Academic literature on the topic 'Filozofia współczesna'
Create a spot-on reference in APA, MLA, Chicago, Harvard, and other styles
Consult the lists of relevant articles, books, theses, conference reports, and other scholarly sources on the topic 'Filozofia współczesna.'
Next to every source in the list of references, there is an 'Add to bibliography' button. Press on it, and we will generate automatically the bibliographic reference to the chosen work in the citation style you need: APA, MLA, Harvard, Chicago, Vancouver, etc.
You can also download the full text of the academic publication as pdf and read online its abstract whenever available in the metadata.
Journal articles on the topic "Filozofia współczesna"
1
Хоружий, Сергей. "Myśl prawosławna i filozofia współczesna." Elpis - Czasopismo Teologiczne Katedry Teologii Prawosławnej Uniwersytetu w Białymstoku 16 (2014): 137–42. http://dx.doi.org/10.15290/elpis.2014.16.16.
Full text
2
Stalmaszczyk, Piotr. "Podstawowe zagadnienia współczesnej filozofii języka, filozofii językoznawstwa oraz filozofii lingwistycznej." Linguistica Copernicana 18 (January 25, 2022): 137–61. http://dx.doi.org/10.12775/lincop.2021.007.
Full textAbstract:
Celem artykułu jest przedstawienie podstawowych zagadnień współczesnej filozofii języka (zwłaszcza w ujęciu analitycznym) oraz filozofii językoznawstwa i filozofii lingwistycznej, a także relacji między poszczególnymi dyscyplinami. Dla potrzeb niniejszej dyskusji językoznawstwo można określić jako systemowe badanie języka naturalnego, a filozofię języka jako systemowe badanie podstawowych pojęć związanych z naturą i właściwościami języka (zarówno języka naturalnego, jak i języków formalnych). Filozofia językoznawstwa, jako gałąź filozofii nauki, ma za swój przedmiot systemową refleksję nad teoriami językoznawczymi i metodami badań językoznawczych, natomiast filozofia lingwistyczna jest metodą lub techniką badania języka, również języka potocznego. W artykule dokonano również przeglądu zawartości wybranych encyklopedycznych i podręcznikowych pozycji poświęconych filozofii języka.
3
Rebes, Marcin. "Integracja i relacje międzykulturowe wczoraj i dzisiaj — filozofia migracji." Roczniki Kulturoznawcze 11, no. 1 (October 21, 2020): 41–66. http://dx.doi.org/10.18290/rkult.2020.11.1-3.
Full textAbstract:
W niniejszym artykule poruszony został problem integracji w kulturze europejskiej. Proces integracyjny stanowi ważny element każdej kultury. W kulturze europejskiej pojawił się on na samym początku, gdy kultura ta powstawała, i trwa przez cały czas jej rozwoju, choć przybiera różne formy w zależności od sytuacji społeczno-politycznej. Współczesna integracja nawiązuje do XVIII-wiecznego kształtowania się państw narodowych i konfrontacji z uniwersalnymi wartościami. Stosunek do innych kultur i tożsamość europejska odsyłają do takich wartości, jak wspólne dobro, wolność czy odpowiedzialność. Jak pokazuje filozofia XX-wieku, ważnym elementem stała się relacja między ja i innym, drugim. Wartości kształtują się między nami. Przez ten pryzmat możemy dostrzec problem migracji, której podstawą jest walka o prawa człowieka. Wokół tej walki powstaje tożsamość europejska. Relacje międzyludzkie ukazują znaczenie i sens migracji, która inspiruje Europę do pogłębionej integracji.
4
Demby, Łucja. "„Myślę, więc kino istnieje”. Związki filmu i filozofii według Juliette Cerf." Media - Kultura - Komunikacja Społeczna 4, no. 15 (January 4, 2021): 149–60. http://dx.doi.org/10.31648/mkks.6262.
Full textAbstract:
Celem autorki artykułu jest przedstawienie różnych aspektów relacji kino – filozofia w ujęciu teoretycznym Juliette Cerf, badaczki, której w polskich opracowaniach filmoznawczych nie poświęcono dotąd publikacji. Związek tych dwu dziedzin istniał już na początku historii kina, a problemem tym zajmował się między innymi Henri Bergson. Jego myśl filozoficzna wywarła wpływ także na współczesną teorię filmu (Gilles Deleuze). Autorka artykułu wyszczególnia i prezentuje kilka zagadnień, którymi zajmuje się Cerf. Wśród nich są następujące tematy: filozofowie mówią o kinie; kino opowiada o filozofach; kino tworzy swoją własną filozofię; kino uczy filozofii. Główną tezą artykułu jest stwierdzenie, że kino nie powinno odtwarzać istniejących filozofii, tylko tworzyć filozofię własną, korzystając ze specyficznie filmowych środków wyrazu. Autorka przedstawia także, rozpowszechnioną w piśmiennictwie zachodnim, ale mało znaną w Polsce, koncepcję kinofilozofii, w ramach której film jest traktowany jako środek pomocniczy w nauczaniu filozofii akademickiej.
5
Hołub, Grzegorz. "The Philosopher as the Therapist: A Lesson from the Past." Roczniki Filozoficzne 68, no. 1 (March 30, 2020): 33–48. http://dx.doi.org/10.18290/rf20681-2.
Full textAbstract:
Filozof jako terapeuta — lekcja z przeszłości
Artykuł dotyczy filozofa, który może pełnić funkcję terapeuty. W pierwszej części ukazane są tendencje do postaw terapeutycznych dostrzegane w środowisku filozofów współczesnych zaangażowanych w tzw. ulepszanie człowieka. Wykorzystując najnowsze osiągnięcia genetyki, inżynierii genetycznej i farmakologii, filozofowie ci oferują terapie ukierunkowane na „ulepszenie” ludzkiej kondycji. W drugiej części artykułu ukazane są wybrane idee dotyczące terapii filozoficznej w postaci, jaką praktykowali niektórzy filozofowie starożytni. Ich propozycje opierały się zasadniczo na kontakcie osobowym, rozmowie i radach o charakterze mądrościowym. W kolejnej części artykułu te dwa podejścia są skontrastowane i porównane. Stanowiska współczesne podkreślają wagę nowych, technicznych metod ingerencji w życie człowieka, ale są ślepe, jeśli chodzi o ujęcie istotnych celów i dóbr ludzkich. Pomimo wielu poważnych różnic kulturowych współczesna terapia może się wiele nauczyć od tej rozwijanej w starożytności. Jeśli istota ludzka ma być poddana terapii praktykowanej przez filozofa, konieczne jest wzięcie pod uwagę jej integralnego obrazu. Oznacza to, że tak jej wnętrze, również jej zewnętrzność powinny stać się przedmiotem ewentualnego oddziaływania terapeutycznego.
6
Wolski, Paweł. "Antyczna filozofia i poezja: zły glina, dobry glina." Forum Poetyki, no. 7 (March 6, 2017): 98–103. http://dx.doi.org/10.14746/fp.2017.7.26765.
Full textAbstract:
Autor omawia książkę Ancient philosophical poetics Malcolma Heatha, który stara się w niej przybliżyć czytelnikom zarówno akademickim, jak i spoza specjalistycznego kręgu poglądy filozofów na poezję. Czyniąc zastrzeżenie, że nie jest to rozprawa o tym, jak wyglądała teoria literatury w czasach starożytnej Grecji, ale o tym, jak filozofia spoglądała na poezję, Heath ukazuje poglądy filozofów na prawdę i dobro w poezji. Jakkolwiek najczęściej jest to pogląd o niższości poezji wobec filozofii (angielski badacz skupia się na filozofii Platona i platoników, choć także Arystotelesa), to autor Ancient philosophical poetics udowadnia ostatecznie, że np. słynne platońskie wezwanie do wygnania poetów z państwa jest w istocie wezwaniem do wnikliwego ich czytania. Autor omówienia jego książki ukazuje w związku z tym wywód Heatha jako przykład bardzo współczesnej, a jednocześnie nieanachronizującej postawy wobec antycznej filozofii i poetyki.
7
Schmitter, Amy M. "Cartesian Social Epistemology? Contemporary Social Epistemology and Early Modern Philosophy." Roczniki Filozoficzne 68, no. 2 (June 30, 2020): 155–78. http://dx.doi.org/10.18290/rf20682-8.
Full textAbstract:
Kartezjańska epistemologia społeczna? Współczesna epistemologia społeczna a wczesna filozofia nowożytna
Wielu współczesnych epistemologów społecznych uważa, że tocząc batalię z indywidualistycznym podejściem do wiedzy, walczy tym samym z podejściem do wiedzy opisanym przez Kartezjusza. Choć wypada się zgodzić, że Kartezjusz przedstawia indywidualistyczny obraz wiedzy naukowej, niemniej trzeba dodać, że wskazuje on na istotne praktyczne funkcje odnoszenia się do świadectw i przekonań innych osób. Jednakże zrozumienie racji Kartezjusza za zaangażowaniem się w indywidualizm pozwala nam na identyfikację kluczowych wyzwań, z jakimi spotka się epistemologia społeczna, m.in., że poleganie na świadectwach innych może propagować uprzedzenia oraz hamować autentyczne zrozumienie. Implikacje zawarte u Kartezjusza zostały opracowywane i rozwinięte przez niektórych z jego bezpośrednich spadkobierców. W prezentowanym tekście zostanie przedstawione, jak np. François Poulain de la Barre oraz w pewnym skrócie przez Mary Astell analizują uwarunkowania społeczne kształtujące podmiot epistemiczny rozumiany w duchu Kartezjusza.
8
Piekarski, Michał. "Jedna czy wiele normatywności?" Studia Philosophiae Christianae 54, no. 2 (March 29, 2019): 61. http://dx.doi.org/10.21697/2018.54.2.11.
Full textAbstract:
Celem niniejszych rozważań jest zarysowanie nowego podejścia w analizowaniu, czym jest normatywność. Po pierwsze (§1–2) wskazuję na miejsce problemu normatywności we współczesnej filozofii, koncentrując się sporze pomiędzy naturalizmem i antynaturalizmem. Następnie (§3) omawiam tzw. odgórną drogę w badaniu normatywności, którą przeciwstawiam inspirowanej przez współczesną filozofię nauki, drodze oddolnej (§4). W integracji podejścia odgórnego i oddolnego upatruję możliwość takiego badania zjawisk normatywnych, które nie będzie ich redukowało do jednego z rodzajów normatywności (np. moralności).
9
Aleksandrova, Yuliia. "Paradygmat naukowej edukacji: próba eksplikacji filozoficznych i pojęciowych założeń." Studia Warmińskie 58 (December 13, 2021): 205–18. http://dx.doi.org/10.31648/sw.7013.
Full textAbstract:
W artykule przedstawiono problematykę dotyczącą paradygmatu nauczania przedmiotów ścisłych, który rozszerza tradycyjne rozumienie celu edukacji jako doświadczenia ludzkości zdobytego w drodze niekończącego się postępu i rozwoju. Wskazano, że pragmatyczna filozofia J. Deweya, podobnie jak cała współczesna epistemologia, przyjmuje, że celem poznawczym procesów ustalania i utwierdzania znaczenia jest wartościowo-pragmatyczne skonfrontowanie zdobytej wiedzy. Z tego wynika, że w procesie badawczym mają miejsce określone stanowiska filozoficzne: subiektywizm jako indywidualne poszukiwanie nowatorskiego sposobu rozwiązania problemu oraz obiektywizm, odzwierciedlający depersonifikację procedur i metod eksperymentalnych, zaś konsensus w tym kontekście oznacza używanie sformalizowanego języka do publikowania wyników. Zgodnie z zasadami konstruktywizmu, sam proces edukacji należy traktować jako konstrukcję pewnego typu światopoglądu, oceny i zachowania. Uczenie się, zgodnie z paradygmatem nauczania przedmiotów ścisłych, jest konkretyzacją i interpretacją trwałych praktyk dyskursywnych społeczeństwa, a proces edukacyjny – interakcją w procesie wyznaczania zbiorowego sposobu definiowania i rozumienia zjawisk i procesów. W nauczaniu przedmiotów ścisłych postuluje się odrzucenie tradycyjnie utrwalonych praktyk akademickiego teoretyzowania oraz bezkrytycznego przyjęcia stanowiska autorytetu, gdyż zamiast tego następuje problematyzacja zasadniczego dyskursu.
10
Barth, Grzegorz. "Fenomen dzieciństwa w kontekście edukacyjnym. Myśląc z Walterem Kohanem." Roczniki Teologiczne 66, no. 11 (February 17, 2020): 111–22. http://dx.doi.org/10.18290/rt.2019.66.11-8.
Full textAbstract:
Artykuł ma na celu ukazanie, w jaki sposób nasze rozumienie dzieciństwa, myślenia i czasu determinuje nasze wartości, rozumienie i praktyki edukacyjne. W zasadniczej strukturze obejmuje on pięć dobrze znanych terminów: dzieciństwo, edukacja, filozofia, czas, myślenie, które domagają się ponownego przemyślenia, zarówno indywidualnie, jak i w ich wzajemnych powiązaniach. Każdy z tych terminów zostaje rozwinięty w toku refleksji. Aby osiągnąć to zamierzenie artykuł koncentruje się na pracach Waltera Kohana, którego wkład we współczesną filozofię edukacji jest ważny i oryginalny. W kluczowych terminach w dziedzinie filozofii edukacji Kohan opisuje edukację jako dziecięcą (philosophy for children). Kohan rozwija swoje poglądy na temat edukacji w dialogu z wieloma filozofami i wychowawcami. Poprzez szereg pytań Kohan problematyzuje pedagogiczną, polityczną wartość umieszczania praktyki filozoficznej w dziedzinie edukacji obywatelskiej w kontekście dzieciństwa. W ten sposób tworzy on warunki dla edukacji odpowiedzialnej.
Dissertations / Theses on the topic "Filozofia współczesna"
1
Ruchała, Sławomira. "Współczesne filozoficzne spory o ugruntowanie praw człowieka." Doctoral thesis, Katowice : Uniwersytet Śląski, 2006. http://hdl.handle.net/20.500.12128/4982.
Full textAbstract:
W interdyscyplinarną debatę nad problem praw człowieka, która jeszcze do niedawna toczyła się przede wszystkim w środowiskach naukowych, coraz częściej włączają się media masowe, które wielokrotnie w sposób powierzchowny – niejednokrotnie zatracając granicę pomiędzy faktem a opinią, czy pomijając płaszczyzny i poziomy dyskusji – informują nas o złamaniu kolejnego prawa w stosunku do indywiduum X czy społeczności Y. Do burzliwe-go strumienia informacji o prawdziwym czy rzekomym łamaniu praw człowieka włącza się także w coraz bardziej istotny sposób Internet.
Prawa ludzkie stanowią także kryterium oceny politycznej oraz etycznej (m.in. pod-czas oceny współczesnych systemów politycznych), pozostają również ważną przesłanką w dyskusjach na temat miejsca religii w świecie, roli współczesnej kultury (szczególnie tej preferującej inny system wartości niż Zachodni), roli i zakresu kompetencji władzy, czy na temat samego człowieka.
2
Kurpanik, Szymon. "Kryzys tradycyjnej idei rozumu a współczesne ograniczenia teorii racjonalności : rozprawa doktorska." Doctoral thesis, Katowice : Uniwersytet Śląski, 2013. http://hdl.handle.net/20.500.12128/5481.
Full textAbstract:
Punktem wyjścia niniejszej pracy była teza postawiona przez Bertranda Saint-Sernina. Teza ta głosi, że wnikając dostatecznie głęboko w klimat intelektualny wielkiej filozoficznej debaty, jaką między innymi z udziałem Kanta zainicjowano ponad dwieście lat temu wokół rozumu, mamy faktyczną szansę odnaleźć w niej właściwy impuls do zapoczątkowania w naszych czasach podobnej dyskusji.
Jak zostało to podkreślone, autor Rozumu w XX wieku formułuje swą tezę w momencie, gdy racjonalność nie jest już centralnym tematem filozofii i trwa - zdaniem wielu myślicieli - w poważnym kryzysie. W świetle tego faktu
postanowiono rozpatrzyć wątpliwości podważające słuszność nadziei Saint- Sernina. Chodzi o wątpliwości podnoszące problem fundamentalnej różnicy warunków, w jakich filozofia rozumu znajdowała się w czasach Kanta czy Hegla i w jakich znajduje się obecnie. Analizowane wątpliwości rodziły kwestię, czy porównanie współczesnej sytuacji rozumu z tą, w jakiej rozum funkcjonował jeszcze dwa wieki temu, nie ujawnia pomiędzy nimi na tyle głębokich różnic, że zainicjowanie obecnie dyskusji nad rozumem w skali sprzed ponad dwustu lat
staje się aktualnie zadaniem niemożliwym dla filozofii. Mając na celu zbadanie powyższego problemu, podjęto wyżej próbę skonfrontowania z sobą dwu wyobrażeń rozumu: tego mianowicie, jakim filozofowie rozporządzali, z grubsza rzecz biorąc, do czasu Kanta i Hegla oraz tego, jaki filozofii przypada w udziale współcześnie - na przełomie XX i XXI wieku.
3
Chałupka, Krzysztof. "Wartości życia a problem wolności i odpowiedzialności w cywilizacji współczesnej." Doctoral thesis, Katowice : Uniwersytet Śląski, 2006. http://hdl.handle.net/20.500.12128/4959.
Full textAbstract:
Założeniem tej pracy jest przedstawienie dwóch nurtów argumentacji lub raczej preferencji w etyce oraz wyeksponowanie konsekwencji, jakie one niosą dla samego człowieka, wynikających z jego stosunku do wartości, które określone zostały mianem wartości życia. Pierwszym z nich jest nurt racjonalny, zgodny z tendencją cywilizacji współczesnej, odwołujący się do autorytetu rozumu, stanowiący jednocześnie filar cywilizacji utylitarnej obejmującej współczesne państwa demokratyczne. Drugi natomiast można umownie określić jako nurt emocjonalny, odwołujący się do uczucia jako sfery niejako powołanej do tego, by w ramach rozstrzygnięć moralnych utrzymywać przysługujące dla tego obszaru pierwszeństwo racji uczuć. Zadaniem moim będzie przedstawienie argumentów (na podstawie studiów dorobku filozoficznego wybranych przedstawicieli tej dyscypliny) podkreślających błąd współczesnej cywilizacji, polegający na próbie zastąpienia uczucia myśleniem lub co najmniej zepchnięcia sfery uczuć do roli absolutnie marginalnej.
4
Kamińska, Aleksandra. "Spory wokół feministycznej etyki troski we współczesnej filozofii amerykańskiej." Doctoral thesis, Katowice : Uniwersytet Śląski, 2008. http://hdl.handle.net/20.500.12128/5103.
Full textAbstract:
Etyka troski pozostawia jak się zdaje wiele do życzenia w zakresie spójności wewnętrznej i jednoznaczności zajmowanego stanowiska. Zasadniczo wydaje się opisem co najmniej dwóch stanowisk kryjących się pod jedną nazwą. Taka sytuacja prowadzi do opisanych w niniejszej pracy niejasności i sporów. Prawdopodobnie zbyt
ogólny sposób formułowania pojęć i tez pozostawia zbyt wiele dowolności interpretacyjnych. Jednakże dopóki nie zostanie jednoznacznie stwierdzony brak zróżnicowania w sposobach rozumowania moralnego między ludźmi, dorobek etyki troski zasługuje na naszą uwagę, a jej twierdzenia stanowią zachętę do przeprowadzania
dalszych analiz.
5
Tacik, Przemysław. "Edmond Jabès i żydowska filozofia nowoczesności." Praca doktorska, 2014. https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/55303.
Full textAbstract:
Praca ma dwa podstawowe cele. Po pierwsze, stanowi filozoficzne opracowanie myśli Edmonda Jabèsa, poety i myśliciela, którego dzieło było dotąd analizowane głównie z punktu widzenia literaturoznawstwa. Zadaniem pracy jest wykazanie, że z pism Jabèsa można wyinterpretować oryginalną i spójną filozoficzną koncepcję, w wielu miejscach antycypującą Derridiańską dekonstrukcję, ale stanowiącą własną odpowiedź poety na stan powojennej kultury i humanistyki. Filozofia Jabèsa eksploruje wątki wycofania Boga, nieobecności jako podstawy istnienia, pisania, urastającego do rangi modelu wszelkiego stworzenia. W pracy przedstawiono również mesjanistyczny aspekt Jabèsowskiego myślenia - a także związki między pisaniem a judaizmem, stale przewijające się w pismach poety. Wiele z kategorii, które Jabès stosował dość luźno, zostało w pracy precyzyjnie zinterpretowanych i poddanych procesowi abstrakcji; dzięki temu Jabès jawi się jako postać równorzędna innym myślicielom drugiej połowy dwudziestego wieku. Drugi cel tej pracy polegał na przemyśleniu powinowactwa myśli Jabèsa ze współczesną mu filozofią i szeroko pojętą humanistyką, szczególnie w zakresie reinterpretacji żydowskiego dziedzictwa. Punktem oparcia dla tych rozważań jest zaproponowana w pracy koncepcja żydowskiej filozofii nowoczesności, która stara się wyjaśnić mechanizm rekonstrukcji judaizmu w nowoczesnej, w szczególności dwudziestowiecznej filozofii.The dissertation has two main purposes. Firstly, it aims to provide a philosophical reconstruction of the philosophy of Edmond Jabès, the poet and thinker whose work has been hitherto interpreted mainly by literature researchers. The dissertation attempts to prove that Jabès' writings contain an original and coherent philosophy, in various respects anticipating Derrida's deconstruction, yet constituting a poet's distinct answer to post-war philosophy and broadly construed humanities. Jabès' philosophy develops ideas such as withdrawal of God, absence as the ground for being, as well as writing assuming the role of a universal model of creation. Moreover, the dissertation reconstructs the messianic aspect of Jabèsian thinking and explicates links between writing and Judaism, to which Jabès often refers. Manifold categories that Jabès used metaphorically were strictly interpreted and subjected to abstraction, so that his thinking could stand comparison to works of classic philosophers of the 20th century. The second purpose of the dissertation was to analyse affinities between Jabès' thinking and contemporary philosophy, with special regard to the reinterpretation of Jewish heritage. In order to cast light on them, a new term was coined: Jewish philosophy of modernity. Its purpose is to explain how Judaism has been reconstructed in modern, particularly 20th century philosophy.
6
Śliwa, Łukasz. "Sztuka i terroryzm." Praca doktorska, 2020. https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/152737.
Full textAbstract:
The contemporary art seems to transform violence into kind of a critical gesture that engages aesthetic relations. In this text, we will try to explore - based on the example of the key representative of contemporary British art: Damien Hirst - how contemporary art re-assimilates this debate by forcing the viewer to a radical experience in which the shock, sensation becomes the moment of a certain critical intelligence. Confrontation with the work of art thus opens the space of a "productive paradox" in which the sensation becomes intelligence. Contemporary artists, must confront with this paradox of contemporary art. At the same time, it is more and more clearly visible that the category of violence gained a privileged place in contemporary aesthetics. The aestheticization of violence carried out mainly by the media is thus a challenge to the autonomy of art and the function of the work of art itself. In the presented work, we try to reconstruct the representation of violence in the mainstream art. We decided to do this by analyzing the works of the British artist Damien Hirst, representative of the movement referred to as Young British Artists. The choice of Hirst is motivated not only by the fact that at least once he publicly drew attention to the visual nature of terrorism, but also because of the way in which Hirst has transformed violence into the basic modus operandi of his work; his theory as well as artistic praxis.
7
Jewuła, Artur. "Heidegger dialogicznie odczytany : myślenie bycia w perspektywie pytań filozofii dialogu." Praca doktorska, 2015. https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/45618.
Full text
8
Cielemęcka, Olga. "Między ludzkim a nieludzkim. Etyka Giorgia Agambena i jej antropologiczne podstawy." Doctoral thesis, 2015. https://depotuw.ceon.pl/handle/item/1006.
Full textAbstract:
Rozprawa ma na celu podjęcie pytania o to, jak zmienia się filozoficzny wizerunek pomiotu ludzkiego w obliczu zachwiania paradygmatu antropocentrycznego i kryzysu podmiotowości. Staram się dotrzeć do odpowiedzi poprzez namysł nad tytułowymi kategoriami tego, co „ludzkie” oraz tego, co „nieludzkie”. Kategorie te nie zostają potraktowane jako opozycyjne. Przeciwnie, badam, w jaki sposób krzyżują się one ze sobą, wzajemnie przenikają i układają w hybrydyczne konstelacje, pozwalając na wyłonienie się podmiotu usytuowanego w nieuchronnej bliskości i splątaniu z tym, co „nieludzkie” – z tym, co technologiczne, zwierzęce, naturalne, dyskursywne, wykluczone, z mechanizmami władzy, języka i ekonomii. Rozpoznawszy, w jaki sposób siły te przekraczają go, fundują, zmieniają i formują, podmiot taki poszukuje nowych sposobów bycia i orientowania się w świecie. Giorgio Agamben jest jednym z filozofów, którzy podejmują się zadania przemyślenia swoistej topografii, która wytyczana jest przez to, co „ludzkie” i to, co „nieludzkie”. Jego krytyka tradycyjnych formuł człowieczeństwa (opartych na takich kategoriach jak godność, rozumność, świętość życia ludzkiego czy mowa) oraz krytyczna rewizja, jakiej poddaje klasyczne pojęcia etyczne i polityczne, stanowią krok na drodze ku ontologii nowego podmiotu: podmiotu eksperymentalnego, ludzko-nieludzkiego, zwielokrotnionego i otwartego ku potencjalności. Rozprawa ma za główny cel zbadanie, jakiego rodzaju projekt etyczny wyrasta z takiego przeformułowania podmiotowości ludzkiej. Mając za przewodnika myśli Giorgia Agambena, pytam o to, jakiego rodzaju odpowiedzialność wobec innych, zarówno tych „ludzkich”, jak i „pozaludzkich”, ciąży na post-człowieku – na tym, który rozpoznaje swoją nieusuwalną obecność w świecie skomponowanym z innych bytów; jakie sposoby bycia razem, typy wspólnoty i formy współpracy staną się możliwe, jeśli porzucimy przekonanie o uprzywilejowanej pozycji człowieka w świecie, a w jego miejsce zobaczymy w człowieku to, co od początku relacyjne, wystawione na świat, ludzko-nieludzkie? Jakie „przestrzenie etyczności” staną się dostępne jeśli rozpoznamy mechanizmy wykluczenia obecne w odziedziczonych modelach podmiotowości ludzkiej i sposobach definiowania pojęcia „człowiek”?; jakie sposoby i formy życia, jaka polityka będą mogły się wówczas wyłonić? Stawiam tezę, że taka rekonceptualizacja podmiotu, w której nie sytuuje on się w pełni ani po stronie „ludzkiego”, ani też „nieludzkiego”, lecz raczej w pewnym obszarze pojawiającym się „pomiędzy” nimi, pozwala na wyłonienie się nowych propozycji etycznych i politycznych. Podważenie tradycji humanistycznej, która opiera się na odróżnieniu „ludzkiego” od „nieludzkiego”, daje szansę na zbudowanie nowych definicji człowieczeństwa i formuł współ-bycia z innymi, tym samym niosąc nadzieję na powstrzymanie logiki dominacji i podporządkowania (której podlegają ci, którzy określeni są mianem „nie-ludzi”) i wykluczenia (tych, którzy zostali uznani za „nie w pełni” ludzi).In my doctoral thesis, I pose a question about how philosophical models of the human subject shifted in the wake of the fall of the anthropocentric paradigm and the crisis of the subject. I intend to address this question by analyzing two categories: “the human” and “the nonhuman”. These categories are not treated as binary opposites. On the contrary, I analyze their intertwinement, interrelations, and the ways in which they form hybrid constellations. Their intersections allow for an emergence of the kind of subject that is always already situated in proximity with the “nonhuman” – i.e. the technological; animal; natural; discursive; excluded; and the mechanisms of power, language, and economy. Having recognized that the aforementioned factors constitute, form, and transform the human subject, the subject searches for new modes of being in the world and orienting themselves within it. Giorgio Agamben is one of the philosophers who has undertaken the task to re-think the topography which is mapped by the entanglements of “the human” and “the nonhuman”. His prominent critique of the dominant formulae of the human subject (which are grounded in categories such as dignity, rationality, sacredness of the human life, language, etc.) and a critical revision of the traditional ethical and political concepts pave the way for an ontology of the new subject: the experimental, human-nonhuman, multiplied subject which is open towards their potentiality. The dissertation’s main goal is to analyze the ethical projects that emerge from such a reformulation of the human subjectivity. With Giorgio Agamben’s philosophy to guide me, I explore the following questions: what kind of responsibility lies with the “post-humans” – the ones who recognize their irrevocable involvement in the world composed of other – human and nonhuman – beings? What ways of being-together, forms of community and collaboration will become possible if we abandon the privileged place we have granted the human, and instead see the human as relational, exposed to the world, and not “all too human”? What spheres of ethicality will become accessible if we uncover the mechanisms of exclusion inherent to the models of the human subject and definitions of the human that we inherited from the past? What praxes and forms of life, what kind of politics will then come into existence? I claim that such a conceptualization of the subject in which the subject is located “between the human and nonhuman”, without belonging fully to either of these realms, opens up a possibility of new ethical and political propositions. Challenging the humanist tradition, which is based on the human/nonhuman division, constitutes a chance to construct more inclusive formulae of humanity and coexistence with the others. In this, in particular, a new hope to stop the logics of domination and subjugation (of the non-humans) and exclusion (of those who are “not enough human”) can be placed.
9
Jagusiak, Agnieszka. "Kategoria ciała na pograniczu feminizmu, gender studies i teorii queer. Praktyki cielesne a kwestia płci kulturowej w koncepcjach wybranych myślicieli." Phd diss., 2016. http://hdl.handle.net/11089/18707.
Full textAbstract:
Najważniejsza teza rozprawy brzmi następująco: kategoria ciała i analizy dotyczące cielesności nie znalazły swojego miejsca w rozważaniach feministek I i II fali. Praca dotyczy przeanalizowania przyczyn tej paradoksalnej sytuacji. Obszerna część pracy została poświęcona opisaniu III fali, tego odłamu współczesnego feminizmu, który przywraca ciału znaczące miejsce w feministycznych dysputach, przede wszystkim tych dotyczących ustalenia „nowej wizji” kobiecości, w połączeniu z rozważaniami nad tym, kto współcześnie może być nazwany podmiotem. Szczegółowym badaniom zostają poddane teorie Butler (performatywne kształtowanie płci i tożsamości płciowej/seksualnej), Braidotti (podmiotowość nomadyczna) oraz Grosz (koncepcja podmiotowości ucieleśnionej). Wymienione kwestie zostają rozpatrywane na tle dyskusji, która ciągnie się w humanistyce od kilku dekad, która sprowadza się do pytania: natura czy kultura? Filozofki tworzące w ramach III fali raz na zawsze zmieniły nie tylko sposób myślenia o ciele i cielesności obecny we współczesnym dyskursie tożsamościowym, ale dały początek rozważaniom o płci kulturowej – głównym wyznaczniku tożsamościowym wedle gender studies a także pośrednio przyczyniły się do rozwoju badań nad wszelkimi nieheteronormatywnymi formami tożsamości płciowej/seksualnej, jakimi jest teoria queer. Analizy nad queerowym wykorzystywaniem kategorii ciała i cielesności w opisaniu tożsamości podmiotowej stanowią kolejną część badawczą rozprawy.
10
Pencuła, Mateusz. "Ateistyczna apologetyka religii we współczesnej filozofii polskiej." Doctoral thesis, 2017. https://depotuw.ceon.pl/handle/item/2268.
Full textAbstract:
The goal of my dissertation
is to dispel seemingly inevitable
contradiction within the
theory, according to
which one can look favorably upon religion, as in: treating religion
seriously, while remaining an at
heist (by that we understand a person, who doesn`t believe in
any religious dogmas). An analysis of the views of the subjects of this dissertation is an
attempt at understanding what is a philosophical stand that we have decided to call
Atheistic
Apology o
f Religion
, and to single it out as a full
-
fledged philosophical theory of religion.
In the first part of the dissertation we draw a historical background of
Atheistic
Apology of Religion
as expressed in the views of two philosophers: Benjamin Constant and
Arthur Schopenhauer. We also felt that it was necessary to mention two
other
authors:
Ludwig Feuerbach and Ludwik Gumplowicz, whose views directly influenced those of the
subjects of this dissertation. In the history of philosophy there are probably more
names that
could fall into the category of
Atheistic Apology of Religion
, but the analysis of their views
wouldn’t add more to our inquires. In this section we also discuss the basic concepts and ideas
of philosophy of religion that are necessary to under
stand the essence of
Atheistic Apology of
Religion
.
In the main section of the dissertation we present the profiles and views of five
prominent 20
th
-
century Polish philosophers: Henryk Elzenberg, Marian Przełęcki, Stanisław
Lem, Leszek Kołakowski and Bogu
sław Wolniewicz. The decision to focus solely on their
views was not accidental, as in the course of the 20
th
-
century and in the early 21
st
-
century they
were the ones that
created the Polish tradition of
Atheistic Apology of Religion
which has
become, in
my opinion, a showcase of the contemporary Polish philosophy of religion.
The
value of the views of the above
-
mentioned philosophers lies also within the fact that their
shared opinions on the essence of religion were formulated on the basis of various, mu
tually
incompatible,
metaphysical theories, that is:
naturalistic rationalism
(Lem, Przełęcki),
antinaturalistic rationalism
(Elzenberg, Wolniewicz) and
antinaturalistic irrationalism
(Kołakowski). All five philosophers, despite differences in their opinions on the nature of the
world, repeat independently and in various forms, Cons
tant’s
dictum
: “Humans are religious
because they are humans”. Alien to them is the mindset of
militant atheism,
as they do not
think that getting rid of religion from the world is fruitful or even possible.
Summing it up, all
the subjects of this disserta
tion have two opinions in common: assertion regarding
inalienability of religion, and conviction about certain social benefits that religion carries
2
(although religions can differ greatly in that respect). Taking all of the above points into
consideration,
the shared views of our five Polish philosophers regarding religion, seem to be
of high importance and are worth promoting.Niniejsza praca z zakresu filozofii religii ma na celu rozwianie nieusuwalnej – wydawałoby się – sprzeczności w obrębie stanowiska, wedle które go można być religii przychylnym i traktować ją poważnie, a jednocześnie pozostawać ateistą, to jest osobą niewierzącą w religijne dogmaty. Analiza poglądów bohaterów dysertacji stanowi próbę syntetycznego opracowania stanowiska ateistycznej apologetyki re ligii i wyróżnienia go jako pełnoprawnego poglądu na gruncie filozofii religii. W pierwszej części rozprawy przedstawione zostały historyczne podstawy ateistycznej apologetyki religii , zawarte w poglądach dwóch filozofów sprzed 200 lat – Benjamina Constant a i Artura Schopenhauera. Nie sposób było również nie wspomnieć o dwóch kolejnych autorach, których myśli wywarły piętno na poglądy polskich filozofów – Ludwika Feuerbacha i Ludwika Gumplowicza. Zapewne w historii filozofii dałoby się wskazać również inne nazwiska, które zaliczyć by można do tradycji ateistycznej apologetyki religii , jednakże dla naszych rozważań zdecydowaliśmy skupić się jedynie na tych filozofach, których idee w bezpośredni sposób oddziaływały na teorie bohaterów dysertacji. Prócz tego om ówione w tej części zostały podstawowe pojęcia i idee z zakresu filozofii religii, konieczne do zrozumienia istoty tytułowego stanowiska. W części zasadniczej zaprezentowane zostały sylwetki i poglądy pięciu wybitnych dwudziestowiecznych polskich filozofów – Henryka Elzenberga, Mariana Przełęckiego, Stanisława Lema, Leszka Kołakowskiego oraz Bogusława Wolniewicza. Decyzja o skupieniu się właśnie na poglądach tych konkretnych polskich autorów nie była przypadkowa i wynikała, w dużej mierze, z tego, że na prz estrzeni dwudziestego wieku, oraz w początkach wieku dwudziestego pierwszego, stworzyli oni tradycję ateistycznych apologetów , która stała się, w moim odczuciu, wizytówką współczesnej polskiej filozofii religii. O wadze wspomnianej piątki przesądza również to, że ich współdzielone poglądy na istotę religii sformułowane zostały na gruncie różnych opcji metafizycznych, często wzajemnie do siebie nieprzystających – to jest naturalizmu racjonalistycznego (Lem, Przełęcki), antynaturalizmu racjonalistycznego (Elz enberg, Wolniewicz) oraz antynaturalizmu irracjonalistycznego (Kołakowski). Wszystkich pięciu filozofów, pomimo dzielących ich różnic w zakresie zapatrywań na naturę świata, powtarza, w różnej formie, dictum Constanta: „Człowiek jest religijny, ponieważ je st człowiekiem”. Obcy jest im styl myślenia wojujących ateistów . W przeciwieństwie do tych ostatnich nie uważają oni jakoby pozbycie się religii ze świata 2 było czymś pożytecznym, a nawet możliwym. Wspólne bohaterom dysertacji nie jest jednak jedynie twierd zenie o niezbywalności religii, są oni wszyscy także przekonani o społecznych pożytkach, które niesie religia (jakkolwiek religie różnią się pod tym względem). To wszystko sprawia, że wspólne stanowisko bohaterów niniejszej pracy względem religii jest czym ś ważkim i wartym upowszechnienia.
Books on the topic "Filozofia współczesna"
1
Miś, Andrzej. Filozofia współczesna: Główne nurty. 4th ed. Warszawa: "Scholar", 2003.
Find full text
2
Błachnio, Jan Ryszard. Znak Agora: Współczesnej polskiej filozofii. Bydgoszcz: [Wydawn. Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego], 2006.
Find full text
3
Nowak, Witold M., and Przemysław Paczkowski. Wspólnota i wspólnotowość w filozofii dawnej i współczesnej. Rzeszów: Wydawn. Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2010.
Find full text
4
Andrzej, Łukasik. Atom: Od greckiej filozofii przyrody do nauki współczesnej. Lublin: Wydaw. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2000.
Find full text
5
Pluralizm aksjologiczny i jego implikacje we współczesnej filozofii religii. Katowice: Wydawn. Uniwersytetu Śląskiego, 2010.
Find full text
6
Nieszcze̜sny dar życia: Filozofia i etyka jakości życia w medycynie współczesnej. Wrocław: Wydawn. Uniwersytetu Wrocławskiego, 2009.
Find full text
7
Pietruska-Madej, Elżbieta. Odkrycie naukowe i inne zagadnienia współczesnej filozofii nauki: Pamięci Elżbiety Pietruskiej-Madej i Jana Żytkowa pod red. Władysława Krajewskiego. Warszawa: Semper, 2003.
Find full text
8
Leszczyński, Damian. Struktura poznawcza i obraz świata: Zagadnienie podmiotowych warunków poznania we współczesnej filozofii. Wrocław: Wydawn. Uniwersytetu Wrocławskiego, 2010.
Find full text
9
Dlaczego istnieje raczej coś niż nic?: Analiza problemu w kontekście dyskusji we współczesnej filozofii analitycznej. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL. Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2008.
Find full text
10
Mackiewicz, Witold. Filozofia współczesna w zarysie. Warsaw University Press, 2016. http://dx.doi.org/10.31338/uw.9788323526384.
Full textBook chapters on the topic "Filozofia współczesna"
1
SZUBKA, TADEUSZ. "WSPÓŁCZESNA FILOZOFIA NAUKI." In Metodologia nauk, 333–50. John Paul II Catholic University of Lublin, Faculty of Philosophy, 2019. http://dx.doi.org/10.2307/j.ctvxrpxck.17.
Full text
2
Lekka-Kowalik, Agnieszka. "O rozumieniu, jakie niesie filozofia." In Filozof wpatrzony w naturę i to co boskie: Księga Pamiątkowa z okazji Jubileuszu urodzin i pracy naukowej na KUL Księdza Profesora Andrzeja Maryniarczyka SDB, 657–79. Wydawnictwo Academicon, 2021. http://dx.doi.org/10.52097/acapress.9788395354953.657-679.
Full textAbstract:
Na tle współczesnej krytyki filozofii jako dyscypliny naukowej i kierunku nauczania argumentuję, że filozofia jest kulturowo wszechobecna, nieusuwalna i kluczowa dla życia społecznego i indywidualnego. Doskonali człowieka w jego człowieczeństwie i wyznacza ramy rozumienia rzeczywistości, w tym człowieka i jego działania. By to pokazać, odwołuję się do różnych obszarów (wiara, nauka, edukacja, życie jednostki, życie społeczne) i do różnych tradycji intelektualnych. Wydaje się panować zasadnicza zgoda co do wagi filozofii w kulturze. Wyznaczone filozofii role w społeczeństwie i kulturze narzucają warunki, jakie muszą spełniać odpowiedzi dawane na filozoficzne pytania: muszą być one prawdziwe, uzasadnione, ostateczne. Okazuje się wobec tego, że nie każdy kierunek filozoficzny może wypełnić przypisywane filozofii role. Twierdzę, że obiecującym paradygmatem, adekwatnym do poznawczych i społecznych oczekiwań, jest filozofia klasyczna rozwijana w Lubelskiej Szkole Filozoficznej. Natomiast wyjaśnieniem faktu, że mimo uznania wszechobecności i niezbywalności filozofii jest ona współcześnie krytykowana czy ignorowana, jest porzucenie przez filozofię jej oryginalnego powołania do odkrywania prawdy, a zarazem zredukowanie rozumu do rozumu instrumentalnego. Stąd w postmodernistycznej rzeczywistości pełnej postprawd pojawia się nowe zadanie dla filozofii klasycznej: obrona pełni rozumu oraz prawdy i jej miejsca w kulturze.
3
Sztobryn, Sławomir. "Wprowadzenie." In Pedagogika Filozoficzna. T. IV. Metamorfozy filozofii wychowania. Od antyku po współczesność. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2012. http://dx.doi.org/10.18778/7525-690-1.21.
Full textAbstract:
Autor "Wprowadzenia" informuje czytelnika o czym będzie ostatnia część tomu "Pedagogika Filozoficzna. T. IV. Metamorfozy filozofii wychowania. Od antyku po współczesność". W część III – zatytułowanej „Filozofia wychowania Bogdana Nawroczyńskiego” – znajdzie się zróżnicowane odczytania – od historiozoficznych po aksjologiczne,a także niezwykle inspirujące i aktualne odczytanie kategorii introcepcji oraz bardzo współczesną interpretację teorii kultury Nawroczyńskiego jako źródła mądrości i rozsądku w nauce oraz idei humanizacji pedagogiki.
4
Rojek, Marcin. "Wprowadzenie." In Pedagogika Filozoficzna. T. IV. Metamorfozy filozofii wychowania. Od antyku po współczesność. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2012. http://dx.doi.org/10.18778/7525-690-1.10.
Full textAbstract:
Jest to wprowadzenie do II części publikacji "Pedagogika Filozoficzna. T. IV. Metamorfozy filozofii wychowania. Od antyku po współczesność zatytułowanej" zatytułowanej "Współczesne konteksty filozofii wychowania", składają się na nią prace, które łączy to, że ich tematyka koncentruje się wokół wybranych, a zarazem niezwykle interesujących współczesnych problemów i zagadnień filozofii wychowania.
5
Maliszewski, Krzysztof. "Introcepcja w filozofii wychowania Bogdana Nawroczyńskiego – zarys potencjału kategorii." In Pedagogika Filozoficzna. T. IV. Metamorfozy filozofii wychowania. Od antyku po współczesność. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2012. http://dx.doi.org/10.18778/7525-690-1.24.
Full textAbstract:
W niniejszym tekście autor próbuje ilustracyjnie naszkicować kilka dróg interpretacji, aby pokazać, że introcepcja to nie termin muzealny, lecz domagająca się nowych wykładni, poszerzeń i pogłębień, współczesna nader ważka idea.
6
Krasnodębski, Mikołaj. "Współczesne inspiracje klasyczną paideią. Próba sformułowania realistycznej filozofii wychowania." In Pedagogika Filozoficzna. T. IV. Metamorfozy filozofii wychowania. Od antyku po współczesność. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2012. http://dx.doi.org/10.18778/7525-690-1.04.
Full textAbstract:
Czymś zrozumiałym jest, że teorie wychowania zależą od założeń (przedzałożeń) filozoficznych lub ideologicznych, które stanowią ich punkt wyjścia. Autor niniejszy tekst sytuuje w aspekcie klasycznej antropologii i epistemologii, podejmując zagadnienia, które jego zdaniem stanowią źródło inspiracji dla współczesnych ujęć wychowawczych. Są to: • problematyka spotkania i obecności na tle teorii poznania niewyraźnego; • problematyka humanizacji intelektu; • problematyka filozoficznej kontemplacji jako przestrzeni działania pedagogicznego.
7
Rojek, Marcin. "Uczenie się w przestrzeni życia w świetle filozofii racjowitalizmu. Ku pedagogicznej konceptualizacji życia." In Pedagogika Filozoficzna. T. IV. Metamorfozy filozofii wychowania. Od antyku po współczesność. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2012. http://dx.doi.org/10.18778/7525-690-1.18.
Full textAbstract:
Autor tekstu w swojej pracy zwraca uwagę, że mimo tego, iż życie i uczenie się są ze sobą nierozerwalnie związane, to literatura pedagogiczna mocno ukierunkowana jest na "uczenie się", zaś o życiu pedagodzy zdają się nie myśleć i się nim nie zajmują. W swojej całej historii pedagogika jak dotąd nie stworzyła terminologii, która pozwalałaby formalnie mówić o ludzkim życiu, a we współczesnej literaturze pedagogicznej brak jest nawet najogólniejszych konceptualizacji problematyki życia. Żaden ze współczesnych słowników pedagogicznych nie zawiera definicji „życia”. Dominuje rozumienie intuicyjne. Dlatego też autor stawia trzy hipotezy, które w swojej pracy omawia.
8
Michałowska, Danuta Anna. "Poglądy Tadeusza Kotarbińskiego – inspiracje dla współczesnej filozofii edukacji w społeczeństwie demokratycznym." In Wielogłos w myśli o wychowaniu. 100 lat polskiej pedagogiki filozoficznej. University of Warsaw Press, 2020. http://dx.doi.org/10.31338/uw.9788323542544.pp.176-194.
Full text
9
Shigemi, Inaga. "Wybrane zagadnienia współczesnej sztuki Dalekiego Wschodu z punktu widzenia filozofi i kegon." In W kręgu wartości kultury Japonii. W 140. rocznicę urodzin Nishidy Kitarō (1870-1945). Warsaw University Press, 2013. http://dx.doi.org/10.31338/uw.9788323514725.pp.283-317.
Full text
10
Targosz, Daria. "Metaforyczność ciała i sposoby obrazowania doświadczenia cielesnego." In Metafory ucieleśnione, 249–59. Wydawnictwo Academicon, 2021. http://dx.doi.org/10.52097/10.52097/acapress.9788362475810.249-259.
Full textAbstract:
Szkic podejmuje próbę problematyzacji ciała w oparciu o teorie Maurice’a Merleau-Ponty’ego i somatopoetyki Anny Łebkowskiej, a także z uwzględnieniem koncepcji choroby jako metafory Susan Sontag. Tekst zawiera omówienie teorii Merleau-Ponty’ego zawartych m.in. w Fenomenologii percepcji, a opierających się na założeniu podmiotowości ciała i jego niesprowadzalności do poziomu rzeczy. Ponadto szkic omawia przedstawione przez francuskiego filozofa argumenty mówiące o podmiotowości ciała. Natomiast z koncepcji somatopoetyki, która odnosi się do zasad i sposobów uobecnienia się kategorii cielesności, autorka tekstu czerpie narzędzia służące do analizy tekstów za pomocą metafory ciała oraz założenia o potrzebie rozpoznania czy uchwycenia kategorii cielesności, a zarazem o świadomości oporu, który stawia cielesność. Tekst nakreśla także rolę ciała i podejmuje próbę określenia statusu ciała we współczesnej refleksji humanistycznej. Autorka zwraca uwagę na konieczność uwzględnienia spojrzenia na ciało ludzkie, mającego na uwadze jego specyficznie podmiotowy charakter (w przeciwieństwie do przedmiotowego postrzegania ciała). Tekst podejmuje temat sposobów obrazowania doświadczenia cielesnego oraz omawia zagadnienie ciała jako metafory.