Academic literature on the topic 'Katoliczki'

W artykule autor omawia problem nieuzasadnionego przejmowania przedwojennego dziedzictwa „Gazety Olsztyńskiej” przez powojennych redaktorów czasopisma o tym samym tytule. Założona w 1886 r. „Gazeta Olsztyńska” do wybuchu II wojny światowej w 1939 r. była pismem o silnie katolickim charakterze. W latach 1886-1939 zawsze prezentowała także zdecydowanie propolskie stanowisko. W komunistycznej natomiast Polsce „Gazeta Olsztyńska”, będąc czasopismem Wojewódzkiego Komitetu PZPR, często atakowała mniej lub bardziej bezpośrednio Kościół katolicki i dziedzictwo katolickie, a także zaprzeczała dziedzictwu narodu polskiego. Po 1989 r. „Gazetę Olsztyńską” również trudno uznać za zdecydowanie katolicki i propolski magazyn. Dlatego, według autora, historia „Gazety Olsztyńskiej”, założonej w 1886 r., zakończyła się w 1939 r. Jest to historia zamknięta, wyjątkowa i nie da się jej już dzisiaj kontynuować. Wszelkie więc próby powojennych redaktorów czasopisma o tym samym tytule, co gazeta przedwojenna, powoływania się na przedwojenną tradycję należy uznać za bezzasadne. Artykuł zawiera także dwa fragmenty tekstów, które ukazały się w „Gazecie Olsztyńskiej” w 1899 r. Stanowią one zobrazowanie mocno katolickiej i propolskiej linii, którą w tym czasie konsekwentnie przyjmowali redaktorzy tego czasopisma.

Artykuł został poświęcony patronkom wybranym przez młode katoliczki w związku z sakramentem bierzmowania, przywoływanym przez nie po kilku latach od podjęcia tej decyzji. Jego podstawą były przeprowadzone w formie zogniskowanych wywiadów grupowych rozmowy z uczennicami ostatnich klas szkół średnich. Pomimo ustaleń poczynionych przez Konferencję Episkopatu Polski dotyczących zachowania przez młodych ludzi przy sakramencie bierzmowania imienia z chrztu (jeśli tylko jest to imię świętego), większość rozmówczyń miała możliwość wyboru dowolnej patronki. Według zaprezentowanych narracji było to dla nich istotnym wydarzeniem, a ich decyzje w większości były starannie przemyślane. Prowadzone w tym zakresie poszukiwania najczęściej miały charakter samodzielny, rzadko związany zarówno z lekcjami religii, jak i katechezą parafialną. Patronki, na które przed kilkoma laty zdecydowały się rozmówczynie, często były przez nie prezentowane jako swoisty wzór moralny. Zachowania i postawy świętych lub błogosławionych były zazwyczaj pozytywnie odbierane przez dziewczęta stojące u progu dorosłości. W związku z tym warto poczynić refleksje dotyczące zarówno umożliwienia młodzieży autonomicznego, refleksyjnego wyboru patrona, z którym ze względu na określone czynniki, takie jak zainteresowania lub zawodowe plany, chcą się utożsamiać, jak i całego procesu zapoznawania ich z religijnymi wzorami osobowymi w kontekście katechezy parafialnej oraz szkolnej edukacji religijnej.

Kongregacja Nauki Wiary w liście Iuvenescit Ecclesia, skierowanym do biskupów katolickich w czerwcu 2016 r., zwróciła uwagę na to, że istnieją wątpliwości odnośnie do tego, czy części zrzeszeń, mających w swej nazwie określenie „katolicki”, faktycznie przysługuje prawo do tego, aby się tym słowem posługiwać. Kongregacja przypomniała też, że zasadniczym elementem zrzeszeń katolickich winien być cel działania polegający na odpowiedzialnym uczestniczeniu w misji Kościoła. W artykule, mając na uwadze powyższe, a także na podstawie analizy regulacji normatywnych obowiązujących w prawie wewnętrznym Kościoła katolickiego oraz w prawie polskim, ukazano, jakie są zasady używania w nazwach instytucji, stowarzyszeń, klubów itp. przymiotnika „katolicki”.

Artykuł jest próbą spojrzenia na relacje państwo – kościół katolicki poprzez pryzmat dyskursu „Gościa Niedzielnego”. Z uwagi na ich złożony charakter, w centrum zainteresowania znalazł się jeden, konfliktogenny obszar: edukacja publiczna, a dokładniej lekcje religii oraz edukacja seksualna. Wyniki przeprowadzonych badań sugerują, że na łamach „Gościa” oczekiwano, iż państwo spełni formułowane przez redakcję postulaty, z uwagi na fakt, że reprezentują one katolicką większość.

Autor analizuje radykalną zmianę zachodzącą obecnie w Kościele katolickim. Instytucja, która zwykle uchodzi za uosobienie konserwatyzmu i niezmienności w traktowaniu własnego nauczania, gwarantowanego dogmatem nieomylności papieża, deklaruje gotowość zmiany tego nauczania, jeśli zaistnieją ku temu racjonalne przyczyny. Mamy do czynienia z dynamicznym procesem, którego zakończenie jest trudne do przewidzenia. Już w chwili obecnej dają się jednak wyróżnić pewne tendencje, które można nazwać swoistymi odsłonami filozofii dialogu. Autor dowodzi, że nowa odsłona dialogu stała się faktem niezależnie od tego, czy Kościół katolicki jest w stanie ją przyjąć czy nie.

W artykule przedstawiono genezę, ewolucję i stan obecny katolickich szkół prawniczych w USA na tle zachodzących zmian społecznych i kulturowych. Od lat 60-70. minionego stulecia większość z nominalnie katolickich szkół prawniczych w Stanach Zjednoczonych praktycznie nie różni się od swoich świeckich odpowiedników. W ocenie Autora wyraźną katolicką tożsamość tych szkół należy kształtować, kierując się postanowieniami Konstytucji apostolskiej Jana Pawła II Ex Corde Ecclesiae. W pierwszej kolejności tożsamość ta powinna przejawiać się w działalności badawczo-dydaktycznej. Program nauczania studentów oraz twórczość naukowa wykładowców powinny uwzględniać bogatą katolicką tradycję filozoficzno-teologiczną. Katolickie szkoły prawnicze, nie tylko te w Stanach Zjednoczonych, są powołane do integralności religijnej tożsamości z pełnym profesjonalizmem, wiary z rozumem, respektowania katolickiej doktryny i moralności z działaniem ściśle naukowym i krytycznym ukierunkowanym na poszukiwanie i głoszenie obiektywnej prawdy, przekazywania wiedzy studentom z ich duchowo-intelektualną formacją.


 Lata 1978-1989 to w Kościele katolickim w Polsce faza dojrzała recepcji Soboru Watykańskiego II. Do najważniejszych zjawisk mających wpływ na jej przebieg należały: przemiany polskiej religijności w latach osiemdziesiątych XX w.; nowy model relacji państwo-Kościół katolicki; społeczny wymiar trzech pielgrzymek Papieża-Polaka do Ojczyzny (1979-1983-1987); zmiany personalne i pokoleniowe w Episkopacie Polski. Ważną rolę odgrywała działalność specjalistycznych Komisji Episkopatu Polski, które nadawały całemu procesowi właściwe tempo i wyznaczały główne kierunki zmian. Aplikacja nauczania soborowego w teologii polskiej zaznaczyła swoją obecność w pracach: ks. Józefa Kudasiewicza (biblistyka), ks. Józefa Tischnera (katolicka nauka społeczna), ks. Adama Ludwika Szafrańskiego (eklezjologia), o. Stanisława Celestyna Napiórkowskiego OFMConv. (mariologia, ekumenizmu), ks. Wacława Hryniewicza OMI (ekumenizm), o. Jana Charytańskiego SJ (katechetyka), ks. Franciszka Blachnickiego (teologia pastoralna i liturgika), ks. Eugeniusza Werona SAC (teologia laikatu), biskupa Wilhelma Pluty (teologia pastoralna), ks. Franciszka Woronowskiego (teologia pastoralna) oraz ks. Tadeusza Dajczera (religioznawstwo i fenomenologia religii). Publikacja czterech tomów „Liturgii Godzin” oraz wydanie w 1986 r. „Mszału Rzymskiego dla Diecezji Polskich” stanowiły zwieńczenie odnowy liturgicznej. Z kolei ukazanie się krytycznego III wydania „Biblii Tysiąclecia” (1980 r.), było realizacją postulatów zgłaszanych już w drugiej połowie lat sześćdziesiątych XX w. Kolegialność biskupów znalazła w pełni odzwierciedlenie w przepisach nowego Statutu Konferencji Episkopatu Polski (1987 r.), a synodalność rozwijała się poprzez synody. W latach 1978-1989 trwały obrady jednego synodu prowincjonalnego i dziewięciu synodów diecezjalnych. Sporym osiągnięciem ruchu ekumenicznego było zainaugurowanie dwustronnych dialogów doktrynalnych (odnośnie ważności chrztu św. oraz małżeństw mieszanych). Przystosowana odnowa życia zakonnego w dekadzie lat osiemdziesiątych XX w. miała przede wszystkim wymiar jurydyczny związany z rewizją prawa zakonnego oraz przyjęciem nowych konstytucji. Aktywność świeckich zaowocowała rozwojem wcześniej działających ruchów i stowarzyszeń oraz narodzinami nowych. Dynamiczny wzrost był udziałem Drogi Neokatechumenalnej, Katolickiej Odnowy w Duchu Świętym, Ruchu Światło-Życie, Ruchu Rodzin Nazaretańskich oraz Wspólnot Życia Chrześcijańskiego.

Katolicka nauka społeczna posiada ważny wymiar interdyscyplinarny. Dotyczy to szczególnie odniesienia i otwartości na wymiar pedagogiczny i edukacyjny. Artykuł ma na celu zaprezentowanie zarysu edukacyjnych kontekstów katolickiej nauki społecznej w ujęciu Jana Pawła II (w perspektywie jego biografii życia) w aspekcie m.in. sposobów jej interpretowania (rozumienia), jakie kształtowały się na przestrzeni lat w naukach społecznych - z odniesieniem do pedagogiki. Skuteczność teoretyczna i praktyczna pedagogiki zakłada dialog i jej otwartość wobec innych nauk społecznych. Jan Paweł II zalicza katolicką naukę społeczną do dziedziny teologii moralnej, wskazując tym samym na jej wymiar normatywny. Katolicka nauka społeczna zyskuje skuteczność oddziaływania na procesy socjalizacyjne i edukacyjne, jeśli związana jest z życiem społeczności oraz jednostek żyjących w społeczeństwie. Zasługą Jana Pawła II w tej kwestii jest umiejętność powiązania ze sobą potrzeby interdyscyplinarności i autonomiczności katolickiej nauki społecznej, jak również akcentując jej charakter personalistyczny.

Celem niniejszego artykułu jest spojrzenie na problematykę antykoncepcji w kontekście ekumenicznym. Szczególną okazją ku takiej refleksji jest przypadająca w 2018 r. pięćdziesiąta rocznica opublikowania przez papieża Pawła VI encykliki Humanae vitae o zasadach moralnych w dziedzinie przekazywania życia ludzkiego. Wiadomo, iż Kościół katolicki w swych oficjalnych wypowiedziach zupełnie inaczej ocenia stosowanie środków antykoncepcyjnych niż Kościoły ewangelickie. Te ostatnie bowiem, podobnie jak inne Wspólnoty protestanckie, już w latach trzydziestych XX w. zaakceptowały antykoncepcję jako formę odpowiedzialnego podejścia małżonków do rodzicielstwa. W Kościele katolickim metody antykoncepcyjne traktowane są natomiast jako niegodziwe, sprzeciwiające się moralności aktu małżeńskiego. Temat antykoncepcji stanowi więc ciągle sporny obszar dialogu ekumenicznego. Niemniej jednak wypowiedzi niektórych teologów lub biskupów katolickich, powołujących się na nauczanie papieża Franciszka, być może zmienią coś w tej kwestii.

The aim of the article was to reconstruct the means of communication in Interwar Poland’s worldview press for women. The origins and development of such periodicals was determined by the decisions made by the Catholic Church, which wanted to gain more influence on Polish women. Catholic, National Catholic and National press declared their affiliation with the Catholic faith, informed about the state of the Church, presented the doctrine and deepen the National identity and unity. These periodicals were created by the Catholic women’s associations, including those with political aspirations. To achieve their goals, they were using archetypes of Polish Mother and Polish women as Catholics.