To see the other types of publications on this topic, follow the link: Dolaylı vergi.
Journal articles on the topic 'Dolaylı vergi'
Create a spot-on reference in APA, MLA, Chicago, Harvard, and other styles
Consult the top 50 journal articles for your research on the topic 'Dolaylı vergi.'
Next to every source in the list of references, there is an 'Add to bibliography' button. Press on it, and we will generate automatically the bibliographic reference to the chosen work in the citation style you need: APA, MLA, Harvard, Chicago, Vancouver, etc.
You can also download the full text of the academic publication as pdf and read online its abstract whenever available in the metadata.
Browse journal articles on a wide variety of disciplines and organise your bibliography correctly.
1
AY, Hakkı Mümin, and Nihal GÜNEŞ. "The Course of Tax Revenues in Turkey and the Role of Financial Anesthesia." Gaziantep University Journal of Social Sciences 21, no. 3 (2022): 1230–43. http://dx.doi.org/10.21547/jss.1104889.
Full textAbstract:
Vergiler, ekonomik ve sosyal yaşamı etkileyen önemli bir unsurdur. Kişilerin ve firmaların gelir, gider ve servetleri üzerinden alınır. Ülkelerin vergi yapıları gelişmişlik seviyelerine göre farklılıklar gösterir. Vergiler ekonomide birçok değişken ile karşılıklı etkileşim içindedir. Gelişmiş ülkelerin vergi yapıları genellikle adil olan dolaysız vergi ağırlıklıdır. Az gelişmiş ülkelerde acımasız ve adil olmayan dolaylı vergiler daha çok tercih edilmektedir. Bunun nedeni dolaylı vergilerin tahsili kolay ve zahmetsiz ve verimlidir. Ayrıca mükellef psikolojisine uygun düşmektedir. Tüketim üzerinden alınan dolaylı vergilerin mali anestezi özelliği vardır. Bu vergiler kişilerin haberi olmadan ya da hissettirmeden alınır. Dolaylı vergiler gelirin yeniden dağılımını düşük gelirli gruplar aleyhine gerçekleştirir. Uzun yıllardır Türkiye vergi sistemi içinde gelişmiş ülkelerin aksine dolaylı vergileri tercih etmektedir. Bu çalışmada OECD ve Avrupa Birliği ülkeleri ile Türkiye’nin vergi yapıları karşılaştırılmıştır. Mali anesteziye maruz kalan vatandaşlar, siyasal tercihlerini sağlıklı kullanamazlar. Devlete güvenleri azalır. İdeal bir vergi sistemi, adil vergilerin ağırlık kazanması ile mümkündür. Çalışmada mali anestezinin olumsuz yönleri anlatılmıştır.
2
YILDIRIM, Hakan, and Yasin KARADENİZ. "The Impact of Financial Institution Development on the Tax Burden in Fragile Five Countries." Maliye Finans Yazıları, no. 120 (October 14, 2023): 31–50. http://dx.doi.org/10.33203/mfy.1257487.
Full textAbstract:
Son yıllarda küreselleşmenin hız kazanması ile birlikte finansal sektörde önemli değişiklikler yaşanmaktadır. Yaşanan bu değişimler neticesinde sürekli olarak gelişen finansal sistem, doğrudan ve dolaylı olarak vergi gelirleri üzerinde etkili olabilmektedir. Bu etki neticesinde son yıllarda vergi gelirleri ile finansal gelişme arasındaki ilişkiyi inceleyen çalışma sayısı giderek artmaktadır. Ancak kırılgan beşli ülkeleri için yapılan çalışma sayısı oldukça azdır. Bu doğrultuda çalışma, finansal kurum gelişmişlik endeksinin vergi gelirlerinin GSYİH’ya oranı üzerindeki etkisini araştırmayı amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda Kırılgan Beşli Ülkeleri olarak adlandırılan ülkelerin 1980-2018 dönemi yıllık verileri ile ekonometrik analizler yapılmıştır. Ancak veri kısıtı nedeniyle Güney Afrika, Hindistan ve Türkiye için ekonometrik analiz gerçekleştirilebilmiştir. Vektör Hata Düzeltme Yöntemi ile yapılan analizler sonucu elde edilen bulgulara göre finansal kurum gelişmesi, Güney Afrika ve Hindistan’da vergi yükünü pozitif; Türkiye’de ise negatif yönde etkilemektedir.
3
YÜCESOY, Uluğ İlve, and Asuman ALTAY. "Uluslararası Lojistik Açısından Türk Vergi Sistemindeki Dolaylı Vergilerin Avrupa Birliği’ne Uyumu." Gaziantep University Journal of Social Sciences 20, no. 3 (2021): 1174–86. http://dx.doi.org/10.21547/jss.848323.
Full text
4
Ercan, Erdem. "DÜZENLEME ORTAKLIK PAYININ VERGİ NİTELİĞİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME." Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 73, no. 4 (2025): 2485–516. https://doi.org/10.33629/auhfd.1615978.
Full textAbstract:
Gördüğü imar işlemi nedeniyle değeri artan arsa ve arazilerin bir kısmının artan değere karşılık olarak kamuya aktarılmasına ilişkin düzenlemeler ülkemizde 19. yüzyıldan bu yana bulunmaktadır. Bu düzenlemelerin günümüzdeki en önemli örneği İmar Kanunu’nun 18’inci maddesidir. Madde arsa veya arazisi işlem gören kimselerin işleme tabi tutulan bu gayrimenkullerinin belirli bir kısmının umumi hizmet ve kamu hizmeti alanlarında kullanılmak amacıyla yetkili kamu idaresi tarafından alınması şeklinde uygulanmaktadır. Düzenleme Ortaklık Payı (DOP) adı verilen bu uygulama gerek 6785 sayılı mülga İmar Kanunu gerekse yürürlükteki 3194 sayılı İmar Kanunu döneminde Anayasa Mahkemesinde iptal davasına konu edilmiştir. İlk dönemdeki kararda ilgili hüküm dolaylı kamulaştırma mahiyetinde olduğu gerekçesiyle iptal edilmiş, ikinci dönem kararlarda DOP’un gayrimenkulün artan değeri karşılığında alınan ölçülü bir değerlenme resmi (şerefiye) olduğu gerekçesiyle iptal talebi reddedilmiştir. Çalışmada, DOP’un şerefiye niteliğinde bir vergi olduğu, ayni olarak alınmasının ve kimi kaynaklarda hukuka uygun kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirilmesinin bu durumu ortadan kaldırmadığı sonucuna varılmıştır. Ayrıca daha adil bir vergilendirme için değer esaslı DOP uygulamasına geçilmesi önerilmiştir.
5
NOYAN, EMRAH, and NURİ AVŞARLIGİL. "Türkiye’de 1980 Sonrası Dönemde Uygulanan Dolaylı ve Doğrudan Vergi Politikaları Üzerinden Müşevvik Sorunun Ekonometrik Analizi." Alanya Akademik Bakış 1, no. 3 (2017): 49–59. http://dx.doi.org/10.29023/alanyaakademik.330428.
Full text
6
Olgun, Mehmet Fırat, and Yüksel Bayraktar. "NASA Tedarik Harcamalarının Uzay Ekonomisine Etkisi: ABD Eyaletleri Üzerine Ampirik Uygulama." Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 27, no. 1 (2025): 325–44. https://doi.org/10.26745/ahbvuibfd.1522444.
Full textAbstract:
ABD uzay ekonomisine doğrudan ve dolaylı ekonomik etkiler sağlayan NASA, 2021 yılında 71.2 milyar dolar gelir ve yaklaşık 340 bin istihdam olanağı sağlamıştır. 2021 yılında gerçekleştirilen 21.2 milyar dolar tedarik harcaması ile ülkedeki üreticiler ve buna bağlı alt üreticiler desteklenmiştir. Bu çalışmanın amacı NASA tedarik harcamalarının ABD uzay ekonomisine olan etkisini incelemektir. 2021 yılı verileri ile 51 eyalet üzerine yatay kesit analizi yapılmıştır. Uzay katma değeri üzerinde etkili olduğu düşünülen uzay istihdamı, uzay vergi gelirleri, gayri safi yurtiçi hasıla ve NASA tedarik harcamaları değişkenleri modele dahil edilmiştir. Model tahmininde Kantil Regresyon yöntemi kullanılmıştır. Tahmin sonuçları tüm değişkenlerin istatistiksel olarak anlamlı ve ABD uzay katma değeri üzerinde pozitif bir etkisinin olduğunu göstermektedir. Uzay katma değeri üzerinde en etkili olan değişkenin ise NASA tedarik harcamaları olduğu görülmüştür. Elde edilen bulgular, NASA’nın ABD uzay endüstrisi için önemli bir çarpan etkisi oluşturduğuna işaret etmektedir.
7
Sarıkaya Levent, Yasemin. "Koruma faaliyetlerinin finansmanında bir kamu fonu: Taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına katkı payı." JOURNAL OF LIFE ECONOMICS 10, no. 4 (2023): 257–72. http://dx.doi.org/10.15637/jlecon.2220.
Full textAbstract:
Taşınmaz kültür varlıkları insanlığın ortak mirasını oluşturmakta ve yapılı çevrenin en önemli unsurları arasında yer almaktadır. Kamusal bir görev ve toplumsal bir sorumluluk olarak taşınmaz kültür varlıklarının korunması sadece uzmanlık ve deneyim değil, aynı zamanda mali kaynak da gerektirir. Koruma faaliyetlerinin maliyeti temelde taşınmaz kültür varlığı maliki tarafından karşılanmakta olup, devlet anayasal bir yükümlülük olarak bu maliyetler için kolaylaştırıcı finansal çözümler sağlamaktadır. Türkiye’deki taşınmaz kültür varlıklarının sayısı göz önüne alındığında kamu kaynaklarının kısıtlı kaldığı bir gerçektir. Alternatif kamu kaynağı yaratmak amacıyla 2004 yılında 2863 sayılı Kanun’da yapılan değişiklik ile ‘Taşınmaz Kültür Varlıklarının Korunması Katkı Payı’ adıyla vergi müelliflerinden emlak vergilerinin %10’u kadar ek ödeme alınarak yeni bir kamu fonu hayata geçirilmiştir. Çalışmanın odağını bu kamu fonu oluşturmaktadır. Çalışma kapsamında ilk olarak taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına ilişkin idari sistem özetlenmiş, ardından koruma faaliyetlerinin finansmanına ilişkin doğrudan ve dolaylı mali destekler ele alınmıştır. Daha sonra taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına katkı payı hakkında ayrıntılar mevzuata dayalı bir şekilde sunulmuş ve katkı payına ilişkin sistem Gaziantep ili özelinde 2014-2018 yıllarını kapsayan dönemde incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda bu kamu fonunun özellikle gelişmekte olan ülkelerde koruma finansmanı konusunda yaşanan sorunlara çözüm üretir nitelikte olduğu, aynı zamanda koruma faaliyetlerinin maliyetini tüm topluma dağıtarak sosyal adalet sağladığı sonucuna varılmıştır.
8
Erpolat, Mehmet Salih. "XVI. Yüzyılda Eleşkird, Şelve, Diyadin, Bayezid İle Ovacık Sancaklarındaki Kişi Adları Üzerinde Tasavvuf ve Hz. Ali Muhabbetinin Yansımaları." ALEVİLİK–BEKTAŞİLİK ARAŞTIRMALARI DERGİSİ, no. 20 (December 30, 2019): 31–88. http://dx.doi.org/10.24082/2019.abked.256.
Full textAbstract:
Bu makalede günümüzdeki Ağrı ilini oluşturan sancaklarda yaşayan kişilerin adlarının Osmanlı Dönemi arşiv belgelerinden tespit edilerek konu ile ilgilenenlerin istifadesine sunulmuştur. Burada kaynak olarak 1578 tarihinde tutulan ve günümüzde Ankara’da bulunan Tapu-Kadastro Genel Müdürlüğüne bağlı Kuyûd-ı Kadime Arşivindeki 199 Numaralı Mufassal Tahrir Defterinde yer alan Müslüman kişilerin adları değerlendirilmiştir.
 Bu çalışmada adı geçen sancaklarda yaşayan vergi mükelleflerinin taşıdıkları kişi adlarında tasavvuf ve Hz. Ali sevgisinin öne çıktığı dikkat çekmektedir. Bu kişi adlarından bazıları Ali, Alican, Ali Gazi, Ali Kulu, Ali Yar, Ayvad Ali, Bayram Ali, Borc Ali, Bürhan Ali, Cafer Ali, Can Ali, Derviş Ali, Devlet Ali, Dost Ali, Dur Ali, Emir Ali, Emirze Ali, Esed Ali, Genc Ali, Gürd Ali, Gonca Ali, Gulam Ali, Güher Ali, Gül Ali, Hasan Ali, Haydar Ali, Hoca Ali, Hüseyin Ali, Hub Ali, Koç Ali, Kul Ali, Mahmud Ali, Masum Ali, Maksud Ali, Mehmed Ali, Merd Ali, Mervan Ali, Mihmad Ali, Mirza Ali, Muhib Ali, Murad Ali, Nur Ali, Pir Ali, Sefer Ali, Seydi Ali, Sultan Ali, Şah Ali, Şeyh Ali, Şükür Ali, Ulu Ali, Yar Ali gibi kişi adlarında Hz. Ali muhabbetinin izleri doğrudan; Haydar, Haydar Kulu, İmam Kulu, İmam Verdi, Mirza Han, Şah Kulu gibi şahıs adlarında ise dolaylı olarak görülmektedir.
 İncelemiş olduğumuz tahrir defterindeki verilerden tasavvuf ile ilgili kişi adlarının da yaygın olduğu müşahede edilmektedir. Bunların başlıcaları Abdal, Ağyar, Baba, Babacan, Baba Kulu, Balım, Dede, Dede Can, Dem Kulu, Derviş, Derviş Can, Halvet, Hızır, Mehdi, Mehdi Kulu, Muhib, Muhib Kulu, Mürşid Kulu, Nazar, Niyaz, Nefes, Nefes Kulu, Niyaz, Niyaz Kulu, Pervane, Pir Dost, Pir Makam, Pir Sultan, Pür Niyaz, Rıza Kulu, Sahib, Sahib Kulu, Sultan Kulu, Şah Bende, Şah Veled, Şah Nazar, Şah Veli, Şah Verdi, Tabduk, Tevelli, Ulu Can, ‘Uryan (Üryan), ‘Uryan Kulu, Yol Kulu, Zakir ve Zülfikar gibi kişi adlarıdır.
 Tespit edilen bu kişi adlarının yaşadıkları köylere de yer verilmiştir. Bunların yanında kişi adlarının yaygınlıkları hakkında tespit edilen isimler alfabetik sıra ile verilerek 1578 tarihinde Eleşkirt, Şelve, Diyadin, Ovacık ve Bayezid (Doğubeyazıt) sancaklarındaki kişi ve yer adlarının tamamını görmek mümkün olacaktır.
 Bu makale ile tahrir defterlerindeki verilerden yola çıkarak tasavvufun ve Hz. Ali’ye duyulan muhabbetin Türk kişi ve yer adları üzerindeki etkilerinin meydana çıkarılabileceği görülmektedir.
9
Zahid Rzayev, Rəşad Abdullayev, Zahid Rzayev, Rəşad Abdullayev. "VERGİ SİYASƏTİNİN QİYMƏTİN FORMALAŞMASINDA ROLU." PAHTEI-Procedings of Azerbaijan High Technical Educational Institutions 29, no. 06 (2023): 384–96. http://dx.doi.org/10.36962/pahtei29062023-384.
Full textAbstract:
Məqalə qiymətlərin tənzimlənməsində vergi siyasətinin prioritetlərinin təhlilinə həsr olunmuşdur. Tədqiqatda dolayı vergilərin aksizli və gömrük mallarının qiymətinə təsirinin qiymətləndirilməsi qeyd edilmiş, habelə, qiymətqoyma sahəsində vergi siyasətinin səmərəliliyinin yüksəldilməsi istiqamətləri və mexanizmləri əks olunmuşdur. Eyni zamanda vergi sisteminin təkmilləşdirilməsində vergi siyasətinin rolu idarəetmə, məlumatlandırma, təhsil, məsləhətçilik, müavinətlər, nəzarət, məcbur etmə üsulları ilə həyata keçirilməsi məsələsinə diqqət yetirilmişdir. Dolayı vergilərin vergi siyasətində oynadığı funksiyalar müxtəlifdir. Əsas, ilkin və bütün vergilərə xas olan funksiya fiskaldır. Dolayı vergilər əvvəlcə yalnız dövlət gəlirlərini artırmaq üçün tətbiq edilmişdir. Dolayı vergilərin toplanması iqtisadi tənəzzüldən təsirlənmir. Çünki, onlar birbaşa təsərrüfat subyektinin səmərəliliyi ilə bağlı deyil, istehlakdan asılıdır, onların həcmi yığımda üstünlük təşkil edir. Nəticə etibarilə, fiskal funksiya istehsal dinamikasında tənəzzül şəraitində, təşkilatın gəlirsiz iş şəraitində belə yerinə yetirilir. Dolayı vergilər toplanması baxımından ən əlverişli vergi formasıdır. Lakin vergi ödəyicilərinin qanunsuz sxemlərdən istifadə edərək onları ödəməkdən yayınması asan deyil. Dolayı vergitutmada özünü göstərən növbəti funksiya tənzimləmə funksiyasıdır. Dolayı vergilər iqtisadi proseslərə, meyillərə, ixrac-idxal münasibətlərinə, tələbata, təklifə və istehlaka təsir edir, bununla da müəyyən malların, işlərin və xidmətlərin istehsalını stimullaşdırır və ya əngəlləyir. Dolayı vergitutma formasının köməyi ilə yerli istehsalçılar üçün əlverişli şərait yaratmaq mümkündür. Dolayı vergilər həm də bazarın özünütənzimləmə dairəsindən kənarda qalan bəzi sosial-iqtisadi problemlərin həllini təmin edən sosial funksiyaya malikdir. Bu funksiya cəmiyyətimizin sosial təbəqələşməsi tendensiyalarını yumşaltmağa yönəlmişdir. Açar sözlər: vergi siyasəti, dolayı vergilər, fiskal funksiya, əlavə dəyər, aksizlər
10
Ergeshkyzy, Aziza. "Uluslararası Göçün Hedef ve Kaynak Ülke Üzerindeki Etkileri (Rusya-Orta Asya Örneği)." Scientific Journal of Faculty of Theology, no. 34 (June 29, 2023): 219–38. http://dx.doi.org/10.52754/16947673_2023_34_7.
Full textAbstract:
Tarihin her döneminde, dünyanın çeşitli bölgelerinde yaşanan yoksulluk, doğal afetler, savaş ve çatışmalar insanların başka bölgelere göç etmesini zorlayan nedenler arasında yer almıştır. Katılımı her geçen gün artmakta olan bu hareketlilik hem kaynak, hem de hedef ülkeyi, toplumu, bireyi doğrudan ve dolaylı karşılıklı olarak etkileyerek olumlu-olumsuz birçok sonuçlar doğurmaktadır. Uzmanlara göre, dışarıdan gelen göç akımının hedef ülke için sosyo-ekonomik sonuçları bakımından göçmen işçilerin ülkede istihdam açığının giderilmesi, ekonominin birçok sektöründe ekonomik göstergelerin büyümesi ve bütçeye katkısı gibi olumlu sonuçları doğuracağı, kaynak ülke için ise işsizliği azaltacağı, döviz girdilerini arttıracağı öne sürülmektedir. Bunun yanı sıra, göçün her iki ülke için de olumsuz olduğu yönleri de bulunmaktadır. Bu bağlamda uluslararası göçmenlerin önemli kısmının ekonominin gölge sektöründe istihdam edildiği için vergi ödememesi, göç alan ülkenin mali şartlarını olumsuz etkilemesi gibi durumların yaşandığı da bir gerçektir. Bu olumsuz yaklaşımların aksine Rusya'daki demografik krizi Orta Asya topraklarından gelen göçmenlerin büyük ölçüde hafifletmesi, yerel halk için prestijli olmayan ve talep edilmeyen boş pozisyonların söz konusu göçmenler tarafından doldurularak hizmet sektörünün gelişmesine katkı sağlaması, göçmen işçilerin çoğu yasa dışı çalıştığı için, ucuz işgücü temin edilmesi gibi durumlar hedef ülkeye büyük bir kazançlar sağlamaktadır. 
 Kaynak ülke bakımından nitelikli uzmanların ülkeden ayrılması, bilimdeki entelektüel potansiyelin bozulmasına, çalışma çağındaki genç nüfusun kitlesel göçü kaynak ülkede demografik sorunlara, ailelerin parçalanmasına, sokak çocuklarının artmasına yol açmaktadır. Diğer yandan göçmenlerin yurt dışında iken becerilerini, genel eğitim ve kültür seviyelerini geliştirmelerine, ülkesine döndükten sonra küçük ve orta ölçekli işletmeler kurarak kaynak ülkede orta sınıfın oluşumuna, kazandıkları gelirin toplumun yaşam standardının yükselmesine, göçmen olarak yaşadıkları ülkede iş bağlantıları kurarak ticaret, üretim gibi alanlarda ortak girişimler gerçekleştirebilmelerine olanak sağlayabilmektedir.Yaşanmakta olan bu etkilerin çok yönlü bir şekilde ele alınması, göçün sonuçları itibariyle daha iyi anlaşılabilmesine ve göç nedeniyle ortaya çıkan sorunların çözüme kavuşturulmasına imkân sağlayacaktır.
11
ÖNER, Engin. "DOLAYLI VERGİLERDE VERGİ PİRAMİTLEŞMESİ SORUNU VE KATMA DEĞER VERGİSİNDE ÇÖZÜM YOLU (Vergi İndirim Metodu)." Journal of Academic Social Sciences 82, no. 82 (2018): 123–30. http://dx.doi.org/10.16992/asos.14345.
Full text
12
Rauf Salayev, Hüseyn Nəsirov, Rauf Salayev, Hüseyn Nəsirov. "VERGILƏRIN IQTISADIYYATA TƏSIRLƏRIN TƏHLILI." PAHTEI-Procedings of Azerbaijan High Technical Educational Institutions 39, no. 04 (2024): 458–66. http://dx.doi.org/10.36962/pahtei39042024-458.
Full textAbstract:
Tədqiqatın əsas məqsədi vergilərin iqtisadiyyata təsirinin araşdırmaqdır. Tədqiqatda metod olaraq korrelyasiya təhlili, ümumiləşdirmə və müqayisəli təhlil istifadə olunmuşdur. Tədqiqatda vergi siyasətinin önəmindən, dolayı və birbaşa vergilərin vergi daxilolmalarındakı paylarından danışılmışdır. Vergi siyasətinin iqtisadi artımı stimullaşdıran cəhətləri qeyd olunmuşdur. Dolayı və birbaşa vergilər ilə iqtisadi artım arasındakı əlaqə araşdırılaraq təhlil edilmişdir.Tədqiqatın məhdudiyyəti daha dolğun informasiya bazasının əldə edilməməsi olmuşdur. . Tədqiqatın nəticə hissəsində ölkənin vergi sistemində beynəlxalq təcrübədəki modellərdən istifadə edilməsi, kölgə iqtisadiyyatının minumuma çatdırılması, sahibkarlığın inkişafı üçün tədbirlərin görülməsi, Azərbaycanda iqtisadi artıma dolayı vergilərin təsirinin qiymətləndirilməsi ilə bağlı təkliflər göstərilmişdir. Tədqiqatın praktiki əhəmiyyəti vergilərin iqtisadi artıma təsirinin qiymətləndirilməsi və əldə edilmiş nəticələr əsasən praktiki təkliflərin işlənib hazırlanmasıdır. Açar sözlər: vergi siyasəti, birbaşa və dolayı vergilər, vergi sistemi, vergi daxilolmaları, iqtisadi artım
13
Cəmaləddin Zərbalıyev, Cəmaləddin Zərbalıyev, and Nihat Xəlilov Nihat Xəlilov. "TƏŞKİLATIN MALİYYƏ NƏTİCƏLƏRİNƏ TƏSİR EDƏN VERGİ ÖDƏNİŞLƏRİNİN TƏHLİLİ VƏ VERGİ YÜKÜNÜN İDARƏ EDİLMƏSİ." PAHTEI-Procedings of Azerbaijan High Technical Educational Institutions 27, no. 04 (2023): 269–83. http://dx.doi.org/10.36962/pahtei27042023-269.
Full textAbstract:
Vergi ödənişləri məhsulların rəqabət qabiliyyətinə, satış qiymətlərinə və tariflərinə, istehsal xərclərinə, satışın həcminə və son nəticədə maliyyə nəticələrinə və xalis mənfəətə təsir göstərir. Vergi sistemi kommersiya təşkilatının fəaliyyətinin səmərəliliyi ilə mikro səviyyədə sosial proseslərə də təsir göstərir. Vergi sistemi kommersiya təşkilatının səmərəli fəaliyyət göstərməsinə imkan verirsə, onun əmək haqqını artırmaq imkanları var ki, bu da təkcə işçilərinin maddi vəziyyətinin artmasına deyil, həm də sığorta haqları və fərdi gəlir vergisi üçün ayırmaların artmasına səbəb olur.Vergi yükünün səviyyəsinin müəyyən edilməsi kifayət qədər mühüm vəzifədir. Təşkilat öz fəaliyyəti zamanı fəaliyyətinin xüsusiyyətlərini və digər amilləri nəzərə almaqla ən optimal hesab etdiyi bir sıra göstəriciləri özü üçün müəyyən edir və vergi yükünün səviyyəsini müəyyən etmək üçün onlardan istifadə edir. Təşkilat bir neçə dövr ərzində alınan məlumatları öyrənir və nəinki qeyd edir, həm də vergilərin optimallaşdırılması tədbirlərinin həyata keçirilməsinin zəruriliyi məsələsini özü üçün həll edir. Təşkilatların iqtisadi artımı onların pul vəsaitlərinin hərəkətini, maliyyə resurslarını və onların formalaşmasının mümkün mənbələrini idarə etmək üçün yaxşı qurulmuş sistem olmadan mümkün deyil. Vergilər təsərrüfat subyektlərinin maliyyə resurslarına və kapitalın gəlirliliyinə əsas xarici məhdudiyyətlərdən biri kimi çıxış edir. Vergilərin optimallaşdırılması praktikasında əsas problemlərdən biri vergi yükünün xarakteri və hesablanması problemidir, onun optimallaşdırma modelləri çoxlu müxtəlif təyinetmə üsullarına malikdir. Məqalə vergi sisteminin təşkilatın maliyyə vəziyyətə təsirinin təhlili və qiymətləndirilməsinə həsr olunmuşdur. Tədqiqatda birbaşa və dolayı vergi ödənişlərinin təşkilatın maliyyə nəticələrinə təsiri araşdırılmış, habelə təşkilatın vergi yükünün idarə edilməsi istiqamətləri təhlilə cəlb edilmişdir. Açar sözlər: kommersiya təşkilatı, dolayı vergilər, birbaşa vergilər, vergi yükü, vergilərin optimallaşdırılması.
14
Sarıyer, Nilsun, and Barış Gülmez. "Sesimi duy: Üçüncü taraf şikâyet davranışlarının netnografi ile belirlenmesi." JOURNAL OF AWARENESS 8, no. 4 (2023): 487–98. http://dx.doi.org/10.26809/joa.2175.
Full textAbstract:
Tatmin olmamış müşteriler, farklı davranışlar gösterebilirler. Bu davranışlar içinde üçüncü taraflara yapılan şikâyet dolaylı bir davranıştır. Çünkü müşteri şikâyet ederken işletme yerine bir aracı (kuruluş, kişi vb.) kullanmaktadır. Bu çalışmada müşterilerin üçüncü taraflara şikâyet etme nedenleri ortaya çıkartılmaya çalışılmıştır. Bu amaçla nitel araştırma yöntemlerinden netnografya kullanılmıştır. Türkçe dikey web şikâyet sayfalarından elde edilen şikâyet metinleri arşivsel veri olarak kaydedilmiştir. Toplanan veriler, Atlas.ti nitel analiz programı aracılığı ile sınıflandırılarak tematik analiz yöntemi ile yorumlanmıştır. Analiz sonucunda müşterilerin şikâyetlerini üç farklı nedenden (çaresizlik, güçsüzlük ve aldatılmak) dolayı şikâyet web sitelerine ilettikleri ortaya çıkmıştır. Çaresizlik ile ilgili temalar, umursamama, ulaşamama ve görevden kaçma; güçsüzlük ile ilgili temalar, muhatap bulamama, mağduriyet; yetersizlik ve aldatılmak ile ilgili temalar, mağduriyet ve ilgisizliktir.
15
Azər Hüseynov, Tayfun Tağıyev, Azər Hüseynov, Tayfun Tağıyev. "BIRBAŞA VƏ DOLAYI VERGILƏRIN DÖVLƏT GƏLIRLƏRINƏ VƏ İSTEHLAKÇILARA TƏSIRI." PAHTEI-Procedings of Azerbaijan High Technical Educational Institutions 40, no. 05 (2024): 107–14. http://dx.doi.org/10.36962/pahtei40052024-107.
Full textAbstract:
Vergilər hökumətlər üçün gəlirləri artırmaq və iqtisadi davranışa təsir etmək üçün əsas alət kimi xidmət edir. Bu tədqiqat birbaşa və dolayı vergilərin həm dövlət gəlirlərinə, həm də istehlakçılara çoxşaxəli təsirlərini araşdırır. Gəlir və əmlak vergiləri kimi birbaşa vergilər birbaşa fiziki şəxslərdən və ya təşkilatlardan gəlirlərinə və ya sərvətlərinə görə tutulur. Bunun əksinə olaraq, dolayı vergilər, o cümlədən satış və əlavə dəyər vergiləri (ƏDV) mal və xidmətlərə tətbiq edilir və çox vaxt qiymətlər vasitəsilə istehlakçılara ötürülür.Təhlildə bu vergi növlərinin fərqli nəticələri araşdırılır. Birbaşa vergilər mütərəqqi xarakter daşısa da, potensial olaraq məhsuldarlığı və sərmayəni maneə törədə, istehlakçıların xərcləmə modellərinə və qənaət davranışına təsir göstərə bilər. Əksinə, dolayı vergilər reqressiv olmaqla aşağı gəlirli qruplara qeyri-mütənasib şəkildə təsir edə bilər və potensial olaraq gəlir bərabərsizliyini gücləndirə bilər. Bununla belə, onlar hökumətlərə sabit və proqnozlaşdırıla bilən gəlir axını təmin edirlər.Tədqiqatda hökumətlərin sosial-iqtisadi bərabərsizlikləri yumşaldarkən fiskal məqsədlərə nail olmaq üçün birbaşa və dolayı vergitutma arasında vurduğu tarazlıq araşdırılır. Araşdırmada vergi siyasəti qərarlarına xas olan bərabərlik və səmərəlilik arasında uyğunluq qiymətləndirilir. Bundan əlavə, araşdırmada vergi strukturlarında dəyişikliklərin istehlakçı davranışına, bazar dinamikasına və ümumi iqtisadi rifaha necə təsir etdiyi araşdırılır. Açar sözlər: vergilər, vergi siyasəti, birbaşa vergilər, dolayı vergilər, gəlir,iqtisadi artım.
16
ÇELİKKALELİ, Öner, and Zeynep KARATAŞ. "Beliren Yetişkinlerde Yalnızlık ile Yaşam Yönelimi Arasındaki Doğrudan ve Dolaylı İlişkiler: Sürekli Kaygının Aracılık Rolü." Journal of Educational Sciences Research 10, no. 2 (2020): 62–82. http://dx.doi.org/10.22521/jesr.2020.102.2.
Full textAbstract:
Bu araştırmanın amacı, beliren yetişkinlerde sürekli kaygının yaşam yönelimi ile yalnızlık arasındaki ilişkide aracılık rolü üstlenip üstlenmediğini ortaya koymaktır. Bu amaçla 385 üniversite öğrencisinden (133 erkek ve 252 kadın, yaş ort: 20.56, ss. 2.11) veri toplanmıştır. Veri toplama araçları olarak Yaşam Yönelimi Ölçeği, UCLA Yalnızlık Ölçeği ve Sürekli Kaygı Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, beliren yetişkinlerde yalnızlık ile yaşam yönelimi arasında negatif yönde anlamlı ilişki bulunmaktadır. Benzer bir biçimde, yaşam yönelimi ile sürekli kaygı arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki vardır. Buna karşın, yalnızlık ile sürekli kaygı arasında pozitif yönde anlamlı ilişki elde edilmiştir. Beliren yetişkinlerde sürekli kaygı puanlarının, yalnızlık ile yaşam yönelimi arasındaki ilişkide aracılık rolü üstlenip üstlenmediğine ilişkin bulgulara göre, yalnızlığın yaşam yönelimi üzerindeki doğrudan etkisinin anlamsız olduğu görülmektedir. Diğer taraftan, yalnızlığın yaşam yönelimi üzerindeki dolaylı etkisinin anlamlı olduğu görülmüştür. Bu bulguya dayanarak, sürekli kaygının yalnızlık ile yaşam yönelimi arasındaki ilişkide tam aracılık rolü üstlendiği söylenebilir. Elde edilen bulgular alanyazını ışığında tartışılmış ve yorumlanmıştır.
17
Kamacı, Ahmet, and Oya Kurt. "Kamu harcamaları ile vergi gelirleri ilişkisi: Pandemi öncesi ve sonrası için bir değerlendirme." Journal of Life Economics 8, no. 4 (2021): 455–62. http://dx.doi.org/10.15637/jlecon.8.4.05.
Full textAbstract:
Türkiye’de pandemi öncesi kamu harcamalarındaki artışlardan dolayı bütçe açıkları yaşanmıştır. Pandemi sonrasında ise yaşanan sokağa çıkma yasakları ile beraber üretimde düşüş yaşanmış ve Haziran 2020’ye kadar vergi gelirleri düşmüştür. Ancak daha sonra vergi gelirlerinde artış yaşanmıştır. Bu dönemde artan vergi gelirlerine rağmen kamu harcamalarında da artış görüldüğünde bütçe açığı devam etmiştir. Bu çalışmanın temel amacı, 2006:Q1-2020:Q1 dönemine ait çeyreklik veriler yardımıyla Türkiye’de kamu harcamaları ile vergi gelirleri arasındaki ilişkiyi test etmek ve kamu harcamalarıyla vergi gelirleri ilişkisi üzerine kurulan 4 hipotezden (Vergi-harcama, Harcama-vergi, Mali uyum, Kurumsal Farklılık) hangisinin Türkiye için geçerli olduğunu tespit etmektir. Çalışmada değişkenler arasında uzun dönemli eşbütünleşik bir ilişki bulunmuştur. Yapılan nedensellik testinde de, kamu harcamalarından vergi gelirlerine doğru tek yönlü nedensellik tespit edilmiştir. Bu çalışmanın sonucunda, ele alınan dönemlerde Türkiye’de harcama-vergi hipotezinin geçerli olduğu belirlenmiştir. DOLS tahmincisi sonuçlarına göre de, kamu harcamalarındaki %1’lik artış vergi gelirlerini %0,97 arttırmaktadır. Bu sonuçlara göre, bütçe açığını azaltmanın yolu, kamu harcamalarını azaltmaktır. Barro’nun çalışmasındaki gibi, bu çalışmada da vergilerdeki artışların nedeni olarak kamu harcamalarındaki artışlar görülmüştür.
18
YORULDU, Mutlu. "EFFICIENCY OF TAX COURTS IN RESOLVING TAX DISPUTES WITH STATISTICAL DATA." Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, no. 45 (December 31, 2023): 566–99. http://dx.doi.org/10.14520/adyusbd.1228141.
Full textAbstract:
Vergiler, devletlerin en önemli finansman kaynaklarından biri olan ve devletlerin kamusal hizmetlerini devam ettirebilmesi için egemenlik gücünü kullanarak vatandaşlarından cebren ve karşılıksız aldığı parasal değerlerdir. Devletler mükelleflerden vergileri tahsil ederken belli başlı sorunlarla karşılaşabilmektedir. Bu sorunlar mükellef tarafından olabildiği gibi devletin yetkili organları tarafından da meydana gelebilmektedir. Vergilendirme sırasında meydana gelen sorunlar literatürde vergi uyuşmazlıkları olarak tanımlanmaktadır. Vergi uyuşmazlıkları devlet ile mükellef arasında verginin tarh, tebliğ, tahakkuk, tahsil ve ceza kesme işlemlerinden dolayı meydana gelen anlaşmazlıklardır. Bu anlaşmazlıklar idari (barışçıl) yollarla olabildiği gibi yargısal yollarla da çözüme kavuşturulabilmektedir. Bu çalışmada vergi uyuşmazlıklarının yargısal çözüm yollarından olan Vergi Mahkemelerinin etkinliği istatistiki verilerle değerlendirilmektedir. Çalışmada belge ve mevzuat taraması yapılarak bilgi toplandığından, nitel araştırma yöntemlerinden dokümantasyon analizi kullanılmıştır. Yapılan araştırma neticesinde Vergi Mahkemelerinin vergi uyuşmazlıklarının çözümünde etkin oldukları fakat birtakım düzenlemelerle yetki ve görev alanlarına ilişkin performanslarının daha da artırılabileceği tespit edilmiştir.
19
Ömercioğlu, Abdullah. "VERGİ KAÇAKÇILIĞI SUÇLARINDA ETKİN PİŞMANLIK, UYARLAMA YARGILAMALARI VE YAPILANDIRMA KANUNLARININ BU YARGILAMALAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ." Adalet Dergisi, no. 73 (September 25, 2024): 63–83. http://dx.doi.org/10.57083/adaletdergisi.1573454.
Full textAbstract:
Vergi kaçakçılığı suçunda her ne kadar genel olarak vergi kaybı meydana gelmesi şartı aranmasa da kanunda öngörülen fiillerin kamu zararı meydana getirmesi mümkün olabilmektedir. Bununla birlikte vergi kaçakçılığı suçunun failinin fiilinden dolayı pişmanlık göstermesi ve meydana getirdiği zararları telafi etme gayretiyle hareket etmesi durumunda etkin pişmanlıktan bahsedilmektedir. Vergi kaçakçılığı suçlarında etkin pişmanlık, suçun işlendiğinin kamu makamlarınca öğrenilmesinden önce pişmanlık ve ıslah hükümlerine göre; öğrenmeden sonra ise 2022 yılında kabul edilen 7394 sayılı Kanun ile eklenen hükümlere göre uygulanmaktadır. Bu durumlarda ceza verilmemesi ya da ceza indirimi yapılması mümkün olabilmektedir. Çalışmada öncelikle vergi kaçakçılığı suçu genel olarak açıklanmış daha sonra bu suçta etkin pişmanlık şartları açıklanmıştır. Bununla birlikte özellikle infaz aşamasında olan cezaların yeni kabul edilen etkin pişmanlık hükümlerinin failin lehine sonuç doğurması sebebiyle uyarlama yargılamasına konu edinilmesi ve yapılandırma kanunları ile mükelleflere tanınan ödeme kolaylıklarının etkin pişmanlık hükümlerinden faydalanmak bakımından etki gösterip göstermeyeceği de değerlendirilmiştir. Nihayetinde vergi kaçakçılığı suçunda etkin pişmanlık ile ilgili geçiş hükümlerinin açıkça düzenlendiği ve yapılandırma kanunları ile tanınan vergi ödeme kolaylıklarının etkin pişmanlık uyarlama yargılamalarını bekletmemesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
20
Çağlar, Zeliha Çağla, and Hakan Aslan. "Ölümlü ve Yaralanmalı Trafik Kazalarının Parametrik Veri Madenciliği Analizi : Sakarya Örneği." Academic Perspective Procedia 1, no. 1 (2018): 1221–31. http://dx.doi.org/10.33793/acperpro.01.01.193.
Full textAbstract:
Türkiye’de en çok kullanılan ulaşım türü karayolu ulaşımıdır. Dolayısıyla her geçen gün artan taşıt sayısı, yollarda trafiğin yoğun olmasına, trafik güvenliğinin azalmasına yol açmaktadır. Trafik güvenliğinin azalması kazaları önemli ölçüde arttırdığından, ölümlü, yaralanmalı, maddi hasarla sonuçlanan kazalar, yol kullanıcısı olan insanların çeşitli şekillerde etkilenmelerine neden olan çok önemli bir sorun olarak ortaya çıkmaktadır. Kazaların diğer sonuçları ise ülke ekonomisinde oluşturdukları doğrudan ve dolaylı kayıplar, bunun yanısıra sosyal ve toplumsal kayıplardır. Trafik kazaları ile ilgili çeşitli raporlar hazırlanmaktadır. Örneğin Karayolları Genel Müdürlüğünün 2016 yılında hazırladığı rapora göre Türkiye’de 2008’den 2016 yılına, yıllık trafik kaza sayısı 950.120’den 1.182.491’e çıkmıştır. Bu trafik kazalarında ölen insan sayısı ise 4.236’dan 7.300’e çıkmıştır. Bu sonuçlardan dolayı kazaların azaltılmasına yönelik yapılacak olan değerlendirme ve çalışmalar önemli ve zorunlu hale gelmektedir. Bu çalışmada Sakarya iline ait 2006-2010 yılları arasında gerçekleşen trafik kazaları verileri kullanılarak, veri madenciliği teknikleri yardımıyla bu veri setinde kazalara ait değişkenlerin, çalışma için uygun olanları alınıp diğerlerinin çıkarılarak durulaştırılması, birliktelik kural analizi yapılması amaçlanmıştır.
21
Ergüt, Özlem, and A. Mete Çilingirtürk. "Türkiye’nin yaşam memnuniyetine mekansal etkinin analizi." Journal of Life Economics 9, no. 2 (2022): 65–80. http://dx.doi.org/10.15637/jlecon.9.2.02.
Full textAbstract:
Mekansal veri analizi, analiz sonuçları nesnelerin ya da analiz edilen olayların konumlarına bağlı olan, hem konum bilgisi hem de nesnelerin özelliklerinin kullanımı gerektiren yöntemlerden oluşmaktadır. Coğrafi Bilgi Sistemlerinde meydana gelen ilerlemeler ve verinin analiz edilmesine yönelik programların geliştirilmesi mekansal veri analizde kullanılan yöntemleri daha uygulanabilir hale getirmiştir. Mekansal veri analizinde mekansal etkileşim ön plana çıkmakta ve mekansal etkileşim hem mekansal bağımlılığı hem de mekansal heterojenliği kapsamaktadır. Mekansal bağımlılık veya mekansal otokorelasyon bir mekanda ya da bölgede gözlenen değerlerin komşu gözlem değerlerine bağlı olduğu durumu yansıtmaktadır. Konumun ve konumlar arasındaki etkileşimin önemli olduğu çalışmalarda bu bağımlılık yapısını dikkate alarak geliştirilmiş yöntemlerin kullanılması gerekmektedir. Mekansal analizde kullanılan en yaygın yöntemlerden biri mekansal regresyon analizidir. Bu çalışmanın amacı mekansal analiz literatüründeki son gelişmeler ışığında mekansal etkilerin de dahil edildiği farklı mekansal modeller kullanarak Türkiye’de il düzeyindeki mutluluk verilerinde mekansal bağımlılık yapısının olup olmadığı incelemektir. Konum bilgisini içeren veriler mekansal bağımlılık kavramını ön plana çıkarmakta, mekansal verideki bağımlılık yapısı regresyon analizini de içeren çeşitli istatistiksel yöntemlerde geçerli olan bağımsızlık varsayımının ihlal edilmesine neden olmaktadır. Çalışmada Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından il düzeyinde yapılan Yaşam Memnuniyeti Araştırması verileri kullanılarak sadece değişkenlerin almış oldukları değerler değil aynı zamanda konum bilgileri de hesaplamalara dahil edilerek mekansal etkilerin de eklendiği mekansal regresyon modelleri tahmin edilmiş, mekansal etkilerin modele dahil edildiği ve edilmediği regresyon analizi sonuçları karşılaştırılmıştır. Yapılan analizler sonucunda mekansal etkinin var olduğu, tahmin edilen mekansal regresyon analizi yardımıyla intihar ve çevre harcamaları değişkenlerinin dolaysız; işsizlik, gelir ve intihar değişkenlerinin ise dolaylı etkiye sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
22
ÇİNAR, Sinan, and Banu HAS. "The Relationship Between R&D Incentives and Industry Production In Selected OECD Countries." Bucak İşletme Fakültesi Dergisi 5, no. 2 (2022): 102–13. http://dx.doi.org/10.38057/bifd.1102925.
Full textAbstract:
Araştırma ve geliştirme (ar-ge) faaliyetleri ülke ekonomilerinde bilimsel ve teknolojik yeniliklerin temelini oluşturmaktadır. Bundan dolayı araştırma ve geliştirme faaliyetleri son derece önemlidir. Endüstriyel üretim ise ülke ekonomilerinde büyümenin motoru kabul edilen sektörlerden bir tanesidir. Çalışmada seçili OECD ülkeleri için ar-ge vergi teşvik oranları ile ilgili ülkelerin endüstriyel üretimleri arasındaki ilişki analiz edilmektedir. Çalışmada 2000 ile 2020 yılları arasında seçili OECD ülkelerinde Ar-ge vergi teşvik oranları ile endüstriyel üretim oranları arasında ilişkinin ekonometrik yöntemler aracılığı ile analiz edilmesi amaçlanmaktadır. Kullanılan yöntem panel eşbütünleşme yöntemidir. Çalışmada 14 OECD ülkesi için analizler gerçekleştirilmiştir. Güncel verilerle ilgili değişkenler kullanılarak OECD ülkelerinde ar-ge vergi teşvik oranları ile endüstri üretimi arasındaki ilişkiyi inceleyen bir çalışma olması yönlerinden literatüre katkı sağlanmaktadır. Yapılan analizler sonucunda seçili OECD ülkelerinde ar-ge vergi teşvik oranlarındaki %1’lik artışın endüstriyel üretimde %0.88’lik artış sağladığı sonucuna ulaşılmıştır.
23
Doğanay, Ahmet. "From the Editor in Chief." Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi 4, no. 2 (2014): v. http://dx.doi.org/10.14527/c4s2e.
Full textAbstract:
Değerli bilgi üretici ve tüketicileri,
 
 Yeni bir yılda Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi'nin (PEGEGOG) yeni bir sayısıyla daha herkese merhaba. Değerli yazarlarımızın titizlikle yaptıkları çalışmaları sizlerle paylaşmaktan son derece mutluyuz. Değerli yazar, hakem ve okuyuculara dergimize katkılarından dolayı teşekkürlerimi sunuyor ve desteklerinin gelecekte de devamını diliyorum. Bu arada dergimizin Ulakbim Sosyal ve Beşeri Bilimler Veri Tabanında (SBVT) 2012 yılından itibaren taranmaya başlandığının müjdesini vermek istiyorum. Artık daha çok uluslararası indekslerde taranma zamanı diyerek, Index Copernicus International'a da başvurumuzu yaptık. Kısa sürede bu index tarafından da taranmayı ümit ediyoruz. Sizlerden aldığımız güç ve destekle yakın gelecekte Eric gibi indekslere de başvurmayı düşünüyoruz. Bu konudaki özverili çalışma ve desteklerinden dolayı dergimizin editör yardımcısı sevgili Serkan DİNÇER'e tüm ilgili paydaşlar adına teşekkürlerimi sunmak istiyorum.
 
 Dergimizin her geçen gün daha iyi bir noktaya gelmesi hem biz editöryal ekibe hem de değerli yazar ve hakemlerimize sorumluluklar yüklemektedir. Bu bağlamda dergimize gönderilen çalışmaların niteliğinin artırılması amacıyla daha önceki sayılarımızda paylaştığım gibi bazı noktalara değinmek istiyorum. Sosyal bilimlerde araştırma konusu olan özelliklerin (değişkenlerin) çoğunun doğrudan ölçülmesi mümkün olmadığı için dolaylı yollarla ölçülmesi gerekmektedir. Bu da ölçme işine hatanın girmesine neden olmaktadır. Ölçme hatası ise verilerin güvenirliğini etkilemektedir. Bu nedenle araştırmada kullanılan verilerin güvenir ve geçerli olduğunun kanıtlarının sunulması son derece önemlidir. Nicel araştırmalarda bunu istatistiksel yöntemlerle belirlemek olası iken nitel araştırmalarda daha farklı önlemler almak gerekmektedir. Bazı araştırmalarda, daha önce geçerliği ve güvenirliği sağlanmış bir ölçek kullanıldığında, tekrar geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılmadığı görülmektedir. Ölçek geliştirildiği örnekleme benzer bir örneklemde kullanılacaksa tekrar faktör analizi gibi bir analize gerek olmamakla birlikte, ölçümün güvenirliğinin mutlaka belirlenmesinde yarar vardır. Zira güvenirlik ölçme aracının bir özelliği olmaktan çok ölçümün bir özelliğidir. Bu nedenle bilimsel bir çalışma için kullanılacak her ölçümün güvenilirliğinin kanıtını sunmak gerekir. Burada dikkat edilmesi gereken bir nokta, ölçümün güvenirliğinin sadece istatistiksel olarak hesaplanması yanında, ölçeğin uygulanması sırasında da güvenirlik için önlemlerin alınmasının gerekliliğidir. Nitel çalışmalarda ise güvenirlik önlemi olarak araştırmacının kendi konumunu açık hale getirmesi, veri kaynağı olan kişileri açık bir biçimde tanımlaması, araştırmanın verilerinin toplandığı sosyal ortam ve süreci açıklıkla tanımlaması, verilerin analizinde kullanılan kavramsal çerçeveyi iyi tanımlaması ve veri toplama yöntemiyle ilgili ayrıntılı açıklamalar yapması önemlidir.
 
 Bu sayıda, hakem değerlendirme süreci tamamlanan ve daha önce DOI numarası verdiğimiz altı çalışmayı yayımlıyoruz. Eğitim bilimlerinin çeşitli alanlarında yapılan bu çalışmaların siz değerli bilgi üretici ve tüketicilerine yararlı olmasını diliyor, gelecek sayıda buluşmak dileğiyle saygılarımı sunuyorum.
24
ALKAN, Ayşe, and Onur SEVLİ. "Türkiye’de Yapay Zekâ Alanında Yazılmış Yüksek Lisans Tezlerinin İncelenmesi." Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 6, no. 1 (2023): 931–47. http://dx.doi.org/10.47495/okufbed.1062622.
Full textAbstract:
Teknolojide yaşanan ilerlemelerden biri olan yapay zekâ insan yaşamında önemli gelişmelerden biridir. Buhar makineleri, elektrik, arabalar, bilgisayarlar, internet tarihi gelişim süreci içerisinde birer devrim niteliği taşıdığı gibi, yapay zekâ da yeni bir çağı başlatacak devrim niteliğinde bir teknolojidir. Yapay zekâ temelinde yer alan karmaşık matematikten dolayı doğru yaklaşımlar uygulandığı takdirde bireylerin uygulama yapabileceği disiplinler arası bir bilim dalıdır. Bu çalışmanın amacı; 2017-2021 yılları arasında Bilgisayar Mühendisliği Anabilim Dalında “yapay zekâ” konusunda yapılmış olan yüksek lisans tezlerinin incelenmesidir. Bu çalışma betimsel bir özellik göstermektedir ve veri toplama tekniği olarak doküman incelemesi kullanılmıştır. Veri analizi olarak içerik analizi yapılmıştır. Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Ulusal Tez Merkezi veri tabanında 84 yüksek lisans tezine ulaşılmıştır ancak 5 tezin erişim engelinden dolayı 79 tez çalışma sorularına göre analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda sağlık, ekonomi, bilgisayar oyunları, verimlilik, optimizasyon, saldırı tespiti, metin madenciliği ve doğal dil işleme, görüntü işleme gibi konularda daha çok yönelim olduğu söylenebilir. Çalışma sonuçlarının araştırma yapacak araştırmacılara rehberlik edeceği düşünülmektedir.
25
YORULDU, Mutlu, and Gökhan TURAN. "Akaryakıta Bağlı Vergi Kaçakçılığı Suçunun Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Raporları Kapsamında İncelenmesi." Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi 17, no. 1 (2024): 13–33. http://dx.doi.org/10.29067/muvu.1307850.
Full textAbstract:
Küreselleşme ile birlikte dünya genelinde ve Türkiye’de yaygınlaşan gümrük kaçakçılığı, ulusal ekonomilerde her türden ticari malın üretilebilmesi ve temininin kolay olması gibi sebeplerle azalma eğiliminde olmasına rağmen akaryakıt, içki, sigara vb. ürünlerde yüksek vergilendirme nedeniyle devam etmeyi sürdürmektedir. Akaryakıt kaçakçılığı faaliyeti devlet açısından vergi gelirlerinin azalmasına sebep olup hem devlet hazinesine hem de genel ekonomiye zarar vermektedir. Akaryakıt kaçakçılığı ile vergilendirme alanının dışına çıkılmakta ve bundan dolayı da ekonomide haksız rekabet ortamı oluşturulmaktadır. Nitekim Türkiye’de 30/04/2021 tarihinde yürürlüğe giren 7318 sayılı “Vergi Usul Kanunu (VUK) ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile vergi kaçakçılığı fillerini düzenleyen, VUK’un 359. maddesine yeni bir fiil olarak eklenen ve kaçak alınan akaryakıtın gizlenmesini engellemeye yönelik olan “yazar kasa ve akaryakıt pompaları vb. ödeme kaydedici cihazların mührünü kaldıran, donanım veya yazılımın değiştirenler” hükmü getirilmiştir. Türk hukuk sisteminde, kaçakçılık suçu ile ilgili temel kanun, 2007 tarihli 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’dur. Çalışmada, akaryakıt kaçakçılığının etkilerinin ülke ekonomisi açısından öneminin tespiti için Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı (KOM) tarafından yapılan operasyonların neticelerini gösteren raporlardaki istatistiki verilerden yararlanılacaktır. Bu kapsamda, kaçakçılık faaliyetini önlemek amacıyla yapılan operasyonlar sonucunda yakalanan şüpheliler ile ele geçirilen akaryakıt miktarları üzerinden, akaryakıt kaçakçılığı ile mücadelenin vergi denetimine katkısı ortaya konulacaktır.
26
Çavdar, Döndü, and Betül Küçükçopur. "1900’DE RAKI ÜRETİMİNDEN VERGİ ALINIRKEN MEYDANA GELEN ANLAŞMAZLIK ÜZERİNE AÇILAN BİR DAVA." Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi 13, no. 43 (2025): 480–97. https://doi.org/10.33692/avrasyad.1667997.
Full textAbstract:
Osmanlı Devleti’nde alkollü içeceklerden çeşitli adlarla vergiler alınsa da genel olarak bu tür vergilere Tanzimat’tan sonra müskirat vergisi denilmiştir. Osmanlı döneminde üretilen alkollü içkilerden biri de arak denen rakıdır. Müslüman bir toplumda din adamları ve yöneticiler, dinen içkinin haram olmasından dolayı çoğunlukla idari olarak da içkiyi yasaklamışlardır. Ancak gayrimüslim Osmanlı tebaası için içkinin üretimi, tüketimi ve alım-satımı himaye esasına göre belli şartlar çerçevesinde çoğunlukla yasak kapsamına alınmamıştır. Gayrimüslimler açısından içkinin ticari değere sahip olması vergilendirilmesini de beraberinde getirmiştir. 1881 yılında Osmanlı Devleti’nin dış borçlarını ödeyememesi nedeniyle yabancı alacaklıların temsilcilerinden oluşan Düyun-ı Umumiye İdaresi kurulmuş ve müskiratla birlikte bazı vergi kalemlerinin yönetimi ve toplanması bu idareye bırakılmıştır. Düyun-ı Umumiye İdaresinin Osmanlı maliyesinin bağımsızlığını olumsuz etkilediği, vergi toplamada ne kadar sıkı bir takip yaptığı ve çeşitli tepkilere neden olduğu malumdur. Bu çalışmada 1900 yılında Konya vilayetinin Ilgın kazası Düyun-ı Umumiye vergi tahsildarı Mustafa ile Ilgın’da ikamet eden rakı üreticisi Kayserili Haralambos’un arasında meydana gelen bir vergi anlaşmazlığı sonucu açılan bir dava ele alınmıştır. Dava önce bidayeten Ilgın Kazası İdare Meclisinde, istinafen Konya Vilayeti İdare Meclisinde, temyizen de Şura-yı Devlette görülmüştür. Dava sonucunda davalı Haralambos beraat etmiştir. Bu davanın analiziyle idare mahkemelerinin dava dinlemesi ve karar verme sürecine bir örnek gösterilmiş, böylece kanunların mahkemede uygulanması ve taşradaki bir meselenin bu mahkemede ele alınışı açığa çıkarılmıştır. İkinci olarak Düyun-ı Umumiye İdaresinin tepkiye neden olan bir vergi toplama yöntemi derinlemesine analiz edilmiştir. Üçüncü olarak Konya’nın Ilgın ilçesinin sosyal ve adli tarihine çeşitli katkılar yapılmıştır.
27
Bahçıvan, Seniha, and Ramazan Kılıç. "TÜRKİYE’DE İÇ GÖÇÜN BELİRLEYİCİLERİNE İLİŞKİN PANEL VERİ ANALİZİ." Toplum Ekonomi ve Yönetim Dergisi 5, no. 2 (2024): 289–302. http://dx.doi.org/10.58702/teyd.1233626.
Full textAbstract:
Göç, insanlık tarihi boyunca var olmuş bir kavramdır. Medeniyetin ilk yıllarından itibaren bireyler ve toplumlar çeşitli sebeplerden dolayı göç etmişlerdir. Göçün ekonomik, sosyal ve kültürel birçok sebebi bulunmaktadır. Göç, temelde insanların yaşadıkları yerlerden daha iyi şartlara sahip başka bir yerlere yapmış oldukları harekettir. Türkiye açısından baktığımızda da göç hareketlerinin az gelişmiş bölgelerden daha gelişmiş olan bölgelere doğru olduğu görülmektedir İç göç hareketliliğini belirleyen birçok faktör bulunmaktadır. Bu çalışma iç göç hareketliliği ve buna neden olan faktörleri belirleyip panel veri analizi ile tespit etmeyi amaçlar. 2011-2020 yılları arası Türkiye’nin 12 alt bölgesinin net göç hızı oranları bağımlı değişken olarak belirlenirken; işsizlik oranı, eğitim durumu, tarım alanındaki istihdam oranı, sanayi alanındaki istihdam oranı, nüfus artış oranı ve kentleşme oranı ise bağımsız değişkenler olarak belirlenmiştir. Stata17 istatiksel ve ekonometrik program ile panel veri modeli kurularak çalışılmıştır. Yapılan çalışma sonucu sanayi alanındaki istihdam oranı, eğitim değişkeni ve nüfus artış oranının net göç hızını açıklamada anlamlı birer değişken olduğu ve pozitif yönde etkilediği görülmüştür.
28
Demi̇ryürek, Mehmet. "Kıbrıs Adasında Âdet-i Ağnâm Vergisi (1570-1603)." Belleten 83, no. 296 (2019): 127–52. http://dx.doi.org/10.37879/belleten.2019.127.
Full textAbstract:
Âdet-i ağnâm veya resm-i ganem adlarıyla Osmanlı İmparatorluğu'nun hemen hemen her tarafında tahsil edilen bu vergi, genellikle Nisan ve Mayıs aylarında toplanırdı. Verginin miktarı yer ve zamana göre değişiklik göstermekteydi. Adet-i ağnâm vergisi Kıbrıs'ın Osmanlılar tarafından fethinden sonra Kıbrıs'ta da tahsil edildi. Ağnam vergisi Osmanlı döneminde Kıbrıs bütçelerinin gelir kaynaklarından biri oldu. Söz konusu vergi ile ilgili bazı birincil/orijinal kaynaklar vardır. Bunlardan birisi Osmanlı yönetiminde hazırlanan Kıbrıs bütçeleridir. Eldeki bütçelerin tamamı birer yıllık olmasa da konuyla ilgili önemli bilgiler içermekte ve söz konusu verginin tahsil şeklini açıklamaktadır. Bir diğer kaynak ise 1 Numaralı Kıbrıs Mukataa Defteri'dir ki, bugüne kadar hiçbir araştırmada kullanılmamıştır. Çeşitli araştırmalarda Kıbrıs ağnâm vergisi hakkında bazı bilgiler bulunsa da Osmanlı Kıbrıs'ında tahsil edilen koyun vergisiyle ilgili kapsamlı bir araştırma henüz yapılmamıştır. Bundan dolayı çalışmanın amacı, XVI. yüzyıl sonlarında Kıbrıs koyun vergisiyle ilgili tarihî belgeleri ortaya çıkarmak ve değerlendirmek olarak belirlenmiştir. Kaynak olarak ise Kıbrıs Şer'iye Sicilleri ile Başbakanlık Osmanlı Arşivi belgeleri kullanılmıştır.
29
AYYILDIZ, Yaşar, and Yunus DEMİRLİ. "Avrupa Birliği Üyesi Ülkelerde Vergi Rekabetinin, 2008 Küresel Finans Krizi Eşliğinde, Vergi Hasılatı ve Yapısına Etkileri (The Effects of Tax Competition in the EU Member States, with the 2008 Global Financial Crisis, on Tax Revenue and Tax Structure)." Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi 2, no. 4 (2016): 31–42. https://doi.org/10.5281/zenodo.1133365.
Full textAbstract:
Özet Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinin 2000 yılı sonrasında bölgesel vergi rekabeti kapsamında başvurdukları vergi indirimleri, gelişmiş Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkeleri de önlem almaya ve vergi rekabetine katılmaya zorlamıştır. Bu dönemde vergi rekabetini etkileyen bir diğer gelişme ise 2008 Finans Krizi olmuştur. AB üyesi ülkeler kriz döneminde de, vergi oranları ve oran dışında sağladıkları vergi kolaylıkları ile vergi rekabetini sürdürmüştür. Çalışma, 2000 sonrası dönemde, 2008 Finans Krizinin etkilerini de hesaba katarak, vergi rekabeti sonucu AB üyesi olan ülkelerde vergi hasılat yapısındaki değişimleri ortaya koymayı amaçlamıştır. Çalışma sonucunda; 2000 yılından itibaren Avrupa’da vergi oranları üzerinden yapılan rekabetin, kriz süresince yavaşladığı, vergi rekabeti ve krize bağlı olarak ülkelerin vergi hasılat yapısının değiştiği görülmüştür. Bu dönemde vergi hasılatının GSYİH’ya oranının önce arttığı, krizden sonra ise düştüğü, tüketim vergilerinin 2008 öncesi ve sonrasında vergi hasılatı içindeki ağırlığının artış eğilimini sürdürdüğü ve dolaysız vergilerin vergi hasılatı içindeki ağırlığının kriz sonrasında hızla azaldığı tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Vergi Rekabeti, Vergi Hasılatı, Avrupa Birliği Abstract Central and Eastern European countries that apply tax reductions under the regional tax competition after 2000, are also forced developed European Union (EU) member states to take measures to participate in the tax competition. Another development in this period affecting the tax competition is the 2008 financial crisis. EU countries during the crisis, with tax rates and tax benefits they provide out of proportion, continued to tax competition. Our study aimed to reveal the changes in the tax revenue structure of the EU member states after the tax competition by adding the effects of the 2008 Financial Crisis in the post-2000 period. As a result of study, it was observed that, since 2000, the competition in the tax rates in Europe slowed down during the crisis, depending on the tax competition and the crisis, countries structure of tax revenues has changed. During this period, tax revenue ratio to GDP increased before, but it decreased after the crisis, consumption taxes before and after 2008, maintained their upward trend in the weight of tax revenues and the weight of tax revenue of direct taxes has decreased after the crisis. Keywords: Tax Competition, Tax Revenues, the European Union JEL Classification Codes: H20, H27
30
VARNALI, Tayfun. "ELEKTRONİK TİCARETİN VERGİLENDİRİLMESİ: ÜLKELER ARASI DURUM VE SORUNLAR." İşletme Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi 6, no. 2 (2023): 286–308. http://dx.doi.org/10.33416/baybem.1313358.
Full textAbstract:
Günümüzde teknoloji ve bilgiye ulaşmak çok kolay hale gelmiştir. Teknolojinin küresel çapta gelişmesiyle birlikte internet ve elektronik ticaret kavramları hayatımıza girmiştir. Dünyada internet kullanılmayan ülke sayısı çok azdır. İnternet günümüzde iletişimde, belge göndermede, video konferans yapmada, alışveriş yapma gibi çok işlemde kullanmaktadır. Bu sebeple, internet olmadan bir yaşamı düşünmek mümkün değildir. İnternetin gelişmesiyle yüz yüze yaptığımız alışverişler yerini artık elektronik alışverişlere bırakmaktadır. Elektronik ortamda yapılan alışveriş oranları yıllar itibari ile ülkelerde hızla artmaktadır. Elektronik ticaretin büyümesi ülkeler de internetin gelişmesiyle paralellik göstermektedir. Ek olarak elektronik ticaret hacmin artması ülkelerin önemli önemli gelir kaynaklarından biri olmaktadır. Fakat elektronik ticaret ile ülkeler bu yeni ticaret sistemine vergi kanunlarında hazırlıklı olmadıklarından elektronik ticaretin vergilendirilmesinde sorunlar yaşamaktadır. Bu sebepten dolayı ülkelerindeki vergi sistemini yeni olan ticaret sistemine uygulamak kanun ve yönetmelikler çıkarmaktadır. Çünkü ülkeler elektronik ticaretten yapılan alışverişlerde büyük vergi kayıpları yaşmaktadır. Bu çalışmanın temel amacı, hayatımızın içinde olan internet ve elektronik ticaret kavramı ile web ortamında yapılan alışverişlerin ülkeler bazında durumu, Türkiye’de yaşanan mevzuat bakımdan sorunlar ve internetin günümüzdeki durumu incelenerek, yorumlanması ve çözüm önerilerini sunmaktır. Bu araştırma, günümüzde Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri ve Asya ülkelerinde elektronik ticaretin durumunu incelemekte ve aynı zamanda internetin güncel verileri ve oranları ile ülkemizdeki vergilendirme sorunlarını ele almaktadır. Veriler, çalışmalar, tezler, web siteleri ve elektronik dergilerden derlenmiş ve analiz edilmiştir.
31
MARAŞ, Abdullah, and Çiğdem EROL. "Dengesiz Veri Kümeleriyle Sınıflandırmada Gelişen Trendler: İlerlemenin Bibliyometrik Analizi." Bilişim Teknolojileri Dergisi 15, no. 3 (2022): 275–88. http://dx.doi.org/10.17671/gazibtd.1019015.
Full textAbstract:
Dengesiz veri kümeleri, makine öğrenimi alanında hedef değişkenin oldukça çarpık dağılımı olarak tanımlanmaktadır. Dengesiz veri kümeleri, makine öğrenimi modelleri üzerindeki olumsuz etkilerinden dolayı son on yılda araştırmacıların dikkatini büyük ölçüde çekmiştir. Araştırmacılar dengesiz veri kümeleri sorunlarına çeşitli çözümler geliştirip literatürde paylaşmaktadır.Artan makale sayısı literatürü takip etmeyi zorlaştırmaktadır. Derleme makaleleri bu sorunun çözümüne katkıda bulunur. Bu çalışmada, dengesiz veri kümeleriyle sınıflandırmadaki çözüm önerilerini bulmak için bibliyometrik bir analiz yapılması amaçlanmaktadır. Bibliyometrik analiz, veri tabanlarından istatistik çıkarmaya dayalı nicel bir tekniktir. Bu çalışma, dengesiz veri kümeleri problemini ele alan ilk bibliyometrik analizi olma niteliğindedir.Bu çalışmada, Scopus veri tabanından, dengesiz veri kümeleriyle ilgili veri, R Bibliometrix package version 3.1.4 ile elde edilerek son çalışmalar ve yeni yaklaşımlar özetlendi. Seçilen anahtar kelimeler ile 1957-2021 yılları arasında 16255 yayına ilişkin veriler toplandı. Bu koleksiyon temel olarak 8871 makale, 6987 konferans bildirisi ve 175 derlemeden oluşmaktadır ve belge başına atıf sayısı yılda ortalama 1,66’dır. En çok atıf yapılan ülkeler arasında 106139 toplam atıf ile Amerika Birleşik Devletleri'ni, 13839 atıf ile Çin ve 9524 atıf ile Almanya takip etmektedir.
32
ÇİKOLAR, Eyüp. "VERGİ SİSTEMİNDE DOLAYLI VERGİLER VE GÜMRÜK VERGİSİNİN İNCELENMESİ:BİR KIRGIZİSTAN ÖRNEĞİ." Gaziantep Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, May 20, 2022. http://dx.doi.org/10.55769/gauniibf.1085382.
Full textAbstract:
Bu çalışmada Kırgızistan vergi sisteminde dolaylı vergiler incelenmiş olup, ağırlıklı olan dolaylı vergilerin Kırgızistan ekonomisine etkileri amaçlanmaktadır. Çalışmada Kırgız vergi sistemine ve KVS’de dolaylı vergiler arasındaki güm-rük vergisine teorik olarak değinilerek güncel ithalat ve ih-racat istatistiklerine de yer verilmiştir.1991’de Alma-atı Kon-feransı ile Bağımsız Türk Devletleri arasında yer alan Kır-gızistan SSCB’nin egemenliğinden kurtularak, kendi bağım-sızlığını ilan etti. SSCB’den ayrılışından kısa bir süre sonra Kırgızistan piyasa ekonomisine geçerek, liberal değişimler yaşamıştır. Bu sayede özelleştirme ağırlıklı politikaların izlenmesi ile diğer Bağımsız Türk Devletleri arasında önemli bir konuma getirilen Kırgızistan; kayıt dışı ekonomi ve mev-cut borçlar karşısında zor duruma düştüğünden dolayı, vergi reformlarını uygulamaya koymuştur. Bu bağlamda vergiler arasında dolaylı ve dolaysız vergilerin de Kırgız Vergi Sistemi içinde önemli bir yer tuttuğu görülür. Özellikle Kırgız Vergi Sisteminde dolaylı vergilerin ağırlıklı olduğu göze çarpmaktadır
33
DURAN, İsmihan. "Vergilemede Adalet Açısından Dolaylı ve Dolaysız Vergilerin İncelenmesi (2006-2022 Dönemi)." Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, December 15, 2023. http://dx.doi.org/10.54961/uobild.1396961.
Full textAbstract:
Vergi, kamu giderlerini karşılamak amacıyla devlet tarafından alınırken Anayasamızın 73. Maddesinde vergi yükünün dengeli ve adaletli dağılımı maliye politikasının sosyal amacı olduğu vurgulanmıştır. Bu çalışmanın amacı vergileme de adalet ilkesi açısından dolaylı ve dolaysız vergilerin incelenmesidir. Bu kapsamda dolaylı ve dolaysız vergiler 2006- 2022 dönemleri arası incelenmiştir. Vergi adaleti açısından dolaysız vergiler dolaylı vergilere kıyasla daha adil vergilerdir. İncelenen dönemde dolaysız vergilerin yaklaşık vergi gelirleri içindeki payı %35, dolaylı vergilerin ise yaklaşık %65 civarında payı olduğu görülmektedir. Türk Vergi Sistemi içinde vergi gelirleri içindeki en yüksek payı dahilde alınan mal ve hizmet vergileri sonrasında gelir ve kazanç üzerinden alınan vergiler ve en az payı da mülkiyet üzerinden alınan vergiler oluşturmaktadır.
34
ÖZEN, Aysun, Melek KIDEMLİ, and Mücahit ÜLGER. "Vergilemenin Ekonomik Büyümeye Etkisi Üzerine Ampirik Bir Analiz: Türkiye Örneği." Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, November 14, 2022. http://dx.doi.org/10.31592/aeusbed.1098330.
Full textAbstract:
Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde devletin en temel gelir kaynağı vergilerdir. Vergiler, dolaylı vergi ve dolaysız vergi olarak ikiye ayrılmaktadır. Bu vergiler toplam kamu gelirleri içerisinde en büyük paya sahiptir. Bu yüzden dolaylı ve dolaysız vergi gelirleri kamu harcamalarını finanse etmek için önemli bir politika aracı olarak kullanılmaktadırlar. Dolayısıyla vergiler, ekonomik büyüme üzerinde de önemli bir etkiye sahiptir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de 2006:1-2020:1 periyodunda dolaylı vergi ve dolaysız vergi gelirlerinin ekonomik büyüme üzerine etkisini Dinamik Sıradan En Küçük Kareler Yöntemi (DOLS), Modifiye Edilmiş Sıradan En Küçük Kareler Yöntemi (FMOLS) ve Kanonik Eşbütünleşik Regresyon (CCR) yöntemlerini kullanarak incelemektir. Bu doğrultuda çalışmanın bağımlı değişkeni ekonomik büyüme iken, bağımsız değişkenleri dolaylı vergi gelirleri ve dolaysız vergi gelirleridir. Çalışmanın ampirik bölümünde ADF ve KPSS birim kök testi ve Johansen eşbütünleşme testi yapılmıştır. Sonrasında DOLS, FMOLS ve CCR yöntemleri kullanılarak elde edilen bulgulara göre, dolaylı ve dolaysız vergi gelirleri ile ekonomik büyüme arasında istatistiki olarak pozitif yönlü ve anlamlı ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
35
KARA, Mehmet Akif, and Melike HOYLU. "Türkiye Ekonomisinde Dolaylı ve Dolaysız Vergilerin Ekonomik Büyümeye Etkileri." Gaziantep Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, December 13, 2022. http://dx.doi.org/10.55769/gauniibf.1182273.
Full textAbstract:
Ekonomik büyümenin teşvik edilmesinde vergiler mali bir araçtır ve maliye politikası ile gerçekleştirilmek istenen amaçlar için kullanılır. Verginin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi dolaylı ve dolaysız vergiye göre iki yönlüdür. Dolaysız vergilerin kaynak dağılımı üzerindeki etkisi ekonomide belirli alanlara kaynak aktarımının yapılması şeklinde çeşitli vergi istisnaları, indirimler ve iade gibi uygulamalardır. Vergi avantajları ile ekonomik kaynaklar teşvik edilmektedir. Dolaylı vergiler, harcamalar üzerinden alınan vergilerdir ve verginin konusu piyasadaki mal ve hizmetlerden oluşur. Bu vergiler mal ve hizmetlerin göreli olarak fiyatlarında değişikliğe yol açarak ekonomideki fiyatların yol gösterici rolünün bozulmasına ve kaynak dağılımında etkinsizliğe neden olmaktadır. Ancak bu vergiler tüketimin kısılmasına ve tasarrufların teşvik edilmesine bağlı olarak ekonomik büyümeye de katkı sağlayabilmektedir. 
 
 Bu çalışmada, 1990 -2019 yılları dikkate alınarak Türkiye’de dolaylı ve dolaysız vergilerin ekonomik büyüme üzerindeki etkileri birim kök, vektör otoregresyon (VAR) ve eş bütünleşme yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Yapılan analiz sonuçlarına göre dolaylı vergilerin ekonomik büyümeyi olumlu; dolaysız vergilerin olumsuz etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Bunda dolaylı vergi tahsilatının dolaysız vergiye göre kolay olması etkili olabilmektedir. Ancak dolaylı vergi tahsilatının kolay olması ekonomide kaynak kullanımını arttırmasına rağmen gelir dağılımında adaleti bozacağı da göz önünde bulundurulmalıdır.
36
Korkmaz, Suna, and Ezgi Özbay. "TÜRKİYE EKONOMİSİNDE DOLAYLI VE DOLAYSIZ VERGİ GELİRLERİNİN EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNE ETKİLERİ: ARDL SINIR TESTİ YAKLAŞIMI." Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, September 16, 2024. http://dx.doi.org/10.18092/ulikidince.1497792.
Full textAbstract:
Devletin temel amaçlarından biri ekonomik büyümeyi sağlamaktır ve vergiler bu amaca ulaşmada etkin bir maliye politikası aracı olarak kullanılmaktadır. Vergi gelirlerinin ekonomik büyüme üzerine olan etkisi ise literatürde uzun süredir önemli bir araştırma konusu olmuştur. Bu çalışmada, Türkiye ekonomisinde dolaylı vergi ve dolaysız vergi gelirlerinin ekonomik büyümeye etkisi ARDL sınır testi yaklaşımı ve Toda-Yamamoto nedensellik testi uygulanılarak analiz edilmiştir. Analizler, 2006:01-2023:02 dönemi üçer aylık veriler alınarak gerçekleştirilmiştir. Analiz sonucunda, uzun dönemde dolaylı vergilerin ekonomik büyümeyi artırdığı, dolaysız vergilerin ise azalttığı tespit edilmiştir. Kısa dönemde dolaylı vergilerin ekonomik büyüme üzerine etkisi anlamsız bulunurken, dolaysız vergilerin etkisinin pozitif yönde olduğu saptanmıştır. Toda-Yamamoto nedensellik testi sonuçlarına göre dolaylı vergiler ile ekonomik büyüme arasında ve dolaysız vergiler ile ekonomik büyüme arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi bulunmuştur.
37
DURUCAN, Ayşegül. "Türkiye’de Ekonomik Büyüme ile Vergi Yapısı Arasındaki İlişki: Cumhuriyetten Günümüze." Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, November 10, 2023. http://dx.doi.org/10.32709/akusosbil.1326749.
Full textAbstract:
Bu çalışmada, Türkiye’de Cumhuriyetten günümüze ekonomik büyüme ile vergi yapısı arasındaki ilişki yıllık veriler kullanılarak 1924-1962 ve 1963-2021 dönemleri için analiz edilmiştir. Türkiye’de vergi yapısının seyrini ekonomik büyüme süreci üzerinden incelemeyi amaçlayan çalışmada ekonometrik analiz için ARDL sınır testi yaklaşımından ve Toda-Yamamoto (1995) Granger Nedensellik testinden faydalanılmıştır. Analiz bulguları, Türkiye’de ilk dönemde doğrudan vergi gelirlerinden ekonomik büyümeye doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi olduğunu; dolaylı vergi gelirleriyle ekonomik büyüme arasında ise çift yönlü bir nedensellik ilişkisi olduğunu ortaya koymuştur. İkinci dönemde ise, doğrudan vergi gelirleriyle ekonomik büyüme arasında çift yönlü bir nedensellik ilişkisi olduğu, dolaylı vergi gelirleriyle ekonomik büyüme arasında herhangi bir nedensellik ilişkisi olmadığı, ayrıca doğrudan vergi gelirlerinden dolaylı vergi gelirlerine doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu çalışma, Türkiye’de zaman içinde vergi yapısıyla büyüme oranları arasındaki ilişkininin değiştiğini, yeni durumda mevcut vergi yapısının kompozisyonunda değişikliğe gidilerek dolaylı vergilerden dolaysız vergilere doğru bir geçişin sağlanmasının ekonomik büyüme oranı üzerinde olumlu etkileri olabileceğini gösteren kanıtlar sunmaktadır.
38
TABAR, Çağlayan. "Vergilerin Gelir Dağılımı Üzerindeki Etkisi: OECD Ülkeleri Üzerine Panel Veri Analizi." International Journal of Public Finance, October 17, 2022. http://dx.doi.org/10.30927/ijpf.1145774.
Full textAbstract:
Gelirin yeniden dağılımı, maliye politikasının önemli amaçlarından biridir. Bu amacı gerçekleştirmek için kullanılan araçlardan biri de vergilerdir. Vergiler, kullanılabilir geliri etkilediğinden, piyasada gerçekleşen gelir dağılımını değiştirebilmektedir. Bununla birlikte, vergi türlerinin sahip olduğu farklı özellikler gelir dağılımı üzerindeki etkilerini de farklılaştırmaktadır. Dolayısıyla vergi türlerinin gelir dağılımı üzerindeki etkilerinin bilinmesi, maliye politikasının gelirin yeniden dağılımı amacının gerçekleştirilmesi açısından önemlidir. Buradan hareketle çalışmanın amacı, dolaylı ve dolaysız vergilerin gelir dağılımı üzerindeki etkilerini incelemektir. Çalışma panel veri analizi ile Türkiye’nin de içinde bulunduğu 30 OECD ülkesine ait 2008-2018 dönemi yıllık verileri kullanılarak yapılmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgulara göre; dolaylı vergiler gelir dağılımı üzerinde olumsuz etki yaratırken, dolaysız vergiler olumlu etki yaratmaktadır.
39
AKKOÇ, Uğur, Selçuk GEMİCİOĞLU, and Burça KIZILIRMAK. "Türkiye’de Dolaylı Vergi Yükü ve Dolaylı Vergilerin Artan Oranlılığı." Sosyoekonomi, January 31, 2023, 321–46. http://dx.doi.org/10.17233/sosyoekonomi.2023.01.17.
Full textAbstract:
Bu çalışmanın iki ana amacı vardır. Birincisi, Türkiye’de dolaylı vergilerin hanehalkı gelir ve harcamaları içindeki paylarını hesaplamaktır. Diğeri, harcama ve gelir yöntemine göre Katma Değer Vergisi (KDV) ve Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) için artan oranlılığı ölçmektir. Analizler, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından derlenen 2004-2019 dönemine ait Hanehalkı Bütçe Araştırmalarından elde edilen veriler kullanılarak gerçekleştirilmiştir. KDV ve ÖTV’nin artan oranlılığı Kakwani artan oranlılık endeksi ile ölçülmüştür. Elde edilen bulgular, harcama yöntemine göre KDV’nin artan oranlı olduğunu gösterirken gelir yöntemine göre azalan oranlı olduğu ortaya çıkmıştır. ÖTV’nin ise her iki yönteme göre de artan oranlı olduğu belirlenmiştir.
40
TAŞ, Semra, and Rıdvan ENGİN. "Cumhuriyetin kuruluşundan günümüze vergi politikaları ve vergi yükünün gelişimi." Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, October 16, 2023. http://dx.doi.org/10.31795/baunsobed.1353494.
Full textAbstract:
Devletin ekonomik ve sosyal yaşama müdahalesi nedeniyle sürekli değişen ve genişleyen fonksiyonları, kamu harcamalarının önemli ölçüde artmasına yol açmaktadır. Buna bağlı olarak devletin temel finansman kaynağını oluşturan vergilerin de artması söz konusudur. Bu durumda mükellefler, ekonomideki kaynakların ne ölçüde devlet tarafından vergi olarak toplandığını sorgulamaya başlamış ve dolayısıyla vergi yükü kavramı önem kazanmıştır. Vergi yükü, bir ülkede uygulanan vergi politikalarının temel göstergelerinden biri olarak kabul edilmektedir. Vergi yükünün tespiti ve bu yükün hangi kesimlere yansıtıldığının belirlenmesi, hükümetlere vergi politikalarını oluşturma ve uygulama sürecinde yol göstermektedir. Bu çalışmada Türkiye’de 1923-2022 yılları arasında vergi politikaları ve vergi yükünün gelişimi alt dönemler itibarıyla değerlendirilmiştir. Bu doğrultuda vergi yükünün hangi dönemlerde dolaylı ya da dolaysız vergiler lehine değişim gösterdiği ve vergilerin kaynağına göre dağılımında dönemsel olarak değişim olup olmadığı araştırılmıştır. Sonuç olarak 2001 yılı sonrasında dolaylı harcama vergilerin nispi ağırlığının diğer dönemlere kıyasla daha yüksek olduğu ve bu dönemde vergi yükünü önemli ölçüde arttırdığı saptanmıştır. 1981-2000 dönemi, gelir üzerinden alınan vergilerin nispi ağırlığının en yüksek olduğu dönemdir. 1923-1929 ve 1930-1939 dönemleri hariç tutulursa servet üzerinden alınan vergilerin toplam vergi gelirleri içerisindeki payı ise oldukça düşüktür.
41
Tuba, GÜLCEMAL. "TÜRKİYE'DE DOLAYLI VERGİ VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: ARDL SINIR TESTİ YAKLAŞIMI." March 3, 2022. https://doi.org/10.5281/zenodo.6346582.
Full textAbstract:
<strong>Öz</strong> Vergi, kamu harcamalarını finanse etmek için devletin gerçek ve tüzel kişilerden karşılıksız olarak aldığı parasal değerlerdir. Dolaylı ve dolaysız vergi gelirleri bir ülkenin farklı dönemlerdeki makroekonomik hedeflerini gerçekleştirmesinde kullanılabilecek etkili araçlardan biridir. Bu hedefler bazen yüksek ekonomik büyüme olabilirken bazen de temel makroekonomik göstergeleri iyileştirmek olabilir. Bu çalışmada sadece dolaylı vergilerin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi 1990-2020 yılları arası ARDL eşbütünleşme sınır testi ve Toda-Yamamoto nedensellik analiziyle araştırılarak elde edilen bulgular ortaya konmuştur. Dolaylı vergi ve ekonomik büyüme arasında eşbütünleşme ilişkisi olduğu ve dolaylı verginin 1 birim artması durumunda GSYH'nin 0.70 birim arttığı sonucuna ulaşılmıştır. Nedensellik analizi sonuçlarına göre dolaylı vergi değişkeninden ekonomik büyümeye doğru bir nedensellik bulunmamakla birlikte ekonomik büyüme, dolaylı verginin nedenidir. Çalışmada elde edilen bulgular, vergilendirme kararlarında politika yapıcılara dolaylı verginin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi konusunda bilgi sunmaktadır. Farklı türlerde alınan vergileri bir arada ele alarak farklı ülkelerin ekonomik büyümeleri üzerindeki etkisini inceleyen çalışmalar olmasına rağmen, dolaylı verginin ekonomik büyümeye etkisini Türkiye için araştıran çalışma sayısı azdır.
42
İrteş Gülşen, Meltem, and Mustafa Orhan Özer. "Dolaylı vergi gelirleri ile enflasyon oranı arasındaki saklı ilişkinin analizi." Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, August 22, 2024. http://dx.doi.org/10.25287/ohuiibf.1471131.
Full textAbstract:
Dolaylı vergiler gelişmekte olan ülkelerin vergi sistemlerinde önemli bir paya sahiptir. Bu ülkeler aynı zamanda yüksek enflasyon sorunuyla başa çıkmaya çalışmaktadırlar. Dolayısıyla bu iki gösterge arasındaki ilişkinin açığa çıkarılması büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmanın amacı Türkiye’de dolaylı vergiler ile enflasyon oranı arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. Bu amaçla, 2006:01-2023:12 dönemine ait veriler diğer çalışmalardan farklı olarak asimetrik eşbütünleşme ve nedensellik testleri aracılığıyla sınanmaktadır. Dahası, yalnızca tüketici fiyatları değil aynı zamanda üretici fiyatları da dikkate alınmaktadır. Durağanlık analizi, dolaylı vergi gelirleri ile tüketici ve üretici fiyat endeksleri serilerinin tüm bileşenlerinin I(1) olduğunu göstermektedir. Hatemi-J-Irandoust saklı eşbütünleşme testinden elde edilen bulgular negatif bileşenlerin aksine pozitif bileşenlerin eşbütünleşik olduklarına ortaya koymaktadır. Bu durum dolaylı vergiler ile tüketici ve üretici fiyatları arasında saklı bir eşbütünleşme olduğuna işaret etmektedir. Hatemi-J saklı nedensellik testinden elde edilen bulgular, nedensellik yönünün tüketici ve üretici fiyatlarından dolaylı vergilere doğru olduğunu göstermektedir. Asimetrik etki-tepki analizi ise tüketici ve üretici fiyatlarının dolaylı vergiler üzerinde olumsuz etki yarattığını ortaya koymaktadır. Dolayısıyla fiyat istikrarının sağlanmasının dolaylı vergi gelirlerini olumlu yönde etkileyeceği düşünülmektedir. Fakat dolaylı vergilerin üretici ve tüketici fiyatları üzerinde herhangi bir etkisi olmadığından, enflasyonla mücadelede para politikalarına öncelik verilmesi daha isabetli olacaktır.
43
Kamacı, Ahmet, and Oya Kurt. "DOLAYLI VE DOLAYSIZ VERGİLERİN ENFLASYON VE EKONOMİK BÜYÜMEYE ETKİLERİNİN İNCELENMESİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ." Uluslararası Bankacılık Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, July 2, 2024. http://dx.doi.org/10.52736/ubeyad.1339343.
Full textAbstract:
Hükümetler, enflasyonu önlemek ve gelir dağılımı adaletini sağlamak için sağlıklı bir vergi politikasına ihtiyaç duymaktadır. Ülkelerin önemli bir gelir kaynağı olan ve harcamalarını finanse eden vergiler, kamu yatırımları için gerekli kaynağı sağladığından ekonomik büyümenin de arttırılması için temel bir araçtır. Teorik olarak dolaylı vergiler ekonomik büyümeyi arttırırken; dolaysız vergiler ekonomik büyümeyi azaltmaktadır. Enflasyonist süreçte de gelir dağılımı adaleti açısından dolaylı vergilere nazaran dolaysız vergilere daha fazla ağırlık verilmesi gerekmektedir. Bu çalışmada dolaylı ve dolaysız vergilerin enflasyon ve ekonomik büyüme üzerindeki etkileri incelenmiştir. Vergiler ile enflasyon için veriler 2006M2-2021M11 arasında aylık olarak, ekonomik büyüme ve vergiler için veriler ise 2006Q2-2021Q3 dönemleri arasında çeyreklik olarak alınmıştır. Çalışmada 2 ayrı model kurulmuştur. İlk modelde vergilerin enflasyonla ilişkisi incelenmiş ve dolaysız vergilerden enflasyona doğru tek yönlü nedensellik tespit edilmiştir. Ayrıca uzun dönemde dolaysız vergilerde 1 birimlik artış olduğunda enflasyonda 0.018879 birimlik bir artış olduğu gözlenmektedir. Çalışmadaki 2.modelde ise vergilerle ekonomik büyüme ilişkisi incelenmiştir. Yapılan analiz sonucunda, dolaylı vergilerle GSYİH arasında çift yönlü bir nedensellik varken; dolaysız vergilerden GSYİH’ye doğru tek yönlü bir nedensellik tespit edilmiştir. Aynı zamanda, dolaylı vergilerde meydana gelen 1 birimlik artış ekonomik büyüme üzerinde 0.87 birimlik artışa neden olmaktadır.
44
Akçayır, Ömer. "KARBON EMİSYONUNUN NEGATİF DIŞSALLIĞI VE GELİR EŞİTSİZLİĞİNE ETKİSİ: MULTİDİSİPLİNER BAKIŞ AÇISI." Ekonomi Maliye İşletme Dergisi, June 22, 2024. http://dx.doi.org/10.46737/emid.1485142.
Full textAbstract:
Çalışmada, sürdürülebilir büyüme çerçevesinde, Çevresel Kuznets Eğrisinde (ÇKE) öne sürülen gelir çevre kirliliği ilişkisi, negatif dışsallık penceresinden multidisipler bakış açısıyla ele alınmıştır. Karbon emisyonunun etkisiyle ortaya çıkan çevresel bozulmanın negatif dışsallıklar nedeniyle üçüncü kişi konumundaki taraflara verdiği zararların hukuki niteliği sosyal risk ve fedakarlığın denkleştirilmesi ilkeleri çerçevesinde ele alınmıştır. Pigouvian vergilendirme ve Coase teoreminin günümüzdeki izdüşümü niteliğindeki AB Emisyon Ticaret Sistemi, SKDM ve Türkiye’ye etkileri de değerlendirilmiştir. Ampirik analizde, Türkiye’nin 1988-2022 yıllarına ait gini indeksi verileri, kişi başına düşen CO2 salımı verileri, dolaysız vergilerin ve dolaylı vergilerin toplam vergi içindeki paylarına ait değişkenler doğrusal olmayan zaman serileri analizi ile analiz edilmiştir. Harvey vd. (2007; 2008) testleri ile dolaylı vergiler serisi dışındaki serilerin doğrusal dışı olduğu tespit edilmiştir. Bu nedenle doğrusal dışılığı dikkate alan Becker-Enders-Lee (2006) Fourier durağanlık testi yapılmış ve durağan olmayan serilerin Banerjee-Arčabić-Lee (2017) Fourier ADL testi ile eş bütünleşik oldukları tespit edilmiştir. FMOLS yöntemi ile yapılan tahminlere göre, artan her bir birim (ton) CO2 salımı, gini indeksini 0.013 birim azaltmakta olup, Türkiye’nin Kuznets eğrisinin azalan kısmında yer aldığı öngörülmektedir. Doğrudan ve dolaylı vergi oranlarının gelir dağılımına etkisi ise çalışma örnekleminde yeterli etki düzeyinde ve anlamlı çıkmamıştır.
45
Akşehirli, Nurcihan. "Vergiler ve Gelir Dağılımı Arasındaki Nedensellik İlişkisi." Kamu Yönetimi ve Politikaları Dergisi, October 23, 2024. http://dx.doi.org/10.58658/kaypod.1562588.
Full textAbstract:
Gelir dağılımı, belirli bir dönemde bir ülkede üretilen toplam gelirin o ülkedeki bireyler arasındaki bölüşümünü ifade etmektedir. Gelirin, piyasa koşullarında kendiliğinden dağılımı, piyasa başarısızlıkları ya da kurumsal faktörler nedeniyle her zaman eşit olmamaktadır. Gelir eşitsizliği, ekonomik büyüme, kalkınma, refah seviyesi gibi makroekonomik göstergelerin yanı sıra toplumsal huzuru da zedelediği için devlet, çeşitli maliye politikası araçları ile piyasada kendiliğinden oluşan gelir dağılımına müdahale etmektedir. Bu noktada, vergiler, gelir eşitsizliği ile mücadeledeki kilit rolüyle öne çıkmaktadır. Bu çalışma, vergi ve gelir dağılımı arasındaki nedensellik ilişkisini araştırmayı amaçlamıştır. Bunun için dolaysız vergiler ve dolaylı vergilerin Gini katsayısı ile ilişkisini belirlemiştir. Dolaysız vergileri temsilen mülkiyet üzerinden alınan vergileri, dolaylı vergileri temsilen uluslararası ticaret ve muamelelerden alınan vergileri kullanmıştır. Çalışma, Türkiye'de 2006-2023 dönemini analiz etmek amacıyla Toda-Yamamoto nedensellik testini uygulamıştır. Serilerin durağanlığını sınamak için Genişletilmiş Dickey-Fuller ve Philips-Perron testlerine başvurmuştur. Bulgular, hem dolaysız hem de dolaylı vergilerden gelir dağılımına doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi ortaya koymuştur. Çalışma sonucu, mülkiyet üzerinden alınan vergiler ve uluslararası ticaret ve muamelelerden alınan vergilere yönelik maliye politikalarının gelir dağılımı üzerinde etkili olabileceğini göstermiştir.
46
ESKİN, İlknur. "THE EXAMINATION OF VENTURE CAPITAL INVESTMENT TRUSTS IN TERMS OF TAX LEGISLATION AND INVESTMENT STRATEGIES." Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, July 4, 2023. http://dx.doi.org/10.26468/trakyasobed.1220335.
Full textAbstract:
Türkiye’de girişim sermayesi yatırım ortaklıklarının yasal alt yapısı 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nda yapılan yeniliklerle oluşturulmuştur. Kanun kapsamında sermayelerini esas olarak girişim sermayesi yatırımlarına yönelten ortaklıklara “girişim sermayesi yatırım ortaklıkları” adı verilmiştir. Girişim sermayesi yatırım ortaklıkları (GSYO), girişimlere doğrudan veya dolaylı olarak yatırım yaparak yeni teknolojilerin ekonomiye kazandırılmasında önemli katkılar sağlamaktadır. Bu çalışmanın amacı, GSYO'lara yönelik Türk vergi sisteminde yapılan düzenlemeleri ve GSYO'ların uyguladığı yatırım stratejilerini incelemektir. Çalışmada, nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman analizi kullanılmıştır. Veri kaynağı olan kanunlar ve faaliyet raporları içerik analizi yöntemine göre değerlendirilmiştir. Çalışma iki bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın birinci bölümünde GSYO’ların vergi yasaları karşısındaki durumu ele alınmıştır. İkinci bölümde, halka açık GSYO'ların 2021 faaliyet raporları MAXQDA 2020 nitel veri analiz programı kullanılarak analiz edilmiş ve şirketlerin yatırım stratejileri değerlendirilmiştir. Çalışmada, vergi mevzuatında yapılan düzenlemelerle GSYO’lara önemli vergisel avantajlar sağlandığı belirlenmiştir. Ayrıca, nitel veri analizin sonuçları, GSYO’ların belirledikleri hedef ve stratejileri doğrultusunda ağırlıklı olarak teknoloji & inovasyon tabanlı yerli girişimlere yatırım yaptığını göstermektedir.
47
ELÇİ, Orhan, and Necmiddin BAĞDADİOĞLU. "Effects of Shifting Tax Revenues from Income Taxes to Consumption and Property Taxes on Economic Growth Rate in EU15 Countries and Turkey." International Journal of Public Finance, October 30, 2022. http://dx.doi.org/10.30927/ijpf.1162160.
Full textAbstract:
Bu çalışmanın amacı Avrupa Komisyonu’nun AB15 ülkeleri için toplam vergi gelirleri değişmeden vergilerin dolaysız vergilerden dolaylı vergilere kaydırılmasının ekonomik büyümeyi uzun dönemde olumlu etkilediği önerisini genişleme sürecini temsilen Türkiye’yi de dâhil ederek test etmektir. Bu çerçevede 16 ülkenin 1970-2017 dönemi verileri kullanılarak havuzlanmış ortalama grup yöntemi ile elde edilen tahmin sonuçlarına göre gelir-nötr yaklaşım altında vergi gelirlerinin gelir vergilerinden tüketim vergilerine kaydırılması uzun dönemde ekonomik büyümeyi olumlu etkilemektedir. Ayrıca bu çalışmada vergilerin ilgili literatürde değinilmeyen kısa dönem etkileri de test edilmiştir. Vergilerin kısa dönemde ekonomik büyümeyi teorik beklentinin aksi yönünde etkileyebildiği sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonucun arkasında yatan muhtemel nedenler kişisel gelir vergisi ile tüketim vergilerinde ülkelere göre uygulama farklılıkları ve kurumlar vergisinde küçük işletme sayısıdır.
48
MOĞOL, Tayfun, and Burak PİRDAL. "Relationship Between the Middle-Income Trap and the Composition of Tax Revenues: Evidence from Emerging G20." Sosyoekonomi, January 13, 2024, 223–48. http://dx.doi.org/10.17233/sosyoekonomi.2024.01.10.
Full textAbstract:
Uzunca bir süre orta gelir düzeyinde takılıp kalarak yüksek gelir düzeyine ulaşamayan ülkelerin orta gelir tuzağına yakalanmış olabileceği yaygın olarak ifade edilir. Bu çalışmada, öncelikle, incelenen ülkelerin (Yükselen G20) orta gelir tuzağında olup olmadıkları ikinci nesil yapısal kırılmalı birim kök testlerinden olan düzeyde iki kırılmaya izin veren Narayan &amp; Popp (ADF Testi) (Model A) yapısal kırılmalı birim kök testi ile araştırılmıştır. İkinci aşamada ise incelenen ülkelerde vergi gelirlerinin kompozisyonu ile gelir düzeyleri arasındaki muhtemel nedensellik ilişkisinin sınanması amacıyla Dumitrescu &amp; Hurlin Panel Nedensellik Testi uygulanmıştır. Son aşamada ise analize konu ülkelerde gelirdeki artışın ve orta gelir tuzağından kurtulma durumunun vergi gelirlerinin kompozisyonu üzerindeki olası etkileri statik panel veri analizi yöntemiyle araştırılmıştır. Çalışmada, vergi gelirlerinin kompozisyonu ile ülkelerin gelir düzeyi arasında karşılıklı nedensellik ilişkisi tespit edilmiş olup aynı zamanda, gelirdeki artışın orta gelir tuzağında bulunan ülkelerde dolaylı vergilerin toplam vergi gelirleri içindeki payını artırmasına karşın, gelirdeki artış ile birlikte orta gelir tuzağından çıkışın sağlanması durumunda ise bu payın azalış sergilediği bulgulanmıştır.
49
DİDİNMEZ, İrem, and Tuğay GÜNEL. "Mali Yanılsama Hipotezi Çerçevesinde Vergi Gelirleri Ve Kamu Harcamaları İlişkisi: Türkiye Örneği." International Journal of Public Finance, August 2, 2022. http://dx.doi.org/10.30927/ijpf.1115084.
Full textAbstract:
Bu çalışmanın amacı Türkiye’de kamu harcamaları ile vergiler arasındaki ilişkiyi inceleyerek mali yanılsamanın geçerliliğini vergi-harcama teorisi kapsamında test etmektir. Bu çerçevede Türkiye’de dolaylı-dolaysız vergiler ile kamu harcamaları arasındaki ilişki 1971-2019 yılları için Johansen eşbütünleşme ve Granger nedensellik analizleri kullanılarak güncel veriler ile test edilmekte ve literatüre katkı sağlanmaktadır. Yapılan analizde, kurumlar vergisi ile kamu harcamaları arasında eşbütünleşme ve nedensellik ilişkisinin bulunmadığı; mal ve hizmetler üzerinden alınan vergiler ile kamu harcamaları arasında nedensellik ilişkisi bulunurken gelir vergisi ile kamu harcamaları arasında hem uzun dönemli bir ilişki hem de nedensellik ilişkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu durum Türkiye’de mali yanılsamanın geçerli olduğunu göstermektedir.
50
YENİLMEZ, Bahan. "VERGİ PLANLAMASI YAPILMASINA SINIRLAMA GETİREN KURUMLAR." Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, August 3, 2023. http://dx.doi.org/10.47994/usbad.1209983.
Full textAbstract:
Bu çalışmada başta çok uluslu şirketler olmak üzere yaptıkları doğrudan ve dolaylı yatırımlarda bir finansal aracı gibi önemli bir vergi avantajı sağlamak için kullanılan Vergi planlaması uygulamalarına sınırlama getiren kurumlar kavramsal bir çerçevede incelenerek bu uygulamaların vergi planlaması üzerinde etkili olup olmadığı tartışılmıştır. Bu kapsamda önce vergi planlamasının ne olduğu ve amacına değinilmiş daha sonra da başta OECD ülkelerinin uyguladığı matrah aşındırması ve kârın kaydırılması (Base Erosion and Profit Shifting-BEPS) projesi kapsamındaki vergi planlamasına sınırlama getiren kurumlar irdelenmiş daha sonra da Türkiye’ye mahsus vergi planlamasının yapılmasına engel olan kurumlara değinilmiştir. Yapılan bu çalışmanın sonucunda vergi planlamasını önlemek için kullanılan bazı kısıtlamaların firmaların hem mali yapılarını hem organizasyonel ve vergisel yapılarını olumsuz etkileyebildiği tespit edilmiş ve bu yapılacak düzenlemeler ile bu kısıtlamaların kapsamının uygulamada yaşanılan sorunlar kapsamında daha net belirlenmesi ve yaşanılan sorunlara ilişkin çözümler bulunması önerilmiştir.