Academic literature on the topic 'Mapy poznawcze'

W omawianej publikacji powraca w nurt dyskursu literaturoznawczego, nieco już dziś zapomniana, twórczość Jerzego Harasymowicza. Zamieszczone w tomie artykuły trafnie eksponują wyjątkowość tego zjawiska nie tylko na mapie literatury polskiej ostatnich dekad XX wieku. Poetą podobnie dziś zapoznanym pozostaje Mieczysław Jastrun, o którym odkrywczo i błyskotliwie pisze jedna z autorek. Znaczący wymiar poznawczy mają teksty o świecie poetyckim Zdzisława Antolskiego i o twórczości poetów Zaolzia. Przybliżenie tych zjawisk kulturowych dzisiejszemu humaniście odświeża dyskurs kulturowy i wprowadza weń

The article concerns two subjects: 1. The description of the most important differences between a text which is a result of the author’s written record and the text which is created during an interview; and 2. The structure of a volume in which the ordered articles of researchers reflect the “game of influences” between the author, the recipient, the scientific discipline and the chosen research method. Contemporary social changes constitute a challenge for new forms of written records in both casual and scientific contexts. A need therefore arises to reinterpret the findings of the classics (e.g. F. Znaniecki) concerning the understanding and the practical application of the methods of a personal narrative or of biographical interviews. The need is reinforced by the emergence of new needs among recipients, especially on the Internet, which is considered the most democratic medium. Intentions and possibilities of the process of creating a written record and the resulting consequences for a casual receiver or an expert are not paralleled in the context of research using the method of interview. An author’s written record is an element of action, directing his attention towards future events and their possible interpretations. In Western culture, which is essentially a culture of writing, a written record constitutes the best variety among humanistic ways of experiencing. The number of interpretations of a written text is limited by the complexity of its structures, its subject matter and a form or genre adopted by the author. A casual, everyday act of writing or an act of writing a scientific text exist in the same sphere of experience in the sense that writing creates models of knowledge on practical applications of language. These models can be used to delineate the most probable „maps of interpretations”. The texts contained in the volume justify a conclusion that a different “map of a text” is created by its author, a different one by a casual recipient and still a different one by a professional researcher. The possibility of their superposition and the way in which they are overlaid in order to create one “version” currently constitute one of the challenges in the analysis and interpretation of written texts.

Coraz więcej badań wskazuje, że zapach pełni nie tylko funkcję komunikacyjną dla naszych emocji, ale również terapeutyczną, zatem metaforyczny termin „poczuć emocje” można rozumieć dosłownie. Zmysł powonienia odgrywa istotną rolę w naszym życiu, ponieważ wpływa na naszą psychoaktywność. Zarówno on, jak również zdolność odczuwania emocji mają swoje źródło w tej samej części mózgu, w której przechowywane są zarówno wspomnienia, jak i uczucia, czyli w układzie limbicznym. Niezwykłą domeną woni jest przywoływanie wspomnień z przeszłości, które są znacznie trwalsze aniżeli wrażenia wywołane innymi zmysłami. W artykule prezentuję, w jaki sposób literatura włoska ilustruje związek pomiędzy zapachem a psychoaktywnością. Dzięki literaturze, w której mowa o doznaniach olfaktorycznych, i emocjom, które wywołuje, czytelnik, podobnie jak bohaterowie literaccy, może odczuwać: radość, entuzjazm, wzruszenie, strach, rozpacz, oburzenie, czyli doświadczać reakcji podobnych do doznań wywołanych pod wpływem woni. Ponieważ wąchanie jest doświadczeniem podświadomym, jego obecność w dziele literackim wpływa, jak można przewidzieć, na samopoczucie, w tym na funkcje poznawcze mózgu, kreatywność oraz pamięć. Literatura, podobnie jak zapach, perfumy, jest dziełem sztuki i przedmiotem przeżycia estetycznego i w tym zakresie także ma właściwości terapeutyczne. Umożliwia doświadczania emocji, wpływających na samopoczucie, emocje nie tylko bohaterów, ale także nasze, czytelników. Skłania do zatrzymania się, odczuwania tu i teraz, oddziałuje także na świadome oddychanie (poprzez wąchanie), co sprzyja uważności, kontemplacji, kojarzeniu i kreatywności, istotnej dla zdrowego funkcjonowania mózgu. Dzięki obecności woni w literaturze, która kształtuje stan emocjonalny czytelnika, mamy możliwość zdefiniowania własnej tożsamości, uświadomienia sobie naszych pragnień i wartości. Zapach i uczucia w tekście literackim, a także wyobrażenie sobie jego nut i emocji, jakie wywołuje w bohaterach, ale także, w jaki sposób oddziałuje na psychikę czytelnika, nie tylko urozmaica i uprzyjemnia lekturę, ale także sprawia, że zapada ona zdecydowanie na dłużej w pamięć.