To see the other types of publications on this topic, follow the link: Eseje polskie.
Journal articles on the topic 'Eseje polskie'
Create a spot-on reference in APA, MLA, Chicago, Harvard, and other styles
Consult the top 50 journal articles for your research on the topic 'Eseje polskie.'
Next to every source in the list of references, there is an 'Add to bibliography' button. Press on it, and we will generate automatically the bibliographic reference to the chosen work in the citation style you need: APA, MLA, Harvard, Chicago, Vancouver, etc.
You can also download the full text of the academic publication as pdf and read online its abstract whenever available in the metadata.
Browse journal articles on a wide variety of disciplines and organise your bibliography correctly.
1
Stelmach, Miłosz. "Na manowcach przygody. Esej filmowy i polskie kino lat 70." Kwartalnik Filmowy, no. 104 (December 31, 2018): 95–105. http://dx.doi.org/10.36744/kf.1860.
Full textAbstract:
Celem artykułu jest nakreślenie specyfiki eseju filmowego jako gatunku charakterystycznego dla powojennego kina modernistycznego, rozwijającego się szczególnie w Europie w latach 50., 60. oraz 70. Jego hybrydyczność, idiosynkrazje formalne oraz niejednoznaczność treściowa jawią się w tym ujęciu jako konsekwencja właściwego dla nowoczesności zwątpienia w poznawcze możliwości i estetyczną koherencję tradycyjnych form, a także jako dowód wyeksponowania autorskiego głosu i dyskursywnych form wyrazu. Na tym tle jako eseje filmowe można odczytywać także dość liczne przykłady polskiego kina późnomodernistycznego. Występują one w dwóch zasadniczych wariantach – punktem wyjścia pierwszego jest fikcyjna opowieść (a reprezentantami np. Iluminacja Krzysztofa Zanussiego czy Jak daleko stąd, jak blisko Tadeusza Konwickiego), drugi stanowi kreacyjną i dyskursywną odmianę dokumentu (jest reprezentowany przez tzw. dokumenty kreacyjne Wojciecha Wiszniewskiego, Bogdana Dziworskiego czy Grzegorza Królikiewicza).
2
Grzeliński, Adam. "Eseje Hume’a i ich polskie przekłady. Nota bibliograficzna." Studia z Historii Filozofii 7, no. 4 (February 13, 2017): 221. http://dx.doi.org/10.12775/szhf.2016.064.
Full text
3
Krenz, Joanna. "OŚWIĘCIM, TANI CHLEB I ZIEMNIAKI W RANACH. POLSKA OCZAMI CHIŃSKICH POETÓW." Porównania 24 (June 15, 2019): 213–30. http://dx.doi.org/10.14746/por.2019.1.17.
Full textAbstract:
Artykuł stanowi analizę obrazów Polski we współczesnej poezji chińskiej. Autorka kreśli początki poetyckiego dialogu między Chinami a Polską, przypadające na pierwsze lata XX wieku, oraz przebieg owego dialogu do końca lat osiemdziesiątych, by następnie skupić się na trzech utworach napisanych po 1989 roku: Oświęcim, wiosna i zmartwychwstanie Yi Pinga, Na granicy niemiecko-polskiej Wang Jiaxina oraz Wierszach z Polski Lei Pingyanga. Refleksja koncentruje się nie tyle na tym, jak przedstawiają Polskę poeci chińscy, ile na tym, co obrazy te mówią o nich samych i rzeczywistości kulturowej, z której się wywodzą. Esej ukazuje Polskę jako alternatywną przestrzeń, w której autorzy z Kraju Środka mogą swobodnie podjąć dyskusję z własną historią i tradycją, dokonując rozrachunku z błędami, mitami i utopiami przeszłości.
4
Dondzik, Michał. "Tworzywo nas zdradza – filmowe eseje Grzegorza Królikiewicza." Kwartalnik Filmowy, no. 104 (December 31, 2018): 106–22. http://dx.doi.org/10.36744/kf.1861.
Full textAbstract:
Artykuł został poświęcony filmowym esejom Grzegorza Królikiewicza. Michał Dondzik omówił młodzieńczą fascynację Królikiewicza lekturą Prób Michela de Montaigne’a, jego pierwsze eseje filmowe zrealizowane w Wytwórni Filmów Oświatowych w Łodzi, eseje wideo o rektorach łódzkiej szkoły filmowej, a także esej montażowy Kern. Autor zrekonstruował konteksty produkcyjne esejów reżysera oraz drogę, którą musiały one przebyć, by dotrzeć do widzów. Jak pisze w zakończeniu artykułu: Twórczość Grzegorza Królikiewicza zarówno w Polsce Ludowej, jak i po 1989 r. skazana była na wąskie rozpowszechnianie. Dotarcie do filmów reżysera wymagało determinacji i pokonania szeregu trudności, jednak prawdziwym wyzwaniem było obejrzenie jego esejów. Są one nieobecne w przestrzeni polskiej kultury po dziś. Tym bardziej warto przyjrzeć się im z bliska, analizować i polemizować, bo do takiego właśnie osobistego, często emocjonalnego ich odbioru prowokuje Królikiewicz.
5
Whealton, Virginia E. "Polski patriota w Paryżu: Wojciech (Albert) Sowiński, eseista, antologista i leksykograf." Studia Chopinowskie 6, no. 2 (December 15, 2020): 50–77. http://dx.doi.org/10.56693/sc.41.
Full textAbstract:
Jeśli w Paryżu połowy XIX wieku żył jakikolwiek muzyk żarliwie propagujący zdobycze kultury polskiej, to był nim Albert (Wojciech) Sowiński. Od przyjazdu do Francji w 1828 roku aż do śmierci w roku 1880 był on orędownikiem sprawy polskiej jako pianista, kompozytor i badacz. Był też płodnym autorem, a mimo to jego liczne prace poświęcone polskiemu repertuarowi – z wyjątkiem Les musiciens polonais et slaves, anciens et modernes: dictionnaire (1857) – z rzadka jedynie i przelotnie przyciągały uwagę współczesnych badaczy. W niniejszym eseju śledzę ewolucję paradygmatu postawy narodowej i polskiej tożsamości w najważniejszych pismach Sowińskiego poświęconych tym kwestiom oraz w zbiorach polskich melodii: Chants polonais nationaux et populaires (1830), Souvenirs de Pologne. Chants de la révolution du 29 novembre 1830 (1830), Mélodies polonaises: album lyrique (1833), Chants populaires de l’Ukraine (1842), De l’état actuel de la musique en Pologne (1842), Dictionnaire (1857) oraz Chants religieux de la Pologne op. 93 (1859). Cztery dzieła z roku 1830, aranżacje polskich melodii ludowych i pieśni powstańczych, łączyły się ściśle ze współpracą Sowińskiego z Leonardem Chodźką i jego paryskim otoczeniem. Zwłaszcza w Chants polonais kompozytor nawiązał do propagowanych przez Chodźkę i Joachima Lelewela poglądów podkreślających wyjątkową geograficzną, językową i etniczną różnorodność Rzeczypospolitej Obojga Narodów, różnorodność, która miała zaowocować wspaniałą muzyczną i polityczną przyszłością. Tymczasem w swoich pismach krytycznych z lat 40. ludowe tradycje ukraińskie Sowiński interpretował już jako przemawiające głównie do doświadczeń regionalnie ograniczonych, za podstawę dla tworzenia się nowoczesnej polskiej tożsamości muzycznej uznając Warszawę z jej muzycznymi instytucjami. W okresie pracy nad Słownikiem i Polskimi pieśniami religijnymi kompozytor przesunął punkt ciężkości swojej argumentacji z owego wyjątkowego statusu Polski na rzecz długiej tradycji wymiany intelektualnej z Europą Zachodnią, którą kraj miał w przeważającej mierze zawdzięczać działalności dworów i Kościoła katolickiego.
6
Chamarczuk, Mariusz. "Duszpasterstwo Polonijne w Szwecji a podtrzymywanie kultury polskiej i integrowanie Polonii." Seminare. Poszukiwania naukowe 18 (June 30, 2002): 401–12. http://dx.doi.org/10.21852/sem.2002.22.
Full textAbstract:
W dziejach polskiej emigracji po II wojnie światowej było wiele ważnych wydarzeń. Ta społeczność, rozproszona po całym świecie, musi stawić czoła wielu nowym okolicznościom. Aby zachować swoją tożsamość, musi stawić czoła nowym wyzwaniom w dziedzinie kultury, finansów i polityki. Po ponad 50 latach walki o ochronę najważniejszych elementów składających się na kulturę narodową oraz o zachowanie tradycji rodzinnych pomagających we wszelkich próbach wyzwolenia Polski spod jarzma systemu komunistycznego, pojawia się nowe wyzwanie, stawiające nowe pytanie: co należy rozwijać i jakie wartości wzmacniać, a także pytanie o to, co powinno łączyć Polonii za granicą. Niniejszy esej ukazuje znaczenie i rolę duszpasterstwa wśród Polonii szwedzkiej. Działalność, której celem jest wspieranie i rozwój polskiej kultury, budowanie jedności między Polakami w diasporze, wspieranie polskich rodzin w wychowaniu dzieci i młodzieży oraz wzmacnianie więzi z krajem pochodzenia. Podsumowując, jest to próba ukazania wartości i wzniosłej roli, jaką Polska Misja Katolicka odgrywa w Kościele katolickim w Szwecji w procesie umacniania kultury polskiej w społeczeństwie wielonarodowym, którego największym wyzwaniem jest budowanie integracji kulturowej.
7
Hacaga, Maciej. "Esej naukowy jako podstawowa forma wypowiedzi studenta – różnice między brytyjskim a polskim systemem edukacji wyższej w podejściu do krótkich prac pisemnych." Kwartalnik Ekonomistów i Menedżerów 48, no. 2 (July 24, 2018): 145–58. http://dx.doi.org/10.5604/01.3001.0012.2078.
Full textAbstract:
Współczesna gospodarka, oparta na usługach, wymaga od absolwentów szkół wyższych umiejętności sprawnego komunikowania się nie tylko w mowie, lecz także pisemnie. W polskim szkolnictwie wyższym, poza przygotowaniem prac dyplomowych, obszarowi temu poświęca się niewiele zainteresowania. Dla odróżnienia, w wyższym szkolnictwie brytyjskim esej stanowi jedno z podstawowych narzędzi nauczania i sprawdzania wiedzy. W artykule przedstawiono formy wykorzystania eseju w London School of Economics. Następnie przedstawiono problemy, z którymi jest związane jego potencjalne upowszechnienie w Polsce oraz sposoby ich rozwiązania.
8
Chojnowski, Przemysław. "„Nauczyć się sztuki przekładu”. Szkic do portretu Albrechta Lemppa (1953–2012)." Postscriptum Polonistyczne 32, no. 2 (January 22, 2024): 1–15. http://dx.doi.org/10.31261/ps_p.2023.32.21.
Full textAbstract:
Posługując się metodologią z obszaru Translator Studies, w artykule przedstawiono postać niemieckiego tłumacza i wybitnego popularyzatora literatury polskiej w Niemczech Albrechta Lemppa. Tekst ukazuje jego biografię językową (w odniesieniu do polszczyzny) i zarysowuje wizerunek translatora, wskazując na główne obszary jego działalności (polska proza końca XX i początku XXI wieku). Artykuł dowodzi, że Lempp należy do wąskiego grona osób, które lansując i tłumacząc powieści, opowiadania i eseje współczesnych polskich pisarzy, stworzył skuteczne i nowoczesne narzędzia do promowania literatury polskiej na świecie. Tekst dotyka zagadnień recepcji literackiej, kontekstów funkcjonowania literatury poza rodzimym systemem kulturowym, a zarazem jej doniosłego znaczenia w dialogu europejskim.
9
Uniłowski, Krzysztof. "Tekstualizm, materializm, imersja, interpretacja." Praktyka Teoretyczna 34, no. 4 (December 15, 2019): 33–50. http://dx.doi.org/10.14746/prt2019.4.3.
Full textAbstract:
Krzysztof Uniłowski zmarł na początku grudnia. Przez ostatnie dwadzieścia lat był wśrod kluczowych figur polskiego literaturoznawstwa. Pisząc na bardzo zróżnicowane tematy - od recenzji współczesnych polskich powieści po eseje o ideach nowoczesności, od klasowo podbudowanych analiz fantastyki i seriali telewizyjnych po komentarze dotyczące polityczności i etosu krytyki literackiej - Uniłowski rozwinął imponującą i wyjątkową krytyczną perspektywę, a wręcz szczególny język krytyki, który zainspirował - i bez wątpienia nadal będzie inspirować - krytyków wszystkich pokoleń. W swojej pracy Uniłowski czerpał chętnie z materializmu historycznego, stale balansując swoje intuicyjne skupienie na tym, co polityczne (w szczególności na kategorii klasy) z równie intuicyjnym przekonaniem co do niezastępowalności formy literackiej. Chociaż nie zawsze się z nim zgadzaliśmy - co jest na lewicy normą, jeśli nie tradycją - to jako redaktorzy i redaktorki „Praktyki Teoretycznej” cieszymy się, mogąc nazwać go nietylko punktem odniesienia, ale towarzyszem. Uniłowski zmarł w trakcie końcowych prac nad esejem, który prezentujemy poniżej. Niestety, nie zdążył przesłać nam gotowego abstraktu/streszczenia, musimy więc sami podjąć próbę podsumowania jego głównych punktów. Kwestie podniesione w tym erudycyjnym i formalnie złożonym artykule dotyczą spraw zasadniczych: w jakim sensie fikcyjne światy przypominają świat niefikcyjny, i w jaki sposób owe światy zamieszkujemy? Jak wygląda relacja między imersją i interpretacją? Jakie figury mogą pomóc nam w wyobrażeniu sobie - zwizualizowaniu - naszej intymnej, lecz przecież nieuchronnie społecznej relacji z tym, co fikcyjne (czy jesteśmy gośćmi, mieszkańcami, przechodniami...)? Uniłowski szuka odpowiedzi we współczesnej krytyce marksistowskiej (Eagleton, Jameson, Berardi), w pisarstwie sci-fi i fantasy (Lem, Sapkowski, Martin), a także w nowoczesnej filozofii kontynentalnej (Gadamer, Heidegger) oraz - w ostatniej części eseju - we współczesnych badaniach gier. Cieszymy się, mogąc przedstawić artykuł Uniłowskiego w dwóch wersjach - w polskim oryginale oraz w angielskim tłumaczeniu (autorstwa Jakoba Zigurasa). Po to, by zachować trudny do pomylenia flow myśli Uniłowskiego w języku angielskim, do tekstu wprowadzono na etapie tłumaczenia - przy pełnej współpracy autora - drobne zmiany. Mamy nadzieję, że dla naszych polskojęzycznych czytelniczek i czytelników porównanie obu wersji okaże się ciekawe i pożyteczne - wydaje sie bowiem oferować szczególny wgląd w warsztat pisarski Uniłowskiego.
10
Lenart, Mirosław. "Pojęcie granicy jako klucz hermeneutyczny myślenia o polskiej historii." Rocznik Filozoficzny Ignatianum 26, no. 1 (November 25, 2021): 13–36. http://dx.doi.org/10.35765/rfi.2020.2601.3.
Full textAbstract:
Celem artykułu jest przedstawienie pojęcia granicy jako użytecznego odniesienia myślowego do zaprezentowania specyfiki myślenia o polskiej historii. Historyczne granice Polski pozwalają na wielorakie rekonstruowa- nie wpływów, choćby językowych, czy też wymiany kulturowej: od sztuki po zwyczaje, praktykowane w obrębie niewielkich czasem społeczności, zwłaszcza jeśli mówimy o organizacji państwowej charakteryzującej się wieloetnicznością. Ponadto dla ludzi myślących w języku polskim pojęcie granicy zakodowane zostało na przestrzeni dziejów w określeniach takich jak np.: „Polska od morza do morza”, „przedmurze chrześcijaństwa”, czy też „kresy”, co z trudnością napotyka odniesienia w umysłach zwykłych dokonywać operacji myślowych za pomocą słownictwa przypisanego do innych kodów kulturowych. Dodajmy jeszcze, że wszystkie wymienione wyżej pojęcia odnoszą się nie tylko do znaczeń ściśle związanych z określonym terytorium, ale mają swoją nośność emocjonalną, budowaną na wiedzy historycznej, przekazanej przede wszystkim w procesie kształcenia, uzupełnionego bagażem własnych doświadczeń nabytych za sprawą komunikowania się z otoczeniem. Autor, przywołując ustalenia historyków, polityków, a nawet liturgistów, ukazuje, jak bardzo pojęcie granicy związane jest z myśleniem w horyzoncie wartości, charakterystycznym dla polskiej kultury. W toku prowadzonych analiz przywołuje refleksje zaczerpnięte także z dzieł literackich o różnym charakterze: od utworu scenicznego Kontrakt Sławomira Mrożka, przez esej Jana Parandowskiego Polska leży nad Morzem Śródziemnym, po poezję Juliusza Słowackiego. Szczególne miejsce w przywołanych źródłach stanowią teksty związane z wojną i wojskowością, powstałe w kręgu literatury chrześcijańskiej. Dzięki temu ukazany został ciąg literackich obrazów służących przez stulecia wykształceniu polskich żołnierzy, dla których podręczniki życia duchowego pisali sławni kaznodzieje królewscy: Piotr Skarga, Mateusz Bembus czy Szymon Starowolski. Uchwycone zostało również powiązanie pomiędzy myśleniem o granicy a kulturą rycerską, w której broni się nie tylko jakiegoś terytorium, ale także określonych wartości. Szczególnym nawiązaniem do tego w polskiej kulturze jest wzorzec osobowy, określany jako miles christianus, stanowiący doskonałe połączenie idei walki duchowej, obecnej w kulturze monastycznej, z walką fizyczną w obronie chrześcijaństwa. Porównując ze sobą teksty z różnych dziedzin, autor wysnuwa istotne wnioski na temat charakteru polskiej religijności. W jej ukształtowaniu bardzo istotną rolę odegrała idea walki, a zwłaszcza obrona chrześcijaństwa. Dlatego też obecny model chrześcijaństwa, proponowany przez papieża Franciszka, w którym wszelka wojna i przemoc są odrzucone, nie spotyka się ze zrozumieniem wśród polskich katolików. Przyzwyczajeni do wizji Kościoła walczącego, z trudem utożsamiają się z nowym modelem eklezjologicznym, zdominowanym przez wizję Kościoła zwycięskiego, odrzucającego wszelkie bariery i podziały w świecie.
11
Głowiński, Michał. "Jan Błoński "Biedni Polacy patrzą na getto” w 20 lat później." Zagłada Żydów. Studia i Materiały, no. 2 (December 2, 2006): 12–20. http://dx.doi.org/10.32927/zzsim.178.
Full textAbstract:
Autor snuje refleksję nad esejem Jana Błońskiego Biedni Polacy patrzą na getto z perspektywy niemal dwudziestu lat od jego publikacji na łamach „Tygodnika Powszechnego”. Zwraca uwagę na nowatorski charakter ujęcia problematyki polsko-żydowskiej w kontekście moralnym, poza wszelkimi uwikłaniami politycznymi. Głos Błońskiego jest wyjątkowy ze względu na to, że w duchu ewangelii uznaje rozważania nad kwestią stosunków polsko-żydowskich za zadanie kluczowe dla całego społeczeństwa polskiego, zadanie, które należy odrobić. Esej ten pozostaje, jak twierdzi Głowiński, wolny od uwikłania w dualizm mitu negatywnego i pozytywnego tych stosunków. Autor pisze o reakcjach jakie wywołał, o licznych odpowiedziach nadsyłanych do redakcji i wskazuje szczególnie na jeden polemiczny głos, w którym słyszy zinternalizowaną ideologię nacjonalistyczną i niebezpieczne trwanie dyskursu endeckiego. Szkic Głowińskiego zamyka post scriptum, w którym autor odwołuje się do innego artykułu, opublikowanego w roku 2006 na łamach „Gazety Wyborczej” a dotyczącego aktualnej kwestii polityki historycznej, dla której zwolenników jeden z negatywnych puntów odniesienia stanowi esej Błońskiego. Autor zauważa, że esej ten nieprzerwanie budzi żywe emocje i jako wyraz patriotyzmu krytycznego ma nadal swoich zagorzałych przeciwników.
12
Madejski, Jerzy. "Kalambur i aforyzm: Joanna Kulmowa w szkole Leca." Biografistyka Pedagogiczna 8, no. 2 (December 30, 2023): 29–40. http://dx.doi.org/10.36578/bp.2023.08.54.
Full textAbstract:
Szkoła literacka to jeden z wielu sposobów porządkowania historii literatury. Obecny jest również w polskich badaniach literackich. Tylko w wieku XX rekonstruowano u nas szkołę Czechowicza, polską szkołę eseju, szkołę Różewicza. Autor artykułu uznaje, że w poezji polskiej można wyodrębnić szkołę Stanisława Jerzego Leca. Jedną z jej przedstawicielek jest Joanna Kulmowa, przede wszystkim jako autorka fraszek. Artykuł ukazuje związki twórczości Kulmowej z twórczością Leca poprzez interpretację fraszki pt. Pukanie.
13
Barba, Eugenio. "Powojenny teatr w Polsce." Pamiętnik Teatralny 66, no. 1-2 (June 30, 2017): 11–19. http://dx.doi.org/10.36744/pt.1194.
Full textAbstract:
Esej opublikowany w czasopiśmie „Vinduet” w 1963 roku charakteryzujący najważniejsze – zdaniem autora – zjawiska polskiego życia teatralnego. We wstępie Barba szkicuje tło historyczne, by następnie przejść do omówienia dokonań wybranych reżyserów (Axer, Dejmek, Skuszanka, Swinarski i – przede wszystkim – Grotowski) oraz scenografów (najwięcej uwagi poświęca Szajnie). Interesują go także metody kształcenia aktorów i reżyserów w polskich szkołach teatralnych, sposoby organizacji pracy w zespołach, amatorskie i studenckie życie teatralne oraz rozwój polskiej dramaturgii (Broszkiewicz, Mrożek i Gombrowicz). Obraz kwitnącego i wielokierunkowo rozwijającego się polskiego życia teatralnego miał być wyzwaniem i źródłem inspiracji dla artystów i intelektualistów norweskich.
14
Morawiec, Arkadiusz. "Początki polskiej literatury łagrowej. Wprowadzenie do lektury „pamiętnika z Sołówek” Mieczysława Lenardowicza." Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica 64, no. 1 (June 30, 2022): 195–227. http://dx.doi.org/10.18778/1505-9057.64.07.
Full textAbstract:
Artykuł stanowi wprowadzenie do lektury „pamiętnika z Sołówek” Mieczysława Lenardowicza, opublikowanego dwukrotnie w 1930 roku jako Na wyspach tortur i śmierci. Pamiętnik z Sołówek (Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy) i Pamiętnik z Sołówek (Towarzystwo Wydawnicze „Rój”). Utwór ten jest prawdopodobnie pierwszym dziełem polskiej literatury łagrowej i, szerzej, obozowej. W artykule zarysowano kontekst historyczny i historycznoliteracki utworu Lenardowicza: genezę bolszewickich i sowieckich obozów koncentracyjnych, a w szczególności Sołowieckiego Obozu Specjalnego Przeznaczenia, oraz wskazano najważniejsze wczesne świadectwa dotyczące sowieckich obozów koncentracyjnych (głównie Sołowek), w tym teksty opublikowane w Polsce i w Generalnym Gubernatorstwie do 1945 roku. Są wśród nich, obok utworu Lenardowicza, świadectwa obcojęzyczne (rosyjskie, ukraińskie, niemieckie) i ich przekłady, napisane po polsku wspomnienia Białorusina Franciszka Alachnowicza oraz teksty napisane po polsku przez Polaków: artykuły prasowe, reportaże, eseje – traktujące o Sołowkach w sposób mniej lub bardziej bezpośredni.
15
Kula, Marcin. "Szuflada z dokumentami [Czarna księga, red. Wasilij Grossman, Ilja Erenburg, oprac. Joanna Nalewajko-Kulikov]." Zagłada Żydów. Studia i Materiały, no. 17 (December 23, 2021): 581–94. http://dx.doi.org/10.32927/zzsim.893.
Full textAbstract:
Esej napisany na marginesie Czarnej księgi (w wydaniu polskim). Jest to tom świadectw o Holokauście, zebranych z grubsza w dawnej tzw. strefie osiedlenia Żydów przez Żydowski Komitet Antyfaszystowski jeszcze podczas wojny lub zaraz po niej. Wydanie księgi wówczas zostało zatrzymane przez władze sowieckie w ramach posunięć towarzyszących zamordowaniu członków Komitetu. Autor eseju przedstawia wartość źródłową tych świadectw oraz niektóre wnioski z nich płynące
16
Mech, Krzysztof. "Paul Tillich i religijny wymiar kultury." Karto-Teka Gdańska, no. 1(10) (July 29, 2022): 132–41. http://dx.doi.org/10.26881/kg.2022.1.08.
Full textAbstract:
Publikacja ma charakter eseju recenzyjnego i nawiązuje do wydanego w 2020 roku polskiego tłumaczenia książki Paula Tillicha zatytułowanej Teologia kultury. Esej jest próbą osadzenia dzieła niemieckiego myśliciela w szerszym kontekście jego twórczości. Autor eseju twierdzi, że Teologia kultury stanowi swoiste podsumowanie Tillichowskiego myślenia pytającego o obecność religii we współczesnym zlaicyzowanym świecie. Religia jest dla niemieckiego teologa takim wymiarem ludzkiego ducha, który przenika wszystkie inne wymiary; ujawnia się we wszystkich obszarach ludzkiej kulturowej aktywności. Jest ona źródłem każdej ludzkiej kulturowej aktywności, stoi u podstaw każdego przejawu ludzkiego ducha.
17
Kuczyńska-Koschany, Katarzyna. "Zbyt mała, by być (tak) dużą. Rozważania na marginesie polskiej edycji krytycznej Mein Kampf Adolfa Hitlera." Zagłada Żydów. Studia i Materiały, no. 17 (December 20, 2021): 525–47. http://dx.doi.org/10.32927/zzsim.890.
Full textAbstract:
Artykuł/esej jest próbą kontekstowego omówienia i krytycznej lektury samej wykładni doktryny narodowego socjalizmu w postaci Mein Kampf Adolfa Hitlera, a przede wszystkim polskiej edycji krytycznej i okoliczności wydawniczych, towarzyszących ukazaniu się śmiercionośnej książki przywódcy Trzeciej Rzeszy po polsku.
18
Partyga, Ewa. "Barba i Bjørneboe: Listy pełne marzeń." Pamiętnik Teatralny 66, no. 1-2 (June 30, 2017): 5–10. http://dx.doi.org/10.36744/pt.1193.
Full textAbstract:
Przedmiotem rozważań podjętych w artykule są wybrane wątki z korespondencji Eugenia Barby i Jensa Bjørneboego w latach 1962–1964. Twórców łączyły wówczas plany ożywienia norweskiego życia teatralnego poprzez stworzenie fachowego czasopisma oraz eksperymentalnego teatru. Jednym z najważniejszych impulsów były dla nich w tym czasie polskie doświadczenia Barby oraz jego refleksja nad historią i teraźniejszością polskiego teatru podsumowana w eseju opublikowanym w czasopiśmie „Vinduet” w 1963 roku, który prezentujemy w tym zeszycie „Pamiętnika Teatralnego”.
19
Ronge, Gerard. "Przedstawiać dalej. O Realizmie bez granic Rogera Garaudy’ego." Forum Poetyki, no. 15-16 (July 25, 2019): 94–109. http://dx.doi.org/10.14746/fp.2019.15-16.26840.
Full textAbstract:
Artykuł prezentuje, w dużej mierze dzisiaj zapomnianą, koncepcję realizmu autorstwa francuskiego filozofa marksistowskiego Rogera Garaudy’ego, zawartą w jego książce Realizm bez granic. W pierwszej części odtworzono kontekst, w jakim funkcjonował polski przekład eseju, który ukazał się w 1967 roku. Tezy francuskiego myśliciela zestawione zostają z innymi głosami w toczącej się wówczas w Polsce z dużą intensywnością dyskusji o realizmie. Przywołano m.in. postulaty Juliana Kornhausera i Adama Zagajewskiego z ich książki Świat nie przedstawiony oraz diagnozy Janusza Sławińskiego ze szkicu Rzut oka na ewolucję poezji polskiej w latach 1956–1980. W części drugiej zaproponowano kilka ujęć książki Garaudy’ego, które być może pozwolą uznawać Realizm bez granic za przydatny również w ramach dzisiejszej dyskusji teoretycznoliterackiej. Postawione zostaje pytanie o to, czy i w jaki sposób zaproponowane przez francuskiego myśliciela narzędzia mogą być przydatne do opisu współczesnych zjawisk literackich i jak poszczególne elementy jego koncepcji można wykorzystywać do formułowania nowych, już niekoniecznie marksistowskich koncepcji realizmu.
20
Kolasa-Nowak, Agnieszka. "Nauki społeczne w Polsce jako generator znaczeń." Kultura i Społeczeństwo 67, no. 2 (June 21, 2023): 205–16. http://dx.doi.org/10.35757/kis.2023.67.2.9.
Full textAbstract:
W eseju recenzyjnym książki pod redakcją Tomasza Zaryckiego Polskie nauki społeczne w kontekście relacji władzy i zależności międzynarodowych omawiam główne wątki tej pracy z perspektywy socjologii nauki. Studia poszczególnych dyscyplin społecznych zostały oparte na wspólnej perspektywie teoretycznej i jednej metodzie analizy, które wywodzą się z socjologii pól społecznych Pierre’a Bourdieu. Głównym problemem jest stopień autonomii polskich nauk społecznych od pełnionych w kraju ról publicznych oraz związane z tym szanse na zdobycie uznania w globalnym obiegu naukowym. Pokazuję jak historyczne analizy różnych etapów rozwoju polskich nauk społecznych dostarczają kontekstu do refleksji nad współczesną kondycją tych dyscyplin. Twierdzę, że książka jest ważnym głosem w dyskusji nad sytuacją i perspektywami polskich nauk społecznych, pokazując strukturalne uwarunkowania i specyfikę ich rozwoju.
21
Makal–Żmuda, Katarzyna. "Nieznany twórca słynnej polskiej pieśni – rzecz o Antonim Wincentym Rutkowskim." Південноукраїнські мистецькі студії, no. 1 (June 6, 2024): 72–79. http://dx.doi.org/10.24195/artstudies.2024-1.12.
Full textAbstract:
Tematyka niniejszego artykułu ukazuje obecny stan badań Autorki nad spuścizną kompozytorską Antoniego Wincentego Rutkowskiego, wybitnego polskiego kompozytora, pianisty i pedagoga, profesora Warszawskiego Instytutu Muzycznego, żyjącego w drugiej połowie XIX wieku. Na ich podstawie Autorka dowodzi o odnalezieniu wydanej we Lwowie pieśni, zatytułowanej „Modlitwa uciemiężonych”, skomponowanej przez Rutkowskiego do słów Kornela Ujejskiego, jako utworu tożsamego ze słynną pieśnią, powszechnie znaną pod nazwą „Z dawna Polski Tyś Królową”. Niniejsze odkrycie obala istniejący współcześnie pogląd o anonimowym autorstwie tego utworu, uznanego za jedną z najważniejszych polskich pieśni maryjnych i patriotycznych. Nadrzędnym celem niniejszej pracy jest udokumentowanie powyższego odkrycia, a także przekazanie istotnej wiedzy, dotyczącej życia i twórczości, a także dostępności dzieł kompozytora, który pomimo niepospolitego talentu, jest jednym z mniej znanych polskich twórców drugiej połowy XIX wieku. Źródłem zachowanych najcenniejszych informacji o Rutkowskim, które stały się przyczyną zainteresowania Autorki niniejszym tematem, jest przekaz pozostawiony przez wybitnego polskiego pianistę i kompozytora, a zarazem polityka i męża stanu – Ignacego Jana Paderewskiego. Esej Jego autorstwa, pochodzący z 1886 roku, zatytułowany „Wspomnienie pośmiertne” rzuca jasne światło na osobowość i sylwetkę twórczą Rutkowskiego, a także stanowi podwalinę charakterystyki dzieł, których Paderewski był wielokrotnym wykonawcą i słuchaczem. Niestety w wyniku przedwczesnej śmierci Rutkowskiego, a także ówczesnej trudnej sytuacji politycznej Polski, będącej krajem pozbawionym suwerenności ze wszystkimi jej następstwami, dorobek twórczy artysty stopniowo ulegał zapomnieniu. Kompozycje, które szczęśliwie przetrwały kolejne zawieruchy wojenne, pozostawały w słabej jakości manuskryptach lub pierwszych, dziewiętnastowiecznych wydaniach i były rozproszone, w posiadaniu polskich i zagranicznych bibliotek. Z powodu utrudnionej dostępności, z czasem przestały być wykonywane. W wyniku prac badawczych podjętych przez Autorkę oraz współpracy redakcyjnej z wydawnictwem Eufonium, obecnie zostały wydane trzy publikacje, będące zbiorami utworów Rutkowskiego, zaś pozostałe są w przygotowaniu. Niebawem ukaże się także płyta zawierająca wszystkie dzieła fortepianowe i kameralne kompozytora, przygotowywana przez wydawnictwo Chopin University Press. Autorka żywi nadzieję, że przedstawione w niniejszym artykule efekty badań staną się asumptem popularyzacji i zainteresowania twórczością Antoniego Wincentego Rutkowskiego – spadkobiercy najwybitniejszych twórców polskiego romantyzmu.
22
Olejniczak, Józef. "Anarchie Gombrowicza. Gombrowicz na niewiele się przydał…" Rana. Literatura - Doświadczenie - Tożsamość, no. 1 (3) (May 11, 2021): 1–19. http://dx.doi.org/10.31261/rana.2021.3.08.
Full textAbstract:
Esej jest impresją krążącą wokół problematyki buntu i anarchii obecnej w dziele Witolda Gombrowicza od debiutu po ostatnie utwory. Problematyka związana jest z centralnymi w tej twórczości opozycjami dojrzałość – niedojrzałość i wyższość – niższość. W wywodzie autor nie pretenduje do rozstrzygania i stawiania arbitralnych tez, przyjmuje raczej pozycję związaną z gatunkiem eseju literackiego – wątpliwości i próby. To pozwala także na podjęcie próby odczytywania fragmentów utworów autora Ferdydurke przez pryzmat współczesności i hipotezę, iż „nauki” Gombrowicza nie zostaływ Polsce społecznie przepracowane, co zawdzięczać należy także politycznym i ideologicznym manipulacjom.
23
Sobiecki, Roman. "Być czy nie być w strefie euro?" Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie 42, no. 1 (March 29, 2017): 4–7. http://dx.doi.org/10.5604/01.3001.0010.0141.
Full textAbstract:
Tematem eseju są kontrowersje związane z możliwością zamiany przez Polskę złotego na euro. Przypominając historię powstania Unii Europejskiej, następnie strefy euro, autor omawia dylematy związane z ustalaniem poziomu kursu ewentualnej wymiany. Podkreśla przy tym, jakie ten kurs będzie miał znaczenie dla polskich przedsiębiorstw i ich przyszłą konkurencyjność.
24
Korczarowska, Natasza. "„Further from Poland, Closer to…?” (Polska) historia jako „work-in-progress”." Kwartalnik Filmowy, no. 104 (December 31, 2018): 123–33. http://dx.doi.org/10.36744/kf.1863.
Full textAbstract:
Tematem artykułu jest film Jill Godmilow Far From Poland analizowany w kontekście hybrydowej formy eseju filmowego. Film Godmilow został tu potraktowany jako case study dla refleksji nad funkcją materiału found footage i jego relacją do dyskursu historycznego. Michael Zryd w inspirującym artykule Found Footage Film as Discursive Metahistory pisze: Artysta wykorzystujący „found footage” poddaje krytycznemu badaniu historię stojącą za obrazem, dyskursywnie osadzoną w obrębie historii produkcji, cyrkulacji i konsumpcji. Esej Godmilow może służyć jako paradygmatyczny przykład tezy Zryda. Far From Poland odwołuje się do konkretnych „faktów historycznych”, jednak nie jest komentarzem do ruchu „Solidarności” we wczesnych latach 80., ale subiektywnym notatnikiem i autoportretem reżyserki.
25
Bruliński, Michał. "Wybrane polskie podręczniki do nauki gry na fortepianie z I poł. XIX w. a perspektywa społecznej historii muzyki." Muzyka 65, no. 4 (December 30, 2020): 40–68. http://dx.doi.org/10.36744/m.659.
Full textAbstract:
W niniejszym eseju autor podjął refleksję nad możliwością wykorzystania polskich podręczników i szkół do gry na fortepianie w badaniach nad społeczną historią instrumentu sensu stricto i sensu largo. W pierwszej części pracy dokonany został syntetyczny przeglądu skromnej literatury przedmiotu. Została również szkicowo scharakteryzowana rola fortepianu w kulturze polskiej dziewiętnastego stulecia. Następnie autor krótko opisał system kształcenia pianistycznego na ziemiach polskich w pierwszych dziesięcioleciach XIX wieku, który opierał się na trzech podstawowych filarach: edukacji instytucjonalnej, metrach oraz podręcznikach do gry na instrumencie. W kolejnej części artykułu przeprowadzona została interdyscyplinarna analiza wybranych polskich szkół gry na fortepianie z I poł. XIX wieku (Karol Kurpiński – Wykład systematyczny zasad muzyki na klawikord, 1818 r.; Ignacy Platon Kozłowski – Szkoła teoretyczna i praktyczna na fortepiano, 1832 r.; Jan Nowiński – Nowa szkoła na fortepian, 1839 r.; Józef Nowakowski – Szkoła na fortepian podług celniejszych autorów, 1840 r.; Ignacy Feliks Dobrzyński – Szkoła na fortepian poświęcona Rodakom, 1842). Autor skupił uwagę przede wszystkim na narracyjnych ustępach materiału źródłowego. Dokonanie powyższego zestawienia umożliwiło stworzenie modelowego schematu formy podręcznika do gry na fortepianie w badanym okresie. Uzyskane dane osadzone zostały w kontekście aktualnej wiedzy o fenomenie fortepianu, rekonstruowanej przede wszystkim na fundamencie źródeł prasowych, epistolograficznych, pamiętnikarskich i beletrystycznych. W ramach wniosków końcowych autor przedstawił kilka obserwacji związanych ze społecznym obrazem fortepianu na ziemiach polskich w pierwszej połowie XIX wieku oraz dynamiką jego zmian, a także z modelami edukacji muzycznej oraz zewnętrznymi i wewnętrznymi fluktuacjami ówczesnego polskiego świata pianistycznego.
26
Pawlak, Mikołaj. "Ograniczenia rozwoju socjologii krytycznej. Próba alternatywnego wyjaśnienia." Stan Rzeczy, no. 1(8) (April 1, 2015): 307–27. http://dx.doi.org/10.51196/srz.8.18.
Full textAbstract:
Do zrozumienia stanu socjologii krytycznej konieczna jest rekonstrukcja pola socjologicznego, w którym jest ona wytwarzana, oraz jej relacji z socjologią akademicką, praktyczną i publiczną. W artykule przedstawiona jest alternatywna wobec zaproponowanej przez T. Warczoka i T. Zaryckiego rekonstrukcja pola socjologicznego w Polsce, a ich wystąpienie interpretowane jest jako działanie strategicznych aktorów. Ograniczenia socjologii krytycznej upatrywane są w słabościach socjologii akademickiej, która – często korzystając z gatunku eseju – wiedzę o polskim społeczeństwie przedstawia w sposób silnie udramatyzowany.
27
Pawlak, Mikołaj. "Ograniczenia rozwoju socjologii krytycznej. Próba alternatywnego wyjaśnienia." Stan Rzeczy, no. 1(8) (April 1, 2015): 307–27. http://dx.doi.org/10.51196/srz.8.18.
Full textAbstract:
Do zrozumienia stanu socjologii krytycznej konieczna jest rekonstrukcja pola socjologicznego, w którym jest ona wytwarzana, oraz jej relacji z socjologią akademicką, praktyczną i publiczną. W artykule przedstawiona jest alternatywna wobec zaproponowanej przez T. Warczoka i T. Zaryckiego rekonstrukcja pola socjologicznego w Polsce, a ich wystąpienie interpretowane jest jako działanie strategicznych aktorów. Ograniczenia socjologii krytycznej upatrywane są w słabościach socjologii akademickiej, która – często korzystając z gatunku eseju – wiedzę o polskim społeczeństwie przedstawia w sposób silnie udramatyzowany.
28
Konczal, Agata A. "Odtwarzając las – odtwarzając państwo. Esej o zalesianiu." Porównania 31, no. 1 (September 30, 2022): 39–62. http://dx.doi.org/10.14746/por.2022.1.3.
Full textAbstract:
Artykuł dotyczy relacji państwo – las i tego, jak i kiedy państwo tworzy dyskursy na temat lasu, tak aby służyły jego bieżącym celom i aktualnej polityce. Jest to studium przypadku państwa polskiego i jego podejścia do praktyk odnawiania lasów (ang. forest restoration). Przyglądając się minionym działaniom od roku 1918, za pomocą których polskie państwo odtwarzało las, tekst śledzi praktyki dyskursywnej nacjonalizacji lasów. Łącząc perspektywę historyczną ze współczesnymi dyskusjami na temat odnowy ekosystemów leśnych w ramach Unii Europejskiej i globalnych agend, tekst proponuje refleksję na temat relacji władzy wpisanych i ucieleśnianych przez działania związane z zarządzaniem przyrodą. Tekst dotyka szerszej refleksji na temat zarządzania przyrodą i wpisanych w nie relacje władzy, a także analizuje to, jak „środowisko” i kwestie dotyczące środowiska skonstruowane zostały jako dziedziny wymagające regulacji i ochrony państwa. Artykuł, skupiając się na sadzeniu, a nie na wycinaniu lasów, opisuje zastosowanie narzędzi polityki zarządzania środowiskiem w celu utrzymania władzy nad dyskursywnymi i materialnymi działaniami w odniesieniu do krajobrazu przez państwa i/lub międzynarodowe agendy. Ramą spinającą refleksje tego eseju jest polityka ekologiczna połączona z historią i antropologią środowiskową.
29
Janik, Gaweł. "Okolice Zagłady. Karolina Koprowska: Postronni? Zagłada w relacjach chłopskich świadków. Kraków, Universitas, 2018, ss. 216." Narracje o Zagładzie, no. 5 (December 22, 2019): 390–403. http://dx.doi.org/10.31261/noz.2019.05.22.
Full textAbstract:
Artykuł recenzyjny jest omówieniem książki Karoliny Koprowskiej Postronni? Zagłada w relacjach chłopskich świadków. Autor, wychodząc od Hilbergowskiej triady sprawca – ofiara – świadek, analizuje zmiany w postrzeganiu kategorii bystanders zapoczątkowane wraz z premierą filmu Shoah Claude’a Lanzmanna oraz publikacją eseju Jana Błońskiego Biedni Polacy patrzą na getto i książki Sąsiedzi Jana Tomasza Grossa. W tekście zwrócono uwagę na rodzące się na początku XXI wieku zainteresowanie „obrzeżami Zagłady” oraz przywołano najnowsze stanowiska polskich badaczy, którzy postulują redefinicję kategorii świadka. Opisując monografię Koprowskiej, recenzent dokonuje jej podziału na dwie zasadnicze części – teoretyczną oraz analityczną. W pierwszej z nich autorka przywołuje różne koncepcje dotyczące kategorii postronnego, wprowadza w obszar badań nad polską wsią w czasach Zagłady oraz opisuje strategie działania postronnych, których prezentuje jako okolicznych, a więc nierozerwalnie związanych z topografią wsi. Druga, najważniejsza część pracy poświęcona jest kategorii (prze)milczenia. Koprowska wskazuje jej trzy rodzaje: opowieść tłumioną (przedstawioną na podstawie filmu Pawła Łozińskiego Miejsce urodzenia), strategię „widzenia, ale niedostrzegania” (analiza prac przesłanych w ramach konkursu „Opis mojej wsi”) oraz metaforyczność i baśniowość opisu (twórczość Tadeusza Nowaka). Uzupełnienie recenzji stanowi nawiązanie do reportażu Mordechaja Canina Przez ruiny i zgliszcza. Podróż po stu zgładzonych gminach żydowskich w Polsce opisującego postawy polskich chłopów wobec Holokaustu.
30
Janik, Gaweł. "Okolice Zagłady. Karolina Koprowska: Postronni? Zagłada w relacjach chłopskich świadków. Kraków, Universitas, 2018, ss. 216." Narracje o Zagładzie, no. 5 (December 22, 2019): 390–403. http://dx.doi.org/10.31261/noz.7999.
Full textAbstract:
Artykuł recenzyjny jest omówieniem książki Karoliny Koprowskiej Postronni? Zagłada w relacjach chłopskich świadków. Autor, wychodząc od Hilbergowskiej triady sprawca – ofiara – świadek, analizuje zmiany w postrzeganiu kategorii bystanders zapoczątkowane wraz z premierą filmu Shoah Claude’a Lanzmanna oraz publikacją eseju Jana Błońskiego Biedni Polacy patrzą na getto i książki Sąsiedzi Jana Tomasza Grossa. W tekście zwrócono uwagę na rodzące się na początku XXI wieku zainteresowanie „obrzeżami Zagłady” oraz przywołano najnowsze stanowiska polskich badaczy, którzy postulują redefinicję kategorii świadka. Opisując monografię Koprowskiej, recenzent dokonuje jej podziału na dwie zasadnicze części – teoretyczną oraz analityczną. W pierwszej z nich autorka przywołuje różne koncepcje dotyczące kategorii postronnego, wprowadza w obszar badań nad polską wsią w czasach Zagłady oraz opisuje strategie działania postronnych, których prezentuje jako okolicznych, a więc nierozerwalnie związanych z topografią wsi. Druga, najważniejsza część pracy poświęcona jest kategorii (prze)milczenia. Koprowska wskazuje jej trzy rodzaje: opowieść tłumioną (przedstawioną na podstawie filmu Pawła Łozińskiego Miejsce urodzenia), strategię „widzenia, ale niedostrzegania” (analiza prac przesłanych w ramach konkursu „Opis mojej wsi”) oraz metaforyczność i baśniowość opisu (twórczość Tadeusza Nowaka). Uzupełnienie recenzji stanowi nawiązanie do reportażu Mordechaja Canina Przez ruiny i zgliszcza. Podróż po stu zgładzonych gminach żydowskich w Polsce opisującego postawy polskich chłopów wobec Holokaustu.
31
Lewicki, Zbigniew. "FORMOWANIE AMERYKAŃSKIEGO KOLEGIUM ELEKTORÓW." Zeszyty Prawnicze 22, no. 3 (October 19, 2022): 37–78. http://dx.doi.org/10.21697/zp.2022.22.3.02.
Full textAbstract:
Artykuł omawia proces kształtowania się systemu wyboru amerykańskiej władzy wykonawczej podczas konwencji konstytucyjnej i przebieg debat dotyczących tej kwestii. W dalszej części przedstawia się przebieg wyborów prezydenckich w latach 1788/9, 1792, 1796 i 1800, a następnie debat dotyczących wprowadzenia niezbędnych zmian w Konstytucji, zakończonych uchwaleniem XII Noweli. Szczególną uwagę poświęcono procesowi powstawania instytucji Kolegium Elektorów oraz regułom wyborów nadzwyczajnych.
W artykule wykorzystano zarówno zapis przebiegu konwencji konstytucyjnej, jak i zapisy dyskusji toczonych w trakcie procesu ratyfikacyjnego, a także kolejnych debat toczonych w Kongresie. W analizie uwzględniono dotychczasowy dorobek interpretacyjny badaczy amerykańskich, natomiast poruszana tematyka nie stanowiła dotąd przedmiotu opracowań naukowców polskich. Ponadto podano też pierwsze polskie tłumaczenie zasadniczego dla omawianej problematyki eseju Federalisty nr 68.
32
Zwierzchowski, Piotr. "Kobieta, komunistka, filmowiec." Kwartalnik Filmowy, no. 91 (September 30, 2015): 208–15. http://dx.doi.org/10.36744/kf.2296.
Full textAbstract:
Monika Talarczyk-Gubała zrobiła kolejny krok w kierunku zapełnienia ciągle zbyt licznych białych plam w historii polskiego kina. Bohaterką swojej nowej książki Wanda Jakubowska. Od nowa (2015) uczyniła reżyserkę jednocześnie znaną i nieznaną, stale przypominaną i prawie całkowicie zapomnianą, której filmy są nieustannie oglądane, a zarazem pokrywają się kurzem, ponieważ nikt do nich nie sięga. Książka stanowi esej najwyższej próby. Podejmuje rzadko poruszany temat, proponuje jego oryginalne, autorskie ujęcie, zwłaszcza w perspektywie badań nad polskim kinem – jako przykład kina kobiet ze wszystkimi konsekwencjami tego określenia. Książka jest znakomicie, wręcz błyskotliwie napisana.
33
Kobylarek, Aleksander. "Edukacja w czasach zarazy. Przypadek uniwersytetu." Ogrody Nauk i Sztuk 10 (July 25, 2020): 7–13. http://dx.doi.org/10.15503/onis2020.7.13.
Full textAbstract:
Esej zbiera i systematyzuje uwagi na temat wpływu pandemii koronawirusa na pracę polskich uczelni. Autor korzystając z własnego doświadczenia, doniesień medialnych oraz pierwszych, mniej usystematyzowanych analiz naukowych, stara się zebrać najważniejsze skutki oraz przeanalizować różnego rodzaju słabości systemowe, które obnażyła pandemia. Tłem dla wyszczególnionych problemów w sferze kształcenia akademickiego autor uczynił problemy organizacyjne i wyzwania naukowe, jakie w tym czasie stanęły przed polskimi uczelniami. Artykuł zawiera propozycje zmian jak również wskazuje te obszary działalności uczelni, które wymagają szczególnej uwagi na przyszłość.
34
Rutkowska, Teresa. "Bolesławski wasz i nasz." Kwartalnik Filmowy, no. 109 (May 25, 2020): 200–205. http://dx.doi.org/10.36744/kf.276.
Full textAbstract:
Praca zbiorowa Ryszard Bolesławski. Jego twórczość i jego czasy – Richard Boleslavsky. His Work and His Times (2018) pod redakcją Barbary Osterloff została wydana przez warszawską Akademię Teatralną i jest pokłosiem międzynarodowej sesji poświęconej temu artyście. Każdy z tekstów został wydrukowany w dwóch wersjach językowych – polskiej i angielskiej. Obok tekstów autorów polskich (m.in. Barbara Osterloff, Marek Kulesza, Joanna Wojnicka, Patrycja Włodek, Maciej Wojtyszko) znajdziemy tam eseje badaczy amerykańskich (Tino Balio czy Sharon Marie Carnicke) bądź rosyjskich (Siergiej Czerkasski, Polina Stiepanowa, Nadieżda Szybajewa). Bolesławski (1889-1937) był reżyserem teatralnym i filmowym, aktorem i nauczycielem aktorstwa, a także autorem teorii gry aktorskiej, którą sformułował w zbiorze wykładów Aktorstwo. Sześć pierwszych lekcji. Zrobił karierę w Hollywood (zrealizował tam dwadzieścia filmów), jednak pozostaje niedoceniony w ojczyźnie. Tom ma przywrócić mu należne miejsce w rodzimej historii teatru i filmu. Prezentuje szeroką skalę jego aktywności artystycznej, unikając jednak tonu hagiograficznego. Na uwagę zasługują zwłaszcza teksty poświęcone jego teorii aktorstwa, która zyskała rangę międzynarodową i jest praktykowana do dziś.
35
Pasterski, Janusz. "Pozostać na Via Appia. Eseistyka Ignacego Wieniewskiego." Postscriptum Polonistyczne 32, no. 2 (November 8, 2023): 1–15. http://dx.doi.org/10.31261/ps_p.2023.32.07.
Full textAbstract:
Celem artykułu jest analiza twórczości eseistycznej Ignacego Wieniewskiego, tłumacza i historyka literatury, jednego z przedstawicieli XX-wiecznej polskiej emigracji niepodległościowej w Londynie. Rozważania osnute są wokół trzech zbiorów esejów: Powrót na Via Appia (1951), Antycznym szlakiem (1964) i Kalejdoskop wspomnień (1970). Autor skupił uwagę na głównych problemach podejmowanych przez Wieniewskiego: związku kultury polskiej z kulturą europejską, kluczowej roli greckiej i rzymskiej tradycji antycznej w kształtowaniu kultury europejskiej oraz przypominaniu antycznych źródeł kultury i pierwotnego znaczenia fundamentalnych idei świata śródziemnomorskiego. W tekście zostały wyeksponowane zasadnicze argumenty eseisty świadczące o trwałości tradycji antycznej nie tylko w odniesieniu do dorobku klasycznej filozofii, sztuki i literatury, lecz także w kontekście pryncypiów łacińsko-chrześcijańskiej kultury Zachodu uformowanej dzięki takim ideom, jak: umiłowanie człowieka, przywiązanie do wolności indywidualnej, społecznej i narodowej, równość wszystkich ludzi, humanitaryzm, patriotyzm, kult praworządności jako podstawy państwa czy troska o rozwój kultury. Przeprowadzona analiza przybliża współczesnemu gronu odbiorców mało znany dorobek eseistyczny Ignacego Wieniewskiego i wskazuje jego miejsce wśród polskich twórców eseju.
36
Wiśniewska-Rutkowska, Lucyna. "Spinoza w twórczości Jerzego Żuławskiego." Studia Żydowskie. Almanach 12 (December 31, 2022): 97–111. http://dx.doi.org/10.56583/sz.1719.
Full textAbstract:
Artykuł dotyczy interpretacji myśli XVII-wiecznego holenderskiego filozofa — Barucha Spinozy przez polskiego pisarza oraz filozofa (z przełomu XIX i XX wieku) — Jerzego Żuławskiego. Baruch Spinoza (1632–1677) był potomkiem portugalskich Żydów sefardyjskich, którzy w XV wieku, po czystkach religijnych, wyemigrowali do Amsterdamu. Kształtował swoje poglądy filozoficzne w polemice z Kartezjuszem, dążąc do przezwyciężenia kartezjańskiego dualizmu na rzecz monizmu (panteizmu). Znaczący wpływ na poglądy holenderskiego myśliciela miał stosunek do judaizmu, dążenie do przewartościowania religijnej tradycji żydowskiej. Mimo że należy do najwybitniejszych przedstawicieli kultury europejskiej, nie zyskał sławy za życia. Jego Traktat teologiczno-polityczny został wpisany na indeks ksiąg zakazanych, zaś większość dzieł, łącznie z najważniejszym, tj. Etyką, wydano po śmierci autora. Żył w cieniu Kartezjusza i Blaise’a Pascala, a po śmierci na wiele lat całkowicie o nim zapomniano. Odkryli go na nowo w XIX wieku Johann W. Goethe, Gottfried J. Herder, myśliciele zainteresowani spinozjańskim panteizmem, którzy świadomie zacierali granicę oddzielającą filozofię od literatury. Zainteresowanie B. Spinozą w Polsce nie było tak duże jak Kartezjuszem czy Immanuelem Kantem, lecz także w naszym kraju holenderski uczony miał swoich zwolenników. Należał do nich przede wszystkim Jerzy Żuławski( 1874–1915) — polski poeta, pisarz, dramaturg, filozof, ale też taternik i legionista. Dzisiejszemu czytelnikowi kojarzy się on przede wszystkim z Trylogią księżycową, zwłaszcza jej pierwszą częścią Na srebrnym globie. O innych pracach J. Żuławskiego zazwyczaj wie się niewiele, chociaż zarówno ich liczba, jak i jakość jest imponująca. Pisarz nie zamknął się w jednym gatunku, pozostawił po sobie kilka tomów poezji, dramaty, powieści, opowiadania, eseje. Będąc Polakiem pochodzenia żydowskiego, znał dobrze język hebrajski, o czym świadczy jego polski przekład Ksiąg niektórych z żydowskich pism Starego Zakonu wybranych (1905). Wysoko oceniane są J. Żuławskiego przekłady fragmentów Biblii. Aleksander Brückner twierdził, że to raczej „transkrypcje niż przekłady” i zaliczył je do najcenniejszych prac tego pisarza. Żuławski posiadał gruntowne, profesjonalne wykształcenie filozoficzne. Ukończył na Uniwersytecie w Bernie (1897) studia filozoficzne, broniąc doktorat dotyczący problemu przyczynowości u Spinozy (Das Problem der Kausalität bei Sponoza). Praca została wydana w całości po niemiecku, natomiast po polsku ukazała się jej spopularyzowana wersja Benedykt Spinoza — człowiek i dzieło (1899). Dwa lata później, w 1901 roku, opublikował w „Przeglądzie Filozoficznym” obszerne streszczenie tej pracy. Mając filozoficzne wykształcenie uniwersyteckie zdobyte na renomowanym, szwajcarskim uniwersytecie, dobrze znał poglądy czołowych myślicieli tamtego czasu: Artura Schopenhauera, Fryderka Nietzschego, Eduarda von Hartmanna, i w jakiejś mierze nimi się inspirował, lecz najważniejszą jego inspiracją był Benedykt Spinoza. W niniejszym artykule postaram się przedstawić poglądy holenderskiego uczonego, zwłaszcza jego panteizm, w ujęciu młodopolskiego pisarza w perspektywie jego doświadczeń i przemyśleń zawartych głównie w książce Benedykt Spinoza – człowiek i dzieło.
37
Początek, Michał. "Dark times, enlightened people. Doctors of the Polish kings from the Wettin dynasty: August II, August III and Frederick August III." Acta Medicorum Polonorum 12, no. 1 (June 1, 2022): 39–56. http://dx.doi.org/10.20883/amp.2022/1.
Full textAbstract:
Artykuł ma charakter przeglądowy, a zarazem posiada niektóre cechy eseju. Przedstawia kilkunastu lekarzy nadwornych polskich władców epoki saskiej: Fryderyka Augusta I (1670-1733), elektora saskiego w latach 1697-1733 (z przerwą od 1706 do 1709 r.) zasiadającego na tronie Rzeczypospolitej jako August II, Fryderyka Augusta II (1696-1763) panującego w Polsce w okresie 1733-1763 jako August III oraz księcia elektora Fryderyka Augusta III (1750-1827), który z woli Napoleona został królem Saksonii, a w latach 1807-1815 sprawującym władzę w Księstwie Warszawskim. Sześćdziesiąt lat panowania Wettynów w XVIII wieku uważane jest za ciemną kartę polskich dziejów i przyczynę utraty suwerenności poprzez rozbiory. Z drugiej strony, w tym czasie rozwijała się kultura, powstawały arcydzieła sztuki baroku. Celem artykułu jest wykazanie wysokiego poziomu biegłości zawodowej i wiedzy medycznej lekarzy królewskich.
38
Bogalecki, Piotr. "Możliwości partytury – możliwości poezji. Schäffer i Wirpsza." Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica 52, no. 1 (March 28, 2019): 99–116. http://dx.doi.org/10.18778/1505-9057.52.07.
Full textAbstract:
Artykuł stanowi próbę porównania eksperymentalnych działań artystycznych kompozytora Bogusława Schäffera i poety Witolda Wirpszy podejmowanych niezależnie od siebie w latach 60. XX wieku. W dorobku tego pierwszego zwrócono uwagę na rolę i sposoby wykorzystania słowa w jego graficznych partyturach; postanowiono tezę, że partyturę S·alto na saksofon altowy i solistyczną orkiestrę kameralną z 1963 roku postrzegać można jako pierwszy w Polsce przykład poezji konkretnej. W dorobku Wirpszy omówiono przede wszystkim nawiązujący do nowych form notacji muzycznej poemat Południe odnaleziony w archiwum poety w Książnicy Pomorskiej w Szczecinie oraz poświęcone notacji muzycznej fragmenty ważnego dla polskiej neoawangardy literackiej eseju Gra znaczeń. Idąc za intuicjami Gillo Dorflesa, działania obu twórców omówiono jako intermedialne z ducha próby odpowiedzi na powojenny „kryzys semiotyczny”, na różne sposoby eksplorowany przez artystów europejskiej neoawangardy.
39
Hudzik, Agnieszka. "Sergio Pitol, czyli o związkach między literaturą Europy Środkowej i Ameryki Łacińskiej." Teksty Drugie 4, no. 2020 (August 1, 2020): 350–66. http://dx.doi.org/10.18318/td.2020.4.19.
Full textAbstract:
Esej traktuje o meksykańskim pisarzu Sergio Pitolu (1933-2018), jego twórczości i związkach z Polską. Tekst składa się z czterech części i glossy. Pierwsza część przedstawia biografię pisarza i jego najważniejsze dzieła. Druga opowiada o jego pobytach w Warszawie w latach 60. i 70. Trzecia skupia się na jego kontaktach z polskimi pisarzami – z Jerzym Andrzejewskim i Witoldem Gombrowiczem, których powieści Pitol tłumaczył na hiszpański. Tekst relacjonuje korespondencję między Gombrowiczem a Pitolem, która znajduje się w archiwum literatury Beinecke Rare Book & Manuscript Library. Część czwarta to próba rekonstrukcji Pitolowskiej koncepcji pisarstwa. Glossa nakreśla aktualny stan badań nad twórczością Pitola.
40
Misztela, Piotr. "Ile Przybyszewskiego w Przybyszewskim? Kontrowersje wokół bułgarskich wydań utworów pisarza." Przekłady Literatur Słowiańskich 13 (July 26, 2023): 1–19. http://dx.doi.org/10.31261/pls.2023.13.05.
Full textAbstract:
Artykuł analizuje kontrowersje, jakie pojawiały się w Bułgarii wokół tamtejszych edycji utworów Stanisława Przybyszewskiego, ukazujących się na początku XX wieku. Pierwsza część tekstu bada sceptyczne głosy odnoszące się do działalności translatorskiej poświęconej dziełom polskiego modernisty, ze szczególnym uwzględnieniem trylogii powieściowej Homo sapiens (doczekała się ona aż trzech bułgarskich wydań!) oraz patriotycznego eseju Szlakiem duszy polskiej. Druga część artykułu skupia się na zagadkowej kwestii jednoaktowej sztuki pt. Wokół kwestii kobiecej. Wydana razem z dramatem Dla szczęścia w 1910 r., podpisana została jako „zbułgaryzowany przekład” utworu Przybyszewskiego, dokonany przez Aleksandra Simeonowa. Brak jednak wzmianki dotyczącej oryginału, na którym miałby się wzorować tłumacz, a dzieło w bardzo luźny sposób nawiązuje do twórczości Przybyszewskiego. Pozostaje zatem pytanie, czy podpisanie utworu jako zbułgaryzowanego przekładu miało omamić i przyciągnąć potencjalnego czytelnika, czy może też było przygotowaniem bardziej świadomego odbiorcy do gry konwencjami.
41
Pietryga, Kamil. "Tęskniąc za dawną Polską. RYSZARD LEGUTKO Esej o duszy polskiej Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków 2008, ss. 136." Dialogi Polityczne, no. 11 (January 1, 2009): 421. http://dx.doi.org/10.12775/dp.2009.025.
Full text
42
Maron, Marcin. "„Diabeł” Andrzeja Żuławskiego: historia, zło i romantyczna gnoza." Kwartalnik Filmowy, no. 96 (December 31, 2016): 137–55. http://dx.doi.org/10.36744/kf.2144.
Full textAbstract:
Autor omawia kontekst historyczny, filozoficzny i polityczny oraz artystyczną formę filmu Andrzeja Żuławskiego pt. Diabeł (1972, prem. 1988). Przywołuje także odniesienia do powieści-eseju historycznego autorstwa Żuławskiego pt. Moliwda (1979, wyd. 1994). Diabeł przypomina wyobrażenia na temat historii i zła metafizycznego znane z twórczości romantyków. Romantyczność Diabła oraz artystycznej metody Żuławskiego przejawia się w dwóch zasadniczych aspektach. Pierwszy z nich dotyczy wizji II rozbioru Rzeczypospolitej (1793). Drugi aspekt polega na sposobie ujęcia problematyki historycznej w formie filmowego fantazmatu. Żuławski posłużył się odniesieniami do gnozy oraz romantyczną poetyką grozy i frenezją. Diabeł stał się wyrazem buntu artystycznego i etycznego. Reżyser chciał swoim filmem stworzyć paralelę do czasów współczesnych. Obraz historii w Diable miał stać się przyczynkiem do refleksji na temat kondycji moralnej Polaków oraz wyrazem protestu w stosunku do wydarzeń polskiego Marca 1968 r. Ekspresyjna forma dzieła oraz kontekst historyczny i polityczny sprawiły, że dystrybucja filmu została wstrzymana przez cenzurę na szesnaście lat, a Żuławskiego zmuszono do wyjazdu z Polski.
43
Nowak, Mariusz. "Miejsce Henryka Lisickiego w środowisku krakowskich konserwatystów." Rocznik Filozoficzny Ignatianum 25, no. 1 (July 30, 2021): 99–114. http://dx.doi.org/10.35765/rfi.2019.2501.7.
Full textAbstract:
Celem artykułu jest prezentacja zachowawczych poglądów publicysty i historyka Henryka Lisickiego oraz roli, jaką odgrywał w ramach śro- dowiska krakowskich konserwatystów (stańczyków). Podstawą źródłową artykułu są monografie, broszury oraz rozprawy, eseje i felietony publi- kowane przez Lisickiego w „Przeglądzie Polskim”. W celu wskazania na ile myśl polityczna Lisickiego była oryginalna, a na ile powielała poglądy czołowych „stańczyków”, wykorzystano także publikacje: Waleriana Kalin- ki, Stanisława Tarnowskiego, Michała Bobrzyńskiego, Józefa Szujskiego i Stanisława Koźmiana. Opracowując zawarty w pracy temat, posiłkowa- no się publikacjami specjalistów z zakresu historii polskiej i zachodniej myśli konserwatywnej (Ryszarda R. Ludwikowskiego, Bohdana Szlachty, Jacka Bartyzela, Józefa Szackiego) oraz poglądów stańczyków (Michała Jaskólskiego, Wojciecha Dutki, Stanisława Filipowicza, Henryka Micha- laka). Badając powyższe zagadnienie, posłużono się metodą porównaw- czą, zestawiając podobieństwa i różnice poglądów Lisickiego oraz jego współpracowników ze środowiska stańczyków. Główną tezą sformułowaną w pracy jest wskazanie, iż mimo że Lisicki nie należał do grona liderów, to jego bliskie związki intelektualne ze Stanisławem Koźmianem wpłynęły przez niego na zyskanie wyróżniającej pozycji w gronie krakowskich kon- serwatystów. Analiza jego prac przyniosła potwierdzenie powyższego twierdzenia. Wykazała silne związki intelektualne między Lisickim i Koź- mianem. Niemniej stwierdzono także własne, oryginalne refleksje bohatera artykułu, koncentrujące się na zdefiniowaniu stosunku konserwatystów do XIX-wiecznych procesów demokratyzacyjnych (ewolucja zachodnich monarchii absolutnych w kierunku konstytucyjnym oraz poszerzanie praw wyborczych). Stąd też symptomatyczne zarówno dla Lisickiego, jak i jego środowiska było dowodzenie konieczności m.in. zbliżenia z umiarkowanymi liberałami (w celu zneutralizowania zagrożeń ze strony zrewoltowanych pod wpływem radykałów mas ludowych).
44
Przebinda, Grzegorz. "Trzy spotkania z Andriejem Siniawskim. Paryż – Genewa – Kraków (1987–1993)." Studia Pigoniana 4, no. 4 (December 2, 2021): 205–25. http://dx.doi.org/10.12775/sp.2021.011.
Full textAbstract:
Powyższy esej wspomnieniowo-literacki opowiada o moich trzech spotkaniach z Andriejem Siniawskim (1927–1997), znanym szeroko w swoim czasie pisarzem i krytykiem literackim, najpierw tworzącym oficjalnie w ZSRR pod własnym nazwiskiem, a następnie, od 1959, nielegalnie na Zachodzie pod pseudonimem „Abram Terc”. Od 1973 Siniawski-Terc przebywał nieodwołalnie na emigracji we Francji. W pierwszej części swego tekstu opowiadam o transgranicznych – zza komunistycznej „żelaznej kurtyny” na Zachód – kontaktach krakowskiej „podziemnej” „Arki” i odrębnie wielkiego polskiego rusycysty Andrzeja Drawicza (1932–1997) z rosyjskimi pisarzami na emigracji w Paryżu (przede wszystkim z Iriną Iłowajską-Alberti, Natalią Gorbaniewską, Władimirem Maksimowem i właśnie Andriejem Siniawskim). W tejże pierwszej części rekonstruuję z żywej jeszcze, na szczęście, pamięci własnej moje pierwsze spotkanie – w 1987 w Fontenay-aux-Roses pod Paryżem – z Andriejem Siniawskim i Marią Rozanową, jego żyjącą do dziś, żoną i współpracowniczką. W części drugiej eseju opowiadam o moim następnym spotkaniu z pisarzem w 1988 w Genewie, podczas międzynarodowej konferencji poświęconej Milenium Chrztu Rusi Kijowskiej. W części zaś trzeciej piszę o spotkaniu, które miało miejsce już w Krakowie w listopadzie 1993, dwa lata po upadku ZSRR. Owocem tego ostatniego spotkania stał się wywiad z Siniawskim i Rozanową dla „Tygodnika Powszechnego”, przygotowany prawie trzydzieści lat temu wespół z Andrzejem Romanowskim, a publikowany poniżej z moim współczesnym komentarzem.
45
Buryła, Sławomir. "W stronę afektu." Forum Poetyki, no. 30 (April 24, 2023): 190–95. http://dx.doi.org/10.14746/fp.2022.30.38035.
Full textAbstract:
Artykuł omawia monografię Marka Zaleskiego Intensywność i rzeczy pokrewne (Warszawa 2022). Recenzowana książka napisana jest stylem balansującym między dyskursem naukowym a wypowiedzią charakterystyczną dla poetyki eseju. Jej autor ciekawie analizuje w kilkunastu tekstach kategorię intensywności oraz pokrewne jej pojęcia pamięci zbiorowej, pamięci indywidualnej. Badacz, omawiając problemy najnowszej prozy polskiej, sięga po ustalenia najnowszej humanistyki.
46
Tatarowski, Konrad W. "Polski esej literacki. Antologia wstęp i opracowanie Jan Tomkowski." Studia Medioznawcze 4 (December 1, 2017): 179–81. http://dx.doi.org/10.33077/uw.24511617.ms.2017.71.361.
Full text
47
Dąbrowska, Dorota. "O pamięci w eseistyce dotyczącej polskości - między esencjalizmem a konstruktywizmem." Civitas. Studia z Filozofii Polityki 28 (June 21, 2021): 165–80. http://dx.doi.org/10.35757/civ.2021.28.01.
Full textAbstract:
Artykuł zawiera rozważania nad zróżnicowaniem tekstów eseistycznych dotyczących problematyki polskości, wynikającym z różnorodnej roli pamięci w poszczególnych koncepcjach narodowej tożsamości. Celem szkicu jest podjęcie refleksji nad relacją, w jaką wchodzą teksty, dające się określić jako tradycjonalistyczne oraz modernizacyjne, z orientacjami esencjalistycznymi i kontruktywistycznymi. Przedmiot analizy zawartej w tekście stanowią przede wszystkim dwie publikacje: Awangardowy konserwatyzm Pawła Rojka oraz Polska: wspólnota fantazmatyczna Agaty Bielik-Robson. Eseje te pozwalają się traktować jako reprezentatywne przykłady złożonych zależności ideowych występujących w obszarze refleksji nad polskością.
48
Budnik, Agnieszka. "Do źródeł, do gór. Protoekokrytyczne odczytania Waldenu Henry’ego Davida Thoreau i Na przełęczy Stanisława Ignacego Witkiewicza." Forum Poetyki, no. 24 (November 30, 2021): 162–79. http://dx.doi.org/10.14746/fp.2021.24.30237.
Full textAbstract:
Artykuł przedstawia komparatystyczne ujęcie obrazów przyrody w literaturze przełomu XIX i XX wieku na przykładzieWaldenu, czyli życia w lesie Henry’ego Davida Thoreau oraz Na przełęczy Stanisława Witkiewicza. Punktem wyjścia do rozważań o początkach literatury środowiskowo zorientowanej jest lektura eseju D.H. Thoreau. W założycielskim dla gatunku przyrodopisarstwa tekście Amerykanina upatruje się również korzeni współczesnych badań ekokrytycznych: łączących w sobie postawę aktywistyczną i rewizyjną wobec relacji człowieka i pozaludzkiej przyrody. Choć przyrodopisarstwo nie wykształciło swojej tradycji na gruncie polskiego literaturoznawstwa, lektura Na przełęczy Stanisława Witkiewicza aż nadto zdaje się odpowiadać typologii tekstów zorientowanych środowiskowo, wypracowanej na podstawie eseju H.D. Thoreau przez Lawrence’a Buella.
49
Kracik, Jan. "Święte obrazy wśród grzesznych Sarmatów. Ze studiów nad recepcją kultowego dziedzictwa." Nasza Przeszłość 76 (December 30, 1991): 141–92. http://dx.doi.org/10.52204/np.1991.76.141-192.
Full textAbstract:
Spontaniczny rozwój kultu obrazów w pobożności barokowej jest lepiej znany z jego przejawów, geografii i statystyk, niż z jakości postaw ludzkich. Esej dotyczy różnic, ale także wzajemnego przenikania się teologii oficjalnej i popularnej. Polskie synody odwoływały się do decyzji Tridentinum dotyczących kultu sakralnego, teolodzy i kaznodzieje (m.in. Jakub Wujek, Fabian Birkowski) bronili kultu obrazów przed kalwinistami. Podobnie jak w starożytności na Wschodzie, jak w późnym średniowieczu na Zachodzie, tak także w XVII i XVIII wieku o kultowym statusie obrazu decydowali nie intelektualiści i teoretycy, lecz masy wierzące i ich pasterze. Zajmując się kultem obrazu w Polsce, brano pod uwagę przede wszystkim typologię. Omówiono różne rodzaje cudów początkowych i późniejszych oraz przedstawiono proces rozpoznawania nadprzyrodzonych właściwości obrazu. Władze diecezjalne, które je weryfikowały, odegrały znaczącą rolę w rozprawieniu się z nowymi i szerzej rozpowszechnionymi kultami. Jeśli kult rzeczywiście trwał, władze kościelne ustępowały i – nie oceniając autentyczności cudów - zatwierdzały go. Brano pod uwagę oczekiwania duchowe, emocjonalne, a nawet terapeutyczne wierzących. Od tego zależały także możliwości dalszego oddziaływania duszpasterskiego, rozwoju i utrzymania danego sanktuarium. W okresie oświecenia katolickiego biskupi przypominali o konieczności wykorzystania ambon do bardziej stanowczego pouczania wiernych o właściwym rozumieniu kultu obrazów, a więc aby mogli odejść od postaw utylitarnych na rzecz naśladowania świętych i przejść do uwielbienia Boga.
50
Bałaban, Andrzej. "European Union law as a guarantee of freedom of self-government and business activity." Journal of Modern Science 52, no. 3 (October 31, 2023): 101–12. http://dx.doi.org/10.13166/jms/174579.
Full textAbstract:
Cel pracynie dotyczyMateriał i metodynie dotyczyWynikinie dotyczyWnioskiPrezentowany esej jest napisany w oparciu o studia Autora z różnych okresów rozwoju Wspólnot Europejskich. Jego cel to poszukiwanie podstawowych elementów rozwoju i stabilności państwa w warunkach globalizacji i członkostwa w Unii Europejskiej. Poszukując mechanizmów napędowych państwa wskazać trzeba przede wszystkim na wolną działalność gospodarczą oraz racjonalną gospodarkę samorządową (w wersji gminnej i regionalnej). To one właśnie są niedoceniane przez państwo, gdy zmierza do centralizacji zarządzania i ubezwłasnowolnienia samorządów w celu zwiększenia „siły państwa”, a w istocie władzy polityków, którzy niszczenie demokracji uznają za szybki „sukces.” Metoda analizy stosowana w tekście to konfrontacja tradycyjnej doktryny państwa na pograniczu autorytaryzmu stale obecnej w Polsce do roku 1989 z nową doktryną uwspólnotawiania państw. Najlepszą gwarancją która zapobiega starym i nowym zagrożeniom degeneracją funkcji państwowych jest obecnie prawo unijne z zestawem jego cech i środków egzekucji. Polska Konstytucja szeroko otwiera się na tę metodę wzmacniania państwa i prawa.