Journal articles on the topic 'Inżynieria społeczna'

Social engineering comprises two major models of politics: ethnopolitics and biopolitics. Biopolitics aims to create a society whose government does not treat the right to decide about death as the main tool of politics and is responsible for life development and management. The most important task of this government is no longer to receive certain benefits, but to control them and increase their efficiency. Ethnopolitics, in turn, aims to create an ethnically homogenous state, although such projects were sometimes more complicated in terms of the structure of a nation. This article aims to look at the main directions in the development of social engineering projects in Central Europe (Germany), East-Central Europe (Poland and Ukraine), as well as on the border between the latter and Southeastern Europe (Croatia).

Socjotechnika należy do najstarszych metod pozyskiwania informacji i nadal jest jedną z najczęściej wykorzystywanych technik przez środowiska przestępczości cyfrowej. Skuteczna ochrona użytkowników sieci musi koncentrować się przede wszystkim na samoświadomości zagrożenia i zdroworozsądkowym podejściu do umieszczania wrażliwych danych w cyberprzestrzeni. Wraz z rozwojem nowych usług cyfrowych powstaje szereg nowych zagrożeń, którym należy przeciwdziałać przede wszystkim poprzez wykorzystanie stosowanych zabezpieczeń elektronicznych, realizację kampanii społecznych i akcji wzmacniających świadomość obywateli, a także organizację kursów dla instytucji poszczególnych sektorów gospodarki.

<p>W artykule podkreślono wpływ informatyzacji edukacji na proces przygotowania zawodowego inżynierów-pedagogów o profilu komputerowym. Potwierdzono, że informatyzacja edukacji odgrywa obecnie rolę społeczno-kulturowego mechanizmu wpływu na kształtowanie się aktywnego, pełnego inicjatywy, mobilnego specjalisty w dziedzinie edukacji zawodowej. Ustalono, że wzrost i złożoność informacji społecznej, gospodarczej i zawodowej wymagają od inżyniera-pedagoga o profilu komputerowym umiejętności szybkiej i skutecznej adaptacji do nowych warunków na rynku pracy. Aktualizuje to społeczne zapotrzebowanie na celowe kształtowanie u przyszłych inżynierów-pedagogów o profilu komputerowym kompetencji informacyjno-komunikacyjnych, które zakładają osiągnięcie samodoskonalenia zawodowego, samookreślenia i samopozycjonowania.</p>

W czasach Królestwa Polskiego do wybuchu powstania listopadowego ważną rolę społeczną, polityczną, wychowawczą i narodową odgrywała armia. Była ona oczkiem w głowie władz państwowych, a także świadomej narodowo części społeczeństwa. Bycie oficerem dawało prestiż społeczny i umożliwiało karierę, również polityczną. Stąd też młodzieńcy wywodzący się z rodzin elity społecznej starali się zdobyć odpowiednie wykształcenie, aby zdobyć szlify oficerskie. Najlepszą uczelnią wojskową była wówczas Szkoła Aplikacyjna Artylerii i Inżynierii w Warszawie. Jej wykładowcami byli znakomici oficerowie, którzy w zdecydowanej większości mieli dużą wiedzę i doświadczenie wyniesione z ukończonych szkół i uczestnictwa w walkach napoleońskich. W chwili wybuchu powstania listopadowego stanęli oni przed decyzją złamania przysięgi złożonej carowi/królowi. Niemal wszyscy wykładowcy uczelni przystąpili do walki z Rosją w 1831 r. i wykonywali powierzone im obowiązki do końca powstania. Dwaj z nich zginęli w obronie suwerenności Królestwa Polskiego, inni pozostali po klęsce w kraju, składając przysięgę wierności carowi Mikołajowi I. Żaden z wykładowców Szkoły Aplikacyjnej nie udał się na emigrację. W okresie międzypowstaniowym podjęli różne obowiązki, najczęściej usuwając się z życia publicznego. Powstanie sprawiło, że stali się realistami politycznymi.

Przedmiotem artykułu jest koncepcja Pierre’a Legendre’a, współczesnego francuskiego filozofa i historyka prawa. Legendre, łącząc nawiązania do psychoanalizy Jacquesa Lacana z analizą historii prawa oraz współczesnej praktyki prawnej, uznaje prawo za zespół symboli, dzięki internalizacji których jednostka uzyskuje podmiotowość jako istota racjonalna i tożsamość jako członek społeczeństwa. Symbole te odzwierciedlają przede wszystkim fundamentalną ludzką kondycję: konstytutywną niemożliwość realizacji pragnienia i konieczność przeniesienia go na sferę języka. Prawo komunikuje w ten sposób znaczenie podstawowych wzorców kulturowych oraz autorytet instytucji społeczno-politycznych, samo zaś, dzięki zakorzenieniu w konkretnej kulturze, może oprzeć się na racjonalnej interpretacji. Według Legendre’a współczesność niszczy tę funkcję prawa, sprowadzając je do metody realizacji pragnień (paradygmat praw człowieka) lub odmiany inżynierii społecznej. Rezultatem jest zanik podmiotowości i więzi społecznej, zaś w dziedzinie prawa jego inflacja i infantylizacja. Ostatecznie społeczeństwo pogrąża się w „naturalności” – agresji i chaosie, maskowanych mitem „zarządzania”.

Głównym celem artykułu jest przypomnienie polskiej autorki, powieściopisarki, publicystki i krytyczki XIX wieku – Walerii Marrené-Morzkowskiej. Urodziła się ona w 1932 roku w Zbożennej jako jedyne dziecko Adeli z Krasińskich i Jana Malletskiego de Grandville, oficera napoleońskiego, polskiego i rosyjskiego generała, inżyniera. Przyjaciółka Elizy Orzeszkowej, czołowej pisarki ruchu pozytywistycznego, dziesięć lat starsza od niej, Morzkowska próbowała odgrywać analogiczną rolę w polskim życiu literackim i społecznym tamtych czasów. Doskonałym źródłem do poznania osobowości i pasji Morzkowskiej jest jej zachowana korespondencja. Listy przedstawiają ambitną osobę, która odczuwała ogromną potrzebę pisania. Pisarska aktywność Morzkowskiej wynikała z ciągle odczuwanych niedostatków finansowych, ale też z chęci faktycznego wpływania na opinię publiczną. Istotne wydaje się przy tym – wciąż niezaspokojone – dążenie do sukcesu literackiego. Czytelnik listów dowiaduje się także, jak trudno było kobiecie pogodzić rolę matki i żony z rolą działacza i pisarza zaangażowanego społecznie.

W niniejszym artykule poddano analizie ilościowej i jakościowej konstytucyjne odwołania do chrześcijaństwa. W ramach przeprowadzonego studium obowiązujących ustaw zasadniczych poszczególnych państw ustalono skalę odniesień do chrześcijaństwa oraz odniesienia te poddano systematyzacji i typologizacji. Tytułowymi odwołaniami do chrześcijaństwa objęto zarówno bezpośrednie wzmianki o chrześcijańskich zasadach, wartościach czy dziedzictwie, jak i odwołania implikatywne, tj. do Boga pojmowanego zgodnie z monoteistycznym trynitaryzmem oraz do poszczególnych chrześcijańskich denominacji, ich wyznawców i kościołów. Ze względu na historyczno-kulturowy, a nie tylko religijny wymiar chrześcijaństwa, odwołania do niego w konstytucjach co do zasady nie przeczą bezstronności światopoglądowej władz publicznych, nie prowadzą do konfesjonalizacji państwa, ani nie naruszają praw wyznawców innych religii i osób bezwyznaniowych. Egzageracją jest odbieranie odwołań tego typu przez niechrześcijan jako działań ich rzekomo społecznie alienujących i wykluczających. Od ustrojodawcy decydującego się na wyróżnienie chrześcijaństwa w konstytucji należy oczekiwać kierowania się wolą suwerena. Inkorporowanie do ustaw zasadniczych odniesień do chrześcijaństwa nie powinno jednak być narzędziem inżynierii społecznej o celach prozelickich.

Artykuł przedstawia destrukcyjny wpływ perspektywy genderowej na wychowanie dzieci i młodzieży. Zawarte w nim ogólne założenia gender wykazują proces przejścia z konceptualizacji teorii gender do współczesnej ideologizacji. Obecne działania genderowych „inżynierów społecznych” wymagają stanowczej odpowiedzi ze strony rodziców i wychowanków, w celu obrony prawidłowego rozwoju tożsamości młodych ludzi. Powyższe treści przedstawiają wielowątkowo zarysowane zadania dla rodziców i wychowanków, będących odpowiedzialnymi za przyszłość społeczeństwa. Szczególnie ważnym aspektem poruszonego tematu jest wybór dobra prawdziwego w wychowaniu. Następnie troska zarówno o dobro indywidualne, jak i wspólne. Obszernie omówiona więc została społeczna konieczność wychowania integralnego dzieci i młodzieży.

We współczesnych uwarunkowaniach społeczno-ekonomicznych przedsiębiorczość jednostki postrzega się jako podstawę do osiągania przez nią sukcesu osobistego i zawodowego. Tymczasem polski system edukacji wydaje się nie dostrzegać ważności szeroko pojętego kształcenia ekonomicznego (ku przedsiębiorczości). Brakuje go w programach kształcenia. Obowiązkowa edukacja w zakresie przedsiębiorczości odbywa się tylko na poziomie szkoły średniej (poziom 3 – ISCED 2011). Na poziomie wyższym zarezerwowana jest niemal wyłącznie dla studentów kierunków biznesowych (Studenci ostatniego roku, 2010). To władze instytucji edukacyjnych (uczelni) decydują (i szukają źródeł finansowania) o włączaniu do programów kształcenia kursów (zajęć) z zakresu przedsiębiorczości. Głównym celem artykułu jest przedstawienie doświadczeń Politechniki Gdańskiej w tworzeniu kompleksowego modelu wsparcia rozwoju wiedzy, umiejętności i zachowań przedsiębiorczych studentów – przyszłych inżynierów. Autorki przedstawiły również metody nauczania wykorzystywane w ramach przedmiotów z zakresu przedsiębiorczości dedykowanych studentom kierunków inżynierskich. Pogłębioną analizę zakresu merytorycznego, stosowanych metod nauczania i spodziewanych wyników (umiejętności nabywanych przez studentów) przeprowadzono dla trzech wybranych kursów przedsiębiorczości prowadzonych na różnych wydziałach uczelni.

Pod nazwą Fab Lab kryją się pracownie lub laboratoria oferujące dostęp do przestrzeni, narzędzi, urządzeń oraz materiałów osobom chcącym realizować własne pomysły, zaspakajać potrzeby i rozwijać pasje. Mieszkańcy miast mają często utrudniony dostęp do narzędzi i maszyn, a nawet miejsca. Dzięki specjalnemu wyposażeniu Fab Labów mogą tworzyć i naprawiać przedmioty, urządzenia lub doskonalić umiejętności twórcze bez uciążliwości i wysokich kosztów. Typowe Fab Laby wyposażone są w narzędzia stolarskie, elektryczne, często w drukarki 3D, elektronikę i komputery. W miejscach tych prowadzone są warsztaty przez osoby do tego przygotowane, co najważniejsze – korzystający z tych miejsc dzielą się ze sobą wiedzą i służą sobie pomocą. Fab Laby to nie tylko miejsca, ale też stowarzyszenia majsterkowiczów, modelarzy, architektów, artystów, inżynierów. Artykuł niniejszy powstał w celu przybliżenia idei tych miejsc, które zostanie dokonane przez ukazanie genezy tej aktywności przedsiębiorczości społecznej, inwentaryzację istniejących w Polsce przedsięwzięć tego typu, skatalogowanie ich możliwości oraz wyposażenia. Scharakteryzowana zostanie specyfika tej działalności, model biznesowy, oraz podjęta zostanie próba refleksji dotycząca rodzaju i stopnia wypełnienia przez te inicjatywy potrzeb lokalnych społeczności.

W filmach gatunku science fiction z II poł. XX i początku XXI w. zawartych zostało wiele wizji przyszłości, które były jednocześnie refleksją nad osiągnięciami i mankamentami współczesności. W latach 60. XX w. w dziełach kinematografii dominował optymizm i wiara w możliwość nigdy nie kończącego się postępu. Przewidywano zanik podziałów politycznych między blokami państw i wspólną eksplorację kosmosu. Scenografowie podejmowali współpracę z naukowcami, która przejawiała się w ukazywaniu kosmicznych konstrukcji dalece przewyższających realne możliwości techniczne. Poczynając od lat 70. XX w. w filmach zaczął narastać pesymizm i przekonanie, że przyszłość przyniesie przede wszystkim nasilenie negatywnych zjawisk teraźniejszości. Obawy przed przyszłością nasycone były wskazaniem na różne możliwe defekty i nierozwiązywalne sprzeczności między nimi. Kiedy zatem pewna część dystopijnych wizji obrazowała zagrożenie wzrostem przestępczości, to inna przedstawia przyszłość jako nasyconą mechanizmami kontroli państwowej i powszechnością inwigilacji. Pokazywane na ekranach lęki wzbudzał także przez rozrost wielkich korporacji, zwłaszcza zaś zyskiwanie przez nie wpływów politycznych czy też pozostawanie poza systemem demokracji. Twórcy filmów przedstawiali też swoje przypuszczenia związane z tworzeniem przez korporacje nowych rodzajów broni, których stosowanie przekraczało aktualne normy prawne. Szczególne zastrzeżenia dotyczyły badań nad bronią biologiczną i możliwością rozprzestrzenienia się śmiercionośnych wirusów. Trwogę wzbudził ponadto rozwój robotyki i badań nad sztuczną inteligencją, której skutkiem musiało być pojawienie się androidów i nieuchronnych napięć w ich relacjach z ludźmi. Osobnym problemem stały się dla filmowców hybrydy będące połączeniem ludzi i części elektronicznych. Podobnie zastanawiał scenarzystów i reżyserów rozwój inżynierii genetycznej, który prowadził do tworzenia zmutowanych osobników ludzkich. Pewna część filmowych dystopii rozważała możliwość upadku systemów demokratycznych i rozwoju w ich miejsce reżimów autorytarnych, często w oparciu o szerokie poparcie społeczne. W obrębie tej odmiany dystopii mieszczą się także filmy przestawiające konsekwencje współczesnego hedonizmu i konsumpcjonizmu. Problemem jest jednak, iż dzieła krytyczne wobec wymienionych zjawisk same bywały reklamami atrakcyjnych produktów.

W artykule przedstawiono krytyczną analizę zmieniającego się w czasie zakresu działania i statusu architekta, ze zwróceniem uwagi na obecną sytuację w Polsce. Witruwiański Architectus zakresem działania sięgał od planowania miast po budowanie zegarów; obowiązywała go cała wiedza inżynierska. Architektura traktowana była jako Matka Sztuk. Owocem syntezy sztuk był dziewiętnastowieczny Gesamtkunstwerk. Jeszcze Żórawski (1961) pisał o organicznej więzi architektury z innymi sztukami. Le Corbusier (1929) definiował architekturę jako grę brył w świetle. Dzisiaj ogarnięcie całości dyscypliny przez pojedynczą osobę jest niemożliwe. Zawód architekta zaczął się rozszczepiać i specjalizować. Z architektów wyrośli urbaniści, konstruktorzy, architekci krajobrazu, ekologowie, ostatnio nawet pośrednicy między interesariuszami (użytkownikami i zespołem projektowym) służący behawioralnej interwencji publicznej – wszyscy z architekturą powiązani. Do niezbędnego zakresu analizy doszły zagadnienia środowiskowe wszelkiego rodzaju (przyrodnicze, społeczne, zawodowe, prawne), ekologiczne i ekonomiczne. Samo projektowanie otrzymało komputerowe narzędzia koordynacyjne, modelujące, kreślarskie i prezentacyjne. Zarysowano proces zmian w okresie 2014-2018 w dotyczącym kształtowania przestrzeni polskim ustawodawstwie. Przedstawiono pozycję architekta w Polsce dzisiaj, który jako urbanista, został zdelegalizowany (2014), jako architekt istnieje w izbie samorządu, ale nie panuje nad innymi sztukami. W ustawie Kodeks Urbanistyczno-Budowlany (2017) nie wspomina się architekta. Praktyka budowania potwierdza zaniechanie synergicznego rozumienia zawodu, upadek twórczości i odpowiedzialności moralnej przedstawicieli nominalnie zawodu zaufania publicznego. Samo słowo „architektura” używane jest dziś przez dziennikarzy w skrajnie negatywnych określeniach dotyczących sytuacji politycznych czy gospodarczych, co wypacza istotę rozumienia pojęcia architektura. Przywrócenie niezbędnej synergetyczności działaniom w przestrzeni według autora wymaga prawnie umocowanej i skutecznie realizowanej partycypacji świadomych obywateli tworzących społeczeństwo obywatelskie jako partnera w dialogu niezbędnym dla uzyskania jakości.

Narzuconemu Polsce siłą przez obce mocarstwa nowemu ładowi politycznemu towarzyszyło prowadzone przez władze komunistyczne „zmiękczanie” społeczeństwa logicznymi argumentami, które miały wykazać zasadność wprowadzonych rozwiązań przebudowujących przedwojenne pojęcia związane z racją stanu, a więc nadrzędnością określonych interesów państwa nad innymi wartościami publicznymi i prywatnymi, w tym między innymi jego suwerennością, niezależnością i pozycją w stosunkach międzynarodowych. Wdrażany przez nie konsekwentnie, dostosowany do każdego wieku i poziomu intelektualnego przekaz, miał ukształtować nowego człowieka, będącego namacalną personifikacją przyszłych zwycięstw systemu. Odcięcie jednostek od obiektywnych źródeł informacji, a zatem podstawowych wartości intelektualnej egzystencji w przestrzeni publicznej, z jednoczesnym poddawaniem ich nieustającemu naciskowi nowości doktrynalnych, w tym choćby najbardziej nonsensownych twierdzeń, skutkować miało w dłuższej perspektywie zatraceniem przez nie poczucia prawdy i przyjęciem monopolistycznych, zmanipulowanych na ideologiczny użytek przekazów o rzeczywistości. Próbowały metodologicznie przeciwdziałać tej inżynierii społecznej władze RP na uchodźstwie oraz elity emigracyjnego dziennikarstwa, których wysiłki w tym zakresie zostały przybliżone w artykule. Przedmiotem porównawczej analizy naukowej były mechanizmy i instrumenty oddziaływania propagandy komunistycznej na polskie społeczeństwo oraz przyjęte przez polityczne elity środowisk wychodźczych metody przeciwdziałania tym niekorzystnym dla niej zjawiskom. Jej część stanowiła również konfrontacja dwóch przeciwstawnych sobie publikacji, autorstwa krajowego polityka – Adama Rapackiego oraz emigracyjnego publicysty – Józefa Kisielewskiego. W podsumowaniach autor zwrócił uwagę, że głównym problemem, z którym nie mogło uporać się przymusowe wychodźstwo, była postępująca i niepokonywalna ówcześnie ideologiczna izolacja Europy Środkowo-Wschodniej od rządzącej się według zasad demokracji zachodniej części kontynentu, a w ślad za tym – poważne ograniczenie możliwości wpływania na indoktrynacyjny przekaz ze strony bazującego na sowieckich doświadczeniach przeciwnika politycznego. W jego ocenie analiza zastosowanych w ubiegłym wieku mechanizmów propagandowego ubezwłasnowolniania społeczeństwa i wybranych środków przeciwdziałania temuż ograniczającemu podmiotowość suwerena zagrożeniu, pozwoli wyeliminować lub ograniczyć na przyszłość zapędy potencjalnych naśladowców minionych elit przywódczych.

W 1994 r. ukazały się Pawła Sudopłatowa "Wspomnienia niewygodnego świadka". „Prawdopodobnie od chwili opublikowania tajnego przemówienia Chruszczowa nikt bardziej nie rozszerzył naszej wiedzy o tym okresie” (Robert Conquest). Sudopłatow to człowiek o ogromnych kompetencjach w zakresie operacji specjalnych oraz szpiegostwa, po 1938 r. pozostający w stałym kontakcie z Ławrientijem Berią i Józefem Stalinem. W 2019 r. ukazały się w języku polskim "Tajemnice walizki generała Sierowa. Dzienniki pierwszego szefa KGB. 1939–1963". Są to prowadzone w zasadzie na bieżąco przez niemal ćwierć wieku pamiętniki szefa sowieckiej bezpieki, a później sowieckiego wywiadu wojskowego GRU. Sierow jako jedyny w Związku Radzieckim był szefem zarówno „cywilnego” Komitetu Bezpieczeństwa Państwowego, jak i wojskowego Głównego Zarządu Wywiadu (GRU). Iwan Aleksandrowicz Sierow czynnie uczestniczył w absolutnie wszystkich najważniejszych wydarzeniach lat 1939–1945/1947, i to na najwyższym szczeblu decyzyjnym, pozostając w stałym kontakcie najpierw ze Stalinem, a później z Chruszczowem. W ten sposób czytelnik otrzymał pamiętniki, względnie wspomnienia dwóch najwyżej stojących w hierarchii funkcjonariuszy sowieckich służb pecjalnych. „Żywoty równoległe”. Z istoty swoich funkcji i obowiązków oraz stawianych przed nimi zadań musieli brać aktywny udział m.in. w rozpoczęciu II wojny światowej. Ta zaś – jak wiadomo – rozpoczęła się paktem Ribbentrop–Mołotow i m.in. napaścią 17 września 1939 r. Związku Sowieckiego na Polskę. Żaden z nich ani Sierow, ani Sudopłatow, w zasadzie nie krył swoich zbrodni, a nawet nieraz wyrażał się cynicznie o własnych poczynaniach. Żaden niczego nie żałował. Wykonywali właściwą robotę dla dobra Związku Radzieckiego. Sudopłatow, dyktujący swoje wspomnienia po 1992 r., zauważył, że „los państw nadbałtyckich, który początkowo decydował się na Kremlu i w Berlinie, podobny był do losu państw wschodnioeuropejskich zadecydowanego w Jałcie. […] Pominięto milczeniem fakt, że [Stalin] podpisał również tajną transakcję o podziale Europy najpierw z Rooseveltem i Churchillem w Jałcie, a później w Poczdamie z Trumanem”. Ronald Reagan nazwał Związek Radziecki imperium Zła i to trafne określenie trzeba też odnieść do samych korzeni bolszewizmu, do gleby, na której się rodził. Bolszewizm był projektem inżynierii społecznej, którego istotą było Zło Absolutne. Funkcjonariusze totalitarnego – komunistycznego systemu byli zupełnie pozbawieni cech ludzkich. Zezwierzęcenie obejmowało całe armie funkcjonariuszy bezpieki i partii komunistycznej. Co w człowieku tkwi? – ale to jest pytanie dla psychiatry. Próbowała na nie odpowiedzieć psychoanaliza, także socjologia czy filozofia. Zbrodnia jest właściwa całemu systemowi komunistycznemu podczas całego jego istnienia.

<p>Druga połowa lat 50. XX w. w Polsce to czas zniesienia doktryny socrealizmu oraz znacznej decentralizacji planowania przestrzennego miast i osiedli. Widoczna w życiu politycznym odwilż jest również okresem, w którym po drugiej wojnie światowej powróciły mieszkaniowe ruchy spółdzielcze. Działo się to również w Lublinie. Powstanie Lubelskiej Spółdzielni Mieszkaniowej w 1957 r. było odpowiedzią na ówczesne potrzeby lokalowe, określone jednak ściśle w wielkim planie miasta ustalonym w 1957 r., a przyjętym w 1959 r.</p><p>Z dzisiejszej perspektywy możemy zauważyć, że śmiałe projekty urbanistyczne poszczególnych osiedli, jak i całej zrelizowanej dzielnicy, są zapisem kooperacji rozwoju technologii architektoniczno-budowlanych z próbami uchwycenia potrzeb ludzkich jakie może wypełnić architektura. Czy ten mariaż był udany? Czy humanistyczne postrzeganie projektowania zostało odzwierciedlone w późnomodernistycznych realizacjach dawnego obszaru lubelskich Rur oraz całym nowym projekcie miasta Lublina? Próba analizy związków między technologia urbanisty, czy architekta, a szeroko rozumianymi potrzebami człowiek, również w społeczno-psychologicznym wymiarze, zostanie podjęta w celu uzyskania odpowiedzi na pytanie, ile jest w tej modernistycznej architekturze inżynierii, a ile sztuki projektowania ludzkiego życia?</p><p> </p><strong><strong>Modern Spatial Planning as Exemplified by the Plan of General Development of Lublin in 1959 in the Context of Selected Cooperative Housing Estates</strong></strong><p>SUMMARY</p><p>The latter half of the nineteen-fifties in Poland was the time of the abolishment of the socialist doctrine and considerable decentralization of spatial planning of towns and housing estates. The noticeable thaw in political life was also the period in which cooperative housing movements were restored. This was also the case with Lublin. The establishment of the Lublin Housing Cooperative (LSM) in 1957 was an answer to the housing needs of the time, which were strictly defined in the grand plan for the town developed in 1957, and adopted in 1959.</p><p>From today’s perspective it could be observed that the bold urban development projects of individual housing estates as well as the whole LSM district are a record of the cooperation between the development of architectural-building technologies and the attempts to grasp human needs that can be fulfilled by architecture. As a result, the late modernist implementations in the former area of Lublin’s Rury district and in the new urban project of Lublin reflected the humanist perception of town design. They can be regarded as an example of successful combination of engineering and the art of planning the multidimensional space of human life.</p>

Pałac Koniecpolskich-Radziwiłłów (obecnie Prezydencki) należy do wyróżniających się skalą i prestiżem rezydencji Warszawy. Powstał w latach 1643-1646/1656 według projektu Contante Tencalli dla hetmana Stanisława Koniecpolskiego, wybitnego rycerza i znakomitego polityka. Następnie należał do książąt Lubomirskich, a 1674 r. zakupiony został przez księcia Michała Radziwiłła. W rękach tej rodziny pozostał do 1818 r. Od 1684 r. Radziwiłłowie prowadzili przebudowy i adaptacje zgodnie ze zmieniającymi się potrzebami użytkowymi i reprezentacyjnymi, angażując najwybitniejszych architektów pracujących w Warszawie. Wyjątkowo, jak na polskie warunki zachowane źródła w postaci inwentarzy pałacu z lat 1681, 1685, 1717, 1721, 1728, 1735 oraz rachunki i korespondencja pozwalają na odtworzenie dziejów przemian budowli, zakresu prac architektonicznych oraz roli uczestniczących w nich architektów. Materiały te posłużyły do rekonstrukcji zmieniających się układów funkcjonalnych wnętrz, które opracowane zostały w formie graficznej. Za podstawę posłużył plan Pianta del Palazzo di uarsauia [Varsavia] wykonany przez Giovaniego B. Gisleniego przed 1655 r., a znajdujący się obecnie w Castello Sforzesco w Mediolanie. Tencalla zaprojektował pałac z loggią od dziedzińca, tarasem z grotą od ogrodu oraz długą salą wewnątrz, po bokach której powstały paradne apartamenty. Wzorował na wczesnobarokowych willach i pałacach rzymskich z 2 poł. XVI i pocz. XVII w. – pałacu papieskim na Kwirynale i willi Borghese oraz willi Mondragone we Frascati. Ponieważ budowla miała pełnić nie tylko funkcje rekreacyjne ale również reprezentacyjne pałac otrzymał trzy kondygnacje – parter, piano nobile i mezzanino, i tym samym wpisywał się w tradycję rezydencji otwartej o francuskiej genezie. Z połączenia dwóch typów rezydencji włoskiej willi i francuskiego pałacu wynikł problem kształtu schodów. Tencalla, opierając się na schematach willowych zaprojektował schody ciasne i ciemne, nie spełniające w wystarczającym stopniu wymogów reprezentacji. Po śmierci Tencalli Gisleni przedstawił nowe projekty schodów, których jednak nie zrealizowano. Próby rozwiązania tego problemu pojawiały się przy kolejnych adaptacjach i remontach pałacu. Nową klatką schodową z duszą wybudowano dopiero w poł. XVIII w. dostawiając ją do budynku od północy. W latach 1689-1690 Giuseppe S. Bellotti wykonał remont pałacu dla Michała Radziwiłła i jego żony Katarzyny z Sobieskich. Odnowił schody na pierwsze piętro i wyremontował salę jadalną na parterze. W większym zakresie modernizację pałacu wykonali w latach 1693-1701 Augustyn W. Locci i Carlo Ceroni dla kolejnego właściciela Karola Radziwiłła oraz Anny z Sanguszków. Powstała wtedy wielka jadalnia na parterze. Ceroni jako budowniczy i inżynier wodny nadzorował także prace ogrodowe związane z urządzeniami wodnymi w grocie. By podnieść reprezentacyjność wnętrz pałacu ponownie podjęto ponownie próbę wybudowania nowych schodów. Projekty wykonali architekci Andrzej J. Jeziernicki (1701-1705) oraz laureat Akademii św. Łukasza Benedykt de Renard (1720-1721). One także nie zostały zrealizowane. W tym czasie Carlo A. Bay z dużych pokojów na parterze wyodrębnił kameralne apartamenty mieszkalne przeznaczone dla Michała Radziwiłła „Rybeńki”. W następnych latach 1727-1728 skoncentrowano się na podnoszeniu splendoru ogrodu. W tym celu, za pośrednictwem de Renarda sprowadzony został z Rzymu architekt Domenico Cioli, który odnowił grotę, urządzenia wodne i pawilony ogrodowe. Zrekonstruowany proces przemian jakich dokonali znakomici architekci w latach 1684-1735 ukazuje skomplikowaną materię jaką było użytkowanie pałacu wzniesionego w czasach Wazów, a funkcjonującego w epoce silnych tendencji do manifestowania reprezentacji, którego wyznacznikami były paradny dziedziniec, regularny ogród, i co najważniejsze paradna sekwencja wnętrz – sień, schody i Sala Wielka. Przykład pałacu Radziwiłłów-Koniecpolskich znakomicie ilustruje charakterystyczne w Warszawie zjawisko, gdy wczesnobarokowe wnętrza pałaców próbowano w XVIII w. unowocześnić by spełniały nowe wymogi reprezentacji. Problem polegał na tym, że z jednej strony respektowano nieomal ortodoksyjnie zasadę nienaruszalności starych murów magistralnych, z drugiej zaś próbowano westybulom, klatkom schodowym i Salom Wielkim nadać okazałą i skalę. Konfliktowość między potrzebami unowocześnienia a możliwościami technicznymi zmuszała architektów i decydentów do podejmowania decyzji prowadzących do nietypowych rozwiązań, które odbiegały od ogólnoeuropejskich schematów rozwoju architektury, ale odbijały specyficzne uwarunkowania mentalne zleceniodawców i społeczno-ekonomiczne mechanizmy w rozwoju pałacowej architektury XVII i XVIII w. w Warszawie.

<p>„Kalendarz Lubelski Na Rok Zwyczajny 1918” wymienił tylko trzech architektów zamieszkałych w Lublinie: Ksawerego Drozdowskiego, Henryka Paprockiego i Władysława Sienickiego. Każdy z nich legitymował się wieloletnim doświadczeniem zawodowym oraz bogatym dorobkiem architektonicznym. Sienicki miał jednak wówczas aż 81 lat i nie zajmował się już działalnością budowlaną. Podobnie było z Drozdowskim. Chociaż w niepodległej Polsce otworzył on własne biuro architektoniczne, to nic nie wiadomo o jego działalności. Paprocki - najmłodszy z wymienionych - od odzyskania niepodległości pracował w różnych urzędach państwowych, prowadząc jednocześnie własną praktykę architektoniczną. Wymienieni architekci nie byli jedynymi, którzy działali w Lublinie w pierwszych latach niepodległości. Pojawienie się innych związane było z powoływaniem do życia państwowych urzędów (wojewódzkich oraz miejskich) zajmujących się architekturą i budownictwem. Ważna była zwłaszcza istniejąca od<strong> </strong>1919 roku Okręgowa Dyrekcja Robót Publicznych (ODRP). Jej organizatorem i pierwszym dyrektorem był inżynier budownictwa Zygmunt Słomiński. Architekci znaleźli się w składach dwóch wydziałów ODRP: odbudowy oraz architektoniczno-budowlanym. Pierwszym z nich kierował inż. arch. Jerzy Siennicki. Kierownictwo wydziału architektoniczno-budowlanego objął inż. arch. Witold Minkiewicz. Spośród nich zwłaszcza Siennicki zaznaczył się w niepodległej Polsce ważnymi funkcjami (był między innymi pierwszym konserwatorem zabytków województwa lubelskiego), znaczącym dorobkiem architektonicznym, a także aktywnością na płaszczyźnie społeczno-kulturalnej. W 1923 roku współorganizował wystawę architektoniczną, pierwsze tego typu wydarzenie w dziejach Lublina. Uczestnicy tej wystawy stanowili trzon ówczesnego lubelskiego środowiska architektonicznego. Sześciu z nich (Karol Iwanicki, Ignacy Kędzierski, Bohdan Kelles-Krauze, Henryk Paprocki, Jerzy Siennicki i Zygmunt Słomiński) mieszkało i pracowało w Lublinie, pozostała piątka (Edward Kranz, Witold Minkiewicz, Kazimierz Prokulski, Jan Koszczyc-Witkiewicz i Kazimierz Zaremba) związana była swą działalnością z innymi miejscowościami województwa lubelskiego. W artykule wskazani są również inni architekci – ci, którzy choć nigdy w Lublinie na stałe nie mieszkali, to byli projektantami wzniesionych w nim budowli w okresie od 1918 do 1923 r. Pierwsze pięcioleciu niepodległości było czasem wyjątkowo trudnym. Kraj dopiero stwarzał zręby swej państwowości i się odbudowywał, zaś procesowi temu towarzyszyły zmagania ze skomplikowanymi problemami ekonomicznymi i społecznymi, a ponadto wojna z Rosją sowiecką. To, że w tym okresie architekci lubelscy zaznaczyli się jako autorzy budowli wyróżniających się dużą kubaturą i ciekawą formą architektoniczną należy uznać za fenomen. Do najważniejszych z tych realizacji można zaliczyć kościoły w Dzwoli i Puszczy Solskiej, puławskie gimnazjum im. Czartoryskich, szkołę w Bychawie, a w Lublinie „Bobolanum”, szkołę powszechną na Czwartku, łaźnię miejską na Bronowicach, domy mieszkalne dla urzędników państwowych przy ul. Spokojnej, a także Pocztę Główną. </p><p><strong>The Architects of the Interwar Lublin. A Contribution to the Description of Their Milieu in the First Five Years of Independence (1918-1923)</strong></p>SUMMARY<p>„Kalendarz Lubelski Na Rok Zwyczajny 1918” [Lublin Calendar for a Normal Year 1918] enumerates three architects who resided in Lublin: Ksawery Drozdowski, Henryk Paprocki, and Władysław Sienicki. These architects were not the only ones who were active in Lublin during the first years of independence. The advent of other architects was connected with the establishment state offices (provincial and urban) which dealt with architecture and construction works. The Okręgowa Dyrekcja Robót Publicznych [Regional Directorate of Public Works], established in 1919, is especially important. Its organizer and first director was Zygmunt Słomiński, civil engineer. Architects were employed in the reconstruction and architectural/construction departments of ODRP. The first one was managed by Jerzy Siennicki, MSc, Eng. Arch., and the second one by Witold Minkiewicz, MSc, Eng. Arch. Siennicki carried out important functions in independent Poland, he had vast architectural achievements and was active in the social-cultural sphere. In 1923 he co-organized an architectural exhibition – the first event of this type in Lublin’s history. The participants in the exhibition constituted the core of the then Lublin architectural milieu. Six of them (Karol Iwanicki, Ignacy Kędzierski, Bohdan Kelles-Krauze, Henryk Paprocki, Jerzy Siennicki, Zygmunt Słomiński) lived and worked in Lublin, the remaining five (Edward Kranz, Witold Minkiewicz, Kazimierz Prokulski, Jan Koszczyc-Witkiewicz, Kazimierz Zaremba) were connected with other towns in the Lublin province. The article also points to other architects who, although not permanently residing in Lublin, were designers of buildings in Lublin in 1918-1923. The first five-year period of independence was an extremely difficult time. The country was building the foundations of its statehood, and was rebuilding itself. This process was accompanied by struggles with complicated economic and social problems; moreover, the war with the Soviet Russia was fought in the meantime. The fact that in this period Lublin architects distinguished themselves as the authors of buildings of large capacity and interesting architectural form should be regarded as a phenomenon. Their most important constructions are: churches in Dzwola and the Solska Forest, the Czartoryski Gimnazjum (Junior High School) in Puławy, a school in Bychawa; and in Lublin – the “Bobolanum” primary school at Lublin’s Czwartek district, the urban bathhouse in Bronowice, dwelling houses for state clerks at Spokojna Street, and Poczta Główna [Main Post Office].</p>

The article discusses the subject of Roscoe Pound’s sociological jurisprudence with particular emphasis on the concept of social engineering, as well as the use of law as a tool through which the assumptions of this concept are implemented. The article also presents the key concepts of social engineering, specifically the theory of social interests, defined by R. Pound, and the theory of social development stages, which theories form the basis which enables the assumptions of social engineering to be implemented. The article also presents the sources of inspiration that R. Pound was guided by in the process of developing his theories. The concept of social engineering is compared to the theories of Leon Petrażycki, Alf Ross, and Karl Popper. The benefits and threats of social engineering are also indicated. The conclusions touch upon the subject of the topicality of R. Pound’s philosophy in the context of contemporary democracy and the potential threats to civil liberties that could flow from the implementation of the assumptions of R. Pound’s philosophy.

Artykuł stanowi głos w sprawie współczesnej kondycji uniwersytetu oraz wprowadzanej od 2018 reformy szkolnictwa wyższego (tzw. reformy 2.0). Narzucana przez reformę kultura zarządzania, nakierowana na „naukową produktywność” i bibliometrię, pozostaje w konflikcie z etosem uniwersytetu, na jaki składa się dążenie do prawdy i kultura otwartej dyskusji, konstytutywna dla wspólnoty uczących się i uczonych. Autor argumentuje, że przywiązanie do tych wartości jest nie tylko kwestią tradycji, ale szczególnym zadaniem uniwersytetu w ramach współczesnej sfery publicznej, targanej przez aksjologiczne konflikty i rozpadającej się na szereg cyfrowych „plemion”. Uniwersytet jako instytucja rozwinął się wraz z kulturą aksjologicznego pluralizmu i racjonalnego wątpienia, którą sam wspierał. Wartości tych nie da się jednak utrzymać, jeśli w ramach akademickiej doksy przyjmie się założenia radykalnego relatywizmu poznawczego. „Antyrelatywistyczne minimum poznawcze” (Steven Lukes) i założenie względnej przekładalności języków, są niezbędne, jeśli uniwersytet ma pełnić nadal społecznie istotną funkcję wspierania dyspozycji krytycznych i uczenia samodzielności myślowej.