Log in

Relevant bibliographies by topics / Atasözü / Journal articles

To see the other types of publications on this topic, follow the link: Atasözü.

Journal articles on the topic 'Atasözü'

Author: Grafiati

Published: 4 June 2025

Last updated: 23 June 2025

Create a spot-on reference in APA, MLA, Chicago, Harvard, and other styles

Select a source type:

Consult the top 50 journal articles for your research on the topic 'Atasözü.'

Next to every source in the list of references, there is an 'Add to bibliography' button. Press on it, and we will generate automatically the bibliographic reference to the chosen work in the citation style you need: APA, MLA, Harvard, Chicago, Vancouver, etc.

You can also download the full text of the academic publication as pdf and read online its abstract whenever available in the metadata.

Browse journal articles on a wide variety of disciplines and organise your bibliography correctly.

1

Parlakpınar, Murat. "Yirminci Yüzyılda Kaleme Alınmış Bir Türk Atasözleri Derlemesi: Türk Hikemiyatı Atalar Sözü." İçtimaiyat 9, no. 1 (2025): 443–62. https://doi.org/10.33709/ictimaiyat.1669039.

Full text

Abstract:

Yüzyıllarca sözlü gelenekte yaşayan Türk atasözleri, geçmişten günümüze derlemeler yoluyla yazıya aktarılmıştır. Türk dilinin ve kültürünün bu değerli söz hazinelerinin derlemeler aracılığıya kayıt altına alınmasıya hem unutulup gitmelerinin önüne geçilmiş hem de bu değerli kültürel mirasın gelecek kuşaklara aktrasılması sağlanmıştır. İlk örnekleri Orta Asya’da görülen Türk atasözü derlemeciliği, Anadolu ve çevre coğrafyalarda da devam etmiş, bu süreçte önemli eserler ortaya konmuştur. Bu geleneğin 20. yüzyıldaki dikkat çeken ürünlerinden biri de Ali Ulvi Ermiş'in Türk Hikemiyatı Atalar Sözü adını verdiği derlemesidir. Eser, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı’nda Bel Yz K0621 demirbaş numarasıyla kayıtlıdır. Rika hattı ve siyah mürekkeple yazılan eser, 215 varak ve 430 sayfadan meydana gelmektedir. Derlemede atasözü, deyim ve vecize ayrımına gidilmemiş, sözler karışık olarak sıralanmıştır. Eserde, günümüz kaynaklarında bulunmayan bazı atasözlerinin yer alması, eseri kültürel değeri ve atasözü derleme geleneği içindeki yeri açısından önemli kılmaktadır. Bu makalede, Ali Ulvi Ermiş tarafından 1917 yılında Selanik-Doyran’da kaleme alınmış olan Türk Hikemiyatı Atalar Sözü adlı atasözü derlemesi tanıtılmaktadır. Çalışmada Ali Ulvi Ermiş’in kimliği ve kaleme aldığı diğer eserler hakkında bilgiler verilmiş daha sonra ise eser; nüsha, şekil ve içerik özellikleri bakımından ayrıntılı bir şekilde incelenerek eserin atasözü derleme geleneğimiz içindeki yeri ortaya konulmaya çalışılmıştır.

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

2

Erkan, Ümmet. "The Social Construction of Illness And Health: Control of Health And Body." İçtimaiyat 9, no. 1 (2025): 483–99. https://doi.org/10.33709/ictimaiyat.1545158.

Full text

Abstract:

Yüzyıllarca sözlü gelenekte yaşayan Türk atasözleri, geçmişten günümüze derlemeler yoluyla yazıya aktarılmıştır. Türk dilinin ve kültürünün bu değerli söz hazinelerinin derlemeler aracılığıya kayıt altına alınmasıya hem unutulup gitmelerinin önüne geçilmiş hem de bu değerli kültürel mirasın gelecek kuşaklara aktrasılması sağlanmıştır. İlk örnekleri Orta Asya’da görülen Türk atasözü derlemeciliği, Anadolu ve çevre coğrafyalarda da devam etmiş, bu süreçte önemli eserler ortaya konmuştur. Bu geleneğin 20. yüzyıldaki dikkat çeken ürünlerinden biri de Ali Ulvi Ermiş'in Türk Hikemiyatı Atalar Sözü adını verdiği derlemesidir. Eser, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı’nda Bel Yz K0621 demirbaş numarasıyla kayıtlıdır. Rika hattı ve siyah mürekkeple yazılan eser, 215 varak ve 430 sayfadan meydana gelmektedir. Derlemede atasözü, deyim ve vecize ayrımına gidilmemiş, sözler karışık olarak sıralanmıştır. Eserde, günümüz kaynaklarında bulunmayan bazı atasözlerinin yer alması, eseri kültürel değeri ve atasözü derleme geleneği içindeki yeri açısından önemli kılmaktadır. Bu makalede, Ali Ulvi Ermiş tarafından 1917 yılında Selanik-Doyran’da kaleme alınmış olan Türk Hikemiyatı Atalar Sözü adlı atasözü derlemesi tanıtılmaktadır. Çalışmada Ali Ulvi Ermiş’in kimliği ve kaleme aldığı diğer eserler hakkında bilgiler verilmiş daha sonra ise eser; nüsha, şekil ve içerik özellikleri bakımından ayrıntılı bir şekilde incelenerek eserin atasözü derleme geleneğimiz içindeki yeri ortaya konulmaya çalışılmıştır.

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

3

ŞİMŞEK, Tuğba. "Turkish and Turkish Culture Textbooks Prepared for Bilingual Turkish Children Investigation of Proverb Teaching." Turkophone 10, no. 2 (2023): 132–42. http://dx.doi.org/10.55246/turkophone.1286931.

Full text

Abstract:

Dil iletişimin en mühim aracı, kültürün ise koruyucusu ve aktarıcısıdır. Bireyin geçmişini tanıması ve parçası olduğu toplumun kültürel unsurlarını benimsemesi için dil eğitimi önemli bir vasıtadır. Türkçe öğretiminin temel amaçlarından bazıları geçmişten günümüze süregelen Türk kültürünü tanıtmak, öğretmek ve milli değerleri güçlendirmektir. Bu bağlamda öğrencilere kültürün taşıyıcılığını sağlayan dil ögelerinden biri olan atasözlerini öğretmek elzemdir. Yurt dışında yaşayan Türk çocukları halihazırda bulunduğu toplumla sürekli iç içe olmasından dolayı kendi kültürüne yabancılaşma tehlikesi altındadır. Bu nedenle yurt dışında yaşayan Türk çocuklarına atasözü öğretiminde daha nitelikli bir planlama olmalıdır. Bu çalışmanın amacı yurt dışındaki Türk çocuklarına Türkçe öğretmek için hazırlanmış olan Türkçe ve Türk Kültürü ders kitaplarının atasözü öğretiminde nitel ve nicel açıdan ne durumda olduğunu incelemektir. Nitel bir araştırma olan bu çalışmada döküman incelemesi yapılarak Türkçe ve Türk Kültürü ders kitaplarında atasözü kullanımı hakkında bilgi edinilmiştir. Araştırmanın örneklemini MEB tarafından hazırlanan 8. Sınıf Türkçe ve Türk Kültürü ders kitabı oluşturmaktadır. Elde edilen verilerden hareketle 8. Sınıf Türkçe ve Türk Kültürü ders kitabının atasözü öğretimi açısından yeterli olmadığı, bu yetersizliğin planlı bir süreç tasarlanarak giderilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

4

EMİNOĞLU, Hatice. "Atasözü ve Deyimlerdeki Yer Adları." Journal of Turkish Studies 11, Volume 11 Issue 15 (2016): 119. http://dx.doi.org/10.7827/turkishstudies.9873.

Full text

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

5

ULUTAŞ, Mustafa. "Sayıların Atasözü ve Deyimlere Yükledikleri Anlamlar." International Journal of Languages' Education 1, Volume 6 Issue 3 (2018): 361–77. http://dx.doi.org/10.18298/ijlet.3099.

Full text

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

6

Kadioğlu, Asiye. "AHMED MÜRŞİDÎ’NİN PENDNÂME’SİNDE DEYİM ve ATASÖZLERİ." Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları Dergisi [Journal Of Old Turkish Literature Researches] 8, no. 1 (2025): 152–201. https://doi.org/10.58659/estad.1629450.

Full text

Abstract:

Bu çalışma, XVIII. yüzyılın önemli mutasavvıf şairlerinden Ahmed Mürşidî’nin Pendnâme adlı eserindeki atasözleri ve deyimleri tespit etmeye odaklanmıştır. Yaklaşık on bin beyitten oluşan bu manzum eser, din, tasavvuf, İslam tarihi, ahlâk, sosyal ve bireysel yaşam gibi konularda okuyucuya nasihat veren kıssalar içermektedir. Araştırma, M. Sait Mermutlu’nun 2012 yılında Latin harfleriyle yayımladığı Pendnâme metni üzerinden gerçekleştirilmiştir. Eserde geçen atasözü ve deyimler tespit edilerek, beyit ve sayfa numaraları belirtilmiştir. Tekrar eden deyimlerin yalnızca yer bilgisi verilmiş, tanıkları yeniden yazılmamıştır. Tespit edilen beyitler, eserin İbrahim Efendi Matbaası’nda basılan (İstanbul, 1309) nüshasıyla karşılaştırılmış ve transkripsiyonlu metin oluşturulmuştur. Beyitlerde yer alan atasözü ve deyimlerin anlamları, Türkçe Sözlük (TDK, 2023) referans alınarak açıklanmış ve ilgili sayfa numaraları eklenmiştir. Ahmed Mürşidî’nin Pendnâme’si, sade dili ve açık anlatımıyla İslam dünyasında tanınmış ve halk üzerinde derin etkiler bırakmıştır. Özellikle kırsal kesimlerde akşam toplantılarında okunarak halkın ahlaki ve sosyal yaşamını etkilemiştir. Çalışmanın sonucunda, eserdeki atasözü ve deyimlerin, Türk toplumunun sosyal, ekonomik ve ahlaki yapısının gelişiminde önemli bir rol oynadığı ortaya konulmuştur.

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

7

Yaman, Sinan. "Terminoloji, Tanım ve Tasnif Bağlamında Atasözleri Üzerine Bir Değerlendirme." Avrasya Terim Dergisi 13, no. 1 (2025): 8–23. https://doi.org/10.31451/ejatd.1594404.

Full text

Abstract:

Halk edebiyatının konuşmalık türlerinden biri olan atasözleri, toplumun köklü tarihini, dünya görüşünü, geleneklerini, göreneklerini ve değerlerini etkili bir şekilde yansıtan dil unsurlarıdır. Yüzyılların imbiğinden geçerek anlam kazanan bu ifadelerin, kişiler arası iletişimde oldukça önemli bir görevi vardır. Atasözleri, doğası gereği deyim, klişe, slogan, deyiş, Velerizm gibi kavramlarla girift bir ilişki içerisindedir. Atasözünün bu yapısı terim, tanım ve tasnif bağlamında ele alınırken bazı zorluklar çıkarmaktadır. Bu durum, atasözlerinin hangi bilim dalı tarafından inceleneceği hususunu da beraberinde getirmektedir. Atasözlerinin, atasözü bilimi (paremiyoloji) veya deyim bilimi tarafından incelenmesi gerektiği farklı bilim insanları tarafından öne sürülür. 1931 yılından beri süregelen ve çözüme kavuşturulamayan bu tartışmalar, bilim insanlarını asıl odak noktasından uzaklaştırarak atasözü araştırmalarına olumsuz etki etmektedir. Bu çalışmada, atasözü üzerine ortaya konulan önemli terim, tanım ve tasnifler yabancı ve Türkçe çalışmalar dâhilinde ele alınmış, tespit edilen farklı görüş ve yaklaşımlar incelenmiştir. Bu görüş ve yaklaşımlar üzerine genel bir değerlendirmenin yapıldığı çalışmada, bu türün bütüncül bir tanımı da yapılmıştır. Sonuç olarak, dilde etkin bir şekilde kullanılan ve çağlar boyunca şekillenen atasözlerinin kapsamlı bir veri ve inceleme alanına sahip olduğu, kavramsal çerçevesinin oluşturulması için disiplinler arası bir yaklaşımla yeniden ele alınmasının ve bu bilim dalının sınırlarının çizilmesinin gerekli olduğu tespit edilmiştir.

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

8

Gül, Mehmet. "Katranlık Köyünden Bölge Ağızlarında Atasözü ve Deyimler'e Katkılar." Türk Dili ve Edebiyatı İncelemeleri Dergisi 1, no. 2 (2023): 116–23. https://doi.org/10.5281/zenodo.10445770.

Full text

Abstract:

Proverbs and idioms are effective forms of expression that exist in every language and are transmitted from generation to generation by becoming stereotyped over time. Different issues such as geography, culture and social life play a role in the formation of proverbs and idioms. While some of the proverbs and idioms belonging to a certain region have settled into the standard language and become common use, some of them are used in the region where they are located. Reasons such as the spread of mass media and the increase in the reading rate have made a common culture come to the fore. As a result of this situation, elements that can be called the lower layer in language and culture have begun to disappear. Since it is not possible to prevent this change, it is important to try to keep the proverbs and idioms, which are subcultural elements, alive and at least to record them. Hatay province, Hassa district, Katranlık village has a structure that protects its socio-cultural values. Many practices, especially birth, death and weddings, are kept alive in the village in their old ways. In this study, information was given about the formation of proverbs and idioms used in the region, based on the compilations made from Katranlık village, and their comparison was made with Proverbs and Idioms in Regional Dialects.

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

9

Özçelik, Burhan, and Hüseyin Özçakmak. "Plickers ile 7. Sınıf Öğrencilerine Atasözü ve Deyim Öğretimi." Ana Dili Eğitimi Dergisi 13, no. 2 (2025): 371–90. https://doi.org/10.16916/aded.1620672.

Full text

Abstract:

Bu araştırmanın amacı, atasözü ve deyimlerin Plickers uygulaması ile öğretilmesi ve değerlendirilmesidir. Tarama modelinde yapılan araştırmanın çalışma grubunu, 2023-2024 eğitim ve öğretim yılında Hatay’ın Antakya ilçesinde bulunan bir devlet ortaokulunun 7. sınıfında okuyan 17 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma verileri, Kişisel Bilgi Formu, Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu, Atasözü Başarı Testi ve Deyim Başarı Testi ile toplanmış, IBM SPSS 25 programıyla çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda, öğrencilerin Plickers ile gerçekleştirilen deyim öğretiminde atasözlerine göre daha başarılı olduğu anlaşılmıştır. Öğrencilerin okuma alışkanlığı düzeyleri, Türkçe ders notu ve son bir yıl içinde okuduğu kitap sayısıyla atasözleri ve deyim başarılarının arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Araştırmada cinsiyet, baba ve anne mezuniyet kademesi ile aile gelir düzeyi değişkenleri açısından anlamlı bir farklılık bulunamamıştır. Öğrencilerin çoğu (f=15) Plickers uygulamasıyla atasözleri ve deyimlerin öğretimini, geleneksel ders anlatıma göre daha iyi ve eğlenceli bulmuştur. Öğrencilerin tamamına yakını (f=16) Plickers’ın diğer derslerde kullanılabileceği görüşünü savunmuştur.

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

10

YÜKSEL, Merve. "Türk Müziğinde “Dil” Sözcüğünün Kullanıldığı Atasözü ve Deyimler Üzerine." Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 2014, no. 4 (2014): 171. http://dx.doi.org/10.18493/kmusekad.51164.

Full text

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

11

YILDIRIM-, Nurşen. "B2 Düzeyi Yabancılara Türkçe Öğretimi Kitaplarında Atasözü ve Deyimler." International Journal of Languages Education 8.1, no. 8.1 (2020): 161–76. http://dx.doi.org/10.29228/ijlet.39923.

Full text

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

12

ACAT, Yaşar. "IMHALLEMÎ LEHÇESİNDE KULLANILAN ATASÖZÜ VE DEYİMLERİN SİİRT ARAPÇASINDA KULLANIL." Journal of Academic Social Science Studies 9, Number: 62 (2017): 245–54. http://dx.doi.org/10.9761/jasss7351.

Full text

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

13

KUTLAR, Hatice. "ANLAMIN BİR PARÇASI OLARAK ATASÖZÜ VE DEYİMLERDEKİ KİŞİ ADLARI." Journal of Turkic Language and Literature Surveys (TULLIS) 5, no. 1 (2020): 56–113. http://dx.doi.org/10.30568/tullis.723812.

Full text

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

14

YALÇIN, Perihan. "Atasözü ve Deyim Çevirilerinin Mona Baker Çeviri Stratejilerine Göre İncelenmesi." International Journal of Languages' Education 1, Volume 5 Issue 4 (2017): 817–29. http://dx.doi.org/10.18298/ijlet.2110.

Full text

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

15

KARACA, Serdar. "Türk Dünyası Atasözü Araştırmalarına Katkılar: "Karşılaştırmalı Türkmen Atasözleri", "Kazak Atasözleri"." Turk Dunyasi Dergisi, no. 44 (December 25, 2017): 399–401. http://dx.doi.org/10.24155/tdk.2017.50.

Full text

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

16

Akkaya, Nevin. "YABANCILARA TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE ATASÖZÜ VE DEYİMLERİN KULLANIMI: YENİ İSTANBUL UL." Uluslararasi Turkce Ogretimi Arastirmalari Dergisi 1, no. 2 (2021): 68–88. http://dx.doi.org/10.47834/utoad.29.

Full text

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

17

Akkuş, Halime. "Mehmed Vehbi’nin Hulâsatu’l-Beyân’ında Âyetleri Atasözü ve Özlü Sözlerle Açıklaması." Social Sciences Studies Journal 117, no. 117 (2023): 9295–303. http://dx.doi.org/10.29228/sssj.73275.

Full text

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

18

Li, Yong-Sŏng. "The Proverb of tama tama köl bolur in modern Turkic Languages." Istanbul University Faculty of Letters Journal of Turkish Language and Literature 59, no. 2 (2019): 363–77. http://dx.doi.org/10.26650/tuded2019-0103.

Full text

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

19

Gürel, Emet, and Azra Kardelen Nazlı. "Yönetim ve Kültür: Türkçede Bulunan Yönetici İle İlgili Atasözü ve Deyimler Üzerine Bir İçerik Analizi." Erciyes İletişim Dergisi 11, no. 2 (2024): 787–811. http://dx.doi.org/10.17680/erciyesiletisim.1432514.

Full text

Abstract:

Yönetim ve kültür bağlantısından hareket eden bu çalışma, Türk toplumunun yönetici kavramına bakış açısını dil üzerinden çözümlemeyi amaçlamaktadır. Yönetim, öz itibarıyla iletişimsel bir süreçtir. Yönetim sürecinin temel öznesi olan yönetici ise, iletişimi kullanarak yönetsel işlevleri uygulayan kişidir. Bu anlamıyla yönetici, insanların iş yapmalarını ve amaca ulaşmalarını iletişim aracılığıyla sağlamaktadır. Çalışma kapsamında yönetici kavramı, Türkçede bulunan atasözleri ve deyimler üzerinden incelenmektedir. Atasözleri ve deyimler, bir toplumun geçmişten günümüze uzanan kültürel sürekliliğini, değerlerini ve yönelimlerini ortaya koyan dilsel öğelerdir. Nitel araştırma yaklaşımı doğrultusunda tasarlanan araştırma kapsamında, Türk Dil Kurumu -TDK- Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü taranarak yönetici kavramıyla ilgili atasözleri ile deyimler tespit edilmiş ve içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırma bulguları, araştırmacılar tarafından alanyazından hareketle oluşturulan kategoriler uyarınca değerlendirilmiştir. Araştırmanın geçerlik ve güvenirliliğini sağlamak amacıyla birden fazla araştırmacının sürece dahil edilmesi ve uzman görüşü alınması gibi yöntemlere başvurulmuştur. Çalışmanın sonuç kısmında elde edilen bulgular tartışılmış ve gelecek araştırmalara yönelik öneriler sunulmuştur. Çalışmada ulaşılan en temel sonuç, yönetici kavramının Türkçede bulunan atasözü ve deyimlerde oldukça önemli bir yer arz etmesidir. Bu bağlamda araştırma bulgularının alanyazın ile koşutluk içinde olduğunu, Türk dilinde yöneticinin işlevine ve iletişimsel rolüne dikkat çeken birçok atasözü ile deyimin bulunduğunu ifade etmek mümkündür.

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

20

KUYBU, Ebru. ""AK" RENK ADIYLA KURULMUŞ ATASÖZÜ VE DEYİMLERİN TOPLUMSAL ANLAM ALANLARI ÜZERİNE." Journal of Academic Social Sciences 68, no. 68 (2018): 428–36. http://dx.doi.org/10.16992/asos.13578.

Full text

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

21

KERAY DİNÇEL, Betül. "YABANCILARA TÜRKÇE DEYİM VE ATASÖZÜ ÖĞRETİMİNDE KULLANILABİLECEK BİR ARAÇ: TARKAN ŞARKILARI." International Journal of Language Academy 7, no. 27 (2019): 39–55. http://dx.doi.org/10.18033/ijla.4096.

Full text

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

22

Ergüt, Merve. "Mit ve Efsanelerdeki "Çingene" Algısının Türkçe Atasözü, Deyim ve Kalıp Sözlerd." DEDE KORKUT Uluslararasi Turk Dili ve Edebiyati Arastirmalari Dergisi 10, no. 24 (2021): 85–94. http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut401.

Full text

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

23

BULUT, Ayhan, and Abdullatif KABAN. "Atasözü ve Deyimlerin Çoklu Ortam Materyalleriyle Somutlaştırılmasının Okul Öncesi Eğitime Etkisi." OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi 16, no. 30 (2020): 2684–709. http://dx.doi.org/10.26466/opus.776956.

Full text

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

24

BEKAR-, Beytullah. "Dresden Kütüphanesinde 1689 Tarihli Mecmua İçindeki Arap Harfli Türk Atasözü Derlemesi." Turkish Studies - Language and Literature Volume 14 Issue 2, Volume 14 Issue 2 (2019): 399–426. http://dx.doi.org/10.29228/turkishstudies.22790.

Full text

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

25

ÖZENÇ, Nuray. "TÜRK ATASÖZÜ KAYNAKLARINDA PANÇATANTRA ESİNTİLERİ:KADİM ORTA DOĞU VE ASYA DİLLERİNDEKİ YANSIMALARI." Journal of Academic Social Sciences 74, no. 74 (2018): 385–413. http://dx.doi.org/10.16992/asos.13828.

Full text

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

26

Koç, Fatma. "BÖLGE AĞIZLARINDAKİ ATASÖZLERİNDE YER ALAN SIFAT-FİİL YAPILARININ DURUM BİLDİREN SEMANTİK KARŞILIKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ." Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, no. 49 (April 29, 2025): 291–325. https://doi.org/10.14520/adyusbd.1630867.

Full text

Abstract:

Kalıp sözler içerisinde değerlendirilen atasözleri, insanlığın bütün yaşanmışlığını temsil eden yapılardır. Gerek standart dilde gerekse bölge ağızlarındaki bu yapılar, sözü doğrudan söylemek yerine kullanıldığında iletinin daha kolay ve anlaşılır şekilde ulaşmasını sağlamaktadır. Bu nedenle bir olay veyahut durum karşısında o vaziyete uygun atasözleri söylenir ve söz konusu vaziyet bir nevi tasvir edilir. Dolayısıyla atasözleri yaşanmışlıkların bir belgesi niteliği taşımaktadır. Atasözlerinin semantik boyutu olduğu gibi her biri aynı zamanda kendine özgü morfolojik bir özelliğe sahiptir. Çeşitli yapılarla kurulan birçok atasözü bulunmakla birlikte bu yapılar anlama da yansımaktadır. Atasözleri içerisinde sıfat-fiil yapılarının yer aldığı görülmektedir. Bu yapılar, atasözünün vurgulamak istediği anlam boyutunu da etkilemektedir. Söz dizimi içerisinde yer alan sıfat-fiil gruplarının diğer sözcüklerle olan anlam ilişkileri atasözü yapısında da kendini göstermektedir. Cümlenin yapısında görevli olan bu ögelerin anlam etkileyici ve anlam işaretleyici özelliğe sahip olmaları atasözlerinin vurgulamak istediği içeriği bir kat daha derinleştirmektedir. Bu çalışmada Mustafa S. Kaçalin’in hazırlamış olduğu Bölge Ağızlarında Atasözleri ve Deyimler adlı eseri içerisindeki atasözleri taranacak ve sıfat-fiil gruplarının yer aldığı atasözleri tespit edilecektir. Bölge ağızlarındaki atasözlerinin çalışmanın merkezini oluşturması, ağızlardaki atasözlerinin anlam ve şekil yapılarının görülmesi sebebiyledir. Tespit edilen sıfat-fiil yapılarının işaret ettiği durum açısından semantik karşılıklar ortaya konulacak ve bu doğrultuda tespit edilen sıfat-fiiller ile onların durum bildiren semantik karşılıkları arasındaki ilişki değerlendirilecektir.

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

27

METE, Filiz. "İkidilli Türk Çocukları İçin Hazırlanan "Türkçe ve Türk Kültürü" Kitaplarında Atasözü Öğretimi." International Journal of Languages' Education 1, Volume 6 Issue 2 (2018): 174–83. http://dx.doi.org/10.18298/ijlet.2792.

Full text

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

28

Avcı, İsmail. "SA DÎ NİN ATASÖZÜ VE VECİZE DERLEMESİ: BERCESTE MISRALAR VE GÜZİDE BEYİTLER." Turk Kulturu lncelemeleri Dergisi 02, no. 41 (2019): 339–78. http://dx.doi.org/10.24058/tki.2020.400.

Full text

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

29

Balat, Ayşe. "Editör'den." European Journal of Therapeutics 15, no. 1 (2009): i. http://dx.doi.org/10.58600/eurjther.2009-15-1-1591-arch.

Full text

Abstract:

Sevgili Meslektaşlarım, Dergimizin 2009 yılı 1. sayısında buluşabilmenin mutluluğunu yaşarken, 2009 yılından itibaren yılda 3 sayı (Ocak, Mayıs, Eylül) çıkacağı müjdesiyle hepinizi sevgi ve saygıyla selamlıyorum. Dergimizin kısa sayılabilecek bir sürede bu düzeye gelmesindeki katkılarından dolayı yazarlara, hakemlere, okurlarımıza ve derginin yayına hazırlanması aşamasında emeği geçen bütün öğretim üyelerine, dergi çalışanlarına içtenlikle teşekkür eder, bir sonraki sayıda buluşabilmek umuduyla sevgi ve saygılarımı sunarım.  Prof. Dr. Ayşe BALAT Editör  "Okumadan geçen üç günden sonra konuşma tadını kaybeder"  (Çin Atasözü)

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

30

SEZEN, Salih GÜLERER Yahya. "Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde TV Dizisi Kullanmanın Atasözü Ve Deyim Öğretmedeki Etkisi." International Journal of Language Academy 31, no. 31 (2020): 380–93. http://dx.doi.org/10.29228/ijla.41750.

Full text

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

31

TAN, Nail. "Türkiye de Genel Atasözü ve Deyim Sözlüklerinde Anlam Verme Çalışmalarına Toplu Bir Bakış." Turk Dunyasi Dergisi, no. 50 (October 19, 2020): 257–96. http://dx.doi.org/10.24155/tdk.2020.149.

Full text

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

32

YILDIZ, Reşat. "A. S. PUŞKİN'İN "MAÇA KIZI" ESERİ ÜZERİNDEN RUSÇADAN TÜRKÇEYE DEYİM VE ATASÖZÜ Ç." Journal of Academic Social Science Studies 9, Number: 50 (2016): 397. http://dx.doi.org/10.9761/jasss3618.

Full text

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

33

Rıza ÇAY, Ali, and Perihan YALÇIN. "FRANSIZCA-TÜRKÇE SÖZLÜKLERDEKİ ATASÖZÜ VE DEYİM ÇEVİRİLERİNİN MONA BAKER’IN ÇEVİRİ STRATEJİLERİ BAĞLAMINDA İNCELENMESİ." International Journal of Language Academy 43, no. 43 (2022): 163–76. http://dx.doi.org/10.29228/ijla.64763.

Full text

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

34

Esra Lüle, MERT. "İlköğretim 8. Sınıf Türkçe Ders ve Çalışma Kitaplarının Öğrencilerin Atasözü ve Deyim Kazanımlarına Etkisi." Ankara Universitesi Egitim Bilimleri Fakultesi Dergisi 47, no. 1 (2014): 125–44. http://dx.doi.org/10.1501/egifak_0000001320.

Full text

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

35

Özdemirel, Seyfettin. "Türkiye Türkçesi Ağızlarında Görülen Bazı Deyimler Üzerine." Dil Araştırmaları 19, no. 36 (2025): 121–34. https://doi.org/10.54316/dilarastirmalari.1511610.

Full text

Abstract:

Bir dilin söz varlığına ait unsurlar sadece o dildeki kelimelerle sınırlı değildir; atasözü, deyim, dua, beddua, terim gibi kavramlar kelime hazinesinin en temel bileşenlerindendir. Deyimler; canlı, kendine özgü yapısı ve etkili anlatımları ile birlikte bu kelime hazinesi içinde önemli bir yer tutmaktadır. Türkiye Türkçesi ve Türkiye Türkçesi ağızlarının deyim varlığı açısından oldukça zengin bir yapıya sahip olduğu görülmektedir. Bu çalışmada da Karabük ve Niğde ağızlarında kullanılan deyimler tespit edilmiş ve incelenmiştir. Deyimlerin tespiti için yöredeki kaynak kişilerden yararlanılmıştır. Bunun yanı sıra Derleme Sözlüğü, Deyimler Sözlüğü, Bölge Ağızlarında Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü gibi çalışmalar ele alınmış ve bu kaynaklarda yer almayan deyimler çalışmaya dahil edilmiştir. Aynı zamanda deyimler; köken bilgisi, şekil bilgisi ve söz dizimi açısından değerlendirilmiştir.

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

36

CERAN, Dilek. "7. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN DERS KİTABINDAKİ METİNLERDE GEÇEN ATASÖZÜ VE DEYİMLERİ ÖĞRENME DÜZEYLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME." Journal Of History School 10, no. XXX (2017): 393–417. http://dx.doi.org/10.14225/joh1066.

Full text

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

37

AYDOĞAN, Damla, and Necmi AKYALÇIN. "YUSUF U ZÜLEYHÂ MESNEVİSİ NİN KALIP SÖZ, DEYİM, ATASÖZÜ, İKİLEME BAĞLAMINDA SÖZ VARLIĞI ÜZERİNE BİR İNCELEME." HOMEROS 3, no. 1 (2020): 13–20. http://dx.doi.org/10.33390/homeros.3.002.

Full text

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

38

YASTI, Mehmet. "DERLEME SÖZLÜĞÜ’NDE GEÇEN ATASÖZÜ, BİLMECE, HİKÂYE VE MASAL TÜRLERİNİN ADLANDIRILMA ŞEKİLLERİ VE KÖKENLERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME." Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi 5, no. 17837 (2016): 213–27. http://dx.doi.org/10.21563/sutad.187015.

Full text

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

39

ŞİMŞEK, Şahin. "Vocabulary in Suat Derviş’s Novel Fosforlu Cevriye." Yenisey Dergisi 5, no. 2 (2024): 86–100. https://doi.org/10.29228/yenisey.79628.

Full text

Abstract:

Zengin bir söz varlığı, insanlara düşüncelerini, duygularını ve hayallerini daha etkili ve anlaşılır bir şekilde ifade etme imkânı sunar. Bu çalışmanın amacı Suat Derviş’in Fosforlu Cevriye adlı romanındaki söz varlığı unsurlarını tespit etmektir. Çalışmada nitel araştırma yöntemi benimsenmiş, araştırmanın verileri doküman analizi tekniği ile elde edilmiştir. Elde edilen veriler içerik analizi kullanılarak tasnif edilmiş ve yorumlanmıştır. İnceleme objesi olan romanda bugün ya kullanımdan düşmüş, unutulmuş yahut da yerine eş anlamlıları tercih edilen eski bir zamanın kelimelerinin sıkça karşımıza çıktığı görülmüş bu kelimeler kayıt altına alınmıştır. Romanda en fazla karşımıza çıkan eskimiş kelimeler olup sonra sırasıyla atasözü ve deyimler, ikilemeler, argo sözcükler, terimler, kalıp sözler (ilişki sözleri) gelmektedir. Romanın zengin söz varlığı, dönemin dil özelliklerini ve kültürel değerlerini yansıtması açısından önemlidir. Tespit edilen söz varlığı, günümüzde kullanımdan kalkmış kelimelerin ve deyimlerin, argo sözcüklerin, ilişki sözlerinin yeniden canlandırılması ve dilin zenginleştirilmesi amacıyla kullanılabilir.

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

40

İKİZÇINAR, Mesut GÜN Burak. "Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Kullanılan Ders Kitaplarındaki Okuma Metinlerinde Atasözü Ve Deyimlerin Dağılımı: Yedi İklim Örneği." International Journal of Language Academy 29, no. 29 (2019): 214–33. http://dx.doi.org/10.29228/ijla.36859.

Full text

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

41

ÖZLÜK, Işılay Pınar. "Sehî Bey Divanı’nda Geleneksel Oyun Kültürü." Asia Minor Studies 11, no. 1 (2023): 31–44. http://dx.doi.org/10.17067/asm.1197676.

Full text

Abstract:

Öz Klasik Türk Edebiyatı alanında yapılan sosyal hayat çalışmaları esas aldıkları döneme ait her türlü hususiyeti bünyesinde barındıran, kültür hayatımızla alakalı eşsiz malzemeyi içeren birer kaynaktır. Bu çalışmalar; halkın konuştuğu dilde bulunan atasözü ve deyim varlığına, yeme-içme kültürüne, giyim-kuşama, gelenek ve göreneklere, oyun ve eğlenceye, gündelik hayata, toplumsal yapılanmaya varan çok geniş bir yelpazeyi kapsamaktadır. Çalışmamız Sehî Bey Divanı’ndan hareketle 16. yüzyıl Osmanlı toplum hayatının bir parçası olan oyun ve eğlence kültürü üzerine tespitler içermektedir. O dönemde; halkı eğlendirmek amacıyla düzenlenen şenlikler, bayramlar vesilesiyle düzenlenen eğlenceler, düğünlerde yapılması gelenek haline gelen gösteriler çalışmaya dâhil edilmiştir. Eğlence ve oyun kültürünün unsurları olan halk arasında oynanan gelenekselleşmiş oyunlar, spor etkinlikleri ile âteşbâz, cânbâz ve tîgbâzların sergiledikleri hünerler sınıflandırılarak dikkatlere sunulmuştur. Elde edilen malzeme örnek beyitlerle somutlaştırılmış ve değerlendirilmiştir. Neticede ortaya çıkan veriler 16. yüzyıl Osmanlı Devleti’nin toplum hayatının bir bölümüne ışık tutması açısından dikkate değerdir.

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

42

DAYAN, Serdar. "Bağdat Atasözlerinde Kadın ve Erkek Rolleri." Türk Edebiyatları Araştırma Dergisi 1, no. 1 (2020): 43–52. http://dx.doi.org/10.47580/tead.113.

Full text

Abstract:

Atasözlerinden yola çıkılarak bir halkın sosyal hayatından ve değerlerinden kesitler bulanabilir. Bağdat yöresinde, ezberleme kültürüne sahip olan insanların, günlük konuşmalarının bile edebi ağırlıklı olduğu görülmektedir. Sözlerini süsleme ve mesajlarını daha güçlü iletme adına atasözlerinden çok faydalandıklarına şahit olmak mümkündür. Böyle yoğun şekilde atasözlerini kullanan bir millettin, atasözlerinin manalarından uzak bir yaşam ve kültür içinde olduklarını söylemek büyük bir yanılgıya sebep verir. Bu çalışmada, geçmişten gelen bir kültürle insanların kadın ve erkeğe bakış açılarını daha iyi anlamak için atasözleri yakından incelenmiştir. Çalışmada Bağdat’ta halkın kullandığı atasözleri temel alınmıştır. Bağdat atasözlerinde, “anne”, “baba”, “erkek çocuk”, “kız çocuk”, “üvey anne”, “kuma” “evlilik”, ”karı-koca”, “kadın” ve “erkek” kavramlarını içeren 47 tane atasözü tespit edilip bunlar üzerlerinde çalışma yapılmıştır. Bu atasözlerine göre, toplumda erkek çocuğun daha makbul görüldüğü üvey annenin sevilmediği, kuma dünyanın en iyi kadını da olsa yine istenilmediği, kadınların ev dışında çalışılmalarının gereksizliği, babanın baş tacı edildiği, annenin merhamet dolu bir yürek sahibi olduğu, terbiye ve temizliğe çok önem verildiği görülmektedir.

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

43

ARAZ, Mehmet Ali Kılay, and İzzettin ÇELİK. "Arabic Proverbs Used in Gökce Village and Surroundings of Mardin (A Comparative Thematic Study)." ULUM 5, no. 1 (2022): 65–106. http://dx.doi.org/10.54659/ulum.1125798.

Full text

Abstract:

Atasözü, ataların, uzun deneme ve gözlemlere dayanan yargılarını genel kural, bilgece düşünce ya da öğüt olarak veren ve kalıplaşmış bir biçimi olan, kamuca benimsenmiş kısa, özlü söz olarak tanımlanabilir. Bu çalışmada Türkiye’nin Güneydoğu Anadolu bölgesinde yer alan ve güzide illerinden biri olan Mardin vilayetindeki Gökçe köyü ve çevresinde kullanılan atasözlerinin, fasih Arapça ve Türkçedekilerle karşılaştırmalı bir şekilde ele alınması hedeflenmiştir. Toplam on sekiz tema ve yetmiş atasözünün ele alındığı çalışmamızda bölge halkının kullanımının yanında atasözlerinin standart Arapçası da verilerek Türkçedeki karşılıkları ile de değerlendirilmiştir. Karşılaştırmalarda atasözlerine erişilemediği durumlarda hem Türkçe hem de Arapçada benzer anlamda kullanılan şiirlere yer verilmiştir. Bunun yanı sıra bazı atasözlerinin hikayelerine de yer verilmiştir. Zira bir atasözünün hikayesini bilmenin önemli olduğunu söylemek mümkündür. Ayrıca Mardin Gökçe köyü ve çevresinde kullanılan atasözlerini ele almak suretiyle; yaşlı nüfusun vefatıyla yok olma tehlikesi ile yüz yüze kalabilecek olan sözlü kültürü kayıt altına alarak gelecek nesillere aktarmak da bir başka hedeftir. Diğer taraftan bu bölgede konuşulan dilin edebi ve kültürel zenginliğine katkı sağlamak amaçlanmıştır.

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

44

Büken, Ruşen, and Abdullah Cevdet Kırıkçı. "Vatandaşlık Ders Kitaplarında Yer Alan Atasözlerinin Değerler Eğitimi Bağlamında İncelenmesi: 1930-2023." Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 25, no. 1 (2025): 375–97. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2025..-1440617.

Full text

Abstract:

Bu çalışmanın amacı, 1930-2023 yılları arasında okutulan vatandaşlık ders kitaplarının atasözü-değer vurgusu bağlamında incelenmesi ve atasözlerinin ihtiva ettiği değerler üzerinden oluşturulmak istenen vatandaş tasavvurunun ortaya çıkarılmasıdır. Çalışma, nitel araştırma ilke ve prosedürleri kapsamında doküman incelemesi yöntemiyle hayata geçirilmiştir. Veri kaynakları, kolay ulaşılabilir durum örneklemesi ve ölçüt örnekleme teknikleri referans alınarak belirlenmiştir. Araştırma kapsamında elde edilen veriler, Türk siyasi tarihinde öne çıkan beş ana dönem referans alınarak sınıflandırılmış ve karşılaştırmalı bir yaklaşımla sunulmuştur. Araştırmada, birbirini tamamlayacak şekilde iki farklı analiz tekniği kullanılmıştır. Birinci aşamada içerik analizi, ikinci aşamada ise kimi verilerin çözümlenmesinde söylem analizi tekniği işe koşulmuştur. Araştırma kapsamında incelenen tarihsel dönemde, atasözleri marifetiyle en çok vurgulanan değer çalışkanlık olmuştur. Vatandaşlık ders kitaplarındaki çalışkan vatandaş profilini sorumluluk sahibi, bilimi önceleyen, dürüst, dayanışmacı, adil ve tasarruf bilinciyle hareket eden vatandaş tasavvuru izlemektedir. Söz konusu değerleri ihtiva eden atasözlerinin ders kitaplarında yoğun bir şekilde kullanılması, oluşturulmak istenen makbul vatandaş profilinin niteliklerini izhar etmesi bakımından önemlidir.

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

45

Yavi, Fecri. "Karaçay-Balkar Türkçesi Sözlükleri." Söylem Filoloji Dergisi 10, no. 1 (2025): 671–93. https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1611251.

Full text

Abstract:

Sözlükler, bir milletin sahip olduğu en büyük değerlerden biri olan dilin söz varlığını barındıran cevher madenleri gibidir. Türkçenin lehçeleriyle ilgili geçmişten günümüze pek çok sözlük yazılmış ve yazılmaya devam etmektedir. Bu çalışma ile Karaçay-Balkar Türklerinin dilleriyle ilgili araştırmalarda sıkça başvurduğumuz sözlükler tanıtılmıştır. Açıklamalı, iki dilli, atasözü, deyim, terim, alıntı, yazım, isim, tematik ve dilbilim sözlükleri ile konuşma kılavuzları olmak üzere Karaçay-Balkar Türkçesine ait otuz beş adet sözlük; içerik, yazılış amacı, şekil, yöntem başta olmak üzere birçok yönüyle ele alınıp incelenmiştir. Çalışmanın amacı, Karaçay-Balkar Türkçesinin söz varlığının teminatı ve en büyük göstergesi olan sözlüklerini tanıtarak bu lehçenin de söz varlığı ve sahip olduğu kaynaklar açısından üzerine çokça araştırma yapılan diğer Türk lehçeleri kadar yeterli ve zengin bir lehçe olduğunu göstermektir. Zira Karaçay-Balkar Türkçesi üzerine yapılan araştırmaların diğer lehçeler kadar yoğun olmaması bu lehçenin söz varlığı üzerine çokça araştırma yapılan diğer Türk lehçelerinin söz varlığı kadar zengin olmadığı gibi yanlış bir kanıya neden olabilir.

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

46

KARCI, Sedanur. "Giyim Kuşam Konulu Tatar Türkçesi Atasözlerinin Paralellik Açısından İncelenmesi." Çeşm-i Cihan (Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi) E-Dergisi, July 5, 2022. http://dx.doi.org/10.30804/cesmicihan.1123381.

Full text

Abstract:

Atasözleri tecrübe ve deneyimlere dayanan, yol gösterici ve öğretici kalıplaşmış sözlerdir. Atasözünü atasözü yapan bazı araçlar vardır. Bunlara “atasözü yapma araçları” denebilir. Bu çalışmada atasözü yapma araçlarından “paralellik” üzerinde durulmuştur. Çalışmanın örneklem alanı 78 adet paralel Tatar atasözünden oluşmaktadır. Bu atasözleri Huciahmet Mehmütov’un Tatar Halık İcatı (Mekaller hem Eytemner) eserinde yer alan giyim kuşam konulu 315 atasözünün taranıp paralel olanların tespit edilmesiyle elde edilmiştir. Mac Coinnigh’in “Atasözü İşaretleyicileri” başlığında ele aldığı 4 atasözü yapma aracından biri olan paralellik bu çalışmada Mac Coinnigh’in yapısal inceleme şablonundan hareketle tarafımızdan önerilen tasnife göre iki ayrı aşamada incelenmiştir. İlk inceleme aşamasında, tespit etmiş olduğumuz 78 atasözünün bağlaçlı ve bağlaçsız olma durumları incelenmiştir. İkinci aşamada ise aynı 78 atasözü pekiştirilmiş paralellik yönünden ele alınmıştır. Pekiştirilmiş paralellik bölümü yineleme ile paralellik, eksiltim ile paralellik, eş veya zıt anlam ile paralellik ve ters yerleştirme ile paralellik olmak üzere dört tipten oluşmaktadır. Örneklem alanındaki atasözlerinin bu dört paralellik oluşturma tipinden hangilerini karşıladığı tespit edilmiş ve sonuçlar hem sözel olarak ifade edilmiş hem de tablolar ile gösterilmiştir. İnceleme sonucunda örneklem alanımızdaki 78 adet paralel atasözünden 77’sinin (%98.71) bağlaçlı, 1’inin (%1,28) bağlaçsız koordinasyon tipinde olduğu gözlenmiştir. Atasözleri pekiştirilmiş paralellik bağlamında incelendiğinde yineleme ile paralellik 78 atasözünden 47’sinde (%60,25), eksiltim ile paralellik 8’inde (%10,25), eş veya zıt anlam ile paralellik 9’unda (%11,53), ters yerleştirme ile paralellik 2’sinde (%2,56) tespit edilmiştir. Bir atasözünde birden fazla pekiştirme tipi görülebildiği için burada oranlar %100’e tamamlanmamaktadır. Her bir paralellik tipi kendi başlığı altında açıklanmış ve örneklenmiştir. Belirlenen 78 adet atasözü örnekleme yapılırken hiçbir atasözü göz ardı edilmeyecek ve hiçbir atasözü tekrar edilmeyecek şekilde konumlandırılmıştır.

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

47

PARLAKPINAR, Murat. "Bilinmeyen Eski Bir Türk Atasözleri Derlemesi." RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, March 20, 2024. http://dx.doi.org/10.29000/rumelide.1454381.

Full text

Abstract:

Atasözleri kim tarafından ne zaman ve nerede söylendiği bilinmeyen, uzun bir zaman süzgecinden geçerek milletin ortak ürünü olmuş, kısa ve özlü bir anlatıma sahip kalıplaşmış ifadelerdir. Atasözlerinin bir dilin söz varlığı içinde önemli bir yeri vardır. Günlük yaşamın akışı içinde insanlara öğüt vermek yanında sözün gücünü ve değerini arttırmak, ortaya atılan düşünce ya da görüşleri desteklemek amacıyla atasözlerinden sıklıkla yararlanılır. Atasözleri sözlü kültür ürünleri olmakla birlikte zaman içerisinde yazıya aktarılmıştır. Eldeki kaynaklara göre Türkiye Türkçesi atasözleri 15. yüzyıldan itibaren çeşitli derlemeler aracılığıyla kayıt altına alınmıştır. Atasözlerimizin derlenip kayıt altına alındığı bu eserlerden birçoğu tespit edilip tanıtılmıştır. Bununla birlikte herhangi bir çalışmaya konu olmamış, bugüne kadar bilinmeyen atasözü derlemelerine de rastlanmaktadır. Bu makalede de yazarı bilinmeyen ve 16. yüzyılda kaleme alındığını tahmin ettiğimiz “Durûb-ı Emsâl” başlıklı derlemedeki atasözleri ele alınmış, eserin bilim dünyasına tanıtılması amaçlanmıştır. Eser, Süleymaniye Kütüphanesi Tercüman Koleksiyonu 00432 numara ile kayıtlıdır. Atasözleri 6-15 numaralı sayfalar arasında yer almaktadır. Eserde atasözleri yanında deyim, alkış, kargış, kelamıkibar tarzındaki kalıp sözler de kaydedilmiştir. Eser üzerine bugüne kadar yapılmış bir çalışmaya rastlanmamıştır. Çok sayıda atasözünü ihtiva eden eserin tanıtılması, atasözü çalışmaları açısından önem arz etmektedir. Çalışmada atasözleri verilirken derlemedeki sıralamaya bağlı kalınmış, atasözlerinin günümüzdeki karşılıkları güncel atasözü kaynakları taranarak tespit edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca derlemede yer alan atasözleri, eski atasözü kaynaklarımızdan Kitâb-ı Atalar (Sözi) ve Güvâhî’nin Pend-nâme adlı eserinde taranmış, bu eserlerde geçtiği belirlenen atasözleri dipnotlarda verilmiştir.

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

48

AKTULUM, Kubilay. "DRAMATİK ATASÖZÜ." Milli Folklor, February 12, 2023. http://dx.doi.org/10.58242/millifolklor.1124410.

Full text

Abstract:

Göstergelerarası bir çözümleme yapabilmenin ön koşulu iki ayrı gösterge dizgesinin (örneğin bir metinle bir resmin) biçimsel olduğu kadar içeriksel bakımdan alışveriş içerisinde olmasıdır. Söz konusu alışveriş işleminin belli bir stratejiye göre gerçekleşmesi bir zorunluluktur. Buna göre folklorik olsun ya da olmasın bir içeriğin bir folklor metnine ya da tersine, bir folklor içeriğinin başka bir sanatsal biçime aktarımı, daha doğrusu şu ya da bu sanatsal biçimde kullanımı göstergelerarası bir çözümleme sürecini başlatmaya yeterlidir. Edebiyat, resim, müzik, sinema, mimari vb. pek çok alanda folklor gerecini kullanarak ayrı bir anlam etkisi yaratmak, ortak düşünceyi yalın bir basmakalıp olmanın ötesine çekerek dinamikleştirmek gibi uygulamalara sıklıkla başvurulmaktadır. Böyle bir işlemin değişik işlevlerinden söz edilebilir. Bilindiği gibi, folklor bağlamında en sık yinelenen işlev ulusal kimliğin sürmesidir. Ortak işlevler yanında kuşkusuz bireysel işlevlerden de söz edilebilir. Örneğin, folklor içeriğini kullanarak bir yazarın yarattığı dil ya da biçem onun ayırıcı özelliği durumuna gelir. Bu tür kullanımlar bir toplumun olduğu kadar bir yazarın gerçeklik karşısındaki algısına ilişkin bilgiler içerir. Onun tanımlanabilirliğini kolaylaştırır. Göstergelerarası bir perspektiften baktığımızda, atasözlerinin folklor dışındaki alanlarda kullanımı yeni bir uygulama ve buluş değildir (örneğin, edebiyat alanında atasözlerinin sıklıkla kullanıldığı görülmektedir); çoğunlukla bir “kısa biçim” türü olarak kendi içinde tanımlanan atasözleri yalın (basmakalıp) bir yineleme olgusu olmanın ötesine geçerek konulaştırıldığında ya da bir metinde ana-kalıp (fr. matrice) durumuna getirildiğinde salt bir kısa biçim olma özelliğini aşar. Bir bakıma kısa biçim (atasözü), bir sözceleme öznesinin söyleminde öyküleşir ya da öykünün özünü o oluşturur. Böylelikle göstergebilimsel, anlambilimsel, izleksel, düşünsel bir çözümlemenin bir adım daha ötesine geçerek göstergelerarası bir çözümlemeye elverişli duruma gelir. Söz konusu yaklaşımların, arayışına çıktıkları sabitlenmiş anlama güncellenmiş bir anlam eklenir. Kimliğin sürmesi olasılığına bu yolla alternatif bir kapı aralanmış olur. Bu yazıda böyle bir perspektif benimseyerek, atasözünün dramlaştırılmasından, minimalist bir folklor gerecinin tiyatro bağlamına aktarılarak oyunlaştırılması sürecinden daha çok artsüremsel bir tutum benimseyerek söz edeceğiz. “Dramatik atasözü” adlandırması iki ayrı disiplinin alışverişlerine dayanan göstergelerarası bir sürecin başlangıcına kapı aralar. Böylelikle bir folklor içeriği şu ya da bu işlevle dönüşerek yinelenir. Ahlak, düşünce, karakter, özlü sözlü, sağsözlü, özdeyişli söylemlerin en yoğun olduğu dönem Fransa’sında (XVII ve XVIII. yüzyıllar) ortaya çıkan dramatik atasözü, bir folklor gerecinin nasıl dönüştürüldüğünü somutlaştıran örneklerle doludur (kitapların başlıkları bu görüşü hemen baştan doğrular). Bu yazının sınırları içerisinde metinsel bir çözümleme yapmadan (bu ayrı bir konu) Fransa’da XVII. yüzyılda ortaya çıkan ve XIX. yüzyıl sonlarına değin süren dramatik atasözünün göstergelerarası bir çözümlemeyi başlatan farklı dönemlerdeki kullanımını daha çok tarihsel süreç içerisinde ortaya koymakla yetineceğiz.

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

49

KARAMAN, Ahmet. "ÖZBEK ATASÖZLERİNDE AKIL VE EDEP." Folklor Akademi Dergisi, October 18, 2023. http://dx.doi.org/10.55666/folklor.1355209.

Full text

Abstract:

Atasözü, Güncel Türkçe Sözlük’te “Uzun deneme ve gözlemlere dayanılarak söylenmiş ve halka mal olmuş, öğüt verici nitelikte söz, deme, mesel, sav, darbımesel” olarak tanımlanmıştır. Türkçe çeşitli lehçeleriyle çok geniş bir coğrafyada konuşulan ve atasözleri yönünden oldukça zengin bir dildir. Birbirinden farklı lehçeleri konuşuyor olsalar da ortak kökten gelen insanların atasözleri arasında benzerliklerin olması doğaldır. Türk Dünyasında hangi Türk lehçesine bakarsak bakalım atasözlerinin önemli bir edebî tür olduğu dikkati çeker. Köklü bir medeniyetin ürünü olan atasözleri, milletin tecrübe ve hafızasını gelecek kuşaklara aktararak devam etmesini sağlarlar. Özbek sözlü edebiyatının en önemli ürünlerinden biri olan atasözü için Özbekçede “maqal” sözü kullanılmaktadır. Atasözleri, ait olduğu milletin kimliğini yansıtan ayna gibidir. Özbekler, Türk Dünyasının en kadim halklarındandır. Önemli bir kültür ve medeniyet havzası olan Özbek sahasında Farabi, İbni Sina, Uluğ Bey, Buharî, Mâtüridî, Ali Şir Nevâî gibi bilim insanları, din-devlet adamları ve şairler yetişmiştir. Bu coğrafyada yer alan Buhara, Semerkant ve Taşkent kadim bilim merkezleridir. Bu nedenle Özbek kültüründe bilgelik, akıl, ilim, terbiye ve edeple ilgili çok sayıda atasözü vardır. Bu atasözlerine baktığımızda bu kavramların genellikle birbiriyle ilgili olarak yer aldıkları görülür. Mesela “Kitobsiz aql, qanotsiz qush.” Bu atasözünde kitap ile beslenmeyen bir aklın değersizliği vurgulanırken kanatsız bir kuşa benzetilmiştir. Yine bir başka atasözünde “Kitob ko’rmagan kalla / Giyoh unmagan dala” denilerek “Kitap okumayan birinin beyni herhangi bir bitki yetişmeyen kıra benzetilmiştir.” Pek çok Özbek atasözünde de âlim ile cahil karşılaştırılmıştır. Bu atasözlerinde cehalet yerilmiş ve ilim sahibi kişiler yüceltilmiştir: “Dono bilan nodon bir buloqdan suv ichmas.” Bilgili bir kişi ile bilgisiz birinin aynı kaynaktan su bile içmeyeceklerini belirtmek, ilim sahibi olmanın önemini güçlü biçimde vurgulamaktadır. Yine bilgili birinin hikmet; bilgisiz birinin külfet getireceğini işaret eden “Dono hikmat keltirar / Nodon kulfat.” Özbek atasözü de cahillerden uzak durmanın gerekliliğini dile getiren atasözlerinden birkaçıdır. Bu ve benzeri çok sayıda atasözünü “Özbek Atasözlerinde Akıl ve Edep” başlığı altında değerlendirmeyi uygun bulduk.

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

50

GÜMÜŞ, Çağrı, and Mustafa Alperen YÜCEDAĞ. "Yanlış Bilinen Atasözü Söz ve Deyimler” konulu soysal sorumluluk gönderi tasarımları." RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, April 21, 2023. http://dx.doi.org/10.29000/rumelide.1283689.

Full text

Abstract:

Bir toplumun iletişiminin temel unsurunu oluşturan dilde günlük konuşmada sanatsal ve ahenk açısından zengin bir unsur olan dil birlikleri bulunmaktadır. Bunlar atasözleri, sözler ve deyimlerdir. Bu dil birlikleri geçmiş ile gelecek arasında bir köprü oluşturmaktadır. Bu köprünün sağlamlaştırılması düşüncesiyle yürütülen bu çalışmanın amacı, “Yanlış Bilinen Atasözü, Söz ve Deyim” sloganı ile tasarlanan sosyal medya tasarımlarıyla hedef kitleyi bilinçlendirmektir. Sosyal medyanın gücü göz önünde bulundurularak çalışmada hedef kitleye hızlı ulaşmak ve kalıcı olması bakımından gönderi tasarımları sosyal sorumluluk çerçevesinde oluşturulmuştur. Bu araştırmada nicel araştırma yöntemi uygulanmış ve tarama modelinden yararlanılmıştır. Araştırma 19 – 26 yaş aralığında 241 üniversite öğrencisine 14 adet atasözü, söz ve deyim doğru ve yanlış kullanımları anket formu aracılığıyla “hangisi doğru” sorusu sorularak tercih yapmaları istenmiştir. Anket sonuçları doğrultusunda, sosyal medya gönderi tasarımlarının uygulanması düşüncesiyle 5 öğretim elemanı, 2 eğitim uzmanı ve 3 grafik tasarımcıdan oluşan bir ekip bir araya getirilmiştir. Sosyal sorumluluk bağlamında “Yanlış Bilinen Atasözü, Söz ve Deyimler” çalışması seri bir sosyal medya gönderi çalışması olarak yapılan tasarımlar ve dikkatle seçilen söz, atasözü ve deyimler tipografiye taşınmıştır. Bu çalışmada günlük konuşma dilinde sıklıkla kullanılan atasözü, söz ve deyim kullanılmış ve çalışmaya katılanların %60,8’i doğru, %39,2’sinin ise yanlış olanı tercih ettikleri görülmüştür. Bu çalışma ile kültürel mirasımız olan dil varlığını oluşturan atasözü, söz ve deyimleri doğru bir şekilde kullanmak, yanlış olanları tespit etmek ve gelecek nesillere doğru bir aktarım yapılması gerekmektedir. Atasözü, söz ve deyimlerin yanlış kullanımı ile kalıplaşması geleceğe yanlış aktarıma neden olmaktadır. Doğru ve yerinde kullanılan atasözü, söz ve deyimler yaygın ve etkin kullanılarak yanlış kullanımları ortadan kaldırarak soruna çözüm olacaktır.

APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

We offer discounts on all premium plans for authors whose works are included in thematic literature selections. Contact us to get a unique promo code!