To see the other types of publications on this topic, follow the link: Postać biblijna.
Journal articles on the topic 'Postać biblijna'
Create a spot-on reference in APA, MLA, Chicago, Harvard, and other styles
Consult the top 22 journal articles for your research on the topic 'Postać biblijna.'
Next to every source in the list of references, there is an 'Add to bibliography' button. Press on it, and we will generate automatically the bibliographic reference to the chosen work in the citation style you need: APA, MLA, Harvard, Chicago, Vancouver, etc.
You can also download the full text of the academic publication as pdf and read online its abstract whenever available in the metadata.
Browse journal articles on a wide variety of disciplines and organise your bibliography correctly.
1
Czaja, Dariusz. "Grzech Kaina. Nowe konteksty interpretacyjne." Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury 28 (September 22, 2016): 277. http://dx.doi.org/10.17951/et.2016.28.277.
Full textAbstract:
<p>Zamierzeniem autora jest nowa interpretacja biblijnej historii Kaina i Abla. Autor uznaje perykopę z Genesis za tekst niejednoznaczny, wymagający nowej interpretacji antropologicznej. Sugeruje, że sens historii Kaina i Abla wykracza poza znane interpretacje: Jacka Filka Ponura twarz Kaina (interpretacja filozoficzna), Alana Aycocka Piętno Kaina (wykładnia antropologiczna) oraz Jose Saramago Kain (ateistyczny punkt widzenia). Prezentuje jej nową wykładnię, którą nazywa misteryjną. Stara się znaleźć odpowiedzi na pytania: Dlaczego Kain zabił? Czy mógł nie zabić? Dlaczego Pan przyjął ofiarę Abla, a nie przyjął ofiary Kaina? Dlaczego Bóg kładzie na nim znak ochronny? I kim w ogóle jest postać Kaina?</p><p>Podstawą zaprezentowanego w artykule nowego spojrzenia na grzech Kaina jest interpretacja zawarta w pracy Tajemnica Kaina teologa Michała Klingera. Autor przedstawia nowe konteksty rozumienia istoty kainowego przewinienia. Dochodzi do wniosku, że biblijna opowieść o bratobójcy zawiera w sobie przesłanie o niejasności wyroku boskiego i o uniwersalizmie zła, ideę, że nieodłącznym elementem człowieczeństwa jest nie tylko dobro, ale również zło. Kain jest podobny do grzeszników ewangelicznych obecnych w życiu Chrystusa i dostępujących przebaczenia i zbawienia.</p>
2
Zientkowski, Przemysław. "Kryteria spełnienia w ojcostwie. Interpretacja i pytanie o aktualność wzorca spolegliwego opiekuna na przykładzie Józefa z Nazaretu." Forum Teologiczne 23 (November 25, 2022): 27–36. http://dx.doi.org/10.31648/ft.8017.
Full textAbstract:
Artykuł jest próbą pedagogicznego ujęcia odpowiedzi na pytanie: jakie kryteria spełnienia w ojcostwie można przyjąć stawiając za wzór współczesnemu mężczyźnie Józefa z Nazaretu? W opracowaniu, poprzez bazowanie tylko na biblijnym opisie starano się zmniejszyć dystans, jaki pomiędzy opiekunem Jezusa a współczesnymi ojcami wytworzyła tradycja i pobożność ludowa. Tak przedstawiona postać św. Józefa wydaje się bliższa współczesnym mężczyznom i łatwiejsza do uznania za wzór.
W badaniach przyjęto perspektywę pedagogiczną. Najpierw naszkicowano pedagogiczne tło analiz, uzasadniając wartość pedagogicznych inspiracji biblijną figurą św. Józefa. Następnie nakreślono chrześcijańską wizję ojcostwa, aby skorelować perspektywę pedagogiczną z biblijnym kontekstem badań. Główną część artykułu obejmuje interpretacja fragmentów Ewangelii, w których są opisane sceny z życia Józefa. Interpretacja jest ukierunkowana na wskazanie cech tego przykładowego ojcostwa i odniesienie ich do kontekstu doświadczenia ojcostwa współczesnego pokolenia mężczyzn. Ojcostwo św. Józefa cechuje: odwaga, praca, poświęcenie, odpowiedzialność. Wnioskiem mającym wartość pedagogiczną, do którego doprowadziły analizy źródeł, jest wskazanie, że ojcostwo św. Józefa nie jest przykładem „jak poczuć się spełnionym” w ojcostwie, ale jak „spełniać się” w nim.
3
Dybek, Dariusz. "Jak „opowiedzieć” Matkę Bożą? Postać Maryi w kazaniu Samuela Brzeżewskiego." Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica 53, no. 2 (June 27, 2019): 243–64. http://dx.doi.org/10.18778/1505-9057.53.10.
Full textAbstract:
Samuel Brzeżewski to zakonnik, który w XVII w. był docenianym kaznodzieją i hagiografem. Dwa z trzech zachowanych jego kazań dotyczą Maryi. Należy do nich Zaciąg dworzanów na kurią Najaśniejszej Królowej nieba i ziemie Maryjej, w którym autor użył konceptu: przedstawia kryteria doboru chrześcijan na dwór Matki Bożej. Opisując Maryję, stosuje wobec niej bardzo wiele określeń, które zaczerpnął z tradycji biblijno-patrystycznej. Matka Boża to m.in. królowa, cesarzowa, druga Ewa, brama, okno i… piec. Brzeżewski używając tych nazw, starał się wyjaśnić ich metaforyczny lub teologiczny sens. Podobnie postąpił w tym samym stuleciu Wespazjan Kochowski, pisząc Ogród panieński. Niewykluczone, że barokowy twórca inspirował się również kazaniem krakowskiego zakonnika.
4
Bartosiewicz, Aleksandra. "Ile Lucyfera w Lucyferze? Serialowa postać a jej biblijny pierwowzór. Różnice i podobieństwa." Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica, no. 108 (December 30, 2021): 237–53. http://dx.doi.org/10.18778/0208-6050.108.11.
Full textAbstract:
Szatan i początki Zła fascynują ludzkość od zarania dziejów. W artykule podjęta zostanie próba odpowiedzi na pytanie, kim jest Szatan i dlaczego bywa często utożsamiany z Lucyferem? Prześledzimy następnie jego losy spisane na kartach Pisma Świętego oraz literatury apokryficznej, by na koniec porównać Szatana z tytułowym bohaterem popularnego w ostatnich latach serialu Lucyfer. Dzięki temu możliwa będzie odpowiedź na kolejne pytanie – w jakim stopniu serialowy bohater, uosobienie zakorzenionych w popkulturze powszechnych wyobrażeń na temat postaci Szatana, przypomina swój biblijny pierwowzór.
5
Białowąs, Anna Magdalena. "Miłość, błogosławieństwo, zdrada." Scriptura Sacra, no. 23 (April 17, 2020): 43–97. http://dx.doi.org/10.25167/scrs/1506.
Full textAbstract:
Celem artykułu było ukazanie miłości, błogosławieństwa i zdrady jako głównych tematów 13. rozdziału Ewangelii Jana. Cel, jakim było przedstawienie wniosków teologicznych wypływających z Janowego opisu Ostatniej Wieczerzy, został zrealizowany poprzez analizę tekstu J 13,1-30 za pomocą hebrajskiej retoryki biblijnej. Metoda retoryczna, która skupia się przede wszystkim na wskazaniu relacji wewnątrz opracowywanego tekstu i między mniejszymi jednostkami, tworzącymi całościową kompozycję tekstu, pomaga pogłębić przesłanie, jakie autor ostatniej Ewangelii pragnął przekazać czytelnikowi.
Praca nad tekstem została przedstawiona w trzech syntetycznych punktach. Pierwszy punkt został poświęcony kompozycji tekstu oraz analizie jego mniejszych jednostek. Delimitacja, będąca etapem inicjalnym, pozwoliła wydzielić z 13. rozdziału Ewangelii Jana sekwencję zawartą w ww. 1-30. Kolejny podział wskazał siedem części, tworzących trzy fragmenty, których zależności zostały opisane w 2. podpunkcie. W ostatnim podpunkcie została ukazana całościowa kompozycja badanego tekstu i nadano tytuły utworzonym fragmentom na podstawie głównych tematów z nich wypływających.
Przeprowadzone badanie pozwoliło wyodrębnić z tekstu istotne wyrażenia i idee, które posłużyły jako punkt wyjścia do porównania ich z innymi miejscami w Piśmie Świętym, w których występują. Kontekst biblijny był niezbędnym etapem analizy, prowadzącym do interpretacji części przedstawionych w punkcie 1.
Punkt trzeci w całości poświęcony został wnioskom teologicznym zawartym w trzech głównych tematach sekwencji, tj. miłości, błogosławieństwu i zdradzie. W poszczególnych podpunktach wskazano znaczenie miłości i błogosławieństwa na tle Starego i Nowego Testamentu oraz przybliżono postać Judasza, jako tego, który zdradził Jezusa. Każdy z podpunktów został zakończony wnioskiem, ukazującym wpływ tych trzech rzeczywistości na teologię analizowanej jednostki.
6
Bardski, Krzysztof. "Postać wdowy w Ewangelii Łukasza jako symbol Kościoła w tradycji łacińskiej." Vox Patrum 83 (September 15, 2022): 21–46. http://dx.doi.org/10.31743/vp.13551.
Full textAbstract:
W artykule zostały przeanalizowane starożytne i średniowieczne interpretacje postaci wdowy w Ewangelii Łukasza w tradycji Kościoła zachodniego. Poczynając od Ambrożego (+397), przez Bedę Czcigodnego (+735), aż po kompilację Glossa Ordinaria (XII w.), postać wdowy przeważnie kojarzona była z Eklezją, czyli Kościołem. W toku rozważań zostały podjęte następujące problemy badawcze: W jaki sposób tekst biblijny sugeruje takie skojarzenie? Jakie potencjalne motywy symbolotwórcze tekstu biblijnego prowadzą do tego skojarzenia i jakie wynikają stąd dalsze implikacje? Jak wyglądał proceder interpretacyjny ówczesnych komentatorów, który prowadził do stworzenia takiej symboliki? I w końcu, na ile może być ona inspirująca dla współczesnego odbiorcy? Wdowa Anna, która z nadzieją tęskni, by ujrzeć Boże oblicze (Łk 2,36-38), wdowa z Sarepty Sydońskiej, której zagraża śmierć głodowa (Łk 4,25-26), wdowa z Nain, która cierpi z powodu śmierci syna (Łk 7,11-17), wdowa wytrwale błagająca sędziego, by wstawił się za nią (Łk 18,1-8) oraz wdowa wrzucająca dwa grosze do skarbony (Łk 21,1-4), obrazują Kościół wyglądający z nadzieją zmartwychwstania w czasach ostatecznych, otrzymujący duchowy pokarm Ciała Pańskiego, ufający w moc Chrystusa, który przywraca życie jej duchowo umarłym synom, wytrwale modlący się do Boga oraz na Nim opierający całą swoją egzystencję.
7
Lach, Mariusz. "Postaci biblijne we współczesnym polskim teatrze religijnym (po 2000 r.)." Język – Szkoła – Religia 13, no. 1 (February 21, 2018): 82–93. http://dx.doi.org/10.26881/jsr.2018.1.05.
Full textAbstract:
Teatr chrześcijański wielokrotnie starał się przekazywać prawdy wiary wskazując na różne postaci biblijne, jako wzorce do naśladowania. I chociaż osoby Jezusa, Maryi, jak i wiele innych postaci znanych z kart Pisma Świętego (Abraham, Mojżesz, Jonasz, Tobiasz, Izajasz…) są generalnie przedstawiani w sposób ortodoksyjny, to jednak we współczesnym teatrze, zwłaszcza młodzieżowym, ukazywani są oni jako bardzo ludzcy, bliscy człowiekowi, znający jego trudności. Formy zewnętrzne, często bardzo uwspółcześnione są przykładem, że dzisiejsi twórcy skupiają się nie tyle na wyjątkowości tychże postaci, ile wskazują na ich aktualność i atrakcyjność. Stąd wielka popularność i zainteresowanie współczesnych twórców teatralnych, aby różne osoby ze Starego czy Nowego Testamentu ciągle powoływać do scenicznego istnienia.
8
Stasiak, Sławomir. "Is the biblical fast also a presentation of healthy lifestyle." Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Pragmata tes Oikonomias 12 (2018): 171–80. http://dx.doi.org/10.16926/pto.2018.12.13.
Full text
9
Zawadzki, Robert K. "Wątki religijne i postaci biblijne w astronomicznym traktacie Jana z Głogowa (1445 – 1507)." Collectanea Philologica, no. 20 (December 30, 2017): 121–35. http://dx.doi.org/10.18778/1733-0319.20.10.
Full text
10
Demitrów, Andrzej. "Mądrościowe odczytanie przykazania: „Nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu swemu” (Wj 20,16; Pwt 5,20), w Księdze Przysłów." Verbum Vitae 28 (December 14, 2015): 91–132. http://dx.doi.org/10.31743/vv.1649.
Full textAbstract:
Przykazania w biblijnym Izraelu stanowiły trwały fundament relacji z Bogiem i z drugim człowiekiem, będąc tym samym podstawowym elementem formowania się społeczności ludzkiej. W tym względzie przykazanie „Nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu swemu”, nabierało szczególnej wartości. Wielość i różnorodność sytuacji skłaniała do prawnych uściśleń, czego potwierdzeniem jest kodeks praw w Księdze Wyjścia i w Księdze Powtórzonego Prawa. Równie ważny był jednak w ludzie wybranym proces kształcenia i formowania poprzez przyswajane mądrościowe sentencje i przysłowia, które przyczyniały się do ukształtowania właściwych postaw. Częste w Księdze Przysłów nawiązywanie do potrzeby składania prawdziwych zeznań i zarazem przestrogi przed fałszywym świadectwem stanowią potwierdzenie ogromnej roli wychowawczej tego przykazania w mądrościowym nurcie biblijnego Izraela.
11
Dürrigl, Marija-Ana. "Motiv posta i molitve u hrvatskoglagoljskim tekstovima 15. i 16. stoljeća." Diacovensia 27, no. 4 (December 24, 2019): 671–87. http://dx.doi.org/10.31823/d.27.4.6.
Full textAbstract:
Motiv posta i molitve često se zatječe u djelima raznih sadržajnih, oblikovnih i vrsnih pripadnosti tijekom mnogih stoljeća, pa je moguće govoriti o motivu dugoga trajanja. U trima se glagoljskim kodeksima iz 15. i 16. stoljeća (u tzv. Oxfordskom, Berčićevu i Grškovićevu zborniku) nabrajaju osobe iz Biblije i svetci koji su postili i tako postigli spas i milost. U tim je spomenicima popis likova u velikoj mjeri podudaran. Po tonu i stilu zaključuje se kako su tekstovi bili namijenjeni širem krugu primatelja, a ne (samo) užoj redovničkoj ili duhovničkoj zajednici. Tekstovi su analizirani s književnoteorijskoga polazišta, s naglaskom na njihovoj strukturu, a identificirane su dvije važne karakteristike hrvatskoglagoljske proze. To su polifunkcionalnost, jer djela često ujedinjuju praktične (npr. pastoralne, moralne i poučne) funkcije s estetskom, te otvorenost forme, jer se teme, motivi i slike pojavljuju u uvijek novim kombinacijama i kontekstima (specifična intertekstualnost). U analiziranim se tekstovima prepoznaju figure i tropi tipični za hrvatsku srednjovjekovnu prozu (npr. antiteza, paregmenon, nabrajanja, dijade, trijade, asonancije, sintaktički i leksički paralelizam).
12
Abramowycz, Semen. "O społecznej koncepcji i jej artystycznym wcieleniu w Ostapie Bondarczuku Józefa Ignacego Kraszewskiego." Zeszyty Wiejskie 27 (December 21, 2021): 131–53. http://dx.doi.org/10.18778/1506-6541.27.06.
Full textAbstract:
Autor artykuł rozpatruje powieść J.I. Kraszewskiego Ostap Bondarczuk w scenerii wirowych prądów nowoczesności i nowych możliwości epoki napoleońskiej oraz pewnego ukrytego programu metafizycznego, który w tym ujęciu byłby postrzegany przez pozytywistów jako „naturalny”. Zwraca uwagę, że pisarz swoją powieść zinterpretował raczej w duchu romantycznej chrześcijańskiej mądrości ludowej. Ostatecznie sam Kraszewski wyszedł poza granice swojej klasy i uwarunkowanej przez nią mentalności. „Wyzwolenie samego siebie” jest utrudnione przez przypisanie człowieka do jego oryginalnego programu. Program ten oparty jest na biblijno-folklorystycznym archetypie pierwotnej fizyczno-społecznej nierówności ludzi. Mimo całej szczerości pragnienia hrabiego, aby przekształcić Ostapa w „swojego”, czyli w „Eustachego”, przy wielkich wysiłkach tego ostatniego, aby spełnić nadzieje „nowych rodziców”, główna postać nie wykazuje odwagi, zdolności do zdecydowanego wyjścia poza szablon określony z góry przez narodziny i pierwsze lata życia. Fakt, że Ostap wbrew swojej woli „odmienił swój los”, nie uczynił go naprawdę wolnym i szczęśliwym. Prawdziwa zmiana roli społecznej dokonuje się nie przez „wspaniałe” miłosierdzie z zewnątrz, ale osobistą ciężką pracą i bezinteresowne poświęcenie – takie spojrzenie byłoby interesujące i zgodne z nurtem pozytywizmu. Wciąż jednak mamy do czynienia z romantyczną konstrukcją bohatera. Z drugiej strony J.I. Kraszewski tylko częściowo i bardzo płynnie wykorzystywał pozytywistyczne indywidualne metody przedstawiania osoby w dynamicznym środowisku jako materiale dodatkowym, co wzbogacało styl autora, ale nie zmieniało jego metody artystycznej.
13
Kochaniewicz, Bogusław. "„Niewiasta obleczona w słońce” (Ap 12, 1) w interpretacji dominikanów XIII wieku." Ruch Biblijny i Liturgiczny 65, no. 2 (June 30, 2012): 129. http://dx.doi.org/10.21906/rbl.88.
Full textAbstract:
Analiza pism dominikanów z XIII wieku pozwoliła na sformułowanie następujących wniosków. Interpretacja Ap 12, 1 w kazaniach dominikańskich autorów XIII wieku jest bogatsza, niż do tej pory przypuszczano. Obok egzegezy w perspektywie eklezjalnej i maryjnej ukazuje się nowy sposób interpretacji: odniesienie postaci apokaliptycznej Niewiasty do świętych Pańskich. O takiej interpretacji figury apokaliptycznej Niewiasty milczą biblijne opracowania. Należy również podkreślić szeroki zakres znaczeniowy innych elementów wchodzących w skład analizowanego przez nas obrazu. Słońce i księżyc odczytane w świetle antytezy wieczność, czas i przemijalność, Chrystus i Kościół. Umiejscowiona w tej perspektywie Maryja została ukazana nie tylko w tajemnicy wniebowzięcia, lecz również jako pośredniczka wstawiająca się za ludem Bożym u boku swojego Syna. Szata, w którą została obleczona Niewiasta, objawia bądź to Jej chwalebne ciało, bądź to całą osobę Maryi (dusza i ciało) uczestniczącą w Bożej chwale. Natomiast korona z gwiazd dwunastu odnosi się nie tylko do zastępów aniołów i świętych otaczających Maryję, lecz także do duchowych cnót i darów charakteryzujących postać Matki Pana. Warto także zwrócić uwagę na wyjaśnienia obrazu Niewiasty obleczonej w słońce w świetle tajemnicy wcielenia. Dokonana analiza ujawnia szerokie spectrum interpretacji obrazu Ap 12, 1 zawarte w kazaniach dominikanów XIII wieku. Dobrze to świadczy o teologicznym przygotowaniu, jak i o warsztacie ówczesnych kaznodziejów.
14
Bahdanowicz, Iryna. "Біблійныя матывы і сімвалы ў польскамоўнай паэзіі Беларусі ХІХ стагоддзя." Studia Białorutenistyczne 12 (March 27, 2019): 83. http://dx.doi.org/10.17951/sb.2018.12.83-101.
Full textAbstract:
<p>W artykule podjęto temat rozwoju poezji religijnej w polskojęzycznej literaturze białoruskiej XIX w. Analizie poddano sposoby interpretacji motywów biblijnych w twórczości Tadeusza Łady- Zabłockiego, Jana Czeczota, Gabrieli Puzyniny, Władysława Syrokomli, uwzględniając przy tym swoiste oddziaływanie romantyzmu na wymienionych twórców. Tekst Łady-Załockiego Żale Jeremiasza przedstawiono jako parafrazę psalmu 137 (w tradycji wschodniochrześcijańskiej – 136). Zwrócono uwagę na cykl religijnych wierszy Czeczota z tomu Pieśni ziemianina, który dotychczas nie był przedmiotem zainteresowania białoruskich naukowców. Utwory poety wzorowane na listach apostoła Pawła odczytano jako poetycką interpretację przykazań i cnót chrześcijańskich, co pozwoliło sformułować tezę o swoistym „katechizmie” poetyckim Czeczota. Porównanie motywów biblijnych w twórczości Puzyniny i Syrokomli pokazało bliskość asocjacyjną autorów, poszukujących niebanalnych metafor i dążących do nadania nowych znaczeń symbolom chrześcijańskim, takim jak: dzwon, krzyż, kościół, kleryk. Autorka artykułu dochodzi do wniosku, że w literaturze romantycznej, zwłaszcza w poezji, wzrasta zainteresowanie psalmami jako gatunkiem oraz zapisaną w nich symboliką biblijną. Odwołania do motywów biblijnych pomagają poetom wyrażać uczucia patriotyczne, sakralizować je, eksponować ideę wolności. Poezja religijna badanego okresu pełni funkcje dydaktyczne, przybierając postać swoistego „świeckiego apostolstwa”. Można zatem mówić o poetyckiej pedagogice chrześcijańskiej, której zasady egzegezy i katechezy oparte są na wzorach zaczerpniętych z historii narodowej.</p>
15
Pielas, Magdalena. "Monstrancja miejsce teofanii. Barokowe monstrancje w typie Res-Imagines a ideologia kotrreformacji." Nasza Przeszłość 119 (June 30, 2013): 89–147. http://dx.doi.org/10.52204/np.2013.119.89-147.
Full textAbstract:
Artykuł stanowi próbę analizy ikonograficznej przeszło trzydziestu barokowych monstrancji należących do grupy res-imagines tzn. obiektów, o których formie, w całości lub w części, zadecydowały treści ideowe. Pochodzą one z terenów Rzeczypospolitej oraz sąsiadującego z nią Śląska. Większość powstała w okresie od trzeciej tercji XVII wieku do końca trzeciej ćwierci XVIII wieku, pojedyncze obiekty pod koniec XVIII i w początkach XIX wieku. Mniej niż połowa z nich (15) posiada znaki złotnicze wskazujące zarówno na duże centra produkcji złotniczej – Gdańsk, Poznań, Wrocław, Królewiec, Warszawę, jak i na mniejsze ośrodki – Racibórz, Głogów, Głogówek. Do rzadkości natomiast należą importy. Pierwszą omawianą grupą są monstrancje, które przedstawiają tematy biblijne: starotestamentalny Krzew Gorejący, Zwiadowców z Ziemi Kanaan niosących winne grono, Arkę Przymierza oraz reprezentujące Nowy Testament – Przemienienie Pańskie, Ostatnią Wieczerzę, Pietę. Drugą grupę tworzą obiekty zawierające przedstawienia dewocyjne. Są to monstrancje z motywem Trójkąta - symbolu Trójcy Świętej, prezentujące figurę św. Michała Archanioła oraz figurę Matki Bożej. Ten ostatni motyw występował szczególnie często (blisko połowa omówionych obiektów). Maryja była przedstawiana jako Niepokalanie Poczęta, Regina Apostolorum, Mater Misericordiae (w płaszczu opiekuńczym), Matka Boska Bolesna przebita siedmioma mieczami oraz jako centralna postać Drzewa Jessego czy objawiająca się w koronie drzewa. We wszystkich opisanych obiektach reservaculum ulokowano tak, aby konsekrowana Hostia stanowiła plastyczne i ideowe centrum monstrancji. Artykuł uzupełniają wybrane fragmenty literatury religijnej, wskazujące na charakterystyczne dla kultury barokowej związki słowa i obrazu.
16
Pažin, Zvonko. "Oslobođenje u krsnoj i katekumenskoj liturgiji prema izvorima." Služba Božja 59, no. 1 (2019): 53–72. http://dx.doi.org/10.34075/sb.59.1.3.
Full textAbstract:
Za stare Grke slobodan je onaj čovjek koji raspolaže samim sobom, neovisno o drugima. I danas bi se možda (o)lako reklo da je slobodan čovjek koji može činiti što god ga volja u današnjem permisivnom društvu. Što je ropstvo, a što je prava sloboda? U ovom članku želi se pokazati kako se, polazeći od svetopisamskog nauka, u tradiciji Crkve krštenje promatra kao oslobođenje. Biblija predstavlja grijeh kao robovanje čovjeka Sotoni. Čovjek se po krštenju oslobađa ropstva đavlu i grijehu te postaje sluga Isusa Krista, što mu donosi vječni život. Zato krsna liturgija već od konca 2. stoljeća naglašava da se kandidat za krštenje treba prvo odreći Sotone. Tako su u tradiciji Istoka i Zapada – i u spisima crkvenih otaca i u katekumenskoj i krsnoj liturgiji – prisutni egzorcizmi, to jest otkletvene molitve nad katekumenima. Prije nego što čovjek po krštenju postane sluga Kristov, nužno se treba odreći Sotone, jer, prema Isusovoj riječi, čovjek ne može služiti dvojici gospodara. I današnja liturgija na Istoku i Zapadu ima te iste elemente: čovjek se odriče robovanja zlu i grijehu da bi postao Kristov sluga, a to znači i, uistinu, slobodan. Jer služiti strastima i grijehu znači robovati.
17
Stradomski, Jan. "Коментарите към библейските четива от Теофилакт Охридски в ръкописните сбирки в Полша." Slavia Meridionalis 16 (October 21, 2016): 126–37. http://dx.doi.org/10.11649/sm.2016.009.
Full textAbstract:
Bible Commentaries by Theophylact of Ohrid in the collection of manuscripts in PolandIn the Church Slavonic literary tradition, Theophylact of Ohrid is mostly associated with his exegeses to the Bible. The collections of Cyrillic manuscripts in Poland include only a single copy of his annotated Book of Gospels (BN 12431 III, beginning of the sixteenth century), which has not yet been the subject of a separate study. The book is particularly interesting and valuable, as it contains archaic linguistic features, proving that it is an extremely old copy of the first Slavonic translation of the work. This is an important example of the presence of manuscripts related to Old East Slavonic, and also indirectly – Old Church Slavonic literary tradition in the former Polish-Lithuanian state. The article gives a codicological and linguistic characteristic of this manuscript, and its primary aim is to draw attention to the manuscript from researchers of the works of Theophylact of Ohrid, the Church Slavonic literature, and the Bible. Komentarze do Ewangelii Teofilakta Ochrydzkiego w zbiorach rękopisów w PolsceW cerkiewnosłowiańskiej tradycji piśmienniczej postać Teofilakta Ochrydzkiego najczęściej kojarzona jest z jego egzegezami do ksiąg biblijnych. W zbiorach rękopisów cyrylickich w Polsce znajduje się tylko jeden egzemplarz Ewangeliarza komentowanego (BN 12431 III, początek XVI wieku), który dotychczas nie był przedmiotem osobnych badań. Kodeks należy do szczególnie ciekawych i cennych, bowiem zawiera archaiczne cechy językowe, świadczące o tym, że jest kopią bardzo starego tekstu pierwszego słowiańskiego przekładu dzieła. Jest to ważny przykład obecności na terenach dawnego państwa polsko-litewskiego rękopisów związanych ze staroruską, a pośrednio również starobułgarską tradycją piśmienniczą. Artykuł jest kodykologiczną i językową charakterystyką tego rękopisu i ma na celu zwrócenie na niego uwagi badaczy zajmujących się twórczością Teofilakta Ochrydzkiego oraz cerkiewnosłowiańską literaturą biblijną.
18
Degórski, Bazyli. "Le nozze di Cana nell'esegesi di san Gaudenzio di Brescia." Vox Patrum 44 (March 30, 2003): 285–99. http://dx.doi.org/10.31743/vp.8079.
Full textAbstract:
Artykuł uwypukla nauczanie św. Gaudentego z Brescii odnośnie do boskości Ducha Świętego na podstawie egzegezy biblijnej Godów w Kanie Galilejskiej. Zważywszy, iż perykopa ta była chętnie wyjaśniana przez Ojców Kościoła, artykuł stara się także porównać egzegezę Biskupa Brescii z egzegezą innych Ojców czy pisarzy kościelnych, aby w ten sposób jeszcze wyraźniej ukazać wartość nauczania św. Gaudentego. Według Biskupa Brescii, gdy nadeszła pełnia czasów, Chrystus pojawił się na weselu w Kanie Galilejskiej, którą to Kanę św. Gaudenty nazywa possessio gentium, ziemią pogan. Wokół pana młodego znajdują się: Mojżesz, którego symbolizuje gospodarz weselny; Maryja, która streszcza i zawiera w sobie patriarchów, proroków i wszystkich sprawiedliwych Starego Testamentu; apostołowie, którym zostanie zlecone posłannictwo głoszenia Ewangelii i szafowania chrztu. W takim to właśnie otoczeniu Chrystus czyni z Kościoła zgromadzonego z narodów pogańskich swoją oblubienicę, udziełając mu za wstawiennictwem Maryi daru nowego wina, którym jest Duch Święty. W Chrystusie-Oblubieńcu znajdują swe wypełnienie oczekiwania sprawiedliwych Starego Testamentu, których figurą jest Maryja, która wstawia się, aby Oblubieniec udzielił spragnionym narodom pogańskim, których symbolem jest Kana - miasto pogan - daru zaślubin małżeńskich, którym jest Duch Święty. Rozkaz dany sługom, aby napełniłi kamienne stągwie wodą, symbolizuje powołanie apostołów do udzielania chrztu i do nauczania Dobrej Nowiny. Usuwając z nauczania św. Gaudentego niektóre składniki nieco może niekiedy przesadzonej egzegezy alegorycznej, nałeży stwierdzić, iż egzegezą ta jest szczególnie oryginalna i cenna z tego powodu, iż widzi w ewangelicznym Oblubieńcu postać, która jednoczy Stary i Nowy Testament i zapoczątkowuje okres zaślubin w dziejach świata i Kościoła, okres Ducha Świętego - jedyny i niepowtarzałny dies lucis.
19
Waldenfels, Hans. "Kontextuell und offen für die Weite und das Neue." Roczniki Teologiczne 67, no. 9 (September 8, 2020): 5–19. http://dx.doi.org/10.18290/rt20679-1.
Full textAbstract:
Zróżnicowanie i skończoność człowieka wobec boskiej nieskończoności i otwartości na to, co większe i nowe
Kartezjańskie „Cogito ergo sum” determinuje nowoczesne myślenia poprzez podkreślenie znaczenia „ego” („ja”). W związku z tym wielu ludzi żyjących w swej indywidualnej, konkretnej, historycznej sytuacji, ma tendencję do stawania się absolutnym i niezależnym podmiotem i panem własnego życia, myśli i postaw. Poszczególne czynniki ich biografii, takie jak miejsce i data urodzenia, płeć, język, zawód, przynależność religijna itp. określamy (zaczerpniętym ze współczesnej egzegezy biblijnej) terminem „kontekst”. Pośród mnogości różnych „ego” zauważamy takie „ja”, które (z własnej perspektywy) są „nie-ja”; nazywamy je: „wy” lub „my”.
Następnie opisany jest rozwój nowoczesnej myśli zachodniej w świetle koncepcji „osoby”. W myśli zachodniej „osoba” jest rozumiana głównie jako jednostka, choć filozofia i teologia średniowieczna podkreśla zarówno indywidualność, jak i relacyjność. Trudność w tłumaczeniu terminu „osoba” w różnych środowiskach kulturowych ukazana została w odniesieniu do języka japońskiego.
Pełniejsze zrozumienie człowieka osiągamy tylko wtedy, gdy poznamy jego ograniczenia, zwłaszcza w nauce i technice, i gdy przywrócimy poczucie nieskończoności. Kanadyjski filozof Charles Taylor przypomina, że w dzisiejszym świecie spotykamy nie tylko ludzi, którzy całkowicie porzucili wiarę w Boga i żyją w radykalnej autodeterminacji, ale jest także wielu takich, którzy oczekują spełnienia w życiu bezinteresownym, osadzonym w nadziei na nowe życie pochodzące od Całkiem Innego, którego nazywamy Bogiem – i solidarnie działają na rzecz pojednania, pokoju i sprawiedliwości.
20
Goszczyńska, Joanna. "Początek końca demonów zgody. Słowackie rozrachunki z ideologizacją kultury." Slavia Meridionalis 14 (November 27, 2014): 273–87. http://dx.doi.org/10.11649/sm.2014.013.
Full textAbstract:
The beginning of the end of the demons of consent. Coming to terms with ideologisation in Slovak cultureThe first part of the article focuses on demonstrating the process of ideologisation in Slovak culture after 1948, i.e. after the beginning of communist rule. This reveals the initial fascination with the idea of communism among the creative community and its gradual enslavement. Additionally, on the one hand it examines the results of repressive measures of power, and on the other it looks at conformist intellectual circles. The second half discusses how Dominik Tatarka, a leading Slovak intellectual, deals with the mechanisms of cultural ideologisation and writers’ attitudes, which concluded in his fictional-political-autobiographical novel Demon of Consent (Démon súhlasu). This work reveals the writer’s strategy to show how the experience of totalitarianism fits with the concept of biblical eschatology. The writer does not, however, ignore the different idealised communist conceptualisations of the era, and often incorporates and combines visions of the tragic, ironic and sometimes grotesque. Finally, the article also takes into account the wider context of the writer’s changes in attitude and their consequences. Początek końca demonów zgody. Słowackie rozrachunki z ideologizacją kulturyPierwsza część artykułu koncentruje się na pokazaniu przebiegu procesu ideologizacji kultury słowackiej po roku 1948, czyli po przejęciu władzy przez komunistów. Odsłania początkowe fascynacje środowiska twórczego ideą komunizmu i stopniowe jego zniewalanie, będące rezultatem z jednej strony represyjnych posunięć władzy, z drugiej zaś – konformizmu środowisk intelektualnych. Druga część pokazuje rozrachunek jednego z czołowych słowackich intelektualistów, Dominika Tatarki, z mechanizmami ideologizacji kultury oraz postawami pisarzy, zawarty w jego fantastyczno-polityczno-autobiograficznej noweli Demon zgody (Démon súhlasu). Odsłonięta zostaje strategia pisarza, który doświadczenie totalitaryzmu wpisuje w horyzont eschatologiczno-biblijny. Nie rezygnuje przy tym z różnych konceptualizacji zideologizowanej rzeczywistości okresu komunizmu, przeplatając wizję tragiczną z ujęciem ironicznym, miejscami groteskowym. Artykuł uwzględnia też szerszy kontekst przemian postaw pisarza i ich konsekwencji.
21
Stradomski, Jan. "Cykl apokaliptycznych egzegez wizji proroka Daniela w kontekście doktrynalnego sporu wschodniego chrześcijaństwa z judaizmem (na materiale kodeksu BN 12245)." Slavia Meridionalis 17 (October 12, 2017). http://dx.doi.org/10.11649/sm.1439.
Full textAbstract:
Series of eschatological exegeses in prophet Daniel’s visions in the context of the doctrinal dispute of Eastern Christianity and Judaism (about the manuscript BN 12245) The Bible’s Book of Daniel, along with commentaries of St. Hippolytus of Rome, belongs to the most important sources of Christian knowledge about the end of the world and the Final Judgment. In the medieval Old Church Slavonic literature, the Book of Daniel functions not only as a part of the Old Testament canon (separately or with comments), but it is also present in historiography, and in particular in apocryphal literature. Prophet Daniel and his vision of four beasts are also the basis for preparation of new eschatological texts where the threads of the doctrinal dispute with Judaism are noticeable. Such writings include a series of visions of Prophet Daniel with commentaries, rarely encountered in Cyrillic manuscripts, featured in Codex BN 12245. The article presents a textological, historical and literary analysis of the text. Cykl apokaliptycznych egzegez wizji proroka Daniela w kontekście doktrynalnego sporu wschodniego chrześcijaństwa z judaizmem (na materiale kodeksu BN 12245) Biblijna Księga Daniela, wraz z komentarzami św. Hipolita Rzymskiego, należy do ważniejszych źródeł wiedzy chrześcijan na temat końca świata i Sądu Ostatecznego. W średniowiecznej literaturze cerkiewnosłowiańskiej materiał Księgi Daniela funkcjonuje nie tylko jako część korpusu kanonicznych pism Starego Testamentu (osobno lub z komentarzami), ale obecny jest też w historiografii, a zwłaszcza w literaturze apokryficznej. Postać proroka Daniela i jego wizja czterech bestii są też bazą opracowywania nowych tekstów o tematyce eschatologicznej, w których widoczne są wątki doktrynalnego sporu z judaizmem. Do takich pism zalicza się rzadko spotykany w rękopisach cyrylickich cykl komentowanych wizji proroka Daniela, jaki znajduje się w kodeksie BN 12245. W artykule przedstawiono analizę tekstologiczną i historycznoliteracką zabytków.
22
Smętek, Dorota. "Młody Dawid. Postać pretendenta do tronu ukazana na tle konfliktu ze starym królem w krymskokaraimskim tłumaczeniu maskilskiego dramatu." Almanach Karaimski 5 (December 30, 2016). http://dx.doi.org/10.33229/ak.2016.05.07.
Full textAbstract:
W artykule omówiono biblijną postać Dawida, i jego przedstawionie w krymskokaraimskim tłumaczeniu maskilskiego dramatu Meluk¯at Šaʾul ‘Królestwo Saula’. Postać przyszłego króla została przedstawiona w kontekście jego relacji z innymi głównymi postaciami w grze, czyli królem Saulem, synem jego Jonatanem i córką Mikal. Ponadto artykule przedstawiono różnice w sposobie, w jaki wcześnie życie Dawida jest przedstawione i zinterpretowane w dramacie i opisane w pierwszej Księdze Samuela.