Journal articles on the topic 'Domniemanie prawne'

W języka polskiego używa się różnych synonimów na określenie łac. praesumptio. W naukach prawnych, domniemanie jest sformułowaniem interdyscyplinarnym, a więc nie jest jednoznaczne. Stąd warto prześledzić rodzaje domniemań, konteksty ich występowania w Kodeksie Kana Pawła II z 1983 roku.Najogólniej domniemania dzieli się na faktyczne zwane też sędziowskim i prawne – które zakłada sam prawodawca. Pierwsze z nich zostaje wyprowadzane z autentycznych przesłanek. Stwarza to możliwość dotarcia do prawdy obiektywnej. Możność będzie większa, im więcej zgodnych wniosków sędzia wytoczy z różnych przesłanek. Drugie - domniemanie prawne polega na przyjęciu na podstawie przepisu prawnego, niektórych faktów za udowodnione w przypadku braku dowodów przeciwnych. Domniemanie to dzieli się na zwykłe (względne) i bezwzględne. Względne można obalić, gdy wykaże się nieautentyczność wniosku, zaś bezwzględne występuje wtedy, gdy prawodawca nie dopuszcza wprost dowodu przeciwnego, ale dowód pośredni.Autor kodeksu posługuje się jedynie domniemaniami prawnymi zwykłymi czyli wzruszalnymi, to oznacza że można je obalić przeciwdowodem. Jeżeli chodzi o domniemania faktyczne, to w KPK-83 one nie występują. Owe domniemania wnioskuje dopiero sam sędzia podczas procesu.Kodeks Jana Pawła II posługuje się presumpcją prawną w odniesieniu do osób, okoliczności oraz rzeczy. Z dokładnej analizy treści kodeksu wynika że najwięcej presumpcji dotyczy okoliczności, jest ich aż 13, o dwie pozycje mniej znajdziemy w grupie presumpcji dotyczących osób, zaś zaledwie trzy domniemania dotyczą rzeczy. Spośród 27 zastosowanych w kodeksie presumpcji większość (14) uplasowała się w księdze czwartej regulującej uświęcające zadania Kościoła, siedem dotyczy norm ogólnych (I księga), zaś pozostałe po jednym domniemaniu znajdziemy w księgach: III, V, VI i VII, pozostałe dwa przeanalizowane przypadki zawierają się w księdze II. Najczęściej domniemania w prawie kanonicznym występują w kanonach traktujących o małżeństwie.

Tematem artykułu są rozważania, które dotyczą obowiązującego w prawie karnym domniemania niewinności oraz domniemania winy, które może powstać w środkach masowego przekazu, a tym samym w opinii publicznej. Omówione zostały rozwiązania prawne w prawie karnym, prawie prasowym, prawie międzynarodowym, które mają przeciwdziałać tworzeniu fałszywego obrazu procesów. Ponadto wskazano na orzecznictwo sądowe, które stawia wymogi do rzetelnego informowania o przebiegu postępowań przygotowawczych i sądowych, a także zwrócono uwagę na szczególne obowiązki rzeczników prasowych.

Domniemanie jest konstrukcją prawną, znaną w wielu gałęziach prawa – zarówno tych zaliczanych do prawa prywatnego, jak i w prawie publicznym. Jednym z przejawów jej funkcjonowania w prawie podatkowym jest domniemanie prawdziwości deklaracji podatkowej. Zostało ono ukształtowane nie tylko w przepisach ogólnego prawa podatkowego (Ordynacji podatkowej), ale i szczególnym prawie podatkowym (m.in. w ustawie o podatku od towarów i usług). W sytuacjach gdy zobowiązanie podatkowe powstaje przez doręczenie konstytutywnej decyzji podatkowej, ta postać domniemania znajduje swój przejaw w prawnie ukształtowanym założeniu, że prawdziwe są informacje zawarte w deklaracji podatkowej. Jeśli natomiast do konkretyzacji powinności podatkowej dochodzi z mocy samego prawa, ustawodawca nakazuje przyjmować, że we wspomnianym dokumencie prawidłowo wykazano kwotę zobowiązania podatkowego czy wielkość nadwyżki naliczonego podatku od towarów i usług nad podatkiem należnym. Autor artykułu rozważa istotę domniemania jako konstrukcji prawnej, przyczyny jej stosowania w prawie podatkowym oraz prezentuje jej konsekwencje. Stawia on przy tym tezę, że skutkiem domniemania prawdziwości deklaracji podatkowej co do zasady jest obciążenie powinnością dowodzenia organu podatkowego, podającego w wątpliwość rzetelność deklaracji podatkowej. Ponadto autor polemizuje z koncepcją swoistego dzielenia ciężaru dowodzenia w prawie podatkowym. Jej przejawem jest oczekiwanie na to, że urzeczywistnienie elementów konstrukcji podatku, skutkujących złagodzeniem obciążenia podatkowego jest domeną podatnika, który powinien wykazać tę okoliczność.

Bez wątpienia największym problemem medycyny transplantacyjnej jest mała ilość dawców przy równoczesnym, ciągle wzrastającym, zapotrzebowaniu na tkanki i narządy. Celem artykułu jest poszukiwanie odpowiedzi na pytanie: czy i w jakim stopniu polska ustawa transplantacyjna z 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów poszerza krąg potencjalnych dawców organów. W przekonaniu autora polskie regulacje prawne w zakresie transplantologii sprzyjają w optymalny sposób pozyskiwaniu organów. Po pierwsze, pobieranie organów od dawców zmarłych regulowane jest zgodnie z modelem tzw. zgody domniemanej, na podstawie której przyjmuje się, iż dany człowiek za życia wyraził się aprobująco o możliwości ofiarowania swoich organów, a więc faktycznie nie złożył odpowiedniego sprzeciwu, podważającego domniemanie zgody. Po drugie, ustawodawca, posługując się nieostrą klauzulą generalną „szczególnych względów osobistych”, dopuszcza możliwość pobrania komórek, tkanek czy narządów w celu przeszczepienia u żywego dawcy niespokrewnionego z biorcą. Po trzecie, ustawa zezwala na pobranie od anonimowych dawców szpiku i innych regenerujących się komórek i tkanek. Po czwarte, w myśl polskiej ustawy transplantacyjnej dopuszczalne jest przeszczepienie ludziom w celach leczniczych komórek, tkanek lub narządów pochodzących od zwierząt. Oczywiście, nie oznacza to, że regulacji transplantacyjnych nie można doskonalić. Należy jednak podkreślić, że zasadniczą przyczyną spadającej liczby transplantacji jest niski poziom świadomości społecznej powodowany brakiem strategii edukacyjnej. Towarzyszy temu atrofia postaw współczujących.

Artykuł 2 Konstytucji RP zawiera przepis o nader znacznym potencjale normatywnym, co było wiadome w chwili jego wprowadzania (29 grudnia 1989) do Konstytucji PRL i utrzymania go w niezmienionej formie w nowo uchwalonym 2 kwietnia 1997 r. akcie konstytucyjnym. W 1989 r. miał się stać „odtrutką” na doktrynę ideologizacji konstytucji, zastępując zawartą w art. 1 dotychczasową zasadę „PRL jest państwem socjalistycznym”. W 1997 r. jego dotychczasową rewolucyjną rolę zastąpiła rola wartości prawnej dwojako rozumianej. Po pierwsze, miał być podstawą systemu szczegółowych zasad, narzędzi i gwarancji niezbędnych do budowy sprawnego demokratycznego i sprawiedliwego państwa. Po drugie, miał stwarzać domniemanie dominowania takiej idei i być źródłem interpretacji wykładniczych uzupełniających i usprawniających funkcjonowanie nowej, klasycznej formuły państwa. Trójskładnikowa konstytucyjna formuła państwa prawnego, demokratycznego i sprawiedliwego oznacza sprzężenie narzędzi prawnych i aksjologicznych w obronie państwa, Narodu i obywateli (jednostek). Jej rozbicie na trzy oddzielne elementy (państwo prawne, państwo demokratyczne, państwo sprawiedliwe), spotykane w podręcznikach prawa konstytucyjnego, osłabia tę formułę, a także umniejsza znaczenie trzech jej pochodnych. Element demokratyczny i „sprawiedliwościowy” omawianej zasady, jeśli mielibyśmy poszukiwać jego odrębnych, samoistnych znaczeń, rozwinięty jest w dalszych zasadach i normach Konstytucji. Istotnym pytaniem co do zakresu konsekwencji szerokich zabiegów interpretacyjnych zasady demokratycznego państwa prawnego jest poszukiwanie interpretacji błędnych i zarazem brzemiennych w konsekwencje. Do tej grupy należy, jak sądzę, problem odraczania przez Trybunał Konstytucyjny wejścia w życie wyroków o utracie mocy obowiązującej aktu normatywnego sprzecznego z aktem o wyższej mocy prawnej oraz znaczenia dla orzecznictwa Trybunału zasady równowagi budżetowej.

Autor w swoim artykule zwraca uwagę na problem zgody domniemanej, i szerzej prawo do samostanowienia sięgającego poza granice życia człowieka, w kontekście celów transplantacji. Podstawowy akt prawny zawierający uregulowania dotyczące transplantacji, a mianowicie Ustawa z dnia 01.05.2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (Dz. U. z 2005 r. Nr 169, poz. 1411), wylicza cztery cele, dla których mogą być pobierane komórki, tkanki i narządy ze zwłok ludzkich: diagnostyczny, terapeutyczny, naukowy i dydaktyczny. Zgodnie z art. 5 ust. 1 „pobrania komórek, tkanek lub narządów ze zwłok ludzkich w celu ich przeszczepienia można dokonać, jeżeli osoba zmarła nie wyraziła za życia sprzeciwu”. Zapis ten jest przykładem tzw. zgody domniemanej, na podstawie której przyjmuje się, iż dany człowiek za życia wyraził się aprobująco o możliwości ofiarowania swoich organów, a więc faktycznie nie złożył odpowiedniego sprzeciwu, podważającego domniemanie zgody. Sformułowanie „w celu ich przeszczepienia” wyraźnie wskazuje, że instytucja sprzeciwu ma zastosowanie jedynie w przypadku pobierania tkanek, komórek i narządów w celach leczniczych. Dawca nie ma jednak prawa do wyrażania ewentualnego sprzeciwu wobec pozostałych celów: diagnostycznego, naukowego i dydaktycznego. W celu rozwiązania swoistego impasu prawnego proponuje się rozszerzenie zakresu zgody domniemanej.

W opracowaniu postawiono tezę, wedle której niemoralny (a przynajmniej indyferentny moralnie) charakter postępowania dłużnika jest konieczną przesłanką skargi pauliańskiej. W konsekwencji pozwany (osoba trzecia) ma możliwość podniesienia zarzutu w pełni czy bądź całkowicie moralnego postępowania dłużnika. W przypadku zgodności postępowania dłużnika z normami moralnymi nie można byłoby uznać dokonania czynności prawnej za krzywdzącą (relewantną pauliańsko), nawet jeśli doprowadziła do pokrzywdzenia wierzyciela. Akceptacja możliwości podniesienia przez pozwanego takiego zarzutu wydaje się przy tym konieczna z perspektywy spójności aksjologicznej systemu prawnego. Przyjęcie proponowanego wyniku wykładni zapewniałoby również odpowiedni balans w przyjmowanych konsekwencjach zastosowania pozajęzykowych dyrektyw wykładni w odniesieniu do przepisów konstruujących instytucję skargi pauliańskiej. Gdyby uznać trafność powyższej argumentacji, art. 527 § 2 k.c. konstruowałby w istocie domniemanie niemoralnego postępowania dłużnika. Obalenie tego domniemania byłoby w praktyce trudne, lecz nie niemożliwe.

Tekst obejmuje rozważania nad pożądanym, z etycznego punktu widzenia, doprecyzowaniem niejasności zidentyfikowanych w tekście dwugłosu obejmującym polskie rozwiązania prawne. Druga część dwugłosu została więc poświęcona roli świadomej zgody dawcy (donatora) na wykorzystanie w badaniach pobranych od niego próbek biologicznych, a przede wszystkim na użycie w celach naukowych zwłok. W rozważaniach dotyczących badań z użyciem zwłok na pierwszy plan wysuwa się pytanie o powody, dla których w ogóle należy uwzględniać przedśmiertną wolę zmarłych i czy chodzi o wolę domniemaną, czy też faktycznie wyrażoną; natomiast w dyskusji dotyczącej wykorzystywania próbek biologicznych zasadnicze znaczenie będzie miało pytanie o formę jaką powinna przybrać rzeczywista – nie domniemana – zgoda dawcy.

W kan. 1097 § 2 KPK („Błąd co do przymiotu osoby, chociażby był przyczyną zawarcia umowy, nie powoduje nieważności małżeństwa, chyba że przymiot ten jest zamierzony bezpośrednio i zasadniczo”) error qualitatis, pozbawiony od stuleci skuteczności prawnej w stosunku do zgody małżeńskiej, uzyskał ją na podstawie intencji kontrahenta (zamierzenie bezpośrednie i zasadnicze przymiotu); przymiot obiektywnie przypadłościowy staje się więc przymiotem subiektywnie istotnym. W analizie wymienionego kanonu podjętej w świetle orzecznictwa Roty Rzymskiej autor uwzględnia poszczególne elementy tej figury prawnej, a więc: błąd, przymiot osoby (jako przedmiot błędu), brak skuteczności unieważniającej error causam dans, skuteczność unieważniająca błędu co do przymiotu zamierzonego bezpośrednio i zasadniczo. W dowodzeniu error qualitatis directe et principaliter intentae, niewątpliwie szczególnie trudnym, sędzia winien przede wszystkim rozpoznać właściwą intencję domniemanej ofiary błędu. Służy temu dowód zarówno bezpośredni (zeznanie tegoż kontrahenta potwierdzone zeznaniami świadków oraz ew. dokumentami), jak i pośredni (kryterium oceny przymiotu przez domniemaną ofiarę błędu i kryterium reakcji po odkryciu przezeń prawdy).

<p class="Standard">The subject of the article was to discuss the institutions of presumptions and legal fictions applicable in the general administrative procedure. Due to the complexity of the problem, the author has attempted to only analyse selected issues relating to the subject matter hereof. The study identifies situations in which the discussed institutions are established, describes their substance, function and the objective for which they were introduced. The impact presumptions and legal fictions on the validity of objective truth in the course of administrative proceedings have been demonstrated and the values underlying their introduction to the Code of Administrative Procedure have been discussed.</p>

Artykuł poświęcony jest analizie pojęcia „nadpłata powstała w wyniku orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego”, w tym w szczególności różnicy między nadpłatą z art. 72 Ordynacji podatkowej (o.p.) i nadpłatą z art. 74 o.p. Brak rozróżnienia istoty obu nadpłat powoduje poważne trudności w określeniu ich skutków, co widoczne jest obecnie w orzecznictwie sądów administracyjnych. Ponieważ brak definicji „nadpłaty powstałej w wyniku orzeczenia TK”, próba wskazania jej natury prawnej wymaga przede wszystkim uwzględnienia skutków wyroków Trybunału Konstytucyjnego, określonych w art. 190 ust. 1, 3 i 4 Konstytucji RP. Z powołanych przepisów Konstytucji wynika, że w polskim porządku prawnym wyroki Trybunału mają charakter konstytutywny i działają ex nunc, a więc wywołują skutek na przyszłość. Oznacza to, że do chwili ogłoszenia przepis uznany za niekonstytucyjny obowiązywał w systemie prawa i wywierał skutki prawne. W konsekwencji wynika z tego, że podatek uiszczony na podstawie przepisu, którego zgodność z Konstytucją zakwestionował Trybunał, był w momencie zapłaty podatkiem należnym. Nie można zatem uznać, że – tak jak w wypadku nadpłaty z art. 72 o.p. – mamy do czynienia ze świadczeniem nienależnym, uiszczonym bez podstawy prawnej. Wręcz przeciwnie: podstawa taka istniała, korzystała z domniemania konstytucyjności i nie odpadła z mocą wsteczną. Artykuł 74 o.p., który w zakresie pełnionych funkcji stanowi realizację art. 190 ust. 4 Konstytucji RP na gruncie Ordynacji podatkowej, stanowi podstawę odrębnego roszczenia o zwrot uiszczonego podatku.

Coraz częstsze stosowanie domniemań w postępowaniach z zakresu prawa konkurencji Unii Europejskiej przyczyniło się w ostatnich latach do przesunięcia w znacznej mierze ciężaru dowodu z organu ochrony konkurencji na przedsiębiorstwo. Stosowanie domniemań w prawie konkurencji jest szczególnie złożone w przypadku spraw dotyczących nadużywania pozycji dominującej zakazanej na podstawie art. 102 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Niniejszy artykuł wskazuje problemy związane ze wzruszeniem domniemania naruszenia reguł konkurencji przez dominujące przedsiębiorstwo. Wyrok Trybunału Sprawiedliwości w sprawie Intel stanowi ciekawe tło dla rozważań w tym kontekście. W artykule zaproponowano także sposoby wzruszenia domniemania naruszenia reguł konkurencji przez dominujące przedsiębiorstwo.

W interpretacji prawa karnego dużą rolę odgrywa domniemanie znaczenia powszechnego (ogólnego, potocznego) wyrażeń ustawowych. Ustalanie znaczenia powszechnego w procesie stosowania prawa odbywa się zwykle na podstawie intuicji językowej organu procesowego lub słowników. W artykule przedstawiono konkurencyjne źródło wiedzy o znaczeniu powszechnym, jakim są korpusy językowe. Wykorzystanie korpusów jako narzędzia wykładni prawa jest od kilku lat intensywnie dyskutowane w literaturze amerykańskiej. Główne zastrzeżenia zgłaszane są w kontekście prawa karnego. Artykuł zawiera przegląd głównych argumentów podnoszonych w amerykańskiej debacie i odniesienie ich do polskiej kultury prawnej. Ponadto, przedstawione zostały przykładowe analizy korpusowe na gruncie spraw karnych, zarówno w kontekście wykładni prawa, jak i oceny językowych elementów stanu faktycznego.

Zależność pomiędzy gwarancją prawną wynagrodzenia autorskiego a innowacyjnością i kreatywnością społeczeństwa jest dzisiaj niepodważalna. Przekonanie to przyświeca od lat niemieckiemu ustawodawcy. Wyrazem tego jest seria zmian wprowadzonych w minionym czasie w Niemczech do prawa autorskiego. Ostatnia z nich weszła w życie niedawno, bo w marcu tego roku. Wprowadzone zmiany przedstawiają się w sposób następujący: § 32 d znowelizowanej ustawy o prawie autorskim wyposaża twórcę w prawo żądania udzielenia informacji oraz w prawo żądanie przedłożenia mu stosowanego sprawozdania na temat zakresu wykorzystania jego utworu oraz rozmiarów osiąganych z tego tytułu dochodów. Tym samym uprawnieniem dysponują artyści wykonawcy. Wspomniane uprawnienie przysługuje wówczas, gdy zawarta umowa miała charakter czynności odpłatnej. Bez znaczenia natomiast pozostaje charakter ustalonego umownie wynagrodzenia. Autor może żądać przekazania jedynie takich informacji, które „normalnie rzecz biorąc, niejako zwyczajowo”, mogą być udzielane w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej. Z żądaniem tym nie może przy tym wystąpić twórca, którego wkład w stworzenie całości utworu był niewielki. Podniesienie przez twórcę omawianego roszczenia jest niemożliwe także wówczas, gdy z innych powodów jest nieuprawnione żądanie udzielenia informacji, np. jeśli przekazanie informacji twórcy narażałoby drugą stronę na niebezpieczeństwo naruszenia tajemnicy przedsiębiorstwa. Twórca może mianowicie być pozbawiony ww. uprawnienia jedynie poprzez postanowienia umów zbiorowych, a zatem umów, które nie są zawierane indywidualnie. Chodzi zatem o takie umowy, w których twórców reprezentuje organizacja zrzeszając twórców działających w określonej branży. Istotną zmianą, w stosunku do stanu sprzed nowelizacji, jest poszerzenie kręgu podmiotów zobowiązanych do udzielenia twórcy informacji o faktycznym zakresie korzystania z utworu oraz o dochodach osiąganych z tego tytułu. Obowiązek ten obarcza obecnie już nie tylko podmiot, z którym sam twórca zawarł umowę licencyjną, ale również dalszych licencjobiorców, tzn. kolejne podmioty w łańcuchu licencji, wywodzące wprawdzie swoje prawo od twórcy, ale nie będące jego partnerami umownymi (§ 32 e). Prócz tych dwóch grup zobowiązanych do udzielenia informacji, obowiązek ten został nałożony również na inne podmioty. Są to mianowicie osoby trzecie, a zatem osoby spoza grona licencjobiorców, które w inny sposób uczestniczą w gospodarczym procesie eksploatacji utworu (§32 c I Nr 2 ustawy o prawie autorskim). § 32 niemieckiej ustawy o prawie autorskim wyposaża twórcę w prawo wystąpienia do sądu z żądaniem zmiany ustalonego umownie wynagrodzenia. Zgodnie z treścią powołanego przepisu, autor może żądać zapłaty „odpowiedniego” wynagrodzenia. Nowelizacja z 20.12.2016 r. wskazuje na kryteria pomocne w ustaleniu tegoż wynagrodzenia. Są nimi „częstotliwości” oraz zasięg korzystania. Nowelizacja prawa autorskiego z 200224 wprowadziła instytucję znaną pod nazwą „zbiorowe ustalania stawek wynagrodzeń dla danej grupy twórców”. W praktyce wspomniane układy zbiorowe nie cieszyły się nadmierną popularnością. Jedną z przyczyn tego stanu rzeczy był fakt, że dokonane w tym trybie uzgodnienia miały charakter wyłącznie pewnych zaleceń, tzw. nie były wiążące dla partnerów zawartej w dalszym toku czynności, już indywidualnie, umowy. Nowelizacja z 20.12.2016 r. zachowuje wspomnianą metodę ustalania wynagrodzenia twórców, podejmuje jednak próbę usunięcia jej słabych stron. Przede wszystkim został znacznie skrócony czas przewidziany dla ich prowadzenia. Wprowadzono bowiem domniemanie pozwalające na przyjęcie, niejako a priori, że poszczególne związki są uprawnione do prowadzenia negocjacji w imieniu określonej grupy twórców. Domniemanie to znajduje zastosowanie wówczas, gdy wspomniany związek reprezentuje „istotną liczbę” twórców określonej kategorii dzieł z jednej strony oraz podmiotów z nich korzystających z drugiej. Pomimo wspominanego domniemania członkowie związku zachowują prawo do podjęcia w tym względzie odmiennej uchwały. Skrócony został również termin przewidziany do zakwestionowania uchwalonej propozycji wysokości wynagrodzeń. Obecnie wynosi on 6 tygodni25. Prawo autorskie wyposaża też obecnie twórców w roszczenie o zaniechanie na wypadek, gdyby druga strony umowy – podmiot bezpośrednio związany dokonanymi w ten sposób uzgodnieniami, naruszał dokonane ustalenia. Ostatnia nowelizacja wprowadza w § 40 a tzw. prawo drugiego korzystania. Jego sens przejawia się w tym, że po 10 latach od przekazania uprawnienia do eksploatacji licencjobiorcy wyłącznemu, prawo to powraca do twórcy. W konsekwencji, twórca zyskuje na powrót możliwość dysponowania nim. Bezpośrednim powodem wprowadzenia ww. rozwiązania była praktyka znana pod nazwą „Total Bay Outs”- tzw. „sprzedaży” całkowitej, a dokładnie mówiąc na nabywaniu upoważnienie licencyjnych niejako na wszelki wypadek, w zamian za wynagrodzenie jednorazowe. Aby wydostać twórcę z tej, swojego rodzaju pułapki, zagwarantowano twórcy możliwości żądania powrotu prawa do korzystania ze stworzonego przez siebie utworu. Jeśli twórca wykona przysługujące uprawnienie, prawo eksploatacji majątkowej powraca do niego. Co istotne jednak, dotychczasowy licencjobiorca nie traci swoich uprawnień do korzystania z utworu. Przestaje on być jedynie licencjobiorcą wyłącznym. Inaczej mówiąc, licencja wyłączna ulegnie przekształceniu w licencję niewyłączną. Ustawa przewiduje również możliwość zrzeczenia się przez twórcę z tego uprawnienia. Nie może on tego jednak uczynić od razu, lecz dopiero po upływie pięciu lat od momentu zawarcia umowy.

Opracowanie podejmuje zagadnienie zakazu interwencji w sprawy wewnętrzne innych państw na tle problemu domniemanej rosyjskiej ingerencji w wybory prezydenckie w USA w 2016 r. Analiza stanowi kompendium wiedzy na temat zakresu i metod ingerencji, przygotowane w oparciu o dokumenty wspólnoty wywiadowczej oraz biura prokuratora specjalnego Departamentu Sprawiedliwości USA w okresie od stycznia 2017 do lipca 2018 r. Przedmiotem rozważań jest również zakres i treść zakazu interwencji we współczesnym prawie międzynarodowym. Elementem podsumowującym opracowanie jest ocena legalności zidentyfikowanych metod rosyjskiej ingerencji w amerykańskie wybory prezydenckie z perspektywy prawa międzynarodowego.

Niniejsza glosa odnosi się do interdyscyplinarnej problematyki przekształcenia stosunku służbowego w stosunek pracy, wskutek którego dochodzi równocześnie do ustania dotychczas istniejącego stosunku służbowego i powstania nowego stosunku prawnego – stosunku pracy. Interdyscyplinarna natura tej instytucji prawnej wynika z tego, że do ustania publicznoprawnego stosunku służby dochodzi na mocy zgodnego oświadczenia woli organu i dotychczasowego funkcjonariusza. Wyjątkowy charakter ustania stosunku służby wynika zaś z faktu, że nie jest potrzebne uprzednie jego wygaszenie, aby mogło dojść do przekształcenia w stosunek pracy. W wyniku dokonanej analizy należy dojść do wniosku, że glosowana uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego jest w pełni prawidłowa. Wydanie decyzji stwierdzającej ustanie stosunku służbowego wskutek przekształcenia go w stosunek pracy znajduje umocowania w przepisach prawa. Na gruncie analizowanego przypadku nie może być mowy o domniemaniu załatwienia sprawy w drodze decyzji administracyjnej. Byłemu funkcjonariuszowi Służby Celno-Skarbowej przysługuje zaś prawo do wytoczenia powództwa przed sądem właściwym w sprawach z zakresu prawa pracy, zgodnie z art. 277 ustawy o KAS.

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w art. 42 ust. 2 stanowi: „Każdy, przeciw komu prowadzone jest postępowanie karne, ma prawo do obrony we wszystkich stadiach postępowania. Może on w szczególności wybrać obrońcę lub na zasadach określonych w ustawie korzystać z obrońcy z urzędu”. Normę tę należy odnosić również do sytuacji prawnej obwinionego w postępowaniu w sprawach o wykroczenia. Celem artykułu jest wskazanie braku rzeczywistych gwarancji na realizację prawa do obrony osób mających dysfunkcję organizmu, wyrażonych w art. 21 § 1 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia (k.p.w.). Prawo to nie jest w pełni realizowane pomimo wskazania wprost w art. 4 k.p.w., że „obwinionemu przysługuje prawo do obrony, w tym do korzystania z pomocy jednego obrońcy, o czym należy go pouczyć”. Artykuł 42 ust. 3 Konstytucji RP stanowi: „Każdego uważa się za niewinnego, dopóki jego wina nie zostanie stwierdzona prawomocnym wyrokiem sądu”. Zgodnie z opisywaną nowelizacją, reguła ta będzie złamana.

Prawo pierwokupu (art. 596 i n. k.c.) kreuje po stronie zobowiązanego obowiązek sprzedaży rzeczy osobie trzeciej pod warunkiem, że uprawniony ze swego prawa nie skorzysta. Uprawniony z prawa pierwokupu ma zaś możliwość złożenia oświadczenia, że ze swego prawa korzysta. W wyniku złożenia oświadczenia o skorzystaniu z prawa pierwokupu dochodzi do zawarcia umowy między zobowiązanym a uprawnionym na warunkach co do zasady takich, jak te określone w umowie między zobowiązanym a osobą trzecią. Zobowiązany i osoba trzecia mogą na różne sposoby próbować pozbawić uprawnionego jego prawa albo możliwości skorzystania z niego. Jednym z nich jest zawieranie umów pozornych przez zobowiązanego z osobą trzecią. Celem artykułu była próba ustalenia, jakie środki prawne do ochrony przed takimi umowami przysługują uprawnionemu. Szczególne środki przewidziane w Kodeksie cywilnym do ochrony uprawnionego z tytułu prawa pierwokupu okazują się zawodne w wypadku zawarcia pozornej umowy przez zobowiązanego z osobą trzecią. Uzyskanie odszkodowania na podstawie art. 599 § 1 k.c. wymagałoby przeprowadzenia niezwykle trudnego dowodu pozorności, a instrument określony w art. 600 § 1 zd. 2 k.c. w ogóle nie znajduje zastosowania. Bardzo ograniczone są też możliwości korzystania z domniemań faktycznych dla udowodnienia złej wiary zobowiązanego i osoby trzeciej. Nietypowe postępowanie stron (np. zastrzeżenie rażąco nieekwiwalentnej ceny) tylko wtedy może stanowić przesłankę takiego domniemania, gdy strony nie mogą podać żadnego racjonalnego powodu swego postępowania.

"Goffred – Gerusalemme Liberata" XII 59–68. Interpretacja stylistycznaArtykuł skupia się na ściśle stylistycznej analizie epizodu śmierci Kloryndy z Jerozolimywyzwolonej w tłumaczeniu Piotra Kochanowskiego.Riccardo Picchio w 1977 r. opublikował nowatorski artykuł z punktu widzenia metodologicznego,pozostawiając na boku rozpowszechnione aż dotąd podejście do interpretacji polskiejwersji tego poematu, a mianowicie podejście za mocno uwarunkowane stosunkiem pomiędzydwoma tekstami, Tassa i Kochanowskiego. Włoski badacz postarał się przedstawićw nowym świetle arcydzieło polskiego poety: zamiast podkreślić domniemane usterki jegotłumaczenia, Picchio udowodnił, że bardzo często Kochanowski nie przełożył Tassa wedługnaszych oczekiwań nie z tego powodu, że nie umiał dorównać Tassowskiemu mistrzostwu,a raczej dlatego, że miał inne zamiary co do ogólnej koncepcji swojego poematu.Także w przypadku epizodu śmierci Kloryndy okazuje się, że poeta unikał najwyraźniejszychcech stylistycznych tekstu Tassa (ciągła i prawie obsesyjna obecność krwi oraz seksualnośćbohaterki), aby przedstawić czytelnikom raczej grę Losu/Szczęścia z postaciami, przedewszystkim z Tankredem, który walczy, nie będąc tego świadom, ze swoją ukochaną i w końcują zabija.Słowa kluczowe: Piotr Kochanowski, Tasso, Gerusalemme Liberata, Goffred, Klorynda,Tankred, stylistyka "Goffred – Gerusalemme Liberata" XII 59–68. A stylistical interpretationand some methodological observationsAbstractThe article focuses on the strictly stylistic analysis of the episode of Clorinda’s death inGerusalemme Liberata translated by Piotr Kochanowski.In 1977 Riccardo Picchio published an article that was innovative from the methodologicalpoint of view, leaving behind the prevalent approach to interpretation of Polish version ofthe poem, i.e. an approach too strongly conditioned by the relationship between two texts –Tasso’s and Kochanowski’s. Italian researcher attempted at presenting the masterpiece of thePolish poet in a new light: instead of highlighting the alleged faults of the translation, Picchioproved that Kochanowski did not translate Tasso according to our expectations most oftennot because he could not achieve Tasso’s perfection, but rather because he had a differentplan for a general concept of his poem.In the case of the episode of Clorinda’s death it turns out that the poet avoided the mostdistinct stylistic features of Tasso’s text (constant and almost obsessive presence of blood and the sexuality of the character). It was done to present to the readers the way Fate/Luckplays with the characters, most notably with Tancredi who, unknown to him, fights with hislove and finally kills her.Keywords: Piotr Kochanowski, Tasso, Gerusalemme Liberata, Goffred, Clorinda, Tancredi, stylistic

dochodowych. Ewolucja zmian w podatkach, w szczególności w podatku dochodowym od osób prawnych i w podatku dochodowym od osób fizycznych, jest konsekwencją nie tylko harmonizacji prawa europejskiego, ale również uszczelniania modelu opodatkowania zdarzeń restrukturyzacyjnych. Kluczowy wpływ na konsekwencje podatkowe transgranicznych zdarzeń restrukturyzacyjnych miały dwie dyrektywy tj.: 1) dyrektywa Rady 2009/133/WE z dnia 19 października 2009 r. w sprawie wspólnego systemu opodatkowania mającego zastosowanie w przypadku łączenia, podziałów, podziałów przez wydzielenie, wnoszenia aktywów i wymiany udziałów dotyczących spółek różnych państw członkowskich oraz przeniesienia statutowej siedziby SE lub SCE z jednego państwa członkowskiego do innego państwa członkowskiego1 oraz 2) dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1132 z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie niektórych aspektów prawa spółek2. Błędy i niejednoznaczności w zakresie implementacji wskazanych dyrektyw spowodowały wiele sporów interpretacyjnych w sprawie domniemanej zasady neutralności podatkowej związanej z reorganizacją spółek kapitałowych. Jednakże kluczowym wyzwaniem, przed którym stoi polski ustawodawca, jest prawidłowy sposób wdrożenia zmian w zakresie dopuszczalności na wspólnym rynku państw członkowskich Unii Europejskiej (UE) dwóch nowych zdarzeń restrukturyzacyjnych – z założenia neutralnych podatkowo – tj. transgranicznego podziału spółki kapitałowej do nowo zawiązanej spółki w innym kraju UE oraz transgranicznego przekształcenia spółki kapitałowej skutkującego zmianą rezydencji podatkowej na inną w innym kraju UE, łącznie z dostosowaniem formy prawnej do najbardziej zbliżonej do funkcjonującej w kraju nowej rezydencji podatkowej. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2121 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniająca dyrektywę (UE) 2017/1132 w odniesieniu do transgranicznego przekształcania, łączenia i podziału spółek3 powinna być implementowana przez kraje członkowskie UE do lokalnych porządków prawnych najpóźniej do dnia 31 stycznia 2023 r. Nowe możliwości mogą być podstawą do realizacji swobód wspólnotowych (m.in. swobody przedsiębiorczości i przepływu kapitału w ramach wspólnego rynku UE) lub mogą stanowić podstawę do istotnych nadużyć podatkowych mających na celu unikanie lub uchylanie się od opodatkowania. Istotnym zagadnieniem będzie dostosowanie regulacji dotyczących podatku od niezrealizowanych zysków (tzw. exit tax) do nowych możliwości w zakresie transgranicznej realokacji aktywów i zobowiązań.

Re-in-venting, rozumiany jako powtórne przemyślenie podejmowane w stosunku do nowych realizacji architektonicznych, prowokowany jest zjawiskiem, które określam jako błędy będące konsekwencją kompromisu. Błędy te wynikają z następujących przyczyn: przemijania, utraty uniwersalnych wartości oraz częstego pozostawania projektantów w niezgodzie z własnymi przekonaniami. Błąd przemijania polega na ignorowaniu przez projektantów zjawiska przemijania. Przejawia się on w niedostatecznym uwzględnianiu przez projektantów znaczenia zmienności funkcji oraz wpływu tempa zmian cywilizacyjnych na uwarunkowania przestrzenne. Powyżej wskazane skłonności prowadzą do rozdźwięku pomiędzy architekturą a jej czasem. Błąd drugi to kompromis, jakiemu podlega uniwersalny system wartości. Błąd ten prowokowany jest przez ponowoczesny indywidualizm. W dobie ponowoczesności przemijanie i odchodzenie są nie do wyjaśnienia i jakże trudne do przyjęcia. Brak stabilnych wartości powoduje też poważne przeszkody etyczne przenikające do projektowania w przestrzeni. Trudno jest nam odróżnić to, co jest dobre, od tego, co przynosi zło. Powstają normy prawne, które z góry zakładają domniemanie nieuczciwości. Ustawa o zamówieniach publicznych to forma przedziwnego kompromisu zawartego pomiędzy człowiekiem (projektantem, inwestorem, wykonawcą), istotą projektowania w przestrzeni i samym prawem. W ramach tego kompromisu projektantowi odebrano prawo do wolnego formowania twórczych zespołów wykonawczych, swobodnego doboru materiałów oraz sprzętów. Wskutek tych założeń architektura podlega procesowi dehumanizacji. Trzecią płaszczyzną omawianego kompromisu jest dość powszechny paradoks niezgody z własnymi przekonaniami, w jakim często trwają projektanci. W dużej mierze sami odstępujemy od tworzonych przez siebie idei. Myślę tu o nowych prądach, ideach architektonicznych, które (jako projektanci) widzimy, podziwiamy, współtworzymy, ale z różnych przyczyn odstępujemy od ich realizacji.

Bezprecedensowy rozwój nauk przyrodniczych ostatnich dziesięcioleci może sprawiać wrażenie, że tzw. humanistyka traci na znaczeniu skoro często nie daje ostatecznych odpowiedzi, nie poprawia materialnych warunków życia, nie przyczynia się do innowacyjności gospodarki i nie podnosi produktu krajowego brutto. To częsta opinia. I błędna. Po pierwsze, obiegowy podział na humanistykę i nauki przyrodnicze jest niedoskonały. Nie bardzo wiadomo, gdzie umieścić nauki prawne, społeczne, medyczne czy ekonomiczne, w których wiedza o człowieku łączy się z wiedzą o jego otoczeniu, a jedne i drugie dają nam nie tylko wiedzę, ale i zrozumienie siebie i otoczenia, zaś niektóre z nich są normatywne. Badacze przyrody potrzebują refleksji humanistów tak samo jak humaniści potrzebują wiedzy przyrodników, a domniemany rodzaj naturalny „wiedza ludzka” nie dzieli się na gatunki naturalne: nauki przyrodnicze i humanistyka. Wiedza i zrozumienie świata są nierozłączne. Po drugie, zwolennicy tezy o wyższości nauk przyrodniczych nad humanistyczny- mi zdają się pozostawać pod wrażeniem ogromnego wpływu, jaki za pośrednictwem technologii i przemysłu nauki przyrodnicze wywierają na życie społeczne od nieco więcej niż dwustu lat. To niedługo. Zapominają też, że to przecież niekończące się dys- kusje humanistów wpływają na życie społeczne i miejsce, jakie zajmują w nim nauki przyrodnicze. Z tych dyskusji, a nie z samych odkryć przyrodników, wyłania się kultura, kształtująca oczekiwania jednostek, które z kolei prowadzą do zmian etycznych i prawnych. (…)