Academic literature on the topic 'Dini Gelişim'

Bu çalışma, insanlık tarihinin en eski seyahat türlerinden biri olan inanç turizmini kavramsal, tarihsel ve işlevsel boyutlarıyla ele almayı amaçlamaktadır. İnanç turizmi; bireylerin kutsal kabul ettikleri mekânlara dini vecibelerini yerine getirmek, manevi tatmin yaşamak veya kültürel meraklarını gidermek amacıyla gerçekleştirdikleri seyahatleri kapsamaktadır. Araştırmada, inanç turizminin tarihsel kökenleri, temel özellikleri ve diğer turizm türleriyle olan ilişkileri detaylı bir şekilde incelenmiş; bu turizm biçiminin günümüzdeki yapısı ve gelişim potansiyeli değerlendirilmiştir. Özellikle Mekke, Kudüs, Vatikan, Santiago de Compostela ve Varanasi gibi merkezler üzerinden inanç turizminin küresel ölçekteki etkilerine değinilmiştir. Ayrıca Türkiye bağlamında Mevlâna Türbesi, Meryem Ana Evi, Balıklıgöl gibi önemli ziyaret alanlarının turistik değeri vurgulanmış; bu alanların ekonomik, sosyal ve kültürel açılardan bölgesel kalkınmaya katkıları analiz edilmiştir. Son bölümde ise inanç turizminin turizm gelirleri üzerindeki etkisi, istihdam yaratma potansiyeli ve kırsal bölgelerde kalkınmayı destekleyici rolü kapsamlı biçimde ele alınmıştır. Çalışmanın genel sonucu olarak inanç turizmi, yalnızca dini motivasyonla yapılan bir faaliyet değil, aynı zamanda sürdürülebilir kalkınmaya hizmet eden, kültürlerarası etkileşimi teşvik eden çok boyutlu bir turizm türü olarak değerlendirilmektedir.

Normal gonadal farklılaşma ve cinsiyet gelişimi, endokrin, parakrin ve otokrin sinyal yolaklarından oluşan bir ağın uygun koreografisine ve senkronizasyonuna bağlıdır. Bu ağda, belirli genler, epigenetik düzenlemeler, transkripsiyon faktörleri ve hormonlar görev alır. Cinsiyet gelişim bozuklukları (CGB), cinsiyet gelişiminde kromozomal, genetik, gonadal, hormonal veya anatomik açıdan anomalilerin olduğu bir dizi bozukluğu içerir. Fetal gonadal gelişimi yöneten karmaşık gen ekspresyon ağının bozulması cinsiyet gelişiminde bozukluklara neden olur. Bu bölümde normal gonadal gelişim ve cinsel gelişim bozukluklarında etkili olan moleküler mekanizmalar tartışılacaktır

Okul öncesi eğitim, çocukların sosyal, duygusal, bilişsel ve fiziksel gelişimini destekleyen temel bir süreçtir. Eğitimde başarı, özellikle erken yaşta tasarlanan etkin politikalar ve etkili yönetim modellerine bağlıdır. Türkiye'de bu süreç, toplumsal ve kültürel dönüşümlere paralel olarak sürekli bir evrim geçirmiştir. Okul öncesi eğitimin yönetiminde yer alan liderlik, öğretmenlerin ve diğer paydaşların çocukların gelişimine katkıda bulunmasını sağlamada önemli bir rol oynamaktadır. Osmanlı döneminde Sıbyan mektepleri gibi dini eğitime odaklanan kurumlarla sınırlı kalan erken çocukluk eğitimi, Cumhuriyet’in ilanından sonra modernleşme çabalarının bir parçası haline gelmiştir. 1923-1926 yıllarında yapılan girişimlerle anaokulu sayısında artış görülse de kaynak yetersizliği nedeniyle sürdürülebilir bir yapı oluşturulamamıştır. 1980’lerde başlayan reformlarla erken çocukluk eğitiminin önemi vurgulanmış, 2000’li yıllarda ise bu eğitimin yaygınlaştırılmasına yönelik projeler hız kazanmıştır. 2012 yılında zorunlu eğitimin 12 yıla çıkarılması, okul öncesi eğitimi de bu kapsamda daha erişilebilir hale getirmiştir. Türkiye’de okul öncesi eğitimde farklı yönetim modelleri benimsenmiştir. Bürokratik model, hiyerarşik yapısıyla standartların sağlanmasına odaklanırken; demokratik model, öğretmenler ve ailelerin sürece katılımını teşvik eder. Dönüşümcü model, liderlik kavramını ön plana çıkararak yenilikçi yaklaşımları desteklerken, katılımcı model tüm paydaşların karar süreçlerine aktif katılımını sağlar. Her modelin avantaj ve dezavantajları bulunmakta olup, etkin bir yönetim anlayışı için bu yaklaşımların esnek bir şekilde uygulanması önerilmektedir. Merkeziyetçi yapının hâkim olduğu Türkiye’de, okul öncesi eğitimde yerel ihtiyaçlar göz ardı edilmekte ve bu durum özellikle kırsal bölgelerdeki okulların kendi koşullarına uygun çözümler geliştirmesini zorlaştırmaktadır. Ayrıca, nitelikli öğretmen eksikliği, mesleki gelişim imkanlarının yetersizliği ve finansman sorunları eğitimin kalitesini olumsuz etkilemektedir. Kırsal bölgelerde eğitime erişim ve fırsat eşitliği gibi konular da önemli sorunlar arasında yer almaktadır. Okul öncesi eğitim kurumlarında yöneticiler, günlük işleyişin sürdürülmesinin yanı sıra liderlik becerileriyle eğitimde vizyon oluşturma görevini de üstlenmektedir. Müdürlerin liderlik kapasitesi, öğretmenlerin motivasyonunu artırmak ve yenilikçi yaklaşımları teşvik etmek açısından kritik önemdedir. Dönüşümcü liderlik, öğretmenlerin profesyonel gelişimlerini destekleyerek, okul öncesi eğitimin kalitesini artırmada etkili bir yöntem olarak ön plana çıkmaktadır. Eğitimin yerelleştirilmesi, bölgesel ihtiyaçların daha iyi karşılanması açısından önemlidir. Kaynakların artırılması ve etkin kullanımı, öğretmenlerin sürekli mesleki gelişiminin desteklenmesi, aile katılımının artırılması ve kalite standartlarının belirlenerek düzenli denetlenmesi gerekmektedir. Ayrıca, yöneticilerin liderlik becerilerinin geliştirilmesi, eğitim kalitesini artırarak çocukların gelişim süreçlerine olumlu katkılar sağlayacaktır.

46, XY cinsiyet gelişim bozuklukları (CGB), 46,XY karyotip varlığında intrauterin yetersiz maskulinizasyon sonucu dış cinsel yapının atipik görüntüden tamamen dişi cinsel yapıya kadar değişken gelişimi ile karakterize bozukluklardır. Olgularda çeşitli derecelerde Müller yapılar eşlik edebilir veya etmeyebilir. 46,XY CGB hastalarının büyük çoğunluğunda erkek gonadlar tanımlanmıştır fakat bazılarında gonad dokusu bulunmaz. Maskulinizasyonun hiç olmadığı olgular tamamen dişi dış cinsel yapı ile meme gelişiminin olmaması ve/veya birincil amenore nedeniyle başvurabilir. 46, XY CGB gonadal farklılaşmanın herhangi bir evresindeki bozukluklar, androjen yapım ve etkisindeki bozukluklar, antimülleriyan hormon bozuklukları sonucu ortaya çıkabilir. Olgular ayrıntılı öykü, tam fizik muayene, laboratuvar ve görüntüleme yöntemleri ile değerlendirilmeli ve olguların yönetimi multidisipliner ekip tarafından altta yatan nedene göre planlanmalıdır.

Çoğunlukla şüpheli genitalya olgularında uygulanan, dişi fenotip ile uyumlu dış genital yapı oluşturmak amacıyla gerçekleştirilen ameliyatlar “feminizan genitoplasti” (FG) başlığı altında incelenmektedir. Cerrahi yaklaşımda ana hedefler, üriner kontinansı koruyarak uygun stabil bir dış genital görünüm sağlamak, tatminkâr seksüel ilişkiye ve doğal gebeliğe olanak tanıyan bir vajina oluşturmaktır. Cinsel gelişim bozuklukları (CGB)’nda, özellikle de konjenital adrenal hiperplazi (KAH) olgularında uygulanan FG, çocuk yaş grubunda en yaygın endikasyondur ve bölümümüzün de ana konusudur. Feminizan genitoplasti adımları, klitoroplasti, vajinoplasti ve labioplastiden oluşur. Vajenin varlığı veya yokluğu, mülleryan anomaliler, ürogenital sinüs ve üretra uzunluğu, vajinal kanal uzunluğu, glans klitoris ve kavernöz cisimlerin büyüklüğü gibi anatomik birçok parametre göz önünde bulundurularak farklı cerrahi yaklaşımlar tercih edilebilmektedir. Cerrahi kararı, onayı ve zamanlaması zorluklar içerebilen hususlardır. Passerini-Glazel ve ürogenital mobilizasyonlar gibi ana operasyonlar, CGB hastalarına yönelik multidisipliner yaklaşımla ilgilenen cerrahların ve diğer meslektaşların cerrahi yönetim hakkında fikir sahibi olmaları amacıyla özetlenmiştir. Başarılı bir tedavi süreci ve şüpheli başlıkların tartışılarak karara bağlanabilmesi için deneyimli birçok disiplinin bir arada olduğu bir ekip ve uzun dönem takip esastır.

Konjenital anomaliler, doğrudan seksüel hormonlarla ilişkili olmaksızın cinsel gelişim bozukluklarına yol açabilir. Bu olguların önemli bir bölümünü kloakal ekstrofi, persistan mülleryan kanal sendromu (PMKS) ve mülleryan kanal agenezisi (Mayer-Rokitansky-Kuster-Hauser sendromu; MRKHS) anomalileri oluşturur. Kloakal ekstrofi, mesane ekstrofisi-epispadias kompleksi spektrumunun en ağır varyantıdır. Evreli ve olguya özgü yaklaşım, kloakal ekstrofinin cerrahi tedavisinde yaygın olarak kabul görmektedir. Cinsel aktivite ve fertilite kızlarda normale yakındır. Erkeklerde ise yetersiz penil boy, retrograd ejakulasyon ve epididimitlere sekonder sperm kalitesinin etkilenmiş olması sebebiyle yardımcı üreme tekniklerine ihtiyaç duyulur. Dişi fenotip ve sekonder seks karakterlerine sahip 46,XX karyotipli hastada uterus ve vajinanın doğumsal yokluğu ile karakterize konjenital bozukluk, mülleryan kanal agenezisi, diğer ismi ile MRKH Sendromu olarak adlandırılır. Cerrahi yöntemlerde periton flep teknikleri, intestinal kondüitler ve serbest cilt greftleri ile rekonstrüksiyon uygulanabilir. Bu hastalar için uterus nakli fertilite açısından umut veren bir seçenek olma yolundadır. 46,XY karyotip ve erkek fenotipe eşlik eden rudimenter mülleryan iç genital yapıların bulunması ile karakterize konjenital bozukluğa PMKS adı verilir. Cerrahi tedavide testislerin skrotuma indirilmesi ve mülleryan kalıntıların eksizyonu ana hedeftir

“İnterseks” teriminin literatürde en yaygın kullanımı, “standart erkek ve kadın kategorilerine girmeyen bir dizi anatomik durum” olarak geçmektedir. Çeşitli disiplinler tarafından incelenen interseks kavramın hangi biyolojik durumları kapsayacağı konusunda henüz bir uzlaşı söz konusu değildir. Cinsel Gelişim Bozukluğu (CGB) olan bireyler, kromozomal, gonadal veya anatomik özelliklerine göre erkek ve kadın bedenlerinin tıbbi normlarına göre sınıflandırılamamaktadır. Bu durum çocukların erkek veya kadın olarak tanımlanmasına ilişkin yasal gereklilik, onları kozmetik nedenlerle ve bilgilendirilmiş onam olmadan cerrahi müdahaleye karşı savunmasız bırakmaktadır. Cerrahi müdahalelerin yalnızca geri döndürülemez olması değil, aynı zamanda potansiyel olarak fiziksel ve psikiyatrik açıdan zararlı olabileceği de gerçek bir sorundur. CGB olgularında en önemli etik tartışma konusu cinsiyet atama aşamasında ortaya çıkmaktadır. Money, “yetiştirilme cinsiyeti” kavramını ortaya atmıştır. Money’e göre kişi yetiştirildiği cinsiyetin cinsiyet kimliğini ve o cinsiyete özgü cinsel davranışları benimseyebilmektedir ve fenotipik cinsiyeti ile uyumlu bir yetiştirilme cinsiyeti durumunda CGB bireylerin psikososyal ve toplumsal alanda işlevselliği sağlanabilecektir. Bu bağlamda dış genital organların “normal” görünümde olması bireyin atanan cinsiyetine uyumu için en önemli faktör olarak değerlendirilmiş ve cinsiyet atamasının doğumu takiben ilk 18 ay içinde yapılması bebeğin cinsel gelişimi açısından aciliyet teşkil ettiği iddia edilmiştir. Bu protokol uzun yıllar yaygın olarak uygulanmış ve tıp çevrelerinden gelen eleştirilere rağmen halen tıbbi uygulamalara kaynaklık etmeye devam etmektedir. Sonraki araştırmalar, interseks bir çocuğun cinsel organını yeniden şekillendirmek için yapılan erken cerrahinin, atanan cinsiyet içinde sosyalleşmeyle birlikte daha iyi ya da tipik sonuç verdiğini gösterememiştir.

Günümüzün sağlık hizmetleri, gelişen teknolojilerden, artan hasta taleplerinden ve mali baskılardan etkilenerek hızlı bir dönüşüm geçirmektedir. Sağlık sektörünün hızla gelişen bu yapısı karşısında hastaneler bünyesinde gerçekleşen operasyonları kolaylaştırmak, hasta bakımını optimize etmek ve kaynakların verimliliğini artırmak için yenilikçi yaklaşımlar aramaktadır. Son yıllarda bu amaçla geliştirilen yaklaşımlardan birisi hastane komuta merkezleridir (HKM). HKM hastanenin tüm birimlerinde yürütülen birçok faaliyetlerde (hastanın kabulü, yatışı, teşhisi, ameliyat edilmesi gibi) iyileştirme sağlamak amacıyla geliştirilmiş teknoloji odaklı bir operasyon merkezidir. HKM’ler verilerin toplanmasında ve analizinde yapay zekâ, gelişmiş algoritmalar, makine öğrenmesi ve nesnelerin interneti gibi bir dizi gelişmiş teknolojileri kullanmaktadır. Etkin kullanılan bir HKM ile hastaneler hasta akışlarını düzenleyebilir, bakım hizmetlerinin kalitesini iyileştirebilir, hastane işleyişinde iletişimi ve işbirliğini artırabilir, olaylara proaktif yönetim anlayışıyla yaklaşarak riskleri azaltabilir ve kaynakların tahsisinde verimlilikleri artırabilir. Bu çalışmada HKM’lerin kavramsal çerçevesi, işlevleri ve organizasyon yapısı, bu merkezde kullanılan teknolojiler ve araçlar, HKM’lerin yararları, HKM kurarken dikkat edilmesi gereken unsurlar ve potansiyel yenilikler ele alınmıştır. Çalışmamızın son bölümlerinde HKM ile ilgili bir başarı öyküsüne ve önerilere yer verilmiştir.

Çok hücreli organizmaların homeostazı için hücre ölümü ve hücre bölünmesi dengeli bir şekilde gerçekleşir. Hücre ölümü gelişimin ve olgunlaşmanın fizyolojik bir parçasıdır. Bazı koşullarda kimyasal ajanlar, patojenler, enflamasyon ve oksijen yetersizliğine bağlı olarak da hücre ölümleri ortaya çıkar ve çeşitli hastalıkların altında yatan neden olabilir. Programlı hücre ölümü örneğin apoptoz ve otofaji aracılı hücre ölümü, genetik faktörlerin kontrol ettiği bir dizi protein ve molekül aracılığıyla gerçekleşen hücre ölümü türüdür. Özellikle embriyonik gelişim ve doku homeostazı için önemlidir. Kontrol edilebilir hücre ölümü, moleküler mekanizmalar aracılığıyla gerçekleşen ve farmakolojik veya genetik müdahalelerle etkilenen hücre ölümü tiplerini içerir, örneğin nekroptoz, piroptoz. Kaza ile ortaya çıkan hücre ölümü ise aşırı fiziksel veya kimyasal hasar sonucu gerçekleşen ve geri dönüşümsüz ölüm tipidir örneğin nekroz. Her bir hücre ölümü tipi biyokimyasal, morfolojik ve fizyolojik olarak farklılık gösterir ve belirli tanımlayıcı özelliklere sahiptir. Hücre ölümünün moleküler mekanizmalarının anlaşılması hastalıkların önlenmesi için başarılı tedavi metotları geliştirmek için önem taşır

İnsan gelişimi bir dişi oositinin, bir erkeğin spermi tarafından döllenmesiyle başlayan ve kesintisiz devam eden bir süreçtir. Majör organların embriyolojik gelişimi, sekizinci gestasyonel haftanın sonunda sona erer. Gebeliğin geri kalanı, esas olarak organ sistemlerinin olgunlaşmasına ve büyümeye ayrılan fetal dönemi oluşturur. Doğumsal hastalıkları anlamak için insan embriyolojisi hakkında temel bilgilere sahip olmak şarttır. Göğüs kafesinin kendisi pek çok farklı parçadan oluşur; Deri, kaslar, kemik, kıkırdak dokusu vs. Bu yapıların her birinin farklı kökenleri vardır. Bu bölümde toraks duvarının embriyolojik gelişimini tartışacağız ve gözden geçireceğiz.

Avusturya’da çıkan «Das interessante Blatt», 1882-1939 yılları arasında haftalık bir gazete olarak yayın hayatını sürdürmüştür. Haberlerin birçoğunda resim kullanımına yer veren gazete, Gazi Mustafa Kemal Paşa (Atatürk) söz konusu olduğunda da aynı anlayışı devam ettirmiştir. Yapılan taramalar sonucunda, 1920-1938 yıllarına ait resimler tespit edilerek okuyucularla ve araştırmacılarla buluşturulmak istenmiştir. Resimlerin hangi durumlarla ilgili olduğuna bakıldığında ise, şu gelişmelerin ön plana çıktığı görülmektedir: Türkiye’nin milli kıyamı. Türk Zaferi – Küçük Asya’da Yunan ordusunun çöküş

Türk-İran ilişkileri siyasi ve dini rekabetin gölgesinde gelişme göstermiştir. Bu rekabette Anadolu'da yaşanan Şiilik etkisiyle yaşanan isyanlar ve Safevîler döneminde bu mezhebin resmen devlet tarafından sahiplenilmesi Türk-İran ilişkilerindeki ayrışmayı derinleştirmiştir. Mezhep farkı iki devletin sadece siyasi ilişkilerini değil, toplumların sosyal hayatını da etkilemiştir. Bu yüzden Şii kökenli İran vatandaşları; Müslüman kadınlarla evlenememe, emlâk edinememe, vakıf kuramama, gümrük muamelelerinde ayrı hükümler uygulanması, mirasçısı çıkmayan İranlıların mallarının devlete intikali gibi u