Academic literature on the topic 'Niedobory pokarmowe'

Celem pracy była ocena wartości odżywczej całodziennych racji pokarmowych serwowanych w czterech stołówkach przedszkolnych, na podstawie jakościowej i ilościowej analizy jadłospisów. Okres zimowy nie jest zasobny w różnorodne świeże warzywa i owoce. Ograniczona dostępność sezonowych warzyw i owoców, a także ich wysoka cena mogą wpływać na mniejszą podaż tych produktów w codziennej przedszkolnej racji pokarmowej, a to z kolei może wpływać na powstawanie ryzyka niedoborów witaminowych. W niniejszym opracowaniu poddano analizie dwanaście miesięcznych jadłospisów z okresu zimowego, tj. od grudnia 2016 do lutego 2017 roku, po trzy z każdego przedszkola. Do obliczenia wartości energetycznej oraz zawartości makro- i mikroskładników w ocenianych jadłospisach wykorzystano program DIETA 5D (IŻŻ, Warszawa). Na podstawie wyników badań wykazano odpowiednią podaż energii (1074 ± 50 kcal) w dziennych przedszkolnych racjach pokarmowych. Nie odnotowano nadmiernej podaży soli (< 3,8 g) i cukrów (< 33 g) w żywności podawanej dzieciom. Stwierdzono, że oceniane jadłospisy były bogate w białko (37 ± 4,5 g), błonnik pokarmowy (11 ± 2,6 g), witaminę A (519 ± 223 μg) oraz magnez (154 ± 26 mg). Uwidoczniły się nieprawidłowości związane z niewystarczającą ilością wapnia (< 600 mg) i witaminy D (< 4 μg) w analizowanych jadłospisach. Dzienna podaż pozostałych mikroskładników w diecie przedszkolnej nie budziła zastrzeżeń. Uzyskane wyniki wskazują jednak na konieczność edukacji pracowników placówek oświatowych, szczególnie w zakresie zwiększenia w jadłospisach przedszkolnych ilości produktów nabiałowych bogatych w wapń oraz ryb morskich.

Magnez pełni bardzo wiele funkcji w ludzkim organizmie, jest kofaktorem enzymów, chroni przed chorobami sercowo-naczyniowymi, usprawnia pracę układu odpornościowego, jest też budulcem kości i zębów. Skutki jego niedoboru, takie jak częste skurcze mięśni, są dobrze znane. Doustna suplementacja magnezem jest szeroko rozpowszechniona w społeczeństwie. Naukowcy dogłębnie przebadali tę formę suplementacji i udowodnili jej skuteczność, jednak doniesienia z ostatnich lat wskazują, że efektywniejsza wydaje się terapia transdermalna (np. oleje magnezowe – wodne roztwory chlorku magnezu). Za taką terapią przemawiają dobra wchłanialność przez skórę, dostarczanie pierwiastka bezpośrednio do komórek oraz pominięcie drogi pokarmowej w procesie absorpcji. Zarówno w piśmiennictwie naukowym, jak i na portalach medycznych pojawiają się artykuły dowodzące skuteczności stosowanej przezskórnie terapii, a część autorów decyduje się na stwierdzenie, iż jest ona skuteczniejsza niż tradycyjna terapia doustna. Praca stanowi przegląd piśmiennictwa oraz prowadzonych w ostatnich latach badań dotyczących transdermalnej terapii magnezem oraz jej skuteczności.

Nasilający się przez kilkadziesiąt ostatnich lat wpływ człowieka na Ziemię prowadzi do degradacji środowiska. Okres ten nazwano zatem Antropocenem. Głównymi czynnikami sprawczymi tej degradacji jest liczebny wzrost populacji ludzkiej i potrzeba zaspokajania jej wymagań. Prowadzą one do niedoborów energii i pożywienia, którym przeciwdziałać mogą nowe, odnawialne źródła energii (wiatr, promieniowanie słoneczne, woda geotermalna, biomasa i rozszczepianie atomu) oraz pożywienie w postaci owadów. Owady są nie tylko cennym źródłem białka, lecz także, w farmakologii związanej z odżywianiem, źródłem chityny oraz jej deacetylenowej pochodnej, chitosanu, które wchłaniają w przewodzie pokarmowym człowieka 12 razy więcej tłuszczu niż same ważą. Poza tym związki te regulują zawartość cholesterolu LDL we krwi oraz mogą działać podobnie do błonnika zawartego w innych pokarmach. Owady wymagają o wiele mniej pokarmu i wody do budowy ciała niż zwierzęta kręgowe i rośliny. Opory wielu europejskich narodów przy spożywaniu owadów są mniejsze, gdy pokarm z tych zwierząt jest wysoko przetworzony.

W ostatnich latach obserwuje się rosnące zainteresowanie wzbogacaniem żywności ekstraktami bądź innymi składnikami pochodzącymi z biomasy alg. Skład i właściwości zarówno mikroalg, jak i makroalg (wodorostów) predestynują je do tego, aby nie tylko stanowiły uzupełnienie niedoborów wybranych składników biologicznie czynnych w diecie, ale pełniły również rolę czynników decydujących o prozdrowotnym charakterze produktu. W pracy podjęto próbę zaprojektowania pieczywa funkcjonalnego zawierającego biomasę z alg Arthrospira platensis i Ascophyllum nodosum. Analizie poddano wybrane składniki bioaktywne alg oraz oszacowano ich biodostępność techniką in vitro. Z oznaczeń HPLC, a następnie symulacji trawienia w przewodzie pokarmowym człowieka wynika, że wzbogacenie pieczywa żytniego algami wpływa na 2-, 3-krotny wzrost zawartości witaminy B2, co w przypadku jednego z wariantów chleba zapewnia zrealizowanie blisko 30 % zalecanej dziennej dawki ryboflawiny oraz wzrost o 50 ÷ 145 % zawartości tiaminy w stosunku do zawartości tej witaminy w pieczywie pozbawionym dodatków algowych przy porównywalnym z próbą kontrolną poziomie biodostępności in vitro (60 %). W projektowanym pieczywie odnotowano również istotny wzrost zawartości wybranych kwasów fenolowych, głównie galusowego oraz wanilinowego przy zróżnicowanym poziomie biodostępności in vitro sumy polifenoli w zakresie 17 ÷ 30 %. Wyniki przedstawionych analiz oraz pozytywne (niepublikowane) noty testów sensorycznych stwarzają obiecującą perspektywę dla wprowadzenia funkcjonalnego pieczywa z dodatkiem alg na rynek produktów piekarniczych.

Wstęp: Niepożądane reakcje organizmu na spożywany pokarm i/lub leki są narastającym problemem epidemiologicznym. Nietolerancja kwasu acetylosalicylowego związana jest ze spożyciem niektórych leków oraz żywności zawierającej kwas salicylowy. Osoby nią dotknięte zmuszone są do stosowania diety eliminacyjnej z ograniczeniem spożycia salicylanów. Dieta eliminacyjna może prowadzić do wystąpienia niedoborów składników pokarmowych, dlatego celem pracy było sprawdzenie, czy dieta niskosalicylanowa o różnej kaloryczności (1500, 2000 i 2500 kcal) może stanowić takie zagrożenie.Materiały i metody: Materiał badawczy stanowiło 30 jadłospisów (po 10 dla każdej kaloryczności) ułożonych przy użyciu dietetycznego programu Dieta 5 rekomendowanego przez Instytut Żywności i Żywienia. Wyliczono średnie zawartości składników pokarmowych i porównano je z obowiązującymi normami żywienia dla osób dorosłych.Wyniki: Dieta niskosalicylanowa dostarczająca 1500 kcal jest najbardziej niedoborową pod względem zawartości składników pokarmowych zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn. W przypadku kobiet w wieku 19–30 lat niedostateczne spożycie może dotyczyć 6 składników pokarmowych (potas, wapń, jod, witamina D, błonnik pokarmowy, kwas α-linolenowy). U kobiet wieku 31–65 lat dodatkowo w niedoborze może pojawić się magnez. U męż- czyzn w wieku 19–65 lat dieta niskosalicylanowa dostarczająca 1500 kcal może nie pokrywać dziennego zapotrzebowania na 9 składników pokarmowych (już wymienionych oraz witaminy E i C). Natomiast dieta niskosalicylanowa na poziomie 2000 kcal oraz 2500 kcal nie stanowi większego zagrożenia pod względem wystąpienia niedoborów składników pokarmowych.Wnioski: Długotrwałe stosowanie diety niskokalorycznej na poziomie 1500 kcal stanowi największe zagrożenie występowania niedoborów składników pokarmowych. Wraz ze wzrostem kaloryczności zmniejsza się ilość niedoborowych składników pokarmowych w jadłospisach, ale zbyt wysoka podaż energii może sprzyjać występowaniu nadwagi i otyłości. Podejmując stosowanie diety niskosalicylanowej o obniżonej kaloryczności, należy rozważyć dodatkową suplementację.

ABSTRAKT Wstęp: Otyłość olbrzymia staje się coraz większym problemem zdrowotnym, a rosnąca popularność operacji bariatrycznych wydaje się dobrym rozwiązaniem w walce o uzyskanie prawidłowej masy ciała i poprawę zdrowia. Celem pracy było zbadanie, czy operacje bariatryczne są skuteczniejsze od zastosowania racjonalnej diety redukcyjnej w uzyskaniu redukcji masy ciała i prawidłowej podaży składników pokarmowych. Materiały i metody: Badania zostały przeprowadzone wśród 40 pacjentek zgłaszających się na operacje bariatryczne metodą ominięcia żołądkowo-jelitowego lub rękawowej resekcji żołądka. Średnia wieku kobiet wynosiła 43,7 (SD 24,4) lat, średnia masa ciała 127,7 kg (SD 11,3), przy średnim wzroście 168,14 cm (SD 7,5). Obliczenia statystyczne wykonano przy użyciu programu Statistica 12. Wyniki: Utrata masy ciała na diecie redukcyjnej przez okres 13 miesięcy wynosi 26–42 kg w zależności od aktywności fizycznej. W grupie pacjentów po operacji bariatrycznej średni ubytek masy ciała po 13 miesiącach wyniósł ok. 33 kg (SD 14,33). Dieta redukcyjna po operacji była układana zgodnie z zaleceniami przy użyciu programu Dieta 5 rekomendowanego przez Instytut Żywności i Żywienia. Dieta po operacji bariatrycznej charakteryzowała się kalorycznością 1237 kcal, w tym odsetek z białka 26,9%, tłuszczu 34,6%, węglowodanów 38,4%. Dieta pacjentek po operacji była niedoborowa pod względem podaży potasu, wapnia, magnezu, żelaza, cynku, jodu, witamin E, B1, D, kwasu foliowego i błonnika pokarmowego. Wnioski: Redukcja masy ciała odpowiednią dietą oraz poprzez zwiększenie aktywności fizycznej może być skuteczniejszą metodą w leczeniu otyłości niż operacje bariatryczne. Stwarza mniejsze ryzyko komplikacji oraz wystąpienia niedoborów żywieniowych. W obu przypadkach niezbędna jest długoterminowa pomoc dietetyka i psychologa oraz wypracowanie prawidłowych nawyków żywieniowych.

Wstęp: Pacjenci z przewlekłymi chorobami jelit często cierpią na niedobory składników pokarmowych.Celem pracy było wskazanie różnic w sposobie żywienia, podaży składników odżywczych i pokarmowych oraz wykazanie konieczności suplementacji w grupie nastolatków.Materiały i metody: Grupę badaną stanowiło 26 osób: 8 z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego (WZJG), 8 z chorobą Leśniowskiego–Crohna (CD) oraz 10 z celiakią. Były to grupy o równym udziale obu płci. Wiek pacjentów wynosił odpowiednio 15,57 ±2,50, 15,75 ±1,75 oraz 14,8 ±1,99 lat.Sposób żywienia oceniono na podstawie wywiadu o spożyciu z ostatnich 24 godz., wprowadzonego do programu dietetycznego Dieta 5d rekomendowanego przez Instytut Żywności i Żywienia. Uzyskane wyniki porównano z aktualnymi normami żywienia. W ocenie różnic stanu odżywienia wykorzystano pomiar masy ciała i wzrostu oraz morfologię krwi. Dane poddano analizie statystycznej przy użyciu programu Statistica 12, wykorzystując test T dla prób niezależnych względem grup.Wyniki: Spożycie energii we wszystkich analizowanych grupach jest niewystarczające. Grupa pacjentów chorujących na celiakię spożywała najmniej kalorii. Najwięcej różnic statystycznie istotnych wykazano pomiędzy celiakią a WZJG. Odnosiły się one do niższego spożycia białka ogółem oraz wszystkich aminokwasów z wyjątkiem lizyny. W tej samej grupie wykazano istotnie niższe spożycie witamin E, C, pirydoksyny, tiaminy i kwasu foliowego, a także prawie wszystkich składników mineralnych. Dodatkowo stwierdzono niższe spożycie niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych oraz skrobi i błonnika pokarmowego u pacjentów z celiakią względem CD i WZJG. Najmniej różnic istotnie statystycznych występowało między chorymi na CD i WZJG. Spożycie wapnia we wszystkich badanych grupach było niewystarczające, aby pokryć dzienne zapotrzebowanie. Analiza statystyczna wyników morfologii krwi wykazała istotną różnicę w ilości monocytów u pacjentów z chorobą Crohna i wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego. Pomiędzy chorymi na CD i celiakię różnica istotnie statystyczna dotyczyła RDW-CV, natomiast pomiędzy pacjentami z WZJG a celiakią różnica dotyczyła wartości erytrocytów, hematokrytu i MCV.Wnioski: Na podstawie oceny sposobu żywienia i morfologii należy stwierdzić, że wszystkie badane grupy narażone są na niedożywienie. Kaloryczność diety chorych na celiakię można zwiększyć przez dodanie skrobi ze źródeł bezglutenowych. We wszystkich grupach należy włączyć suplementację wapniem i witaminą D na takim samym poziomie. Dodatkowo ze względu na brak pełnego pokrycia zapotrzebowania wraz z dietą należy rozważyć suplementację potasu, magnezu i folianów szczególnie w grupie celiakii i CD. W celiakii suplementacja powinna dotyczyć także witaminy E, cynku, żelaza oraz jodu. Podaż błonnika w celiakii może być niewystarczająca. Obniżenie ilości erytrocytów ihematokrytu może sugerować występowanie WZJG. Niższe wartości płytek krwi, a w szczególności RDW-CV (%), może zwiększać prawdopodobieństwo występowania celiakii, natomiast wzrost monocytów może być charakterystyczny dla CD.