Academic literature on the topic 'Deklinacja'

W niniejszym tekście omówiono nauczanie deklinacji i składni polskiej w ujęciu kontrastywnym na przykładzie nauczania osób dorosłych ze Wschodu, znających język rosyjski jako język pierwszy lub drugi. Przedstawiając kontekst teoretyczny nauczania J2 w kontraście z J1, akcentuje się, że współcześnie korzystamy zarówno ze zdobyczy analiz kontrastywnych J1 i J2, jak i analizy błędów i znajomości zjawiska interferencji. Przedstawia się postulat konfrontatywności w nauczaniu JPJO osób ze Wschodu, który przewija się przez całą polskojęzyczną literaturę glottodydaktyczną. 
 W artykule zaprezentowano techniki dydaktyki polskiej deklinacji i składni w kontraście z językiem rosyjskim zaczerpnięte z książki autorki Polski dla nas 1. Польский для нас1. Deklinacja i składnia kontrastywnie dla Słowian wschodnich (A2–B2). Podzielono je na dwie grupy: ćwiczenia jednojęzyczne i dwujęzyczne. Zwrócono przy tym uwagę, iż znajomość J1 grupy uczących się przez lektora znacząco wspomaga nauczanie w kontraście, jednak nie jest warunkiem sine qua non tego typu dydaktyki.

Celem szkicu jest wskazanie najważniejszych mechanizmów dynamiki współczesnego języka słowackiego, do których należą: substytucja, multiplikacja i redukcja oraz zauważalne tendencje rozwojowe w podsystemie morfologicznym i syntaktycznym. Najszybciej na zmiany społeczno- polityczne reaguje słownictwo, najwolniej składnia języka. Na poziomie morfologicznym największą dynamikę przejawia deklinacja rzeczowników rodzaju męskiego. Wspólną cechą zmian w omówionych podsystemach jest tendencja do ekonomizacji języka przejawiająca się w upraszczaniu, unifikacji i regularności form, zmniejszeniu liczby form sekundarnych oraz eliptyczność.

Autor se u članku bavi deklinacijom brojeva dva, oba, tri i četiri u čakavskim tekstovima pravne regulative od 13. do 18. stoljeća. Kao korpus za jezičnu analizu uzima 1 tekst iz 13. st., 4 teksta iz 14. st., 6 tekstova iz 15. st., 15 tekstova iz 16. st., 30 tekstova iz 17. st. i 16 tekstova iz 18. st. U jezičnoj se analizi posebna pažnja posvećuje usporedbi između oblika dvojine i množine u deklinaciji brojeva dva i oba, kao i razvoju množinskih oblika u deklinaciji brojeva tri i četiri. Autor navodi sve zabilježene oblike brojeva dva, oba, tri i četiri, uspoređuje njihovu pojavnost u različitom vremenskom presjeku i na temelju rezultata jezične analize nudi deklinacijski tip navedenih brojeva. Deklinacija brojeva u kosim padežima promatra se s obzirom na to jesu li navedeni brojevi dijelom prijedložnih ili neprijedložnih izraza, a posebno je pitanje učestalosti indeklinabilnih oblika.

U radu se usmjeruje na morfološku problematiku mjesnoga govora Komiže na otoku Visu, odnosno glavnim je ciljem ukazati na vlastitosti u deklinaciji imenica. Na temelju se analiziranoga materijala može zaključiti da su osobitosti u deklinaciji imenica opserviranoga govora većinom očekivane za srednjodalmatinsko područje te da nisu uzdrmane najnovijim utjecajima i nanosima sa strane.

U radu se opisuju morfološke, sintaktičke i semantičke osobitosti imenica muškoga roda (j)a-deklinacije u hrvatskom crkvenoslavenskom i starohrvatskom jeziku. Za razliku od ostalih imenica (j)a-deklinacije one uvijek ukazuju na (mušku) osobu, pa nije neobično što u njihovoj sklonidbi uz oblike (j)a-deklinacije nerijetko nalazimo i dublete: oblike (j)o-deklinacije. Autorica bilježi zanimljivosti i kolebanja u sročnosti - po rodu i živosti - pridjevnih riječi s promatranim imenicama te ukazuje na ulogu što je pripadnost muškomu rodu unutar (j)a-deklinacije ima pri odabiru padeža zanijekanoga izravnoga objekta i u odabiru oblika za vokativ jednine te u tvorbi posvojnoga pridjeva.

Artykuł daje częściowy obraz deklinacji substantywnej we wschodniej części dialektów wschodniosłowackich, tj. w gwarach zemplińskich, sotackich i użskich. Omówiono wewnątrzparadygmatyczne i międzyparadygmatyczne wyrównywanie sufiksów w słowackich gwarach byłych powiatów: Medzilaborce, Stropkov, Humenné, Snina, Vranov, Michalovce, Sobrance, Trebišov, Veľké Kapušany i Kráľovský Chlmec na tle rozwoju danych gwar w kontekście słowackiej deklinacji substantywnej. Autor koncentruje się szczególnie na istniejących różnicach dialektalnych w stosunku do słowackiego języka literackiego. Artykuł opiera się na materiale gwarowym wyekscerpowanym z archiwum Pracowni Dialektologicznej Instytutu Językoznawstwa im. Ľ. Štúra Słowackiej Akademii Nauk w Bratysławie i uzupełnionym przez samodzielne badania autora.

The astronomical knowledge on the disc has been coded on two planes: horizontal and meridian. The range of sunrise and sunset directions during the year has been described on the horizontal plane. In turn, on the meridian (vertical) plane, the range of changes in the horizontal height and declination of the Sun in the upper culmination during the year and the Moon in its 18.61-year cycle were described. The relationships between the latitude of the place of observation, the horizontal height of the celestial body and its declination were described by means of geometric constructions. The presented article is a continuation of two publications [1] and [2], which describe the decryption of the Nebra disc. These publications were based on the interpretation of the results of angular measurements, made using a protractor with a scale of 0.5 degrees, without the use of a computer. The presented publication is based on a digital disc image obtained by means of its digitization. The obtained data was used for further calculations based on analytical geometry and graphic programs. This allowed to obtain results in a linear measure with a precision of less than 1 mm. PRECYZJA DYSKU Z NEBRY W ASPEKCIE ASTRONOMICZNYM I GEOMETRYCZNYM Wiedza astronomiczna na dysku została zakodowana na dwóch płaszczyznach: horyzontalnej i południkowej. Na płaszczyźnie horyzontalnej (poziomej) opisano zakres kierunków wschodu i zachodu Słońca w ciągu roku. Z kolei na płaszczyźnie południkowej (pionowej) opisano zakres zmiany wysokości horyzontalnej i deklinacji Słońca w kulminacji górnej w ciągu roku oraz Księżyca w jego 18,61-rocznym cyklu. Za pomocą konstrukcji geometrycznych opisano związki między szerokością geograficzną miejsca obserwacji, wysokością horyzontalną ciała niebieskiego i jego deklinacją. Prezentowany artykuł jest kontynuacją dwóch publikacji: [1], [2], w których opisano deszyfrację dysku z Nebry. Publikacje te były oparte na interpretacji wyników pomiarów kątowych, wykonanych za pomocą kątomierza o podziałce 0,5 stopnia, bez użycia komputera. Prezentowana publikacja bazuje na cyfrowym obrazie dysku, uzyskanym za pomocą jego digitalizacji. Uzyskane dane wykorzystano do dalszych obliczeń opartych na geometrii analitycznej oraz programach graficznych.

Dans la pr?sente ?tude nous analysons les formes de la d?clinaison des pronoms f?minins au singulier dans les parlers du Sud-Ouest du Kosovo et de la Metochie. Dans les limites de la zone ?tudi?e, on distingue deux corpus dialectiques: a) Celui de Prizren - Sud de la Morava qui pr?sente dans la d?clinaison des pronoms f?minins au singulier certaines formes nouvelles caract?ristiques des parlers du type Kosovo - Resava; b) celui du Nord de la montagne Sara, dans lequel n'apparaissent pas ces nouvelles formes. Nous ?tudions s'il existe ou non analogie morphologique entre les formes des substantifs f?minins au singulier et celles des pronoms et adjectifs s'accordant avec eux ( dadi stare zene: dadi starejzi zene dadi stari zeni: dadi starojzi zeni: dadi starojzi zene; ot stare zene: ot starejzi zene: ot starejze zene / ot staru zenu). En analysant les relations morphologiques dans la d?clinaison des pronoms nous avons accorde une attention particuli?re au nouveau ph?nom?ne d'assimilation des formes du g?nitif fem.sing./datif fem.sing./locatif fem.sing., la forme du datif a particule s'?tendant au g?nitif sing. et au locatif sing., ainsi qu'au ph?nom?ne d'assimilation du datif sing. et accusatif sing./ cas r?gime avec la forme du datif qui s'?tend a l'accusatif. .

Artykuł koncentruje się na sposobach tłumaczenia na język litewski wybranych antroponimów i toponimów pojawiających się w powieści Krzyżacy Henryka Sienkiewicza. Analiza pokazuje, że tłumacz zastosował różne techniki translacji. Najczęściej wybierał on transpozycję fleksyjną, tj. włączał oryginalne nazwy własne do deklinacji litewskiej, dodając odpowiednie końcówki fleksyjne. Jeśli pojawiły się obce antroponimom lub toponimom litewskie litery lub kombinacje liter, tłumacz zastosował jednocześnie transpozycję fonologiczną i fonetyczną. Niektóre nazwy własne uległy adaptacji. Były to głównie antroponimy odnoszące się do litewskich postaci historycznych, a także toponimy, które mają litewskie odpowiedniki pochodzące z przeszłości historycznej.