Journal articles on the topic 'Kultura ulice'

Cilj. Rad pokazuje teorijsku i praktičnu realizaciju projekta Knjige naših ulica u novozagrebačkom naselju Botinec, kroz sudioničko upravljanje javnih ustanova i udruga, odnosno mogućnost aktivnog uključenja svih stanovnika lokalne zajednice u raznim umjetničkim aktivnostima i promociji čitanja, kojim se htjela kapitalizirati činjenica kako je to jedino zagrebačko naselje kojem su gotovo sve ulice imenovane po likovima iz hrvatskih književnih djela, na primjer Ulica šegrta Hlapića, Ulica Šenoine Branke, Ulica Zlatarova zlata, Ulica Pere Kvržice i dr., ali i omogućiti građanima aktivno sudjelovanje u upravljanju lokalnom zajednicom. Pristup. Rad je nastao temeljom aktivnog sudjelovanja u projektu Knjige naših ulica sufinanciranom iz Socijalnog fonda EU-a te kronološkim praćenjem njegove realizacije u kontekstu promicanja kulturnih događanja, likovne umjetnosti i čitanja u lokalnoj zajednici. Projekt je provođen u razdoblju od prosinca 2018. godine u trajanju od 18 mjeseci, ali je usporen sredinom veljače 2020., a onda i privremeno obustavljen zbog epidemije COVID-19. Završit će 31. listopada 2020. Rezultati. Provedba projekta u razdoblju od 15 (18) mjeseci pokazala je kako se zajedničkim radom nekoliko partnera, odnosno javnih ustanova i udruga, može mobilizirati građane na aktivno sudjelovanje u planiranju lokalnog razvoja i donošenje odluka o javnim pitanjima te omogućiti raspodjelu moći, afirmaciju, razvoj i ponovno stvaranje kulture te u konačnici pridonijeti jačanju demokracije. Provedba projekta pokazala je i slabosti čije izbjegavanje može pomoći u planiranju i provedbi novog projekta. Originalnost. Rad pokazuje kako sudioničkim upravljanjem u kulturi lokalna zajednica nije više pasivna pozornica za izvođenje kulturnih sadržaja, nego se aktivno uključuje u njihovo stvaranje i provođenje. Realizacija projekta ostvaruje članak 27. Opće deklaracije o ljudskim pravima po kojem „svatko ima pravo slobodno sudjelovati u kulturnom životu zajednice“1. Ovo je jedan od rijetkih projekata koji izravno „izlazi na ulicu“, dakle okuplja sve, jer nije ograničen zgradom, nego se proteže cijelim naseljem.

The street anthropology is identical with the anthropology of urban life. In the past, a street was a place to socialize and, on equal footing with its architecture, it was part of the cultural identity of its inhabitants. The street reflects residents’ social, cultural and economic capital. Over time, mobility and communication accessibility have dominated the urban spatial policy. The contemporary street has become a "space of flows". The restoration of its original role requires a more balanced approach to cultural factors that determine the quality of life in a city. The article discusses characteristic features that determine patterns of mobility in modern streets.

Artykuł dotyczy genezy i historii przekształceń ulicy Vogla, historycznie znajdującej się w granicach położonych w pobliżu Warszawy Dóbr Wilanowskich, obecnie będącej jedną z najintensywniej użytkowanych dróg dzielnicy Wilanów. Ulica Vogla w swoim obecnym przebiegu powstała w XIX w., w związku z intensyfikacją osadnictwa, w tym głównie osadnictwa holenderskiego, na nadwiślańskich obrzeżach Dóbr Wilanowskich. Osadnicy, przystosowując do celów użytkowych tereny zalewowe, wprowadzili wiele charakterystycznych dla swojej kultury i tradycji form zagospodarowania krajobrazu. Jedną z nich były wzmacniane faszyną i kamieniami drogi budowane na wysokich ziemnych wałach, czasami obsadzane topolami lub wierzbami czyli trytwy. Ulica Vogla, a w szczególności jej wyniesiona ponad podmokłe tereny część środkowa jest właśnie przykładem trytwy. Stanowi ona obecnie jeden z nielicznych elementów dokumentujących historyczny wpływ kultury osadników holenderskich na rozwój nadwiślańskich terenów Wilanowa i ze względu na swoja wartość powinna podlegać ochronie konserwatorskiej.

Współczesność oraz znana nam kultura związane są ściśle z postępem technicznym. Ta kultura w sposób dogłębny przenika nasze codzienne życie – służy jako rozrywka, wygoda, narzędzie pracy czy komunikacji. Fakt, że krocząc w przyszłość, stajemy się coraz bardziej zależni od technologii, jest źródłem wielu problemów różnorakiej natury. Istnieje w konsekwencji potrzeba dyskusji nad zagadnieniami takimi jak: technologiczne uzależnienia, realność rzeczywistości wirtualnej, wpływ technologii na relacje międzyludzkie bądź konsekwencje cyfryzacji. Owa potrzeba jest realizowana w dyskusji uniwersyteckiej, tak jak miało to miejsce na konferencji Człowiek i społeczeństwo wobec wyzwań technologii. Filozoficzno-kulturowe aspekty postępu technicznego. Odbyła się ona 23 maja 2019 roku w budynku Wydziału Filozofii Chrześcijańskiej Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego przy ulicy Wóycickiego 1/3 w Warszawie. Wydarzenie zostało zorganizowane przez Koło Naukowe Studentów Filozofii UKSW, a uczestnicy pochodzili z licznych środowisk akademickich całej Polski.

Sytuacja na ziemiach zachodniej i północnej Polski była po 1945 r. szczególnie trudna z wielu względów; obszary te musiały jak najszybciej otrzymać nową tożsamość. Jednym z pilniejszych zadań było wówczas uregulowanie kwestii szeroko pojętego nazewnictwa miast, wsi, obiektów fizjograficznych, a także ulic. Proces nadawania polskiego brzmienia nazwom ulic przebiegał różnie w poszczególnych ośrodkach miejskich; inny wymiar miał w dużych aglomeracjach, a inny w mniejszych miejscowościach. W opracowaniu pokazano likwidowanie śladów niemczyzny w nazwach ulic i nadanie im polskiego imiennictwa na wybranych przykładach większych i mniejszych miast na terenie Ziem Zachodnich i Północnych (Wrocław, Gdańsk, Zielona Góra, Świdnica, Bytom, Legnica, Będzin, Reszel, Maszewo), aby zasygnalizować różne aspekty i cechy charakterystyczne tego zjawiska, a także trudności, jakie się z tym wiązały. Analiza przykładów przemianowań nazw ulic pozwala dostrzec pewne tendencje i kryteria, jakimi się wówczas kierowano (m.in. upamiętnianie ważnych z punktu widzenia historii, kultury i nauki polskiej postaci, a także bohaterów narodowych, bojowników o wolność narodu polskiego, polityków i działaczy niepodległościowych, jak również znaczących wydarzeń i faktów historycznych czy też związanych z utrwalaniem osiągnięć władzy ludowej etc.). Dobór patronów ulic, poprzez symboliczne treści, jakie się za tym kryły, odgrywał istotną rolę zarówno w umacnianiu polskości tych terenów, jak i legitymizowaniu nowej władzy. Większość ulic miejscowości na Ziemiach Zachodnich i Północnych otrzymała polskie nazwy do końca 1946 r.; drugi etap nadawania polskiego imiennictwa ulic zakończył się jesienią 1947 r.; natomiast w dużych aglomeracjach trwał jeszcze w latach 1948–1949. Niekiedy dochodziło do kilkakrotnej zmiany nazw ulic, co było podyktowane względami polityczno-ideologicznymi.

Celem artykułu jest wskazanie nowych kierunków badań nad przyczynami bezdomności, zwłaszcza ludzi młodych. Szczególnie ważne jest pytanie, czy wiedzę o przyczynach tego zjawiska wystarczy reprodukować czy trzeba rozwijać oraz rozważania jaka jest rola edukacji, globalizacji, historii i kultury oraz istniejących systemów (pomocy społecznej, karnego) w ścieżkach bezdomności. Rozwój wiedzy na temat przyczyn bezdomności nastąpił w Polsce w latach 90tych ubiegłego wieku i zaraz po roku 2000. Współczesne badania bazują na zgromadzonej wówczas wiedzy, dotyczą głównie osób w zaawansowanym wieku lub dzieci ulicy. W artykule analizie poddano przyczyny bezdomności deklarowane przez bezdomnych w zaawansowanym wieku i fazie bezdomności oraz osób do 37 roku życia, z którymi przeprowadzono wywiady. Dane jakościowe uzyskane w ten sposób oraz odniesienie do historii i kultury pozwoliły na wykrycie zmian w przyczynach zjawiska.

W artykule poddano analizie obrazy warszawskiego „Dzikiego Zachodu” (obszaru pomiędzy Śródmieściem, Muranowem i Wolą) w literaturze i innych tekstach kultury dla dzieci i młodzieży okresu „małej stabilizacji”. Obszar ten był w okresie Polski Ludowej przestrzenią stabuizowaną i wstydliwą, rezerwatem ruder i ruin wciąż czekającym na uporządkowanie, co czyniło zeń interesującą scenografię dla fabuł przygodowych. Jednocześnie bliskość Śródmieścia oraz wizualna dominacja Pałacu Kultury i Nauki tworzyła interesujące napięcia pomiędzy starym i nowym miastem, przed- i powojenną rzeczywistością. Autor artykułu analizuje m.in. utwory prozatorskie Edmunda Niziurskiego (Lalu Koncewicz, broda i miłość, 1958), Wiktora Woroszylskiego (I ty zostaniesz Indianinem, 1960) i Ireny Jurgielewiczowej (Niespokojne godziny, 1964) oraz serial Do przerwy 0:1 Stanisława Jędryki (1969). Jako kontekst dla tego topograficznego studium wykorzystuje m.in. teksty Mirona Białoszewskiego, piewcy i czułego obserwatora tej części miasta, oraz oddający głos dziecięcym mieszkańcom dzielnicy film dokumentalny Moja ulica Danuty Halladin (1965).

Smetnjama u nastavi nazivaju se svi oni događaji koji ometaju, prekidaju ilionemogućavaju proces poučavanja i učenja, tako što delimično ili potpuno ukidajupreduslove neophodne za izvođenje nastavnog procesa. Faktori koji utiču na mogućnostodvijanja procesa učenja dele se na spoljašnje i unutrašnje, kao što su fizička i psihološkastabilnost (sigurnost), mir, pažnja, koncentracija. Smetnje mogu prouzrokavati kako učenicii nastavnici tako i spoljašnji faktori: glasno dovikivanje, verbalni ili fizički nasrtaji, jurcanjeučenika, nervoza, prigovaranje ili sarkazam nastavnika, razglas, buka sa ulice, iznenadnevremenske nepogode, itd.Disciplinski prestup je normativno regulisan pojam, pod kojim se podrazumevapovreda – najčešće od strane učenika – implicitnih ili eksplicitnih propisa i pravila ponašanja,koja najčešće propisuju nastavnici – u cilju neometanog proticanja nastave i školskog dana.Šta u suštini nalažu standardi i pravila u mnogome zavisi od odgovarajućeg konteksta, npr.od kulture određene zemlje, duha vremena, škole, nastavnika, predmeta, starosne dobi, itd.U radu će se analizirati tvrdnje koje bliže određuju probleme sa disciplinom ismetnje do kojih dolazi u toku nastave, a koje nastaju usled mnogih protivurečnosti kojepostoje u školskoj praksi. Smetnje i disciplinski konflikti i poremećaji u nastavi posmatraćese kako iz refleksije nastavnika tako i fokusa učenika.

Jeg vil analysere Roy Jacobsens Det nye vannet med oppmerksomheta vendt mot et forholdsvis nytt fenomen innafor litteraturvitenskapen, nemlig interessen for rommet. Som litteraturviteren Frederik Tygstrup påpeker i artikkelen “Det litterære rum”, har litteraturvitenskapen helt siden Aristoteles’ teoretiske avhandling Poetikken ansett tida som det strukturerende grunnelement i fortellinga. Det vil si at fokuset har vært retta mot komposisjonen av begivenhetene i et tidsmessig forløp, mens rommet i liten grad har blitt tilgodesett med oppmerksomhet. I dag anser man imidlertid i større grad enn tidligere rommets karakter som medbestemmende i hvilke handlinger, situasjoner og tenkemåter som er mulig innafor det samme rommet.Med dette utgangspunktet vil jeg undersøke noen av de konsekvenser jeg mener å se følger av at handlinga i Det nye vannet er lagt til Nord-Norge. I arbeidet vil jeg nærme meg det nordnorske fra det mer allmenne. Jeg vil altså starte ved å anslå tekstens tematikk, hvor vi kommer til å se at forandring, og redsel for sådan, står sentralt. Deretter vil jeg komme inn på Jacobsens nordnorske sted i forhold til denne tematikken. Romanen handler blant annet om møter mellom mennesker med ulike tanke- og levesett, eller mennesker tilhørende ulike livsrom. Her vil det si møter mellom det urbane og det nord-norske livsrom. I tillegg til å synliggjøre livsrommenes særtrekk, vil jeg også komme inn på møtenes konsekvenser. I den anledning kommer vi til å se at romanen problematiserer tradisjonelle dikotomatiske motsetninger av typen natur – kultur. Jeg vil underveis i arbeidet, og særlig i avslutningskapitlet, argumentere for at forfatteren forfekter nødvendigheta av erfaringsutveksling mellom de to livsrommene. Før jeg kommer inn på romanen, vil jeg imidlertid presentere den teori om rommet i litteraturen jeg vil anvende.67

Abstract Kulturel kapital og social differentiering. Artiklen udgør optegnelserne til en forelæsning på Socialforskningsinstituttets konference 6.-7. oktober 1994. Indledningsvis kommenteres selve konferencens problemtilling: Hvad den samfundsvidenskabelige forskning kan tilbyde når det gælder at begrebsliggøre systematiske sociale, kulturelle og økonomiske forskelle i befolkningens livsvilkår. Mere konkret: Hvad Bourdieus begreb kulturel kapital kan bidrage med i en diskussion af effekter af en ulige fordeling af goder. Begrebet "forskelle" fremhæves indledningsvis som problematisk fordi man udsætter sig for en indbygget orientering mod tanken om at man i det mindste kan tænke sig en befolkning uden systematiske forskelle i livsvilkår mellem grupperne. Begrebet "kulturel kapital" resumeres og diskuteres, og der relateres til en skriftløs etnisk gruppering i Vestafrika (Ballanta i Guinea-Bissau) uden en central politisk overhøjhed som holdes sammen af en magt som i sidste instans er forlagt til den usynlige del af den samlede gruppe af deltagere, en forfaderskult. Vores politiske tænkning har siden den engelske, den amerikanske og den franske revolution opereret med modeller hvor bæreren af et politisk herredømme i sidste instans er de sig imellem ligestillede medborgere i forening. En sådan forestilling udgør en ideologisk konstruktion på lige fod med forfaderstroen. Bourdieus forståelse af begrebet "kultur" indebærer ikke kultur stillet mod natur, men kultur som den side af den menneskelige virksomhed som er symbolsk. Der perspektiveres til andre forståelser af især "kapital" og "økonomi", og det konstateres at den økonomiske økonomi i moderne samfund har sine egne forfaderskulter, det vil sige sine egne symbolske strukturer som på en særegen måde organiserer miskendelsen af udenoms-økonomiske interesser, på samme måde som primitive symbolske strukturer organiserer miskendelsen af økonomiske interesser. I skole antages det at præstationerne afhænger af arbejdsomhed og evner, men de afhænger snarere af dispositioner hvis erhvervelse er stærkt forbundet med den enkeltes biologiske egenskaber og første opvækstvilkår, og forudsætter ikke nødvendigvis en bevidst indprentning. Det gør at sammenblandingen af arv og præstation okkulteres. Erhvervelsens distinktive kendetegn tenderer mod at være vældigt upåfaldende og tilsyneladende uvæsentlige karakteristika som for eksempel en accent i sproget eller en måde at gå på; karakteristika omfattet af begrebet kulturel kapital".

Strukturerte intervensjonsprogrammer som implementeres i barnehager er ofte ikke tilpasset barnehagenes ulike kontekster og kompleksitet. Denne studien drøfter muligheter og barrierer i et intervensjonsdesign der personalgruppene er aktivt deltagende i å uforme og gjennomføre intervensjonens innhold. I prosjektet Barn i bevegelse var målet å forbedre betingelsene for barns fysisk aktive lek i barnehagen. Personalet bestemte mål og innhold for intervensjonen i deres institusjoner innenfor rammer gitt av forskerne, og personalet ble bedt om å dokumentere planlagte aktiviteter samt jevnlig dele og reflektere over praksiserfaringene sammen. Prosjektgruppen møtte personalet fem ganger under intervensjonen for kunnskapsdeling, gruppediskusjoner og idéforslag på praktiske aktiviteter. Studien er forankret i aktivitetsteori og bygger på data fra seks intervensjonsbarnehager. Evalueringen av intervensjonsdesignet ble gjennomført ved hjelp av spørreskjema. Faktorer som synes å ha betydning for en suksessfull implementering var inkludering av hele personalgruppen, personalets (med-)eierskap av prosjektet og formidling av praktiske ideer. Barnehagene benytter seg i større grad av en muntlig enn en skriftlig refleksjonskultur. Implementering av en skriftlig refleksjonspraksis var vanskelig å gjennomføre, både på grunn av tidspress og at intervensjonen ikke tilpasset dette godt nok til praksisfeltets kultur.

Er(r)go… ,… co za teatr! Do wyboru: teatr interkulturowy, teatr transkulturowy, teatr ultrakulturowy, teatr metakulturowy, teatr multikulturowy, teatr międzykulturowy, teatr postdramatyczny, teatr ludowy, teatr obrzędowy i steatralizowane obrzędy, teatr amatorski, teatr zawodowy, teatr wiejski, etnoteatr, teatr antropologiczny, zarażony etnologią, teatr artystyczny, teatr awangardowy, Teatr Źródeł, teatr polifonii głosów, teatr wielopokoleniowy, teatr indygenny, teatr niezależny, teatr, który zawsze jest na niby, a na dodatek antyopera, etnoperformans, multiperformans, solo-performans, przerażająca pantomima i Stowarzyszenie Kół Gospodyń Wiejskich. Widać wreszcie – „[t]eatr to nie gazeta”! Pośród tych teatrów i nie-teatrów różne kulturowe wpływy i przepływy, transfery kulturowe, transkulturowe praktyki, transgresje implikowane i transgresje tematyzowane, penetracje kultur, płynność kulturowych tożsamości i wzajemnych spojrzeń, rewiwalizmy kultury, dramaturgiczne recyklingi, artystyczne patchworki, progresywne nadpisania, zapożyczone historie, żonglerka intelektualna, tradaptacje, chaotyczne sploty słów, ocalające destrukcje, hybrydyzacje, interpenetracje, renarracje, rewokacje, reinterpretacje, re-mixowania, rekontekstualizacje – jakby nie było, ruch w kulturze przyspiesza.Sporo się też dzieje. Podmioty wzajemnie się sobie przed-stawiają i redefiniują, afrofrancuscy obywatele oburzają się sposobem potraktowania ciał czarnoskórych aktorów, z ciemności wyłania się półnaga Hotentocka Wenus, a ofiary patrzą na nas uporczywie w milczeniu. Tymczasem jednostka wikła się w dialektyczny proces rozwoju dziejów, grupki ludzi przechadzają się po ulicy z hienami na łańcuchu, współczesna Hinduska plącze się pomiędzy dyskursem globalnym i lokalnym, Europa rozrasta się, tyje, puchnie i rośnie w siłę, a potem ujeżdża i ujarzmia byka, samo-świadome, samo-czujące, samo-ruszające i samo-odpowiedzialne ciało tańczy taniec odissi, teksty dramatyczne wylewają się w sposób nieprzewidywalny z ustalonych wcześniej form, dwadzieścia statystek w różnym wieku wygłasza chóralny poemat o rżnięciu, ja pyta kim jest ja, Organizacja Zarządzania Dobrem prywatyzuje uchodźców, dynamika płciowa pozostawia kobiecy i zmysłowy akcent, ale niestety przebieg spektaklu zakłócają prawicowi ekstremiści, a dostępu do teatru broni Krucjata Różańcowa. Tchórzostwo widza. Jelinek wypędza życie z teatru, a w całym tym scenicznym bałaganie krążą główne postacie dramatu. Lepiej jest wziąć ze sobą pejcz.Mało tego: w lesie dzieją się rzeczy dziwne, dzikie i przewrotne („Do czego innego, kurwa, potrzebny jest las w Anglii?”, pyta retorycznie Butterworth). Brecht wykłada to klarownie: „Niech diabeł weźmie rozsądek!”. A zatem zamożna i pracowita mrówka daje konikowi polnemu dach nad głową i wyżywienie, żądając w zamian seksualnej dyspozycji dla siebie i innych, mężczyzna zmniejszony do rozmiarów krasnala odnajduje się w butelce po koniaku, przez niedopatrzenie otruci zostają synowie Jazona i Medei, Tejrezjasz oślepia elitę, zmultiplikowana Kasandra prowadzi popularny program rozrywkowy, Orestes zakłada ze swoim partnerem szkołę tańca, Fedra śpiewa hymn do słów Williama Blake’a, jakiś generał regularnie zjada mapę historyczną Europy, jednak przy podziale na kęsy respektuje jej dawne granice, a tradycja mityczna promieniuje sobie w planie bliskim, jak również dalekim, bo nie wie, że mit został zdegradowany. I jeszcze biesiadne spożywanie Szekspira, a u Moliera móżdżek przyprawiony masalą, przepiórki z pieca, szafran, sorbet, woda z Gangesu, leiszmanioza i gorączka dum-dum. Zasadniczo widz nie jest konieczny.I co tu robić? Pozostaje tylko stymulować, irytować, ekscytować i rozwścieczać.Wojciech Kalagahttps://orcid.org/0000-0003-4874-9734PS Numer ten ukazuje się pod gościnną redakcją dr hab. Eugenii Sojki z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.Pragniemy także przypomnieć naszym Czytelnikom i Autorom, iż począwszy od numeru 40 (1/2020), „Er(r)go” stanie się pismem dwujęzycznym: będziemy publikować materiały w języku polskim i angielskim.

Onomastic walk through the streets of the Belgrad zooThis article discusses urban names found in the zoo in Belgrad. The article is an attempt to find out why the managers of the zoo decided to transpose urban names into the area of the zoo and in what categories we can perceive this choice.The body of material, including 36 onymic units, was subject to semantic and formal analysis. The material includes commemorative names referring i.a. to the first names and surnames of the zoo directors, figures connected with science and culture, or the names of institutions supporting the zoo. The vast majority of them are formal language structures, especially genitive forms.The presented semantic and formal models follow the convention of the contemporary nomenclature of streets in Belgrad. The very transposition must be regarded as innovative, determined on the one hand by the development of mass culture and on the other hand by political reasons, which can be perceived in the category of patriotism with a slightly nationalistic tinge.Onomastička šetnja stazama Beogradskog zoološkog vrtaČlanak se bavi gradskim nazivima koji su zabeleženi na terenu Beogradskog zoološkog vrta. U članku se probalo odgovoriti na pitanja zbog čega se direkcija zoološkog vrta odlučila na transpoziciju gradskih naziva u arelu zoološkog vrta kao i kojim kategorijama se to može analizirati.Ispitivani korpus se sastoji od 36 onimične jedinice, analizirane semantički i formalno. Sakupljeni materijal predstavlja nazive koji su svojevrsna vrsta sećanja, a čija se motivacija, između ostalog, odnosi na imena i prezimena direktora zoološkog vrta, osoba povezanih sa naukom, kulturom, kao i nazivi institucija koje podržavaju zoološki vrt. Uglavnom su to strukture sa formalnojezičkom kreacijom, usred kojih dominiraju forme genitiva.Predstavljeni semantički i formalni modeli uklapaju se u konvenciju savremenih naziva beogradskih ulica. Samu transpoziciju bi trebalo smatrati za inovatorsku koja je sa jedne strane determinisana razvojem masovne kulture, a sa druge političkim povodima koji se mogu analizirati u patriotskim kategorijama sa izvesnom dozom nacionalizma.

Med utgangspunkt i spørsmålet om hvordan vi kan definere barnekulturforskningen som etinterdisiplinært vitenskapelig emne, drøfter denne artikkelen tvetydigheten som har preget og fortsatthar et visst fotfeste som et ontologisk og epistemologisk kjennetegn i flere av de fagområdene ogdisiplinene som har stått nært barnekulturforskningen eller ansett seg som en del av den. Ved hjelp avakademiske tekster fra ulike disipliner, de fleste fra samfunnsvitenskapelige fag, argumenterer artikkelen for en mer dynamisk teoretisering av barn og barndom, der en utfordrer polariserte forestillingerom barnet som kompetent eller inkompetent, barndom som et snevert pedagogisk-psykologisk prosjekt, og ideen om å se barns verden som atskilt fra og uavhengig av voksnes. Artikkelen konkluderermed en oppfordring til oss som mener oss hørende hjemme i den interdisiplinære barnekulturforskningen om å se kritisk på tvetydigheter i vår måte å teoretisere barndom på.

Artykuł odwołuje się do wydarzeń związanych z manifestacjami patriotycznymi z lutego 1861 roku. Istotną rolę w podgrzewaniu nastrojów warszawskiej ulicy odegrała wówczas fotografia, przede wszystkim zdjęcia „pięciu poległych” wykonane przez Karola Beyera (1818–1877). Autorka analizuje sposoby użycia tych zdjęć w kontekście ówczesnych praktyk wizualnych i performatywnych. Tableau przedstawiające „poległych” staje się metaobrazem kultury – przedstawieniem skupiającym w sobie aktualne emocje i trwałe wzorce symboliczne, dokumentalne własności fotografii i ponadczasową konwencję religijno-patriotyczną.

Odpady stanowią problem w skali lokalnej i globalnej. Ich masa jest niemalże równa masie produkowanych przez człowieka towarów. Rośnie również ich różnorodność. W pracy wykorzystano metody studiów literaturowych oraz dokumentacyjną. Wskazano na niebezpieczeństwo pozbywania się odpadów problematycznych w strumieniu odpadów komunalnych. Bogaty materiał faktograficzny wykazał, że problem braku kultury ekologicznej dotyczy nie tylko Polaków, ale także społeczeństw innych krajów. Zaśmiecone ulice, skwery, parkingi, przystanki to powszechny widok dosłownie wszędzie. Jak temu zaradzić? Sposobem najprostszym, a jednocześnie najtrudniejszym, jest edukacja ekologiczna społeczeństwa. Do wszystkich grup wiekowych kierowane są kampanie edukacyjne dotyczące zasad segregacji odpadów, lokalizacji punktów selektywnej zbiórki odpadów, problematyki odpadów niebezpiecznych. Najwyższy czas wyzbyć się cech ignorancji ekologicznej. Nie czyńmy Ziemi tego, co nam jest niemiłe.

Denne artikkelen omhandler transparens i skoleanlegg. Jeg har valgt å sette søkelys på nye videregående skoleanlegg som er oppført med høy grad av transparens, fleksible romløsninger og utstrakt bruk av interne glassvegger. Med glassvegger innendørs blir de ulike aktivitetene i skolen synliggjort, men lærere og elever blir også mer synlige for hverandre, på godt og vondt. Åpenhet i skoleanlegg betyr ikke nødvendigvis helt åpne løsninger, og transparens omfatter mer enn gjennomsiktige glassvegger. En avklaring av begrepet transparens står sentralt i den første delen av artikkelen. Her analyserer og drøfter jeg transparens som begrep og som fenomen i arkitekturen, og relaterer dette til skoleanlegg. Med utgangspunkt i et kritisk realistisk perspektiv stiller jeg spørsmål om hvorfor transparente løsninger med glassvegger blir valgt i nye videregående skoler. Jeg drøfter mulige forklaringer, løfter frem grunnlag for en del synspunkt og belyser ulike argumenter. Arkitekters og læreres forhold til transparens i skoleanleggene står sentralt, men det stilles også spørsmål ved politikere og skoleeieres ønsker om transparente skoleanlegg. Artikkelen antyder at det kan handle om trender og tendenser, og at transparens i skoleanlegg indikerer en åpen kultur.

Det er nødvendig å få mer kunnskap om hva barnehagene og personalet i samisk-lulesamisk område gjør for å håndtere pålegg og intensjoner i styringsdokumentene om samisk innhold i barnehagehverdagen. Forskningsarbeidet som er bakgrunn for denne artikkelen tar utgangspunkt i et sosiokulturelt perspektiv og en institusjonell etnografisk tilnærming. Barnehagens styringsdokumenter og personalets beretninger om tanker og erfaringer med å iverksette og utvikle det pedagogiske innholdet og arbeidet i barnehagens hverdagsliv er sentrale i datamaterialet. Analysene gav mulighet for å peke på kjennetegn for og egenskaper ved faglig innhold og kvalitet i arbeidet med samiske tema. Det fremkommer momenter for videre utvikling og mulige valg for kompetanse og føringer for området samiske språk og kultur i enhver barnehage. Det er åpenbart at det må gjøres en innsats på alle nivå for å ta vare på og utvikle lulesamisk kultur og språk så vel innen- som utenfor forvaltningsområdet.It is necessary to gain more knowledge about what the barnehage and its staff in the Pite- and Lule-Sami region in Norway do to meet the requirements and fulfill the intentions of the curriculum when it comes to Sami content in the everyday life of the barnehage. The research reported on in this article has its departure point in a sociocultural perspective and uses institutional ethnography as one of its approaches. The barnehage curricula and the staffs narratives, thoughts and experiences are central in the data. The analysis gave the possibility to point out some central features and traits of the content and quality of the work on Sami topics. Areas for further development and possible choices concerning competence and guidelines for the area of Sami language and culture in all barnehager were found. It is obvious that stronger efforts are needed on all levels to sustain and to develop the Lule-Sami culture and language both within the Sami language municipalities and other municipalities.

Artikkelen gir innblikk i den performative og a/r/tografiske tenkningen som lå til grunn for design og iscenesettelse av litterasitetsmiljøer for unge tegnmakeres skrivelek i forskningsprosjektet «Are You Experienced?» (2010-14). A/r/tografisk metodologi bruker erfaringer og arbeidsmåter fra kunstnerens (artist), forskerens (researcher) og lærerens (teacher) beslektede perspektiver (heretter: artografi). Perspektivene åpnet for å tilby skrivelek i verkstedmiljøer hvor et bredt utvalg av displays og håndverktøy med ulikt risikopotensial sto til rådighet. Det brede tilbudet åpnet for eksterne ressurspersoner, slik at barna kunne utforske sine former for skrift gjennom kunst og kultur som speilet samfunnets mangfoldighet i ulike tidsperioder. Artikkelen analyserer prosjektets design- og iscenesettelsesprosess gjennom tre produkter: en prosjektmodell overførbar til barnehagefeltet, en tverrestetisk kunstformidlingssekvens, og narrative vignetter og videolenker der skrivelekens hendelser peker på den tidlige litterasiteten mulighetsrikdom. Nøkkelord: affordanser, artografi, barnehage, litterasitetsmiljøer

De siste tiårenes teknologiske utvikling av bilderedigering og bildedeling har forandret hvordan bilder brukes som medium i kunst, kultur og kommunikasjon. Dette fører med seg andre problemstillinger knyttet til bruk og bearbeidelse av bilder enn det som var vanlig før. Artikkelen tar utgangspunkt i utfordringer lærere står overfor når de skal undervise morgendagens konsumenter og produsenter av visuelt materiale, og spør hva lærere må være klar over og ta hensyn til i sin undervisning, slik at elevene tilegner seg de verktøyene de trenger for å være informerte, kritiske og ansvarlige i sine handlinger. Artikkelen har som mål å presentere og åpne opp noe av kompleksiteten i Åndsverkloven, og brette ut ulike temaer som har betydning i en visuell og digital tid, både i en skolekontekst og i samfunnet generelt. Teksten er fagdidaktisk, og ser problemstillingene med et utgangspunkt fra fagområdet design, kunst og håndverk. Omslagsbilde: MarilynMaria by Jugacaro, 2014

Artikkelens tema er hegemoniske diskurser i Generell del av læreplanen (GD) og i ny formålsparagraf. Kulturarv, kulturer og verdier er viktige innganger til analyse av norskhets- og mangfolds-diskurser i disse styringsdokumentene. Jeg undersøker spesifikt hvilken hierarkisk ordning av verdier og kulturer som kommer til uttrykk i GD og i ny formålsparagraf, og hvilken tilnærming til nasjonal identitet og mangfold som følger av dette. Artikkelen undersøker også dokumentenes bruk av begrepene “kristne” og “humanistiske” verdier og utforsker hvordan disse forstås i forhold til hverandre og til andre tradisjoners verdier, og videre hvordan de knyttes til forståelsen av nasjonal identitet. Innledningsvis kommenterer jeg identitetsdanning i postmoderne kulturkomplekse samfunn ved å knytte sammen Skeies analyse av tre ulike typer pluralitet med mangfolds-diskursene «multikulturalisme» og «kulturell kompleksitet». Norskhets- og mangfolds-diskursene som kommer til uttrykk i læreplanen tolkes i lys av to samfunnsanalyser: Gullestads analyse av norsk samfunnsdebatt («det nasjonale fellesskapet» og «likhetens skillelinjer») og Slagstads analyse av religion og nasjonsbygging. Siden vekten ligger på diskurser i de skriftlige dokumentene, sett ut fra ideologiske strømninger i samfunnet, er det den ideologiske og den formelle læreplan (Goodlad) som er i fokus. Min undersøkelse viser at GD, liksom formålsparagrafen, gjenspeiler den nasjonale diskursen om forestilt likhet og forestilt fellesskap, der likhetens skillelinjer går mellom majoritetens norske «vi» på den ene siden, for hvem «kristne og humanistiske verdier» tenkes å utgjøre en symbiose, og språklige og kulturelle minoriteter på den andre. Denne forståelsen utfordres av den hegemoniske samfunnsforskningen, som forstår mangfold ut fra kulturell kompleksitet.

Sangfaget har en lang og sterk tradisjon i den norske skolestua og sangboka har vært et sentralt læremiddel i mer enn 150 år. Formålet med denne artikkelen er å belyse de mange og ulike begrunnelser som er blitt knyttet til faget opp gjennom tidene og å vise hvilket innhold sangbøkene har søkt å formidle. Presentasjonen av sangfagets begrunnelser er basert på en undersøkelse av skolehistoriske tekster og læreplaner fra tidlig på 1800-tallet fram til vår tid. Jeg har også sett på forordene og forfatternes vektlegging av sangrepertoar og annet sang- og musikkfaglig innhold i de mest toneangivende sangbøkene fra samme periode. For å finne ut hvilke sanger elevene er blitt tilbudt og hvilke verdier sangene formidler, har jeg kartlagt repertoarvalget i tolv sangbokverk fra 1850 (Behrens’ Skolesangbog) til 2008 (Amsrud & Bjørnstads Sang i Norge). Artikkelen viser at begrunnelsene for sangfaget favner vidt og at både de og innholdet i sangbøkene har endret seg i takt med utviklingen i utdanningssystemet og i samfunnet forøvrig. Videreformidling av sentrale sanger i norsk kulturarv har selvsagt stått sentralt. Men sangfaget har også befattet seg med opplæring i musikkteori, notelære og stemmepleie, og det har hatt som oppgave å utvikle kvalitetsbevissthet, samhold og fellesskap i tillegg til å bidra til læring og trivsel i andre fag. Når det gjelder repertoarvalg, har utviklingen gått fra en hovedvekt på sanger med et religiøst og oppdragende innhold via nasjonale sanger til en stadig økende andel ”blott-til-lyst-sanger” og sanger fra populærmusikkens område. Til tross for at repertoarvalget har endret seg, er det mange sanger som går igjen gjennom hele perioden. Med referanse til en definisjon av kanon som ”stabile forekomster” identifiserer artikkelen 34 sanger som kan sies å utgjøre en del av ”den norske sangskatten”.

Denne artikkelen omhandler fire norsklæreres forestillinger om flerspråklighet i skolen. Lærere har en nøkkelrolle i å implementere språk- og språkopplæringspolitikk. Med ny læreplan, Kunnskapsløftet 2020, er betoningen av språklig mangfold i skolen styrket. Både i overordnet del og i læreplanene for de ulike språkfagene, er språklig mangfold løftet fram, og det heter blant annet at: “Alle elever skal få erfare at det å kunne flere språk er en ressurs i skolen og i samfunnet” (Kunnskapsdepartementet 2017). Dette gjør det viktig og interessant å undersøke lærere generelt, og norsklærere spesielt, sine forestillinger om flerspråklighet. Læreres forestillinger – og praksis – vil være påvirket av den sosiolingvistiske konteksten (Sollid 2019), og norsklærere står i en “sosiolingvistisk særstilling” idet de har et særlig mandat til å videreføre norsk språk og kulturarv. Dette gjør det særlig interessant å undersøke forestillingene deres i lys av språklige ideologier, det vil si implisitte, selvfølgeliggjorte forestillinger om språk, språkbruk, språkbrukere og altså språkopplæring (McGroarty 2010). Denne studien legger et slikt sosiolingvistisk perspektiv til grunn og undersøker mer konkret hvilke forestillinger lærerne har om flerspråklighet, flerspråklige elever og flerspråklighet i opplæringen. Studien er kvalitativ med dybdeintervju som datainnsamlingsmetode. Et hovedfunn er at lærerne har en relativt smal definisjon av flerspråklighet, og primært oppfatter elever med en annen nasjonal og språklig bakgrunn og lav akademisk progresjon som flerspråklige. Videre finner vi at lærerne er orientert mot elevenes norsklæring, og oppfatter morsmål/førstespråk som et redskapsspråk for å lære norsk. Det er dessuten primært kulturelt og ikke språklig mangfold som trekkes fram som en ressurs i opplæringen. Vår tolkning er at lærernes forestillinger kan forstås som uttrykk for en enspråklighetsideologi (Blommaert 2009), som sammen med en “en-nasjon-ett-språk”-ideologi (Blackledge & Creese 2010), purisme (Ommeren 2017) og nativespeakerism (Ortega 2019) resulterer i at flerspråklige elever ikke bare konstrueres som, men også risikerer å bli, elever med vesentlige utfordringer i opplæringen – altså elever som “det er jobb med”.

This is a retracted article, whose corrected version, bearing the same title, is avalaible under the DOI: https://doi.org/10.11649/slh.2417. The correction was introduced at the request of the Author.A Triumphant Gate of the Polish Narrative: The Symbolic Reconstruction of the Bridge over Chłodna Street in Warsaw vis-à-vis the Crisis of the Dominant Polish Holocaust NarrativeThe article is a study of the symbolic topography of Warsaw’s Chłodna Street. In 1940–1942 Chłodna Street was an “Aryan” border strip, dividing the Small and Large Ghettos. For the past quarter of century, the symbolic landmark dominating within this space have been the subsequent commemorations of the Ghetto’s wooden footbridge that existed here between January and August 1942. These commemorative artefacts evolved from a counter-commemoration (1996), through a commemoration with the use of painting (2007) and photography (2008), to a symbolic reconstruction of the bridge (2011). The analysis of this dynamics, from representation of an object to its materialization, is complemented by a reconstruction of the patterns and stakes of narratives that make up the subsequent layers of the Chłodna Street narrative palimpsest. An important context of the analysis, apart from the history of the site, is the fact that today, the means of control over the space of the former Ghetto are in exclusive possession of the non-Jewish majority.A breaking point in the commemoration process was Roman Polański’s film The Pianist (2002). The bridge over Chłodna was reconstructed “one to one” – in Warsaw but outside the space of the former Warsaw Ghetto. The film was shot in the midst of a nationwide debate taking place in Poland over Jan Tomasz Gross’s book Neighbors (2000). The debate concerned the Poles’ participation in the Holocaust and the socio-cultural determinants of their attitudes and behaviors. Within the Polish dominant culture, the narrative shock was so immense that a return to the old Polish tale of heroism and martyrdom seemed impossible. Meanwhile the mainstream journalistic discourse cast Gross and Polański on the two sides of a narrative opposition. The former supposedly represented subjectivism and rash generalizations, while the latter was supposed to embody objectivism and fair judgment. The silhouette of the bridge over Chłodna Street merged at that point with a counterfactual vision of the Polish context of the Holocaust. The international success of The Pianist (Palme d’Or and Oscar) sealed the evolution of the bridge as a figure: from an abject to an object of desire, a tourist attraction, and an export. (A separate issue, also tackled in the article, is how the story told in the film relates to the story of Władysław Szpilman, mediated originally by Szpilman’s ghostwriter Jerzy Walfdorff and then by the scriptwriters, Ronald Harwood and Roman Polański. In both cases the most serious discrepancies concern depictions of the Poles’ attitudes toward the Jews during, but also before, the Holocaust).The success of the film was the determining factor in a decision made to invest public funds in another, and thus far last, commemoration of the bridge over Chłodna: its symbolic reconstruction in situ. What was reconstructed was not so much the bridge as it was in 1942 but the bridge from the film, and with it – the film’s idealized portrayal of the Polish context of the Holocaust. The figure of the bridge suggests tight isolation of Jews and Poles – an isolation instituted by the Germans. By so doing, it feeds into the image of Poles as helpless bystanders (onlookers/gawkers, at times even witnesses) in the face of the Holocaust. The figure of the Polish bystander/witness to the Holocaust, in its turn, is a key figure of Polish innocence. In addition, the symbolic reconstruction of the bridge draws the attention of the users of this space away from another site on Chłodna Street, where Jews and Poles came in direct contact throughout the entire existence of the Warsaw Ghetto. By obscuring the factual state of affairs uncovered as a result of the Jedwabne debate, the symbolic reconstruction of the bridge over Chłodna Street functions as a discourse-reproducing machine of sorts, allowing the dominant majority to „indulge in retrospective hallucination.”The article uncovers the workings of a roly-poly narrative mechanism that renders impossible any successful reassessment and rejection of the Polish dominant culture and prevents common knowledge about facts from bearing in any way on the collective consciousness. To jest wycofany artykuł, którego poprawiona wersja o tym samym tytule jest dostępna pod następującym numerem DOI: https://doi.org/10.11649/slh.2417. Korekty artykułu dokonano na prośbę Autorki. Brama triumfalna polskiej opowieści. Symboliczna rekonstrukcja mostu nad Chłodną wobec kryzysu dominującej polskiej narracji o ZagładzieTekst zawiera studium topografii symbolicznej ulicy Chłodnej w Warszawie. W latach 1940–1942 Chłodna była „aryjskim” pasem granicznym dzielącym małe i duże getto. Dominantę symboliczną w analizowanej przestrzeni stanowią dzisiaj upamiętnienia gettowego drewnianego mostu dla pieszych, który istniał w tym miejscu od stycznia do sierpnia 1942 roku. Owe komemoracyjne artefakty ewoluowały od przeciwupamiętnienia (1996), przez upamiętnienia wykorzystujące malarstwo (2007) i fotografię (2008), do symbolicznej rekonstrukcji mostu nad Chłodną (2011). Analizie dynamiki wiodącej od reprezentacji przedmiotu ku jego materializacji towarzyszy rekonstrukcja wzorów i stawek narracji składających się na kolejne warstwy narracyjnego palimpsestu. Prócz historii miejsca istotnym kontekstem analizy jest fakt, że środki kontroli przestrzeni dawnego getta stanowią dzisiaj wyłączną własność nieżydowskiej większości.Przełomem w procesie komemoracji był film Romana Polańskiego Pianista (2002). Wówczas to most nad Chłodną został zrekonstruowany w skali 1:1 – w Warszawie, lecz poza obszarem dawnego getta. Zdjęcia do filmu miały miejsce w trakcie ogólnokrajowej debaty o książce Jana Tomasza Grossa Sąsiedzi (2000). Debata dotyczyła współudziału Polaków w Zagładzie oraz społeczno-kulturowych uwarunkowań ich postaw i zachowań. Dla polskiej kultury dominującej był to wstrząs narracyjny tak potężny, że zdawał się wykluczać powrót do dawnej polskiej opowieści heroiczno-martyrologicznej. Tymczasem dyskurs prasowy głównego nurtu ustawił Grossa i Polańskiego w narracyjnej opozycji. O ile pierwszy miał reprezentować subiektywizm i pochopne uogólnienia, o tyle drugi miał wnosić obiektywizm i sprawiedliwy osąd. Sylwetka mostu nad Chłodną zespoliła się wówczas z kontrfaktyczną wizją polskiego kontekstu Zagłady. Międzynarodowa kariera Pianisty (Złota Palma i Oscar) przypieczętowała ewolucję figury mostu: od abiektu do obiektu pożądania, atrakcji turystycznej i towaru eksportowego. (Osobno rozważaną kwestią jest relacja filmowej opowieści do opowieści Władysława Szpilmana już wyjściowo spisanej przez ghostwritera Jerzego Waldorffa, dodatkowo zaś zapośredniczonej przez scenarzystów Ronalda Harwooda i Romana Polańskiego. W obu wypadkach najpoważniejsze rozbieżności dotyczą obrazu stosunku Polaków do Żydów w okresie Zagłady, a także przed Zagładą).Sukces Pianisty przesądził o inwestycji funduszy publicznych w kolejne i ostatnie upamiętnienie mostu nad Chłodną: rekonstrukcję symboliczną in situ. Przedmiotem rekonstrukcji stał się nie tyle most z 1942 roku, ile most filmowy, a wraz z nim wyidealizowany filmowy wizerunek polskiego kontekstu Zagłady. Figura mostu sugeruje szczelną izolację Żydów i Polaków – przez Niemców. Podsyca tym samym wyobrażenie o Polakach jako bezsilnych świadkach Zagłady (bystander/onlooker w porywach do witness). Figura polskiego świadka Zagłady natomiast jest kluczową figurą polskiej niewinności. Dodatkowo symboliczna rekonstrukcja mostu odwraca uwagę użytkowników przestrzeni od miejsca zlokalizowanego przy tej samej ulicy, w którym Polacy i Żydzi mieli styczność bezpośrednią przez cały okres istnienia getta warszawskiego. Zasłaniając stan faktyczny odsłonięty w wyniku debaty jedwabieńskiej, symboliczna rekonstrukcja mostu nad Chłodną stanowi rodzaj maszyny do reprodukcji dyskursu, który zapewnia większości dominującej „rozkosz retrospektywnych halucynacji”.Tekst przynosi rozpoznanie narracyjnego mechanizmu typu wańka-wstańka, który sprawia, że rewizja polskiej kultury dominującej nie dochodzi do skutku, a powszechna wiedza o rzeczywistości nie znajduje odzwierciedlenia w świadomości zbiorowej.

This is the corrected version of the retracted article under the same title, which was published with the following DOI: https://doi.org/10.11649/slh.1517A Triumphant Gate of the Polish Narrative: The Symbolic Reconstruction of the Bridge over Chłodna Street in Warsaw vis-à-vis the Crisis of the Dominant Polish Holocaust NarrativeThe article is a study of the symbolic topography of Warsaw’s Chłodna Street. In 1940–1942, Chłodna Street was an “Aryan” border strip, dividing the small and large ghettos. For the past quarter-century, the symbolic dominance of this space has been made manifest by the subsequent commemorations of the ghetto’s wooden footbridge that existed here between January and August 1942. These commemorative artefacts evolved from a counter commemoration (1996), into a commemoration through the use of painting (2007) and photography (2008), into a symbolic reconstruction of the bridge (2011). The analysis of this dynamic, from representation of an object to its materialization, is complemented by a reconstruction of the patterns and stakes of narratives that make up the subsequent layers of the Chłodna Street narrative palimpsest. An important context for the analysis, apart from the history of the site, is the fact that today, the means of control over the space of the former ghetto are in the exclusive possession of the non-Jewish majority.A turning point in the commemoration process was Roman Polański’s film The Pianist (2002). The bridge over Chłodna was reconstructed “one to one” – in Warsaw but outside the space of the former Warsaw ghetto. The film was shot in the midst of a nationwide debate taking place in Poland about Jan Tomasz Gross’ book Neighbors (2000). The debate concerned the Poles’ participation in the Holocaust and the socio-cultural determinants of their attitudes and behavior. Within Polish dominant culture, the narrative shock was so immense that a return to the old Polish tale of heroism and martyrdom seemed impossible. Meanwhile, the mainstream journalistic discourse cast Gross and Polański on two sides of a narrative opposition. The former supposedly represented subjectivism and rash generalizations, while the latter was supposed to embody objectivism and fair judgment. The silhouette of the bridge over Chłodna Street merged at that point with a counterfactual vision of the Polish context of the Holocaust. The international success of The Pianist (Palme d’Or and Oscar) sealed the evolution of the bridge as a figure: from an abject to an object of desire, a tourist attraction, and an export commodity. (A separate issue, also addressed in the article, is how the events depicted in the film relate to the story of Władysław Szpilman, mediated originally by Szpilman’s ghostwriter Jerzy Waldorff and then by the scriptwriters, Ronald Harwood and Roman Polański. In both cases, the most serious discrepancies concern depictions of the Poles’ attitudes toward the Jews during, but also before, the Holocaust).The success of the film was the determining factor in a decision made to invest public funds in another, and up to now the last, commemoration of the bridge over Chłodna: its symbolic reconstruction in situ. What was reconstructed was not so much the bridge as it was in 1942 but the bridge as depicted in the film, and with it the film’s idealized portrayal of the Polish context of the Holocaust. The figure of the bridge suggests tight isolation of Jews and Poles – an isolation instituted by the Germans. By so doing, it feeds into the image of Poles as helpless bystanders (onlookers/gawkers, at times even witnesses) in the face of the Holocaust. The figure of the Polish bystander/witness to the Holocaust is in turn a key figure of Polish innocence. In addition, the symbolic reconstruction of the bridge draws the attention of the users of this space away from another site on Chłodna Street, where Jews and Poles came into direct contact with each other throughout the entire existence of the Warsaw ghetto. In obscuring the factual state of affairs uncovered as a result of the Jedwabne debate, the symbolic reconstruction of the bridge over Chłodna Street functions as a discourse-reproducing machine of sorts, alowing the dominant majority to “indulge inretrospective hallucination” (Baudrillard).The article uncovers the workings of a roly-poly narrative mechanism that renders impossible any successful reassessment and rejection of the Polish dominant culture and prevents common knowledge about facts from bearing in any way on the collective consciousness. To jest poprawiona wersja wycofanego artykułu o tym samym tytule, który był opublikowany pod następującym numerem DOI: https://doi.org/10.11649/slh.1517Brama triumfalna polskiej opowieści. Symboliczna rekonstrukcja mostu nad Chłodną wobec kryzysu dominującej polskiej narracji o ZagładzieTekst zawiera studium topografii symbolicznej ulicy Chłodnej w Warszawie. W latach 1940–1942 Chłodna była „aryjskim” pasem granicznym dzielącym małe i duże getto. Dominantę symboliczną w analizowanej przestrzeni stanowią dzisiaj upamiętnienia gettowego drewnianego mostu dla pieszych, który istniał w tym miejscu od stycznia do sierpnia 1942 roku. Owe komemoracyjne artefakty ewoluowały od przeciwupamiętnienia (1996), przez upamiętnienia wykorzystujące malarstwo (2007) i fotografię (2008), do symbolicznej rekonstrukcji mostu nad Chłodną (2011). Analizie dynamiki wiodącej od reprezentacji przedmiotu ku jego materializacji towarzyszy rekonstrukcja wzorów i stawek narracji składających się na kolejne warstwy narracyjnego palimpsestu. Prócz historii miejsca istotnym kontekstem analizy jest fakt, że środki kontroli przestrzeni dawnego getta stanowią dzisiaj wyłączną własność nieżydowskiej większości.Przełomem w procesie komemoracji był film Romana Polańskiego Pianista (2002). Wówczas to most nad Chłodną został zrekonstruowany w skali 1:1 – w Warszawie, lecz poza obszarem dawnego getta. Zdjęcia do filmu miały miejsce w trakcie ogólnokrajowej debaty o książce Jana Tomasza Grossa Sąsiedzi (2000). Debata dotyczyła współudziału Polaków w Zagładzie oraz społeczno-kulturowych uwarunkowań ich postaw i zachowań. Dla polskiej kultury dominującej był to wstrząs narracyjny tak potężny, że zdawał się wykluczać powrót do dawnej polskiej opowieści heroiczno-martyrologicznej. Tymczasem dyskurs prasowy głównego nurtu ustawił Grossa i Polańskiego w narracyjnej opozycji. O ile pierwszy miał reprezentować subiektywizm i pochopne uogólnienia, o tyle drugi miał wnosić obiektywizm i sprawiedliwy osąd. Sylwetka mostu nad Chłodną zespoliła się wówczas z kontrfaktyczną wizją polskiego kontekstu Zagłady. Międzynarodowa kariera Pianisty (Złota Palma i Oscar) przypieczętowała ewolucję figury mostu: od abiektu do obiektu pożądania, atrakcji turystycznej i towaru eksportowego. (Osobno rozważaną kwestią jest relacja filmowej opowieści do opowieści Władysława Szpilmana już wyjściowo spisanej przez ghostwritera Jerzego Waldorffa, dodatkowo zaś zapośredniczonej przez scenarzystów Ronalda Harwooda i Romana Polańskiego. W obu wypadkach najpoważniejsze rozbieżności dotyczą obrazu stosunku Polaków do Żydów w okresie Zagłady, a także przed Zagładą).Sukces Pianisty przesądził o inwestycji funduszy publicznych w kolejne i ostatnie upamiętnienie mostu nad Chłodną: rekonstrukcję symboliczną in situ. Przedmiotem rekonstrukcji stał się nie tyle most z 1942 roku, ile most filmowy, a wraz z nim wyidealizowany filmowy wizerunek polskiego kontekstu Zagłady. Figura mostu sugeruje szczelną izolację Żydów i Polaków – przez Niemców. Podsyca tym samym wyobrażenie o Polakach jako bezsilnych świadkach Zagłady (bystander/onlooker w porywach do witness). Figura polskiego świadka Zagłady natomiast jest kluczową figurą polskiej niewinności. Dodatkowo symboliczna rekonstrukcja mostu odwraca uwagę użytkowników przestrzeni od miejsca zlokalizowanego przy tej samej ulicy, w którym Polacy i Żydzi mieli styczność bezpośrednią przez cały okres istnienia getta warszawskiego. Zasłaniając stan faktyczny odsłonięty w wyniku debaty jedwabieńskiej, symboliczna rekonstrukcja mostu nad Chłodną stanowi rodzaj maszyny do reprodukcji dyskursu, który zapewnia większości dominującej „rozkosz retrospektywnych halucynacji”.Tekst przynosi rozpoznanie narracyjnego mechanizmu typu wańka-wstańka, który sprawia, że rewizja polskiej kultury dominującej nie dochodzi do skutku, a powszechna wiedza o rzeczywistości nie znajduje odzwierciedlenia w świadomości zbiorowej.