Journal articles: 'Kuratela'

1

Stadniczeńko, Stanisław Leszek. "Kuratela sądowa – użyteczne pełnienie funkcji w służbie dziecku." Resocjalizacja Polska, no. 18 (April 8, 2019): 11–32. http://dx.doi.org/10.22432/pjsr.2019.18.02.

Full text

Abstract:

W artykule podjęto zagadnienia związane z ewolucją kurateli jako służby dziecku uznając ją za zmienny konstrukt społeczny zdeterminowany przez różne dyskursy. Przesłanką tego twierdzenia jest fenomenologiczne założenie, że życie jest złożone, nieokreślone i opiera się na interakcji między ludźmi. „Społeczeństwo […] jest symbolicznym tworem złożonym z pojęć, ich znaczeń oraz języka, stale zmieniającego się poprzez działania ludzi, ograniczającego i umożliwiającego to działanie” (Parton, 2003, s. 5). Przedstawiono aspekty profesjonalizacji pracy kuratora w służbie dziecku w odniesieniu do złożonej aktualnej rzeczywistości, tj. „post”, postprawdy, postpolityki, postsekularyzmu, posthumanizmu oraz postmodernizmu (postnowoczesności). Terminologia odzwierciedla zmiany społeczne w odniesieniu do innych rozważanych pojęć. W literaturze podejmowane są bardzo szeroko podnoszone zagadnienia, które mają związek z kryzysem rzeczywistości. Należy zwrócić uwagę, że właśnie pojęcie postprawdy utorowało sobie drogę do świata polityki i debaty politycznej, by osiągnąć tryumf poprzez uznanie je za słowo roku w 2016 r. przez redakcję Słownika Oxfordzkiego. Sprawa jest bardzo złożona, gdyż wymienione „post” w zamian dotychczasowych pojęć włącza inne postrzeganie świata i nie mamy pewności co do kierunku tych zmian. Uwzględnienie tego zagadnienia w pracy kuratora wskazuje na uwikłanie go w splot aktualnej rzeczywistości, w której funkcjonuje. Jest to więc tylko sygnał do zrozumienia złożoności pracy kuratora i pełnionej przez niego funkcji w trudnej rzeczywistości. Wszystkie złożone czynniki środowiskowe wpływają na sposób, w jaki postrzegamy troskę, opiekę, kuratelę i inne pojęcia. Uznaje się, że relacje leżą u podstaw konstrukcjonistycznej koncepcji kurateli a także przyjętej refleksyjności, czyli bezpośredniego przejścia od wiedzy do działania. Zasadniczy wątek podejmowanych rozważań wymaga zwrócenia uwagi na fakt, że wyjątkowo ważne miejsce zajmują tu regulacje prawne, zawarte w zasadach Konwencji o prawach dziecka. Termin „osoba ludzka” jest wielce ważny, zwłaszcza, że zostaje powiązany z dwiema fundamentalnymi – dla myślenia o prawach człowieka – kategoriami: godności i wartości osoby ludzkiej jako istotowymi właściwościami człowieczeństwa i ludzkiej podmiotowości. Refleksja na temat służby dziecku z natury rzeczy ma ogromne znaczenie w perspektywie tworzenia dobra, urzeczywistniania praw dziecka i rodziny. Prawo jest tym, co kieruje działaniami i relacjami międzyludzkimi, a więc regułą i miarą działania organizując je do celu. Autor zwraca uwagę na związek proklamowanych i chronionych praw z dobrem dziecka i niezwykle złożonymi zagadnieniami społeczno-prawnymi. Rozumienie prawa i praw człowieka jako podstawy służby staje się więc fundamentem pełnionej funkcji kuratorskiej. Wydaje się, że poszerzenie rozumienia prawniczego o prawo jako relację do należnych stanów rzeczy o rozumienie filozoficzne oraz prawo jako powinnościowej relacji międzyosobowej może wyjaśnić fenomen praw dziecka. Niezwykłą okazją do przedstawienia refleksji stanowi 60-lecie Deklaracji praw dziecka (ONZ 1959 r.) oraz 30-lecie ustanowienia Konwencji o prawach dziecka (ONZ 1989 r.) a także 100-lecie kurateli w Polsce, która ewaluowała na przestrzeni tego czasu od modelu kurateli społeczno-zawodowej do zawodowo-społecznego realizującego zadania o charakterze wychowawczo- resocjalizacyjnym, profilaktycznym, diagnostycznym, kontrolnym, związanym z wykonywaniem orzeczeń Sądu oraz urzeczywistniania prawa w środowisku działania. Opracowanie traktuje o początkach regulacji kurateli i jej rozwoju jak i społecznej roli zawodowej kuratora w kontekście problematyki odpowiedzialności i udziału w kreowaniu porządku, ładu społeczno-prawnego w społeczeństwie – urzeczywistniania praw dziecka. Analizę przeprowadzono w nurcie realistycznego rozumienia człowieka jako osoby, stąd też osadzona została w obszarze ochrony praw człowieka, w tym praw dziecka. Uznano za niezbędne uwzględnienie kontekstu antropologii filozoficznej odwołującej się w ugruntowaniu ludzkich uprawnień do rozumienia człowieka jako osoby, jako że teoria ta najlepiej koresponduje z poznaniem zdroworozsądkowym. Uwzględniono jednocześnie organiczny związek pomiędzy prawami człowieka a obiektywnym porządkiem natury ludzkiej, co właśnie przejawia się nie tylko w zdrowo-rozsądkowym poznaniu lecz również w rozwoju historycznym tej problematyki oraz refleksji filozoficzno-antropologicznej.