Academic literature on the topic 'Obowiązki małżeńskie'

La problematica degli obblighi essenziali del matrimonio presenta diverse questioni alle quali si cerca una risposta. Tanto di più, perchè nel can. 1095 CIC si fa riferimento espressamene agli obblighi essenziali del matrimonio (nn. 2 e 3). La più importante domanda è questa: quale è l’oggetto del consenso matrimoniale? Si può affermare che un’adeguata interpretazione del consenso si potrà fare solo se si considera il suo oggetto non tanto come un insieme di diritti e obblighi essenziali, quanto le persone stesse dell’uomo e della donna che si danno nella loro coniugalità, cioè, in quanto marito e moglie. Da questa prospettiva, i diritti e obblighi non sarebbero l’oggetto primario, ma la conseguenza giuridica della reale donazione coniugale. Uno dei compiti più ardui sia della dottrina sia della giurisprudenza è la determinazione di quali siano gli obblighi essenziali, intesi in modo analogo agli iura et officia del can. 1095, n. 2 CIC. Lo studio dell’autore è un’introduzione alla più approfondita ricerca sugli obblighi essenziali del matrimonio nella giurisprudenza della Rota Romana.

Nowelizacja k.r.o. z 2014 r., wprowadzająca do Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego formułę oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński, zasługuje na pozytywną ocenę. Z uwagi na doniosłe funkcje, jakie spełnia przysięga małżeńska, właściwe było nadanie jej rangi ustawowej. Jednocześnie trzeba zaznaczyć, że nie nastąpiła żadna zmiana w zakresie przesłanek koniecznych zawarcia małżeństwa: konstytutywnym elementem zawierania małżeństwa jest bowiem, jak dotychczas, wyrażenie woli wstąpienia w związek małżeński, a nie – wypowiedzenie określonej formuły. Ewentualne uchybienia w jej wypowiadaniu nie mają zatem negatywnego wpływu na zawarcie małżeństwa, o ile nie powstają wątpliwości, że pomimo uchybień została wyrażona wola zawarcia małżeństwa. Formuła przysięgi małżeńskiej powinna być zatem zaliczana do przesłanek porządkowych zawarcia małżeństwa. Jej treść może się okazać pomocna przy wykładni przepisów dotyczących praw i obowiązków małżeńskich i tą drogą, pośrednio, wywoływać konsekwencje w praktyce stosowania prawa.

Autor w swoim artykule podjął próbę dotarcia do głębszego zrozumienia podstawowego prawa osoby i wiernego do zawarcia małżeństwa (ius connubii), które było obecne od samych początków kształtowania się prawa małżeńskiego Kościoła. Ze studium systemu prawa małżeńskiego wyraźnie wynika, że ius connubii zajmuje w kościelnym prawie małżeńskim główne miejsce jako jego fundament, który, chociaż nie został sformułowany od samego początku, istniał jako obiektywne kryterium poszukiwań w prawie małżeńskim. Można zatem powiedzieć, że zanim dokonała się w Kościele kodyfikacja, ius connubii było elementem, który stanowił fundament prawa małżeńskiego oraz interpretacji dyspozycji prawnych dotyczących małżeństwa, jak również było istotną płaszczyzną rozwiązywania nowych kwestii, które pojawiały się w całej historii Kościoła. Kościół zawsze strzegł ius connubii rozumianego jako wolność zawarcia małżeństwa zanim nastąpiła jego celebracja i jako ochrona istniejącego węzła małżeńskiego po zawarciu małżeństwa. Mając na uwadze centralną pozycję ius connubii i jego charakter jako podstawowego prawa, które powinno być uznawane, chronione i promowane przez Kościół w poszukiwaniu rozwiązań w konkretnych przypadkach, a zatem jedyną postawą powinno być poszukiwanie prawdy, gdyż tylko w niej znajduje się sprawiedliwość i zbawienie. Główna pozycja ius connubii sprawia, że kanoniczne prawo małżeńskie będzie ujmowane nie jako zbiór pozytywnych norm, których stosowanie będzie uzależnione od poszczególnych przypadków, lecz jako odpowiedź na wymagania małżeńskiej res iusta. W ten sposób ius connubii ukazuje się jako fundament i kryterium interpretacji i stosowania kanonicznego prawa małżeńskiego w jego całości, jak również jako odnawiająca siła samego prawa ilekroć doświadczenie stosowania prawa małżeńskiego będzie napotykało na pewne konkretne braki, które zasługują na lepsze rozwiązania normatywne poszczególnych aspektów małżeńskiej rzeczywistości. Ta świadomość sensu i fundamentu prawa małżeńskiego Kościoła, pozwoli uniknąć niebezpieczeństwa, które zawsze jest zasadzką dla porządków prawnych odwołujących się do technik kodyfikacyjnych i które uzewnętrzniało się, i to nie rzadko, także w Kościele, zwłaszcza od czasów, w których pojawił się pozytywny zbiór norm, dobrze skonstruowany i zawarty w Kodeksie. Chodzi o ryzyko, w którym kanony Kodeksu mogą stać się zbiorem technicznych norm stosowanych w konkretnym przypadku, bez brania pod uwagę prawdy dotyczącej małżeńskiego węzła oraz praw i obowiązków, które wynikają z samej jego natury.

Współczesne orzecznictwo podaje jednoznacznie brzmiącą zasadę, że stwierdzenie w podmiocie obecności schizofrenii nie jest wystarczającym dowodem stwierdzenia jego niezdolności do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich. W tym względzie bowiem konieczne jest nie tylko określenie fazy, w czasie której podmiot zawierał małżeństwo, ale również realny wpływ określonych objawów na podjęcie decyzji małżeńskiej. Orzecznictwo rotalne jest zgodne, że w fazie schizofrenii kwalifikowanej podmiot nie jest zdolny do stworzenia wspólnoty życia małżeńskiego. Kwestia ta, jakkolwiek jednoznacznie brzmiąca wywołuje jednak pewne wątpliwości w odniesieniu do tzw. stanów remisji. Podmiot podejmuje zobowiązanie w momencie wyrażania zgody małżeńskiej, a więc musi mieć należną zdolność do podjęcia obowiązków małżeńskich, ale wypełnienie tychże obowiązków następuje w trakcie trwania małżeństwa. Zatem, jeśli nawet w trakcie trwania małżeństwa będą występować stany remisji, w którym podmiot będzie w stanie w miarę normalnie funkcjonować, nie oznacza to, że jest w stanie się zobowiązać do takiego normalnego funkcjonowania. Nie można bowiem podjąć się zobowiązania, którego nie będzie można wypełnić.

Z przeprowadzonych analiz wynika, że przedstawiciele doktryny prawa kanonicznego traktują parafilie jako zagrożenie dla małżeństwa i rodziny, traktując je jako przykład dezintegracji psychoseksualnej danej osoby. Zdaniem kanonistów omawiane odstępstwa mogą uniemożliwić zawarcie ważnego przymierza małżeńskiego ze względu na niezdolność parafilika do podjęcia i wypełnienia istotnych obowiązków małżeńskich, takich jak: ustanowienie małżeńskiej wspólnoty życia, ustanowienie więzi międzyosobowej między małżonkami, utrzymanie stałego, wiernego, wzajemnego i długotrwałego związku w celu utrzymania wspólnoty heteroseksualnej, urodzenia i wychowania potomstwa lub urzeczywistnienia współżycia intymnego humano modo. Jednak sama obecność parafilii nie przesądza o niezdolności osoby do zawarcia małżeństwa. W tym zakresie kanoniści zalecają uwzględnienie stopnia nasilenia danej anomalii, odwołując się tym samym do badań Urbano Navarrete i włoskiego psychiatry Gianfrancesco Zuanazziego. Jednocześnie należy unikać pochopnej oceny wagi danej parafilii i uważnie oceniać każdą przedstawioną sprawę, biorąc pod uwagę rodzaj odchylenia, jego cechy, a także osobowość kontrahenta.

W artykule omówiono wpływ zaburzeń nastroju na niezdolność osoby do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich. Najpierw autor przedstawia dwa podstawowe typy omawianego zjawiska: typ depresyjny i typ maniakalny. Następnie aplikuje omówione zjawisko do kanonicznego prawa małżeńskiego, dotyczącego procesów o stwierdzenie nieważności małżeństwa.

W prawie kanonicznym istnieje instytucja orzeczenia nieważności małżeństwa. Powodem takiego orzeczenia może być jakaś wada zgody małżeńskiej, zaś do kategorii wady zgody małżeńskiej zalicza się psychiczną niezdolności do podjęcia podstawowych obowiązków małżeńskich (kan. 1095 nr 3 Kodeksu prawa kanonicznego z 1983 r.). Z kolei w tej grupie umieszcza się różnego rodzaju uzależnienia. W artykule zaprezentowano przypadki spraw sądowych związane z uzależnieniami od alkoholu, hazardu, Internetu, gier komputerowych, seksu, pornografii, pracy, osób, które doprowadziły do orzeczenia nieważności małżeństwa. Celem takiej prezentacji jest pokazanie przykładów zachowań, które będąc z punk-tu widzenia medycznego uzależnieniami, były jednocześnie kanonicznymi przesłankami do orzeczenia nieważności małżeństwa.