Relevant bibliographies by topics / Komunisticka partija Jugoslavije

Contents

  1. Journal articles
  2. Books
  3. Book chapters
  4. Conference papers

Academic literature on the topic 'Komunisticka partija Jugoslavije'

Author: Grafiati
Published: 4 June 2021
Last updated: 29 July 2024

Create a spot-on reference in APA, MLA, Chicago, Harvard, and other styles

Select a source type:

Consult the lists of relevant articles, books, theses, conference reports, and other scholarly sources on the topic 'Komunisticka partija Jugoslavije.'

Next to every source in the list of references, there is an 'Add to bibliography' button. Press on it, and we will generate automatically the bibliographic reference to the chosen work in the citation style you need: APA, MLA, Harvard, Chicago, Vancouver, etc.

You can also download the full text of the academic publication as pdf and read online its abstract whenever available in the metadata.

Journal articles on the topic "Komunisticka partija Jugoslavije"

1

Suljagić, Boris. "Odnos jugoslavenskoga i albanskoga komunističkog vrha od kraja Drugoga svjetskog rata do prekida odnosa (1945. – 1948.)." Journal of contemporary history 51, no. 1 (2019): 213–31. http://dx.doi.org/10.22586/csp.v51i1.8658.

Full text
Abstract:
Članak se bavi temom odnosa vrha jugoslavenske i albanske komunističke partije od kraja Drugoga svjetskog rata do prekida odnosa sredinom 1948. godine. Do proljeća 1947. odnosi dviju partija poticali su razvoj gospodarske i vojne suradnje dviju zemalja. Ipak, patronat vrha Komunističke partije Jugoslavije nad Komunističkom partijom Albanije i samom Albanijom bio je prevelik za dio albanskoga rukovodstva. Kada je jugoslavenski vrh u proljeće 1947. odbio albanski gospodarski plan, odnosi su se počeli znatnije pogoršavati, što se sve više prenosilo i na odnose između Albanaca i Jugoslavena na radu u toj zemlji. Sovjetski Savez intervenirao je kada je Federativna Narodna Republika Jugoslavija htjela poslati divizije u Albaniju za zaštitu njezinih južnih granica s Grčkom. Do tada su (početkom 1948.) gospodarski odnosi dviju zemalja već pretrpjeli znatnu štetu. No, najveća šteta nastala je u odnosima među dvjema partijama i među ljudima. Međunarodni sukob Federativne Narodne Republike Jugoslavije i Sovjetskoga Saveza potaknut Rezolucijom Informbiroa bio je tako samo katalizator prekida već ozbiljno narušenih odnosa.
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
2

Živanović, Milana. "SUDBINA NASLEĐA RUSKE EMIGRACIJE U JUGOSLAVIJI 1944‒1945." Istorija 20. veka 39, no. 1/2021 (2021): 77–98. http://dx.doi.org/10.29362/ist20veka.2021.1.ziv.77-98.

Full text
Abstract:
U članku se na osnovu arhivske građe, memoara i literature analizira sudbina nasleđa ruske emigracije u Jugoslaviji (muzeja, biblioteka, arhiva, školskih i zdravstvenih ustanova, kao i grobnih kompleksa) u periodu od 1944. do 1945. godine – po prelasku Crvene armije granica predratne Jugoslavije, oslobodilačkih operacija i dolaska na vlast Komunističke partije Jugoslavije. Ukazuje se na nejednoznačnost odnosa prema nasleđu ruske emigracije i različitu praksu.
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
3

Bajin, Zoran. "JUGOSLOVENSKI KOMUNISTI I ŠPANSKA REVOLUCIONARNA EMIGRACIJA 1945–1975." Istorija 20. veka 41, no. 1/2023 (2023): 117–38. http://dx.doi.org/10.29362/ist20veka.2023.1.baj.117-138.

Full text
Abstract:
U članku se, pretežno na osnovu neobjavljene građe Arhiva Jugoslavije i Diplomatskog arhiva Ministarstva spoljnih poslova Republike Srbije, analizira saradnja jugoslovenskih komunista i španske revolucionarne emigracije 1945–1975. godine. Na početku i na kraju tog perioda Komunistička partija (Savez komunista) Jugoslavije održavala je bliske odnose s Komunističkom partijom Španije. Usled njihovog naglog prekida posle Rezolucije Informbiroa 1948. godine, jugoslovenski komunisti su se u prvoj polovini pedesetih godina približili drugim grupama španske emigracije. Najtešnji odnosi su uspostavljeni s bivšim komunistima udruženim u efemernoj projugoslovenskoj organizaciji Acción socialista.
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
4

Filipović, Luka. "SAVEZ KOMUNISTA JUGOSLAVIJE I XII KONGRES KOMUNISTIČKE PARTIJE ITALIJE 1969. GODINE – POČECI TREĆEG PUTA SOCIJALIZMA U EVROPI." Istorija 20. veka 39, no. 1/2021 (2021): 135–52. http://dx.doi.org/10.29362/ist20veka.2021.1.fil.135-152.

Full text
Abstract:
Formiranje ideologije evrokomunizma i evolucija odnosa koje je Jugoslavija imala sa komunističkim partijama Zapadne Evrope bili su kompleksni istorijski procesi dugog trajanja, u okviru kojih XII kongres Komunističke partije Italije (KPI) predstavlja samo jedan od prvih značajnih događaja. Članak pokušava da doprinese postavljanju geopolitičkih, društveno-strukturalnih i ideološko-teorijskih okvira ovog događaja. Rad je nastao prvenstveno na osnovu istraživanja arhivske građe Međunarodne komisije Centralnog komiteta Saveza komunista Jugoslavije (CK SKJ). Kroz analizu izveštaja CK razmatra se percepcija XII kongresa KPI od strane SKJ, dok analiza diplomatske prepiske i razgovora koji su vođeni tokom kongresa pomaže pri formiranju slike o trenutnim interesima SKJ i KPI. Komparacija ovih interesa kao i savremenih viđenja događaja koji su prethodili XII kongresu KPI služi boljem razumevanju okvira buduće izgradnje odnosa Jugoslavije i evrokomunističkih partija. Naposletku, u oblikovanju slike o geopolitičkim i društveno-istorijskim kontekstima ovih događaja korišćena je istorijska, sociološka i politikološka literatura nastala tokom prethodnih decenija.
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
5

Gužvica, Stefan. "Jugoslavija ili Balkanska federacija?" Tragovi 4, no. 1 (2021): 102–33. http://dx.doi.org/10.52328/t.4.1.3.

Full text
Abstract:
Do proleća 1917. godine, na teritoriji (bivšeg) Ruskog carstva našlo se nekoliko desetina hiljada ratnih zarobljenika Južnih Slovena, od kojih su se mnogi direktno uključili u revolucionarna događanja započeta padom monarhije u februaru. Nakon Oktobarske revolucije, hiljade Bugara, Hrvata, Slovenaca i Srba borile su se na strani boljševika. Od 1918. godine, imali su svoju Južnoslovensku komunističku grupu pri Boljševičkoj partiji, kao i novine Svetska revolucija. Grupa se, međutim, brzo sukobila po pitanju ustrojstva posleratnog projekta. Jedni su se zalagali za stvaranje Jugoslavije kao države Južnih Slovena, dok su drugi smatrali da buduća socijalistička država treba biti Balkanska federacija, stari projekat balkanske socijaldemokratije. Ovo neslaganje dovelo je u konačnici do odvajanja Bugara iz Južnoslovenske komunističke grupe. Iako pitanje buduće radničke federacije na Balkanu nije razrešeno čak ni formiranjem Komunističke internacionale, ova zaboravljena rana debata između tada vodećih južnoslovenskih komunista bila je uvod u kasnije marksističke rasprave o nacionalnom pitanju u Bugarskoj i Kraljevini SHS. Analiza ovih projekata otvara pitanja o prijemu boljševičkih ideja među Južnim Slovenima, kontinuitetu i diskontinuitetu marksističke misli među balkanskim socijalistima pre i posle 1917. godine, kao i o razvoju koncepta lenjinističkog prava na samoopredeljenje u kontekstu političke situacije na Balkanu u posleratnom periodu.
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
6

Perković, Nikola. "Likvidacija seljačkih radnih zadruga u karlovačkom kotaru (1953.)." Journal of contemporary history 55, no. 3 (2023): 469–93. http://dx.doi.org/10.22586/csp.v55i3.26218.

Full text
Abstract:
Na temelju odluka 2. plenuma Centralnoga komiteta Komunističke partije Jugoslavije iz siječnja 1949. i nakon donošenja Osnovnoga zakona o zemljoradničkim zadrugama 28. svibnja 1949. partijska tijela Federativne Narodne Republike Jugoslavije započela su forsirati kolektivizaciju seljaštva u zadrugama prema sovjetskom konceptu. Iako je po mišljenju političkih tijela Komunističke partije Jugoslavije taj model trebao rezultirati unapređenjem poljoprivrede, poboljšanjem životnih uvjeta seljaka i izgradnjom socijalizma, taj je sustav napušten 1953., ponajprije zbog prisilnih mjera kojima su seljaci bili izvrgnuti da bi se pridružili seljačkim radnim zadrugama, slabe učinkovitosti rada, seljačkih prosvjeda i masovnoga napuštanja Komunističke partije.Početkom 1953. u karlovačkom je kotaru djelovalo ukupno 18 seljačkih radnih zadruga. U članku je na temelju neobjavljenoga arhivskoga gradiva i novinskih članaka prikazano kako su likvidirane četiri od njih: 9 maj iz Kašta, Narodni borac iz Ladešić Drage, Ozalj i Josip Boljkovac iz Vukove Gorice.
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
7

Bojković, Dušan. "Nacionalna politika Komunističke partije Jugoslavije 1935-1937: formiranje komunističkih partija Slovenije i Hrvatske." Tokovi istorije 21, no. 3/2013 (2013): 59–92. http://dx.doi.org/10.31212/tokovi.2013.3.boj.59-92.

Full text
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
8

Gostovic, Dragan. "VOJSKA U POLITIČKOM SISTEMU DRUGE JUGOSLAVIJE." Nacionalni interes 40, no. 2/2021 (2021): 41–62. http://dx.doi.org/10.22182/ni.4022021.2.

Full text
Abstract:
Vojska podrazumeva celokupnost oružanih snaga jedne države. Ona prvenstveno štiti državu od spoljne agresije, ali ona štiti i unutrašnji ustavni poredak. Period od završetka Drugog svetskog rata 1945. godine do raspada SFRJ 1992. godine je poznat kao period druge Jugoslavije. U drugoj Jugoslaviji je uspostavljen jednopartijski politički sistem po ugledu na Sovjetski savez. Komunistička partija Jugoslavije (KPJ) je imala vladajući položaj, a marksizam je bio zvanična ideologija. Jugoslovenska narodna armija (JNA) je bila izrazito politizovana i pod snažnim uticajem KPJ. Ustavne promene krajem šezdesetih i početkom sedamdesetih godina 20. veka su donele krupne promene u karakteru federacije i sistemu odbrane. Te promene su značile konfederalizaciju zemlje i vidno su doprinele kasnijem raspadu SFRJ. Novi sistem opštenarodne odbrane je doneo značajnu decentralizaciju države i mnogo veću ulogu republika i pokrajina u poslovima odbrane. Formirani su nacionalni tj. republički i pokrajinski štabovi i jedinice teritorijalne odbrane. Teritorijalna odbrana je uz JNA bila ravnopravna komponenta oružanih snaga. Ove promene su donele veliki rizik jer su praktično formirane republičke i pokrajinske vojske koje mogu biti pretnja bezbednosti zemlje u slučaju međunacionalnih sukoba. JNA je imala visoku autonomiju u društvu i delovala je kao prilično zatvorena socijalna grupa. Ona je kao višenacionalna narodna vojska bila pripremana za opštenarodnu odbranu zemlje od spoljnog neprijatelja, tako da je nespremna dočekala izazove međunacionalnih sukoba i građanskog rata. Ipak, JNA je početkom devedesetih godina 20. veka odigrala značajnu ulogu kao snaga koja je nastojala da smiri tenzije, zaštiti ugroženo stanovništvo i doprinese mirnom razrešenju krize.
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
9

Bojković, Dušan. "Nacionalna politika Komunističke partije Jugoslavije na Kosovu i Metohiji 1937-1941." Istorija 20. veka 32, no. 1/2014 (2014): 77–94. http://dx.doi.org/10.29362/ist20veka.2014.1.boj.77-94.

Full text
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
10

Malešič, Martina. "Z Vzhoda na Zahod – leto 1948 in njegovi odmevi v slovenski arhitekturni publicistiki." Ars & Humanitas 9, no. 2 (2015): 106–21. http://dx.doi.org/10.4312/ars.9.2.106-121.

Full text
Abstract:
Po zaključku 2. svetovne vojne, ko je komunistična partija prevzela oblast, Jugoslavija pa je postala del vzhodnega, komunističnega bloka, je sovjetski družbeno- politični model prevladal na vseh družbenih področjih – od ustave do kulturne politike. Tako kot v drugih kulturnih dejavnostih se je tudi v arhitekturi v prvih povojnih letih sledenje sovjetskim modelom izrazilo v slogu, ki bi ga delno lahko opredelili kot socialistični realizem. Spor Jugoslavije z Informbirojem leta 1948 je vodil do njenega izstopa iz vzhodnega bloka. Prekinitve političnih in gospodarskih vezi s Sovjetsko zvezo so postopoma sprožile rahljanje kulturnih vezi. Petdeseta leta so prinesla zaton socialističnega realizma in ponovni zagon modernizma, ki je v ozadju vztrajal iz časa med obema vojnama. Prispevek poskuša opisanemu dogajanju slediti z vpogledom v sočasno slovensko arhitekturno publicistiko. Osredotoča se na izbrana besedila, ki se odzivajo na dinamične preobrate znotraj arhitekturne stroke, pogojene s spreminjajočimi se družbenimi razmerami. Na takšen način lahko jasno spremljamo, kako se je v kratkem časovnem obdobju od leta 1945 do začetka petdesetih let, glede na družbeno-politične razmere, spreminjalo sprejemanje in razumevanje socialističnega realizma in sovjetske arhitekture na eni ter modernizma in zahodne arhitekture na drugi strani.
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

Books on the topic "Komunisticka partija Jugoslavije"

1

Koren, Snježana. Politika povijesti u Jugoslaviji: Komunistička partija Jugoslavije, nastava povijesti, historiografije. Srednja Europa, 2012.

Find full text
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
2

Dimitrijević, Sergije. Komunistička partija Jugoslavije u legalnom periodu njenog postojanja, 1919-1921. 2nd ed. Zadužbina Andrejević, 2003.

Find full text
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
3

Pejović, Čedomir. Komunistička partija Jugoslavije u Crnoj Gori, 1919-1941. Cid, 1999.

Find full text
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
4

Miranović, Anastazija, and Ljiljana Karadžić. Plamene zore: 100 godina komunističke partije Jugoslavije. Narodni muzej Crne Gore, 2019.

Find full text
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
5

Nikolić, Kosta. Boljševizacija Komunističke partije Jugoslavije 1919-1929: Istorijske posledice. ISI, 1994.

Find full text
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
6

Jurij, Perovšek, Prunko Janko, and Pleterski Janko, eds. Razprava o nacionalnem vprašanju v KPJ leta 1923: Dokumenti o oblikovanju federativnega nacionalnega programa KPJ. Partizanska knjiga, 1990.

Find full text
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
7

Lob, Stefan. Geschichte und Geschichten: Vom Werden der Kommunistischen Partei Jugoslawiens : soziologisch-ideologiekritische Studien unter besonderer Berücksichtigung des Zeitraums 1919-1922. Lit, 1988.

Find full text
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
8

Prekić, Adnan. Crvena ideja Crne Gore. Matica crnogorska, 2020.

Find full text
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
9

Djilas, Aleksa. The contested country: Yugoslav unity and Communist revolution, 1919-1953. Harvard University Press, 1991.

Find full text
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
10

Čekić, Smail. Revolucionarni rad KPJ u vojsci Kraljevine Jugoslavije. Kult-B, 2003.

Find full text
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

Book chapters on the topic "Komunisticka partija Jugoslavije"

1

Janjetović, Zoran. "(Ne)dosledni (inter)nacionalizam: Komunistička partija Jugoslavije i nacionalne manjine 1941–1948." У Између слободе и тескобе: Националне мањине у Југославији. Institut za noviju istoriju Srbije, Beograd, 2023. http://dx.doi.org/10.31212/manjine.2023.25.jan.205-296.

Full text
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
2

Pavlowitch, Stevan K. "The End of the Kingdom of Yugoslavia August 1939–April 1941." In Hitler's New Disorder. Oxford University Press, 2020. http://dx.doi.org/10.1093/oso/9780197537039.003.0001.

Full text
Abstract:
This chapter chronicles the start of the Yugoslav regency and how it managed to protect its territorial integrity and its independence. It assesses the impact of the Depression, the rise of Hitler's Reich, the decline of French power, and the Western Allies' scant sympathy for the country's economic problems. The chapter looks at Yugoslavia, as a united state, and the ideology of integral 'Yugoslavism', which was supposed to merge all the component identities. It highlights the struggles and impending dissolution of the Communist Party of Yugoslavia (KPJ, Komunistička partija Jugoslavije) and how it continued to act through legal organisations. The chapter then introduces Josip Broz, known as Tito, who had appeared at the eleventh hour to give the party some cohesion. The KPJ thereafter achieved some success as a disciplined movement formed on a federalist basis under a team of able younger men for whom Tito, the executor in Yugoslavia of a line received from Moscow, was the ultimate arbiter. Ultimately, the chapter discusses Germany's diplomatic offensive to get Yugoslavia off its neutrality.
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
3

Pantelić, Ivana, and Stanislava Barać. "„Trajnost revolucije zavisi od toga u kojoj meri u njoj učestvuju žene“: Komunistička partija Jugoslavije i ideologema nove žene (1919‒1940)." In Novi čovek: Konstituisanje srpskog i jugoslovenskog društva 20. veka kroz ideologiju i javne politike. Institut za noviju istoriju Srbije, 2023. http://dx.doi.org/10.31212/novi.covek.2023.24.pan.79-122.

Full text
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles

Conference papers on the topic "Komunisticka partija Jugoslavije"

1

Goldstein, Ivo. "JOSIP BROZ TITO, KPJ I BOSNA I HERCEGOVINA 1937–1943. GODINE." In Međunarodna naučna konferencija-75. GODIŠNJICA PRVOG ZASJEDANJA ZAVNOBIH-a: POVIJESNA UTEMELJENOST OBNOVLJENE DRŽAVNOSTI BOSNE I HERCEGOVINE U 20. I 21. STOLJEĆU. Academy of Sciences and Arts of Bosnia and Herzegovina, 2019. http://dx.doi.org/10.5644/pi2019.179.04.

Full text
Abstract:
Autor analizira ulogu Josipa Broza Tita i Komunističke partije Jugoslavije u realizaciji ideje o šesteročlanoj jugoslavenskoj federaciji i posebno o mjestu koje je federalna jedinica Bosna i Hercegovina imala u tom procesu u godinama pred Drugi svjetski rat i u prve dvije godine rata, sve do Drugog zasjedanja AVNOJ-a u Jajcu u studenom 1943. godine. Opće direktive Kominterne još potkraj dvadesetih i u tridesetim godinama bile su da se buduća socijalistička / komunistička Jugoslavija mora graditi na drugačijim principima od tadašnje monarhističke Jugoslavije, dakle da se protivi “monarhiji, hegemoniji i tlačenju ne-srpskih naroda” (kako je Tito govorio). Stavovi Josipa Broza Tita o jugoslavenskom federalizmu su logična pozicija jednog hrvatskog komunista koji živi u Zagrebu i iz Zagreba promatra događaje u monarhističkoj Jugoslaviji. Tito je razvijao neku “hrvatsku varijantu jugoslavenstva”. Za njega je federacija bila logično, realistično i konkretno rješenje. Na taj je način vidio i Bosnu i Hercegovinu kao ravnopravnu članicu federacije (iako su neki njegovi bliski suradnici imali drugačije mišljenje). Na Petoj zemaljskoj konferenciji KPJ u Zagrebu u listopadu 1940. godine ustvrdio je kako su “Bosna i Hercegovina jedno, zbog vjekovnog zajedničkog života, bez obzira na vjeru”. Potom je takav stav dalje razvijao i konačno realizirao na zasjedanju u Jajcu.
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
2

Sarač-Rujanac, Dženita. "PRILOG POLITIČKOJ BIOGRAFIJI AVDE HUME – VIJEĆNIKA TREĆEG ZASJEDANJA ZEMALJSKOG ANTIFAŠISTIČKOG VIJEĆA NARODNOG OSLOBOĐENJA BOSNE I HERCEGOVINE." In 75. godišnjica Trećeg zasjedanja ZAVNOBiH-a: uloga Trećeg zasjedanja ZAVNOBiH-a u društvenom i političkom razvoju Bosne i Hercegovine. Akademija nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine, 2020. http://dx.doi.org/10.5644/pi2020.193.09.

Full text
Abstract:
Jedan od vijećnika Trećeg zasjedanja ZAVNOBiH-a (26, 27. i 28. april 1945, Sarajevo) koji je učestvovao u pripremi i radu i prethodna dva, u Mrkonjić Gradu (1943) i Sanskom Mostu (1944), bio je Avdo Humo, književnik iz Mostara, ilegalac i profesionalni revolucionar. Donosimo ključne biografske podatke Avde Hume, hronološki ukazujući gdje je i kada ovaj istaknuti intelektualac i političar bio angažiran. Još kao student Beogradskog univerziteta Humo postaje aktivan član, tada ilegalne Komunističke partije Jugoslavije (KPJ), a tokom Drugog svjetskog rata bio je organizator i učesnik antifašističkog otpora. Imao je veliku zaslugu u sazrijevanju ideje o posebnosti tj. priznanju Bosne i Hercegovine kao jedne od šest ravnopravnih republika u Federativnoj Jugoslaviji. Poslije rata obnašao je brojne političke i društvene funkcije, kako u Republici tako i u saveznom centru. Međutim, u kontekstu snažnog vala tzv. samokritike unutar Saveza komunista Jugoslavije (SKJ) početkom 1970-ih godina, rekonstrukcije republičkih rukovodstava, smjene tzv. proljećara i liberala i značajne restaljinizacije sistema, Avdo Humo je politički marginaliziran i moralno diskvalificiran. U ovom radu posvetili smo posebnu pažnju partijskom razlazu s Humom. Koristeći građu Arhiva Bosne i Hercegovine, ličnog fonda Avde Hume kao i objavljene radove nešto podrobnije smo se osvrnuli na njegovu glasnu kritiku, ukazali na pitanja koja je, u kontekstu permanentne promjene, smatrao izuzetno važnim za aktuelni proces razbijanja postojećeg federalnog centralizma i unitarizma.
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
3

Simović, Miodrag N., and Mujo Demirović. "OD OBNOVE DRŽAVNOSTI DO RAVNOPRAVNOSTI BOSNE I HERCEGOVINE U DEMOKRATSKOJ FEDERATIVNOJ JUGOSLAVIJI." In 75. godišnjica Trećeg zasjedanja ZAVNOBiH-a: uloga Trećeg zasjedanja ZAVNOBiH-a u društvenom i političkom razvoju Bosne i Hercegovine. Akademija nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine, 2020. http://dx.doi.org/10.5644/pi2020.193.06.

Full text
Abstract:
Narodnooslobodilački pokret (NOP) je za vrijeme Drugog svjetskog rata u Jugoslaviji imao nekoliko ciljeva od kojih se ističe antifašistička borba i oslobođenje zemlje, te izgradnja nove demokratske narodne vlasti, odnosno novog društveno-političkog sistema. Da bi se to razumjelo, moraju se imati u vidu istorijska ishodišta i aktivnosti od kojih se ističu: (1) pisma napredne bosanskohercegovačke studentske omladine 1937, 1938. i 1939. godine; (2) ljevičarski časopis „Putokazi“ iz Zagreba koji je izlazio tri godine (1937, 1938. i 1939. godine), s ukupno 13 brojeva, koji su uređivali Skender Kulenović i Hasan Kikić, Zijo Dizdarević, Hamid Dizdar i Safet Krupić. Glavni i odgovorni urednik je bio Šukrija Huskić i (3) Peta zemaljska konferencija Komunističke partije Jugoslavije u Zagrebu od 19. do 23. oktobra 1940. godine, koja je posebnu pažnju posvetila Bosni i Hercegovini. Podrazumijevajući antifašističku borbu NOP-a kao trajnu civilizacijskoegzistencijsku konstantu, u kojoj su učešće uzeli svi narodi i narodnosti predvođeni NOP-om, autori u radu pažnju usmjeravaju na izgradnju nove narodne demokratske vlasti. Pri tome, naglašavaju da je središte NOP-a bilo u BiH, posebno Bosanskoj Krajini, gdje su i održani ključni istorijski događaji (dva zasjedanja Zemaljskog antifašističkog vijeća narodnog oslobođenja Bosne i Hercegovine – ZAVNOBiH-a 1943. godine u Mrkonjić Gradu i 1944. godine u Sanskom Mostu i dva zasjedanja Antifašističkog vijeća narodnog oslobođenja Jugoslavije – AVNOJ-a 1942. u Bihaću i 1943. godine u Jajcu). Na taj način, razvoj NOP-a i izgradnja nove vlasti u BiH bili su u direktnoj korelaciji. Eminentni naučnici (kao što je akademik Enver Redžić) cijene da su se ovi istorijski događaji desili pod pritiskom uspješnog razvoja NOP-a i da bi se dogodili i bez instrukcija rukovodstva NOP-a, čime se uopšte ne dovodi u pitanje njihovu ulogu. Prvo, Drugo i Treće zasjedanju ZAVNOBiH-a treba shvatiti u kontinuitetu upravo onako kako se odvijao NOP. Svako od tih zasjedanja bilo je u funkciji državnopravnog oblikovanja BiH, i to od formiranja narodnooslobodilačkih odbora do Trećeg zasjedanja ZAVNOBiH-a u Sarajevu, od 26. do 28. aprila 1945. godine, kao i Trećeg zasjedanja AVNOJ-a u Beogradu od 7. do 10. augusta 1945. godine. Na Trećem zasjedanju, ZAVNOBiH prerasta u Narodnu skupštinu BiH, čime se postiže novi kvalitet, a istovremeno je formirana vlada (na osnovu Zakona o narodnoj vladi BiH). Naglašavajući kontinuitet izgradnje nove narodne vlasti i državnosti BiH u okviru Demokratske Federativne Jugoslavije, vidno je da je na Prvom zasjedanju obnovljena državnost, a da su na Drugom zasjedanju ZAVNOBiH-a definisani odnosi između federalnih jedinica na federalnom principu u novoj državi. Kroz Deklaraciju o pravima građana utvrđena su demokratska građanska i kolektivna prava (s posebnim naglaskom, zbog specifičnosti Bosne i Hercegovine, na nacionalnu ravnopravnost), da bi na Trećem zasjedanju bila zaokružena državna struktura federalne BiH u okviru Demokratske Federativne Jugoslavije. Odluke donesene na sva tri zasjedanja ZAVNOBiH-a predstavljaju osnov i karakter ustavnopravne izgradnje bh. državnosti, te svih naknadnih ustavnih promjena i uređenja odnosa na dijalektičkom jedinstvu građanskog i kolektivnog (multietničnost, multikonfesionalnost), što je istorijska konstanta BiH. Ako bi se i postavljalo pitanje otkud takav interes za naučnu valorizaciju i obilježavanje zasjedanja ZAVNOBiH-a, odgovor proizilazi da je riječ o jednim od najvažnijih datuma savremene istorije Bosne i Hercegovine.
APA, Harvard, Vancouver, ISO, and other styles
We offer discounts on all premium plans for authors whose works are included in thematic literature selections. Contact us to get a unique promo code!

To the bibliography