Journal articles on the topic 'Krzywda kobiet'

Artykuł zostanie poświęcony kwestii surogacji. Zostaną w nim przedstawione dwa przeciwstawne argumenty – jeden za, a drugi przeciw praktyce surogacji. Pierwszy argument to argument z autonomii, natomiast drugi argument dotyczy krzywdy kobiet (tak surogatki, jak i interesów kobiet w społeczeństwie). Teza tekstu zakłada, że argument przeciw umowom o macierzyństwo zastępcze jest mocniejszy i dlatego, mimo pewnych uzasadnionych racji, surogacja nie powinna być dopuszczalną praktyką.

Artykuł jest próbą ukazania miejsca kobiet w życiu króla Kazimierza III Wielkiego w oparciu o Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae Jana Długosza. Przy referowaniu zagadnienia nie ograniczono się jedynie do żon i miłostek Kazimierza Wielkiego, lecz wspomniano także o jego matce, siostrze oraz córkach. Już u progu jego pierwszego małżeństwa doszło do konfliktu pomiędzy matką Kazimierza, Jadwigą, a nowo poślubioną Anną. Chodziło o to, która z kobiet ma być uważana za królową Polski. Ustąpienie Jadwigi pozwoliło zażegnać ten spór. Kazimierz Wielki miał wielką słabość do kobiet i często popadał w grzech cudzołóstwa. Zwracał uwagę przede wszystkim na ich wygląd zewnętrzny. Utrzymywał wiele kochanek i nierządnic, z którymi się spotykał. Jednak spośród trzech kolejnych żon króla tylko druga, Adelajda, nie mogła wytrzymać tej sytuacji i po wielu latach przeżytych prawie bez obecności króla wróciła do ojcowskiego domu. Kazimierz nieraz traktował kobiety przedmiotowo i niejednej z nich wyrządził krzywdę swym postępowaniem. Troszczył się natomiast o swoje córki i inne kobiety związane z nim więzami krwi. Wiele światła na jego postawę wobec kobiet wnosi jego odniesienie do Matki Bożej. Z jednej strony oddawał hołd Maryi czczonej w Wiślicy, a z drugiej strony nie potrafił się powstrzymać od polowania w święto maryjne. Kazimierz mógł wielokrotnie obiecywać swoją poprawę i porzucenie cudzołóstwa, nawet papieżowi, ale miał słabą wolę i wciąż wracał do starych grzechów. W opinii Jana Długosza karą Bożą za rozpustę Kazimierza Wielkiego było to, że ród królewski wyginął. Należy jednak zauważyć, że król otaczał troską wdowy oraz ludzi biednych, pośród nich także kobiety. Dlatego gdy umarł, kobiety z ludu żegnały go z wielkim żalem.

Ofiary doświadczające wykorzystywania seksualnego przeżywają nie tylko fizyczną krzywdę ale przede wszystkim doznają głębokich urazów psychicznych, które bardzo często w różnych formach towarzyszą im przez całe życie. Dość często przy ustalaniu następstwbagatelizuje się płeć sprawcy. Dlatego bardzo ważne jest poznanie problemu nadużyć seksualnych z perspektywy bliskich i odległych następstw w przypadku, gdy sprawczynią tych czynów była kobieta – matka, opiekunka. W artykule, wykorzystując metodę przeszukiwania źródeł wtórnych, przedstawiono problem następstw seksualnego wykorzystywania u ofiar, które zachowań tych doświadczyły ze strony kobiet. Celem opracowania jest omówienie specyfiki przeżywanej przez ofiary obojga płci traumy powiązanej z wykorzystaniem seksualnym a także bliskich i odległych konsekwencji tych wydarzeń w postaci wiktymizacji pierwotnej oraz rewiktymizacji zaznaczającej się w dorosłym życiu w postaci zaburzeń psychoseksualnych i deficytów społecznych. Wśród konsekwencji na szczególną uwagę zasługują wyodrębnione czynniki traumatyczne o charakterze dynamicznym, które wywołują pojawienie się wielu symptomów charakterystycznych dla dzieci, które doświadczyły przemocy seksualnej. Wspomniane czynniki to: traumatyczna seksualizacja dziecka, zdrada, stygmatyzacja oraz bezsilność. Specyfika tych czynników wynika z faktu, że pozostawiają one odległe „ślady” w psychice i mogą ulec dodatkowemu wzmocnieniu w sytuacji, gdy sprawcą przemocy seksualnej jest kobieta. Wynika to z częstych postaw „zaprzeczania” wobec przemocy seksualnej stosowanej przez kobiety.W opracowaniu wskazano także na jedną z możliwych konsekwencji procesu rewiktymizacji jaką jest powielanie przez ofiary w ich późniejszym życiu wzorów zachowań powiązanych z seksualnym wykorzystywaniem dzieci. Proces ten wynikający z naprzemiennej identyfikacji sprawczyni i ofiary uruchamia mechanizm błędnego koła, który utrudnia tworzenie prawidłowych interakcji społecznych.

W świecie nauki problem kultury i tworzonych przez społeczeństwa wzorów kulturowych zajmuje istotne miejsce. Wielu autorów udowodniło, że wzory kultury dotyczą również ciała. Ciało, dzięki uczestnictwu w kulturze, tworzy wzory kultury fizycznej. Celem artykułu jest identyfikacja wzorów kultury fizycznej Floriana Znanieckiego oraz wzorów wartości ciała Andrzeja Pawłuckiego na kulturowo odmiennym terenie, jakim są kraje byłej Jugosławii. Szczególnej analizie zostały poddane społeczności miejskie Sarajewa, Vukovaru i Zaprešicia. W czasie badań etnograficznych podjęto próbę rozpoznania, czy warunki wojny lat 90. stanowiły przeszkodę w wypełnianiu wzorów kultury fizycznej przez ludność cywilną Sarajewa (ze szczególnym uwzględnieniem kobiet i dziewcząt) i czy ludność ta pielęgnowała wzór fizyczno-utylitarny. W badaniach wykorzystano obserwację, wywiad narracyjny oraz analizę tekstów źródłowych. Wyniki eksploracji pokazały, że wzór utylitarny wypełniany był przez kobiety i dziewczęta w oblężonym Sarajewie, zakładał sprawność i gotowość cielesną do walki. Ów wzór spotkał się również ze swoim odbiciem w krzywym zwierciadle, na skutek interpretacji rzeczywistości wojennej przez dzieci.

<b>Cel</b>. Badanie nad zjawiskiem przemocy domowej wobec kobiet w wieku senioralnym, zrealizowane na obszarach wiejskich Pomorza Zachodniego, zorientowane zostało na charakterystykę struktury zjawiska (w postaci – ugruntowanych w tradycji badawczej i opisanych w literaturze – pięciu jego form: przemocy psychicznej, fizycznej, zaniedbań, przemocy ekonomicznej i seksualnej), a także charakterystykę relacji między sprawcami a ofiarami. <b>Metody.</b> Koncepcja badawcza zrealizowana została przy zastosowaniu techniki wywiadu audytoryjnego bazującego na kwestionariuszu. <b>Wyniki</b>. 35,5% starszych kobiet doświadcza przemocy psychicznej, 22,3% doświadcza zaniedbań ze strony bliskich, 8,3% – aktów przemocy ekonomicznej, 5,8% przemocy fizycznej oraz 0,8% przemocy seksualnej. Mając na uwadze sprawców przemocy domowej wobec starszych kobiet, 60,6% stanowią mężczyźni, najczęściej mężowie ofiar (50%) oraz synowie (25%). Sprawcami przemocy częściej są mężowie ofiar niż ich dzieci, te z kolei są sprawcami przemocy wobec starszych częściej niż ich małżonkowie (czyli zięciowie/synowe ofiar), konkubenci czy partnerzy. <b>Wnioski</b>. Zaniedbania częściej współwystępują niż nie współwystępują z przemocą psychiczną. Dwa rodzaje aktów przemocy psychicznej: poniżanie, uporczywe naigrywanie się/przykre wyśmiewanie/ośmieszanie w oczach innych oraz obwinianie za choćby drobne porażki, niepowodzenia/wielokrotne zrzucanie winy za własne błędy charakteryzują się wysokim potencjałem wiązania krzywd psychicznych z zaniedbaniami. Pozostają one w zależności z niemal wszystkimi, przyjętymi do badania, aktami zaniedbań. Taka korelacja form przemocy domowej może być odczytywana jako swoisty kompleks dysfunkcji relacji między członkami rodziny. Wyniki badania potwierdzają tezę, iż sytuację rodzin charakteryzuje swoista kumulacja warunków posiadających znamiona patologii wzorców życia rodzinnego, wyrażająca się występowaniem całych kompleksów doświadczanych krzywd, należących zwykle do więcej niż jednej formy przemocy.

Janina Giżycka urodziła się 16 maja 1877 r. w pobliżu Kamieńca Podolskiego. Uzyskała patriotyczne wychowanie. W 1895, zmuszeni do opuszczenia zaboru rosyjskiego, Giżyccy udali się do Krakowa, gdzie Janina podjęła studia na Wyższych Kursach dla Kobiet Baranieckiego i zaangażowała się w działalność Towarzystwa Szkoły Ludowej. W 1900 r. kontynuowała naukę u Urszulanek w Beaugency, potem na Sorbonie i w College de France w Paryżu, a także na kursach pielęgniarstwa w Krakowie, Berlinie i Paryżu. Podczas I wojny światowej pracowała jako siostra Czerwonego Krzyża w szpitalach wojskowych. Prowadziła kursy pielęgniarskie dla dziewcząt. Zaangażowała się w działalność Towarzystwa Opieki nad Legionistami. Po wojnie zamieszkała w Bytomiu na Górnym Śląsku i włączyła się w prace Polskiego Komisariatu Plebiscytowego i Delegatury Polskiego Czerwonego Krzyża w Bytomiu. Podczas Trzeciego Powstania Śląskiego pracowała jako naczelna pielęgniarka w punktach żywieniowych w Szopienicach i Łabędach. Po podziale Górnego Śląska, jako delegatka Towarzystwa Szkół Ludowych odwiedzała obozy uchodźców i powstańców śląskich. W 1922 r. uczestniczyła w uroczystości zorganizowanej dla uczczenia powrotu Górnego Śląska do Macierzy w Królewskiej Hucie, gdzie zamieszkała i pracowała jako nauczycielka francuskiego w Miejskiej Wyższej Szkole dla Kobiet. Później prowadziła czytelnię miejską i redagowała niedzielny dodatek prasowy dla kobiet. Zmarła 24 sierpnia 1937 r. została pochowana w grobie rodzinnym na cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

Wstęp: Ból grzbietu jest jedną z najczęściej rozpoznawanych chorób układu kostno-stawowego. W ciągu życia co najmniej jeden epizod bólu grzbietu wystąpi u 50–80% populacji. Celem pracy było przedstawienie sytuacji epidemiologicznej w zakresie bólu grzbietu w Polsce na podstawie wtórnych danych gromadzonych w zasobach krajowych i międzynarodowych.Materiał i metody: W pracy wykorzystano dane udostępniane przez Państwowy Zakład Higieny w ramach Ogólnopolskiego Badania Chorobowości Szpitalnej Ogólnej oraz dane gromadzone w bazie danych Eurostatu.Wyniki: Aktualnie największe wartości współczynnika chorobowości szpitalnej z powodu bólu grzbietu dotyczą najstarszych kobiet (po 65. r.ż.) i nieco młodszych mężczyzn (pomiędzy 55. a 64. r.ż.). W grupie osób po 45. r.ż. częstość epizodów wzrasta ok. 3-krotnie w stosunku do osób młodszych, ponadto większa liczba hospitalizacji z powodu bólów krzyża dotyczy mieszkańców wsi. Analiza danych Eurostatu wskazuje na dużą zmienność współczynnika hospitalizacji z powodu bólu grzbietu w czasie i nieco odmienny przebieg tych zmian w poszczególnych krajach. W Polsce zarówno w przypadku kobiet, jak i mężczyzn notuje się regularny wzrost liczby chorych hospitalizowanych z powodu bólu grzbietu.Wnioski: Współczynnik hospitalizacji z powodu bólu grzbietu w Polsce należy do jednego z niższych w Europie, ale obserwowany wzrost liczby hospitalizowanych w kolejnych latach przyczynia się do znacznego ekonomicznego obciążenia systemu opieki zdrowotnej. Uwagę zwraca nieco dłuższy średni czas hospitalizacji chorych z bólem grzbietu w Polsce (średnio o 4 dni w stosunku do państw Europy Zachodniej).

Celem artykułu jest refleksja nad wybranymi utworami Aleksandra Wata umieszczonymi w kontekście De imitatione Christi Tomasza à Kempis oraz zweryfikowanie poglądu, że cierpienie funkcjonuje w świadomości i wyobraźni poetyckiej pisarza jako wartość sprzyjająca duchowemu rozwojowi jednostki. Autorka analizuje wspomnienia poety, aby pokazać, w jaki sposób lektura tekstu odkrytego przez niego w czasie wojny, na zsyłce w Kazachstanie, wpłynęła na wybory i postawy Wata lub też jego postrzeganie podjętych przez siebie decyzji (przede wszystkim tej o odmowie przyjęcia radzieckiego obywatelstwa, co było czynem potencjalnie autodestrukcyjnym, a w istocie zbawiennym). Następnie interpretuje teksty poetyckie, w których akcentowany jest wątek cierpienia oraz naśladowania Jezusa Chrystusa. Omówiony zostaje między innymi cykl Wiersze somatyczne, utwory oparte na symbolice korony cierniowej i śmierci na krzyżu, fragmenty dramatu Kobiety z Monte Olivetto oraz wiersz o incipicie „U szczytu antynomij….”, uformowany na kształt krzyża. Badaczka poddaje je hermeneutycznej lekturze, w toku której analizuje symbole i aluzje biblijne, kojarzy literackie metafory z autobiograficznymi śladami przeżyć poety, odsłania więź między tekstami dwóch pokrewnych sobie autorów. Główną tezę szkicu stanowi twierdzenie, że w omawianej twórczości funkcjonuje nurt doloryczny – a więc taki, w którym cierpienie jest eksponowane i przedstawione jako doświadczenie etycznie wartościowe. Lektura szeregu utworów, w których rozmaicie obrazowany ból jest jednocześnie reminiscencją fizycznych i psychicznych udręk samego poety oraz nawiązaniem do Męki Pańskiej, pozwala stwierdzić, że dla autora Wierszy śródziemnomorskich cierpienie to stan duchowej przemiany, zbliżający człowieka do sfery sacrum. Autorka ostatecznie dochodzi do wniosku, że w świetle dzieła Tomasza à Kempis doloryzm Wata jawi się jako nowoczesna interpretacja idei naśladowania Chrystusa, naznaczonej koniecznością odróżnienia się od Niego.

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie sprzeciwu Benedykta XVI wobec narastającej laickiej tendencji w świecie i w Kościele do „samotworzenia”, co nie oznaczagaszenia inwencji twórczej. Papież przekonywał, posługując się różnymi argumentami,przedstawionymi w niniejszym artykule, że nikt sam sobie nie daje życia, nikt niekształtuje samodzielnie swej struktury bytowej jako mężczyzny czy kobiety, nikt teżnie zawdzięcza sobie samemu wiary, nikt sam nie tworzy Kościoła. Bo my nie tworzymy Kościoła – to Kościół nas przyjmuje. To uporczywe przypominanie tej podstawowej prawdy katolickiej wiary okazuje się doniosłe zwłaszcza w dobie niemieckiej drogisynodalnej, która wobec doznanych krzywd ze strony ludzi Kościoła i wywołanegotym kryzysu w Kościele dąży do tworzenia struktur według własnych koncepcji – choćuzasadnianych teologicznie – na sposób demokratycznego, dialogowego, osiąganiakonsensusu przez wszystkich wiernych, co w sprawach prawd wiary i moralności jestniemożliwe.

Artykuł dotyczy wyroku, w którym Sąd Najwyższy uznał, że wieloletni związek zamężnej kobiety z innym mężczyzną, który jest ojcem jej czwórki dzieci, utrzymywany w tajemnicy przed mężem, nie narusza dóbr osobistych zdradzanego męża. Argumenty przedstawione przez Rzecznika Praw Obywatelskich i przyjęte przez Sąd Najwyższy nie zasługują na aprobatę, mogą natomiast prowadzić do poważnych konsekwencji w zakresie realizacji praw i obowiązków wynikających ze stosunku prawnego, jakim jest małżeństwo. Odmówienie mężowi odszkodowania za krzywdę wyrządzoną mu przez żonę i jej kochanka, którzy zamienili jego życie rodzinne w fikcję (nie był de facto ojcem dzieci, które utrzymywał i wychowywał przez kilka lat), należy także uznać za sprzeczne z konstytucyjną zasadą ochrony małżeństwa (art. 18 Konstytucji RP) oraz z prawem do ochrony życia rodzinnego i prywatnego przewidzianym w art. 47 Konstytucji i art. 8 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.

"Chrześcijanie [ ... ] mają obowiązek wnosić właściwy sobie wkład w budowę Europy, który będzie tym cenniejszy i skuteczniejszy, im bardziej oni sami będą zdolni do odnowy w świetle Ewangelii. Staną się w ten sposób kontynuatorami długiej historii świętości, która objęła różne regiony Europy w ciągu minionych dwóch tysiącleci i której najwybitniejsi tylko przedstawiciele zostali oficjalnie uznani za świętych i postawieni na wzór wszystkim" - napisał Jan Paweł II w liście apostolskim ogłaszającym św. Brygidę Szwedzką, św. Katarzynę ze Sieny i św. Teresę Benedyktę od Krzyża Współpatronkami Europy. W artykule na podstawie wybranych postaci ze świata polityki (w tym: Karol - cesarz Austrii, cesarz pokoju, Hildegard Burjan - posłanka do Parlamentu Republiki Austrii, Robert Schuman - premier Francji i minister spraw zagranicznych oraz Giorgio La Pira - członek Zgromadzenia Konstytucyjnego) zostaną przeanalizowane ich starania na rzecz pokoju, tworzenia praw konstytucyjnych, kształtowaniu myśli katolickiej, interesu społeczeństwa, bezpieczeństwa, praw kobiet, edukacji i innych.

<p>Celem badań było określenie różnic ze względu na przystosowanie i płeć oraz zależności pomiędzy zachowaniami antyspołecznymi a agresją. Badania przeprowadzono wśród młodzieży nieprzystosowanej i nieprzejawiającej deficytów w funkcjonowaniu społecznym na próbie 200-osobowej. Do analizy wykorzystano dwa narzędzia badawcze: Self-Report Delinquency Scale (skala wykolejenia) oraz Buss-Perry Aggression Questionnaire (kwestionariusz agresji) w adaptacji polskiej. Badania wykazały, że określony poziom przystosowania społecznego młodzieży oddziałuje zarówno na zachowania antyspołeczne, jak i na agresję, zatem nieprzystosowanie społeczne charakteryzuje się równocześnie dużą częstością występowania zachowań antyspołecznych i wysokim natężeniem agresji. Zjawiska te występują niezależnie od płci – młode kobiety i mężczyźni nieprzystosowani społecznie cechują się tym samym spektrum wykolejenia i agresji, płeć nie różnicuje badanych symptomów nieprzystosowania. Z przeprowadzonych analiz wynika, że im wyższy stopień agresji przejawia młodzież, tym bardziej wzmaga się natężenie zachowania antyspołecznego. Na podstawie estymacji krzywej należy stwierdzić, że niezależnie od tego, jaki stopień natężenia agresji przejawia młodzież, mogą wystąpić zachowania antyspołeczne, a syndrom agresji jedynie podnosi częstość występowania zachowań antyspołecznych (40% zdarzeń), natomiast wykolejenie społeczne młodzieży należy tłumaczyć innymi czynnikami niż agresja (60% zdarzeń).</p>

Celem artykułu jest ukazanie permanentnego charakteru obecności Ducha Świętego w dziewictwie konsekrowanym. Teksty zawarte w księdze liturgicznej Obrzędy konsekracji dziewic, stanowiącej część posoborowego Pontyfikału Rzymskiego, nakreślają obraz Trzeciej Osoby Trójcy Świętej jako: głos Boży skierowany do człowieka, dawcę charyzmatów, wspomożyciela na drodze życia konsekrowanego i tego, który prowadzi ku świętości. Rys pneumatologiczny zaznaczony w obrzędach ukazuje jak obecność Ducha Świętego w życiu dziewic chrześcijańskich związana jest z namaszczeniami olejem krzyżma w sakramentach inicjacji chrześcijańskiej. To w nich zapoczątkowany dar Duch Bożego w akcie konsekracji zostaje pogłębiony i przysposabia kobietę do nowej roli: oblubienicy i współpracownicy Chrystusa w świecie. Rys ten kieruje wzrok również na osobę Najświętszej Maryi Panny, stanowiącej doskonały wzór dziewictwa i współpracy z Duchem Świętym. Podjęcie namysłu nad działaniem Parakleta w życiu dziewic przyczynia się do zauważenia prawdy o tym, iż Duch Święty jest obecny nie tylko w sakramentach, ale również Jego bliskość urzeczywistnia się w codzienności człowieka. Wiara w moc sprawczą Ducha Bożego, modlitwa o Jego działanie i dary, o które się prosi w modlitwie konsekracji są pierwszymi stopniami do wejścia cichego powiewu Trzeciej Osoby Boskiej w lex vivendi dziewicy chrześcijańskiej. Dzięki temu w swoim środowisku jaśnieje jako ta, która usłyszała wezwanie i z gorącą miłością wypełnia wolę Boga, mocą Ducha.

THE EXHIBITION “WOMEN UNDER THE SIGN OF THE CROSS: THE ARMENIAN BENEDICTINE NUNS FROM LWÓW AND THEIR SPIRITUALITY”, KRAKÓW, MUSEUM OF THE JAGIELLONIAN UNIVERSITY, AUGUST 13– NOVEMBER 12, 2022
 The reviewer discusses an exhibition devoted to the convent of the Benedictine nuns of the Armenian rite in Lwów, existing from the end of the 17th century to the 20th century. It has been organised in 2022 by the Museum of the Jagiellonian University in Kraków gathering its own exhibits as well as artifacts from the Foundation of Culture and Heritage of the Polish Armenians, many convents, libraries and museums.

Rak piersi jest najczęściej występującym typem nowotworu wśród kobiet. Ze względu na odmienne typy histologiczne guzów, stosuje się różne podejście terapeutyczne. Najczęściej jest to leczenie skojarzone, obejmujące chirurgiczne usunięcie ogniska nowotworowego, radioterapię oraz leczenie cytostatykami. Jednakże, głównym celem każdej stosowanej terapii jest zniszczenie komórek nowotworowych przy odpowiednio niskim uszkodzeniu tkanek zdrowych. Celem pracy była ocena wpływu stosowanych klinicznie schematów napromieniania radioterapeutycznego, za pomocą wiązki promieniowania jonizującego.Zbadano wpływ wielkości dawki (ang. Dose, D) 0 Gy; 1,0 Gy; 2,0 Gy; 4,0 Gy oraz mocy dawki (ang. Dose Rate, DR) 300 i 600 cGy/min. W doświadczeniu wykorzystano dwie linie komórkowe raka piersi MDA–MB–231 oraz MDA–MB–468, zaliczające się do typu raka piersi potrójnie negatywnego (ang. triple negative breast cancer, TNBC). Przy pomocy testów klonogennych obliczono frakcję przeżywalności (ang. surviving fraction, SF) dla poszczególnych dawek oraz wykreślono krzywe przeżycia będące zależnością SF(D). Wykazano, że wraz ze wzrostem dawki, przeżywalność komórek maleje, zgodnie z założeniami modelu liniowo-kwadratowego. Porównując obydwie linie komórkowe, zaobserwowano różnice w krzywych przeżywalności obejmujący niskie dawki promieniowania. W przypadku MDA-MB–231, w przedziale dawki poniżej 2 Gy, stwierdzono znaczne obniżenie przeżywalności, które sugeruje wystąpienie zjawiska hiperwrażliwości na promieniowanie. Odmienna wyniki zaobserwowano dla linii MDA–MB–468 w zakresie <2 Gy, gdzie współczynnik SF przeżycia przekraczał wartości powyżej 1.0, co może świadczyć o wzmożonej stymulacji proliferacji.Śledząc wykreślone zależności SF(D), można jednoznacznie określić, jak dany typ linii nowotworowej odpowiada na traktowanie różnymi schematami promieniowania. Nie wykazano istotnych różnic pomiędzy zastosowaniem dwóch różnych mocy przy tej samej dawce. Poprzez zwiększenie DR, skraca się czas trwania ekspozycji. W konsekwencji pacjent otrzyma podobną dawkę w krótszym czasie, co skutkuje podwyższeniem komfortu podczas leczenia.

The aim of this article is to present the life and activities of Wanda Ładzina, particularly her involvement in numerous spheres of charitable, political and social work and publishing. At various times in her life she was active in the French Red Cross (fr. Croix-Rouge française), and the Union of French Women (fr. Union des Femmes de France), and the Polish Red Cross. She was president of the Sisters’ Section of the Polish Red Cross (pol. Sekcja Sióstr Polskiego Czerwonego Krzyża), dressed wounded French soldiers participating in the First World War and later Polish soldiers fighting in the war against the Bolsheviks. She was also the caretaker of the Association of Catholic Servants in Lodz (pol. Stowarzyszenie Sług Katolickich w Łodzi), belonged to the National Women’s Organisation, Poland (pol. Narodowa Organizacja Kobiet, Polska), and the “Falcon” Polish Gymnastic Society. In 1922, in the elections of 5 November, she won a parliamentary seat on behalf of the Popular National Union; in the Sejm she sat on three committees: the Labour Protection Committee (pol. Komisja Ochrony Pracy), the Social Welfare Committee (Komisja Opieki Społecznej) and the Invalidity Committee (pol. Komisja Inwalidztwa); she was also active in the Polish-French parliamentary group. Wanda Ładzina fought above all for the social rights of female domestic workers, advocated the abolition of restrictions on women’s civil rights and the regulation of the status of employed women and working minors. During the Second World War, she was in France, active in the Polish Red Cross and, from 1941, in the Welfare Society for the Poles in France (fr. Groupement d’assistance aux Polonais en France, pol. Towarzystwo Opieki nad Polakami we Francji). After the end of the war, she decided to remain in France and published journalistic and religious texts. She died in Paris, was buried in the Montmorency cemetery.

<strong>Mrozkowiak Mirosław. </strong><strong>Deskrypcja długości i szerokości st&oacute;p kobiet i mężczyzn w obciążeniu masą własną, w wieku od 4 do 18 lat w świetle mory projekcyjnej = Description the length and the width of the feet of men and women in the load weight of their own, ranging in age from 4 to 18 years in light of the moire projection. </strong><strong>Journal of Education, Health and Sport. </strong><strong>2015;5(9):293-304. ISSN 2391-8306. DOI</strong> <strong>10.5281/zenodo.30682</strong> <strong>http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.30682</strong> <strong>http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/2015%3B5%289%29%3A293-304</strong> <strong>https://pbn.nauka.gov.pl/works/622295</strong> <strong>Formerly Journal of Health Sciences. ISSN 1429-9623 / 2300-665X. Archives 2011&ndash;2014</strong> <strong>http://journal.rsw.edu.pl/index.php/JHS/issue/archive</strong> &nbsp; <strong>Deklaracja.</strong> <strong>Specyfika i zawartość merytoryczna czasopisma nie ulega zmianie.</strong> <strong>Zgodnie z informacją MNiSW z dnia 2 czerwca 2014 r., że w roku 2014 nie będzie przeprowadzana ocena czasopism naukowych; czasopismo o zmienionym tytule otrzymuje tyle samo punkt&oacute;w co na wykazie czasopism naukowych z dnia 31 grudnia 2014 r.</strong> <strong>The journal has had 5 points in Ministry of Science and Higher Education of Poland parametric evaluation. Part B item 1089. (31.12.2014).</strong> <strong>&copy; The Author (s) 2015;</strong> <strong>This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland and Radom University in Radom, Poland</strong> <strong>Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium,</strong> <strong>provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License</strong> <strong>(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited.</strong> <strong>This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial</strong> <strong>use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited.</strong> <strong>The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper.</strong> <strong>Received: 25.08.2015. Revised 05.09.2015. Accepted: 08.09.2015.</strong> &nbsp; <strong>Deskrypcja długości i szerokości st&oacute;p kobiet i mężczyzn w obciążeniu masą własną, w wieku od 4 do 18 lat w świetle mory projekcyjnej</strong> <strong>Description the length and the width of the feet of men and women in the load weight of their own, ranging in age from 4 to 18 years in light of the moire projection</strong> &nbsp; <strong>Mirosław Mrozkowiak</strong> &nbsp; <strong>Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, Instytut Kultury Fizycznej, Bydgoszcz</strong> <strong>e-mail: </strong><strong>magmar54@interia.pl</strong><strong>, strona: http://wadypostawy.republika.pl</strong> &nbsp; <strong>Słowa kluczowe: długość i szerokość stopy.</strong> &nbsp; <strong>Streszczenie</strong> &nbsp; Wstęp. Długość i szerokość stopy to cechy, kt&oacute;rych przyśpieszony wzrost w okresie pokwitania pojawia się najwcześniej. U chłopc&oacute;w przypada na okres między 12,5 a 13 r.ż., wg innych doniesień długość i szerokość stopy u chłopc&oacute;w wzrasta do 18 r.ż. Z wiekiem stopa zmienia się z szerokiej i kr&oacute;tkiej u noworodk&oacute;w, do pośredniej u dzieci starszych. Cel. Określenie przebiegu zmian średnich wartości długości i szerokości st&oacute;p, okres&oacute;w gwałtownego wzrostu i spowolnienia przyrostu badanych parametr&oacute;w w grupie dziewcząt i chłopc&oacute;w w wieku od 4 do 18 lat. Materiał i metodyka. Pomiarami długości i szerokości st&oacute;p objęto populację 9804 dziewcząt i 8699 chłopc&oacute;w w wieku od 4 do 18 lat, z losowo wybranych przedszkoli i szk&oacute;ł regionu warmińsko&ndash;mazurskiego. Do oceny wykorzystano stanowisko do komputerowej oceny postawy ciała, techniką mory projekcyjnej. Wyniki. Krzywa średnich wartości długości st&oacute;p obojga płci ma bardzo zbliżony przebieg&nbsp; do wykresu właściwej płci. Krzywa rozpoczyna się wartością P: 168,2, L: 168,22 mm, kończy P: 238,0, L: 233,3 mm. W 14 r.ż. występuje obniżenie wartości do P: 214,68, L: 209,91 mm. Szerokość posiada wartość początkową P: 62,99, L: 64,92 mm, końcową P: 90,8, L: 90,18 mm. W 14 r.ż. występuje załamanie do wartości P: 81,82, L:82,39 mm. Wnioski &nbsp;&nbsp;&nbsp; 1. Przyrost długości i szerokości st&oacute;p populacji żeńskiej i męskiej od 4 do 18 r.ż. jest r&oacute;wnomiernie intensywny, przy czym w 14 r.ż. następuje spowolnienie przyrostu wielkości badanych cech. &nbsp;&nbsp;&nbsp; 2. Przebieg zmian średnich wielkości długości i szerokości stopy w wieku od 4 do 18 lat regionu warmińsko &ndash; mazurskiego nie znajduje w pełni potwierdzenia w badaniach metodą podometryczną. &nbsp; <strong>Keywords: length and width of the foot.</strong> &nbsp; <strong>Summary</strong> &nbsp; Admission. The length and width of the foot are the characteristics which accelerated growth during puberty occurs at the earliest. Boys fall for a period of between 12.5 and 13 deposition, according to other reports the length and width of the foot in boys rises to 18 the age of deposition rate varies from a wide and short in newborns, to indirect in children. Aim. Determination of course change of the average values of the length and width of the foot, periods of rapid growth and slow growth of the test parameters in the Group of boys and girls aged from 4 to 18 years. Material and methods. The measurements of length and width of the foot covered the population 9804 girls and 8699 boys aged from 4 to 18 years of age, with a randomly selected kindergartens and schools in the region of Warmia-Mazury. To evaluate the position was used to evaluate computer posture, projection moire. The results. The curve of the average length of the foot of both sexes has a very similar process to the appropriate sex. The curve starts at the value of P: 168,2, L: 168,22 mm, d: 238,0, l: 14 mm 233,3 deposition occurs downgrading to the P: 214,68, L: 209,91 mm. Width of initial value P: 62,99, L: 64,92 mm, final P: 90,8, L: 90,18 mm 14 students at the breakdown occurs to the value of P: 81,82, L:82, 39 mm. Conclusions 1. Increase the length and width of the foot of the female and male populations from 4 to 18 deposition is intense, with evenly deposition growth decelerate 14 size tested characteristics. 2. the Process of change to medium sized length and width of the foot between the ages of 4 to 18 years old in the region of Warmia-Mazury is not fully confirmed in research by podometric method.

W dniu 19 marca 2016 r. papież Franciszek ogłosił jeden z najbardziej kontrowersyjnych dokumentów pontyfikatu, adhortację Amorislaetitia, która była ukoronowaniem dwóch Zgromadzeń Synodu Biskupów, III Nadzwyczajnego Ogólnego w 2014 r. oraz XIV Zwyczajnego Ogólnego w 2015 r., które poruszyły problematykę małżeństwa i rodziny, w tym przede wszystkim – stąd takie poirytowanie w środowisku – kwestię możliwości dopuszczania osób rozwiedzionych do sakramentów pokuty i Eucharystii. Na pozór wydawało się, że, nihil novi sub sole, sprawa nie była bezprecedensowa, albowiem poruszone kwestie były już przedmiotem oceny w Familiaris consortio. Uważna lektura obu tekstów, zarówno Św. Jana Pawła II jak i Franciszka uświadamia jednak zasadniczą różnicę, która widać ciężko przechodzi wielu kanonistom i interpretatorom w odważnej ocenie. Otóż dokument franciszkowy wprowadza pewien wyłom w dyscyplinie sakramentalnej. Św. Jan Paweł II określa bowiem, że pojednanie w sakramencie pokuty otwiera niektórym drogę do przyjmowania Eucharystii, o ile żałując, że naruszyli znak Przymierza i wierności Chrystusowi, są szczerze otwarci na formę życia nie stojącą w sprzeczności z nierozerwalnością małżeństwa. Chodzi ściśle o sytuacje, kiedy kobieta lub mężczyzna w kolejnym związku tym razem niesakramentalnym, z powodów niebłahych, jak troska o wychowanie dzieci, nie mogąc doprowadzić do rozstania się, postanawiają podjąć życie w pełnej wstrzemięźliwości seksualnej, czyli powstrzymując się od aktów płciowych obwarowanych dla sakramentalnego małżeństwa. W jakiejś mierze Św. Jan Paweł II był nowatorski i postępowy, ale w granicach wyznaczonych przez doktrynę Kościoła, która jest niezmienna. Tymczasem Franciszek proponuje uczynić kolejny krok, zastrzegając, że również jego wizja nie kłóci się z dotychczasowym Magisterium. Proponuje pasterskie rozeznanie, spojrzenie na penitenta w duchu miłosierdzia, wnikliwe przebadanie win i zaszłości by wydobyć z głębi ludzkiego życia to, co było emanacją Ducha, w sytuacji poświadczenia okoliczności usprawiedliwiającej separację lub rozwód ale w poczuciu stworzonej krzywdy, która wypłakana daje – jednakże nie sankcjonuje – ale zarazem też nie warunkuje życie w czystości – by osoba ta po wyczerpaniu wszystkich purgatoryjnych możliwości powróciła do sakramentów Kościoła[1].&#x0D; Mimo podjętych dyskusji wokół możliwości dostępu osób będących w związkach nieuregulowanych Kościół pozostaje wierny doktrynie z aspekcie sakramentalnym podkreślając nierozerwalność małżeństwa. Osoby żyjące poza sakramentami w myśl Magisterium nie pozostały wykluczone, będący nadal częścią Kościoła, jednakże wszelkie próby podważenia dotychczasowego nauczania, nie może przyćmić prawdy, że tylko sakramentalny charakter małżeństwa jest fundamentem rodziny i nie można utożsamiać takiego związku z innego rodzaju typem związków, które stwarzają tylko pozory węzła małżeńskiego. Franciszek wielokrotnie przypomina w adhortacji o nienaruszalności sakramentu. Dziś można mieć wrażenie, że zapora przeciw rozwodnikom „chyli się ku upadkowi, przepuszczając brudną wodę w głąb Kościoła” – mówi w kontekście podobnego problemu w okresie posoborowym podnoszonego przez Roberta Spaemanna – Robert Skrzypczak, jednak „Kościół ma słowa życia wiecznego” z czego wynika, że wszelkie konsekwencje dzisiejszych argumentów i dywagacji „będą pozytywne”, zwłaszcza, że im bardziej zmierza się ku przyszłości, tym bardziej rośnie potrzeba powrotu do źródeł „niezmiennego nauczania chrześcijańskiego”[2].&#x0D; &#x0D; [1] Artur Filipowcz dowodzi, że stosowana przez Franciszka kategoria „rozeznania” ma wszelkie cechy duchowości ignacjańskiej; A. Filipowicz, Moralność według…, s. 45; zob. Fr, Codziennie jeden krok. Msza św. w Domu św. Marty 22 października 2015, http://www.osservatoreromano.va/pl/news/codziennie-jeden-krok; (odczytano: 30.04.2022); Franciszek (w rozmowie z jezuitami zgromadzonymi na 36. Kongregacji Generalnej), Mieć profetyczną odwagę i śmiałość, (tłum.) B. Steczek, https://jezuici. pl/2016/12/miec-profetyczna-odwage-smialosc-franciszek-jezuitow-36-kg (odczytano: 30.04.2022); M. Borghesi, J. M. Bergoglio, Biografia intelektualna: dialektyka i mistyka, (tłum.) D. Chodyniecki, Kraków 2018, s. 117-133.&#x0D; [2] Por. R. Skrzypczak, Okaleczone relacje…, s. 91.

<strong>MAŁEK, R&oacute;ża, WARZYSZAK, Paweł, MILCZEK, Maria, ŻOŁYNIAK, Wojciech, TOMASIK, Mikołaj, HAWRANIK, Izabela, NISKI, Szymon, ŻABA, Ziemowit, LISOWSKA, Aleksandra &amp; SKRZYPEK, Mateusz. Impact of physical activity in pregnant women on maternal health</strong><strong>. Journal of Education, Health and Sport. 202</strong><strong>3</strong><strong>;1</strong><strong>3</strong><strong>(</strong><strong>1</strong><strong>):</strong><strong>31</strong><strong>9</strong><strong>-</strong><strong>3</strong><strong>25</strong><strong>. eISSN 2391-8306. DOI</strong>&nbsp;<strong>http://dx.doi.org/10.12775/JEHS.2023.13.01.04</strong><strong>7</strong> <strong>https://apcz.umk.pl/JEHS/article/view/41</strong><strong>425</strong> <strong>https://zenodo.org/record/7516696</strong> &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; <strong>The journal has had 40 points in Ministry of Education and Science of Poland parametric evaluation. Annex to the announcement of the Minister of Education and Science of December 21, 2021. No. 32343.</strong> <strong>Has a Journal&#39;s Unique Identifier: 201159. Scientific disciplines assigned: Physical Culture Sciences (Field of Medical sciences and health sciences); Health Sciences (Field of Medical Sciences and Health Sciences).</strong> <strong>Punkty Ministerialne z 2019 - aktualny rok 40 punkt&oacute;w. Załącznik do komunikatu Ministra Edukacji i Nauki z dnia 21 grudnia 2021 r. Lp. 32343. Posiada Unikatowy Identyfikator Czasopisma: 201159.</strong> <strong>Przypisane dyscypliny naukowe: Nauki o kulturze fizycznej (Dziedzina nauk medycznych i nauk o zdrowiu); Nauki o zdrowiu (Dziedzina nauk medycznych i nauk o zdrowiu).</strong> <strong>&copy; The Authors 202</strong><strong>3</strong><strong>;</strong> <strong>This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Nicolaus Copernicus University in Torun, Poland</strong> <strong>Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author (s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non commercial license Share alike.</strong> <strong>(http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited.</strong> <strong>The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper.</strong> <strong>Received: </strong><strong>28</strong><strong>.</strong><strong>11</strong><strong>.2022. Revised: </strong><strong>15</strong><strong>.1</strong><strong>2</strong><strong>.2022. Accepted: </strong><strong>0</strong><strong>9</strong><strong>.</strong><strong>01</strong><strong>.202</strong><strong>3</strong><strong>.</strong> &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; <strong>Impact of physical activity in pregnant women on maternal health</strong> <strong>R&oacute;ża Małek</strong> 1 Wojskowy Szpital Kliniczny w Lublinie Aleje Racławickie 23, 20-049 Lublin 0000-0003-3606-0067 https://orcid.org/0000-0003-3606-0067 rozamalek192@gmail.com <strong>Paweł Warzyszak</strong> 1 Wojskowy Szpital Kliniczny w Lublinie Aleje Racławickie 23, 20-049 Lublin 0000-0003-2023-7980 https://orcid.org/0000-0003-2023-7980 warzyszakpawel@gmail.com <strong>Maria Milczek</strong> 1 Wojskowy Szpital Kliniczny w Lublinie Aleje Racławickie 23, 20-049 Lublin 0000-0002-4204-5632 https://orcid.org/0000-0002-4204-5632 Maria@milczek.com <strong>Wojciech Żołyniak</strong> Centrum Medyczne w Łańcucie Sp. z o.o. Ignacego Paderewskiego 5, 37-100 Łańcut 0000-0002-3709-4018 https://orcid.org/0000-0002-3709-4018 wojtesk995@gmail.com <strong>Mikołaj Tomasik </strong> 1 Wojskowy Szpital Kliniczny w Lublinie Aleje Racławickie 23, 20-049 Lublin 0000-0002-5489-0059 https://orcid.org/0000-0002-5489-0059 mikolajt97@gmail.com <strong>Izabela Hawranik</strong> 1 Wojskowy Szpital Kliniczny w Lublinie Aleje Racławickie 23, 20-049 Lublin 0000-0002-7329-8595 https://orcid.org/0000-0002-7329-8595 hawranik14@gmail.com <strong>Szymon Niski</strong> Wojew&oacute;dzki Szpital Specjalistyczny im. Najświętszej Maryi Panny w Częstochowie Polskiego Czerwonego Krzyża 7, 42-200 Częstochowa 0000-0001-6295-5783 https://orcid.org/0000-0001-6295-5783 szymonniski96@gmail.com <strong>Ziemowit Żaba</strong> 1 Wojskowy Szpital Kliniczny w Lublinie Aleje Racławickie 23, 20-049 Lublin 0000-0001-9476-1166 https://orcid.org/0000-0001-9476-1166 piast753@gmail.com <strong>Aleksandra Lisowska</strong> Uniwersytet Medyczny w Lublinie 0000-0003-0009-8995 https://orcid.org/0000-0003-0009-8995 alisowska8@wp.pl <strong>Mateusz Skrzypek</strong> Uniwersytet Rzeszowski, Kolegium Nauk Medycznych 0000-0001-6767-3144 https://orcid.org/0000-0001-6767-3144 mati.skrzypek@gmail.com <strong>Abstract</strong> <strong>Introduction:</strong>&nbsp;Pregnancy is an important period in a woman&#39;s life. One of the most essential things people can do to improve their health both physical and mental is taking regular physical exercise. Healthy people, people with chronic illnesses or disabilities as well as pregnant women benefit from regular physical activity. All pregnant women should be physically active, except in certain situations when there are medical contraindications. <strong>Objective of the study:</strong>&nbsp;The purpose of this study is to summarize the benefits of regular physical activity during pregnancy. <strong>Materials and methods:</strong>&nbsp;A review of the literature available on the PubMed database was carried out, the key words used were: _,,pregnancy^,,, _,,physical activity^,,, _,,gestational diabetes^,,, _,,hypertension^,,, _,,pre-eclampsia^,,. <strong>Results:</strong>&nbsp;Physical activity increases the chance of a normal pregnancy and a successful outcome. In the absence of obstetric or medical contraindications, physical activity during pregnancy is desirable and advisable. Exercise results in fewer complications for both the pregnant woman and the newborn. <strong>Conclusions:</strong>&nbsp;The best results from physical activity in pregnancy are obtained when the pregnant woman exercises regularly, for example, 3 times a week for 30-60 minutes. It is advisable that for it to be regular aerobic training of moderate intensity of at least 150 minutes per week. <strong>Keywords:</strong>&nbsp;_,,physical activity^,,, _,,pregnancy^,,, _,,gestational diabetes^,,, _,,hypertension^,,, _,,pre-eclampsia^,, &nbsp; <strong>Abstrakt</strong> <strong>Wprowadzenie:</strong>&nbsp;Czas ciąży to ważny okres w życiu kobiety. Jedną z najważniejszych rzeczy, kt&oacute;re ludzie mogą zrobić, aby poprawić swoje zdrowie zar&oacute;wno to fizyczne, jak i psychiczne jest regularna aktywność fizyczna. Osoby zdrowe, osoby z przewlekłą chorobą, niepełnosprawnością, jak r&oacute;wnież kobiety w ciąży odnoszą korzyści z regularnej aktywności fizycznej. Wszystkie ciężarne powinny być aktywne fizycznie, poza niekt&oacute;rymi sytuacjami, kiedy to istnieją przeciwwskazania medyczne. <strong>Cel pracy:</strong>&nbsp;Celem pracy jest zestawienie korzyści, jakie wynikają z regularnej aktywności fizycznej w ciąży. <strong>Materiały i metody:</strong>&nbsp;Dokonano przeglądu literatury obecnej w bazie PubMed, używano sł&oacute;w kluczy: _,,ciąża^,,&nbsp;, _,,aktywność fizyczna^,,, _,,cukrzyca ciążowa^,,, _,,nadciśnienie^,,, _,,stan przedrzucawkowy,,. <strong>Wyniki:</strong>&nbsp;Aktywność fizyczna zwiększa szansę na prawidłowy przebieg ciąży oraz na pomyślne jej zakończenie. W przypadku braku przeciwwskazań położniczych lub medycznych aktywność fizyczna w ciąży jest pożądana i wskazana. Ćwiczenia powodują mniej komplikacji zar&oacute;wno u ciężarnej jak też u noworodka. Systematyczna aktywność może nieść za sobą takie korzyści jak: redukcja stresu, zmniejszenie zmęczenia, spadek ryzyka depresji, poprawa jakości życia. <strong>Wnioski:</strong>&nbsp;Najlepsze rezultaty z aktywności fizycznej w ciąży są wtedy, kiedy ciężarna ćwiczy regularnie np. 3 razy w tygodniu po 30-60 minut. Wskazane jest aby był to regularny trening aerobowy o umiarkowanej intensywności minimum 150 minut tygodniowo. <strong>Słowa kluczowe:</strong>&nbsp;_,,aktywność fizyczna^,,, _,,ciąża^,,, _,,cukrzyca ciążowa^,,, _,,nadciśnienie^,,, _,,stan przedrzucawkowy^,,

W artykule przedstawiono wybrane staropolskie teksty mistyczne kobiet (zarówno świeckie, jak i pozostających w kręgu zakonnym) na tle tradycji mistyków hiszpańskich Złotego Wieku. W tekście nakreślono sytuację geopolityczną Rzeczpospolitej i Hiszpanii w okresie XVI–XVIII wieku z naciskiem na specyfikę życia kobiet na peryferiach europejskich. W analizie posiłkowano się ustaleniami z zakresu geopoetyki oraz border studies, gałęzi literaturoznawstwa, które obecnie coraz częściej aplikuje się do badań komparatystycznych. Artykuł przybliża kobiece utwory anonimowe powstałe w kręgu karmelitańskim, które są interpretacjami wątków terezjańskich lub aluzjami do konkretnych tekstów świętej Teresy i świętego Jana od Krzyża. Ponadto przytoczono tu teksty najbardziej znanych staropolskich pisarek zakonnych, Magdaleny Mortęskiej i Marianny Marchockiej, wskazując na zapożyczenia z ascetyczno-mistycznej literatury hiszpańskiej. W artykule zaprezentowano także wybrane wątki pisarek świeckich, których utwory mogą wskazywać na specyfikę życia na peryferiach – mogącą przyczynić się do wyboru ścieżki mistycznej.

Artykuł poświęcony jest wizualności aktywizmu na rzecz praw reprodukcyjnych w polskich zinach feministycznych i anarchofeministycznych z końca lat 90. i lat 2000. Analizując niezależne publikacje kobiece odnalezione w anarchistycznych centrach kulturalnych i w prywatnych zbiorach twórczyń, w tekście autorka przygląda się początkom wytwarzania i dystrybuowania w Polsce proaborcyjnych zinów. W ramach rozmów przeprowadzonych z anarchofeministycznymi autorkami wydawnictw z tego okresu, skupia się na widoczności symboliki dotyczącej praw reprodukcyjnych (motywy czarownicy, macicy i krzyża) i na wizualnych strategiach oporu obecnych w zinach (karykatury władzy solidarnościowo-katolickiej). Celem artykułu jest również przyjrzenie się przemianom i kontynuacjom anarchofeministycznych tradycji wizualnych po 1989 roku w kontekście walki o opiekę socjalną nad zdrowiem reprodukcyjnym kobiet.

Er(r)go...,&#x0D; czas na lewacką sałatę. Przede wszystkim sprawa zwierzęca, sprawa poważna: zwierzobójstwo, krzywda zwierząt i nasze moralne tchórzostwo, zinstytucjonalizowane zarzynanie, chów wertykalny, hodowla intensywna, żywe nie-życie zwierząt, hekatomba ptaków, w Azji kury palone na stosie, festiwale psiego mięsa w Chinach, deanimalizacja zwierząt i ontologiczna degradacja bytów zwierzęcych, zwierzęcy lumpenproletariat. W tle historyczny marsz zwykłych ludzi po zwierzęce białko i zwierzęta idące na rzeź, wszyscy równym krokiem. A przecież mięso zachowuje całe cierpienie.&#x0D; Zwierzęta zadają nam pytania: Co jemy, gdy je jemy – Körper czy Leib? A zwierzęta pozaludzkie to „nieosobowe podmioty prawne” czy „rzeczy ruchome”? Ktoś się waha: może tofucznica zamiast jajecznicy? I różne próby odpowiedzi: wegetarianizm, semiwegetarianizm, fleksitarianizm, abolicjonizm, redukcjonizm, ingredientyzm, reduktarianizm, protopijny model postępu moralnego, wystopia, karnizm i neokarnizm, weganizm, cheating vegetarianism, lazy veganism, weganizm tożsamościowy, rewizyjny weganizm polityczny, weganizm bojkotowy, weganizm etyczny, czarny weganizm sióstr Ko, weganizm naiwny i w końcu, a jakże by inaczej, post-weganizm. Wszystko to w ogniu walki: z szowinizmem gatunkowym, z gatunkizmem, z niewolnictwem żywnościowym, z seksizmem, rasizmem, homofobią i klasizmem. Ktoś stwierdza: potrzebna filozofia czująca świat zamiast hermetycznej gadaniny. I oto nowe jest pytanie: bić albo nie bić?&#x0D; Między tekstami i w nich dzieją się przeróżne rzeczy. Pięknoduchy estetyzują życie, biała klasa średnia zawłaszcza przestrzeń etycznego, w praktykach wegańskich uwidaczniają się etnocentryczne epistemologie ignorancji, mnożą się wege fora, weganie demonstrują moralną wyższość wobec nie-wegan, Realne staje się tym, co zawsze wraca do tego samego miejsca, „ale” dochodzi do głosu, podmiot zmaga się z dosłownością, wiersz walczy z infekcją myślenia zadaniowego, kobiety mieszkające bez partnera jedzą mniej mięsa, wyobraźnia somatyczna zwraca się ku temu, co gorące i suche, zwierzęta, litując się nad nieporadnością człowieka, oddają mu swoje ciało na pokarm, krowy bogatych zjadają chleb biednych, liczba osób niejedzących mięsa wzrasta, ale szympansy wolą owoce z robakiem, zaś w retoryce wegańskiej dominuje podejście postrasowe. Tymczasem Lacan zakazuje czegoś, co i tak jest niemożliwe, Freud dzieli bliźniego na dwie części, Henry Ford inspiruje się sposobem funkcjonowania rzeźni, Deleuze proponuje ideę mięsa uniwersalnego, Marvin Harris walczy o białko, Central Market, parodia wiejskiego targowiska, składa mitologiczną obietnicę, a jeden poeta przygląda się światu toczonemu przez klisze językowe i przebija się przez prozaiczność plastiku, ale ten nie daje się składni. Cotzee w Texasie jeździ na rowerze bez sandałów, nie uprawia socjalizmu ani wolnej miłości, nie bierze zimnych pryszniców i nie je mięsa, nawet żeberek i kurczaka. Ale pyta: cztery łapy z jednego niedźwiedzia: a co z resztą zwierza? I jeszcze: co myśli wół zaliczony bez żadnej konsultacji z nim do gatunku niższego niż niedźwiedź? Jak Hala Mięsna ma iść z duchem czasu?&#x0D; Sztuka nie pozostaje w tyle. Akcjoniści Wiedeńscy powracają znów, by zjadać ekskrementy, kopulować ze zwierzętami, zarzynać, patroszyć i rozszarpywać. Huan ubrany w mięsny kombinezon przechadza się ulicami miasta, na obrazach kobiety i mężczyźni wiją się na podłodze wśród kawałków mięsa i gryzą surowe kawałki kurczaka, Jana Sterbak szyje sukienkę ze steków, Jannis Kounellis rozwiesza wzdłuż ścian na hakach kawały wołowiny, papież pojawia się na tle przepołowionego wołu, Heide Hatry powiada „Heide, ty świnio!”, a Lucien Freud po prostu jest mięsem. Mięso materiałem sztuki! – a bezdomni nie mają co jeść. Na szczęście w wierszach Bartczaka wyłania się nowa forma życia – szczeźnik – już nie człowiek ani nie zwierzę.&#x0D; Różne inne byty i nie-byty nam w tym wszystkim towarzyszą: byt pośledni, byt wyklęty, choć nie żołnierz, kolonialność bytów, mięso bezofiarne, mięso czyste, mięso bezmięsne, 101,4 kg mięsa na osobę, kapitalizm ze zwierzęcą twarzą, tajne wojny wegańskie, stosunek babci do jedzenia, mięsne konotacje męskości, wszystkożerca (wszystko?), 100 słynnych czarnych wegan, bawełna – nieetyczny produkt wegański, „okruchy filozoficzne o kotach”, mięsożerność podmiotowości, człowiek etnoklasowy, nieposłuszeństwo epistemologiczne i ontologiczne, owo-lakto-mięsny nadmiar, kobiety – agentki zmiany, technicznie drukowanie mięsa, nasza potencjalna nie nieludzkość, wewnętrzne życie zwierząt, aktywna ignorancja, realistyczne utopie, celebrytyzacja weganizmu, sploty metodologiczne. Może to byty nie-byty wątpliwe, ale jeden fakt nadal pozostaje bezsporny: fakt mięsożerny.&#x0D; Fakt mięsożerny! Fakt mięsożerny! Fakt mięsożerny!&#x0D; Wojciech Kalagahttps://orcid.org/0000-0003-4874-9734&#x0D; P.S. Pragniemy poinformować naszych Czytelników i Autorów, iż począwszy od numeru 40 (1/2020) „Er(r)go” stanie się pismem dwujęzycznym: będziemy publikować materiały w języku polskim i angielskim. Zwiastunem tych nadchodzących zmian jest okładka tego numeru.

W obliczu neomarksistowskiego globalizmu, którego celem jest programowe unicestwienie każdej tożsamości bytu jako bytu „pilnie potrzeba, aby Europa odnalazła swą chrześcijańską tożsamość i zgodnie z nią żyła”. Z zagadnieniem transcendencji Starego Kontynentu nierozerwalnie powiązane są płaszczyzny personalne: indywidualne, narodowe i społeczne. W związku z tym „centralną zasadą wszelkiego sprawiedliwego ładu społecznego musi być poszanowanie człowieka, jego godności i jego niezbywalnych praw. Trafnie ujmowała to już starożytna formuła: Hominum causa omne ius constitutum est”. Taką optymalną wizję osoby ludzkiej w jej tożsamości społecznej i specyficznie indywidualnej można konkretyzować we wszystkich wymiarach istnienia człowieka jedynie w oparciu o chrześcijańskie korzenie Europy, a ich afirmacja oraz urzeczywistnienie jest najgłębszym pragnieniem wielkiego ducha św. Jana Pawła II, czemu daje wyraz w słowach: „Europa, o jakiej marzę, to polityczna, a przede wszystkim duchowa jedność, w której chrześcijańscy politycy wszystkich krajów są świadomi bogactw, jakie daje człowiekowi wiara: jako zaangażowani mężczyźni i kobiety starają się owe bogactwa wykorzystać w służbie wszystkich, aby powstawała Europa ludzi, nad którą jaśnieje oblicze Boga”. Z tej racji Stary Kontynent powinien „być miejscem pojednania i współistnienia ludzi i narodów, podchodzących do siebie z głębokim szacunkiem i szczerą życzliwością”. Istotną pomocą w tym koniecznym dla wielkości Europy jako „wspólnoty ducha” procesie jest nauka uniwersytecka jako korona edukacji umysłów, pamięci i wolności osoby ludzkiej i całych narodów, nieraz głęboko zranionych historycznym dramatem zła i słabości: „Uniwersytet, stwarzając możliwości rozwoju nauk humanistycznych, może pomóc w takim oczyszczaniu pamięci, które nie zapoznaje krzywd i win, ale pozwala przebaczać i prosić o przebaczenie, a potem otwierać umysł i serce na prawdę, dobro i piękno, które stanowią wspólne bogactwo i które zgodnie należy pielęgnować i rozwijać”. Jednak wspólnotą i zarazem instytucją, która dała Europie najwięcej nie tylko ściśle w sensie duchowo-moralno-religijnym, lecz także w sensie nauki, sztuki czy gospodarki, jest Kościół zbudowany na św. Piotrze i jego następcach, o którego należną pozycję bytową i stosowny respekt upomina się Jan Paweł II Wielki – oczywiście z myślą o dobru wszystkich Europejczyków: „Elementem określającym tożsamość tego kontynentu jest Kościół założony przez Jezusa Chrystusa. «Nie ulega wątpliwości, że w złożonej historii Europy chrześcijaństwo stanowi element kluczowy i decydujący, oparty na solidnym fundamencie tradycji klasycznej i ulegający w kolejnych wiekach wielorakim wpływom różnych nurtów etniczno-kulturowych”. W związku z powyższym Europa jako „«stary kontynent»” powinna „wyraźne odwołać się do Boga i wiary chrześcijańskiej”, czyli „uznać rzeczywistość historyczno-kulturową, która kształtuje teraźniejszość i stanowi źródło tożsamości Europejczyków”.

<strong>Zielińska Natalia, Sokołowska Natalia, Sokolowski Remigiusz, Dudek Paula, Gębka Dominika, Srokowski Grzegorz, Stemplowski Wojciech, Zukow Walery</strong><strong>. </strong><strong>Effect of classic back massage on spinal pai</strong><strong>n in a woman with large breasts - case report</strong><strong>. </strong><strong>Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(7):111-124. eISSN 2391-8306. DOI </strong><strong>http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.824266</strong> <strong>http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/4594</strong> <strong>The journal has had 7 points in Ministry of Science and Higher Education parametric evaluation. Part B item 1223 (26.01.2017).</strong> <strong>1223 Journal of Education, Health and Sport eISSN 2391-8306 7</strong> <strong>© The Author 2017;</strong> <strong>This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland</strong> <strong>Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium,</strong> <strong>provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License</strong> <strong>(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited.</strong> <strong>This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial</strong> <strong>use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited.</strong> <strong>The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper.</strong> <strong>Received: 25.06.2017. Revised: 02.07.2017. Accepted: 07.07.2017.</strong> <strong>Wpływ masażu klasycznego grzbietu na bóle kręgosłupa u kobiety </strong><strong>z dużymi </strong><strong>piersiami – opis przypadku</strong> <strong>Effect of classic back massage on spinal pai</strong><strong>n in a woman with large breasts - case report</strong> <strong>Natalia Zielińska¹, Natalia Sokołowska¹, Remigiusz Sokolowski¹, Paula Dudek¹, Dominika Gębka¹, Grzegorz Srokowski², Wojciech Stemplowski¹, Walery Zukow³</strong> <strong>¹</strong><strong>Department and Clinic of Geriatrics, Nicolaus Copernicus University Collegium Medicum, Bydgoszcz, Poland</strong> <strong>²</strong><strong>Department of Physiotherapy, Nicolaus Copernicus University Collegium Medicum, Bydgoszcz, Poland</strong> <strong>³</strong><strong>Faculty of Earth Sciences, Nicolaus Copernicus University, Torun</strong><strong>, Poland</strong> <strong>Słowa kluczowe: masaż klasyczny kręgosłupa, ból kręgosłupa, duże piersi.</strong> <strong>Keywords: classic back massage, spinal pain, large breasts.</strong> <strong>Streszczenie</strong> <strong>Wstęp.</strong> Najczęstszą dolegliwością układu ruchu są bóle kręgosłupa. Za jedne z głównych przyczyny uznaję się siedzący tryb życia osłabiający układ mięśniowo - kostny, otyłość zwiększająca obciążenie kręgosłupa, zaburzenia snu wynikacjące z niewłaściewej pozycji w czasie wypoczynku, bądź małej ilości snu oraz przewlekły stres. Zastosowanie masażu może zmniejszyć dolegliowści bólowe kręgosłupa, poprzez rozluźnienie nadmiernie napiętych mięśni przykregosłupowych, oddalnie powieszchni stawowych od siebie oraz relaksacje ciała. <strong>Cel</strong>. Ocena wpływu masażu klasycznego grzbietu na bóle kręgosłupa u kobiety z dużym biustem. <strong>Materiał i metody.</strong> Wykonano 10 zabiegów masażu klasycznego grzbietu z użyciem oliwki. Sesje odbywały się 2 - 3 x w tyg. po 30 - 50 min. Przed i po interwencji doknono: pomiarów linijnych kończyn górnych i dolnych; pomiaru obwodu ramiennego pierwszego długiego i krótkiego dla kończyn górnych oraz pośladkowego pierwszego długiego i krótkiego dla kończyn dolnych; pomiaru zakresu ruchomości poszczególnych odcinków kręgosłupa; pomiaru siły mięśniowej zespołów mięśniowych odcinka szyjnego, piersiowo-lędźwiowego oraz zespołów mięśniowych obręczy kończyn górnych; oceny odchylenia od symetrii postawy ciała. Zastosowano także test prowokacji bólów krzyża, test palce-podłoga, test wyprzedzania dla segmentów ruchowych kręgosłupa lędźwiowego, test Laseque'a, test Schobera oraz test Giletta. <strong>Wyniki. R</strong>óżnica w zakresach ruchomości tj. zgięciu odcinka piersiowego i lędźwiowego kręgosłupa oraz w badaniu palce-podłoga była istotnie statystycznie różna. Po interwencji sylwetka ciała ustawiona była bliżej osi pionowej. Test Laseque'a dla obu kończyn dolnych okazał się ujemny. Różnica wartości pomiarów linijnych długości i obwodów kończyn oraz testu Schobera nie była istotna statystycznie. Test prowokacji bólów krzyża, test wyprzedzania dla segmentów ruchowych kręgosłupa lędźwiowego oraz test Gilleta nie wykazał odchyleń przed i po interwencji. <strong>Wnioski.</strong> Terapia masażu klasycznego grzbietu zmniejszyła ból kręgosłupa. Uzyskano poprawę postawy ciała oraz zwiększenie zakresów ruchu w poszczególnych odcinkach kręgosłupa. Ponadto, nie stwierdzono wpływu masażu klasycznego na siłę mięśniową oraz zwiększenie obwodów kończyn. <strong>Abstract</strong> Introduction. The most common ailment of the motion system is spinal pain. For one of the main reasons, it consider a sedentary lifestyle that weakens the musculo-skeletal system, obesity that increases spine load, sleep disorders resulting from unsettled positions during rest or sleep, and chronic stress. The use of massage can reduce the painful pain of the spine, by loosening the excessively tight spine muscles, the articular joints of the joints and the relaxation of the body. Objective. An assessment of the effect of classical spine massage on spinal pain in a woman with large breasts. Material and methods. 10 massage treatments of the classical ridge using olive oil were performed. Sessions took place 2-3 times a week after 30-50 minutes. Before and after intervention were measured: linear measurements of upper and lower limbs; Measurement of the first and short long and short for the upper and lower limbs for the upper and lower extremities; Measurement of the range of mobility of individual segments of the spine; Measurement of muscle strength of the cervical, thoracic and lumbar musculature of the upper limbs; Assessment of deviation from the symmetry of body posture. Also tested was the Cross Stroke Challenge, finger-to-floor test, lumbar vertebrae overtaxis test, Laseque test, Scherer test and Gilett test. Results. The difference in the range of motion, ie the flexion of the thorax and lumbar spine and the finger-to-floor examination, was statistically significantly different. After intervention the silhouette of the body was positioned closer to the vertical axis. The Laseque test for both lower limbs turned out to be negative. The difference in linear and limb length measurements and the Schober test was not statistically significant. The test of cross-provocation, the overtaking test for the lumbar spine movement and the Gillet test did not show deviations before or after intervention. Conclusions. Therapeutic massage of the classic back reduced the pain of the spine. Improved body posture and increased range of motion in individual spinal segments. In addition, no effect of classical massage on muscle strength and limb circumference was found.

<strong>Czyż Rafał, Sarnowska Marta, Rutkowski Radosław, Kotowicz Kamila. Psychologiczne bariery udzielania pomocy medycznej dziecku = </strong><strong>Psychological barriers in delivering first help for child. </strong><strong>Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(</strong><strong>5</strong><strong>):</strong><strong>403</strong><strong>-411</strong><strong>. eISSN 2391-8306. DOI </strong><strong>http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.53173</strong> <strong>http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/3534</strong> &nbsp; &nbsp; <strong>The journal has had 7 points in Ministry of Science and Higher Education parametric evaluation. Part B item 755 (23.12.2015).</strong> <strong>755 Journal of Education, Health and Sport eISSN 2391-8306 7</strong> <strong>&copy; The Author (s) 2016;</strong> <strong>This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland</strong> <strong>Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium,</strong> <strong>provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License</strong> <strong>(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited.</strong> <strong>This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial</strong> <strong>use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited.</strong> <strong>The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper.</strong> <strong>Received: 05.05.2016. Revised 25.05.2016. Accepted: 25.05.2016.</strong> &nbsp; <strong>Psychologiczne bariery udzielania pomocy medycznej dziecku</strong> <strong>Psychological barriers in delivering first help for child</strong> &nbsp; <strong>Rafał Czyż¹ (rafalczyz1990@o2.pl), Marta Sarnowska², Radosław Rutkowski³, Kamila&nbsp;Kotowicz⁴</strong> <strong>1) Katedra Medycyny Ratunkowej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu 2) Katedra Zdrowia Publicznego Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu 3) Katedra Biofizyki. Samodzielna Pracownia Biofizyki Układu Nerwowego Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu 4) Katedra i Klinika Psychiatrii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu</strong> &nbsp; <strong>Abstrakt</strong> Udzielanie pierwszej pomocy niejednokrotnie wymaga od potencjalnego ratownika przełamywania wielu wewnętrznych barier. Gdy dochodzi do zagrożenia życia lub zdrowia dziecka czynniki te w szczeg&oacute;lności nasilają się i w istotnym stopniu determinują dalsze działania osoby niosącej pomoc na miejscu zdarzenia. &nbsp; Celem pracy była pr&oacute;ba identyfikacji czynnik&oacute;w psychologicznych, mogących wpływać na chęć udzielania pomocy dziecku w stanie nagłym. &nbsp; W badaniu wzięło udział 114 student&oacute;w w wieku 22,1&plusmn;1,6 lat. Użyto autorskiej ankiety, składającej się z pytań, pr&oacute;bujących określić owe czynniki oraz testu wiedzy z zakresu pierwszej pomocy. &nbsp; Większość(65%) ankietowanych deklaruje ukończenie szkolenia z zakresu pierwszej pomocy osobie dorosłej, natomiast dziecka &ndash; zaledwie 42% student&oacute;w. Zaskakującym jest fakt, iż w ponad 80% szkoleń nie podjęto tematu dotyczącego pediatrycznej wersji AED. Wysoki odsetek student&oacute;w(60%) deklaruje podjęcie pomocy dziecku w sytuacji zagrożenia jego życia. Pozostała część ankietowanych, jako największą barierę w udzielaniu pomocy dziecku, określa obawę przed pogłębieniem istniejącego już urazu(54%). Dodatkowo częstymi powodami odstąpienia od pomocy są: brak wiedzy i umiejętności udzielania pomocy(30%), strach związany z zaistniałą sytuacją(21%) oraz obawa przed pociągnięciem do odpowiedzialności prawnej za wyrządzenie krzywdy(20%). W por&oacute;wnaniu płci, kobiety uzyskały wyższy średni wynik testu wiedzy niż mężczyźni (5,10&plusmn;1,6vs.4,86&plusmn;1,6), aczkolwiek zdecydowanie częściej w ankiecie wskazują jej brak jako czynnik ograniczający niesienie pomocy. &nbsp; Występowanie wielu czynnik&oacute;w ograniczających student&oacute;w w udzielaniu pomocy dzieciom niesie za sobą konieczność organizowania systematycznych szkoleń z zakresu pierwszej pomocy. &nbsp; <strong>Słowa kluczowe: pierwsza pomoc, bariery psychologiczne.</strong> &nbsp; &nbsp; <strong>Psychological barriers in delivering first help for child</strong> &nbsp; Delivering first aid many times requires from potential rescuer breaking many inside barriers. When occurs emergency situation where the child&rsquo;s&nbsp; health or life is endangered all of this factors intensify and in significant degree are determining further actions of the person delivering help on the spot. &nbsp; Aim of this study was an attempt of identification of psychological factors, being able to influence on willingness to deliver medical help for child in emergency state. &nbsp; In examination took part 114 students aged 22.1&plusmn;1.6 years. Author&rsquo;s questionnaire form was used. It consisted of questions which were trying to determine those psychological factors and first aid medical knowledge test. &nbsp; Majority (65%) of participants declare the fact of completion of adult first aid course, however of child first aid course &ndash; only 42% of students. Suprising is a fact, that in over 80% of trainings a subject of the paediatric AED version wasn&#39;t raised. High percentage of students (60%) declaring willingness of taking the help to the child in emergency state. The rest part of respondents, as the biggest barrier in help for child, is defining anxiety of deepening the already existing injury (54%). Additionally frequent reasons of giving up the help were: lack of knowledge and skills in delivering medical help (30%), fear associated with the existing situation (21%) and anxiety of drawing to the legal liability for harming (20%). In comparing the sex, women obtained higher average medical knowledge test results than men (5.10&plusmn;1.6 vs 4.86&plusmn;1.6), although definitely more often in questionnaire form show its lack as a limiting factor in delivering help. &nbsp; Occurrence of many factors which limiting students in delivering medical help for children bringing the need to organize systematic first aid courses. &nbsp; &nbsp; <strong>Key words: first help, psychological barriers.</strong>