Academic literature on the topic '1475-1541'

AbstractThe emigrant Byzantine humanist Theodorus Gaza (c. 1400 -1475) is well known as a teacher of Greek in various Italian cities, as a copyist of Greek manuscripts, and as a translator of Greek philosophical works into Latin. His undertakings as a translator of Latin works into Greek, among which his version of Cicero’s De senectute deserves mention, have gone relatively unnoticed. In this article we rediscover a largely forgotten translation of Cic. Fam. 1.1, despite it having been printed independently twice (Paris 1542 and 1548) and having been included as an example of translation in the oft reprinted manual of rhetorical exercises, Elementa rhetoricae (first printed in Basel in 1541), by the Lutheran Joachim Camerarius.

AbstractThis paper examines how the suicides of singing-girls and young gentry women were commemorated by the poets Kang Hai (1475-1541) and Wang Jiusi (1468- 1551) whose devotion to wine, women, and song were, and still are, legendary. Witnessing the suicides of mutually-related female family members as well as a concubine of a mutual friend, these two poets valorized these deaths in terms of qing (passion). The girls of good family defy their elders in order to consummate their suicides, and Wang's songs for the concubine singing-girl are filled with evocations of sensual satisfaction. Thus, in the writings of Kang and Wang we see how the norms of the chastity cult were made not restrictive but alluring; the author suggests that this helped the poets to conquer the imagination of the governing class, with the ultimate results that they were able to diffuse these images throughout the whole of society.

Podstawę źródłową wniosków zawartych w tym artykule stanowią wyniki kwerendy w źródłach wytworzonych przez klasztory (dokumenty, rachunki, inwentarze, nekrologi, żywoty przełożonych, kroniki), rękopiśmiennych aktach sądowych biskupa i oficjała krakowskiego z XV i XVI w. oraz protokołów powizytacyjnych i ksiąg miejskich. Autor uwzględnił także całą literaturę przedmiotu. Rozpatrując dane źródłowe autor stawia tezę, że w XIII w. nie ma jakichkolwiek wzmianek o organach w kościołach klasztornych – za wysoce problematyczny i mało wiarygodny uznaje przekaz o organiście w kościele dominikańskim w Sandomierzu odnoszący się rzekomo do 1259 r. (przekaz ten pochodzi, w istocie rzeczy, dopiero z XVIII w.). Pierwsza wzmianka o organach klasztornych (1376) dotyczy kościoła bożogrobców w Miechowie. Zostały one ufundowane przez ówczesnego prepozyta Marcina Czcika. Podkreślić należy fakt, że miechowski kościół klasztorny pełnił zarazem funkcję kościoła parafialnego. Potrzeba oprawy muzycznej nabożeństw dla wiernych była jedną z ważniejszych przyczyn wybudowania organów w kościołach dominikanów i franciszkanów krakowskich. Istnienie organów w kościele dominikańskim w Krakowie możemy datować najpóźniej na pierwszą dekadę XV w. Zachowało się sporo wzmianek o konkretnych muzykach w tym kościele, a z XVI w. pochodzą informacje o organach w innych niż Kraków, kościołach dominikańskich. Czas wybudowania organów w kościele św. Franciszka przypada na okres przed 1445 roku. W XVI w. był to najlepiej wyposażony w instrumenty kościół w diecezji krakowskiej – 2 organy główne i pozytyw w każdej z kaplic bocznych Ważnymi ośrodkami kultury muzycznej były klasztory kanonickie. Z XV–XVI w. zachowało się wiele wzmianek imiennych o organistach w kościele kanoników regularnych przy kościele Bożego Ciała na Kazimierzu. W XVI w. organy grały także w innych kościołach tej reguły, a na szczególną uwagę zasługuje klasztor w Kraśniku (znani są tutaj wszyscy organiści z XVI w.). W kościele klasztornym św. Ducha w Krakowie organista jest poświadczony w 1443 roku. W kościele premonstratensów w Brzesku-Hebdowie organy były prawdopodobnie już w XV w, a w XVI w opactwie w Nowym Sączu, u kanoników regularnych od pokuty błogosławionych Męczenników w kościele św. Marka w Krakowie w 1541 r. Odrębnym zagadnieniem są kościoły klasztorne ściśle konwentualne. O organach w kościele benedyktynów w Tyńcu możemy wnioskować z faktu, że już w 1405 r. wzmiankowany jest organista benedyktyn Jan. Można przypuszczać, że organy w tym kościele istniały pod koniec XIV w. Problematyczne są początki organów w kościele na Łysej Górze, a zwłaszcza przypisywanie ich fundacji królowi Władysławowi Jagielle. Organy w kościele augustianów św. Katarzyny na Kazimierzu, klasztoru o wybijającej się kulturze muzycznej, istniały przed 1436 roku. W drugiej połowie XV w. kościół posiadał 2 instrumenty. Z 1494 r. pochodzi wzmianka o organiście w klasztorze augustianów w Olkuszu, filii kazimierskiego konwentu. Brak w pełni przekonywujących źródeł do datowania organów w kościołach bernardyńskich na okres przed 1600 rokiem. Dotyczy to także kościoła N. Marii Panny na Jasnej Górze, świątyni konwentualnej paulinów. Kontrastuje z tym stanem wiedzy, pierwsza wzmianka o organiście w kościele paulińskim na Skałce, bowiem dowodzi istnienia organów już w 1475 roku. O wczesnym powstaniu organów w kościele na Skałce zadecydowała niewątpliwie funkcja parafialna tej świątyni. W przypadku kościoła karmelitów, zakonu o surowej regule, na podkrakowskich Garbarach, gdzie organy istniały już w pierwszej połowie XV w. wpływ miały zarówno potrzeby muzyczne konwentu, jak i fakt, że znajdował się tutaj słynący łaskami obraz maryjny. Późno powstały organy w kościołach cysterskich, co również wiązało się z nakazami reguły. W Mogile wybudowano je w latach 1522–46 – jest to najstarszy przykład organów cysterskich w Małopolsce. Istnienie organów w kościele cysterskim w Jędrzejowie jest poświadczone w 1573 r., a w Szczyrzycu w 1597. Zapewne na XVI w. przypada także budowa organów w Koprzywnicy i Wąchocku, ale brak na razie źródeł potwierdzających tę hipotezę. W klasztorach żeńskich – u klarysek w Krakowie i norbertanek na Zwierzyńcu oraz w Imbramowicach, mimo zakazów wypływających z reguły (zakaz obecności mężczyzn), działalność organistów, a zatem i istnienie instrumentów, da się wykazać dla drugiej połowy XV w. Organista w kościele benedyktynek w Staniątkach jest poświadczony w 1521 r., a u klarysek w Starym Sączu w 1568 roku. Instrument w Starym Sączu istniał niewątpliwie znacznie wcześniej. Muzyka organowa w kościołach klasztorów żeńskich służyła wyłącznie przy śpiewie chóru zakonnic, kościoły te bowiem były całkowicie zamknięte dla profanów. Biorąc pod uwagę także źródła z końca XVI w. można obliczyć, że 36 kościołów klasztornych w Małopolsce (tożsamej terytorialnie z diecezją krakowską) posiadało instrumenty muzyczne. Zebrane wzmianki źródłowe stanowią świadectwo, że niektóre klasztory, posiadające własne warsztaty, (np. klasztor franciszkański w Krakowie) wykonywały prace także dla innych kościołów. Z kolei korzystanie przez zakonników z dorobku różnych środowisk organmistrzowskich widzimy w sytuacjach, gdy zatrudniani byli organmistrze ewidentnie niezakonni, lub gdy do odbioru gotowych organów klasztornych zaprasza się jako ekspertów np. organistów w kościoła Mariackiego. Wzmianki imienne o organistach świadczą, że rekrutowali się oni aż z trzech środowisk muzyków – z konwentu, z organistów niezakonnych, ale będących osobami duchownymi, z organistów świeckich. Zauważalne jest, że np. u cystersów organistami byli wyłącznie mnisi. Dane o wielkości organów pochodzą z XVI w. i dotyczą instrumentu w Miechowie – 22 głosy i u dominikanów krakowskich – 16 głosów. Organy klasztorne były montowane w różnych miejscach kościoła – pod sklepieniem nawy głównej, na ścianie z boku prezbiterium, na ścianie nad ołtarzem, nad wejściem zachodnim. W klasztorach małopolskich powstały niezwykle cenne dzieła muzyki organowej. Najsłynniejsze z nich to tabulatura klasztoru św. Ducha w Krakowie oraz tabulatura Jana z Lublina. Oba zawierają szereg utworów, które były wykonywane z użyciem klawiatury nożnej. Świadczą, że średniowieczne klasztory małopolskie były środowiskami żywo zainteresowanymi rozwojem budownictwa organowego i muzyki organowej.

Las representaciones históricas de Francisco Pizarro y el periodo de la conquista han oscilado entre el pro-hispanismo desde la historiografía criolla limeña y el antihispanismo desde la historiografía crítica indigenista. Pizarro aparece como un héroe fundador-civilizador desde la versión hispanista, y un personaje ambicioso, cruel y genocida desde la versión anti-hispanista o indigenista. La conquista española es representada como el momento del nacimiento de la ―nación peruana‖ desde la historiografía conservadora criolla, y representada como el momento de subyugación u opresión de la ―verdadera nación‖ desde la postura de la historiografía crítica indigenista. Estas versiones de la historia peruana han sido insuficientemente estudiadas, y están vinculadas a la construcción de los discursos sobre la ―historia nacional‖. A lo largo de los siglos XIX y XX se fueron configurando o consolidando estas narrativas históricas, que se asocian a la construcción de las ―ideas de nación‖ en el Perú. El conquistador Francisco Pizarro, aparece entonces como un personaje que suscita conflicto o posiciones contrarias, en la obra de historiadores importante de este periodo. La conquista española como tema de investigación o estudio en el Perú y América, ha generado narrativas históricas contrapuestas, poco analizadas o insuficiente explicadas. Las representaciones de Francisco Pizarro y la conquista del ―Perú‖, reflejan las concepciones de una historiografía conservadora y otra crítica, donde las ideas de nación peruana o peruanidad son casi opuestas. Determinar el origen o desarrollo de tales narrativas dentro de la historiografía peruana es una labor pendiente, así como la explicación sobre las ideas de nación que defienden los historiadores, desde las corrientes y trayectorias a las que están asociados. La historiografía pro-hispanista o conservadora de autores como Sebastián Lorente, Ricardo Cappa, Riva Agüero, Porras Barrenechea o Del Busto, parecieran reflejar una narrativa criolla-limeña, mientras autores como Juan José Vega, Edmundo Guillén y Virgilio Roel Pineda asumen una narrativa anti-hispanista o pro-indigenista. La idea de ―nación mestiza‖ de ambas historiografías, convierten al conquistador Francisco Pizarro en un padre fundador o un invasor que inaugura una etapa sojuzgamiento. La figura del conquistador, resulta irresuelta, es glorificado o censurado, según la versión histórica elegida. Sin embargo, la obra de historiadores contemporáneos, como Waldemar Espinoza o Rafael Varón, parecen brindar una representación alternativa de Pizarro y la conquista. La historiografía sobre este periodo reflejaría proyectos distintos para ―imaginar la nación‖. Las visiones antagónicas de nuestro pasado, se aprecian sobre todo en la historiografía sobre esta compleja etapa histórica. La relación entre los discursos históricos y los proyectos de nación peruana, solo han sido parcialmente explicados, desde las representaciones del controversial periodo de la Conquista y una figura central como Francisco Pizarro. Aún sigue siendo un problema el ubicar históricamente a Pizarro; la sombra de la Leyenda Negra o la Leyenda blanca (o dorada) sobre la Conquista, todavía se aprecia en la historiografía peruana. Una ―memoria herida‖ influye todavía sobre la visión de la Conquista o invasión española. En el caso peruano, además la ―memoria de un bien perdido‖, relacionado a la destrucción del imperio incaico. Los discursos históricos regionales presentan cierta resistencia frente al discurso nacional, oficial o hegemónico limeño. La ―ideología del mestizaje‖, aunque aparentemente conciliadora de la raza y cultura indígena y lo hispánico, fue la fórmula que disimulaba la superposición cultural, las exclusionesimposiciones y el deseo de ubicar a lo indígena como un elemento pasadista o tradicional, a superarse bajo el horizonte de la cultura occidental. La producción historiográfica no es una práctica aislada de la sociedad, la política y la cultura. El lugar de enunciación de los historiadores, debe también tomarse en cuenta al evaluarse su obra. El contexto socio-cultural, la coyuntura política y las corrientes de pensamiento provenientes del exterior, resultan claves para entender la obra de los historiadores. En el caso peruano, la construcción de un Estado criollo tras la Independencia, la herencia colonial, el hispanismo, el indigenismo, la ideología del mestizaje, el proyecto hispanoamericanista, el regionalismo, las teorías marxistas, la teoría de la dependencia, el nacionalismo criollo y cobrizo, etc. La memoria mitificada sobre el pasado incaico, el peso de la Leyenda negra sobre España, la búsqueda de figuras fundacionales para explicar el origen de la nación peruana, hizo compleja la elaboración de una narrativa histórica equilibrada o ―historia justa‖. La historia oficial no fue estática, y tuvo transformaciones donde lo indígena tuvo mayor espacio de reconocimiento, a través de figuras de bronce como Manco Cápac, Pachacútec o Túpac Amaru II, pero paralelamente mantenía un relato histórico conservador, lleno de silencios sobre las injusticias en torno al indio común o los grupos afrodescendientes; y bajo el paradigma de una historia de larga duración, donde lo pre-hispánico aparece solo como la antesala para el advenimiento del ―Perú moderno‖, castellano, católico y occidental. A esta narrativa se contrapuso la versión crítica del pasado peruano, de tono más oral, donde se lamentaba las injusticias históricas y presentes. Desde los márgenes, el ―trauma de la conquista‖ mantenía su vigencia, así como el reclamo por el expolio y el genocidio cometido; una reivindicación histórica y quizás la ―Búsqueda de un Inca‖. La figura de Francisco Pizarro reconocida por ciertas élites blancas e ilustradas como el fundador de la nación, aparece cuestionada desde sectores populares, y sobre todo regionales. Una estatua de Pizarro era posible en la principal plaza de la capital, Lima (1935); pero inviable o imposible en la plaza del Cusco, antigua capital de los Incas. A la historia oficial construida desde Lima se contrapuso la memoria histórica de la nación indígena y mestiza regional.
Perú. Universidad Nacional Mayor de San Marcos. Vicerrectorado de Investigación y Posgrado. Programa de Promoción de Tesis de Posgrado. E19151701