Journal articles on the topic 'Birgalikdagi maqsadlar'

Inson va ijtimoiy rivojlanish har qanday davlatning barqarorligi va farovonligi uchun muhim omil hisoblanadi. Ushbu maqolada 2063 va 2030 maqsadlarida inson va ijtimoiy rivojlanish bilan bog'liq yo'nalishlar va ularning uyg'unlashuv sohalari ko'rib chiqiladi. Ta'lim va tayyorlash, aholi va asosiy sog'liqni saqlash, yoshlarni rivojlantirish, uy-joy va suv ta'minoti va sanitariya, gender tengligi va ayollarni qo'llab-quvvatlash, va ijtimoiy himoya sohalarida har ikkala Hujjatning maqsadlari va uyg'unlashuv sohalari tahlil qilinadi. Ushbu yo'nalishlar bo'yicha amalga oshiriladigan chora-tadbirlar davlatlarning barqaror rivojlanishiga hissa qo'shadi. Bu maqsadlar va yo'nalishlar orasidagi uyg'unlik, har ikkala Hujjatning birgalikda ishlashini va umumiy rivojlanishga hissa qo'shishini ta'minlaydi.

Mazkur maqolada oliy ta’lim muassasalarida talabalarning ijodiy salohiyatini yuksaltirishning eng yahshi usullaridan biri mustaqil talim so‘z boradi. Maqola mazkur yo‘nalishda bugungi kunda mavjud bo‘lgan muammolar va mustaqil ta’lim olishni tashkil etishning yangi usullarini yaratish borasida qator taklif va shu maqsadda amalga oshirilgan qator uslubiy tajribalarni misol tariqasida yoritib beradi. Shuningdek oliy talimda o’quv predmeti fan dasturini ishlab chiqishda mustaqil ishlar mavzularini qanday mezonlar asosida belgilash maqsadli bo‘lishi hamda ta’lim berishning innovatsion uslublarini yaratish bilan birgalikda, mustaqil ta’lim olishning ham mavzuviy, ham uslubiy yondashuviga bo‘lgan bugungi kun talabini ham ochishga xarakat qilinadi.

San'atning o'zi shifobaxsh ta'sirga ega, art terapiya bu kuchni ma’lum bir muammoga yo‘naltirish va uni to‘g‘ri qo‘llash imkonini beradi. Muzey makonidagi art terapiya shaxsni rivojlantirish va uning ijodiy salohiyatini o'stiruvchi vosita sifatida qaraladi; asosiy usullar sublimatsiya va transformatsiyadir. Mutaxassis bemorlarning o‘z idrokiga ishonishlariga va ijod mahsullarini mustaqil ravishda, shuningdek, guruh bilan birgalikda o‘rganishlariga yordam beradi. Terapevtik maqsadlar birinchi o‘rinda turadi, ijodiy maqsadlar ikkinchi darajali ahamiyatga ega bo‘ladi hamda psixoterapiyaning asosiy usullariga qo‘shimcha sifatida qabul qilinadi. Art terapiya usullaridan biri transfer deb ataladi - bemor asta-sekin vizualizatsiya orqali ichki dunyosim bilishga o‘tadi. Mashqlarning ba'zilari guruhda birgalikda ishlashni o‘z ichiga olib, mutaxassis amalga oshirishga ko‘maklashadi.

Ushbu maqolada davlat-xususiy sherikligining iqtisodiy tarmoqlarning rivojlanishida zarurligi va afzalliklari ifodalanilgan hamda iqtisodchi olimlarning yondashuvlari koʻrib chiqilgan. Tadqiqot mavzusi boʻyicha eng dolzarb muammolarni aniqlash maqsadida ilmiy tadqiqot davriy nashrlarining tahlili ham amalga oshirilgan. Shuningdek, DXShning asosiy belgilari va uning loyihalarini amalga oshirishda davlat va biznesning maqsadlari hamda hissalari tahlil qilingan. Shu bilan birgalikda, DXSh munosabatlari doirasida dinamik ochiq ijtimoiy-iqtisodiy tizimda iqtisodiy oʻsish omillarining taʼsiri modeli tahlil qilingan.

Dunyoda har yili aholi soni oshib borishi bilan oziq-ovqatga bo‘lgan talabimiz ortib bormoqda. Shu bilan bir qatorda oziq-ovqat balki tabbiy dori-darmon sifatida foydalanish inson organizmi uchun eng yaxshi vosita hisoblanadi. Shuning uchun ham qovoq o‘simligining bir necha kasalliklarning davosi hisoblanib tibbiyotda tabbiy dori-darmon sifatida qo‘llash tavsiya etilgan. Qovoqning davlat restiriga kiritilgan navlarning belgi hususiyatlariga qarab yetishtirish maqsadga muvofiq bo‘ladi.

Respublikamizda buxgalteriya hisobini xalqaro standartlarda yuritish uchun parallel hisobdan va milliy standartlarasosida tuzilgan moliyaviy hisobotlarni transformatsiyalash asosida amalga oshirish orqali tartibga solinib kelinmoqda.Shu sababli moliyaviy hisobotlarni xalqaro standartlar asosida to‘g‘ri tuzish hamda investorlarning ishonchinioshirish shu bilan birgalikda xarajatlarni kamaytirish hada moliyaviy hisobotlarning shaffofligini oshirish bo‘yicha takliflarkeltirish maqsadga muvofiq.

Pedagogik muloqot va uning ahamiyati. Muloqot inson faoliyatining ruhiy hamda ma’naviy asosi natijasida yuzaga kelaѐtgan ijtimoiy ehtiѐjlar bilan birgalikda namoѐn bo‘ladi, «Shaxslar faoliyati motivatsiyasining asosi sifatida yuzaga chiqayotgan ehtiyoj, manfaat, manfaatdorlik kabi ijtimoiy iqtisodiy omillar ma’lum ma’noda ularni maqsadli o‘y fikrlari, istaklari yuzaga chiqishiga ham sabab bo‘ladi.

Arab tilining ahamiyati va jahon tillari orasidagi o‘rni tufayli uni o‘rganishga bo‘lgan talab ortib, uni arab bo‘lmaganlarga o‘rgatish bilan shug‘ullanadigan universitetlar va maktablar, markazlar ko‘paydi. bu barqaror va tez o‘sish bilan birgalikda, ushbu masala uchun mas'ul shaxslarning e'tiborini tortgan muammolar ham paydo bo‘ldi, so‘ngra ta'lim mutaxassislari ushbu muammolarni ko‘rib chiqdilar va yuzaga kelgan qiyinchiliklar o‘qituvchiga bog‘liq bo‘ladimi, yoki talabaga, ko‘zlangan maqsadga erishish uchun, ularga yechim topishga harakat qildilar.

Arab tilining ahamiyati va jahon tillari orasidagi o‘rni tufayli uni o‘rganishga bo‘lgan talab ortib, uni arab bo‘lmaganlarga o‘rgatish bilan shug‘ullanadigan universitetlar va maktablar, markazlar ko‘paydi. bu barqaror va tez o‘sish bilan birgalikda, ushbu masala uchun mas'ul shaxslarning e'tiborini tortgan muammolar ham paydo bo‘ldi, so‘ngra ta'lim mutaxassislari ushbu muammolarni ko‘rib chiqdilar va yuzaga kelgan qiyinchiliklar o‘qituvchiga bog‘liq bo‘ladimi, yoki talabaga, ko‘zlangan maqsadga erishish uchun, ularga yechim topishga harakat qildilar.

<em>Ushbu maqolada </em><em>umumiy o&lsquo;rta ta&rsquo;lim maktablarida adabiyot fanlarini o&lsquo;qitish texnologiyalarini tahlil etiladi. Ma&rsquo;lumki, ushbu yondashuv yordamida har bir pedagog o&lsquo;zining&nbsp; kasbga ooid mahoratini rivojlantirish bilan birga buning natijasini a&rsquo;lo darajada oladi. Shu bilan birga pedagoglarni o&lsquo;z kasbiga moslashtirish jihatlari o&lsquo;rganilsa,&nbsp; bu bilan birgalikda pedagogik shart-sharoitlar aniqlanib muommolarni bartaraf etilsa, mana shunday tizimli yondashuv strategiyasi amaliyotga tadbiq etilsa, ko&lsquo;zlagan maqsadga erishiladi.</em>

Maqolada davlat auditi tizimida samaradorlik auditi tushunchasi, mohiyati, o&lsquo;ziga xos xususiyatlari hamdaamaliyotga joriy etilishining muhimligi va zaruriyati keltirilgan. Maqolani yozishdan qo&lsquo;yilgan maqsadga erishish uchun birqator huquqiy va ilmiy-nazariy manbaalar o&lsquo;rganib chiqildi.Xususan, ko&lsquo;pgina xorijiy mamlakatlarning tajribalari taqqoslanib, tahlil qilindi, natijada samaradorlik auditining asosiyprinsiplariga tayangan holda uning afzalliklari aniqlandi. Shuningdek, samaradorlik auditining odatiy moliyaviy auditdanfarqlari hamda ularning iqtisodiy jihatdan ma&rsquo;nolari yoritilgan, shu bilan birgalikda samaradorlik auditini amaliyotda qo&lsquo;llashyo&lsquo;nalishlari va istiqbollarining mualliflik bayoni keltirilgan.

Arra tishi bilan kolosniklar oralig'iga tortilgan tolalar soniga mos kelmasligi mumkin, chunki tirqishga bir vaqtni o'zida bir necha tish bilan tortilgan tolalar bo'lishi mumkin. SHuni hisobga olgan holda arra tishi qalinligini rasional qiymatini tanlash tolaga kuchning ta'sirini sezilarli darajada kamaytirish bilan birga uning shikastlanishini kamaytiradi. &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; Tadqiqot ishining maqsadda, arra tishi profilini takomillashtirish bilan birgalikda tish arrasi ishchi yuzasining sifatini paxta tolasi sifatiga bog'liq tishning yon yuzalari tozaligi 6-7 klass orlig'ida o'rnatildi. Namlangan tolasimon materialning eng yaxshi ko'rsatgichi xrom yoki polimer bilan qoplashgan yuzalarda kuzatildi.&nbsp;

Inson ma&rsquo;lum bir kasb egasi bo&rsquo;lar ekan undagi kasb axloqiga, kasb etikasi prinsiplariga hamda kasb etikasi normalari va kategoriyalariga amal qilishi maqsadga muvofiqdir. Shu o&rsquo;rinda prokuratura organlari qonunlarning aniq va bir xilda bajarilishi ustidan nazoratni amalga oshirishi bilan birgalikda o&rsquo;z faoliyatini birlik, markazlashganlik, qonuniylik, mustaqillik va oshkoralik prinsiplari orqali olib boradi. Bu yo&rsquo;nalishlarni amalga oshirishda prokuratura organlari o&rsquo;zlarining kasb odobnomasidan foydalangan holda O&rsquo;zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi va &ldquo;Prokuratura to&rsquo;g&rsquo;risida&rsquo;&rsquo; gi O&rsquo;zbekiston Respublikasi qonuniga muvofiq o&rsquo;z faoliyatini amalga oshiradi.

Maqaolada kulturologik yondashuv asosida chet tili (ingliz tili)ni o‘qitishdagi afzalliklar bayon etilgan. Chet tilini o‘qitishda madaniy komponentlarni jalb etish va o‘rganilayotgan tilda muloqot qilish qobiliyatini shakllantirish - bu amaliy maqsadga erishish uchun mutlaqo zarur hisoblanadi. Shunday qilib, chet tilida so‘zning haqiqiy ma’nosini anglagan holda muloqot qilishni o‘rganish ijtimoiy-madaniy bilim va ko‘nikmalarni yetarli darajada egallashni talab etadi. Kulturologik yondashuv beshta vazifani amalga oshiradi: rivojlantiruvchi, ta’limiy, tarbiyaviy, kognitiv va kasbiy. Chet tilini kulturologik yondashuv doirasida o‘qitish o‘qituvchi va o‘quvchilarning birgalikdagi faoliyati bilan amalga oshadi, bunda birinchi navbatda, bilim, ko‘nikma va malakani tinglovchilarda shakllantirish, ikkinchisi esa bu bilim, ko‘nikma va malakalarni o‘zlashtirish va tatbiq etish; ijtimoiy jarayon sifatida esa ijtimoiy-iqtisodiy tajribani o‘zlashtirish va jamiyat taraqqiyotining ehtiyojlari bilan belgilanadi. Shu bilan birga, O‘zbekiston ilmiy adabiyotlarida universitet talabalariga virtual darslarda ingliz tilini o‘rgatishning zamonaviy muhiti va sharoitida kulturologik yondashuvni qo‘llash muammolariga bag‘ishlangan keng qamrovli tadqiqotlar mavjud emas, bu bizning ishimizning dolzarbligini ko‘rsatadi.

Ushbu maqolada hozirgi davrning asosiy tayanchi bo`lgan yoshlarning innovatsion tafakkurining yuksalib borishi natijasida jamiyatning yanada taraqqiylashuvi va ilm-fan olamida raqobatbardosh kadrlarning vujudga kelishi, bugungi kunda innovatsion texnologiyalar va kommunikatsiyalar davrida insoniyat faoliyatida yuzaga kelgan informatsion madaniyatni innovatsion tafakkur doirasida to`g`ri qabul qilish va yetarli darajada amaliyotga tadbiq qilish borasida mulohazalar keltirib o`tilgan. Informatsion madaniyat rivoji ayni vaqtda jamiyat hayoti va yuksalishida qanchalik muhim ahamiyat kasb etishi to`g`risida atroflicha fikr yuritilgan. Yurtimizda bugungi kunda ma`naviy-ma`rifiy ishlarni kuchaytirish, yoshlarni ijodiy tafakkur qilishga o`rgatish bilan birgalikda jamiyatda yoshlar ongida information madaniyat tushunchasini va mazkur tushunchaga nisbatan immunetitni shakllantirish, hamda ijtimoiy tarmoqlardan to`g`ri maqsadda foydalanish borasida ma`lumotlar berib o`tilgan.

Qandli diabet 2 turi va arterial gipertoniya bilan og‘rigan bemorlarda qon-tomir asoratlari tibbiyotda muhim muammo hisoblanadi. Maqolada ushbu komorbid holatlarning patogenezi, klinik jihatlari va asoratlari muhokama qilinadi. Qandli diabet va arterial gipertoniyaning birgalikda kechishi mikro va makroqon-tomir asoratlarining jadal rivojlanishiga olib keladi. Qon bosimining uzoq muddatli oshishi diabetogen ta’sir ko‘rsatib, yurak-qon tomir xavfini kuchaytiradi. Asosiy xususiyatlar—tuzga sezuvchanlik, albuminuriya, izolirlangan sistolik gipertoniya va ortostatik gipotoniya—asoratlarni yanada kuchaytiradi. Mualliflar asoratlarni oldini olish va davolash borasidagi eng so‘nggi tadqiqot natijalarini ko‘rib chiqib, qon bosimini maqsadli darajada saqlash va individual terapiya ahamiyatini ta’kidlaydilar. Shuningdek, metabolik nazorat va hayot tarzini o‘zgartirish orqali asoratlarni oldini olish imkoniyati yoritilgan. Xulosa qilib, qandli diabet va arterial gipertoniyada asoratlarni oldini olish uchun tizimli va kompleks yondashuv talab etiladi.

<em>Davlat tashkilotlari va xususiy sektorda jamoatchilik bilan aloqalarni tashkil etishning maqsadi, maqsadli auditoriya bilan ishlash jarayoni bir-biridan biroz farq qiladi. Xususiy sektor, u yoki bu turdagi mahsulot/xizmatni taklif qiluvchi har qanday biznes turi asosiy maqsad sifatida sotuv hajmini oshirishni birlamchi masala deb hisoblaydi. Sotuv hajmini oshirish uchun marketing va PR birgalikda ishlatiladi. Davlat boshqaruv sektorlari faoliyatida esa Jamoatchilik bilan aloqalarni samarali yo&lsquo;lga qo&lsquo;yishdan asosiy maqsad, sektor faoliyatining ochiqligi va oshkoraligini ta&rsquo;minlash, jamoatchilik oldida tashkilotning hisobdorligini oshirish hisoblanadi. Shunga ko&lsquo;ra, davlat organlari Respublika fuqarolari oldidagi vazifalarini qay tarzda bajarayotganligini doimiy ko&lsquo;rsatish uchun muntazam axborot oqimini shakllantirish, asosiy rasmiy axborot muhitini yaratish va rasmiy manbaa sifatida tashkilot axborot xizmatidan foydalanishi zarur. </em>

Ushbu tadqiqot oliy ta&rsquo;lim sifatining tabiati va asosiy tamoyillarini o&lsquo;rganib, sakkizta asosiy omilni aniqlaydi:o&lsquo;quv dasturining dolzarbligi, professor-o&lsquo;qituvchilar malakasi, talabalarga yo&lsquo;naltirilgan ta&rsquo;lim, resurslar va infratuzilma,baholash amaliyoti, doimiy takomillashtirish mexanizmlari, innovatsiyalar va global istiqbollar. Empirik tadqiqotlar vanazariy asoslar orqali biz ushbu omillar birgalikda ta&rsquo;lim natijalari va institutsional samaradorlikka qanday hissa qo&lsquo;shishinio&lsquo;rganamiz. Biz &ldquo;oliy ta&rsquo;lim sifati&rdquo; atamasini XXI asrda muvaffaqiyatga erishish uchun zarur bo&lsquo;lgan ko&lsquo;nikma va sifatlarnirivojlantirishni o&lsquo;z ichiga oluvchi yaxlit asos sifatida belgilaymiz. Bizning tahlilimiz ushbu omillarning o&lsquo;zaro bog&lsquo;liqligini vaularning akademik yutuqlar va ijtimoiy maqsadlarga ta&rsquo;sirini ta&rsquo;kidlaydi. Faol sifat kafolati va innovatsiyalarni qo&lsquo;llab-quvvatlaganholda, bizning tadqiqotimiz ta&rsquo;lim sifatini yaxshilash, talabalar muvaffaqiyatini rag&lsquo;batlantirish va oliy ta&rsquo;lim sharoitidaijtimoiy taraqqiyotni rag&lsquo;batlantirishga qaratilgan.

Pedagogik &nbsp;texnologiya &nbsp;usullaridan &nbsp;foydalanish &nbsp;o&rsquo;qituvchi &nbsp;va &nbsp;o&rsquo;quvchi&nbsp; faoliyati doirasini aniq belgilab beradi. O`qitish mеtodi dеganda ta&#39;lim jarayonida&nbsp; o`qituvchi &nbsp;va &nbsp;o`quvchilarning &nbsp;kutilgan &nbsp;maqsadga &nbsp;erishishga &nbsp;qaratilgan&nbsp; birgalikdagi faoliyati tushuniladi. O`qitish usullari ta&#39;lim jarayonida o`qituvchi va&nbsp; O`quvchi faoliyatining qanday bo`lishini, o`qitish jarayonini qanday tashkil etish&nbsp; va olib borish kеrakligini bеlgilab bеradi. O`qitish usullari har ikkala faoliyatning:&nbsp; a) &nbsp;o`qituvchi &nbsp;tomonidan &nbsp;o`quvchilarni &nbsp;bilim, &nbsp;ko`nikma &nbsp;va &nbsp;malakalar &nbsp;bilan&nbsp; qurollantirish; b) O`quvchilar tomonidan bеrilayotgan ilmiy bilim, ko`nikma va&nbsp; malakalarni &nbsp;o`zlashtirish &nbsp;faoliyatida &nbsp;qo`llanadigan &nbsp;yo`llarni &nbsp;o`z &nbsp;ichiga &nbsp;oladi.&nbsp; Inson hayotida muhim ahamiyatga ega bo&rsquo;lgan o&rsquo;qish faoliyati barcha predmet&nbsp; darslarida &nbsp;amalga &nbsp;oshiriladi. &nbsp;Lekin &nbsp;o&rsquo;qishga &nbsp;o&rsquo;rgatish &nbsp;yo&rsquo;l-yo&rsquo;riqlarini &nbsp;o&rsquo;qish&nbsp; metodikasi &nbsp;ishlab &nbsp;chiqadi. &nbsp;O&rsquo;qish &nbsp;metodikasi &nbsp;kichik &nbsp;yoshdagi &nbsp;o&rsquo;quvchilarning&nbsp; umumiy rivojlanishi, psixologiya, xususiy metodika sohasidagi yutuqlar asosida&nbsp; takomillashtirilib boriladi.&nbsp;

<em>Tadqiqotda muddatidan o&lsquo;tib tug&lsquo;ilgan bolalarning onalari salomatlik holatini gigiyenik tahlil qilishdan iborat, nazorat ostiga olingan muddatida o&lsquo;tib tug&lsquo;ilgan bolalarining onalari salomatlik holati va kasallanishni profilaktik tibbiy ko&lsquo;rik natijalari hamda murojaatlar bo&lsquo;yicha kasalliklar tahlili Xalqaro kasalliklar tasnifi XKT-10 (1993) asosida amalga oshirildi. Olingan natijalardan ko&lsquo;rinib turibdiki, kasalliklarning yillar kesimida tahlilidan farqli jihatdan quyidagi natijalar olingan, onalar orasida temir taniqislik kamqonlik kasalligi birinchi o&lsquo;rini egallangan bo&lsquo;lib, 90(27,7%)ni tashkil qilgan bo&lsquo;lsa, allergik kasalliklari 69(21,2%)ni, homiladorlik toksikozi 68(20,9%)ni, pielonefrit kasalligi 45(13,8%)ni, qandli diabet kasalligi 6,5%ni tashkil qilgan. Muddatida o&lsquo;tib tug&lsquo;ilgan bolalarining onalari orasida qayt qilingan kasalliklarni oldini borasida profilaktik ishlar, ya&rsquo;ni kasallikni to&lsquo;g&lsquo;ri tashxislash, ularning sog&lsquo;lom ovqatlanishi, jismoniy tarbiyalash, chiniqtirish bilan birgalikda tizimli davolash ishlarni amalga oshirish maqsadga muvofiqdir.</em>

<em>The article reveals the problem of assessing the competitiveness of regional textile clusters. The article provides a rationale for the effectiveness and expediency of joint use of the methods of the integrated indicator of competitiveness and the &quot;polygon of competitiveness&quot; to assess the competitive position of the cluster; the sequence of stages of implementation of this technique, as well as its shortcomings and main advantages, is presented and considered. As a result, a conclusion was made about the practical effectiveness of combining methods, since the analysis results in a high degree of visibility of the existing competitive advantages, as well as the weaknesses of the cluster, which makes the process of comparative assessment of their competitiveness as effective as possible. -&nbsp;Maqolada mintaqaviy to&#39;qimachilik klasterlarining raqobatbardoshligini baholash muammosi ochib berilgan. Maqolada klasterning raqobatbardosh pozitsiyasini baholash uchun raqobatbardoshlikning integral ko&#39;rsatkichi va &quot;raqobatbardoshlik ko&rsquo;pburchagi&quot; usullaridan birgalikda foydalanishning samaradorligi va maqsadga muvofiqligi asoslab berilgan; ushbu texnikani amalga oshirish bosqichlari ketma-ketligi, shuningdek, uning kamchiliklari va asosiy afzalliklari ko&#39;rib chiqilgan.</em> <em>Natijada, usullarni birlashtirishning amaliy samaradorligi to&#39;g&#39;risida xulosa chiqarildi, chunki tahlil natijasida mavjud raqobatdosh ustunliklar, shuningdek, klasterning zaif tomonlari yaqqol &nbsp;namoyon bo&#39;ladi, va qiyosiy baholash jarayonini samarali amalga oshirishga imkon yaratadi.</em>

<strong>Annotatsiya: </strong>Mazkur maqolada pedagogik faoliyatda ta`lim metodlaridan va innovatsion metodlardan foydalanishning samarali jihatlari, bu jarayonda, fanlar o`rtasidagi integratsiya holati, innovatsion metodlarni yaratishda, axborot kommunikatsiya tehnologiyalarining imkoniyatlari keltirilgan. Shuningdek, maqolada, ― Kamalak jilosi, ― Krassword va ― Evrika metodlari tavsiya etilgan. Pedagog innovatsion faoliyatining eng muhum va markaziy masalasi o`quv jarayonini samarali va sifatli tashkil etishdan iborat. Ta&lsquo;lim berishda turfa xil usullar ya&lsquo;ni metodlar mavjud. O`qituvchi qay uslubda dars bermasin maqsadiga yetish imkonini izlaydi, bu borada, ta&lsquo;lim metodlari va innovatsion metodlardan foydalanadi. Ta&lsquo;lim metodlari shu vaqtga qadar o`zining samarasini ko`rsatib kelmoqda va zamon muallimlari yangicha uslubda dars o`tib yanada yaxshi natijalar olishga&nbsp; intilmoqdalar.&nbsp; Shuningdek&nbsp; innovatsion&nbsp; metodlardan&nbsp; foydalanib kelishmoqdalar. Innovatsion faoliyatda pedagogik yangiliklar: o`qitishning yangi usul va metodlarining yaratilishi va qo`llanishi o`quv jarayonining samarali va sifatli tashkil etilishini yaratib beradi. Pedagogik yangilik-pedagogik faoliyatda ilgari ta&lsquo;lim jarayonida noma&lsquo;lum bo`lgan o`zgarishlarni kiritish orqali ta&lsquo;lim va tarbiyaning nazariya va amaliyotini boyitish va uni rivojlantiruvchi omilidir. Shuningdek, zamonaviy pedagogik texnologiyalar ta&lsquo;lim jarayonining samarasini oshiradi, o`quvchilarning erkin fikrlash jarayonini shakllantiradi, o&rsquo;quvchilarda bilim olishga ishtiyoqi va zavqini oshiradi, bilimlarini mustahkam o&rsquo;zlashtirish, ulardan amaliyotda mustaqil foydalanish ko`nikma va malakalarini shakllantiradi. &laquo;Metod&raquo; &mdash; yunoncha &laquo;metodos&raquo; - &laquo;yo`l&raquo; degan so`zdan paydo bo`lib, u tadqiq qilish ma&lsquo;nosini anglatadi. Ta&lsquo;lim metodi ta&lsquo;lim jarayonida o`qituvchi va o`quvchilarning aniq maqsadga erishishiga qaratilgan birgalikdagi faoliyatdir. Ta&lsquo;lim metodlari &ndash; o`qitishning o`zoldiga qo`ygan maqsadlariga erishish usullarini hamda o`quv materialini nazariy va amaliy yo`naltirish yo`llarini bildiradi. O`qitish metodlari ta&lsquo;lim jarayonida ta&lsquo;lim beruvchi va ta&lsquo;lim oluvchi faoliyatining qanday bo`lishi, o`qitish jarayonini qanday tashkil etish va olib borish kerakligini hamda shu jarayonda ta&lsquo;lim oluvchilar qanday ish-harakatlarini bajarishlari kerakligini belgilab beradi. Shuningdek, ta&lsquo;lim metodi o`qituvchi va ta&lsquo;lim oluvchilarning o`qish vazifalarini bajarishga qaratilgan nazariy va amaliy bilish faoliyati yo`lidir. Ta&lsquo;lim metodlari tevarak-atrofdagi dunyoni bilishning umumiy qonuniyatlarini tushunishga bog`liqdir, ya&lsquo;ni ular falsafiy metodologik asosga ega va ta&#39;lim jarayonidagi qarama qarshiliklarni, ta&lsquo;lim jarayonining mohiyatini va tamoyillarini to`g`ri anglash natijasidir. Ta&lsquo;lim materiali ta&lsquo;lim mazmunida ifodalangan ilmiy fikr mantig`iga bog`liq. Pedagogik qarashlarda nazariya qancha kam ifodalangan bo`lsa, ta&lsquo;lim metodlari bu nazariyaga shuncha kam bog`liq bo`ladi.

<strong>Anotatsiya:</strong>Ushbu maqolada Matematika fanini kasbiy ta&rsquo;lim sohalariga yo&rsquo;naltirib o&rsquo;qitish hamda dars jarayonlari haqida ma&lsquo;lumotlar berilgan. Ayrim texnikaviy-nazariy fanlar o&lsquo;zining amaliyoti hisobiga to&lsquo;ldirib boriladi, shu bilan birga amaliy tatbiqni kengaytirib, yangi-yangi yo&lsquo;nalishlarni yuzaga keltiradi. Shuning uchun ham matematika o&lsquo;qitish jarayonida nazariya bilan amaliyotning o&lsquo;zaro bog&rsquo;lanishi, o&lsquo;quvchilarda mantiqiy tafakkurning rivojlanishi va fazoviy tasavvurni, fikrlashning kengayishi, olgan bilimlarga yangi sharoitni tatbiq qilishni, real hodisalarda qatnashayotgan komponentlar, parametrlarni inobatga olib modellashtirishlarni amalga oshirishda yordam berishning o&lsquo;zi o&lsquo;quvchilarning har bir fikr yoki matematik jarayonga ijodiy yondashishlariga, ayniqsa, izchillik asosida matematik ko&lsquo;nikma va malakaning dars yoki o&lsquo;tkaziladigan har bir mashulotlarda shakllanishi, rivojlanishi uchun juda muhim ahamiyatga ega ekanligini qayd qilish mumkin. Shuning uchun har bir darsni metodik jihatdan to&lsquo;g&rsquo;ri tashkil etilishi o&lsquo;quvchilarda matematik bilim, ko&lsquo;nikma va malakaning rivojlanishida didaktik tamoyillar bilan metodlarni izchil yo&rsquo;naltirish muhim ahamiyat kasb etadi.Matematika fanini o&lsquo;qitishda uni fanlararo aloqadorlik funksiyasiga suyangan holda amalga oshirilishi bevosita bilimlarni qayta tartibga keltirish, tushunchalar orasidagi izchillikni ta&rsquo;minlash va faollashtirish qismi uchun o&lsquo;ziga xos ahamiyatga ega. Dars jarayonida o&lsquo;quvchilarni hayotiy tajriba asosida nazariya bilan amaliyotni bog&rsquo;lab maqsadga yo&lsquo;naltirishning faol usullari tatbiq etiladi.Ta&rsquo;kidlash kerakki, maktab matematika kursidan farqli o&rsquo;laroq matematika kursi har doim ham yaqqol ko&lsquo;rinmasada, umumta&rsquo;lim va maxsus predmetlarni ongli ravishda o&lsquo;zlashtirishni ta&rsquo;minlovchi tatbiqiy yo&lsquo;nalishga ega. Matematika bo&lsquo;yicha yangi dasturlarda matematika kursining tatbiqiy mazmuniga, amaliy masalalarni yechishga tatbiq qilishni amalga oshirishning boshlang&rsquo;ich ko&lsquo;nikmalarini shakllantirishga alohida e&rsquo;tibor qaratilmoqda.Matematika o&lsquo;qitishning masalalaridan biri &ndash; o&lsquo;quvchilarni ishlab chiqarish jarayonida fikrni jamlashga o&lsquo;rgatish jarayonlarning ayrim tomonlarini funksional bog&lsquo;liqlikda ko&lsquo;ra olish, agar iloji bo&lsquo;lsa, ular orasidagi miqdoriy munosabatlarni ochib berish. Ta&rsquo;lim uchun shunday amaliy materialni tanlash kerakki, u o&lsquo;quvchilarga matematikani fan sifatida tushunishlariga yordam berish bilan birgalikda bu materialni egallash o&lsquo;quvchilarda matematik bilimlarni ishlab chiqarish mehnatida foydalanish ko&lsquo;nikmasining hosil bo&lsquo;lishiga imkon yaratsin.Amaliy mashg&lsquo;ulot, tekshiruv-sinov darslarida kasbga yo&lsquo;naltiruvchi masalalardan foydalanish vaqtida o&lsquo;quvchilarning bilim darajasiga qarab, tabaqalashtirish maqsadga muvofiqdir. Bunda butun sinf uchun bir xil misollar tanlanadi, faqat bu misollarning shartiga o&lsquo;zgartirishlar, yordamchi ta&rsquo;riflar, formulalar kiritib yoki ularni chiqarib tashlash yo&lsquo;li bilan masala osonlashtiriladi yoki murakkablashtiriladi. Birinchi darajali (eng yuqori) misollar eng kuchli o&lsquo;quvchilar uchun mo&lsquo;ljallangan bo&lsquo;lib, bunda kerakli formulalar o&lsquo;quvchining o&lsquo;zi tomonidan aniqlanib, mutlaqo mustaqil ravishda yechiladi.Matematika o&lsquo;qituvchisi ham, maxsus fan o&lsquo;qituvchisi ham o&lsquo;quvchilarda hisoblashlarni bajarish vaqtida qiyinchilik tudirayotgan sabablarni o&lsquo;rganishlari va analiz qilishlari lozim. Bunda ikkita asosiy sabab bo&lsquo;lishi mumkin: maxsus fan yaxshi o&lsquo;zlashtirilmagan yoki o&lsquo;quvchilar matematikaning tegishli bo&lsquo;limidan yetarli darajada bilimga ega emaslar. O&lsquo;qituvchi o&lsquo;quvchilarning matematikani yaxshiroq egallashlariga harakat qilishlariga, matematikaning hayot, ishlab chiqarish, boshqa fanlar uchun muhim va ahamiyatli ekanini ko&lsquo;ra olishlariga, u yoki bu kasbni matematik bilimlarsiz egallab bo&lsquo;lmasligini tushunishlariga erishish lozim. O&lsquo;quvchilar ongli ravishda va qiziqish bilan o&lsquo;quv materialini qabul qilishlari uchun matematikani maxsus fanlar va ishlab chiqarish ta&rsquo;limi bilan chambarchas bog&rsquo;lash kerak. Bularning barchasi matematika o&lsquo;qituvchilarining ishiga o&lsquo;ziga xoslikni olib kiradi. O&lsquo;quv materialining har bir mavzusiga reja tuzishda shu mavzuga tegishli ishlab chiqarish ta&rsquo;limi materialining hajmi va mazmuni qat&rsquo;iy aniqlanishi, ishlab chiqarish ta&rsquo;limi bilan matematikani o&lsquo;qitish orasidagi aloqalarning shakl va usullarini ishlab chiqish maqsadga muvofiq.Yuqoridagi fikrlar fanlarni integratsiyalash (lotincha &laquo;integer&raquo; - umumiylik, &laquo;integerara&raquo; - umumiylikni to&lsquo;ldirish, yaratish, tiklash degan ma&rsquo;nolarni anglatadi) zarurligini ta&rsquo;kidlashga imkon beradi. Bu tabiiy bilimlarning turli qiyofadagi umumiyliklardan hosil bo&lsquo;luvchi qonun-qoidalari bilan tabiat dialektikasiga chuqurroq kirishga sharoit yaratadi, bu turli umumiyliklar o&lsquo;zaro minglab tushunchalar bilan bolanganki, ular tabiiy fanlar metodlari va ularning ilmiy natijalari bilan o&lsquo;rganiladi. Shuning uchun fanlarning o&lsquo;zaro aloqasi va bir-biriga uzviy bolanishi ularning tobora o&lsquo;sib borayotgan quvvatidan yanada unumliroq, yanada maqsadliroq foydalanishga imkon beradi, negaki, bu fanlarning birlashishi ilmiy bilimlarning sintez qilinishi natijasida inson ongining moddiy dunyoning sir-sinoatlarini idrok qila olishi uchun eng qo&lsquo;lay sharoit yaratiladi.&ldquo;Kichik mutaxassis&rdquo;larni tayyorlashning yo&lsquo;nalishlar ro&lsquo;yxati (yo&lsquo;riqnomasi) bo&lsquo;yicha 6 ta kasbiy faoliyat sohasini o&lsquo;z ichiga oladi .

<strong>Annontatsiya: </strong>Ona tili o&lsquo;qitish metodikasining tamoyillari O&#39;quvchilarga ona tilini o&#39;rgatish, ularni tarbiyalash va har tomonlama rivojlantirish vazifasidan kelib chiqib, bilish nazariyas asoslanib, barcha yaqin, o&#39;zaro bog&#39;liq fanlar tavsiyalariga asoslanib, ona tili o&#39;qitish metodikasi o&#39;z tamoyillarini ishlab chiqadi. Bu tamoyillar um umdidaktik tamoyillardan o&#39;zgacha bo&#39;lib, o&#39;qituvchi bilan o&#39;quvchi o&#39;rtasidagi o&#39;quv m ehnatining yo&#39;nalishlarini belgilab beradi. Ona tili o&#39;qitish tamoyillari quyidagilar. 1. Til materialiga, nutq organlarining o&lsquo;sishiga, nutq malakalarining to&lsquo;g&lsquo;ri rivojlanishiga e&rsquo;tibor berish tamoyili. N utq, til qonuniyatlariga, oz bo&#39;lsa-da, e &rsquo;tibor bermaslik amaliy nutq faoliyatini egallashga salbiy ta &rsquo;sir ko&#39;rsatadi. Masalan, fonetik ko&#39;nikmalarga yetarli e &rsquo;tibor berilmasa, imloviy savodxonlikka putur yetadi. Bu ta &rsquo;lim tamoyili tildan olib boriladigan m ashg&#39;ulotlarda eshituv va ko&#39;ruv ko&#39;rsatmaliligini ta &rsquo;minlashni va nutq organlarini m ashq qildirishni (gapirib berish, ifodali o &lsquo;qishni, ichida gapirishni) talab etadi. 2. Til ma&rsquo;nolarini (leksik, gram m atik, morfemik, sintaktik m a&rsquo;nolarini) tushunish tamoyili. So&lsquo;zni, m orfemani, so&lsquo;z birikmasini, gapni tushunish borliqdagi m a&rsquo;lum voqea-hodisalar o&#39;rtasidagi bog&lsquo;lanishni aniqlash demakdir. Til m a&rsquo;nolarini tushunish tamoyiliga amal qilishning sharti tilning ham m a tom onlarini, tilga oid barcha fanlar (grammatika, leksika, fonetika, orfografiya, uslubiyat)ni o &lsquo;zaro bog&#39;langan holda o&#39;rganish hisoblanadi. Masalan, morfologiyani sintaksisga tayangan holdagina o&#39;rganish, o&#39;zlashtirish mumkin. Sintaksisni o&#39;rganishda esa morfologiyaga suyaniladi, orfografiya fonetika, grammatika, so&#39;z yasalishiga suyanadi va hokazo. So&#39;zni morfemik tahlil qilish uning m a&rsquo;nosini tushunishga yordam beradi. &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; Tilning ham m a tomonlari birbiri bilan o&#39;zaro bog&#39;langan bo&#39;lib, o&#39;qitishda buni albatta hisobga olish kerak. 3. Tilga sezgirlikni o&#39;stirish tamoyili. Til &mdash; juda murakkab hodisa, uning tuzilishini, izchil tizimini fahmlab olmay turib, sal bo&#39;lsa-da, uning qonuniyatlarini, o&#39;xshashliklarini o&#39;zlashtirm ay turib, uni yodda saqlab bo&#39;lmaydi. Bola gaplashish, o&#39;qish, eshitish bilan til materiallarini yig&#39;adi, uning qonunlarini o&#39;zlashtiradi. Natijada kishida tilga sezgirlik (til hodisalarini tushunish) xususiyati shakllanadi. 4. Nutqning ifodaliligiga baho berish tamoyili. &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; Bu tamoyil til hodisalarini tushunm ay turib savodli yozish, nutq madaniyati vositalarining xabar berish vazifasini tushunish bilan bir qatorda, uning ifodaliligini (uslubga oid) tushunishni, m azm uninigina emas, balki so&#39;z va nutq birliklarining, tilning boshqa badiiy-tasviriy vositalarining hissiy bo&#39;yoqdorligini ham tushunishni ko&#39;zda tutadi. Bu tamoyilga amal qilish uchun, birinchi navbatda, badiiy adabiyotlardan, shuningdek, tilning uslubiy xususiyatlari aniq ifodalangan boshqa matnlardan foydalanish talab etiladi. Bu esa m atn m azm uni va uning o&#39;ziga xos ,,noziklik&ldquo;larini ham anglab yetishga yordam beradi. 5. Og&#39;zaki nutqni yozma nutqdan oldin o&#39;zlashtirish tamoyili. Bu tamoyil ham kishi nutqining rivojlanishiga ta &rsquo;sir etadi va til o&#39;qitish metodikasini tuzishda xizmat qiladi. M etodika tamoyillari, didaktika tamoyillari kabi, o&#39;qituvchi bilan o&#39;quvchining maqsadga muvofiq faoliyatini belgilashga, ularning birgalikdagi ishlarida qulay yo&#39;nalishni tanlashga yordam beradi, metodikaning fan sifatida nazariy asoslash elementlaridan biri bo&#39;lib xizmat qiladi. Amaliy fanlar uchun amaliyot m uhim rol o&#39;ynaydi. Ona tili o&#39;qitish metodikasi ham amaliy fanlar sirasiga kiradi. Har qanday amaliy xulosalar ishonarli bo&#39;lishi, yuqori ilmiy darajada, ya&rsquo;ni puxta va asosli bo&#39;lishi lozim. M etodika tavsiyalarining ilmiy darajasi, nazariy tasdiqlanishi yuqori saviyada bo&#39;lishi tekshirish metodlarining puxtaligiga ham bog&#39;liq. Tekshirish m etodlari 2 xil: 1. Nazariy tekshirish metodlari. U quyidagi hollarda tatbiq etiladi: a) biror hodisaning m etodik asosini, unga bog&#39;liq boshqa fanlarni o&#39;rganish, qo&#39;yilgan gipotezani asoslash, izlanishning asosiy yo&#39;nalishini belgilashda; b) masala tarixi, xorijiy m aktab tajribalari va mavzuga doir adabiyotlarni o&#39;rganish, tajribani tahlil qilish, m asalaning isbotlanmagan va hal qilinm agan o &#39;rinlarini aniqlash, ilgarigi tajriba bilan hozirgi ahvolni taqqoslash, hozirgi kun talabi bilan baholashda; d) bir-biriga yaqin fanlar (psixologiya, lingvistika, sotsiologiya) ning tekshirish metodlarini, olimlarning tekshirish ishlari tajribasini o&#39;rganish, qulay metodlarni tanlash, o&#39;zining yangi eksperimental metodikasini yaratish, materiallarni tayyorlash maqsadida; e) empirik tajriba yo&#39;li bilan olingan materiallarni tahlil qilish va umumlashtirish, o&#39;qituvchilarning ish tajribasini o&#39;rganish, eksperim ent natijasini tahlil qilish, amaliy tavsiyanomalarni shakllantirishda.

<strong>Annotatsiya: </strong>Mazkur maqolada о&lsquo;quvchilarini kasbga yо&lsquo;naltirishda dastlabki pedagogik jarayonlar tahlil etilgan bо&lsquo;lib, bu jarayonda о&lsquo;qituvchining pedagogik mahorati, kasb tanlashga oid bilim va kо&lsquo;nikmalari, vazifalari, shuningdek kasb tanlashda shaxs hislatlari, о&lsquo;quvchi psixologiyasi, o&lsquo;quvchilarni kasb tanlashga tayyorligini ko&lsquo;rsatuvchi mezonlar mazmuni haqida ma&rsquo;lumot berilgan. Mavzu yuzasidan uslubiy tavsiyalar ishlab chiqilgan. Jamiyatda ta&rsquo;lim tizimini rivojlantirishning strategik yo&rsquo;nalishi &ndash; bu insonning turli sohalarida maqsadli mustaqil faoliyati asosida uning intelekt va ahloqiy rivojlanishidir. Jahonning rivojlangan davlatlari qatori mamlakatimizda ham ta&rsquo;limdagi islohotlar jarayonida mustaqil ta&rsquo;limni rag&rsquo;batlantirish muhim yo&rsquo;nalish sifatida kelmoqda. Pedagogning kasbiy layoqatliligini tarbiyalash fenomenini tadqiq qilishga bir qator olimlarning ishlarida o&rsquo;z ifodasini topgan. Bu mualliflar kasbiy layoqatlilik &ndash; ishonchlilik sifatlari bilan birgalikda o&rsquo;qituvchining kasbiy &ndash; individual hodisa sifatida pedagogik madaniyatini tavsiflaydi degan fikrni olg&rsquo;a surganlar. O&rsquo;z navbatida, kasbiy layoqatlilik tushunchasi, V.A.Slastenin ta&rsquo;kidlaganidek, pedagogning pedagogik faoliyatini amalga oshirishga nazariy hamda amaliy tayyorligining birligini ifodalaydi va uning kasbiy shakllanganligini tavsiflaydi. Bozor iqtisodiyoti sharoitida insonlarning yaxshi yashashida, faoliyatida to`g&rsquo;ri kasb tanlashning ahamiyatini turli xil kasblarning insonga qo`yadigan talablarini; kasblar olami, kasblar shajarasi, O`zbekiston xalq xo`jaligidagi muhim kasblar, kasblar tasniflagichi; kichik mutaxassislar tayyorlash tizimi; kasblar, mehnat shart-sharoitlari, vositalari, fani, maqsadi bo`yicha shajaralanishi, o`quvchilarni o`z qiziqish va moyilliklari, o`z xarakterining o`ziga xos xususiyatlarini, o`z nerv tuzilishi, psixikasi, o`z qobiliyati va ehtiyojlarini kasblar to`ғrisida ma&rsquo;lumot olish maktablarini ayrim kasb mehnat bozori talablari asosida ehtiyojning o`zgarib borishini, salomatligining tanlagan kasbiga mos kelishi, hududda joylashgan o`rta maxsus, kasb-hunar o`quv yurtlarida ta&rsquo;lim yo`nalishini ixtiyoriy tanlashi; o`qishni davom ettirish imkoniyatlari. Kelgusi mavqeini bilishi zarur. O`quvchilar kasblarni tahlil qila olishi; o`zlarining shaxsiy sifatlarini, qiziqishini va salomatlik darajalarini to`g&rsquo;ri baholay olishlari, kasblarning insonga qo`yadigan talablari bilan o`zlarining individual xususiyatlarini taqqoslay olishlari, shaxsiy kasbiy rejalarini tuza olishlari zarur. O`quvchilar Xalq xo`jaligi asoslari bo`limi bo`yicha xalq xo`jaligi sohalarini, xalq xo`jaligida ro`y berayotgan islohotlarni, bozor iqtisodiyoti talablarini, davlat xususiy korxonalarini, kooperasiya, firma, shirkat, konsernlar, ularda ishlab chiqarishni tashkil etish shakllari, texnologik jarayonlar, mahsulotlarni tayyorlash bosqichlari, tabiatni ishlab chiqarishning zararli ta&rsquo;siridan muhofaza qilish, mahsulot qiymatini arzonlashtirish yo`llari, qishloq xo`jaligida ishlab chiqarishning davriyligini, maromli, oqimligi; ishlab chiqarishni rejalashtirish, irrigasiya va meliorasiya ishlarini; mehnat qonunchiligini. Ma&rsquo;lumki,&nbsp;har qanday jamiyatning ravnaqi, ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy barqarorligi uning faqarolarining aqliy jihatdan yetukligi va axloqiy salohiytining yuksak darajada rivojlanganligiga bog&rsquo;liq. Asrlar davomida saqlanib kelinayotgan xalqning boy intelektual merosi hamda umuminsoniy qadriyatlar asosida madaniyat, ma&rsquo;rifat, fan-texnologiya va iqtisodiyotning yangi yutuqlari asosida mukammal tayyorgarlikdan o&rsquo;tgan kadrlarni tayyorlashning yangi tizimini shakllantirish O&rsquo;zbekiston Respublikasi taraqqiyotining muhim shartlaridan biridir. Shu jumladan ta&rsquo;lim, ilm-fan sohasida ham bir qator o&rsquo;zgarishtirishlar kiritilmoqda. Bu o&rsquo;zgartirishlar bevosita kelajak avlodning barkamol shaxs bo&rsquo;lib yetishishiga xizmat qiladi.Ta&rsquo;lim muassasalarida ta&rsquo;lim olayotgan o&rsquo;quvchi yoshlarda umumiy o&rsquo;rta ta&rsquo;limni davom ettirish uchun zarur bo&rsquo;lgan savodxonlik, bilim, ko&rsquo;nikma va malakalar asosida shakllantirish, ta&rsquo;lim oluvchilarga bilim, ko&rsquo;nikma va malakalrning&nbsp;zaruriy hajmini berish,ularda mustaqil fikrlash va tahlil qilish qobiliyatini rivojlantirish maqsadida barcha shart-sharoitlar yaratilgan. Kasblar bo&rsquo;yicha birlamchi bilim, ko&rsquo;nikmalarni shakllantirish uchun professional tashxislash va kasb-hunarga yo&rsquo;naltirish bo&rsquo;yicha choralar amalga oshirilmoqda&sup1;. Bu borada respublikamizda &ldquo; O&rsquo;quvchilarni kasb-hunarga yo&rsquo;naltirish va psixologik-pedagogik tashxis markazi&rdquo; tashkil etilgan. Bu markaz O&rsquo;zbekiston Republikasi Konstitutsiyasi va qonunlarida ko&rsquo;zda tutilgan jamiyat ehtiyoji va mehnat bozori talablari asosida o&rsquo;quvchilarning o&rsquo;z qiziqishlari, qobiliyatlari va sog&rsquo;liqlariga mos bo&rsquo;lgan kasb-hunarlarni tanlashlariga ko&rsquo;maklashadi. Ushbu markaz o&rsquo;quvchi yoshlarni kasb-hunarga yo&rsquo;naltirish va psixologik-pedagogik tashxis sohasidagi yagona davlat siyosatini ishlab chiqish va o&rsquo;rnatilgan tartibga amalga oshirish, O&rsquo;zbekiston Respublikasi Xalq ta&rsquo;limi vazirligining kasb-hunarga yo&rsquo;naltirish respublika tizimini tashkiliy, ilmiy-metodik, axborot- ma&rsquo;lumot va dasturiy ta&rsquo;minlash maqsadida tashkil etilgan. Kasb-hunarga yo&rsquo;naltirish va psixologik-pedagogik tashxis ishlari&nbsp;holatini nazorat qilish, uni takomillashtirish choralarini ko&rsquo;rish, tegishli dasturlar, me&rsquo;yoriy hujjatlar va tavsiyalar ishlab chiqish; mamlakatimizdagi va xorijiy davlatlarning ilg&rsquo;or tajribalarini umumlashtirish, ommalashtirish va hayotga tadbiq etish; barcha bosqichdagi o&rsquo;quvchilarni kasb-hunarga yo&rsquo;naltirish va psixologik-pedagogik hududiy tashxis markazlari va ta&rsquo;lim muassalaridagi kasb-hunarga yo&rsquo;naltirish vazifasi yuklatilgan mutaxassislarning malakasini oshirish bo&rsquo;yicha chora tadbirlar ishlab chiqish; umumiy o&rsquo;rta ta&rsquo;lim maktablari o&rsquo;quvchilarining hayotiy va kasbiy o&rsquo;zligini anglash borasidagi ustuvor dasturlar va muammolar bilan ishlash respublika tashxis markazining eng muhim vazifalaridan hisoblanadi&sup2;.

<strong>Annotasiya:&nbsp; </strong>AQSHning Markaziy Osiyo davlatlari bilan aloqalarining o&rsquo;rnatilishi, AQSHning mintaqada 2015 yildagi C5+1 formulasi, 2019 yildan yangi strategiyaning yaratilishi, AQSHning Markaziy Osiyodagi O&rsquo;zbekiston va Qozog&rsquo;istonga bo&rsquo;lgan alohida etibori. Markaziy Osiyo&nbsp;- Osiyo qit &lsquo;asining ichki qismidagi tabiiy mintaqa. Maydoni 6 mln. km&sup2;. Shimoliy va g&rsquo;arbiy chekkasi&nbsp;Mongoliya, XXR bilan Rossiya Federatsiyasi o&rsquo;rtasidagi davlat chegarasigacha bo&rsquo;lib, sharqi Katta Shinjon, janubi&nbsp; esa&nbsp;Tibet hududidagi Sangpo daryosi va Hind daryosining yuqori qismi bilan o&rsquo;ralgan. Markaziy Osiyo dengiz sathidan ancha baland joylashgan. &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; Markaziy Osiyo deganda, Sovet ittifoqi parchalangandan keyin mustaqillika erishgan beshta musulmon respublikalari: O&rsquo;zbekiston, Qozog&rsquo;iston, Qirg&rsquo;iziston, Turkmaniston va Tojikiston respublikalari va bunda Afg&rsquo;onistonni ham chetlab o&rsquo;tib bo&rsquo;lmaydi. &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; Sovetlar davrida bu hududga O&rsquo;rta Osiyo va Qozog&rsquo;iston atamasi qo&rsquo;llanilgan, 1991 yilda bu besh respublika mustaqillikka erishgandan keyin ham O&rsquo;rta Osiyo va Qozog&rsquo;iston atamasi qo&rsquo;llanishda davom etdi. 1992 yil bu besh respublika rahbarlarining rasmiy uchrashuvi bo&rsquo;lib o&rsquo;tdi. Bu uchrashuvda Markaziy Osiyo atamasini qabul qilishdi. Hozirda bu atama dunyo hamjamiyati tomonidan ham qabul qilingan[1]. Sovet Ittifoqidan keyingi mustaqillikning o&#39;n yilligi davomida Qirg&#39;iziston, Tojikiston, O&#39;zbekiston, Qozog&#39;iston va Turkmaniston iqtisodiy betartiblik va siyosiy repressiyalarni boshdan kechirdi. Natijada islom ekstremizmi kuchayib ketdi. Afg&#39;onistonga yaqin joylashgan geografik joylashuvi tufayli Markaziy Osiyo davlatlari&nbsp; Bush ma&#39;muriyatining e&#39;tiborini o&#39;ziga jalb qilgan edi. Bu esa ularga ma&#39;lum moliyaviy resurslarni taqdim etdi.&nbsp; Qo&#39;shma Shtatlar, o&#39;z navbatida, ushbu mintaqadagi uzoq muddatli xavfsizlik manfaatlarini darhol harbiy bazalarga bo&#39;lgan ehtiyoj bilan muvozanatlashi kerak. &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; AQSHning Markaziy Osiyo davlatlariga bo&rsquo;lgan siyosatining ikkinchi bosqichi 2015 yil C5+1 formulasi qabul qilingunigacha bo&rsquo;lgan davrni qamrab oladi. &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; O&#39;zbekiston ko&#39;p jihatdan Markaziy Osiyo mintaqasi uchun odatiy mamlakatdir. 11 sentyabrdan keyin birinchi prezidentimiz I.A.Karimov Amerikaning Afg&#39;onistondagi harbiy operatsiyasida ajralmas bo&#39;lish uchun juda ko&#39;p harakatlarni amalga oshirdi. U AQSh harbiy-havo kuchlari ixtiyoriga harbiy bazalarni joylashtirdi va Bush ma&#39;muriyati o&#39;z navbatida O&#39;zbekistonga yordamni 150 million dollarga yetkazishni taklif qildi. Birinchi prezidentimiz I.A.Karimov vaqt o&#39;tishi bilan Markaziy Osiyoda AQSh xavfsizligiga jiddiy tahdid tug&#39;dirishi mumkinligini unutmaslik kerakligini aytib o&rsquo;tgan.&nbsp; Bush ma&#39;muriyati harbiy munosabatlarni davom ettirishni O&#39;zbekistonda va boshqa Markaziy Osiyo davlatlarida demokratik islohotlarni amalga oshirish bilan bog&#39;lashga tayyor bo&#39;lishi kerak. Ushbu davlatlar hududida yaratilgan harbiy bazalar Afg&#39;onistondagi hozirgi operatsiyalar uchun qanchalik muhim bo&#39;lmasin, amerikaliklar endi Markaziy Osiyo oxir-oqibat boshqa Afg&#39;onistonga aylanib ketmasligi uchun choralar ko&#39;rishdan manfaatdor. 2005 yil iyul oyi oxirida AQSH Mudofaa vaziri D. Ramsfeld Qirg&#39;iziston va Tojikistonga tashrif buyurdi, shundan so&#39;ng Bishkek Manasdagi aviabaza o&#39;z faoliyatini davom ettirishini e&#39;lon qildi va Tojikiston rahbariyati AQShning Afg&#39;onistondagi harakatlarini qo&#39;llab-quvvatlashini va terrorizmga qarshi kurashni davom ettirishini tasdiqladi . &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; Amerikaning&nbsp; Markaziy Osiyodagi siyosatining yangi bosqichining asosini savdo-sotiqni jadal rivojlantirishga qaratilgan sa&#39;y-harakatlar tashkil qilishi kerak. Markaziy Osiyo mintaqasi haqida gap borar ekan, afg&#39;on muommosini chetlab o&#39;tib bo&#39;lmaydi. Afg&#39;onistondagi o&#39;n yarim yillik urush mintaqa xavfsizligiga o&#39;chmas iz qoldirdi. Davom etayotgan mojaro, Markaziy Osiyo rahbarlari uchun tashqi xavfsizlikka oid eng muhim tashvishligicha qolmoqda. Markaziy Osiyo hukumatlari uzoq vaqtdan beri Afg&#39;onistonning o&#39;zini o&#39;zgartira olish qobiliyatiga beparvolik bilan qarashadi va Markaziy Osiyoning janubiy chegarasi bo&#39;ylab beqarorlik paydo bo&#39;lishidan qo&#39;rqishadi. Shuningdek, Amerika Qo&#39;shma Shtatlari va Xavfsizlikka ko&#39;maklashish xalqaro kuchlari (ISAF) tomonidan olib borilayotgan strategiyaga ishonchsizlik bilan qaraladi. Ushbu strategiya Tolibonning tayanchlari va mamlakat janubida to&#39;plangan kuchlarga qaratilib, shimolni nisbatan qarovsiz qoldirdi. 2006 yilning yozida amerikalik harbiylar uchun kutilmagan Tolibon harakatining keskin faollashuvi qayd etildi va bu isyonchi sindikat deb atalmish (Tolibon va bir qator odamlar) o&#39;rtasidagi ziddiyatning yangi bosqichi boshlandi. 2007 yilda AQSh ma&#39;muriyati Afg&#39;onistondagi vaziyat noqulay yo&#39;nalishda rivojlanib borayotganini tan oldi va 2008 yil sentyabr oyida terrorizmga qarshi urushning Afg&#39;oniston-Pokiston frontidagi harakatlar strategiyasini qayta ko&#39;rib chiqishga majbur bo&#39;ldi. 2007 yilda o&#39;sish 2008 yil Afg&#39;onistondagi Amerika kontingenti va NATO kuchlarining soni 10 ming kishiga ko&#39;pligi salbiy tendentsiyalarni qaytarish uchun yetarli emas edi[2]. &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; Qozog&#39;iston va Ostona bilan chegara va bojxona nazoratini takomillashtirish, ofitserlarni tayyorlash, qurolli kuchlarni qayta jihozlash va dengiz flotini rivojlantirish, Nunn-Lyugar dasturini amalga oshirish bo&#39;yicha hamkorlik. AQSh ma&#39;muriyati Qozog&#39;iston rahbariyatini maqtashni chetlab o&#39;tmadi, balki Ostona Markaziy Osiyodagi yetakchisi ekanligini ham aniq tan oldi. 2006 yil may oyida Qozog&#39;iston AQSh vitse-prezidentining ikki tomonlama munosabatlar tarixidagi ikkinchi tashrifi bilan taqdirlandi; 2006 yil sentyabr oyida N.A. Nazarboyev Vashingtonga rasmiy tashrif buyurdi va Jorj Bushning ikkinchi prezidentlik davrida Oq uyda qabul qilingan mintaqadagi yagona davlat rahbari bo&#39;ldi. 2007 yil oxirida Qozog&#39;iston AQSh ma&#39;muriyatidan katta siyosiy va ramziy &quot;mukofot&quot; oldi - Ostona 2010 yilda EXHTga rais bo&#39;lishiga rozilik bildirdi[3]. &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; Obama ma&#39;muriyati Markaziy Osiyo mamlakatlari bilan siyosiy muloqotni faollashtirdi. 2009 yil aprel oyida AQSh Prezidenti sivilizatsiyalar alyansining Istanbul forumida ishtirok etib, Qozog&#39;iston parlamenti yuqori palatasi raisi K.K. Tokayev bilan suhbatda bo&rsquo;ldi. Tokayev bilan suhbatda B. Obama AQSh-Qozog&#39;iston munosabatlari &quot;strategik xarakterga ega&quot; ekanligini tasdiqladi va Markaziy Osiyo, birinchi navbatda Qozog&#39;istonga tashrif buyurishni rejalashtirayotganini e&#39;lon qildi. 2009 yil may oyida Qozog&#39;iston tashqi ishlar vaziri Vashingtonga tashrif buyurgan bo&#39;lsa, iyul oyida AQSh Davlat kotibining siyosiy masalalar bo&#39;yicha muovini V. Berns boshchiligidagi AQSh davlat departamenti delegatsiyasi mintaqa davlatlariga safar uyushtirdi. O&#39;zbekiston bilan munosabatlardagi inqirozni bartaraf etish Obama ma&#39;muriyatining Markaziy Osiyo siyosatining ustuvor yo&#39;nalishiga aylandi. Davlat departamenti rasmiylari O&#39;zbekiston rahbariyatiga Vashington &quot;umumiy manfaatlar va o&#39;zaro hurmatga&quot; tayanib, Toshkent bilan &quot;aloqalarni mustahkamlashga&quot; va birgalikda &quot;kelishmovchiliklarni ishlab chiqishga&quot; tayyorligini aytdi; O&rsquo;zbekiston rahbariyati,&nbsp;&nbsp;&nbsp; &nbsp;Obama&nbsp; administrationmuriyati tomonidan namoyish qilingan &quot;demokratiyani yoyish siyosati bilan bog&rsquo;liq&quot; &quot;pragmatizm&quot; ni yuqori baholadi. O&#39;zbekiston yana AQShga o&#39;z havo hududidan Afg&#39;onistonga harbiy yuklarni yetkazib berish uchun foydalanishga ruxsat berdi. O&#39;zbekiston Mudofaa vazirligi harbiy kadrlarni tayyorlash bo&#39;yicha o&#39;zaro aloqalarni tiklashni nazarda tutuvchi bitimni imzoladi. 2009 yil oxirida Qo&#39;shma Shtatlar va O&#39;zbekiston birinchi yillik ikki tomonlama maslahatlashuvlarni o&#39;tkazdilar, natijada 2010 yilga mo&#39;ljallangan hamkorlik rejasi qabul qilindi, bu dastur, Amerika harbiy texnika va uskunalarini O&#39;zbekistonga yetkazib berishni qayta tiklashni nazarda tutadi. . &quot;Xorijiy harbiy moliyalashtirish&quot; va terrorizmga qarshi kurashda va ommaviy qirg&#39;in qurollarini tarqatishda o&#39;zaro aloqalarni kengaytirish. Afg&#39;onistonda harakat strategiyasini qaror qilib, Vashington 2009 yil dekabr oyining o&#39;rtalarida Markaziy Osiyo mamlakatlariga nisbatan siyosiy maqsadlarni ishlab chiqdi. Umuman olganda, Markaziy Osiyo davlatlari o&#39;rtasida mintaqaviy integrasiyalashuv AQSh siyosatining uzoq muddatli maqsadi bo&#39;lib kelgan[4].&nbsp; &nbsp;

<strong>YOSHLAR TASHKILOTLARI BILAN ISHLASHDA&nbsp; HAMKORLIKKA ASOSLANGAN PEDAGOGIK TEXNOLOGIYALAR MODELLARI HAMDA ULARNI ILMIY LOYIHALASH</strong> <strong>Axralova Marg&lsquo;uba Akmalxanovna</strong> Namangan Davlat Universiteti mustaqil izlanuvchisi E-pochta: marjonaaxralova1@gmail.com <strong>https://doi.org/10.5281/zenodo.15384782</strong> <strong>Anotatsiya: </strong>Yoshlar pedagogikasi &mdash; bu o&lsquo;rta va katta yoshdagi yosh avlod (asosan 14&ndash;30 yosh oralig&lsquo;idagi) vakillarini tarbiyalash, o&lsquo;qitish, ijtimoiylashtirish jarayonini o&lsquo;rganuvchi maxsus pedagogik fan sohasidir. U pedagogikaning umumiy qonuniyatlariga asoslangan bo&lsquo;lsa-da, aynan yoshlar davri psixologiyasi, ijtimoiy mavqei, ehtiyojlari, intellektual va ma&rsquo;naviy o&lsquo;sishi bilan bog&lsquo;liq xususiyatlarni chuqur tahlil qiladi. Ushbu maqolada yoshlar tashkilotlari bilan ishlashda&nbsp; hamkorlikka asoslangan pedagogik texnologiyalar modellari hamda ularni ilmiy loyihalash haqida ma&rsquo;lumotlar berilgan. <strong>Kalit so&lsquo;zlar: </strong>raqamli transformatsiya, &nbsp;sotsiokultur, intersubyektivlik, ijtimoiy konstruktsionizm, kooperativ ta&rsquo;lim, aksiologik integratsiya nazariya, birgalikdagi maqsadlar, samarali ijtimoiy interaktsiya.

<em>Insoniyat</em><em> yerda 2 million yildan ortiq vaqt davomida mavjud bo&lsquo;lib, bu davrning 99% dan ortig'i ovchi bo&lsquo;lgan. Va faqat so&lsquo;nggi 10 000 yil ichida odamlar hayvonlar va o&lsquo;simliklarni ko&lsquo;paytirishni o&lsquo;rgandilar. Bizning bilimlarimiz ekinlarning rivojlanishini boshqarish, ularning oilasi bilan munosabatlari va bir qator takomillashtirilgan navlarda, shu jumladan tritikale yaratishda namoyon bo&lsquo;ladigan xususiyatlarning irsiyatiga asoslanadi. Tritikale bug'doy va javdarni kesib o&lsquo;tish natijasidir. Ma'lumki, tritikale madaniyati inson ongining mahsulidir, ya'ni tabiatda mavjud bo&lsquo;lmagan texnogen o&lsquo;simlik. Ushbu madaniyatni yaratishning asoschisi shotlandiyalik olim A. S. Uilson bo&lsquo;lib, u birinchi marta 1875 yilda bug'doyni javdar bilan kesib o&lsquo;tgan va steril o&lsquo;simliklar olgan. Biroz vaqt o&lsquo;tgach, 1888 yilda nemis olimi V. Rimpau birinchi unumdor bug'doy-javdar gibridini oldi. Keyinchalik 1918 yilda Saratov ilmiy stantsiyasida minglab bug'doy-javdar duragaylari olindi. Uning nomi Tritikum (bug'doy) va Secale (javdar). tritikale 1935 yilda nemis olimi Tschermak tomonidan yozilgan. O&lsquo;zbekistonda tritikale faqat hayvonlar uchun ozuqa uchun ishlatiladi. Buni Prag-1 Respublikasida yaratilgan navlar tasdiqlaydi; naqsh; Mnogozernaya-2; Prag kumush em-xashak yo&lsquo;nalishi. Ilgari bug'doy kabi bu ekinga qiziqish unchalik katta bo&lsquo;lmagan, chunki respublikada paxta sektori rivojlangan. Yaqinda ushbu ekinning 750 dan ortiq namunalari bo&lsquo;lgan O&lsquo;simlikshunoslik institutida to&lsquo;plangan tritikale kollektsiyalaridan erta va qurg'oqchilikka, issiqlikka va tuzga chidamli navlarni ajratib olish bo&lsquo;yicha ba'zi ishlar olib borildi. Erta tritikale navlarini yaratishda ma'lum yutuqlarga erishildi, ayniqsa 1996 yildan beri CIMMYT bilan birgalikda ishlagandan so&lsquo;ng, natijada agroekologik tadqiqotlar jarayonida yangi tritikale navlarini o&lsquo;rganish va yaratish bo&lsquo;yicha ikki tomonlama shartnoma tuzildi. naslchilik uchun yangi manba materiallari olindi. Qirg'iz olimlari bilan birgalikdagi ishlar natijasida yuqorida o&lsquo;rganilgan istiqbolli tritikale liniyalaridan ikkita tritikale liniyasi o&lsquo;tkazildi. Bir necha yil o&lsquo;tgach, ikkala liniya, Alyosha va MISSIM deb nomlangan navlar. Qirg'izistonda ozod qilindi. Uzoq muddatli tadqiqotlar natijasida iqtisodiy jihatdan qimmatli xususiyatlari bilan farq qiluvchi meksikalik tritikalening bir nechta navlari aniqlandi. Ulardan ikkitasi Norman va Farhod 2000 yilda O&lsquo;zbekiston Respublikasi SVTCGA o&lsquo;tkazilgan. 2005 yilda O&lsquo;zbekistonda chiqarilgan. Yangi Norman navi non pishirish uchun javob beradi. Bu navning pishirish sifati bug'doyga yaqin, chunki bu tritikale, ehtimol, tritikale bug'doydan ikkita genom va javdardan faqat bittasini olishi tufayli hosil bo&lsquo;lgan. Shunday qilib, tritikale donidan nafaqat chorva mollari uchun konsentrlangan ozuqa sifatida va pishirishda foydalanish mumkin. Biz erta pishadigan, serhosil va turar joy, kasalliklar va ekstremal sharoitlarga (tuz, qurg'oqchilik, issiqlik) chidamli, yuqori sifatli, yashil va quruq vaznli navlarni yaratishni maqsadga muvofiq deb bilamiz. Ushbu maqsadlar uchun biz ushbu maqolada keltirilgan naslchilik uchun qimmatli manba materiali sifatida istiqbolli tritikale navlariga ega bo&lsquo;lgan viloyat selektsionerlariga tavsiya qilamiz.</em>

Lesson Study – bu o'quv jarayonidagi bilimlarni takomillashtirishga qaratilgan darsdagi tadqiqotning maxsus shaklini tavsiflovchi pedagogik yondashuvdir. Shu maqsadda "LESSON-STUDY" metodikasi orqali ta'lim tizimini yanada rivojlantirish zarur deb hisoblaymiz. Lesson Study ham tajribali, ham yangi boshlanuvchi o'qituvchilarni yaxshilashga yordam beradi. Chunki birgalikda rejalashtirish, birgalikda kuzatish, birgalikda tahlil qilish natijasida o'qituvchilarda ham ta'limga "birgalikda qarash" shakllanadi.

Ushbu maqolada zamonaviy ta&rsquo;lim va innovatsion texnologiyalarda modulli yondashuvning mazmuni, maqsadi va vazifalari yoritib berilgan. Shu bilan birgalikda modul dasturini ishlab chiqish uchun asosiy g&lsquo;oyalarni ajaratib olish va blok-modullarda strukturalashtirish, so&lsquo;ngra kompleks didaktik maqsadlarni&nbsp; shakllantirish talab etilishi koʻrsatilib o&rsquo;tilgan.

Diskurs &ndash; ekstralingvistik omillar bilan birgalikda uyg&lsquo;un, voqelik nuqtai nazaridan qaralayotgan matn, maqsadli harakat sifatida odamlarning o&lsquo;zaro munosabati va ularning ongli mexanizmlari (kognitiv jarayonlari)ning tarkibiy qismi sifatid ko&lsquo;rib chiqiladigan nutqdir. Ushbu maqolada hozirgi zamon tilshunoslikda dolzarb bo&lsquo;lgan diskurs tushunchasi va uning lingvokulturologik talqini yoritilgan.

Iqtisodiy jinoyatlar o&#39;zlarining huquqiy tabiatiga ko&#39;ra jinoyatlarning eng murakkab toifalari sifatida tan olingan va turli davlatlarda eng keng tarqalgan, bizning davlatimiz ham bundan mustasno emas. Iqtisodiy jinoyatlar ko&#39;plab yetakchi davlatlar uchun dolzarb muammo bo&#39;lib, uni milliy darajada bartaraf etib bo&#39;lmaydi. Iqtisodiy jinoyatlarga qarshi kurashda har doim ham samaradorlik faqat tegishli organlarning birgalikdagi xalqaro sa&#39;y-harakatlari bilan ta&#39;minlanishi mumkin. Shu maqsadda bir vaqtlar Interpol kabi huquqni muhofaza qiluvchi tashkilot tuzilgan. Iqtisodiy jinoyatlarga qarshi kurash qayd etilgan xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi hamjamiyat faoliyatidagi yagona muhim yo&lsquo;nalish emas. Terrorizm, odam savdosi, yuqori texnologiyalar sohasidagi jinoyatlar, giyohvand moddalar savdosi, uyushgan jinoyatchilik kabi bir xil darajada jiddiy jinoiy harakatlar haqida ham unutmaslik kerak.

<em>Sog&rsquo;lom turmush tarzi &ndash; sog&rsquo;liqni saqlash hamda mustahkamlashga, ish qobilyatining yuqori darajalarini ta&rsquo;minlashga, faol uzoq umr ko&rsquo;rishga qaratilgan, ilmiy asoslangan tibbiy va gigieik me&rsquo;yorlarga asoslangan gigienik xulq-atvor, ya&rsquo;ni insonlarning sog&rsquo;lig&rsquo;ini saqlash va mustahkamlashga qaratilgan turmush tarzi. Sog&rsquo;lom turmush tarziga amal qilish natijasida organizm zarur ozuqa moddalar bilan ta&rsquo;minlanadi, energiya darajasi oshib jismoniy faollik yaxshilanadi, buning natijasida immunitet tizimi mustahkamlanadi va kasalliklar havfi kamayadi. Shunday ekan salomatlik yaxshi hayotning muhim tayanchi va insoniyat qadimdan intilib kelayotgan maqsaddir. Sog&lsquo;liqni saqlash savodxonligini oshirish esa barcha aholi salomatligini yaxshilashning asosiy, iqtisodiy va samarali usullaridan biridir. Sog&lsquo;lom hayot qurilishiga ko'maklashish davlat, jamiyat va oilalarning birgalikdagi harakatlarini talab qiladi. Hozirgi jamiyatda, butun xalqning sog&lsquo;liqni saqlash savodxonligi darajasi doimiy ravishda oshib borsagina, biz sog&lsquo;lom mamlakatni qurishimiz mumkin.</em>

<strong>BARQAROR IQTISODIY RIVOJLANISHDA YASHIL ENERGETIKANING ISTIQBOLLARI</strong> <strong>&nbsp;</strong> <strong><em>Rustamov Olimjon Murodovich</em></strong> <em>&ldquo;Navoiyazot&rdquo; AJ, &ldquo;Axborot tahlil, xarajatlarni kamaytirish va resurslarni tejash&rdquo; boshqarmasi boshlig&lsquo;i</em> <em>&nbsp;</em> <strong><em>https://doi.org/</em></strong><strong><em>10.5281/zenodo.14796038</em></strong> <strong><em>&nbsp;</em></strong> <strong><em>Annotatsiya.</em></strong><em> Ushbu maqolada yashil iqtisodiyot va barqaror rivojlanishning o&rsquo;zaro bir-biriga ta&rsquo;siri ko&rsquo;rib chiqilgan. Yashil iqtisodiyot barqaror iqtisodiy rivojlanishning yorqin hamda ideal modeli hisoblanib, u hayotning barcha jabhalariga ta&rsquo;sir qiladi. Uning kontseptsiyasi qashshoqlik va kambag&rsquo;allik ko&rsquo;rinishlarini kamaytirish va aholining turmush tarzini yaxshilash hamda farovonlik darajasini oshirishda muhim ahamiyatga ega. Shuni ta&rsquo;kidlash kerakki, barqaror rivojlanish jarayonini faollashtirishga yashil iqtisodiyot dasturini amalga oshirish va sog&rsquo;lom muhitni yaratish orqali erishish mumkin. Bunda moddiy va insoniy boyliklardan samarali foydalanish, &ldquo;yashil ish joylari&rdquo;ni yaratishni qo&rsquo;llab-quvvatlash, barcha tabiiy resurslardan oqilona foydalangan holda kelajak avlodlarga o&rsquo;ziga tegishli resurslardan ishlatish huquqini berish va boylikning adolatli taqsimlanishini ta&rsquo;minlash nazarda tutiladi. </em> <strong><em>Kalit so&rsquo;zlar:</em></strong><em> iqtisodiy o&rsquo;sish, moliyaviy barqarorlik, atrof-muhit, ifloslanish, qashshoqlik, yashil iqtisodiyot, rivojlanish, investitsiyalar, energiya. </em> &nbsp; <strong>ПЕРСПЕКТИВЫ ЗЕЛЕНОЙ ЭНЕРГЕТИКИ В УСТОЙЧИВОМ ЭКОНОМИЧЕСКОМ РАЗВИТИИ</strong> <strong>&nbsp;</strong> <strong>Рустамов Олимжон Муродович-начальник Управления &ldquo;</strong><strong>И</strong><strong>нформационный анализ, снижение затрат и ресурсосбережение </strong> <strong>АО &ldquo;Навои</strong><strong>йа</strong><strong>зот&rdquo;</strong> <strong>&nbsp;</strong> <strong><em>Аннотация.</em></strong><em> В данной статье рассматривается взаимодействие зеленой экономики и устойчивого развития. Зеленая экономика считается яркой и идеальной моделью устойчивого экономического развития, которая затрагивает все аспекты жизни. Ее концепция важна для сокращения бедности и лишений, улучшения образа жизни населения и повышения уровня благосостояния. Следует отметить, что ускорение процесса устойчивого развития может быть достигнуто путем реализации программы зеленой экономики и создания здоровой окружающей среды. Это включает в себя эффективное использование материальных и человеческих ресурсов, поддержку создания &laquo;зеленых рабочих мест&raquo;, рациональное использование всех природных ресурсов, предоставление будущим поколениям права использовать свои собственные ресурсы и обеспечение справедливого распределения богатства.</em> <strong><em>Ключевые слова:</em></strong><em> экономический рост, финансовая стабильность, окружающая среда, загрязнение, бедность, зеленая экономика, развитие, инвестиции, энергетика.</em> <em>&nbsp;</em> <strong>PROSPECTS OF GREEN ENERGY IN SUSTAINABLE ECONOMIC DEVELOPMENT</strong> <strong>&nbsp;</strong> <strong>Olimjon Murodovich Rustamov -Head of the Information Analysis, Cost Reduction and Resource Conservation Department</strong> <strong>Navoiazot</strong> <strong>&nbsp;</strong> <strong><em>Abstract. </em></strong><em>This article examines the interrelationship between the green economy and sustainable development. The green economy is considered a bright and ideal model of sustainable economic development, which affects all aspects of life. Its concept is important in reducing poverty and deprivation, improving the lifestyle of the population and increasing the level of well-being. It should be noted that the activation of the sustainable development process can be achieved through the implementation of a green economy program and the creation of a healthy environment. This involves the effective use of material and human resources, supporting the creation of &ldquo;green jobs&rdquo;, rational use of all natural resources, granting future generations the right to use their own resources, and ensuring a fair distribution of wealth.</em> <strong><em>Keywords:</em></strong><em> economic growth, financial stability, environment, pollution, poverty, green economy, development, investments, energy.</em> &nbsp; <strong>Kirish.</strong> So&rsquo;nggi yillarda yashil iqtisodiyot hamda uning barqaror rivojlanishga ta&rsquo;sirini o&rsquo;rganish ko&rsquo;pgina tadqiqotchilar uchun muhim va dolzarb mavzulardan biri bo&rsquo;lib hisoblanmoqda. Yashil iqtisodiyot - bu asosan mamlakat iqtisodiyotini yaxshilash hamda uni rivojlantirish, ekologik xavflarni kamaytirishga qaratilgan mexanizmdir. U iqlimdagi ifloslanishni kamaytirish orqali ekologiyani yaxshilaydi. Bundan tashqari, u bandlik hamda investitsiya imkoniyatlarini oshirishda, qashshoqlik va kambag&rsquo;allikni bartaraf etishga olib keladigan moddiy va inson resurslari bilan ta&rsquo;minlashda, va ijtimoiy sinflar o&rsquo;rtasidagi tafovut bu esa o&rsquo;z navbatida resurslarni kelajak avlodlarga ularning kelajagini ta&rsquo;minlash uchun xizmat qiladigan tarzda saqlashda muhim rol o&rsquo;ynaydi. Birlashgan Millatlar Tashkilotining Atrof-muhit bo&rsquo;yicha Dasturi (UNEP) yashil iqtisodiyotni inson farovonligini yaxshilash, shu bilan birga ekologik xavflarni va ekologik resurslar tangisligini sezilarli darajada kamaytiradigan mexanizm deb ta&rsquo;riflaydi. Oddiy qilib aytganda, bu kamroq uglerod chiqindilarini ishlab chigarishga hamda barcha ijtimoiy guruhlarni resurslar bilan ta&rsquo;minlashga urg&rsquo;u beradigan iqtisodiyot. Resurslar samaradorligi bilan energiya sarfini oshirish orqali ifloslanish va uglerod chiqindilarini kamaytirishga qaratilgan.[1] Yashil moliyalashtirishni rivojlantirish mamlakatimiz uchun atrof-muhitni muhofaza qilish mexanizmlarini yaratish, ekologiya sifatini yaxshilash, ifloslantiruvchi chiqindilarni nazorat qilish, yashil sanoatni rivojlantirish va ishlab chiqarish texnologiyasini rivojlantirishda rag&rsquo;batlantirishning muhim asos bo&rsquo;lib hisoblanadi. Yashil moliya kuchli ifloslantiruvchi korxonalarga nafaqat ishlab chiqarish va rivojlantirish usullariga yangi talablarni qo&rsquo;yishi va ularni sanoat transformatsiyasi va modernizatsiyasini rag&rsquo;batlantirishi mumkin, balki yashil loyihalar hamda yashil texnologiyalarni rivojlantirishni rag&rsquo;batlantirishi, iqtisodiyot va atrofmuhitni birgalikda yaxshilashga imkon berishi ham mumkin. [2] Yashil iqtisodiyot milliy iqtisodiyotlar uchun inqirozni yengish uchun uzoq muddatli strategiya sifatida tavsiflangan. U iqtisodiyotni tiklash, qashshoqlikni bartaraf etish maqsadlari bilan bir qatorda barqaror rivojlanish uchun tabiiy boyliklardan foydalanishni ta&rsquo;minlab iqtisodiy o&rsquo;sish va rivojlanishni rag&rsquo;batlantirishga qaratilgan hamda itimoiy rivojlanishdagi taraqqiyotni qo&rsquo;llab-quvvatlaydi.[3] Boshqa tomondan, dunyo aholisining ko&rsquo;payishi, ehtiyojlarning xilma-xilligi hamda iste&rsquo;mol madaniyatining o&rsquo;zgarishi va isrofgarchilikning ko&rsquo;payishi bilan bir qatorda, qanoat, tejamkorlik, kamroq narsaga qanoat qilish va boshqalar kabi diniy-madaniy qadriyatlarning yemirilishi ham dunyoda resurslarning haddan tashqari ko&rsquo;p iste&rsquo;mol qilinishiga, noto&rsquo;g&rsquo;ri foydalanishga va atrof-muhitning ifloslanishiga olib keladi. Bu faktlar nafaqat hukumatlarning uglerod emissiyasini nazorat qilib ekologiyaga ko&rsquo;proq e&rsquo;tibor qaratishiga ta&rsquo;sir ko&rsquo;rsatadi, balki, moliya institutlari hamda individual investorlarning investitsiya kontseptsiyasini o&rsquo;zgartiradi. Buning natijasida yashil moliya hamda ekologik,ijtimoiy va boshqaruv jarayonlari jadal rivojlanmoqda. Yashil iqtisodiyot ekologik xavflari va resurslar tangisligini sezilarli darajada kamaytirishga qaratilganligi bois, past darajadagi uglerod, resurslardan ogilona foydalanish va timoly integratsiyani joriy qilish mumkin. Shu nuqtai nazardan, yashil iqtisodiyot shamol energiyasidan foydalanish kabi yangi alternativalardan foydalanishi mumkin. Shamol energiyasi elektr energiyasiga bo&rsquo;lgan ehtiyojning 47 foizini, isitish uchun 25 foizini va transport uchun 22 foizini qondira oladi. Quyosh energetikasi darajasiga kelsak, u 2009 yilga nisbatan 66 foizga o&rsquo;sgan bo&rsquo;lsa, 2010 yil oxirida fotoelektr qurilmalari kichik va qisqa xarajat evaziga dunyoda 35 ming megavatt quvvatga, 35 yadroviy reaktorga teng quvvatga erishdi. Ma&rsquo;lumki, yashil iqtisodiyot tabiatning ahamiyati va investitsiya foydasini anglatadi.[5] Yashil iqtisodiyot resurslar va energiyadan optimal foydalanadi, shu sababli tartibsiz foydalanish uchun ishlab chiqarilmagan, balki atrof-muhitni uyg&rsquo;unlashtirish va saqlash maqsadida ishlab chiqarilgan. Shunday qilib, barqaror iqtisodiy o&rsquo;sish bilan yashil iqtisodiyotni rag&rsquo;batlantirishga erishish global iqtisodiyotni uzoq davom etadigan tanazzul, ish joylarini yo&rsquo;qotish va qashshoqlikning kuchayishi bosqichidan qutqaradi. <strong>Asosiy qism.</strong> Iqlim o&rsquo;zgarishi, ifloslanish va resurslarning kamayishi kabi tobora ortib borayotgan ekologik muammolarga duch kelayotgan dunyoda yashil iqtisodiyot kontseptsiyasi katta qiziqish uyg&rsquo;otdi. Yashil iqtisodiyot - bu inson farovonligi va ijtimoiy tenglikni yaxshilash, shu bilan birga ekologik xavf va ekologik tanqislikni sezilarli darajada kamaytirishga qaratilgan iqtisodiyotdir. Ushbu maqola yashil iqtisodiyotga o&rsquo;tishning asosiy tamoyillari, afzalliklari va muammolarini o&rsquo;rganadi. Yashil iqtisodiyotning asosiy tamoyillari: