Academic literature on the topic 'Pijaća voda'

Voda je neophodna za opstanak živog sveta na Zemlji. Imajući u vidu da je ona ograničen resurs, dapotrebe za njom rastu, kao i da se na različite načine zagađuje, obezbeđivanje vode dobrog kvaliteta iu dovoljnim količinama predstavlja globalni problem. Međutim, upotrebom pijaće vode za zalivanje iodržavanje urbanih zelenih infrastruktura može doći do brže nestašice njenih rezervi, te je neophodnoomogućiti dodatne izvore vode za zalivanje urbanog zelenila. Iz tih razloga, u ovom radu je dat predlogprimene sive vode za zalivanje u urbanim sredinama, sa ciljem očuvanja vodnog resursa i održavanja zeleneinfrastrukture, a istovremeno ne narušavajući i ne ometajući razvoj biljaka i njihov estetski kvalitet.U svetu, praksa zalivanja sivom vodom je u velikoj meri primenjena. Siva voda je domaća otpadna vodaporeklom iz veš mašine, umivaonika, kade, tuša, sudopera i mašine za pranje posuđa i isključuje crnuvodu iz toaleta i pisoara. Nemogućnost odvajanja različitih komunalnih otpadnih voda, s obzirom da jeu upotrebi komunalni infrastrukturni sistem koji sakuplja svu otpadnu vodu na jedno mesto pritom jemešajući u različitim koncentracijama, predstavlja poteškoće prilikom sakupljanja sive vode. Preliminarnaistražavanja na području Republike Srbije ukazuju na mogućnost primene otpadne vode za zalivanje,što je posebno važno za održavanje zelenih infrastruktura tokom sušnog perioda. Ovaj vid zalivanjaurbane vegetacije može značajno doprineti području na kom se koristi, kako sa ekonomskog, tako i saekološkog aspekta.

Pojavnost kardiometabolnih bolezni je dosegla pandemične razsežnosti, zato se čedalje večja pozornost posveča tudi z življenjskim slogom pogojenemu zdravju prebivalstva, še posebej načinu prehranjevanja in vnosu določenih skupin živil. Številne epidemiološke raziskave so dokazale, da je uživanje pijač z dodanim sladkorjem povezano z nastankom debelosti, sladkorne bolezni in srčno-žilnih bolezni, dodatno je tudi dober pokazatelj posameznikovega nezdravega življenjskega sloga. Pijače z dodanim sladkorjem so vir tako imenovanih »praznih kalorij«, ki nimajo hranilne vrednosti in predstavljajo največji dodatni vir energije in vnosa dodanih sladkorjev, še posebej fruktoze. Zmanjšanje vnosa pijač z dodanim sladkorjem dokazano vodi v znižanje telesne mase in zmanjšanje tveganja za nastanek kardiometabolnih bolezni. Uživanje pijač z dodanim sladkorjem je uvrščeno kar med 15 najpogostejših dejavnikov tveganja med kazalci nezdravega življenjskega sloga. Posledično je smiselno intenzivno ozaveščanje o pomembnosti opustitve uživanja pijač z dodanim sladkorjem, še posebej pri osebah s povečanim tveganjem za presnovne bolezni in mladih z nezdravim življenjskim slogom. V prispevku so opredeljene pijače z dodanim sladkorjem, opisana je njihova povezava z debelostjo, sladkorno boleznijo in srčno-žilnimi boleznimi ter možni zdravi nadomestki.

Uklanjanje amonijaka iz podzemnih voda u cilju dobijanjapijaće vode predstavlja značajan problem, koji se do sadarešavao primenom različitih postupaka. Poznato je da zeolitikao prirodni jonoizmenjivači i adsorbenti kvalitetno vezujuamonijum jone u svoju alumosilikatnu matricu. Njihovaefektivnost, u različitim tehnološkim procesima, zavisi odfizičko-hemijskih osobina, koje su usko povezane sa njihovimgeološkim nalazištima, kada se govori o prirodnim zeolitima.Pored prirodnih zeolita u praksi se koriste i sintetički zeolitidobijeni raznim postupcima. Danas, je komercijalna primenasintetičkih zeolita rasprostranjenija u odnosu na primenuprirodnih, zbog čistoće kristalnih proizvoda i uniformneveličina čestica. Crystal-Right™ (CR-100) je zeolit koji spada ugrupu najizdržljivijih proizvedenih minerala. Ovaj zeolitpodiže pH vrednost tretiranih voda, dok istvremeno smanjujetvrdoću i uklanjanja gvožđe i mangan. Ovo podešavanje pH iuklanjanje nepoželjnih mineralnih materija postiže se izvrsnimosobinama ovog zeolita u pogledu filtriranja, ali i ispiranjanakon primene.Maksimalna količina adsorbovanog amonijaka iznosi 2,31 mg(98%) i 2 mg (87%), iz model rastvora i uzorka podzemne,bunarske vode, redno. Prisustvo drugih komponenti ubunarskoj vodi uzrokuje promene u količini adsorbovanogamonijaka na zeolitu. Najbolje uklanjanje postignuto je zajone kalijuma već sa najmanjim masama upotrebljenogzeolita. Nasuprot tome, joni kalcijuma i magnezijuma se prinižim vrednostima doziranja zeolita slabije uklanjaju izbunarske vode, dok sa porastom doziranja raste i efikasnostuklanjanja na svim posmatranim temperaturama.Izbor adsorpcione izoterme je pokazao da najbolje rezultatedaje Freundlich-ova adsorpcione izoterme, a rezultatiaproksimacije ukazuju na fizičku adsorpciju na heterogenojpovršini. Negativne vrednosti entropije aktivacije upućuju nazaključak da se radi o asocijativnoj adsorpciji amonijaka napovršinu zeolita, odnosno da postoji interakcija izmeđuadsorbovanih molekula. Vrednosti entalpije aktivacije od15,096 kJ/mol i 28,978 kJ/mol, za model rastvor i realansistem, redno, upućuju da se radi o endotermnom procesu,što i potvrđuju podaci o ravnotežnim koncentracijama narazličitim temperaturama.Tokom eksperimenata izvedenih sa poluindustrijskomkolonom ispunjenom zeolitom Crystal Right™ (tip CR-100)potvrđena je efikasnost u uklanjanju zeolita iz bunarske vode.Između ispitanih modela za određivanje kinetike u kolonskom uređaju najboljim se pokazao model Yoon-Nelson-a.Koeficijent linearne korelacije za model Yoon-Nelson-a iznosi -0,975, dok je koeficijent determinacije imao vrednosti 0,950.Iako je model razvijen jednokomponentne sisteme pokazaose kao zadovoljovajući iako se radi o realnom sistemupodzemne bunarske vode koja sadrži brojne rastvorenesupstance, katjone zemnoalkalnih i alkalnih metala, huminskekiseline, anjone itd. Može se primetiti da je postignutozadovoljavaće slaganje eksperimentalnih podataka ovremenu probaja sloja (50%) sa Yoon-Nelson-ovim modelom,eksperimentalno određeno vreme proboja sloja iznosi oko 59časova, dok je modelom dobijeno vreme 62 časa. Konstantabrzine Yoon-Nelson-ovog modela iznosi 0,051 1/h.
Removing ammonia from groundwater to obtain drinkingwater is an important issue, which is so far solved usingdifferent methods. It is known that zeolites as natural ionexchangers and adsorbents that bind ammonium ions in itsaluminosilicate matrix. Their effectiveness in varioustechnological processes depends on the physical andchemical properties, which are closely related to theirgeological sites, when it comes to natural zeolites. In additionto the natural zeolites in practice synthetic zeolites are used.Today, the commercial application of synthetic zeolites iswidespread in relation to the use of natural, due to the purityof crystal products and uniform particle size. Crystal-Right ™(CR-100) is a zeolite among the most durable mineralsproduced. This zeolite raises the pH of the treated water, whilethe same time it reduces the hardness and remove iron andmanganese. This pH adjustment and removal of undesirablemineral substances is achieved by the excellent characteristicsof the zeolite in terms of filtering, and rinsing after application.The maximum amount of adsorbed ammonia at 2.31 mg(98%) and 2 mg (87%), from the model solution and thesample of groundwater, well water, respectively. The presenceof other components in the well water causes changes in theamount of ammonia adsorbed on zeolite. Selection ofadsorption isotherms showed that the best results areachieved by Freundlich's adsorption isotherm, and the resultsindicate physical adsorption on heterogeneous surfaces.Negative values of entropy of activation lead to theconclusion that it is associative adsorption of ammonia on thesurface of the zeolite, or that there is an interaction betweenthe adsorbed molecules. The values of enthalpy of activationof 15,096 kJ / mol and 28,978 kJ / mol, for the model solutionand real system, respectively, indicating that it is anendothermic process, which is confirmed by data on theequilibrium concentrations at different temperatures.Experiments conducted with the pilot plant column filled withzeolite Crystal Right ™ (type CR-100) confirmed theeffectiveness in removing zeolite from well water. Among thesurveyed models to determine the kinetics of the columndevice Yoon-Nelson's model has proven to be the best. Thelinear correlation coefficient for the model Yoon-Nelson's is -0.975, and the value of the coefficient of determination was 0.950. Although the model developed for one-componentsystems it is proved to be satisfactory for ground waterammonia adsorption. The agreement between experimentaldata on the breakthrough point at 50% concentration (59hours) with Yoon-Nelson's model, is good (62 hours). Constantof Yoon-Nelson's model is 0.051 1 / h.

Water is one of the most important universal solvents for gerat number of substances. Despite the fact that it is found in nature in huge quantities, there is almost no completely clean water in nature. The purest water in the nature is in glaciers, snow and possibly rainwater, although this water contains also a certain amount of impurities. Water in natural springs (underground and surface springs) is more or less loaded with minerals that can be non-toxic or very toxic. In order to use it as drinking water, it is necessary that such water (chemically and bacteriologically) be in accordance with the standards and Guidance which defines the maximum allowed concentrations of certain mineral compounds and bacteria in drinking water.