दों&nbsp; में &lsquo;&lsquo;शिक्षा से अभिप्राय उस प्रशिक्षण से है ज&uml; अच्छी आदतों&nbsp; के द्वारा बच्चों&nbsp; में अच्छी नैतिकता का विकास करती है।&rsquo;&rsquo;
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
25

प्रा., डॉ. रामकिशन गुंडीबा चाटे. "महात्मा गांधी यांचे समाजवादा संबंधी विचार : एक चिकीत्सक अभ्यास". उदयगिरी - बहुभाषिक इतिहास संशोधन पत्रिका 01, № 04 (2023): 207–11. https://doi.org/10.5281/zenodo.10115468.

Full text
Abstract:
भारतीय राष्ट्रीय आंदोलनात महात्मा गांधी यांच्या समाजवादी विचारांची सुरूवात म्हणजे एका नव्या युगाची सुरूवात आहे. सत्य, अहिंसा, असहकार, सत्याग्रह, राज्यविहीन समाज, वर्गसहयोग, स्ट्रस्टिशिप, रामराज्य, समानता या तत्वांना भारतीय समाज व्यवस्थेमध्ये प्रस्थापीत करण्याचा प्रयत्न करणारे अध्यात्मिक-धार्मिक तत्वज्ञानातून मानवी ऱ्हदय परिवर्तन घडवुन आणनारे ग्रामस्वराज्य संकल्पना साकार करण्यासाठी प्रयत्न करणारे एक महान समाजवादी होते.महात्मा गांधी यांच्या मते "मला जेवढे माहीत आहे त्यानुसार समाजवाद एक सुंदर शब्द आहे. समाजवादामध्ये समाजातील सर्व लोक समान आहेत. कोणी छोटा व मोठा नाही. मानवी शरिरातील सर्वात उंच डोक
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
26

डा, ॅ.श ुचि गुप्ता. "स ंगीत एवं समाज". International Journal of Research - GRANTHAALAYAH Innovation in Music & Dance, January,2015 (2017): 1–2. https://doi.org/10.5281/zenodo.886083.

Full text
Abstract:
संगीत ग्रन्थ ‘स्वर मेल कलानिधि‘ में वर्णित प ्रस्तुत श्लोक सृष्टि में संगीत कला की अनन्तता का े दर्शाता ह ै। भारतीय समाज में संगीत उस समय से व्याप्त ह ै जब समाज पूर्ण रूप से विकसित भी नहीं ह ुए थे। मानव कल्याण हेतु ज्ञान की देवी माँ सरस्वती ने नारद जी के माध्यम से इस देवी कला को भूला ेक में भेजा था। तभी से संगीत एवं समाज रूपी अविरल धाराए ं एक-दूसरे से आश्रय पाते हुए निरन्तर समान गति से बह रही ह ै। समाज व्यक्ति क े लिए एक अनिवार्य एवं आधारभूत ढांचा ह ै जिसके आश्रय में वह अपने आचार-विचार, रीति-रिवाज, संस्कार, मान्यताएं एवं परम्परराए ं आदि सांझा करता ह ै, प ्रतिदान स्वरूप समाज व्यक्ति को सुरक्षात
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
27

मन्जू, रानी, та धीरज बाकोलिया डॉ. "वैश्वीकरण और नारी आत्मनिर्भरता: एक विश्लेषण". SIDDHATNA'S INTERNATIONAL JOURNAL OF ADVANCED RESEARCH IN ARTS & HUMANITIES 1, № 5 (2024): 42–47. https://doi.org/10.5281/zenodo.11654621.

Full text
Abstract:
20वीं शताब्दी की एक प्रमुख घटना है - वैश्वीकरण। इसके अंतर्गत आतंकवाद, पर्यावरण, बेरोजगारी, अशिक्षा आदि विषयों के साथ-साथ नारी विमर्श जैसे ज्वलंत विषय का भी अध्ययन किया जा रहा है। नारी विमर्श सिर्फ एक देश की सीमाओं तक की सीमित नहीं है बल्कि वैश्विक स्तर पर नारी सशक्तिकरण के लिए प्रयास किए जाने की आवश्यकता है। पाश्चात्य देशों में नारी स्वतंत्रता के लिए अनेक आंदोलन हुए। संचार साधनों, पूंजीवाद तथा बाजारीकरण ने जहां नारी को आत्मनिर्भर तो बनाया परंतु उसके अस्तित्व पर आज भी प्रश्न चिन्ह लगे हुए हैं।&nbsp;संवैधानिक व सामाजिक अधिकार स्त्री को पुरुष के समान ही प्राप्त है परंतु आज भी नारी को अपने जीवन पर
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
28

., शिखा, та रीना बाजपेयी. "कतिपय राष्ट्रव्यापी समस्याओं के समाधान में वैदिक धर्म की चिन्तन दृष्टि". Dev Sanskriti Interdisciplinary International Journal 1 (16 липня 2019): 42–49. http://dx.doi.org/10.36018/dsiij.v1i.9.

Full text
Abstract:
संवेदना को परिष्कृत करने वाली विधा का नाम धर्म है। वैदिक साहित्य के अनुसार मनुष्य जीवन को सफल तथा समाज को सभ्य एवं सुसंस्कृत बनाने की जो सर्वोच्च आचार संहिता है उसे धर्म के नाम से जाना जाता है। धर्मवेत्ता वह है जो सर्वश्रेष्ठ मानवीय गुणों से सुसंपन्न है तथा समस्त मानव जाति को एक परमात्मा की संतान मानता है। जो तत्व प्राणियों द्वारा धारण किया जाता है तथा इसके द्वारा वह प्राणियों का पालन-पोषण करता हुआ उन्हें सुख-शांति से आप्यायित करता है व अवलंबन देता है उसे धर्म कहते हैं। इस प्रकार सारी विश्व मानवता के लिए धर्म एक ही हुआ, जिसके मार्गदर्शन, संरक्षण में जिसकी छाया तले सभी प्रकार की विचारधारायें सम
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
29

कल्पना लुइटेल. "लोग्नेमानिस र स्वास्नीमानिस निबन्धमा लैङ्गिक अध्ययन". Interdisciplinary Journal of Management and Social Sciences 3, № 1 (2022): 178–87. http://dx.doi.org/10.3126/ijmss.v3i1.50246.

Full text
Abstract:
प्रगतिवादी साहित्यकार श्यामप्रसाद शर्मा मूलतः निबन्धकार हुन् । उनका निबन्धमा शोषित, पीडित, उत्पीडित वर्गले खेप्नुपरेका विभिन्न समस्यालाई विषयवस्तुका रूपमा प्रस्तुत गरेको पाइन्छ । नेपाली समाजमा विद्यमान लैङ्गिक भेदभाव र शोषणलाई शर्माले विभिन्न उदाहरणकासाथ प्रस्तुत गरेका छन् । उनी लैङ्गिक शोषण र भेदभावको अन्त्य भई समानतामूलक उन्नत समाज निर्माण गर्नुपर्ने उद्धेश्यकासाथ निबन्ध रचना गर्ने निबन्धकार हुन् । शर्माका प्रकाशित निबन्धसङ्ग्रहमा अधिकांश शीर्षक नारीलाई केन्द्र बनाएर लेखिएका नारीवादी छन् । शर्माका विचारमा नर र नारी समाजरूपी रथका दुई पाङ्ग्रा हुन् । नेपाली समाजमा नारी रूपी रथको पाङ्ग्रा बिग्र
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
30

चौधरी, विजय शंकर, та देवेंद्र मौर्य. "डॉ. अम्बेडकर की समावेशी समाज की संकल्पना: एक विश्लेषण". Lokprashasan 16, № 1 (2024): 102–14. http://dx.doi.org/10.32381/lp.2024.16.01.8.

Full text
Abstract:
भारतीय संविधान के शिल्पकार डॉ. बी. आर. अम्बेडकर का राजनीतिक और आर्थिक प्रणाली को लेकर एक समावेशी दृष्टिकोण था, जो समाज के प्रत्येक वर्ग को इसके अंतर्गत शामिल करने एवं सशक्त करने पर जोर देता है। उनका मानना था कि राजनीतिक और आर्थिक लोकतंत्र आदर्श समाज के दो अनिवार्य घटक हैं, और दोनों एक दूसरे के पूरक हैं। उनका दृढ़ मत था कि आर्थिक समानता के बिना राजनीतिक स्वतंत्रता अपने उद्देश्यों को प्राप्त नहीं कर पायेगी। डॉ. अम्बेडकर एक ऐसी राजनीतिक प्रणाली में विश्वास करते थे जहाँ प्रत्येक नागरिक के पास अपने देश में निर्णय लेने की प्रक्रिया में भाग लेने और योगदान करने के समान अवसर उपलब्ध हों। उन्होंने सार्वभौ
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
31

ब ेगम, आब ेदा. "छŸासगढ ़ क े महाप ुरूषा ें का सामाजिक समरसता म ें या ेगदान’". Mind and Society 8, № 01-02 (2019): 87–90. http://dx.doi.org/10.56011/mind-mri-81-2-201914.

Full text
Abstract:
सामाजिक समरसता एक ऐसा विषय है जिसकी चर्चा करना एवं इसे ठीक प्रकार से कार्यान्वित करना आज समाज एवं राष्ट ्र की मूलभूत आवश्यकता है। इसके लिए हमें सर्वप्रथम सामाजिक समरसता के अर्थ का व्यापक अध्ययन करना आवश्यक है। संक्षेप में इसका अर्थ है सामाजिक समानता। यदि व्यापक अर्थ द ेखें तो इसका अर्थ है जातिगत भेदभाव एव ं अस्पृश्यता का जड ़मूल से उन्मूल कर लोगों में परस्पर प्रेम एवं सौहाद र् बढ ़ाना तथा समाज के सभी वर्गों एव ं वर्णों के मध्य एकता स्थापित करना। समरस्ता का अर्थ है सभी को अपन े समान समझना। सृष्टि में सभी मनुष्य एक ही ईश्वर की संतान है और उनमें एक ही चैतन्य विद्यमान है इस बात को हृदय से स्वीकार
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
32

अधिकारी Adhikari, दीपबहादुर Dip Bahadur. "नेपाली समाज र यसले जनस्वास्थ्यमा पारेको प्रभाव". Samaj Anweshan समाज अन्वेषण 2, № 1 (2024): 94–104. http://dx.doi.org/10.3126/anweshan.v2i1.68579.

Full text
Abstract:
समृद्ध र स्वस्थ समाज निर्माणका लागि हरेक नागरिक शारीरिक, मानसिक, सामाजिक र आध्यात्मिक रूपले स्वस्थ हुन जरुरी हुन्छ । मृत्यु शास्वत सत्य हो अर्थात् प्राकृतिक प्रक्रिया हो । यद्यपि दिनहुँ यहाँ मानिसहरूले अप्रत्यासित ज्यान गुमाइरहेका हुन्छन् । अकालमा मृत्यु हुनु अथवा उपचार विधि भएर पनि रोग पालेर बस्न बाध्य हुनु स्वस्थ समाज निर्माणको सूचक भने पक्कै होइन । मानिस सामाजिक प्राणी हो । यसर्थ, साझा उद्देश्य प्राप्तिका लागि व्यक्तिहरू सङ्गठित भएर समाज निर्माण गरिएको हुन्छ । समाज स्थापना र रूपान्तरण गर्ने क्रममा आर्थिक, सामाजिक, धार्मिक, सांस्कृतिक र राजनीतिकजस्ता तत्त्वहरू आधार बन्न पुगेका छन्, जसले जनस्
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
33

प्रा., कविता तुकाराम चानकने. "२१ वीं सदी के हिंदी काव्य में चित्रित हाशिए का समाज". International Journal of Humanities, Social Science, Business Management & Commerce 08, № 01 (2024): 138–43. https://doi.org/10.5281/zenodo.10483888.

Full text
Abstract:
२१ वीं सदीं में भारत को सार्वभौमिक राष्ट्र बनाने के लिए हमें गरीबीं, भूख, युद्ध, सामाजिक - आर्थिक विषमता के प्रश्न पर गंभीरता से विचार करने की जरुरत है। प्राचीन काल से वर्तमान काल की कविताओं में समाज द्वारा प्रताड़ित, पूंजीपतियों द्वारा शोषित तथा भूमंडलीकरण से प्रभावित एक ऐसा जनसमुदाय जिसे हाशिए का समाज कहा जाता है, मूल केंदीय विषय बना है। दलित समाज और हाशिए में मुलभुत अंतर केवल इतना है कि, कृषि - कर्मियों और नौकरों के साथ अस्पृश्यता का बर्ताव नहीं किया जाता।'' संस्कृत, मराठी, हिंदी, अंग्रेजी भाषा कोई भी हो, उस भाषा में लिखी गई कविताएँ उस समाज की आत्मपीड़ा, शोषण, वेदना को अभिव्यक्त करती है। का
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
34

राजेन्द्र, कुमार, та उपासना. "शिक्षा एवं महिला सशक्तिकरण". Recent Researches in Social Sciences & Humanities (ISSN: 2348 – 3318) 10, № 01 (Jan.-Feb.Mar.) (2023): 43–45. https://doi.org/10.5281/zenodo.7944517.

Full text
Abstract:
महिलाएं अपने प्रति होने वाले सामाजिक, मनोवैज्ञानिक, सांस्कृतिक अन्याय, लिंग भेद व समानता, सामाजिक, सांस्कृतिक, आर्थिक तथा राजनीतिक शक्तियों के नकारात्मक प्रभाव के विरुद्ध जागरूक हो जाएं तो यह समझा जा सकता है कि उनका सशक्तिकरण हो रहा है। उसके महत्व को स्वीकार किया जा सके तथा उसे समान नागरिक एवं समान अधिकार की स्थिति तक ला सके। शिक्षित महिलाएं ही अपने अधिकारों के प्रति जागरूक होती हैं जिससे वह सामाजिक, आर्थिक एवं राजनीतिक क्षेत्र में अपना सहयोग दे सकती हैं। वर्तमान समाज में शिक्षा ही वह हथियार है जिसके द्वारा महिलाएं अपनी स्थिति को सुदृढ़ बना सकती हैं। आज महिलाओं की स्थिति में जो परिवर्तन हुए है
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
35

प्रा., रावसाहेब तुळशिराम गडहिरे. "इंचगिरी सांप्रदाय मधील श्री. स्वामी समर्थ रत्नाकर महाराज यांचे योगदान". International Journal of Advance and Applied Research 3, № 5 (2022): 172–74. https://doi.org/10.5281/zenodo.7399092.

Full text
Abstract:
पंढरपूर पासून 16 कि.मी. अंतरावर सांगोल्यापासून 25 कि.मी. खर्डी पासून 6 कि.मी. मंगळवेढया पासून 20 कि.मी. या चौकातून भौगोलिक परिस्थिती लाभलेले पंढरपूर तालुक्यातील तनाळी हे गाव धार्मिक गाव म्हणून ओळखले जाते. तसेच गुंजेगाव व तनाळी गाव या दोन्ही गावामधून माणनदी वाहते. तनाळी या गावामध्ये महायोगी श्री स्वामी समर्थ रत्नाकर महाराज हे&nbsp; या गावाला लाभलेले आहेत.इ.स 1933 पासून &nbsp;या छोटया गावामध्ये धार्मिक कार्य सुरु झाले. तेंव्हा पासून आज तागायतपर्यंत गुरु शिष्य पारायण, व्यसनमुक्ती संदेश, प्रत्येक पोर्णिमेला अनुष्ठान, पिडीत गोरगरीब होतकरु सर्वांना समान वागणूक समान दर्जा रत्नाकर महाराजांच्या धार्मिक
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
36

डॉ.पल्लवी, साहेबराव काळे (ग्रंथपाल). "ग्रामीण भागातील स्त्रियांचे सक्षमीकरण -एक आव्हान". International Journal of Advance and Applied Research 4, № 30 (2023): 127–29. https://doi.org/10.5281/zenodo.8394621.

Full text
Abstract:
प्राचीन इतिहास ,ज्ञान आणि विज्ञानाची उज्वल परंपरा सर्वधर्मसमभाव असणारा भारत हा विविधतेने नटलेला देश आहे. &zwnj; प्रगती ही शासनाची पर्यायाने आणि नागरिकांची जबाबदारी आहे. देशाच्या प्रगती जनतेने हेरीगिरीने सहभाग घ्यावा. या प्रगतीत स्त्री व पुरुषांचा सहभाग हा समान प्रमाणात असावा. स्त्री जातीचा जवळपास लोकसंख्येत निम्मा हिस्सा आहे. या मानवसमुहात स्त्रियांचा जीवन स्तर उंचावणे त्यांना प्रोत्साहित करणे, समान वागणुकींची भावना समाजात निर्माण करणे या सर्व गोष्टीकडे दुर्लक्ष करण्यापासून ते त्यांच्या लैंगिक भिन्नतेनुसार &nbsp;समाजाचे संतुलन बिघडवणे या सर्व समाज प्रदूषित करणाऱ्या गोष्टीचा परित्याग करून स्त्र
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
37

डॉ.अनिल, विजय शितोळे. "नविन शैक्षणिक धोरण २०२० - उच्चशिक्षण व प्रौढशिक्षण". Journal of Research & Development 4, № 14 (2023): 43–44. https://doi.org/10.5281/zenodo.7817253.

Full text
Abstract:
भारतासारख्या आर्थिक विकासाकडे वाटचाल करणाऱ्या देशामध्ये समाज शैक्षणिकदृष्ट्या सक्षम करून समान आणि न्याय समाज विकसित करणे. देशाच्या विकासाला चालना देणे हे महत्वाचे घाटक आहेत. त्यासाठी शिक्षण हा मुलभूत पाया आहे. भारतासारख्या विकसनशील देशाच्या प्रगतीसाठी आर्थिक विकास, सामाजिक न्याय, शास्त्रीय प्रगती, राष्ट्रीय एकात्मता आणि देशाची संस्कृतीचे जपणूक करणे यासाठी आहे. देशामध्ये दर्जेदार शिक्षण उपलब्ध करने महत्वाचे आहे. समाजातील सर्वांना देशामध्ये असणारी नैसर्गिक साधन सामग्रीचा पुरेपूर वापर करण्यासाठी उच्च दर्जाचे शिक्षण मिळणे आवश्यक आहे. &nbsp;राष्ट्रीय शिक्षण धोरण 1986 चा कृती कार्यक्रम १९९२ मध्ये सु
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
38

प्रा., साळवे संगिता दशरथ. "नविन शैक्षणिक धोरण २०२० - प्रौढशिक्षण". Journal of Research & Development 4, № 14 (2023): 67–68. https://doi.org/10.5281/zenodo.7817319.

Full text
Abstract:
भारतासारख्या आर्थिक विकासाकडे वाटचाल करणाऱ्या देशामध्ये समाज शैक्षणिकदृष्ट्या सक्षम करून समान आणि न्याय समाज विकसित करणे. देशाच्या विकासाला चालना देणे हे महत्वाचे घाटक आहेत. त्यासाठी शिक्षण हा मुलभूत पाया आहे. भारतासारख्या विकसनशील देशाच्या प्रगतीसाठी आर्थिक विकास, सामाजिक न्याय, शास्त्रीय प्रगती, राष्ट्रीय एकात्मता आणि देशाची संस्कृतीचे जपणूक करणे यासाठी आहे. देशामध्ये दर्जेदार शिक्षण उपलब्ध करने महत्वाचे आहे. समाजातील सर्वांना देशामध्ये असणारी नैसर्गिक साधन सामग्रीचा पुरेपूर वापर करण्यासाठी उच्च दर्जाचे शिक्षण मिळणे आवश्यक आहे. राष्ट्रीय शिक्षण धोरण 1986 चा कृती कार्यक्रम १९९२ मध्ये सुधारणा
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
39

., आलोक. "ग्रामीण महिलाओं की स्वास्थ्य स्थिति तथा ई0-प्रशासन". Humanities and Development 18, № 02 (2024): 70–78. https://doi.org/10.61410/had.v18i2.147.

Full text
Abstract:
स्वस्थ नागरिक समाज तथा राष्ट्र की निधि है। यह बात स्त्री तथा पुरुष दाने ां के लिए समान रूप सेलागू होती है। व्यक्ति की अस्वस्थता का प्रभाव उसकी कार्य क्षमता पर पड़ता है, जिसका सीधा संबंधसंपूर्ण राष्ट्र एवं समाज के विकास में अवरोध से है। समाज की सबसे छोटी संगठित एव ं पहिचान कीजाने वाली इकाई परिवार है। किसी भी परिवार की धुरी महिला होती है और उसके स्वास्थ्य स्थिति कासीधा प्रभाव परिवार के सदस्यों पर पड़ता है। यदि घर की महिला स्वस्थ है, तो परिवार के प्रत्येकसदस्य पर सकारात्मक प्रभाव पड़ता है। स्वस्थ महिला स्वस्थ संतान को जन्म देकर स्वस्थ औरखुशहाल भावी पीढ़ी का निमार्ण् ा करती है। समाज में दोयम दर्जा प्र
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
40

प्रा., हसीना अब्दुलअजीज मालदार. "वैश्वीकरण के परिप्रेक्ष्य में हिंदी कविता का मूल्याकन (पर्यावरणीय समस्या के विशेष सन्दर्भ में)". International Journal of Advance and Applied Research S6, № 6 (2025): 385–87. https://doi.org/10.5281/zenodo.15067412.

Full text
Abstract:
<em>आज तेजी के साथ विश्व बदल रहा है। यह बदलाव विविध क्षेत्रों में हो रहा है। घर- परिवार की समस्या से लेकर, वसुंधरा की पर्यावरणीय समस्या तक के घेरे में मनुष्य एवं मनुष्य का जीवन घिर गया है। ये सभी समस्याएँ जटिल समस्याएँ हैं। इन समस्याओं की चपेट में पूरा मानव समाज घिरता ही जा रहा है। साहित्य समाज के लिए आईने के समान होता है। मनुष्य जीवन को दिशा निर्देश देने का कार्य साहित्य द्वारा किया जाता है। कविता, कहानी, उपन्यास, नाटक, फिल्म एवं टेलीफिल्म आदि साहित्य विधाओं में इन समस्याओं को दिखाया जाता है। इन समस्याओं को समझ कर समाज के लोगों की आंतरिक पीड़ा जागृत होकर आंतरिक चेतना भी जागृत हो जाती है। साहि
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
41

राजेश, मौर्य, та राय धरणी. "नारीवादी आंदोलन: एक ऐतिहासिक अवलोकन (अंग्रेजी साहित्य के विशेष संदर्भ में)". RECENT RESEARCHES IN SOCIAL SCIENCES & HUMANITIES 11, № 3 (2024): 9–15. https://doi.org/10.5281/zenodo.13997505.

Full text
Abstract:
संपूर्ण विश्व में महिलाओं की स्थिति, पुरुषों की तुलना में निम्न व दयनीय रही है। पुरुष प्रभुत्व एवं पितृ-सत्तात्मक समाज ने उन्हें (महिलाओं) ना तो सामाजिक-आर्थिक, शैक्षिक अधिकार प्रदान किए और ना ही राजनीतिक, उन्हें तो बस पुरुषों की भोगविलास की वस्तु या पारिवारिक कार्य तक ही सीमित कर दिया गया था, जिसके परिणामस्वरूप एक आंदोलन, जिसे नारीवादी आंदोलन कहा जाता है, का प्रतिरूभाव हुआ था, जिसमें अंग्रेजी साहित्य की नारीवादी महिलाओं का महत्वपूर्ण योगदान रहा था। वैश्विक स्तर पर, नारीवादी आंदोलन, जोकि पुरुषों के समान अधिकारों व हितों को प्रदान करने पर आधारित था, की शुरुआत ब्रिटेन तथा फ्रांस की नारीवादी महिल
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
42

Bairwa, Jitendra Kumar. "Analysis of Social and Political Thoughts of Dr. Bhimrao Ambedkar." RESEARCH REVIEW International Journal of Multidisciplinary 6, no. 12 (2021): 159–63. http://dx.doi.org/10.31305/rrijm.2021.v06.i12.023.

Full text
Abstract:
सामाजिक परिवर्तन की प्रक्रिया, कई स्तरों पर और कई पद्धतियों से चलने वाली एक अखण्ड प्रक्रिया है। व्यक्ति या वर्ग के समूह से जब समाज बनता है, तो धीरे-धीरे कुछ नियम-उपनियम बनाये जाते है। इसके मूल में दृष्टि केवल इतनी ही होती है कि उस समाज में स्थित प्रत्येक को व्यक्तित्व का समुचित अवसर उपलब्ध हो। प्रत्येक व्यक्ति अपनी मूलभूत आवश्यकताओं की पूर्ति हेतु स्वतंत्र हो उस पर किसी व्यक्ति अथवा गुट का कोई बंधन न हो। यह सब, प्रत्येक समाज का मूलभूत सिद्धान्त होता है। धीरे-धीरे ये सिद्धान्त स्थायी बन जाते है, फलतः इनको वैधानिक स्वरूप देने के लिए किसी ‘ग्रन्थ’ की आवश्यकता पड़ती है। जब ‘ग्रन्थ’ की रचना समाज के
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
43

Ojha, Devendra Nath. "Society Reflected in Vedic Culture (वैदिक संस्कृति में प्रतिबिम्बित समाज)". Nagfani 41, № I (2022): 145–47. https://doi.org/10.5281/zenodo.14723815.

Full text
Abstract:
<strong>Hindi Abstract:</strong> वेद भारतीय संस्कृति के मूल स्रोत हैं। आज इसे विश्व वाङ्ग्मय के प्राचीनतम ग्रंथ के रूप में स्वीकार किया जाता है। वेदों से ही भारत की सांस्कृतिक, सामाजिक एवं धार्मिक चेतना का स्रोत प्रवाहित है। ऋग्वेद यह स्पष्ट निर्देश देता है कि समान मन वाले सखा होकर जागो। अपने आप में सब प्राणियों को देखना और अपने आपको सब प्राणियों में देखना ही वेद का समभाव है। वेद में संपूर्ण विश्व को एक समान मानकर साथ चलने, एक साथ विचार करने की प्रेरणा दी गई है, जिससे सब साथ मिलकर सुख पूर्वक रह सके। वेदों में समाज की कल्पना एक स्वस्थ शरीर धारी पुरुष के रूप में व्यक्त की गई है। वह एक भेद रहित स
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
44

Ranjan, Priya. "बिहार में दलित महिला सशक्तिकरण और समाज का बदलता दृष्टिकोण". Journal of Advances and Scholarly Researches in Allied Education 3, № 6 (2012): 1–5. http://dx.doi.org/10.29070/vhxf4d25.

Full text
Abstract:
मानव सभ्यता के इतिहास में स्वतंत्रता व सशक्तिकरण का प्रश्न सदा से ही उलझनपूर्ण रहा है। दलित महिला को लेकर जितनी भी व्यावस्थाएं बनी उनमें उसे प्रायः दोयम दर्जे का स्थान ही दिया गया है। इसके लिए हमारी सामाजिक व्यावस्था और पुरुष प्रधन समाज की सोच पूर्णतः उत्तरदायी है। सामाजिक असमानता निरक्षरता, अंधविश्वास, दहेज, जाति प्रथा, लिंग-भेद आदि मुद्दों के विरुद्ध आवाज उठती रही है। परिणाम स्वरूप भारतीय संविधान में समानता को समकक्ष रखकर उनके विकास के लिए समान अवसरों की गारंटी दी अनेक प्रावधानों द्वारा दलित महिला को सुरक्षा तथा संरक्षण प्रदान करने की व्यवस्था की गई। जिससे दलित महिला के अंदर नई चेतना और जागृ
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
45

Purnima, Yadev. "डॉ.बी.आर. अम्बेडकर और भारत में महिला सशक्तिकरण". International Educational Applied Research Journal 08, № 05 (2024): 35–41. https://doi.org/10.5281/zenodo.12209146.

Full text
Abstract:
एक दृढ़ संकल्पी व गंभीर - गहन विद्वान डॉ. अम्बेडकर ने समाज को स्वतंत्रता, समानता और बंधुत्व के पथ पर ले जाने के लिए महत्वपूर्ण प्रयास किए है। बाबा साहेब सामाजिक दृष्टि से महिलाओं की उन्नति के पक्षकार थे। वह भारत में महिलाओं की उन्नति में आने वाली बाधाओं को तोड़ने वाले पहले भारतीय थे। उन्होंने हिन्दुओं और भारतीय समाज के अन्य वर्गों के लिए समान नागरिक संहिता को संहिताबद्ध करके एक ठोस व गंभीर प्रयास की नींव रखीं । प्रस्तुत शोध पत्र स्वतंत्रता पूर्व व पश्चात् महिलाओं की समस्याओं पर डॉ. अम्बेडकर के दृष्टिकोण और वर्तमान परिदृश्य में उनके विचारों की प्रासंगिकता को उजागर करने का एक प्रयास है।डॉ. अम्बे
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
46

Ranjan, Priya. "सामाजिक परिवर्तन में शिक्षा और स्त्री शिक्षा की भूमिका". Journal of Advances and Scholarly Researches in Allied Education 2, № 2 (2011): 1–5. http://dx.doi.org/10.29070/45y57c37.

Full text
Abstract:
व्यक्ति स्वभाव से ही एक गतिशीलप्राणी है। अतः मानव समाज कभी भी स्थिर नही रहता उसमें सदैव परिवर्तन हुआ करता है। परिवर्तन संसार का नियम है। परिवर्तन किसी भी वस्तु, विषय, विचार, व्यवहार अथवा आदत में समय के अन्तराल से उत्पन्न हुई भिन्नता को कहते है। परिवर्तन एक बहुत बड़ी अवधारणा है और यह जैविक, भौतिक तथा सामाजिक तीनो जगत में पाई जाती है किन्तु जब परिवर्तन शब्द के पहले सामाजिक शब्द जोड़कर उसे सामाजिक परिवर्तन बना दिया जाता है तो निश्चित ही उसका अर्थ सीमित हो जाता है परिवहन निश्चित है क्योकि यह प्रकृति का नियम है। संसार में कोई भी पदार्थ नही जो स्थिर रहता है उसमें कुछ न कुछ परिवर्तन सदैव होता रहता है
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
47

सिंह, मंजू, та प्रियंका वर्मा. "भारतीय समाज में परलैंगिक समुदाय की प्रास्थिति एवं सामाजिक स्वीकार्यता का समाजशास्त्रीय विश्लेषण". Shrinkhla Ek Shodhparak Vaicharik Patrika 11, № 8 (2024): H17—H22. https://doi.org/10.5281/zenodo.11209049.

Full text
Abstract:
This paper has been published in Peer-reviewed International Journal "Shrinkhla Ek Shodhparak Vaicharik Patrika"&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; URL : https://www.socialresearchfoundation.com/new/publish-journal.php?editID=9001 Publisher : Social Research Foundation, Kanpur (SRF International)&nbsp; Abstract :&nbsp; '&lsquo;हम बाकी लोगों के जैसे ही सामान्य हैं।&lsquo;&lsquo;-&nbsp;लक्ष्मी नारायण त्रिपाठी भारतीय समाज के निर्माताओं ने समाज की रचना करते समय एक ऐसे समाज की परिकल्पना की थी,&nbsp;कि भारत मे
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
48

कुमार, दीपक. "विकासात्मक पत्रकारिता संबंधित खबरों का अवलोकन एवं अध्ययनः प्रिन्ट मीडिया के विषेष संदर्भ में". Dev Sanskriti Interdisciplinary International Journal 9 (31 січня 2017): 30–37. http://dx.doi.org/10.36018/dsiij.v9i.125.

Full text
Abstract:
विकास एक ऐसी सतत् गतिमान प्रक्रिया है, जिसका लाभ जन-जन को मिलें। प्रत्येक विकास कार्यक्रम का उद्देश्य है व्यक्तिगत, सामाजिक और राष्ट्रीय जीवन का हित व कल्याण। विकास का अर्थ है सामाजिक, आर्थिक, सांस्कृतिक, शैक्षणिक, प्रौद्योगिकी विकास द्वारा सामाजिक व्यवस्था में सुधार, सामाजिक-राष्ट्रीय सुरक्षा में सुधार। समुचे देश में सुख समृद्धि में वृद्धि। हर तरह के शोषण, भेदभाव, पक्षपात, अन्यान्य, विषमता जैसी अमानवीय बुराईयों की समाप्ति। शिक्षा एवं ज्ञान का फैलाव, स्वास्थ्य एवं जीवन की आवश्यक सुविधाओं का विकास। सबको समान अवसर और लोक कल्याणकारी राज्य एवं समाज की स्थापना की सतत कोशिश। नैतिक, मानसिक, आध्यात्मि
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
49

प्रा., सुरेखा जोतिबा रेडेकर. "ब्राह्मणेतर चळवळ". International Journal of Advance and Applied Research 4, № 18 (2023): 183–85. https://doi.org/10.5281/zenodo.8052075.

Full text
Abstract:
महाराष्ट्राच्या राजकीय, सामाजिक तसेच शैक्षणिक व वैचारिक जडणघडण व विकासात ब्राह्मणेतर चळवळीला एक विशिष्ट असे स्थान आहे. महात्मा फुले , शाहू महाराजापासून ते जेधे जवळकरा पर्यंत अनेक विद्वान व सुधारकांनी या चळवळीत मोठे योगदान दिले आहे. गेल्या शतकात उद्भवलेल्या ब्राह्मण- ब्राह्मणेतर वाद म्हणजे तेथील प्रदीर्घ कालीन सामाजिक,&nbsp; आर्थिक, राजकीय परिस्थितीत&nbsp; उद्भवलेला&nbsp; परिणाम होता. व्यवसायाचा जातीशी जोडला गेलेला संबंध अविभाज्य असून प्राचीन काळापासून भारतीय समाज व्यवस्थेचे ते वैशिष्ट्य आहे. श्रेष्ठ कनिष्ठ समाजाची मानवनिर्मित रचना अन्यायकारक असून कनिष्ठ किंवा अस्पृश्य जातीतील बुद्धिमान व महत्त
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
50

श्रीवास्तव, पल्लवी, та श्रीमती सुषमा पाठक. "’’भारतीय समाज में पुरूष घरेलू हिंसा का अध्ययन’’". Humanities and Development 18, № 02 (2023): 12–16. https://doi.org/10.61410/had.v18i2.136.

Full text
Abstract:
किसी भी देश के नागरिकां े की जब चर्चा की जाती है तो शब्द से उभय रूप में महिला औरपुरूष दाने ां का बोध होता है। किसी समाज की प्राथमिक ईकाई परिवार मानी जाती है और परिवार कोचलाने में महिला और पुरूष की भि मका बराबर की हाते ी ह।ै वे गाडी के उस दा े पहिए के समान होतेहै, जिसके बराबर न होने पर गाड़ी सीधी दिशा मे आगे नही बढ़ सकती है। बात जब मानव अधिकारोंकी की जाती है तो बर्बस ही महिला व पुरूष समान अधिकार प्राप्त माने जाते है,ं लेकिन जब बातभारत वर्ष की, की जाती है तब अधिकार प्राप्त नारी का एक चेहरा उभरकर सामने आता है। वजहसाफ है मनुस्मृति में भारतीय नारी को शक्ति स्वरूप समझा जाता था। वर्तमान समय में भी नवरा
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
We offer discounts on all premium plans for authors whose works are included in thematic literature selections. Contact us to get a unique promo code!