Academic literature on the topic 'Cumhuriyet Halk Fırkası'
Create a spot-on reference in APA, MLA, Chicago, Harvard, and other styles
Consult the lists of relevant articles, books, theses, conference reports, and other scholarly sources on the topic 'Cumhuriyet Halk Fırkası.'
Next to every source in the list of references, there is an 'Add to bibliography' button. Press on it, and we will generate automatically the bibliographic reference to the chosen work in the citation style you need: APA, MLA, Harvard, Chicago, Vancouver, etc.
You can also download the full text of the academic publication as pdf and read online its abstract whenever available in the metadata.
Journal articles on the topic "Cumhuriyet Halk Fırkası"
1
TUĞLUOĞLU, Fatih. "Türkiye’de Halkçılık İdeolojisi Ve Halkevleri." Erdem, no. 42 (January 1, 2005): 101–18. http://dx.doi.org/10.32704/erdem.2005.42.101.
Full textAbstract:
Meşrutiyet ve Milli Mücadele dönemlerinde halkın siyasete katılımım artırmak şeklinde ortaya çıkan halkçılık ideolojisi, Cumhuriyetin kurulmasıyla nitelik değiştirmeye başlamıştır. Halk Fırkasının yönetiminde tüm halkı kapsayan yeni halkçılık anlayışı, vatandaşları, laiklik, etnik milliyetçilik ve otoriter merkeziyetçilik çerçevesinde toplumsal kuramlarla halkı eğitmeyi amaçlama şekline dönmüştür. Siyasal katılmayı ve alternatif siyaset kanallarını sınırlayarak siyasi rejimin çoğulcu ve yarışmacı bir sisteme dönüşmesini engelleyen Halk Fırkası, vatandaşları, siyasal ve sosyal bir eğitim kurumu olması amaçlanan Halkevleri yoluyla, halkın, cumhuriyet ilkeleri doğrultusunda terbiye edildiği kurum haline dönüşmüştür.
2
Ersal, Aytekin. "Tevhid-i Efkâr Gazetesi Başyazarı Ebuzziya’yı Şark İstiklâl Mahkemesine Götüren Süreç." Belleten 83, no. 296 (2019): 335–66. http://dx.doi.org/10.37879/belleten.2019.335.
Full textAbstract:
Ebuzziya, Cumhuriyet Halk Fırkası - Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası ayrışmasının yaşandığı dönemde, Tevhid-i Efkâr gazetesinin sahibi ve başyazarıdır. Muhafazakâr bir aydın olarak, iktidar karşısında muhalefeti desteklemiştir. Radikal inkılâplara karşı bir denge arayışında olmuştur. Cumhuriyet ve Hâkimiyet-i Milliye kavramlarını muhafazakârlığın önünü açacak bir araç olarak görmüştür. Bu kavramlar etrafında laik, müfrit inkılâpçı, liberal olarak tanımladığı kesimlerle tartışmıştır. Ne muhalifl erini tanımlarken, ne de kendi konumunu meşrulaştırmaya çalışırken sığ bir polemikçi üslubunu aşamamıştır. 4 Mart 1925'te çıkarılan Takriri Sükûn Kanunu ardından Şark İstiklal Mahkemesine gönderilmiştir. Uzun yıllar yazı hayatına dönememiştir. Muhafazakâr bir aydın olarak teolojik, felsefi , tarihi arka planı olan kavramları güncelliğin ötesine taşıyamamasının, otoriter iktidar döneminde suskun kalmasında payı olduğu düşünülmektedir.
3
Başaran İnce, Gökçen. "The Free Republican Party in the political cartoons of the 1930s." New Perspectives on Turkey 53 (November 2015): 93–136. http://dx.doi.org/10.1017/npt.2015.20.
Full textAbstract:
AbstractThe Free Republican Party (FRP; Serbest Cumhuriyet Fırkası), founded and dissolved in 1930, represented the second attempt to transition to a multi-party system in Turkey, following the formation of the Progressive Republican Party (Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası) in 1924. In contrast to the oppositional establishment of the latter, the FRP seemed to be a state-originated project whose establishment was decided upon by the elites of the day, led by Mustafa Kemal Atatürk. Its representation in contemporary cartoons is deemed important today given the political cartoon’s ability to simplify complex political messages into understandable symbols and metaphors and to address or reach those who may not be literate. Taking into account the social structure of society during this period, this aspect of the reach of cartoons becomes particularly important. Political cartoons’ ability to both support the text in a newspaper and penetrate historical memory through stereotypes is also significant in terms of the representation of personalities and events. This article will attempt to analyze the formation of the FRP and the depiction of its elites through newspaper cartoons. Three prominent and pro-Republican People’s Party (Cumhuriyet Halk Partisi) newspapers of this period—namely Cumhuriyet, Milliyet, and Vakit—will provide the material for the content and thematic analysis of the study.
4
GÜNDOĞDU, Şenol. "The Building of the Turkish Revolution Concept: The Case of Afyon People’s House Journal Taşpınar." Gaziantep University Journal of Social Sciences 22, Cumhuriyet'in 100. Yılı (2023): 545–62. http://dx.doi.org/10.21547/jss.1360851.
Full textAbstract:
Bu çalışma erken Cumhuriyet döneminde gerçekleştirilen köklü dönüşümlerin halk tarafından benimsenmesi ve bu doğrultuda halkı “terbiye etmek” için kurulan en önemli oluşumlardan olan Halkevlerine ve bu dönüşümleri meşrulaştırmak için oluşturulan Türk İnkılabı kavramına odaklanacaktır. Türk İnkılabı, Birinci Dünya Savaşı sonrasında ülkenin bağımsızlığını sağlayan ve takibinde Türkiye Cumhuriyeti’ni var eden iradenin kurduğu tek parti rejimini, ideolojisini ve siyasalarını betimleyen bir kavramsallaştırmadır. Halkevleri 1932 yılında Cumhuriyet Halk Fırkası (CHF) teşkilatlanması olarak kurulan, devlet kurumu olmayan ancak tek parti iktidarının tamamıyla kontrol ettiği kültürel ve toplumsal kurumlar bütünüdür. Zamanla tüm ülkeye yayılan bu ağ devletin toplumu disiplin altına alarak denetlediği ve Kemalizm ideolojisi doğrultusunda seküler modern bireyi ve yeni toplumu yarattığı siyasal bir oluşumdur. Kültürel ve toplumsal alanda birçok faaliyet yürüten Halkevlerinin Türk İnkılabının kavramsallaştırılması, kuramsallaştırılması ve halka anlatılması konusunda en önemli aracı dergileridir. Her Halkevi kendi dergisini yayınlar. Afyon Halkevi de Taşpınar isimli bir dergi çıkartır. Bu çalışma Türk İnkılabı kavramının taşrada hangi bağlamlar ve tartışmalar üzerinden yeniden nasıl üretildiğini Afyon Halkevi dergisi Taşpınar bağlamında ele alır. Taşpınar örneğinden varılan sonuca göre, merkezde üretilen kuramsallaştırma ve tartışmalar taşrada bulunan Kemalist elitler dolayımıyla vülgarize bir biçimde taşra dergilerinde kısmen yeni bağlamlar ve tartışmalar içinde yeniden dolaşıma sokulur.
5
Şeker, Tekin. "Türk Siyasi Tarihinin Bir Dönüm Noktası: Demokrat Parti'nin Kuruluş Süreci." Euroasia Journal of Social Sciences & Humanities 10, no. 32 (2023): 113–25. https://doi.org/10.5281/zenodo.8078850.
Full textAbstract:
Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkılmasıyla beraber kurulmuş olan Türkiye Cumhuriyeti’nin temel yapısında var olan demokrasinin en belirgin öğelerinden biri siyasal partilerdir. Zira Cumhuriyet kadroları henüz vatan toprakları işgalde iken kurtuluşa giden yolda düzenlenen kongrelerde bile temsil sistemini uygulayarak halkın karar alma sürecindeki rolüne önem vermişlerdi. Bu doğrultuda yeni devlet ile birlikte Cumhuriyet Dönemi’nin ilk partisi kurulmuş olup akabinde muhalefet partilerinin de denetim mekanizması içerisinde bulunması beklenilmiştir. Bu amaçla iki kez denenmesine rağmen toplumsal ve siyasal anlamda meydana gelen karmaşalardan dolayı söz konusu partilerin siyasi hayatları kısa sürede bitmiştir. Gelinen süreçte çok partili siyasi hayat denemelerine yönelik beklentinin uzun bir süreyi kapsadığı görülmüştür. II. Dünya Savaşı’nın etkileri ile beraber iktidardaki Cumhuriyet Halk Partisi içerisindeki bir grup milletvekilinin partilerinden ayrılıp kurdukları Demokrat Parti sayesinde çok partili sistem Türkiye Cumhuriyeti tarihine girmiştir. Demokrat Parti’nin kuruluş aşaması tek bir olay ya da nedene indirgenebilecek şekilde olmamıştır. Bir çok unsurun ayrı ayrı teşekkül ederek birleşmesi ile söz konusu parti tarih sahnesindeki yerini almıştır.
6
SÖNMEZ, Sinan. "Cumhuriyet’in İlk On Yılında Milli İktisat ve Hakimiyet-i Milliye Gazetesinin Tanıklığı." Fiscaoeconomia 7, Özel Sayı (2023): 1–35. http://dx.doi.org/10.25295/fsecon.1340033.
Full textAbstract:
Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte yeni devletin resmi olarak tarih sahnesine çıkmasının yüzüncü yılında, ilk on yıla ilişkin bir derlemeyi kaleme almak ilginç ve anlamlı olacağı düşüncesindeyiz. Bu doğrultuda 1923’ü izleyen ilk on yıla ilişkin saptamalarda Hakimiyet-i Milliye gazetesinde (daha sonraki Ulus gazetesi) Cumhuriyet’in onuncu yılındaki özel sayının tanıklığına başvuracağız. Cumhuriyet’in ilk on yılının bilançosunu çıkararak iktisat tarihçilerine değerli bir miras bırakmış olan gazetenin 29 Birinci Teşrin (1933, no:4411) sayfalarını çevireceğiz. Gazetenin her sayfasına serpiştirilmiş çok sayıda dönemin tanığı fotoğraflar okumayı daha da çekici kılmakta, dönemi yansıtan reklamlara ayrılmış son dört beş sayfa ise renk katmaktadır. “Gazi ve Milli İhtilal” başlığı altında yer alan ilk dört sayfada, “Bütün bir memlekete bir yeni dünya nizamı veren büyük insan, büyük Türk ihtilalini niçin, neden ve nasıl yaptı” sorusuna araştırmaya dayalı yanıt verilmektedir. İzleyen sayfalarda “Cumhuriyet Halk Fırkası”, “Tek Mahkeme, Layik Mahkeme”, Ordu, iç güvenlik düzenlemeleri, sağlık ve eğitim, “bütçe ve devlet maliyesi”, “Cumhuriyet Merkez bankası ve Türk Parası”, iç ve dış ticaret, gümrükler, kentleşme, alt-yapı ve bayındırlık hizmetleri, ulaşım (demiryolu, karayolları, denizyolu ve havayolu), tarım ve çiftçiler, bankacılık, sanayileşme, ekonominin tüm sektörleri, kültür ve sanat, arkeoloji ve Kızılay’a ayrılmış 92 sayfada Cumhuriyet’in ilk on yılında alınan mesafe somut olarak gözler önüne serilmektedir. Tarihsel belge niteliğindeki özel sayıda Falih Rıfkı’nın (Atay) Ankara yazısı ve fotoğraflarla zenginleştirilmiş Gazi Orman Çiftliği sayfası ile “Ankara Umumi İnşaat Planı”na yer verilmektedir. Bu makalede Hakimiyet-i Milliye sayfalarında yer alan tüm gelişmeler değil Cumhuriyet’in ilk on yılında ekonomiye ilişkin değerlendirmeler ele alınacaktır
7
Eroğlu, Ferhat. "Daima Hazır! Osmanlı Devletinde İzciliğin Tarihi (1910-1922)." Gazi Akademik Bakış 17, no. 34 (2024): 211–32. http://dx.doi.org/10.19060/gav.1498849.
Full textAbstract:
İzcilik hareketi, Birinci Dünya Savaşı’nın biraz öncesinde, 1907’de İngiltere’de ortaya çıkmıştır. İzciliğin, Avrupa’nın tüm dünyayı etkileyecek o büyük hesaplaşmaya savrulduğu süreçte ortaya çıkması tesadüf değildir. Tüm halkın devleti için topyekun harekete geçmesini gerektiren yeni savaş anlayışına faydalı olabilecek bir program ve halkı askerî bir ruhla ortak amaçlar etrafında kenetleyebilecek ritüeller içermektedir. Askerlik çağına gelmemiş çocuğa ve gence organize hareket etme, öncü olma, hayatta kalma, korkuları belli etmeme, duyguları yönetebilme gibi beceriler kazandıran bir formasyondur. Osmanlı Devleti’nde okullaşmanın bir parçası olarak başlamış, tanındığı dönemde devletin gençlik politikalarıyla uyumlu olduğu anlaşılmış ve Birinci Dünya Savaşı’nın sonuna dek devlet kontrolünde bir seyir izlemiştir. Bu durum izciliği daha kapsamlı projelerin parçası haline getirmiş ve hareket, bu projeler içinde erime tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştır. Birinci Dünya Savaşı’ndaki yenilgi üzerine İttihat ve Terakki Fırkası’yla beraber fırkanın gençlik politikaları da çökmüş ve Türk izciliği bu yeni ortamda özgün kimliğini yeniden bulmaya çalışmıştır. Fakat bu sefer de işgal devletlerinin ve azınlıkların izcilik faaliyetlerinin gölgesinde ve baskısı altında kalmıştır. Ancak her şeye karşın zaferle birlikte Türk izciliği ayağa kalkmayı başarabilmiş ve savaşın sona ermesinden Cumhuriyet’in ilanına dek geçen bir yıllık süre içerisinde yeni bir izci kitlesi ortaya çıkarılabilmiştir. Bu metin, tüm bu süreçleri, izciliğin kuruluş dönemi sancılarını incelemektedir. Çünkü Cumhuriyet yıllarındaki gelişimin altyapısı neredeyse tüm yönleriyle Osmanlı’nın son döneminde hazırlanmıştır.
8
SÜRÜCÜ, Beytullah. "İLK BÖLÜNME: TERAKKİPERVER CUMHURİYET FIRKASI’NIN DOĞUŞU." Turkish Business Journal, July 15, 2022. http://dx.doi.org/10.51727/tbj.1117822.
Full textAbstract:
Türkiye Cumhuriyeti kurulduktan sonra demokratikleşme ve modernleşme girişimleri hızlanmaya başlamıştır. Demokrasinin eksikliği cumhuriyetin kurulduğu andan itibaren kendini göstermiştir. Türkiye Cumhuriyeti tarihinde demokratikleşme yolunda atılan ilk adım Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın kurulması olarak kabul edilebilir. Meclis içindeki grupların oluşturduğu Halk Fırkası dışında başka bir parti yoktu. Başka bir partinin olmayışı ve farklı muhalif grupların da varlığı yeni bir muhalefet partisinin doğmasına sebep oldu. Bu çalışmada Halk Fırkası içerisinde ve ülkede büyümeye başlayan muhalefetin resmi olarak partileşme sürecini ve Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın Halk Fırkası’ndan ayrılarak kendini var etme süreci ele alınacaktır. Bu süreç incelenirken Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın kendini tanımladığı konum ve Cumhuriyet Halk Fırkası ile yaşanan rejim tartışmalarına değinilecektir.
9
Elyiğit, Gamze. "SERBEST CUMHURİYET FIRKASI TRABZON TEŞKİLATLANMASI ve 1930 BELEDİYE SEÇİMLERİ." Vankulu Sosyal Araştırmalar Dergisi, June 19, 2024. http://dx.doi.org/10.55089/yyuvasad.1466003.
Full textAbstract:
Mustafa Kemal Atatürk'ün isteği üzerine, çok partili hayatı teşvik etmek amacıyla açılan Serbest Cumhuriyet Fırkası (SCF), Fethi Bey (Okyar) önderliğinde 1930 tarihinde kuruldu. Tek parti rejiminin sona ermesiyle ortaya çıkan bu oluşum aynı zamanda Türkiye’deki ilk demokratik atılımlardan biri olmuştur. Kurulduktan hemen sonra ülke genelinde hızlı bir şekilde teşkilatlanmaya başlayan SCF, Karadeniz bölgesinde de örgütlenmeye başlayarak etkinlik gösterdi. 1929 ekonomik buhranın ortaya çıkardığı kriz döneminin en çok etkilendiği yerlerden biri olan Karadeniz bölgesi, özellikle ekonomik hareketliliğin fazla olduğu kıyı kesimlerinde kendini fazlasıyla göstermişti. Böylesi bir atmosferde etkilenen Trabzon, bu krizin sorumlusu olarak mevcut iktidar fırkası olan Cumhuriyet Halk Fırkasını (CHF) sorumlu tutup, ona muhalif olan SCF’yi destekleyerek SCF Trabzon Teşkilatlanmasını oluşturmuşlardır. Fırkanın Karadeniz Bölgesi'nde bilhassa Trabzon’da yoğun bir katılım ile açılması, halk tarafından destek görmesi SCF’nin siyasi ağırlığını göstermesi açısından oldukça önemlidir. Fakat, hükümetin baskı ve propagandaları karşısında dayanamayıp kısa ömürlü olan SCF'nin teşkilatlanma çalışmaları da tamamlanamadan fırka kısa bir süre içerisinde kapatıldı.
10
Aydemir, Refik. "Tek Parti Döneminde Parti Kurma Girişimleri ve Kurulan Siyasi Partiler (1923-1945)." Erzurum Technical University Faculty of Letters Journal of History, June 30, 2023. http://dx.doi.org/10.52003/etut.2023.32.
Full textAbstract:
Siyasi partiler, demokratik bir anlayışla siyasal hayatın temelini oluşturan kuruluşlardır. Temel görevleri, halkın farklı kesimlerinin düşüncelerini önemseyen siyasi politikalar belirleyerek halkı temsil etmektir. Düşünce anlayışlarına göre belirledikleri politikaları topluma parti programları yoluyla aktarırlar. Siyasi partiler hazırladıkları program ve siyasalarla da yasama ve yürütmeyi şekillendirirler. Tanzimat Dönemi sürecinde gerçekleşen gelişmeler, Türkiye’de siyasi partilerin ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. Ardından II. Meşrutiyet Dönemi’ne giden süreçte çeşitli siyasi partiler kurulmuş, zamanla sayıları artmıştır. Cumhuriyet döneminde ise, TBMM’nin açılmasıyla Mecliste hükümet aleyhinde oluşan muhalif düşünce anlayışı, Mecliste temsil edilen siyasi partilerin oluşmasıyla neticelenmiştir. TBMM’nin açılmasıyla faaliyet gösteren ilk parti Halk Fırkası’dır. Halk Fırkası’nı Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası ve Serbest Cumhuriyet Fırkası takip etmiştir. Ardından, Halk Fırkası’na karşı muhalif veya taraf olan partiler kurulmuştur. Bazı siyasi partiler ise kuruluş aşamasında iken, program ve vaatleri nedeniyle mevcut hükümet tarafından onay alamamıştır. Bu çalışmada Cumhuriyetin kuruluşundan sonra Tek Parti Dönemi’nde kurulmuş olan siyasi partiler ele alınmıştır. Partilerin tüzük ve programları incelenerek siyasi düşünce anlayışları değerlendirilmiştir.
Books on the topic "Cumhuriyet Halk Fırkası"
1
Akalın, Müslüm. Cumhuriyet Halk Fırkası Urfa heyet-i idaresi mukarrerat defteri: 1924-1926. ŞURKAV, Şanlıurfa İli Kültür Eğitim Sanat ve Araştırma Vakfı, 1999.
Find full text
2
Beşikçi, İsmail. Cumhuriyet Halk Fırkası'nın programı (1931) ve Kürt sorunu. Belge Yayınları, 1991.
Find full text
5
Halk Fırkası'ndan CHP'ye: Soru ve cevaplarla CHP tarihçesi (1923-2010). Sinemis, 2010.
Find full textBook chapters on the topic "Cumhuriyet Halk Fırkası"
1
Aksoy, Volkan. "Cumhuriyet Halk Fırkası ve Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası Programları Üzerine Bir Karşılaştırma." In Tarih Alanında Seçme Yazılar-IV. Özgür Yayınları, 2023. http://dx.doi.org/10.58830/ozgur.pub177.c864.
Full textAbstract:
30 Ekim 1918 Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra yurdun işgallere uğraması sonucunda vatanın mukadderatını İtilâf Devletlerine ve onların korumasında azınlıklara bırakmak istemeyen vatanseverler, Batı Anadolu’dan başlamak üzere direnişe geçtiler. Aynı amaçlar doğrultusunda Mustafa Kemal Paşa’nın önderliğinde Samsun’a çıkan vatanseverler de bu yer yer yanan istiklâl ateşlerini birleştirip teşkilâtlandırarak vatanın kurtuluşunu temin ettiler ve Osmanlı Devleti’nin yerine yeni bir milli devlet kurdular. Bu aşamadan sonra Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşları, Büyük Taarruzun kazanılmasıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) ve onun yaratıcısı Müdafaa-i Hukuk Cemiyetlerinin görevlerinin de sona erdiğini, müdafaa-i hukuk teriminin Kurtuluş Savaşındaki anlamını artık ifade edemeyeceğini düşünmüşler ve yeni dönemde yeni isme, yeni bir programa ihtiyaç olduğunu vurgulamışlardır. Mustafa Kemal Paşa çıktığı yurt gezilerinde amaçlarını halka anlatma fırsatı bulurken TBMM’de ise 1 Nisan 1923 tarihinde seçimlere gidilmesi gündeme gelmiş ve yeni bir seçim yapılması kabul edilmiştir. Mecliste seçim kararı alındıktan sonra, 8 Nisan 1923 tarihinde Mustafa Kemal Paşa, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti (ARMHC) Reisi olarak bir beyanname yayınlamıştır. 9 Umde’den (ilke) oluşan bu beyanname Halk Fırkasının (HF) temelini oluşturmuştur. Diğer taraftan Cumhuriyet’in ilk muhalefet partisi olarak Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının (TCF) kökenlerini, Ekim 1923’te Cumhuriyetin ilanından sonra HF içinde doğan görüş ayrılıklarına kadar uzatmak mümkündür. Cumhuriyetin, bir grup önde gelen partilinin Ankara’da bulunmadığı bir sırada ilan edilmesi bazı tepkilere yol açmıştır. Eski çalışma arkadaşlarının Mustafa Kemal’in desteklediği nispeten yeni kadrolar tarafından geriye itildiklerini düşünmesi de yeni partinin kuruluşunda etkili olmuştur. Böylece iki parti iki programla ve yer yer farklı söylemlerle Türk siyasi hayatında yerini almıştır.
2
Gözaydin, Istar. "A Single-Party Regime." In Religion, Politics and Society in Modern Turkey. Edinburgh University Press, 2024. https://doi.org/10.3366/edinburgh/9781399526661.003.0003.
Full textAbstract:
In this chapter, struggle for independence (1919-1923); establishing a republic (1923-1938); establishment of the Diyanet; unification of education; abolishing the Caliphate; further steps towards secularization; reactionary developments in early republican times, Nutuk (the Speech); reform in religion; unification of Cumhuriyet Halk Fırkası and the state apparatus; Atatürk’s death; appointment of İsmet İnönü as the “Milli Şef” (National Leader) (1938-1946); Hasan Ali Yücel as the Minister of Education; and religious education are presented covering until 1945. Regarding the Alevi population Dersim Massacre; in the context of the non-Muslim populations Law on goods abandoned by the Armenians (Emval-i Metruke/Tasfiye kanunları); a set of nationalist campaigns; July 1934 Pogrom in Thrace; the Wealth Tax; Papa Eftim and the Turkish Orthodox Patriarchate are discussed. Focusing on women in nation-building gender perspective is scrutinized.
Conference papers on the topic "Cumhuriyet Halk Fırkası"
1
COŞKUN, Yasin. "İngiliz Büyükelçilik Raporlarında 1931 Genel Seçimleri ve Türkiye’de Siyasal Hayat." In 10. Uluslararası Atatürk Kongresi. Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, 2024. http://dx.doi.org/10.51824/978-975-17-6044-9.21.
Full textAbstract:
Bu çalışma 1931 genel seçimlerini ve Türkiye’deki siyasal yaşamı İngiliz Büyükelçiliği gözlemleri üzerinden ele almaktadır. 1931 seçimleri Türk siyasi tarihinde önemli bir yer tutmaktadır. Mustafa Kemal Paşa’nın TBMM’de muhalif bir partinin yer alması düşüncesi üzerine 1930’da kurulan Serbest Cumhuriyet Fırkası (SCF), aynı yıl içinde kendisini feshetmişti. Kısa süre sonra da Menemen Olayı meydana gelmişti. SCF’nin kapanmasından sonra kapsamlı bir yurt gezisine çıkan Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa seçimlerin yenilenmesini istemişti. Başarısızlıkla sonuçlanan SCF deneyimine rağmen Mustafa Kemal Paşa mecliste Cumhuriyet Halk Fırkasını (CHF) denetleyecek bir oluşumun yer alması düşüncesini sürdürmüştü. Bu çerçevede 1931 seçimlerinde 30 milletvekilliği bağımsızlara ayrılmıştı. İngiliz Büyükelçiliği Türk siyasal alanında yaşanan bu gelişmeleri yakından takip etmiş ve Londra’ya raporlamıştı. 1931 seçimleri öncesi Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa’nın çıktığı yurt gezisi hakkında detaylı bilgiler de elçilik raporlarında yer almıştı. Buna göre Gazi öğretmenlere, memurlara ve özellikle gençlere, parti ideallerinin misyonerleri olarak hareket etmeleri, devrimci ateşi canlı tutmaları ve yaşlı gelenekçilerin oluşturmaya çalıştığı ilgisizlik ve devrimci hükümete güvensizlik eğilimiyle mücadele etmeleri için sürekli çağrıda bulunmaktaydı. Ayrıca, Mustafa Kemal Paşa’nın 30 milletvekili kontenjanını bağımsızlara ayırarak mecliste muhalefetin yer almasında kararlılık göstermesinin takdire şayan olduğu Londra’ya iletilmişti. İngiliz Büyükelçiliği raporları ışığında 1931 genel seçimlerini ve Türkiye’de siyasal yaşamı ele alacak bu çalışmayla alana katkı sunulması amaçlanmıştır. Arşiv belgelerinin yanı sıra konu hakkında yazılmış tetkik eserlere de çalışmada başvurulmuştur.
2
BAŞ, İbrahim. "Mustafa Kemal Paşa’nın Giresun Ziyareti ve General Dr. Ali Rıza Erkan’ın Atatürk Sevgisi ve Giderek Artan Hayranlığı." In 10. Uluslararası Atatürk Kongresi. Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, 2024. http://dx.doi.org/10.51824/978-975-17-6043-2.07.
Full textAbstract:
Bu çalışmada Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa’nın Yurt Gezileri kapsamında eşi Latife Hanım ve devlet erkânı ile birlikte Hamidiye Kruvazörü ile İstanbul’dan Boğazlardan geçerek Karadeniz seyahatine çıkması, bu gezi çerçevesinde 19 Eylül 1924 tarihinde Giresun’u ziyaret etmesi işlenecektir. Giresun ziyareti öncesinde Trabzon yakınlarına vardıklarında 13 Eylül 1924 tarihinde meydana gelen Erzurum Depremi’ni haber almasının akabinde Erzurum’a gitmek istemiştir. Ancak Trabzon’dan Erzurum’a ulaşabilecek uygun yol ve araç olmadığı için Samsun’a geçmeye karar verip, Ankara’dan Samsun’a uygun araçların gelmesini talep etmiştir. Bu şekilde Erzurum’a ulaşıp, halkın deprem sonrası sıkıntılarını yerinde inceleyip, duruma müdahil olmak ve depremzede halka moral vermek için Samsun’a doğru yola çıkmıştır. 19 Eylül 1924 tarihinde Giresun’u ziyareti esnasında halk limandan itibaren toplanmış Gazi Paşa’yı beklemiştir. Mustafa Kemal Paşa Mithat Paşa Oteli’nin yanından başladığı yürüyüşü sırasında Belediye’ye varıncaya kadar halkın tezahüratları eşliğinde Halk Fırkası, Bilgi Yurdu, Hilal-i Ahmer, Muallimler Cemiyeti, İhtiyat-ı Zabıtan Cemiyeti ve Orta Mektep gibi yerlerin yanlarından geçmiştir. Belediye’den sonra Halk Fırkasını da ziyaret etmiştir. Bilgi Yurdu’nun önünden geçerken Yurtta bulunan Süreyya ve Sırrı ismindeki iki genç Mustafa Kemal Paşa’nın yoluna çıkmışlar ve paşayı durdurarak Dr. Necdet Bey’in Gazi Paşa’ya burada övgü dolu bir nutuk söylemesini sağlamışlardır. İşte bu gezide Giresun’da ilkokul 4. sınıf öğrencisi olan ve Atatürk’ü ilk defa gören Ali Rıza Erkan sonraki karşılaşmalarını da detaylı bir şekilde ifade ettiği ve her karşılaşmasında Atatürk’e olan hayranlığının arttığını anlattığı bir yazı yazmıştır. Ali Rıza Erkan’ın 17.11.1977 tarihinde Türk Tarih Kurumu Atatürk ve Yeni Türkiye Araştırma Merkezi Başkanı Afet İnan’a hitaben Giresun Belediye Başkanı olarak yazdığı yazısı, ilave arşiv belgeleri ve bu konuda yapılmış çalışmalardan yararlanarak bildiri detaylandırılacaktır. Sonuç kısmında ise Emekli General Dr. Ali Rıza Erkan’ın anlatımları, gazeteler ve diğer kaynaklardan faydalanarak hazırladığımız çalışma neticesinde ulaştığımız sonuçlar ifade edilecektir.
3
ÇETİN, Nurten. "EDİRNE’DE CUMHURİYETİN ONUNCU YILI KUTLAMALARI." In 9. Uluslararası Atatürk Kongresi. Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, 2021. http://dx.doi.org/10.51824/978-975-17-4794-5.58.
Full textAbstract:
Cumhuriyetin onuncu yılına gelindiğinde, Atatürk’ün hedeflediği çağdaşlaşma yolunda önemli işler yapılmıştı. Zirai, ekonomik, siyasal, kültürel ve sosyal alanda gerçekleştirilen inkılâpların meyveleri toplanmaya başlanmıştı. Cumhuriyetin onuncu yılı kutlamaları, alınan sonuçların ortaya konulması, ulusça paylaşılması, halka yeni hedeflerin anlatılması, benimsetilmesi ve gelecek kuşaklara aktarılması açısından ayrı bir öneme sahipti. Bunun için TBMM’de 11 Haziran 1933 tarihinde kabul edilen bir kanunla Cumhuriyetin onuncu yıldönümünün üç gün süreyle kutlanması kararı alındı. Yurdun her tarafında olduğu gibi, kutlama hazırlıkları için Edirne’de de Vali’nin başkanlığı altında bir komisyon oluşturuldu. Bu komisyon, Ankara’daki yüksek komisyondan gelen tamimleri, broşürleri, duvar ve el ilanlarını derhal kazalara, nahiye ve köylere dağıttı. Bunun yanı sıra Halk Fırkası, Halkevi idare heyetleri hemen her gece toplanarak yoğun bir faaliyet gösterdiler. Hazırlıklara öğretmenler, ilk, orta ve lise öğrencileri de katıldı. Cumhuriyetin önemi ve kutsiyeti dile getirildi. Halk, Halkevi, CFH idaresi ve basın rehberliğinde hazırlıklara davet edildi. Hazırlıklar akabinde beklenen gün geldiğinde Edirne’de Cumhuriyet Bayramı o güne kadar görülmeyen bir şekilde büyük sevinç ve coşku ile üç gün kutlandı. Bu çalışmada, Cumhuriyetin onuncu yıldönümünde Edirne’de yapılan kutlama hazırlıkları, kutlama programı ve Cumhuriyetin burada üç gün boyunca nasıl kutlandığı, halkın bayrama katılımının ne oranda gerçekleştiği incelenmektedir.
4
EVCİN, Erol. "MENEMEN HADİSESİ VE ÖĞRETMEN KUBİLAY’IN KATLİNE TÜRK KAMUOYUNDAN YÜKSELEN TEPKİLER." In 9. Uluslararası Atatürk Kongresi. Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, 2021. http://dx.doi.org/10.51824/978-975-17-4794-5.20.
Full textAbstract:
İzmir'in Menemen ilçesinde askerliğini yedek subay olarak yapmakta olan genç öğretmen Mustafa Fehmi Kubilay 23 Aralık 1930 tarihinde “şeriat” söylemiyle halkı galeyana getirmek isteyen bir grup tarafından katledilmiştir. Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında Şeyh Sait ayaklanmasından sonra “irticai” anlamda karşılaşılan ikinci önemli badire olan bu hadisede bir kısım mürtecinin “şeriat” maskesi ve söylemi altında Türkiye Cumhuriyeti’nin üzerine inşa edildiği Cumhuriyet rejimi ile laiklik ilkesine ve inkılâplara şiddetli bir saldırısı ve başkaldırışı söz konusu olmuştur. Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın kapanışının akabinde gerçekleşen bu olayların söz konusu fırka ile ilişkisine yönelik tartışmalar önem arz etmektedir. Hadisenin akabinde icra edilen tahkik, tetkik ve yargılamalar devletin otoritesini kuvvetlendirmiş ve bir anlamıyla Cumhuriyet Halk Fırkası’nın iktidarını da pekiştirmiştir. Bütün bu özellikleri değerlendirildiğinde hadise Cumhuriyet tarihinin önemli inceleme ve araştırma konularından birini teşkil etmektedir. Çalışma konusunun özünü, Türk kamuoyunda ve vicdanında derin bir teessür uyandıran söz konusu elim hadiseye ülke sathında gösterilen tepkiler teşkil etmiştir. Bu tepkiler Cumhurreisi Gazi Mustafa Kemal, Başvekil İsmet İnönü ile önde gelen diğer devlet erkânından başlayarak Anadolu’nun en ücra köşelerine kadar yayılmıştır. Çalışma, Menemen Hadisesi ile Kubilay’ın şehadetine ülke sathında gösterilen tepkileri birincil kaynaklar ışığında bütüncül bir yaklaşımla ilk defa ele alıyor olması nedeniyle önem ve özgünlük arz etmektedir. Anadolu’nun dört bir yanından yükselen tepkiler, Gazi Mustafa Kemal’e, Cumhuriyete, devlete ve hükümete güven telgrafları, çeşitli mahallerde düzenlenen büyük çaplı protesto mitingleri, matbuatta hadisenin şiddetli bir şekilde kınanması, zanlılara yönelik tahkikatın ve mahkeme celselerinin kamuoyu tarafından yakından takibi şeklinde olmuştur.