Academic literature on the topic 'Ahşap yapılar'

Kapadokya Bölgesi’nde gayr-i müslimlere ait tarihi evlerin varlıklarını sürdürebilmelerinde;topografyaya ve iklime uygun ilk tasarımları, yöreye özgü malzeme kullanımı, yapım teknikleri, donatı elamanlarının niteliği önemli etkenlerdir. Bu yapılar avlu içerisinde inşa edilmişse büyük çoğunluğu yöreye özgü taş kullanılarak açıklıkları geçilen ahşap avlu kapıları ile korunmaktadır. Bu donatılar evin karakteristik özelliklerini yansıtmakta olup bazıları yapının sahibi hakkında sembolik işaretler ve tarih içermektedir. Bu çalışmada nüfus mübadelesi öncesinde bir Rum yerleşimi olan ve günümüze dek gelebilmiş birçok kültürel miras varlığı nedeniyle kentsel sit ilan edilen Niğde Yeşilburç Köyü’ndekitarihi evlere ait özgün avlu kapılarınınbelgelenmesiodaklı bir alan araştırması yürütülmüştür. Avlu kapılarının belgeleyerek geleceğe aktarılması ve bu özgün mimari donatı elamanlarının yapının planlamasına ve cephe düzenlemesine yönelik etkilerinin de ortaya konması amaçlanmıştır. Örneklem avlu kapılarının yapım tekniklerinin değerlendirilerekbuna bağlı olarak iki farklı tipoloji (lentolu ve kemerli avlu kapısı) oluşturulmuştur. Belgelenen avlu kapılarının dışında aynı tipolojide bulunan yapısal bütünlüğü bozulmuş kapılarda fotoğraflanarak belgelenmiştir. Özgün malzeme kullanımı ve süslemede farklılaşan avlu kapılarının tarihi evlerin ölçeğine ve kimliğine uygun tasarımlarını desteklediği görülmektedir. Köyde avlu duvar ve kapılarına dair yapısal bütünlüğü bozulmuş olan tarihi evlerde bozulma sürecinin hız kazandığı görülmektedir.

Çorum il ve ilçelerinde yapılan yüzey araştırmasının Bayat ilçesine ait tespitlerinde, çantı tekniği ile inşa edilmiş yapılar belirlenmiştir. Karedeniz Bölgesinde yaygın olarak kullanılan bu mimari yapılaşmanın benzer örneklerini Bayat ilçesinde görmek, Çorum genelinde tespiti yapılacak diğer yapıların (cami, türbe, okul, kışla, konut, mezar/mezartaşı, çeşme, hamam, vs.) yeri ve öneminin belirlenmesinde basamak oluşturmaktadır. Nitekim Çorum, konumu itibariyle çeşitli kültürlerin bir arada yaşadığı ve eserler bıraktığı bir coğrafyadır. Dolayısıyla içerisinde farklı yapı grupları ve malzemelerin örneklerini bulmak ve tercih edilme nedenlerini sorgulayarak mimari gelişimi günümüze kadar takip edebilmek mümkün gözükmektedir. Çalışma kapsamında geç dönemlerde çantı tekniğiyle inşa edilen Ahacık Köyü Yüceardı Mahallesi Cami, Falı Köyü Cami ve Yenişıhlar Köyü Camisinin plan özellikleri, kütle kompozisyonları, malzeme ve teknik özellikleri, tezyini unsurları ayrıntılı olarak incelenmiş ve literatüre kazandırılmaya çalışılmıştır. Bu eserlerden Yüceardı Mahallesi Camisi alt katında köy odası olmak üzere zemin + 1 katlı yapılırken diğer iki yapı tek katlı ve tek mekânlı olarak tasarlanmıştır. Bu yapılardan özellikle Yenişıhlar Camisi bölgenin Cuma Camisi olarak kullanılmıştır. Bu bilgiyi hem yapının ölçüleri ve konumu hem de köy sakinlerinin yapıyı isimlendirmesinden anlıyoruz. Özgün yerinden taşınan bu eser sözlü tarih verileriyle birleştirildiğinde bu bilgi doğrulanmaktadır. Ahşap malzemenin coğrafyada antik dönemlerden beri kullanılması teknik olgunluğu ve türleri beraberinde getirmiştir. Çalışılan yapıların köşelerindeki çatma yerlerinde kurt boğazı tekniği kullanılmıştır. Bu teknik yapının strüktüründeki mukavemeti artırmakla birlikte bir arada çalışmasına imkân tanımaktadır. Süsleme özelliklerine bakıldığında yapıların harim bölümleri sade olmakla birlikte tavan tasarımları açısından özgün bir karakter taşıdıklarını belirtebiliriz. Çankırı, Kastamonu, Sinop ve Çorum’un kuzey bölgelerinde bu tür tasarımların örneklerini görmek mümkündür. Netice itibariyle bu çalışmada daha önce incelenmeyen yapıların sanat ve mimarlık tarihi açısından önemi değerlendirilmeye çalışılmıştır. Çorum bölgesinin kuzeyindeki yapı mimarisini temsil eden bu özellikteki eserlerin, bölgenin yerleşim tarihinin analiz edilebilmesi açısından önemi büyüktür. Bununla birlikte tespit edilen örneklerin korunabilmesi ve gelecek nesillere aktarılabilmesi milli sorumluluk olarak görülmüş buna ilişkin ilk girişimler başlatılarak tescil önerileri sunulmuştur.

Son yıllarda ahşap ve çapraz lamine ahşap malzemeye ilgi giderek artmaya başlamıştır. Çapraz lamine ahşap birçok ülkede ahşap yapıların inşasında fazlaca kullanılmaktadır. Bu malzeme çok katlı binaların inşasında da kullanılmaya başlanmıştır. Çok katlı binaların inşasında kullanılan yapısal ahşap malzemelerin mekanik performansının yüksek olması gerekir. Ancak ahşap malzeme rutubet aldığı zaman mekanik performansı değişen bir malzemedir. Bu çalışmanın amacı, karaçam kerestesinden üretilen çapraz lamine ahşap malzemenin, seçilmiş mekanik özellikleri üzerine rutubetin etkisini belirlemektir. Bu amaç için, 3 tabakalı çapraz lamine ahşap poliüretan tutkalı kullanılarak üretilmiştir. Üretilen yapı malzemesi hem hava kurusu hem de yaş halde mekanik testlere tabi tutulmuştur. Çapraz lamine ahşap malzemenin 3 nokta eğilme direnci, elastisite modülü, eğilmede deformasyon miktarı, yapışma direnci, çivi tutma direnci tespit edilmiştir. Elde edilen verilere göre; hava kurusu haldeki test örneklerinin eğilme direnci, elastisite modülü, çivi tutma direnci ve makaslama direnci yaş haldeki test örneklerinden sırasıyla %127, %118, %35 ve%87 daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Yaş haldeki test örneklerinin eğilmede deformasyon miktarının kuru haldeki test örneklerine göre %52 daha fazla olduğu tespit edilmiştir.

Türk sanatında, ahşap üzerine yapılan çalışmalar, oldukça sınırlıdır. Ahşap eserlerin gelişimi, meydana getirilen ekoller, sanatkarlar ve diğer kültür çevreleri ile karşılaştırılmasından oluşan bilgiler oldukça sınırlıdır. Zaman içerisinde tahrip olan ya da tamamen yok olmuş ahşap sanat eserlerinin bir gurubunu rahleler oluşturmaktadır. Terim anlamıyla rahle; "üzerinde kitap okunan veya çizim ya da yazı çalışmaları yapılan, bazıları açılır kapanır tarzda hareketli, bazıları sehpa ya da masa şeklinde sabit olan eşyalar" dır. Ana malzemesi ahşaptır. İlk dönemlerde sade olarak kullanılan ahşap zaman içinde değişikliğe uğrayarak sedef, bağa, fildişi, boynuz, gümüş ve değerli taşların kakılması ve kaplanması ile değişerek ve gelişerek günümüze kadar varlığını devam ettirmiştir. Bu araştırmada incelenen iki rahle, açılır kapanır tarzda, ahşap üzerine kadife kaplı olup, birinci örnekte kumaş, ikinci örnekte ise gümüş plaka aplikasyon tekniği uygulanmıştır. Bu incelenen rahlelerden birinci örnekte görülen kumaş üzerine kumaş aplikasyonu, Türk sanatında kıyafetlerde yoğun kullanılmıştır. Kumaş üzerine metal aplikasyon uygulaması yapılmış ikinci örnek ise Türk sanatında ender olarak yapılmıştır.