Academic literature on the topic 'Bogusław Wolniewicz'

The first Ukrainian translation of the text by Boguslaw Wolniewicz " Let's protect schools". Boguslaw Wolniewich (1927-2017) is a new figure in Ukrainian information space. This Warsaw professor and visiting professor at a number of leading American and European universities, a member of the International Wittgenstein Society, also known for his journalistic activities, including appearances in the press, radio and television, and lectures on YouTube where he became a real star of the Internet. The main areas of his thought were logic, metaphysics, ethics, philosophy of religion and philosophy of law, but he gained the most recognition as the creator of the ontology of the situation, as translator and commentator of Ludwig Wittgenstein, as well as a critic of freudianism, phenomenology, postmodernism, marxism and religious fundamentalism. In his opinion, school reform cannot destroy the authority of a teacher – even for the sake of introducing the latest foreign educational models. Wolniewicz defends the ideals of the classical school, which should give students scientifically sound knowledge, not just practical recipes for survival in society. He emphasizes that the main task of the school is education, and education can appear in it only as a valuable by-product – as doping. The school educates only through learning: through its content, its level, its requirements and its appropriate organization. Wolniewicz warns against the dominance of bureaucracy in the school, and sees the mission of the state in ensuring educational autonomy. A school should not be a profit-oriented institution or a means of building the personal career of an official.

The first Ukrainian translation of the text by Boguslaw Wolniewicz "Scientific criticism and criteria of scientific character". Boguslaw Wolniewicz (1927-2017) is a new figure in Ukrainian information space. This Warsaw professor and visiting professor at a number of leading American and European universities, a member of the International Wittgenstein Society, also known for his journalistic activities, including appearances in the press, radio and television, and lectures on YouTube where he became a real star of the Internet. The main areas of his thought were logic, metaphysics, ethics, philosophy of religion and philosophy of law, but he gained the most recognition as the creator of the ontology of the situation, as translator and commentator of Ludwig Wittgenstein, as well as a critic of freudianism, phenomenology, postmodernism, marxism and religious fundamentalism. In his view, philosophy is an attempt to rationally grasp problems on which there is no scientific knowledge. Along with the chaos in modern social life, the role of philosophy is constantly growing. Philosophy expresses theses that through common sense anyone can reach, if they think deeply enough. Therefore, there are no innovative things in it. It is about providing tools for the formation of clear thoughts, which, in turn, make it possible to distinguish between truth and falsehood in all non-scientific knowledge, in particular because it relates to the problems of philosophy and education.

The article has two purposes: the argumentative one, which is to present the problem of the authority of judges in democracy, and the argumentative and historical one, which is to outline Bogusław Wolniewicz’s philosophy of politics. The theoretical approach to the title issue has become a necessity after the Polish constitutional crisis, which questioned the so-called myth of the non-political character of judicature in 2015. In the on-going discussion, opposite positions have been formulated. They can be referred to as relativism and objectivism (the latter proclaims judicial apoliticality in the personal, jurisprudential and ideological sense). Advocating the legal relativism, I aim to bring out the roots of objectivism that lead us to the Roussonian democratism (contrasted with the Jeffersonian one).

The aim of this article is to present a method of creating deontic logics as axiomatic theories built on first-order predicate logic with identity. In the article, these theories are constructed as theories of legal events or as theories of acts. Legal events are understood as sequences (strings) of elementary situations in Wolniewicz′s sense. On the other hand, acts are understood as two-element legal events: the first element of a sequence is a choice situation (a situation that will be changed by an act), and the second element of this sequence is a chosen situation (a situation that arises as a result of that act). In this approach, legal rules (i.e., orders, bans, permits) are treated as sets of legal events. The article presents four deontic systems for legal events: AEP, AEPF, AEPOF, AEPOFI. In the first system, all legal events are permitted; in the second, they are permitted or forbidden; in the third, they are permitted, ordered or forbidden; and in the fourth, they are permitted, ordered, forbidden or irrelevant. Then, we present a deontic logic for acts (AAPOF), in which every act is permitted, ordered or forbidden. The theorems of this logic reflect deontic relations between acts as well as between acts and their parts. The direct inspiration to develop the approach presented in the article was the book Ontology of Situations by Boguslaw Wolniewicz, and indirectly, Wittgenstein’s Tractatus Logico-Philosophicus.

Przedmiotem niniejszej rozprawy są wybrane zagadnienia z twórczości wybitnego polskiego filozofa Bogusława Wolniewicza. Zakres tematyczny pracy obejmuje niewielki jedynie fragment jego bogatej twórczości filozoficznej, mianowicie zagadnienia, które określamy ogólnie jako etykę życia. Składają się na to zarówno rozstrzygnięcia dotyczące konkretnych kwestii bioetycznych, jak i ogólniejsze rozważania nad człowiekiem. Celem pracy jest więc przedstawienie poglądów Bogusława Wolniewicza dotyczących ważnych dla współczesnego społeczeństwa problemów bioetycznych oraz zagadnień z zakresu antropologii filozoficznej. Praca składa się z dwóch rozdziałów: pierwszy nosi tytuł Wobec kontrowersji bioetycznych, a drugi - Wobec bytu ludzkiego. Rozdział pierwszy prezentuje poglądy Wolniewicza na istotne społecznie i moralnie zagadnienia bioetyczne, takie jak aborcja, eutanazja, transplantacje, biotechnologia i fenomen śmierci. W rozdziale drugim przedstawiono poglądy Bogusława Wolniewicza na naturę człowieka w szerszym kontekście filozoficznym. Opis bytu ludzkiego w ujęciu filozofa zawiera zagadnienia związane z istnieniem i niezmiennością natury ludzkiej, wrodzonością i stałością charakteru oraz z sumieniem człowieka. Wobec wszystkich wymienionych kwestii filozof zajmuje wyraźne stanowisko, wynikające z wiedzy o uwarunkowaniach ludzkiej natury. Działalność Bogusława Wolniewicza jest o wiele szersza niż zagadnienia przedstawione w niniejszej rozprawie. Filozof jest cenionym logikiem, twórcą systemu ontologii sytuacji. Nie stworzył wprawdzie własnego systemu filozoficznego, lecz jego poglądy zasługują na szczególną uwagę w naszym świecie, w którym nabierają intensywności procesy relatywizowania się wartości i zwiększa się zamęt moralny. Jego głos wnosi ład myślowy w chaos twierdzeń generowanych ideologią i emocjami, przy czym bardzo często filozof wskazuje na problemy moralne przemilczane przez ogół jako niewygodne, a przez intelektualistów jako niepoprawne politycznie. Wolniewicz tworzy swoją filozofię w zgodzie z logiką i własnym sumieniem. Bogusław Wolniewicz urodził się 22 września 1927 roku w Toruniu1. W tym mieście rozpoczął w 1934 roku naukę w polskiej szkole powszechnej. Wojna przerwała jego edukację, ale od listopada 1939 roku kontynuował naukę w niemieckiej szkole powszechnej dla Polaków. Od 1941 roku pracował w przedsiębiorstwie budowlanym, a praca ta była jednocześnie związana z dwuletnią nauką zawodu. Od 1945 roku był uczniem Liceum im. Królowej Jadwigi w Toruniu, a po zdaniu egzaminów maturalnych odbył w latach 1947-1951 studia na Wydziale Filozofii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Jego nauczycielami byli m in. Tadeusz Czeżowski, Henryk Elzenberg, Tadeusz Szczurkiewicz i Kazimierz Sośnicki. W 1951 roku uzyskał dyplom magistra filozofii i podjął pracę jako asystent w Katedrze Logiki UMK. W 1953 roku porzucił karierę akademicką, nie godząc się na ograniczenie swobody badań. Przez trzy lata zarabiał na życie, imając się rozmaitych zajęć. Od 1956 roku, po względnej liberalizacji życia społecznego i politycznego w Polsce, podjął pracę jako wykładowca logiki i filozofii w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Gdańsku. W 1962 roku uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych, a pięć lat później, po uzyskaniu stopnia doktora habilitowanego, otrzymał stanowisko docenta. W 1963 roku rozpoczął pracę w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego; dokonało się to z inicjatywy Adama Schaffa, wówczas najbardziej wpływowego w sferze badań filozoficznej przedstawiciela rządzącej partii komunistycznej. Przyczyny pozamerytoryczne sprawiły, że musiał czekać na profesurę aż 15 lat: dopiero w 1982 roku otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1990 roku został profesorem zwyczajnym UW i na tym stanowisku pracował do 1998 roku, czyli do odejścia na emeryturę. Był raczej niedoceniany w kraju, a większe uznanie zdobywał za granicą. Wykładał na wielu uczelniach zagranicznych: w 1967 roku prowadzi wykłady na Uniwersytecie Chicagowskim oraz wygłasza odczyty na Uniwersytecie Comella i Uniwersytecie Bostońskim; w 1978 roku był jednym z czterech referentów na Kolokwium Wittgensteinowskim XIV Międzynarodowego Kongresu Filozofii w Wiedniu; w 1970 wygłasza odczyty na Uniwersytecie Moskiewskim; w 1972 roku prowadzi wykład na Uniwersytecie Tempie w Filadelfii; w 1975 roku głosi wykłady na Uniwersytecie w Cambridge i Uniwersytecie w Leeds. Zainteresowania naukowo-badawcze Bogusława Wolniewicza są bardzo szerokie. Jest wybitnym znawcą filozofii Ludwiga Wittgensteina; poświęcił mu pracę doktorską i habilitacyjną. Jest autorem m in. książek: Rzeczy i fakty. Wstęp do pierwszej filozofii Wittgensteina (1968); Ontologia sytuacji (1985); Logic and Methaphysics. Studies in Wittgenstein’s Ontology o f Facts (1999). Jego prace drobniejsze ukazały się w trzech tomach pod tytułem Filozofia i wartości, na to dzieło będziemy się głównie powoływać w niniejszej rozprawie. Jest tłumaczem Wittgensteina Traktatu logiczno- filozoficznego (1970, 2 wyd. 1997, 3 wyd. 2000) i jego Dociekań filozoficznych (1972, 2 wyd. 2000). Jest też tłumaczem i wydawcą Pism semantycznych Gottloba Fregego. We wszystkich tych pracach wyraża się dążenie Bogusława Wolniewicza do budowania zwartego systemu filozoficznego na gruncie współczesnej logiki. Posługiwanie się aparaturą logiczną łączy go z tradycją Szkoły Lwowsko-Warszawskiej; różni go od niej akceptacja i docenianie problematyki metafizycznej. Równolegle do badań logiczno-metafizycznych Bogusław Wolniewicz prowadzi rozważania w zakresie klasycznej problematyki filozoficznej: metafizyki, etyki, antropologii filozoficznej, filozofii polityki i filozofii kultury. Znaczące miejsce zajmuje wśród nich problematyka etycznego wymiaru życia ludzkiego. Właśnie ona jest przedmiotem niniejszego opracowania. Ulrich Schrade, uczeń i doktorant Bogusława Wolniewicza, tak charakteryzuje jego twórczość: „Bogusław Wolniewicz jest najwybitniejszym przedstawicielem racjonalistycznego realizmu metafizycznego we współczesnej filozofii polskiej. Realizm ten wychodzi z określonych faktów lub problemów, które są podstawą ogólnych konstrukcji metafizycznych. Przez pryzmat metafizyki Wolniewicz odsłania nowe widoki otaczającego nas świata i wydarzeń dziejących się w nim. Widoki te są zawsze nowatorskie i ważkie poznawczo. Lektura pism Wolniewicza pozwala przełamać propagandowo-sztampową wizję świata, lansowaną przez władzę i media, oraz zobaczyć świat w innej perspektywie. Kto nie chce się poddać etatystyczno-publicystycznemu skażeniu środowiska duchowego, znajdzie w Jego pracach stosowną odtrutkę. Dlatego trzeba koniecznie studiować Wolniewicza”. W niniejszej rozprawie idziemy we wskazanym przez Schradego kierunku: od określonych faktów i problemów do konstrukcji ogólniejszych. Dlatego najpierw omawiamy stanowisko Bogusława Wolniewicza w konkretnych kwestiach bioetycznych, a w następnej kolejności jego rozważania nad człowiekiem. Nie jest to tylko zabieg czysto formalny, lecz ma swoje merytoryczne i metodologiczne uzasadnienie. Dopiero bowiem po przedstawieniu w takiej kolejności rozważań Wolniewicza, będziemy mogli w Zakończeniu pracy wskazać głębsze podstawy takiego właśnie ujęcia jego filozofii życia.

The goal of my dissertation is to dispel seemingly inevitable contradiction within the theory, according to which one can look favorably upon religion, as in: treating religion seriously, while remaining an at heist (by that we understand a person, who doesn`t believe in any religious dogmas). An analysis of the views of the subjects of this dissertation is an attempt at understanding what is a philosophical stand that we have decided to call Atheistic Apology o f Religion , and to single it out as a full - fledged philosophical theory of religion. In the first part of the dissertation we draw a historical background of Atheistic Apology of Religion as expressed in the views of two philosophers: Benjamin Constant and Arthur Schopenhauer. We also felt that it was necessary to mention two other authors: Ludwig Feuerbach and Ludwik Gumplowicz, whose views directly influenced those of the subjects of this dissertation. In the history of philosophy there are probably more names that could fall into the category of Atheistic Apology of Religion , but the analysis of their views wouldn’t add more to our inquires. In this section we also discuss the basic concepts and ideas of philosophy of religion that are necessary to under stand the essence of Atheistic Apology of Religion . In the main section of the dissertation we present the profiles and views of five prominent 20 th - century Polish philosophers: Henryk Elzenberg, Marian Przełęcki, Stanisław Lem, Leszek Kołakowski and Bogu sław Wolniewicz. The decision to focus solely on their views was not accidental, as in the course of the 20 th - century and in the early 21 st - century they were the ones that created the Polish tradition of Atheistic Apology of Religion which has become, in my opinion, a showcase of the contemporary Polish philosophy of religion. The value of the views of the above - mentioned philosophers lies also within the fact that their shared opinions on the essence of religion were formulated on the basis of various, mu tually incompatible, metaphysical theories, that is: naturalistic rationalism (Lem, Przełęcki), antinaturalistic rationalism (Elzenberg, Wolniewicz) and antinaturalistic irrationalism (Kołakowski). All five philosophers, despite differences in their opinions on the nature of the world, repeat independently and in various forms, Cons tant’s dictum : “Humans are religious because they are humans”. Alien to them is the mindset of militant atheism, as they do not think that getting rid of religion from the world is fruitful or even possible. Summing it up, all the subjects of this disserta tion have two opinions in common: assertion regarding inalienability of religion, and conviction about certain social benefits that religion carries 2 (although religions can differ greatly in that respect). Taking all of the above points into consideration, the shared views of our five Polish philosophers regarding religion, seem to be of high importance and are worth promoting.
Niniejsza praca z zakresu filozofii religii ma na celu rozwianie nieusuwalnej – wydawałoby się – sprzeczności w obrębie stanowiska, wedle które go można być religii przychylnym i traktować ją poważnie, a jednocześnie pozostawać ateistą, to jest osobą niewierzącą w religijne dogmaty. Analiza poglądów bohaterów dysertacji stanowi próbę syntetycznego opracowania stanowiska ateistycznej apologetyki re ligii i wyróżnienia go jako pełnoprawnego poglądu na gruncie filozofii religii. W pierwszej części rozprawy przedstawione zostały historyczne podstawy ateistycznej apologetyki religii , zawarte w poglądach dwóch filozofów sprzed 200 lat – Benjamina Constant a i Artura Schopenhauera. Nie sposób było również nie wspomnieć o dwóch kolejnych autorach, których myśli wywarły piętno na poglądy polskich filozofów – Ludwika Feuerbacha i Ludwika Gumplowicza. Zapewne w historii filozofii dałoby się wskazać również inne nazwiska, które zaliczyć by można do tradycji ateistycznej apologetyki religii , jednakże dla naszych rozważań zdecydowaliśmy skupić się jedynie na tych filozofach, których idee w bezpośredni sposób oddziaływały na teorie bohaterów dysertacji. Prócz tego om ówione w tej części zostały podstawowe pojęcia i idee z zakresu filozofii religii, konieczne do zrozumienia istoty tytułowego stanowiska. W części zasadniczej zaprezentowane zostały sylwetki i poglądy pięciu wybitnych dwudziestowiecznych polskich filozofów – Henryka Elzenberga, Mariana Przełęckiego, Stanisława Lema, Leszka Kołakowskiego oraz Bogusława Wolniewicza. Decyzja o skupieniu się właśnie na poglądach tych konkretnych polskich autorów nie była przypadkowa i wynikała, w dużej mierze, z tego, że na prz estrzeni dwudziestego wieku, oraz w początkach wieku dwudziestego pierwszego, stworzyli oni tradycję ateistycznych apologetów , która stała się, w moim odczuciu, wizytówką współczesnej polskiej filozofii religii. O wadze wspomnianej piątki przesądza również to, że ich współdzielone poglądy na istotę religii sformułowane zostały na gruncie różnych opcji metafizycznych, często wzajemnie do siebie nieprzystających – to jest naturalizmu racjonalistycznego (Lem, Przełęcki), antynaturalizmu racjonalistycznego (Elz enberg, Wolniewicz) oraz antynaturalizmu irracjonalistycznego (Kołakowski). Wszystkich pięciu filozofów, pomimo dzielących ich różnic w zakresie zapatrywań na naturę świata, powtarza, w różnej formie, dictum Constanta: „Człowiek jest religijny, ponieważ je st człowiekiem”. Obcy jest im styl myślenia wojujących ateistów . W przeciwieństwie do tych ostatnich nie uważają oni jakoby pozbycie się religii ze świata 2 było czymś pożytecznym, a nawet możliwym. Wspólne bohaterom dysertacji nie jest jednak jedynie twierd zenie o niezbywalności religii, są oni wszyscy także przekonani o społecznych pożytkach, które niesie religia (jakkolwiek religie różnią się pod tym względem). To wszystko sprawia, że wspólne stanowisko bohaterów niniejszej pracy względem religii jest czym ś ważkim i wartym upowszechnienia.