To see the other types of publications on this topic, follow the link: E-poezie.
Journal articles on the topic 'E-poezie'
Create a spot-on reference in APA, MLA, Chicago, Harvard, and other styles
Consult the top 50 journal articles for your research on the topic 'E-poezie.'
Next to every source in the list of references, there is an 'Add to bibliography' button. Press on it, and we will generate automatically the bibliographic reference to the chosen work in the citation style you need: APA, MLA, Harvard, Chicago, Vancouver, etc.
You can also download the full text of the academic publication as pdf and read online its abstract whenever available in the metadata.
Browse journal articles on a wide variety of disciplines and organise your bibliography correctly.
1
Kodra, Klara. "Zef Serembeja dhe folklori." Studime Filologjike, no. 2 (October 2, 2023): 117–30. http://dx.doi.org/10.62006/sf.v1i2.2940.
Full textAbstract:
Marrëdhënjet e poezisë së Serembes me folklorin, marrëdhënje që shtrihen pothuajse gjatë tërë zhvillimit të kësaj poezie, përbëjnë një Problem interesant, i dii deri më sot nuk është bërë objekt i një punimi të veçantë. Një meritë e padyshimtë e shkencës sonë të re letrare është vënja në dukje e ndikimit të poetit nga krijimtaria popullore. Veçse ky ndikim është parë kryesisht në aspektin formal duke shpjeguar me të, bie fjala, figuracionin e pasur që e dallon poezinë e Serembes. Janë bërë edhe përpjekje për një kuptim më të thellë të ndikimit të Serembes nga poezia popullore, përpjekje për ta parë këtë ndikim jj vetëm në formé, po edhe në frymë, po këto përpjekje nuk kanë shkuar përtej konstatimit. Studimi ynë ka për qëllim t’i hyjë më thellë këtij problemi, pa pre- tenduar ta shterojë atë, dhe të përcaktojë kriteret nga të cilat u nis poeti duke u mbështetur në folklor, shkallën e ndikimit nga folklori në krijimtarinë e tij si edhe fazat e ndryshme nëpër të cilat kalon ky ndikim.
2
Hamiti, Abdulla. "Tematika e misticizmit islam në poezinë e bejtexhinjëve." Studime Orientale, no. 2 (September 24, 2024): 53–63. https://doi.org/10.63161/so.vi2.5457.
Full textAbstract:
Poezia shqipe e shkruar me alfabet arab lindi në zonat urbane ku jetonin intelektualë dhe njerëz të ditur. Këtu po shqyrtojmë temat e misticizmit islam dhe disa veçori të ndikimit të letërsisë orientale islame nga ana e poetëve popullore shqiptarë të njohur si bejtexhi. Ky aspekt nuk është konsideruar mjaftueshëm duke qenë se studiuesit tanë janë marrë më shumë me veprimtaritë shoqërore dhe politike të një shkrimtari sesa me krijimtarinë e tij letrare e artistike.Poetët popullorë shqiptarë ishin njohës të shkëlqyer të islamit, kulturës dhe shkollave të mendimit islam. Ata e njihnin mirë krijimtarinë e poetëve klasikë islamë, mendimet dhe pikëpamjet e të cilëve pasqyrohen edhe në krijimtarinë letrare.Nuk ka dyshim se numri më i madh i poezive të shkruara nga poetët popullorë shqiptarë të njohur si bejtexhi, duke filluar nga Nezimi, kanë karakter fetar. Ky është rasti duke ditur se ata janë edukuar në këtë frymë dhe morali i tyre apo mendimi i tyre në përgjithësi për jetën dhe botën është i karakterit islam. Motoja e kësaj poezie mistike islame ishte krijimi i një njeriu të përsosur, me shpirt, virtyte, kultur dhe ndërgjegje të lartë fetare islame. Kjo është rruga shpirtërore për të mësuar rreth Perëndisë.Poezia e bejtexhinjëve u ndikua nga poezia orientale islame. Prandaj, ato janë tregues të nivelit kulturor islam të intelektualëve dhe të niveleve të përgjithshme të shoqërisë së atëhershme. Vlen të theksohet se poezia e bejtexhinjve është e rëndësishme për ne duke qenë se ka kontribuar në zhvillimin e opinionit shoqëror, kulturës dhe zhvillimit të letërsisë shqipe.
3
Kafilaj, Melsen. "Martin Camaj, Martin Heidegger and the Reflective Poetry." Speculum Confessionis Journal 3, no. 6-7 (2018): 282–90. https://doi.org/10.5281/zenodo.12734855.
Full textAbstract:
Abstrakt: Ndryshe nga qasja holiste e disa studiuesve që janë marrë me veprën e Camajt, ky punim ka karakter partikular.Fokusi i analizës sime përqendrohet specifikisht tek natyra e poezisë së lëvruar nga Camaj dhe boshti i saj ekzistencial.Eshtë pikërisht ky bosht ekzistencial dhe poezia përsiatëse e cila fut në një korrelacion ideor homo philosophicus-in Hajdeger me homo poeticus-in Camaj duke përbashkuar në një sërë pikëpamjesh dy Martinët tanë.Punimi është i konceptuar në tre pjesë.Në pjesën e parë do të trajtohet konceptimi Hajdegerian i poezisë dhe roli i saj thelbësor si ndriçuese e kuptimit për Qënien(Dasein).Pjesa e dytë reflekton për boshtin ekzistencial dhe natyrën e poezisë përsiatëse të Camajt.Ndërsa në pjesën e fundit, përmes analizës filosofike të një poezie të Camajt synohet të tregohet që është pikërisht ky ekzistencializëm i thellë që ajo përmban dhe gjuha autentike me të cilin ai e shpreh, ç'ka e bën Camajn të përbotshëm në përçimin e mesazhit universal.
4
Morina, Irfan. "Poeti Mesih Prishtina." Studime Orientale, no. 3 (September 29, 2024): 21–27. https://doi.org/10.63161/so.vi3.5481.
Full textAbstract:
Poeti i shekullit XV Mesihi njihet në letërsinë turke si Prishtineli Mesihi. Ai vjen nga Kosova-Prishtina, por ka jetuar edhe në Bosnje. Këtë ai e ka theksuar në poezitë e tij. Poezia e tij e njohur për pranverën, Baharije, për të cilën orientalisti Sir William Jones (1774) arriti në përfundimin se në letërsinë turke është vetëm Mesihi që e ka shkruar poezinë për pranverën, prandaj përfaqëson Letërsinë Turke në letërsinë botërore. Kjo poezi u prezantua në veprën e Jones në origjinal dhe e përkthyer në latinisht. Orientalistët siç janë profesori F. Bajraktareviq, H. Kaleshi dhe profesori I. Eren në veprat e tyre kanë folur për poezinë e Mesihit Baharije.Ky studim ka të bëjë me disa sekuenca të jetës dhe krijimtarisë së poetit Mesihi Prishtina.
5
Kafilaj, Msc Melsen. "Një analizë hermeneutike mbi poezinë rreshpjane." Univers 20, no. 20 (2019): 182–200. http://dx.doi.org/10.59164/univers.v20i20.2618.
Full textAbstract:
Ky punim ka në fokus poezinë rreshpjane. Duke qenë se një analizë hermeneutike është e gjerë dhe ndërthur në vetvete një grup të tërë elementësh, ne do të përqendrohemi në dy prej tyre: ndikimi dhe aspekti korrelativ.
 Ndikimi artistik, siç thuhet nga poeti i madh T.S.Eliot është si frymëmarrja, i pashmangshëm. Përmes procesit të krijimit artistik të gjithë jemi të hapur ndaj ndikimeve. Natyra interpretuese e kësaj analize synon të gjurmojë dhe të vërë në dukje pikërisht këto burime ndikimi dhe korrelacioni estetik në tekstin poetik të Rreshpjes, duke jetuar në mpiksjen dhe mishërimin e një poezie të veçantë, që e ngre Rreshpjen në piedestalin e një prej lirikave tona më të mira bashkëkohore.
6
Leka, Arian. "Poezia-miniaturë në gjuhën Shqipe dhe shkurtimat e Xhevahir Spahiut." Studime Filologjike, no. 3-4 (June 1, 2023): 81–112. http://dx.doi.org/10.62006/sf.v75i3-4.1106.
Full textAbstract:
Miniaturat në vargje, këto forma të shkurtra e të stilizuara poetike, sprovuan prej kohësh shkrimtarët shqiptarë të cilën shfaqen herë në rolin e krijuesit të mirëfilltë, herë në rolin e mbledhësit, të përgatitësit për botim apo të përkthyesit të atij materiali poetik letrar, që i bindet “ligjit” të shkurtësisë. Edhe pse jo aq të shpeshta, sa mund të përbënin një dukuri ngulmuese, format e poezive të shkurtra kanë qenë të pranishme prej mëse një shekulli në krijimtarinë e disa shkrimtarëve shqiptarë. Vlen të theksohet që në krye se kjo prani e poezisë me pak vargje në shqip nuk i brendashkruhet ndonjë lëvizjeje letrare, si minimalizmi për shembull, që mori hov në Amerikë mes viteve ’60-’70 të shekullit të 20-të, si praktikë shkrimore me synime të qarta, që e vendosi veten qëllimshëm kundrejt llojit të gjatë të poemës romantike e realiste. Teknikat e mëvonshme shkrimore të poezisë miniaturë, ringjallur nga modernizmi si praktika shkrimore, mbetën të panjohura për shumë kohë në Shqipëri. Në këto bën pjesë edhe krijimtaria në poezi miniaturë e imazhistëve, shkruar në mes të viteve 1920-1930, me përfaqësues E. E. Cummings, W. C. Williams apo E. Pond e më pas prej brezit letrar Beat1, të cilët sjellin risi dhe e pasurojnë modelin perëndimor të poezisë-miniaturë, përfshi edhe poezinë-fragment.
7
Koçi, Dr Dorian. "Poet Sulejman Naibi." Univers 20, no. 20 (2019): 163–71. http://dx.doi.org/10.59164/univers.v20i20.2616.
Full textAbstract:
Përhapja e islamit në Shqipëri vazhdon të mbetet një nga problemet historike, sociale dhe fetare që tërheq vëmendjen e studiuesve. Debatet akademike ndahen në parashtrimin e problemit nëse feja islame në Shqipëri ka qenë një konvertim vullnetar apo i imponuar nga osmanët.
 Gjatë shekullit të 18-të Berati, Elbasani dhe Gjirokastra, përshkruar një shekull më parë nga Evlia Çelebiu si qendra urbane shqiptare, ku kultura islame kishte filluar të lulëzonte, u bënë qendra ku lulëzoi kultura islame dhe poezia me motive orientale. Poezia është shkruar në gjuhën shqipe duke përdorur alfabetin arab. Zhvillimi i kulturës vendase në bazë të modeleve orientale lejoi që kultura urbane islame t'i bashkohej rretheve kulturore të Perandorisë Osmane.Sulejman Naibi është poeti i dytë, pas Nezim Frakullës, që na la një divan shqiptar. Naibi ishte njohës i mirë i gjuhëve orientale dhe në poezitë e tij riprodhonte poezinë e orientit. Karakteristika e poezisë së Naibit është lirizmi i saj, i bazuar në figurat standarde të të folurit oriental dhe në konceptet filozofike orientale. Përmes tropeve të pasura, të gjalla dhe shumëngjyrëshe, Naibi e bën dashurinë krejt natyrale. Ai është një nga të paktët që shkruan për bukurinë femërore. Poezia e Naibit nuk është plotësisht kuptueshme dhe për këtë arsye duket se është lënë në hije dhe jashtë fokusit nga historia e letërsisë shqiptare. Poezia e Sulejman Naibit dhe tekstet e tij kushtuar natyrës dhe gruas mund të jenë një urë lidhëse midis lirizmit popullor dhe letërsisë së kultivuar.
8
Hamiti, Abdulla. "Mbi poezine "Baharijje" të Prishtineli Mesihit." Studime Orientale, no. 5 (October 4, 2024): 13–29. https://doi.org/10.63161/so.vi5.5523.
Full textAbstract:
Mesihi është një poet origjinal në radhët e poetëve të poezisë së Divanit. Fantazia, origjinaliteti dhe thellësia e mendimeve ia mundësuan poetit gë të krijojë një stil të vecantë, stil që karakterizohej me një shprehje më të pastërt. Në mesin e vjershave të Divanit të tij dallohet vjersha e titulluar "Baharije" (Këngë për pranverën). Në këtë vjershë ndjehet një origjinalitet në përshkrimin e pranverës, e cila në kohën e tij ishte shumë e popullarizuar. Poezia përbëhet prej njëmbëdhjetë strofave, në të cilat tre vargjet e para rimojnë mes veti dhe vargu i katërt si refren përsëritet në të gjitha strofat. Bie në sy se rimat te strofa e parë dhe e fundit janë të njëjta. Gjithashtu, shikuar si formë kjo është një poezi e shkruar në strofa dhe nuk është kaside, e në kohën e ti ishte zakon gë përshkrimi i pranverës të bëhej në pjesën hyrëse të kasides së quajtur Nesib apo Teshbib. Në këtë shkrim do ta analizojmë poezinë "Baharije" dhe do ta japim edhe në origjinal edhe në përkthim.
9
Doina, BACIU. "Cenaclul literar și poezia digitală: câteva considerații." DIALOGICA. Revistă de studii culturale și literatură Vol. 8, . 2/2021 (2021): 93–97. https://doi.org/10.5281/zenodo.5447748.
Full textAbstract:
Scopul studiului este de a prezenta câteva cenacluri literare în cadrul cărora s-a pregătit terenul pentru literatura digitală şi media, mai exact pentru e-poezie. Am atestat că activitatea mai multor cenacluri literare de limbă română din ultimele câteva decenii şi-au arătat preocupările pentru experimentul poetic care asigură legătura textului cu o rețea mai vastă de texte (ceea ce a primit numele generic de <em>intertextualitate </em>şi, mai târziu, de <em>hypertextualitate</em>). De-metaforizarea, descentralizarea, trimiterile livreşti, dialogul cu alte texte au creat pretexte pentru experimentul poetic digital. Numărul tot mai mare de utilizatori ai tehnologiilor informaționale de comunicare la nivel mondial a înlesnit experimentul poetic digital care a devenit un fenomen pregnant şi în spațiul românesc.
10
Mehdiu, Feti. "Poezi arabe nga Siria dhe Sudani të përkthyera në gjuhën shqipe." Studime Orientale, no. 2 (September 24, 2024): 74–87. https://doi.org/10.63161/so.vi2.5459.
Full textAbstract:
Ky është një kapitull nga disertacioni i doktoraturës me titullin “Përkthime të letërsisë arabe në gjuhën shqipe”- 1922-1982, mbrojtur më 1990 në Universitetin e Prishtinës. Disa pjesë tashmë janë botuar dhe këtu do të paraqesim kapitullin që përmban poezinë arabe nga Siria dhe Sudani të përkthyer në shqip.Në këtë studim shohim se poetët sirianë dhe sudanez kanë prezantuar poezitë e tyre para lexuesve shqiptarë në vitet 60 të shekullit të 20-të. Ky punim është ilustruar me disa rreshta të përkthyera në gjuhën shqipe, duke u mundësuar studiuesve të dalin me gjykimin e tyre lidhur me arsyet që e shtyjnë përkthyesin shqiptar të përkthejë këto poezi.
11
Secară, Adi-George. "Ipostaze ale liricii feminine contemporane. „Voiam să fiu privirea sau pasărea…”: o altfel de poveste lirică." Comunicare interculturală și literatură 28, no. 2 (2022): 126–31. https://doi.org/10.35219/cil.2021.2.15.
Full textAbstract:
Frumos dedicată „Scutierului de haijin” (dedicație amintind, într-un fel, de prima carte de poeme a scriitoarei, „Poeme în trei stihuri”, înrudită cu spiritul extrem oriental al poeziilor haiku), a doua carte de poezie a Elisabetei Furtună propune modernist și oarecum și neo-romantic o… oglindire a ființei, cu suflet pe suflet despletind, conform poemului „Oglinzi”: „Când sufletul își despletește sufletul,/ un înger coboară-n oglindă/ și-mi seamănă-n palme/ vorbele mamei, să le cresc răsad./ În altă oglindă, duh de lumină,/ tata mi-alungă spaime cu pietre din drum./ În asta copilăria stă atârnată/ în cireșul din livada unor bunici,/ aici tinerețea se descheie la bluză...,/ în asta e somnul copiilor mei,/ dincoace nepoții râd soarelui/ și, uite, în asta șterg cu gândul zilele/ în care am plâns, că sunt mare.”
12
Mateli, Kujtim. "Dy dimensionet ku jetësohet poezia e Fatos Arapit." Univers 23, no. 23 (2023): 168–80. http://dx.doi.org/10.59164/univers.v23i23.621.
Full textAbstract:
Poeti Fatos Arapi, realitetin e jetës njerëzore që lidhet me atdheun dhe dashurinë, e ngriti në realitete estetike me përmasa universale duke na e dhënë këtë anë të shpirtit njerëzore me një bukuri të pashoqe në letërsinë shqipe dhe më gjerë. Vargu ka një përthyerje origjinale nga pesha e metaforave dhe e figurave të shumta letrare. Frymëzimi poetik derdhet natyrshëm, si një përjetim i thellë i realitetit, si një domosdoshmëri për të plotësuar një boshllëk që ishte krijuar midis individit dhe realitetit që e rrethonte. Mendimi poetik lëviz mbi një territor gjeografik që quhet atdhe dhe njeriut që e kërkon fatin e vet brenda kësaj hapësire. Atdheu në rrjedhë të historisë së tij nuk u ka përkitur popujve përherë, por ka qenë i pushtuar edhe nga tiranët. Nën një pushtet tiranie njeriu përthyhet në dinjitetin e vet njerëzor dhe shpesh bëhet bashkëpunëtor i tij. Tek këta njerëz e gjen tirani forcën e vet. Fati njerëzor bëhet gjithnjë e më i vështirë, kur fatin e tij e kanë përcaktuar tiranët. Ndaj thirrja e poetit është se duhet të rrëzojmë tiraninë që atdheu të lartësohet në dinjitetin e vet, të ngrihet në dinjitetin e vendeve dhe kombeve të përparuara të botës. Poezia e Fatos Arapit është ngjizur në një trajtë të përsosur artistike duke u bërë pjesë e rëndësishme e universit të tij poetik. Atdheu dhe dashuria janë binomi mbi të cilat lartësohet poezia e tij. E dashura, e cila emërtohet shpesh me përemrin Ajo, është pjesë e rëndësishme e jetës. Arapi ishte vazhdimisht në kërkim të poezisë. Prurja e tij poetike ka qenë kurdoherë e freskët dhe e papërsëritshme, pasqyrim përgjithësues i fuqishëm i realitetit të kohës në të cilën jetoi. Kjo ndihet edhe në poezitë e tij të dashurisë të shkruara në vitet 1997-2003, ku pasqyrohet tragjizmi i jetës njerëzore, reflektuar në familje, ku ecet në një horizont të zymtë dhe të mjegullt të mbushur me pasiguri, ankth e mosbesim. Në këtë realitet shqiptar të këtyre viteve, ku dëshpërimi dhe pesimizmi janë të pranishëm edhe në marrëdhëniet në çift, realiteti estetik i krijuar në poezinë e dashurisë i shpërthen kornizat kohore të këtyre viteve dhe me nota të fuqishme përgjithësuese krijon shtigje besimi. Brenda çiftit Ai-Ajo, gjallon jeta e lëvizja shkon drejt një të ardhmeje më të sigurt.
13
Vicol, Nelu, and Crina-Ramona Antip. "Cultivation of psalms in romanian language and literature lessons – an alternative method of educating students' literary-religious consciousness." Revista Univers Pedagogic 4, no. 68 (2020): 61–68. https://doi.org/10.5281/zenodo.4415251.
Full textAbstract:
Poezia religioasă românească, în care psalmul se încadrează din punct de vedere emoţional şi semantic (etimologic), a fost cultivată încă din cele mai îndepărtate timpuri. E specia literară cu cea mai mare vechime, care educă masele, inoculează şi menţine fiorul religios de la cele mai fragede vârste. La lecţiile de limba şi literatura română, psalmii pot reprezenta o metodă alternativă de receptare a textelor lirice de cea mai înaltă ţinută literară. Poezia creştină românească de inspiraţie biblică contribuie la educarea conştiinţei literar-religioase a elevilor.
14
Mehdiu, Feti. "Reflektime te literaturës orientale dhe islame në veprën e Naim Frashërit." Studime Orientale, no. 1 (September 23, 2024): 23–31. https://doi.org/10.63161/so.vi1.5430.
Full textAbstract:
Kemi pasur rastin të lexojmë për ndikimin e shpeshtë të literaturës persiane në veprën e Naim Frashërit. Në këtë punim më konkretisht flitet për ngjashmëritë e poezive të Naimit: Fjalët e qiririt dhe Fyelli me poezitë e dy poetëve persianë: Xhelaluddin Rumi dhe Minuçihri.Edhe këtu, për herë të parë kemi ilustrime konkrete të pasqyrimit të Kuranit dhe të hadithit në veprën e Naim Frashërit. Këto dy burime islame pasqyrohen në dy mënyra në veprën Mësime, në mënyrë direkte dhe indirekte.
15
Rexhepi, Abdulla. "Konceptimet e “tjetrit” në poezinë e Naim Frashërit." Studime Filologjike, no. 1-2 (May 29, 2023): 123–34. http://dx.doi.org/10.62006/sf.v74i1-2.985.
Full textAbstract:
Nëpërmjet këtij shkrimi mëtohet të identifikohen e të analizohen konceptimet me të cilat Naim Frashëri shënjon "Tjetrin". Prania e "Tjetrit" në krijimtarinë letrare të një autori rezulton në ndërtimin e njohjes dhe identifikimit të "vetes" së tij. Kjo prani bëhet edhe më e dendur kur autori vetëdijshëm synon strukturimin e identiteteve shoqërore. Sepse identitetet shoqërore ndërtohen në ndërveprim me të "tjerët" dhe identiteti ynë ose i grupit ("ne") formohet nga procesi i mendimit për veten ose për "ne" në raport me "Tjetrin". Në poezinë e Naim Frashërit, varësisht nga zhanri i poezisë së tij, ravijëzohen tri koncepte themelore që shënjojnë "Tjetrin". Në poezinë epike, "turku/aziatiku" përbën "Tjetrin" e shqiptarit dhe është simbol i të keqes dhe prapambeturisë. Ndërsa në elegjinë fetare të Naimit, Jezidi dhe familja e tij janë "Tjetri" i shqiptarit bektashian. Gjithashtu, Naimi në krijimtarinë mistike ka ndërtuar një "Tjetër", tek i cili synon të "tretet" dhe të bëhet "balt e pluhur". Të tria këto konceptime për "Tjetrin" rezultojnë struktura të ndryshme fizike dhe metafizike të Naim Frashërit, nëpërmjet të cilave projekton "Tjetrin" politik, identitar dhe mistik.
16
Elsie, Robert, and Rexhep Ismajli. "Poezia e sotme arbëreshe." World Literature Today 66, no. 1 (1992): 180. http://dx.doi.org/10.2307/40148056.
Full text
17
Elsie, Robert, and Agim Vinca. "Orët e poezisë." World Literature Today 65, no. 2 (1991): 345. http://dx.doi.org/10.2307/40147275.
Full text
18
Vata, Dr Rovena. "Shfrytëzimi i figuracionit popullor në krijimtarinë e Naim Frashërit." Univers 19, no. 19 (2018): 219–27. http://dx.doi.org/10.59164/univers.v19i19.2994.
Full textAbstract:
Naim Frashëri njihet jo vetëm si figurë qendrore e letërsisë shqipe të Rilindjes sonë Kombëtare, por edhe një nga përfaqësuesit më të shquar të lëvizjes sonë kombëtare, i cili bëri një punë të madhe për themelimin e letërsisë së re shqipe dhe për gjuhën e re letrare shqipe. Në vitin 1886 Naim Frashëri botoi disa prej veprave të çmuara poetike, shkencore dhe didaktiko-shkollore, ndër të cilat një ndër veprat e tij më të popullarizuara është edhe poema lirike, përshkruese dhe baritore: “Bagëti e bujqësi”. Poema “Bagëti e bujqësi”, do të vëmë re se gjithë patosi i himnizimit të natyrës shqiptare buron nga shqetësimet poetike të Naimit për fatin e shqiptarit, e kombit. Nga ana tjetër, gjithë vepra tjetër letrare, me kah filozofik, bëhet poetike, sepse në të mbizotërojnë po të tilla shqetësime. Botimi i disa veprave përnjëherë, brenda një viti, në gjuhën shqipe, në një kohë kur vendit i mungonte libri në gjuhën shqipe, si dhe nevoja e vazhdueshme për shkrimin e librave në gjuhën shqipe, po bëhej gjithnjë e më shumë çështje kryesore në mesin e intelektualeve të paktë shqiptarë. Naimi në krahasim me romantikët e tjerë shqiptarë, mund të quhet vjershëtari i letërsisë shqipe më i pavarur prej poezisë dhe, përgjithësisht, prej imagjinatës popullore, prapë nuk mund të mos vihet re se Naim Frashëri është vjershëtar që, doemos, e shpreh përvojën jetësore dhe krijuese, filozofinë dhe etikën e kësaj letërsie përmes krijimtarisë së tij letrare dhe filozofike. Dhe arsyeja e dytë ka të bëj me lidhjet e poezisë së Naim Frashërit, që ka me poezinë popullore, këto të kushtëzuara prej dhuntisë së tij natyrore, por edhe prej kushteve shoqërore në të cilat u lind dhe u ndërtua mendërisht Naim Frashëri.
19
Fetahu, Ramazan. "Sfondi estetik në poemën “Dashuria” (eros) të Naim Frashërit." Univers 21, no. 21 (2020): 137–44. http://dx.doi.org/10.59164/univers.v21i21.1146.
Full textAbstract:
Letërsia orientale, përmes poezisë mistike, kaloi në letërsinë dhe në kulturën shqiptare. Naim Frashëri është personifikim i kësaj ure të kalimit të vlerave mistike orientale në hapësirat shqiptare. Temat mbi të cilat do të qëndrojmë dhe të cilat janë qendrore në poezinë e Naimit, janë: Zoti, e bukura, dashuria dhe ekstaza, si rrugë për arritjen te Zoti. Këto vlera te Naimi janë pjesë e pandarë e formimit intelektual të tij. Idetë e tij mbi të bukurën janë të shpërndara në vepra të ndryshme, por në poemën “Eros” (dashuria), ai e paraqet në mënyrë tërësore botëkuptimin e tij mbi këto çështje. Te Naimi ndikim të madh kishin poetët persianë: Xhelaluddin Rumiu, Farid ud-din Attari, Ibn Arabiu etj., pasi ai i lexonte veprat e tyre në gjuhën origjinale. Ndikimi i tyre vërehet në konceptin e njëshmërisë së qenies (vahdeti vuxhud), e cila ndihet në tërë veprimtarinë e Naimit dhe shpeshherë edhe quhet panteizëm, sipas konceptit perëndimor. Por panteizmi i tij nuk është i llojit perëndimor të Spinozës, ai është panteizëm i stilit oriental, konkretisht koncept i filozofisë islame. E them këtë, duke u bazuar në atë që Naimi e unifikon Zotin me të bukurën dhe dashurinë, e njëjtë kjo me unifikimin që bën Rumiu në veprat e tij, në dallim nga Spinoza, i cili e kërkon unifikimin e Zotit në bazë të intelektit. Spinoza e kërkon Zotin tek etika, kurse Rumiu dhe Naimi tek estetika.
20
Bramo, Elvis. "Një vështrim gjuhësor për rimarin e poezive të Pjetër Budit." Studime Filologjike, no. 3-4 (December 17, 2023): 151–72. http://dx.doi.org/10.62006/sf.v1i3-4.3161.
Full textAbstract:
Kjo mënyrë paraqitjeje e një fragmenti të shkëputur nga një studim më i plotë për poetikën e P. Budit1, është përgjithësisht e re në traditën e studimeve tona. Vetëm nga viti 1955 e këndej, ka të dhëna që janë bërë përpjekje për rimar të ndonjë vepre letrare, siç është një shtojcë në studimin e K. Ashtës “Fjalori i plotë i nxjerrun nga shkrimet e Ndre Mjedës dhe rimari”.2 Prej gjuhëtarit Mina Gero, mësojmë se edhe studiuesi durrsak Shefqet Karaja ka punuar për një “Fjalor të rimave të shqipes”.3 Studiuesi i njohur Shaban Sinani pohon që, veç rimarit të Mjedës nga K. Ashta dhe Karajës – mbetur në dorëshkrim – ka pasur në këtë fushë edhe vepra të tjera, si Fjalori rimor i gjuhës shqipe, hartuar nga Alfons Dovana.4 Po ky studiues, në të njëjtën revistë që shënuam, jep të dhëna edhe për një fjalor dygjuhësh të rimave në gjuhën shqipe i hartuar nga Leka Bezhani,5 me titull Albanian Rhyming Dictionary mbi 31500 fjalë-rima, mbështetur në Fjalorin drejtshkrimor të shqipes (1976).
21
Baier, Martin, Sri Kuhnt-Saptodewo, H. J. M. Claessen, et al. "Book Reviews." Bijdragen tot de taal-, land- en volkenkunde / Journal of the Humanities and Social Sciences of Southeast Asia 150, no. 3 (1994): 588–623. http://dx.doi.org/10.1163/22134379-90003081.
Full textAbstract:
- Martin Baier, Sri Kuhnt-Saptodewo, Zum Seelengeliet bei den Ngaju am Kahayan; Auswertung eines Sakraltextes zur Manarung-Zeremonie beim totenfest. München: Akademischer Verlag,1993 (PhD thesis, Ludwig-Maximilian-Universitiy München). - H.J.M. Claessen, Annette B. Weiner, Inalienable Possessions; The paradox of keeping-while-giving. Berkeley: University of California Press, 1992, 232 pp. Bibl. Index - Charles A. Coppel, Wang Gungwu, Community and Nation; China, Southeast Asia and Australia. Sydney: Asian studies of Australia in association with Allen & Unwin, 1992 (2nd revised edition), viii + 359 pp - Heleen Gall, W. J. Mommsen, European expansion and Law; the encounter of European and Indigenous Law in 19th- and 20th- century Africa and Asia. Oxford; Berg publishers, 1992, vi + 339 pp, J.A. de Moor (eds.) - Beatriz van der Goes, C. W. Watson, Kinship, Property and inheritance in Kerinci, Central Sumatra. Canterbury:University of Kent, Centre for Social Anthropology and computing Monographs no: 4. South-East Asian Series, 1992, ix + 255 pp - Kees Groeneboer, Tom van der Berge, Van Kenis tot kunst; Soendanese poezie in de koloniale tijd. Proefschrift Rijksuniversiteit Lieden, November 1993, 220 pp - Kees Groeneboer, J.E.A.M. Lelyveld, ‘... waarlijk geen overdaad, doch een dringende eisch..’’; Koloniaal onderwijs en onderwijsbeleid in Nederlands-Indië 1893-1942. Proefschrift Rijksuniversiteit Utrecht, 1992. - Marleen Heins, R. Anderson Sutton, Variation in Central Javanese gamelan music; Dynamics of a steady state. Northern Illinois University: Center for Southeast Asian Studies, Monograph series on Southeast Asia, (Special Report 28 ),1993. - Marleen Heins, E. Heins, Jaap Kunst, Indonesian music and dance; Traditional music and its interaction with the West. Amsterdam: Royal Tropical Institute/Tropenmuseum, University of Amsterdam, Ethnomusicology Centre `Jaap Junst’, 1994, E. den Otter, F. van Lamsweerde (eds.) - David Henley, Harold Brookfield, South-East Asia’s environmental future; The search for sustainability. Tokyo: United Nations University Press, Kuala Lumpur: Oxford University Press, 1993, xxxii + 422 pp., maps, tables, figures, index., Yvonne Byron (eds.) - Antje van der Hoek, Keebet von Benda-Beckmann, De emancipatie van Molukse vrouwen in Nederland. Utrecht: Van Arkel,1992, Francy Leatemia-Toma-tala (eds.) - Michael Hitchcock, Brita L. Miklouho-Maklai, Exposing Society’s Wounds; Some aspects of Indonesian Art since 1966. Adelaide: Flinders University Asian studies Monograph No.5, illustrations, 1991, iii + 125 pp - Nico Kaptein, Fred R. von der Mehden, Two Worlds of Islam; Interaction between Southeast Asia and the Middle East.Gainesville etc: University Press of Florida 1993, xiii + 128 pp - Nico Kaptein, Karel Steenbrink, Dutch Colonialism and Indonesian Islam; Contacts and Conflicts 1596-1950. Amsterdam-Atlanta, GA: Rodopi, 1993. - Harry A. Poeze, Rudolf Mrázek, Sjahrir; Politics and exile in Indonesia. Ithaca, N.Y.: Cornell University, Southeast Asia Program, 1994. - W.G.J. Remmelink, Takao Fusayama, A Japanese memoir of Sumatra 1945-1946; Love and hatred in the liberation war. Ithaca: Cornell University (Cornell Modern Indonesia Project Monograph series 71), 1993, 151 pp., maps, illustrations. - Ratna Saptari, Diana Wolf, Factory Daughters; Gender, Household Dynamics, and Rural Industrialization in Java. Berkeley: University of California Press, 1992. - Ignatius Supriyanto, Ward Keeler, Javanese Shadow Puppets. Singapore (etc.): Oxford University Press, 1992, vii + 72 pp.,bibl., ills. (Images of Asia). - Brian Z. Tamanaha,S.J.D., Juliana Flinn, Review of diplomas and thatch houses; Asserting tradition in a changing Micronesia. Ann Arbor: University of Michigan Press, 1992. - Gerard Termorshuizen, Dorothée Buur, Indische jeugdliteratuur; Geannoteerde bibliografie van jeugdboeken over Nederlands-Indië en Indonesië, 1825-1991. Leiden, KITLV Uitgeverij, 1992, 470 pp., - Barbara Watson Andaya, Reinout Vos, Gentle Janus, merchant prince; The VOC and the tightrope of diplomacy in the Malay world, 1740-1800. Leiden: KITLV Press, 1994, xii + 252 pp.
22
Bowers, Laura. "Buçpapaj, Mujé.Fitorja e Padukshme: Poezi/The Invisible Victory: Poems.Bilingual Edition." Translation Review 76, no. 1 (2008): 77–80. http://dx.doi.org/10.1080/07374836.2008.10524133.
Full text
23
Krasniqi, Nysret. "Metafizika poetike refleksione për poezinë e Sabri Hamitit." Studime Filologjike, no. 3-4 (December 17, 2023): 65–82. http://dx.doi.org/10.62006/sf.v1i3-4.3155.
Full textAbstract:
Metafizika, gruaja me tipare të zanave tona mitologjike1, që e shihte dhe kishte aftësi të fliste me syrin e Providencës, që siguron mbrojtje e kujdes për ne, u bë simbol i ndërlidhjes së njeriut, qenies, ekzistencës sonë në këtë botë, me vullnetin e Saj, e cila mbikëqyr sjelljen dhe moralitetin e krijesës së vet, sjellje e moralitet që shfaqet në trajta e forma të ndërlikuara të mendimit dhe të veprimit. Në këtë ndërlidhje, Metafizika u bë ura dhe udha e përhershme ndërmjet Qenies e Providencës. Meqë jemi te mitologjia, nëse Hermesi, rrjedhimisht hermeneutika, sjell alegorinë e Providencës, me të cilën Qenia jeton dhe përpiqet të zbulojë e rizbulojë vullnetin e Providencës, Metafizika sheh e dërgon, madje ia mundëson Qenies formën e ndërliqshme të imagjinimit të Providencës si kult, pikëpyetje, përkushtim e Paskajësi.
 Ky komunikim primordial i Qenies me Metafizikën nuk është shuar kurrë si dhe nuk do të shuhet kurrë, rrjedhimisht, i ndërlidhur me jetën njerëzore, jeton në vazhdimësi në kohën zero. Mirëpo, jeta njerëzore dhe jeta individuale e njeriut, edhepse të ndërlidhura si vetëdije, dallojnë për faktin se, e para, priret drejt infinitit, (nëse këtu e harrojmë konceptin për apokalipsin të feve abrahamike), ndërsa, e dyta, drejt finitit të vetëdijshëm.
24
Krasniqi, Nehat. "Vasijetnameja e Mulla Dervish Pejës." Studime Orientale, no. 2 (September 24, 2024): 13–51. https://doi.org/10.63161/so.vi2.5456.
Full textAbstract:
Mulla Dervish Peja është poeti i parë shqiptar nga Peja që ka shkruar poezi duke përdorur alfabetin arab dhe osman. Deri më tani, aktivitetet e tij janë paraqitur pjesërisht. Këtu po botojmë për herë të parë veprën e tij Vasijetnameja të transkriptuar profesionalisht me alfabetin e shqipes. Autori këtë vepër e ka shkruar në vitet 1805 - 1810. Vepra “Vasijetname” ka rëndësi historike dhe letrare por edhe dialektologjike, duke qenë se paraqet gjuhën e Dukagjinit në fund të shekullit XVIII, më saktësisht rrethinat e Pejës. prej nga ka ardhur Mulla Dervishi.
25
Haxhiademi, Et'hem. "Nata e zezë." Revista Albanon 1, no. 1 (2020): 73–76. http://dx.doi.org/10.54273/ra.v1i1.72.
Full textAbstract:
Kjo poezi u mundësua falë bashkëpunimit dhe ndihmës së pakursyer të mbesës së Et’hem Haxhiademit, Hortensia Haxhiademi - Pëllumbi, të cilën gjejmë rastin ta falenderojmë për materialin, e vënë në dispozicion për këtë numër të revistës.Në numrat në vijim ne do të mundohemi të sjellim edhe krijime të tjera të tij dhe një informacion më të bollshëm mbi krijimtarinë e Haxhiademit. Ribotuar pas 80 vjetësh për herë të parë në qershor 2015
26
Çerpja, Adelina. "Seminari XXXI ndërkombëtar për gjuhën, letërsinë dhe kulturën shqiptare." Studime Filologjike, no. 3-4 (January 4, 2024): 223–27. http://dx.doi.org/10.62006/sf.v1i3-4.3355.
Full textAbstract:
Sipas traditës së përvitshme, nga data 13-25.08.2012 në Prishtinë u zhvilluan punimet e Seminarit XXXI ndërkombëtar për gjuhën, letërsinë
 dhe kulturën shqiptare, i organizuar nga Universiteti i Prishtinës, Fakulteti i Filologjisë në bashkëpunim me Universitetin e Tiranës, Fakulteti i Historisë dhe i Filologjisë. Gjatë ditëve të para u mbajtën kurset e mësimit të shqipes, të organizuara në tre nivele, si dhe u mbajtën disa ligjërata: Enver Mehmeti: Miti serb i Kosovës, Aleksandar Rusakov: Gjuha shqipe dhe dialektet e saj” e Desnickajas – pas dyzet vjetësh, Agim Vinca: Poezia e Mihal Hanxharit, Mehdi Polisi: Sami Frashëri në fushën e gjuhësisë, Dhurata Shehri: Rilexime të letërsisë shqipe.
27
Kona, Viron. "Sadulla Zendeli-Daja, një jetë për kulturën, leksikografinë dhe çështjen kombëtare." Univers 24, no. 24 (2023): 155–70. http://dx.doi.org/10.59164/univers.v24i24.2886.
Full textAbstract:
Sadulla Zendeli-Daja është leksikograf i njohur shqiptaro-suedez, autor i më shumë se 5 fjalorëve shqip-suedisht dhe suedisht-shqip, më i madhi me 35 mijë fjalë, por edhe autor i shumë veprave të larmishme në prozë dhe poezi, ku pasqyrohet një mendje e mbushur plot me dashuri për kulturën, gjuhën shqipe, traditat dhe artin, për atdheun, vendlindjen e tij, Gostivarin, për historinë e trojeve shqiptare... Është interesant fakti se Sadulla Zendeli-Daja, ky atdhetar i shquar, është banori më i shpeshtë, madje i përhershëm i panaireve të librit në Tiranë. Ai ka marrë pjesë në të gjithë panairet e librit, ka munguar vetëm një herë kur do të operohej në Suedi, por, edhe atëherë, me mendje dhe me zemër ai ishte atje te panairi, te librat, te shkronjat dhe gjuha e bukur shqipe. S`ka asnjë shqiptar tjetër, as në Shqipëri, Kosovë, në trojet shqiptare dhe në botë, që të ketë marrë pjesë në të gjithë panairet e librit të zhvilluara në Tiranë, kurse ky njeri me zemër të artë dhe të bukur, ka qenë atje i pranishëm edhe me veprat e tij, me libra, poezi dhe prozë dhe me fjalorët tashmë të njohur. Siç thotë me të drejtë albanologu i njohur dhe Miku i Madh i Shqiptarëve, suedezi Ullmar Qvick (Kvik): “Vepra e Dajës do të rrojë në dobi të shqiptarëve, kudo ku ndodhen. Nderi i tij dhe nami i mirë do të ruhen në historinë e kulturës shqipe”. Fjalorët e S.Z.Dajës janë vlerësuar nga institucione akademike në Shqipëri, Kosovë dhe Suedi, me to janë angazhuar dhe profesorët e njohur shqiptarë: Xhevat Lloshi, Rahmi Memushaj, Shefik Osmani (Tiranë); Shefkije Islamaj (Kosovë), albanologu suedez Ullmar Qvick etj. Kontributi i Sadulla Zendeli–Dajës si krijues, intelektual dhe qytetar, ka qenë dhe është jo thjesht një stoli, por një vlerë e jashtëzakonshme në dobi të kombit.
28
Sinani, Shaban. "Naimi dhe Rumiu, në kontekstin e pranisë kulturore Perso-Iraniane në traditën shqiptare." Studime Filologjike, no. 3-4 (December 26, 2023): 19–32. http://dx.doi.org/10.62006/sf.v1i3-4.3219.
Full textAbstract:
Megjithëse gjatë shekullit XX e më pas historia e letërsisë shqipe është shkruar e rishkruar disa herë, nga studiues vendës e të huaj, nga individë e institucione, vlerësimi për Naim Frashërin ka mbetur gjithnjë i pandryshuar. Ai është cilësuar në njëjës poeti kombëtar, Dichter misionar, poeti-profet, me një rol mesianik në themelimin e identitetit dhe të gjuhës së shkruar shqipe. Si Naimi s’ka të tjerë, shkroi Andon Zako Çajupi, një poet i njohur bashkëkohës i Naimit në ditën e vdekjes së tij, dhe ky mendim nuk ka ndryshuar. 101 poetë për Naimin është titulli i njërës prej antologjive me poezi të zgjedhura kushtuar atij përgjatë një shekulli. Me emrin e tij studiuesit lidhin shfaqjen për herë të parë të dukurisë së prometeizmit në historinë e letërsisë kombëtare (Qosja 1988 : 396).
29
Gross, Andrei, and Maria Ponomareva. "Dissident subjectivity: moral quests and self-fashioning in the life, autobiographical texts and poetry of Alexander Esenin-Volpin (1930s—1960s)." OOO "Zhurnal "Voprosy Istorii" 2022, no. 6-2 (2022): 140–54. http://dx.doi.org/10.31166/voprosyistorii202206statyi38.
Full textAbstract:
Based on archival sources introduced for the first time, the author identifies-lasting conceptions of personality, which Alexander Esenin-Vol’pin, the founder of the Soviet Human Rights movement, asserted in life, poetry and autobiographical texts. In his youth, out of his passion for mathematics and adoration for the oeuvre of the decadent and romantic poets, Esenin-Vol’pin formulated the self-conceptions of therationalistand the romanticist. Following the self-conception of the rationalist, he asserted the primacy of reason over emotions and professed the ideal of “contemplative life” in the name of science, detached from practical use. The interconnection between the self-conceptions of the rationalist and the romanticist produced the image of a person isolated from social reality and detached from the materialism of everyday life, which lay the ground for his dissident subjectivity.
30
Memisha, Valter. "Fjalë dhe frazeologji nga tri vepra në prozë të Ismail Kadaresë." Studime Filologjike, no. 1-2 (December 26, 2023): 259–78. http://dx.doi.org/10.62006/sf.v1i1-2.3210.
Full textAbstract:
Studiuesi A. Vinca shprehet se “vepra e Kadaresë është e madhe si vëllim dhe e madhe si vlerë…; vepra e Kadaresë është e madhe me vëllim e saj dhe e madhe me kuptimin e saj…; vepra e Kadaresë është e madhe me pasurinë e saj ideore e tematike dhe e madhe me vlerën dhe bukurinë e saj artistike…; vepra e Kadaresë është kujtesë, etnos, botëkuptim dhe mendësi; ajo është emblemë e kulturës sonë kombëtare, me përmbajtje, domethënie e vlerë universale”1. Vepra e këtij shkrimtari, si poezi e si prozë, si krijimtari letrare, si eseistikë, si publicistikë etj., zbulon dhe aftësinë e tij mjeshtërore në pasurimin e fjalorit të shqipes me njësi të reja, qofshin leksikore qofshin semantike. Ai mban kryet e vendit në këtë proces në shqipen e sotme. Dhe çka është më e rëndësishme pjesa dërrmuese e njësive të krijuara prej tij përfshihen krejt nevojshëm e natyrshëm në leksikun normativ (së pari thjesht për vlerat shënuese e shprehëse që mbartin, por edhe për bukurfarkimin sipas gjedheve më vepruese e më prodhuese të shqipes së sotme).
31
Medvedšek, Mojca. "Pismo Slovencu: vpliv Tomaža Šalamuna na brazilskega pesnika Narlana Matosa." Ars & Humanitas 11, no. 2 (2017): 178–91. http://dx.doi.org/10.4312/ah.11.2.178-191.
Full textAbstract:
Članek bo predstavil vpliv, ki ga je imel slovenski pesnik Tomaž Šalamun (1941–2014, Slovenija) na poezijo brazilskega pesnika srednje generacije Narlana Matosa (1975, Itaquara, Bahia): osvetlil bo kontekst njunega srečanja in Šalamunov prvi vstop v brazilski literarni svet ter orisal prevajalsko in pesniško izmenjavo obeh avtorjev, prvine literarnega stika med dvema poetikama ter medbesedilne interakcije, ki se zrcalijo v poetiki brazilskega pesnika Matosa, zlasti v njegovi tretji zbirki Elegija novemu svetu in druge pesmi (Elegia ao novo mundo e outros poemas, 2012), v kateri se sklicevanje na Šalamuna udejanji zlasti v pesmi Pismo Slovencu. Matosov dialog s Šalamunovo poezijo poteka v nekaj ključnih točkah: v asociativnih preskokih in ludizmu ter v iskanju in posnemanju tipičnih ritmičnih vzorcev Šalamunovega verza in njegove glasbenosti.
32
Medvedšek, Mojca. "Pismo Slovencu: vpliv Tomaža Šalamuna na brazilskega pesnika Narlana Matosa." Ars & Humanitas 11, no. 2 (2017): 178–91. http://dx.doi.org/10.4312/ars.11.2.178-191.
Full textAbstract:
Članek bo predstavil vpliv, ki ga je imel slovenski pesnik Tomaž Šalamun (1941–2014, Slovenija) na poezijo brazilskega pesnika srednje generacije Narlana Matosa (1975, Itaquara, Bahia): osvetlil bo kontekst njunega srečanja in Šalamunov prvi vstop v brazilski literarni svet ter orisal prevajalsko in pesniško izmenjavo obeh avtorjev, prvine literarnega stika med dvema poetikama ter medbesedilne interakcije, ki se zrcalijo v poetiki brazilskega pesnika Matosa, zlasti v njegovi tretji zbirki Elegija novemu svetu in druge pesmi (Elegia ao novo mundo e outros poemas, 2012), v kateri se sklicevanje na Šalamuna udejanji zlasti v pesmi Pismo Slovencu. Matosov dialog s Šalamunovo poezijo poteka v nekaj ključnih točkah: v asociativnih preskokih in ludizmu ter v iskanju in posnemanju tipičnih ritmičnih vzorcev Šalamunovega verza in njegove glasbenosti.
33
Topa, Francisco. "O Cónego Januário e a literatura brasileira: a proposta do Parnazo." Signótica 29, no. 1 (2017): 185. http://dx.doi.org/10.5216/sig.v29i1.44868.
Full textAbstract:
Depois de uma breve apresentação da figura e da obra do Cónego Januário da Cunha Barbosa (1780-1846), o artigo aborda a pioneira coletânea Parnazo Brasileiro, ou Collecção das melhores poezias dos poetas do Brasil, tanto ineditas, como ja impressas (1829-1832), discutindo o conceito de literatura brasileira que lhe está subjacente.
34
Dumitru, Teodora. "De la poezia caldă la poezie rece. O ipoteză pentru substituția inimii cu creierul în teorii ale poeziei de la romantism la modernism." Revista de Istorie și Teorie Literară 17 (December 30, 2023): 280–97. http://dx.doi.org/10.59277/ritl.2023.17.24.
Full textAbstract:
In this paper I deal with the transition from the romantic-“cardiological” paradigm of poetry interpretation (“poetry of the heart” – “la poésie du cœur”) to a modernist-cerebral perspective on the lyric: a poetry of the brain, of the intellect. The first would be a warm poetry, which achieves its impact by producing “movement” in the reader/ audience based on the high-temperature feelings it expresses; the other works the other way around, emoting by diminishing the “incandescence” and by “cooling” the feelings/ emotions walked through the “retorts” of the intellect (E. Lovinescuʼs metaphor).
35
BEXHETI, Vebi, and Valdeta DULAHU. "UNIVERSALJA NË PËRMBLEDHJEN POETIKE “GJEOMETRI DHE IKJE” TË ZEF SKIRO DI MAXHOS." International Journal of Albanology - ALBANOLOGJIA 11, no. 21-22 (2024): 315–19. http://dx.doi.org/10.62792/ut.albanologjia.v11.i21-22.p2623.
Full textAbstract:
Me shumësinë e temave që i trajtoi poeti Zef Di Maxho në poezinë e vet, nuk mungoi as ajo e karakterit universal, ku ai dëshiron të ikë nga ambienti ku jeton e vepron. Të këtilla lëvizjesh dhe shfrenimesh për ta gjetur frymëzimin poetik, edhe në vende të huaja, madje në thellësinë e historisë, hasim shpesh në krijimtarinë poetike, madje, që nga ajo më e hershmja e deri në këto më të vonshmet. Raportet e tij krijuese me Morenë, madje me letërsinë antike greke, ishin rezultat i kërkimit të rrënjëve të hershme të kulturës shqiptare, që shkojnë deri në kohën e Homerit dhe veprave të tij, Iliadës dhe Odiseut.
36
Isufaj, Viola. "Çështje të receptimit të “letërsisë së sirtarëve” rasti i Zef Zorbës." Studime Filologjike, no. 3-4 (December 1, 2023): 117–38. http://dx.doi.org/10.62006/sf.v1i3-4.3025.
Full textAbstract:
Gjatë hulumtimit të periodikëve, intervistave, artikujve publicistikë, shkencorë, antologjive si dhe kapitujve që i kushtohen Zef Zorbës brenda studimeve të tjera, gjetëm disa të dhëna, të cilat, të gjitha së bashku, të organizuara në një sistem, përbëjnë një dëshmi të pritjes së tij, -me të vërtetë jo e vëllimshme, por me specifika të pangjashme me ato të autorëve të tjerë, një lloj pritjeje me cilësi unike, ashtu si dhe vetë poezia e tij. Ne ndalemi në nxjerrjen në pah të disa tipareve të këtyre studimeve: - vizatimi i gjallë i portretit të Zef Zorbës, portret artisti - rastit të shkrimit të poetit Zef Zorba, në vetmi dhe në terr, - mënyrat e marrëdhënies me marrësin virtual - rimarrja e fillit të këputur të vazhdimësisë së letërsisë shqipe dhe e lidhjes me autorë si Lasgush Poradeci, Mitrush Kuteli, Ernest Koliqi etj. - koncepti i disidencës dhe dhe çështje të marrëdhënies me hermetizmin, etj. Në vetminë e tij, Zorba e bëri vetë thelbin e mendimeve të tij një vepër të gjallë. Një histori veçimi dhe vetmie është një histori e letërsisë, ndonëse e fshehtë. Në socrealizëm, ashtu si të gjithë e dimë, rëndom janë vlerësuar njerëzit e veprimit, por janë njerëzit e mënjanuar ata që vërtet vepruan: ndryshuan faqet e letërsisë shqipe.
37
Kalenda, Česlova. "Antano Maceinos skaitymai." Problemos 44 (September 29, 2014): 66. http://dx.doi.org/10.15388/problemos.1990.44.7086.
Full textAbstract:
1989 m. gegužės 13 d. Vilniuje įvyko įžymaus lietuvių filosofo Antano Maceinos (1908–1987) skaitymai. Dalyviai išklausė į juostelę įrašytą A. Maceinos paskaitą apie tautos ir religijos santykį. Pranešėjai (E. Nekrašas, A. Sverdiolas, T. Sodeika, D. M. Stančienė, V. Rimša, J. Keleras) aptarė filosofo mintis apie filosofijos kalbą, pačią filosofijos sampratą, požiūrį į išlaisvinimo teologiją, moralines idėjas, jo poeziją.
38
Sinani, Shaban. "Teksti biblik në veprën e Migjenit." Studime Filologjike, no. 3-4 (January 4, 2024): 119–64. http://dx.doi.org/10.62006/sf.v1i3-4.3348.
Full textAbstract:
Në studimet tradicionale, me fare pak përjashtime, letërsia e Migjenit është trajtuar si letërsi ateiste. Por në një vështrim tekstocentrist, provohet se kjo letërsi është e kushtëzuar thuajse në të gjitha nivelet prej tekstit biblik-ungjillor. Kushtëzimi është në shkallën strukturore, në atë mitologjike dhe kultologjike, në prozodi e metrikë, në tipologjinë e figurës, në nivelin e shembëlltyrës, motivit, tematologjisë, në leksik e idiomatikë, në të gjitha shkallët e ndërtekstorësisë, duke përfshirë atë të citimit me protokoll, si në shkrimin akademik. Duke u nisur nga çka ofron teksti, mund të vërtetohet se prania e tekstit biblik në veprën e Migjenit nuk është thjesht një çështje kulture dhe formimi. Ai që është quajtur “ateizëm i Migjenit” në të vërtetë është i njëjti qëndrim iluminist që shprehej në ideologjinë klasike gjermane (F. Nietzsche, A. Schopenhauer) për “vdekjen e Zotit klasik”. Kjo nuk do të thotë se Migjeni, ashtu si dhe filozofët gjermanë, duke qenë kundër një Zoti të ngulitur në trurin e njerëzisë dymijë vjet më parë, ishte kundër besimit, kundër çdo besimi. Poezia dhe proza e Migjenit jo vetëm që nuk kanë refuzim të fjalës, termit, idiomës, figurës, shembëlltyrës, strukturës, frymës, tipologjisë së mendimit, që vijnë nga Shkrimet, por janë tërësisht të sunduara prej tyre. Dhe kjo parapëlqesë formale e poetit shprehet në figurshmërinë e letërsisë së tij.
39
Suta, Blerina. "Mërgimi i fjalës si 'mit' dhe evolucioni i shqipes letrare: rasti i poezisë dygjuhëshe." Studime Filologjike, no. 3-4 (December 17, 2023): 15–46. http://dx.doi.org/10.62006/sf.v1i3-4.3153.
Full textAbstract:
Poezia dygjuhëshe në traditën letrare shqiptare, sidomos ajo shqip-italisht, zhvilluar në rrethana specifike të rrezikut historik të bjerrjes, ka kryer në rrafsh të gjuhës letrare atë funksion të ruajtjes dhe zgjerimit që gjuha e folur pati kryer në vazhdimësi në zonat apo qarqet kulturore kufitare dygjuhëshe. Bogdani, autori i parë i rëndësishëm i shqipes letrare i përqendroi përpjekjet e tij në një operacion shprehës dygjuhësh ku teksti shqip ishte bartës i idesë krijuese të veprës dhe teksti italisht përbri, mbështetës i të parit, edhe në rastin kur rezulton i marrë nga një autor i shpallur nga vetë Bogdani, apo i identifikuar më vonë nga kritika. Ringjallja dhe zgjerimi kuptimor i fjalëve ekzistuese e të vjetra, apo krijimi tyre ex novo në një formë shprehëse artistike dygjuhëshe si dhe zgjedhja për këtë operacion e një gjuhe si italishtja me të cilën shqipja ka ndarë historinë më të gjatë të bashkëjetesës në rrjetin ndërkulturor të Mesdheut (së bashku me familjen e saj gjuhësore), përbëjnë objektin e perspektivave studimore ende të paeskploruara për pasurinë dhe shtresëzimet që paraqesin. Takimi i dy gjuhëve, shqip dhe italisht, në struktura artistike të vërtedukshme, i karakterizuar jo aq nga ekuivalenca e termave, por nga bashkëplotësia kuptimore dhe polisensi (“kuptimi shumëfish”) tipik i veprës artistike, ka si qëllim zgjerimin kuptimor të shqipes.
40
Xasanova, Dilshoda. "O'ZBEK MUMTOZ EPIK ADABIYOTI TADQIQOTCHISI." EURASIAN JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES, PHILOSOPHY AND CULTURE 3, no. 6 (2023): 99–107. https://doi.org/10.5281/zenodo.8112099.
Full textAbstract:
Ushbu ilmiy maqola o‘zbek adabiyotshunosligining alloma vakili, taniqli mumtoz olim Boturxon Valixo‘jaev ilmiy faoliyati tadqiqiga bag‘ishlanadi. Unda olimning o‘zbek epik she’riyati (poeziya) tarixi haqidagi qarashlariga e’tibor qaratiladi. Shuningdek, doston va poema, nazira va ijodiy tarjima, epik va lirik she’riyat, an’ana va yangilik kabi masalalar haqidagi fikrlari qiyosiy tahlil etiladi.
41
Oliveira, Gracinéa I. "A poesia erótica de Lucas José d’Alvarenga." Revista do Instituto de Estudos Brasileiros, no. 68 (December 13, 2017): 187. http://dx.doi.org/10.11606/issn.2316-901x.v0i68p187-207.
Full textAbstract:
O objetivo deste artigo é analisar a poesia erótica de Lucas José d’Alvarenga. Para execução desta análise, foi feita uma pesquisa monográfica, usando a técnica de pesquisa indireta, especificamente a bibliográfica, que consistiu em breve revisão da bibliografia já publicada referente ao livro de Lucas José d’Alvarenga, Poezias (1830), objeto desta pesquisa. A seleção e a análise dos poemas foram norteadas pelo conceito de erotismo, proposto por Octavio Paz. Foram identificados 13 poemas eróticos no livro, entre improvisos, quadras, sonetos e vilancetes. O erotismo foi representado nesses poemas através de antíteses e de metáforas, sendo as características eróticas mais recorrentes a imaginação, a percepção do sexo como recreação e a privacidade x o voyeurismo.
42
Croft, Lee B. "O svobode v poezii: stat'i, esse, raznoe. By Vladimir Markov. Comp. E. Belodubrovskii. St. Petersburg: Izdatel'stvo Chernysheva, 1994. 367 pp." Slavic Review 54, no. 4 (1995): 1064–65. http://dx.doi.org/10.2307/2501437.
Full text
43
BAKIU, Donika. "HUAZIMET NË POEZITË “DUKE PRITUR TY”, “KINEMA E VJETËR”, “KUR TI TELEFONOJE”, “PRITJA”, “RETË”, “KOHA E POPUJVE” ТË ISMAIL KADARESË". International Journal of Albanology - ALBANOLOGJIA 11, № 21-22 (2024): 84–86. http://dx.doi.org/10.62792/ut.albanologjia.v11.i21-22.p2590.
Full textAbstract:
Ismail Kadare is one of the greatest contemporary writers. In this paper, we have found the borrowings that the author Ismail Kadare uses in some of his poems that we have taken for study. The phenomenon of borrowing is well accepted by everyone and is often seen as a necessity in communication, but only to the extent that it is used logically. and for the benefit of communication and the enrichment of the language, without abusing this freedom that each speaker has and damaging the language by introducing foreign words here and there. The borrowings we found are: asfalt, xhami, sahat, vërtit, stol, barakë, kadife, pazar, hamall, kolltuk, xham, josh, abazhur, qilim, dremit, vatan, kob, batak, oxhak.
44
Gjoni, Spiro. "Krijimtaria dhe kritika letrare binom i pandalshëm, i domosdoshëm dhe me ndërveprim reciprok." Studime Filologjike, no. 1-2 (May 29, 2023): 173–97. http://dx.doi.org/10.62006/sf.v74i1-2.990.
Full textAbstract:
Një brez i tërë fëmijësh dhe të rinjsh, që sot janë në moshën e tyre të pjekurisë e njohin shkrimtarin dhe krijuesin e një numri jo të vogël krijimesh, duke nisur nga përrallat e fabulat e duke vazhduar me tregimet, novelat e romanet. E njohin dhe i kanë lexuar librat e tij me mbretër e me luftëtarë, me ujq, arinj e dhelpra, me fshatarë e qytetarë, me luftëra dhe beteja për lirinë e atdheun, me peizazhet e bukura e mbresëlënëse të natyrës shqiptare. E njohin shkrimtarin e tyre të dashur, atë që në kopertinat e librave u shfaqet, herë me emrin Pandi Koçi e herë me emrin Sazan Goliku. Por Sazan Goliku nuk është vetëm shkrimtari i përrallave, fabulave, poezive e tregimeve për fëmijë. Ai është shumë më tepër se aq. Interesat e tij krijuese i kalojnë kufijtë e botës së fëmijëve, duke synuar shtigje të reja, lexues e adhurues të tjerë, objekte e dukuri të tjera frymëzimi dhe, për më tepër, një gjerësi e larmi problemesh që lidhen ngushtë me procesin krijues artistik që shqetësojnë botën e letrave. Janë me dhjetëra shkrimet e tij, esetë, recesionet dhe artikujt problemorë në organe të ndryshme të shtypit ku ai hapur, shpalos mendimet dhe opinionet, qëndrimet dhe kritikat e tij mbi krijimtarinë letrare, në përgjithësi dhe atë për fëmijë, në veçanti, si në Shqipëri ashtu dhe në Kosovë.Në këtë angazhim të dytë të tij (jo për nga rëndësia) do të veçonim mjaft shkrime me interes të cilat, duke shprehur shqetësimin e autorit mbi dukuri e probleme negative për krijimtarinë letrare të kohës, tërhiqnin ose, më saktë, synonin të tërheqin vëmendjen e bashkëpunimin jo vetëm të krijuesve por dhe të lexuesve, për pakësimin e mënjanimin e tyre.
45
Plangarica, Tomorr. "Përkthimet dhe parapëlqimet letrare e kulturore, si tregues i pozicionimit estetik-letrar dhe paratopisë krijuese të poetit Vilson Blloshmi." Studime Filologjike, no. 3-4 (December 1, 2023): 63–84. http://dx.doi.org/10.62006/sf.v1i3-4.3021.
Full textAbstract:
Studimi synon të sjellë të dhëna dhe të bëjë interpretime për një rast tejet specifik në letrat shqipe, për një poet, krijimtaria e të cilit u vu në kontakt me lexuesin veçse shumë vite pas largimit nga jeta të autorit të tyre. Bëhet fjalë për Vilson Blloshmin (i pushkatuar kur ishte 29 vjeç (1948-1977)), i cili shkroi poezi, përktheu krijime letrare, kryesisht nga letërsia franceze, por nuk mundi të bëjë publike qoftë krijimet e tij poetike origjinale, qoftë përkthimet letrare, sepse nuk arriti të bëhet pjesë e fushës letrare të kohës, si pasojë e paragjykimeve klasore.
 Qasjet a pikëvështrimet e sotme në studimet letrare, në shkencat e ligjërimit e përkatësisht në analizën e diskursit letrar, konceptet dhe interpretimet për nocionet a kategoritë vetje biografike (individi me biografinë përkatëse jetësore jashtëletrare), shkrimtar, thënës a thëniepërftues në tekst (enonciateur), dokument/dorëshkrim, tekst (letrar) a vepër (letrare) ndihmojnë në shqyrtimin dhe rikuptimësimin e kësaj trashëgimie në dorëshkrim të V. Blloshmit që, në kontakt tashmë me lexuesin e sotëm, është formësuar si vepër letrare. Përkthimet, si dhe tekstet në frëngjisht të autorëve francezë, kryesisht të shekujve XIX dhe XX, të kopjuara me shkrim dore nga botime të ndryshme në gjuhën frënge, krijojnë një “antologji” poetike, e cila, edhe pse nuk erdhi e tëra në shqip, ndihmon të njihen parapëlqimet e tij letrare e kulturore, pozicionimi i tij estetik; ndihmon të njihet më nga afër procesi krijues i poetit, paratopia krijuese e tij; e, në këtë mënyrë, ndihmohemi të rikuptimësojmë dhe shijojmë edhe krijimtarinë origjinale poetike të tij.
46
Oliveira, Gracinéa I. "A poesia e o repente na obra de lucas José d'Alvarenga." Boitatá 12, no. 24 (2017): 201. http://dx.doi.org/10.5433/boitata.2017v12.e32957.
Full textAbstract:
Analisaram-se as relações entre os improvisos poéticos, de Lucas José d’Alvarenga, publicados no livro Poezias, em 1830 e o repente, duelo musical em que os participantes improvisam letra e música. Esta análise foi norteada pela teoria da melopoética (SCHER, 1992), aplicada aos estudos da crítica cultural (OLIVEIRA, 2001). No exame da relação entre os improvisos poéticos e o repente, levou-se em consideração o contexto sociocultural do final do século XVIII e início do século XIX no Brasil, período de muitas transformações artísticas, literárias e políticas que propiciou o surgimento e a consolidação de novas formas poéticas e musicais (TINHORÃO, 2010). Como resultado, verificou-se que essas duas expressões artísticas têm características estruturais comuns como, por exemplo, a presença do mote, o tipo de verso empregado, o uso da décima e a produção em um contexto que envolve performance e música. Além disso, percebeu-se que há indícios de que o desenvolvimento do repente no Brasil pode ter suas origens também em composições de poetas vinculados à cultura letrada do fim do século XVIII ao início do século XIX.
47
Gashi, Osman. "E shkuara traumatike dhe mjegulla utopike." Studime Filologjike, no. 1-2 (May 29, 2023): 159–72. http://dx.doi.org/10.62006/sf.v74i1-2.988.
Full textAbstract:
Duke e parë përgjithësisht së brendshmi letërsinë e romantizmit evropian e në veçanti poezinë romantike, në rrafshin e ideve, të vizioneve, të gjuhës, të botëkuptimeve, ndjeshmërisë, individualitetit, mund të pohojmë se të shpeshtën e herës, ajo luhatet midis përpjekjeve për rigjenerimin, rishikimin a rikthimin e të shkuarës si dhe, në anën tjetër, midis vizioneve, ëndrrave e percepsioneve mbi të ardhmen, të panjohurën, të pritshmen, të dëshiruarën. Kur interpretonte poemën e Ugo Foskolos ―Varrezat‖, historiani italian i letërsisë Françesko de Sanctis shprehej se "poeti nuk mund të besojë në pavdekësinë e shpirtit; por megjithatë, do të dëshironte të besonte. Ndoshta ky është iluzion, por është e pamëshirshme të na i grabisni iluzionet, të cilat na lumturojnë, të cilat na e zbukurojnë jetën. Mirëpo, nëse fatkeqësisht është e vërtetë", vazhdon më tej De Sanctis, "që koha shkel gjithçka, që vetëm materia është e pavdekshme dhe se format shkatërrohen, nuk duket e vërtetë që vdekja e njeriut është një kotësi. Poeti ia ndërton njeriut pavdekësinë e re. Mbeten shkrimet e tij, idetë, veprat, përmendoret; muza e bën fjalëshumë heshtjen e varreve, ndërkaq të gjallët tek varrezat kërkojnë prehjen shpirtërore dhe frymëzimin".
48
Oliveira, Gracinéa Imaculada. "O Amor na Poesia de Lucas José D’Alvarenga." Revista Letras Raras 6, no. 2 (2017): 190–211. http://dx.doi.org/10.35572/rlr.v6i2.813.
Full textAbstract:
O objetivo geral deste artigo é descrever a imagem do amor na poesia de Lucas José d’Alvarenga, poeta que nasceu em 1768, em Sabará, Minas Gerais, e morreu em 1831, no Rio de Janeiro. Seu livro Poezias foi publicado em 1830 e, embora não tenha sido mais reeditado, recebeu considerações de alguns críticos importantes do século XIX. Para se fazer esta análise, utilizou a técnica de pesquisa bibliográfica, que consistiu em, a partir dos conceitos de amor, de erotismo e de imagem, que constam no referencial teórico, selecionar os poemas e analisar as imagens do amor nesse livro. O resultado alcançado mostra que o amor na poesia de Alvarenga apresenta os três elementos indispensáveis à sua representação: exclusividade, atração e pessoa. Esse afloramento do sujeito na poesia de Alvarenga, já que os três elementos constitutivos do amor aparecem em sua obra relacionados ao sujeito lírico, antecipa um traço peculiar do romantismo: o subjetivismo.
49
Kadaifçiu, Oltion. "Fati i “Njëmijë e një netëve” në shqip." Revista Albanon 3, no. 3 (2020): 70–76. http://dx.doi.org/10.54273/ra.v3i3.80.
Full textAbstract:
“Një mijë e një net” plot me përralla, të pandërprera, iu deshën mbretit Shehrijar, t’i ikte zakonit të keq për të vrarë çdo femër me të cilën e mbyllte natën. Në fund të njëmijë e një netëve, kur Sheherezadja mbaroi gjithë përrallat që dinte, ky sadist i çmendur e fali Sheherezaden tonë aq të dijshme e të kënueme, sa mos me ta marrë mendja dhe fali veten dhe e fali edhe Zoti i madhërishëm që gjithsesi i fal të gjithë.
 Njëmijë e një net pagjumësi, Gilgameshi nuk i kishte menduar kurrë të përballueshme1, ndërsa mbreti Shehríjar i duroi pa problem, madje e bëri me dëshirë, vetëm falë përrallave (apo mbase ca novelëza gazmore dhe pse jo edhe ndonjë romani).
 Këto njëmijë e një net janë të mbushura plot me dashuriçka që dalldisin princër e mbretër, plot verë ngjyrë rubinësh që gëzon shpirtrat, me xhinde të tërbuar që kalojnë për një ditë shkretëtirën dhe plotësojnë dëshira duke shfrytëzuar thesarin e madh të së nëndheshmes, plot luftra, ngjyra, poezi, dëshira… e histori nga një këndvështrim kaq tjetër…
 Dikur, njomzakëve të prerjes sime “Një mijë e një net”, i vinte nëpërmjet një libri jo të plotë, që kishte një dorë të mirë përrallash të lavdishme, mes të cilave të vijnë përnjëherë në mendje Sinbad Detari, Aladini, Ali Baba me dyzet hajdutë, princesha që kishte pushtet në disa botë, apo kali fluturues që ishte që në kopertinë dhe ndonjë xhind. Kurse përrallat për të cilat do të flas këtu, janë një “vepër tjetër”, ku sërish është Sheherezadja që tregon, por përrallat e saj janë më të shumta dhe përmbajtja e tyre fiton një larmi të re. Ato janë për të rritur.
50
Kodra, Klara. "Romani “Sofia kominiate” i Santorit dhe “të fejuarit” e Manzonit: ngjashmëri dhe dallime." Studime Filologjike, no. 3-4 (December 3, 2023): 65–74. http://dx.doi.org/10.62006/sf.v1i3-4.3037.
Full textAbstract:
Santorin mund ta konsiderojmë të parin romancier shqiptar falë veprës së tij të pabotuar arbërisht (romanin “Sofia Kominiate”), të cilësuar pozitivisht dhe nga De Rada në revistën e tij “Fjamuri i Arbërit”. Cilësimi i De Radës tërheq vëmendjen ndaj veçantisë së këtij përpilimi të Santorit, i cili grish të shtrohen krahasime apo reflektime përqasëse me një autor të njohur të letërsisë italiane, pikërisht, Alessandro Manzonin (1785-1873). Do të parashtrojmë në këtë trajtesë tonën ndikimin që mendojmë se Santori kishte nga ky autor, duke vënë në dukje tipare ngjashmërie në personazhe të të dy veprave. Ne i mbahemi mendimit, siç e kemi shprehur edhe në studime të mëparshme, që duke shkruar romane, Santori nuk u nis thjesht nga ndjenja e një detyre patriotike për t’i falur kombit të vet një lloj të ri si mendojnë disa studiues, po nga një frymëzim i brendshëm që e shtynte të plotësonte gjinitë e tjera që lëvroi, poezinë dhe dramaturgjinë me një lloj të veçantë të prozës, siç ishte lloji proteiform dhe i paparashikueshëm i romanit.