Academic literature on the topic 'Psychologia społeczna'

Niniejszy artykuł stanowi analizę ideologicznego uwikłania światowej i polskiej psychologii społecznej w kontekście zaangażowania społecznego nauki. Autorzy używają przykładów zaczerpniętych ze światowej psychologii stosunków międzygrupowych oraz prac wiodących polskich psychologów społecznych dotyczących transformacji ustrojowej, aby pokazać społeczne uwikłania badań psychologicznych i wytwarzania wiedzy naukowej. Są to fakty niezbyt uświadomione w praktyce badawczej i twórczości naukowej psychologów. Do analizy tych praktyk zastosowane zostają koncepcje psychologiczne z obszaru umotywowanego poznania, teorii atrybucji oraz stosunków międzygrupowych. Artykuł kończy się opisem niedawnych pozytywnych zmian prowadzących do przeobrażania się dominującego paradygmatu psychologii społecznej w stronę bardziej krytyczną i wrażliwą społecznie.

Niniejszy artykuł stanowi analizę ideologicznego uwikłania światowej i polskiej psychologii społecznej w kontekście zaangażowania społecznego nauki. Autorzy używają przykładów zaczerpniętych ze światowej psychologii stosunków międzygrupowych oraz prac wiodących polskich psychologów społecznych dotyczących transformacji ustrojowej, aby pokazać społeczne uwikłania badań psychologicznych i wytwarzania wiedzy naukowej. Są to fakty niezbyt uświadomione w praktyce badawczej i twórczości naukowej psychologów. Do analizy tych praktyk zastosowane zostają koncepcje psychologiczne z obszaru umotywowanego poznania, teorii atrybucji oraz stosunków międzygrupowych. Artykuł kończy się opisem niedawnych pozytywnych zmian prowadzących do przeobrażania się dominującego paradygmatu psychologii społecznej w stronę bardziej krytyczną i wrażliwą społecznie.

Fundamentalnym problemem ujętym w ramach tego artykułu są psychologiczne uwarunkowania osoby w życiu społecznym w ujęciu Księdza Profesora Czesława Stanisława Bartnika. Profesor Bartnik był wybitnym polskim teologiem, twórcą personalizmu uniwersalistycznego. Jednym z wiodących problemów przez niego podejmowanych była analiza osoby w społeczeństwie. W swoim ujęciu zwracał szczególną uwagę na znaczenie chrześcijaństwa w aspekcie budzenia zmysłu społecznego. Drugim ważnym zagadnieniem występującym w tym artykule są ucieleśnienia społeczne, do których Ksiądz Bartnik zalicza: ciągłe stwarza nie społeczne, społeczeństwo, wspólnota oraz masa, która charakteryzuje się brakiem wyżej zorganizowanych struktur. Innym ważnym zagadnieniem podjętym w tym artykule jest psychologia i fizjologia społeczna. Profesor podkreślał rolę osoby w kontekście jego socjalizacji oraz konkretnych procesów życiowych. Najważniejszą podstawą życia społecznego jest jednak miłość, która przyjmuje postać aktywnej relacji interpersonalnej. Zdaniem Księdza Profesora Bartnika Głową życia społecznego jest Jezus Chrystus. Środowisko może uzyskać wymiar zbawczy, czyli otwarcie na Transcendencję i zanurzenie się w Chrystusie Społecznym. Wiele miejsca w swojej twórczości Profesor poświęcił teologii rzeczywistości ziemskich w wielu kontekstach władzy społecznej. Człowiek jako osoba oraz społeczeństwo tworzą ciekawy obszar refleksji naukowej dla teologii rzeczywistości ziemskiej.

Paradygmat: osoba jako podmiot, współcześnie zyskuje na znaczeniu. Podmiotowość jest fundamentalnym dezyderatem w naukach społecznych, szczególnie w pedagogice. Kategoria „podmiotowość” różnie jest definiowana. Najczęściej rozumiana jest jako wartość osobowa i społeczna, jako ideał społeczny oraz założenie ontologii społecznych, a także założenie o prymacie podmiotowo działających jednostek w stosunku do struktury społecznej. Tego typu problematyka jest podejmowana przez różne dyscypliny. Najczęściej zajmuje się nim filozofia, psychologia, socjologia i pedagogika. W ramach różnych koncepcji filozoficznych warto zwrócić szczególną uwagę na personalizm, który interpretuje człowieka i całą rzeczywistość w kontekście fenomenu osoby ludzkiej. Natomiast w psychologii podkreśla, że człowiek jest podmiotem swojej działalności, gdy jest autonomiczny wobec otoczenia i świadomie wpływa na świat zewnętrzny oraz analizuje różnego rodzaju determinacje wewnętrzne osoby ludzkiej. Pedagogika traktuje zagadnienie podmiotowości, jako idea, wartość, cel oraz postulat aktywności wychowawczej, czyli coś co należy osiągnąć. Zbudowanie swojej podmiotowości jest istotne dla każdego człowieka. Jednostka, aby funkcjonować w sposób podmiotowy powinna właściwie ukształtować swoją osobowość. Zadaniem pedagogów jest pomoc człowiekowi w kształtowaniu własnej podmiotowości oraz umiejętności bycia samodzielnym.

Najważniejszym środowiskiem, w którym dziecko rozwija się i zaspokaja podstawowe potrzeby, jest rodzina. Według wielokrotnie prowadzonych badań opinii publicznej rodzina wciąż jeszcze znajduje się na czele wymienianych wartości, dlatego też temat ten wciąż nie traci na aktualności i cieszy się zainteresowaniem ze strony licznych teoretyków i badaczy tego zagadnienia z różnych dziedzin nauki, takich jak np.: prawo, pedagogika, psychologia, socjologia, teologia i wielu innych.

Celem artykułu jest przedstawienie metody „Patrz mądrzej”, w której wykorzystano film jako przekaz wielokodowy, intermedialny i narracyjny; dzięki tym atrybutom może być wykorzystywany do działań edukacyjnych i terapeutycznych. Istotą pracy z filmem według tej metody jest uczenie na filmie, uczenie przez film oraz uczenie poza filmem. O pomyślnym wykorzystaniu filmu w tym procesie decydują przede wszystkim: prawidłowy dobór filmu do założonych celów oraz atrybutów grupy/osoby oraz właściwe kompetencje psychologiczne edukatora, który posiada również umiejętność oszacowania skuteczności osiągniętych rezultatów. Ostatnia część artykułu została poświęcona syntetycznej prezentacji studium przypadku, w którym opisano możliwość zastosowania tej metody w pracy ze studentami kulturoznawstwa i wiedzy o mediach w ramach przedmiotu: psychologia społeczna.

Tekst zawiera omówienie najważniejszych wątków problemowych występujących w recenzowanej książce oraz uwagi, jakie nasunęły się piszącemu po jej lekturze. Monografia autorstwa Izy Matusiak-Kempy jest rzetelnie wykonaną w perspektywie diachronicznej analizą aksjolingwistyczną ponad dwóch tysięcy odapelatywnych nazwisk Polaków, które mogą być odczytywane w kontekście procesów wartościowania. Analiza materiału prowadzi do wskazania sposobów konceptualizacji ludzkich właściwości fizycznych lub psychicznych, związanych z odpowiednimi wartościami, traktowanych jako pożądane lub niepożądane z perspektywy zdeterminowanych biologicznie i kulturowo potrzeb społecznych, które można łączyć z potoczną wiedzą o świecie, pragmatycznym i adaptacyjnym podejściem do rzeczywistości, wreszcie: z uniwersalnymi mechanizmami percepcyjnymi i nominacyjnymi. Wielką zaletą książki jest jej interdyscyplinarność, osadzenie rozważań nad antroponimią w procedurach badawczych, opartych na dialogu zorientowanego na system pojęciowy i język wartości opisu lingwistycznego z ustaleniami innych i dość odległych od tradycyjnie uprawianej onomastyki dyscyplin naukowych (socjobiologia, psychologia ewolucyjna, społeczna i kognitywna, antropologia itd.). Jest to bardzo dobry przykład zrealizowanej w praktyce postępowania badawczego na gruncie onomastyki (i szerzej lingwistyki) idei konsiliencji zgłaszanej przez Edwarda O. Wilsona, czyli jedności wiedzy opartej na integracji nauk humanistycznych, społecznych i biologicznych. Konkluzją omówienia jest pozytywna ocena publikacji.

<p>Mowa nienawiści definiowana jest jako przemoc werbalna wobec grup mniejszościowych. Jej emocjonalnym podłożem jest pogarda, która uruchamia gniew i wstręt, stąd uzasadnione wydaje się mówienie o „mowie pogardy i nienawiści” jako rozpowszechniającym się zjawisku społecznym, prowadzącym w efekcie do uogólnionego pogorszenia się postaw wobec mniejszości. Ekspozycja na mowę nienawiści prowadzi też do zjawiska desensytyzacji – im częstszy jest kontakt z mową nienawiści w otoczeniu, tym bardziej ludzie się z nią oswajają i przestają postrzegać mowę nienawiści jako poważny problem społeczny. Odgrywa ona ogromną rolę we współczesnym życiu społecznym, jest narzędziem w walce politycznej i debacie publicznej, wyklucza dialog i porozumienie. Wszystkie te powody uzasadniają konieczność naukowego zajęcia się problematyką mowy pogardy i nienawiści. Celem niniejszego artykułu jest próba zrozumienia i integracji motywacyjnych, poznawczych i społecznych uwarunkowań mowy nienawiści, odwołujących się do klasycznych badań z zakresu psychologii społecznej nad uprzedzeniami i stereotypami, a także pokazanie jej psychospołecznych konsekwencji oraz wyodrębnienie cech charakterystycznych, umożliwiających precyzyjne zakwalifikowanie danej wypowiedzi do tej kategorii uzusu językowego.</p>

The paper concerns the issues of team effectiveness and the satisfaction of players with their participation in sports. However, it seeks the determinants of these variables not in strictly athletic skills, but in psychosocial factors. It focuses on selected group processes: group cohesion, collective efficacy and leadership as well as their connection to team effectiveness and the athletes’ sense of enjoyment, taking into account the gender of the respondents. Due to the practical importance of such results, these issues have been researched as early as the 1960s. Nevertheless, the previous studies haven’t dispelled all the doubts concerning the impact of group processes on team effectiveness and athletes’ satisfaction (i.a. Carron, 1982; Chelladurai, 1984; Hodges, Carron, 1992; Martens, Peterson, 1971; McGrath, 1962; Williams, Hacker, 1982). Furthermore, in Poland the impact of group processes on team effectiveness and athletes’ sense of enjoyment hasn’t been studied so far. The aim of the research was to verify the degree to which group cohesion and collective efficacy developed in the preparatory period influence the effectiveness of teams and satisfaction of athletes. Moreover, it was planned to ascertain whether the convergence of preferences with the perceived leadership behavior (i.e. of the coach) is a predictor of sports results achieved by the team and the satisfaction of the athletes with various aspects of participation in professional sport. The attempt to find an answer to the question whether any of the studied processes has a significantly greater influence on the effectiveness of teams and athletes’ satisfaction was a fundamental issue. What is more, in the conducted research the verification whether sex and gender significantly differentiates the relationships between the analyzed variables was very important. The theoretical part presents the previous concepts and theoretical assumptions concerning sports teams, including group cohesion, collective efficacy and leadership. Moreover, it discusses the results of the studies conducted to date concerning the impact of group processes on the effectiveness of groups and athletes’ satisfaction. Another chapter of the theoretical part is devoted to the issues of sex and gender as factors moderating intragroup processes. The empirical part begins with the presentation of the employed research methods. It is especially worth noting that the study was longitudinal and the first stage took place in the preparatory period. The subsequent study was carried out after the end of the regular season. Chapter five of this paper presents the statistical analyses providing answers to the research questions and verifying the assumed hypotheses. The obtained results indicated a significant impact of group processes developed already in the preparatory period both on the effectiveness of whole teams and the individual satisfaction of the players with the various aspects of participating in team sports. Moreover, the study demonstrated an important role of sex as a factor strongly influencing the analyzed dependencies. The results of this research have been addressed in the light of previous studies and theoretical findings in the form of a discussion in chapter six. The results of the conducted research, apart from its theoretical conclusions, made it possible to put forward suggestions concerning the optimization of the training process and the preseason preparation of sports teams depending on the sex of team members. These recommendations have been presented in the latter part of the last chapter of the paper.

W rozdziale pierwszym pracy zaprezentowane zostały zagadnienia teoretyczne odnoszące się do sukcesu zawodowego kobiet oraz typów kariery możliwych do realizacji w pracy zawodowej. Nakreślone zostało również miejsce i rola kobiet na rynku pracy w Polsce. Następnie zaprezentowano teoretyczne refleksje dotyczące funkcjonowania osobowości w kontekście zawodowym. Rozdział drugi zawiera analizę znaczenia osobowości w konstruowaniu tożsamości zawodowej, jak również analizę kontekstu, w którym praca przebiega poprzez prześledzenie ewolucji uwarunkowań pracy i zatrudnienia. Rozdział trzeci pracy stanowi opis modelu wyznaczników sukcesu zawodowego kobiet i typu ich kariery, która zrealizowana została poprzez przedstawienie ogólnej charakterystyki modelu, a następnie skoncentrowano się na zaprezentowaniu samoskuteczności jako grupy wyznaczników osobowościowych warunkujących sukces zawodowy, realizację kariery, a także na analizie wyznaczników sytuacyjnych. Rozdział czwarty poświęcony został prezentacji metodologii badań własnych. Przedstawiony został problem badawczy, zastosowane w badaniach metody oraz dokonana została charakterystyka próby badawczej i opisano przebieg badań własnych. W rozdziale piątym dokonano analizy wyznaczników sukcesu zawodowego kobiet i typu ich kariery na podstawie przeprowadzonych badań empirycznych. W związku z tym poza statystykami opisowymi zawarte zostały analizy korelacji i regresji. Całość zamyka rozdział szósty zawierający wnioski będące implikacją przeprowadzonych badań. Odniesiono się w nim do problemu generalizacji i możliwości implementacji wyników badań w wymiarze praktycznym.

Celem pracy było sprawdzenie, w jaki sposób mieszkańcy dwóch historycznie istotnych miejsc: warszawskiego Muranowa oraz Oświęcimia pamiętają przeszłość swojej najbliższej okolicy. Obydwa miejsca są przestrzeniami ważnymi dla historii Polski oraz dla historii społeczności żydowskiej. Praca miała dwa podstawowe cele: (1) idiograficzny – polegający na zbadaniu zawartości pamięci społecznej mieszkańców Oświęcimia i Muranowa; (2) teoretyczny – polegający na sprawdzeniu, od czego zależą szczegółowe treści pamięci mieszkańców. Badania pokazały, że treść pamięci społecznej mieszkańców Muranowa i Oświęcimia jest w dużej mierze zależna od praktyk upamiętniania, jakie zachodzą na tych terenach, w tym zwłaszcza od wskazówek architektonicznych znajdujących się na obydwu terenach. Wydarzeniem centralnym dla pamięci mieszkańców Muranowa jest Powstanie w Getcie Warszawskim, a dla mieszkańców Oświęcimia powstanie obozu KL Auschwitz. Mieszkańcy Muranowa i Oświęcimia różnią się jednak w percepcji najbliższej przestrzeni. W przypadku Muranowa postrzegają ja przede wszystkim przez pryzmat historii żydowskiej, w przypadku Oświęcimia koncentrują się raczej na osobistej relacji z miejscem oraz na teraźniejszości. W pracy podejmuje się wytłumaczenia tych wyników poprzez pokazanie ich na tle oficjalnych zabiegów upamiętniania. W pracy udało się również zidentyfikować szereg czynników, które związane są ze zróżnicowaniem indywidualnych treści pamięci społecznej. Koncentracja na martyrologii grupy własnej oraz nastawienie na teraźniejszość miejscowości jest związane z bardziej egocentryczną wizją historii oraz bardziej negatywnymi postawami wobec przedstawicieli grup obcych. Przeciwnie natomiast działa zainteresowanie dla przeszłości lokalnej. Podsumowanie pracy zawiera opis potencjalnych ograniczeń przeprowadzonych badań oraz możliwości ich zastosowania do redukcji uprzedzeń międzygrupowych.
The main aim of the thesis was to investigate how residents of two historically significant places, Muranow (a district of Warsaw) and Oswiecim, remember the past of their neighborhood. Both places are significant for Polish and Jewish history. Two specific scopes of the work were: (1) idiographic – to investigate the content of Oswiecim and Muranow dwellers' collective memory; (2) theoretical – to investigate the predictors and dependencies of specific forms of collective memory. The research showed that the content of collective memory in Muranow and Oswiecim depend heavily on official commemorative practices, especially on the urban reminders – street names, monuments. The central event for Muranow residents is the Warsaw Ghetto Uprising, and for the dwellers of Oswiecim it is the establishment of KL Auschwitz concentration camp. Still, there are some striking differences in the perception of both places. Muranow dwellers perceive their local neighborhood as a place that is strictly related to Jewish history. Meanwhile, Oswiecim inhabitants perceive their place as related mainly to their personal experience and the present. The thesis aims to explain those differences by relating them to different commemorative practices that took place there. The research also identified the most important variables related to individual differences in collective memory. Collective victimhood and increased interest in present problems of the local neighborhood were related positively to an ethnocentric vision of history and negative attitudes towards out-groups. The opposite pattern of results was found for interest in local history. The thesis summary also discusses possible application of the results for reducing inter-group prejudice.

The dissertation proposes a macro-psychological model of dynamics of an asymmetric conflict, which is then formalized in mathematicalterms. Predictions of the model are tested using empirical data fromthe Second Intifada (Al-Aqsa). An important assumption of the modelis that a tendency for revenge is governed by the collective psychological present of the hostilities of the other side. Computer simulation ofthe model demonstrated a good fit to the empirical data concerning attacks of Palestinian militant organizations (Fatah, Hamas, PIJ) and army counter-attacks. Dynamics of theoretical components predicted by the model show high correlations with corresponding variablesmeasured by Palestinian and Israeli social opinion surveys. Analysis of the model with parameters fitted to the empirical data reveal thenature of the conflict’s asymmetry and indicate which factors are critical for escalation and which are of secondary importance. Dynamicsof the model shows an initial escalation by the weaker side followed by mutual escalation. The following phase consists of one sided escalationof the stronger side with final de-escalation of both adversaries. Also, the implications for the theory of asymmetric conflict as well as forthe practice of conflict resolution are discussed.
W tej dysertacji przedstawił makro-psychologiczny model dynamiki konfliktu między-grupowego, który sformalizuję przy użyciu notacji matematycznej. Przewidywania modelu zostały przetestowane na danych z Drugiej Intifady w Izraelu (Intifady Al-Aksa). Istotnym założeniem modelu jest to, że tendencja do zemsty jest kierowana przez kolektywną psychologiczną teraźniejszość agresji grupy przeciwnej. Komputerowa symulacja modelu potwierdziła bardzo dobre dopasowanie do danych empirycznych, liczby ataków palestyńskich militarnych ugrupowań (Fatah,Hamas, PIJ) i wojskowych kontrataków. Dynamika teoretycznych komponentów modelu wykazała wysoką korelację z odpowiednimi zmiennymi mierzonymi przez palestyńskie i izraelskie badania opinii publicznej. Analiza modelu, z parametrami dopasowanymi do danych empirycznych,ujawniła charakter asymetrii w tym konflikcie i wskazała czynniki determinujące eskalacje, oraz te o drugorzędowym znaczeniu. Dynamika modelu ujawniła początkową eskalację strony militarnie słabszej, po której następuje obustronna eskalacja. W następnej fazie tylko strona silniejsza eskaluje, a w finalnej - obie de-eskalują. Omówię wnioski,wynikaj¡ce z modelu, dla teorii i praktyki rozwiązywania konfliktów.

Przedmiotem dysertacji jest opis roli współczesnego mediatora w sprawach cywilnych oraz analiza roli pod kątem jej jednorodności, jednoznaczności i spójności oraz charakteru (rola o charakterze osobistym v. rola zawodowa). Pierwsza część dysertacji koncentruje się na analizie strukturalnych nakazów roli, druga poświęcona jest osobowościowym definicjom roli. Badania strukturalnych nakazów roli obejmują analizę porównawczą obowiązującego prawa, regulacji etycznych oraz literatury źródłowej. Osobowościowy wymiar roli zrekonstruowany został w oparciu o badania własne o charakterze eksploracyjnym. W dysertacji wykazano, że podstawowe nakazy roli mediatora wyznacza rama instytucjonalna mediacji, definiująca strukturę i zasady mediacji oraz cele i zadania stawiane przed mediatorem. Rola społeczna mediatora zakłada spełnianie szczegółowo określonych wymogów w obszarze: kwalifikacji osobistych i zawodowych, cech charakteru, postaw moralnych i etycznych, etc. Oczekiwania te są częściowo sankcjonowane przepisami prawa, częściowo zaś mają charakter postulatywny osadzony w zwyczaju i normach środowiskowych. Zawarte w przepisach jasno sprecyzowane wymogi odnośnie kwalifikacji mediatora i zasad jego działania budują zakres ułatwień roli mediatora. Znacznie mniej konkretnie zdefiniowane są oczekiwania wobec mediatora w obszarze bezpośredniego oddziaływania na przebieg mediacji i jako takie sytuują się one w kategorii dylematów roli mediatora. Składową roli mediatora są przypisywane mu właściwości osobiste, które można podzielić na dwie kategorie: kwalifikacji zawodowych oraz cech osobistych wpływających na przebieg mediacji. Z przeprowadzonych badań wynika, że oczekiwania stawiane mediatorom są spójne, niezależnie od ich narodowości, czy profesji. Cechy osobowości wskazywane jako kluczowe w większości przedstawianych w literaturze koncepcji można uporządkować w postaci trzech grup, określonych na potrzeby tej pracy, jako: zdolność do autoanalizy, kompetencje emocjonalne (w szczególności inteligencja emocjonalna i empatia) oraz myślenie wielowymiarowe. Na liście istotnych cech znalazły się również cechy budzące w środowisku pewne kontrowersje, tj. makiawelizm oraz dyrektywność. Część druga prowadzonych badań obejmuje rekonstrukcję osobowościowego ujęcia roli mediatora, z uwzględnieniem podstruktur: koncepcji roli oraz jej odgrywania. Stworzony na potrzebę prowadzonych badań Kwestionariusz Mapy i Modelu Mediacji składa się z dwóch części, które pozwalają zidentyfikować mapę filozoficzną mediacji (koncepcję roli), czyli podstawowe założenia mediacyjne mediatora. nt. postrzeganego celu i zasad mediacji oraz sposób odgrywania roli, czyli stosowany model mediacji. W toku badania kontroli poddano zmienne płci, wieku, wykształcenia a także doświadczenia oraz przygotowania zawodowego osoby badanej. Z przeprowadzonych badań wynika, że osobowościowa definicja roli mediatora jest co do zasady kompatybilna ze strukturalną definicją roli, jedyna zaobserwowana różnica dot. określenia celu mediacji – znacząca część mediatorów widzi go szerzej, niż tylko jako porozumienie. Badani odgrywają swoje role odwołując się do wykrystalizowanych modeli mediacji opisanych w literaturze, przy czym praktyczne znaczenie okazują się mieć jedynie mediacja facylitatywna i terapeutyczna. Ważnym odkryciem prowadzonych badań jest fakt, że mediatorzy nie potrafią trafnie identyfikować wykorzystywanych przez siebie modeli mediacyjnych: mniej niż połowa z nich jest w stanie trafnie zidentyfikować i nazwać stosowany przez siebie model w kategoriach teoretycznych obecnych w literaturze przedmiotu. Przeprowadzone badania wykazały, że pomimo istniejących niejednoznaczności definicyjnych rola mediatora wydaje się być spójna i jednorodna. Badania wykazały także, że mediatorzy tworzą odrębną grupę zawodową, której członkowie działają zgodnie ze specyficznymi normami i standardami, uznają wspólne wartości i podejmują określone aktywności.
The aim of this dissertation is to re-construct the role of modern civil mediator and examine its content in terms of homogeneity, clarity and consistency. The first part of the dissertation focuses on socially constructed structural requirements of the role, the second is dedicated to the personal definitions of the role. Description of structurally imposed requirements of the role is based on the analysis of national law, ethical regulations created by the community of mediators and reference literature. Re-construction of the personal role definitions is based on dedicated exploratory research. The research shows that the structural requirements of the role might fall into two categories: role facilitations and role dilemmas. The requirements concerning the principles of mediation, rules of conduct and personal qualities of mediator are quite clear and unambiguous, and so they are categorized as a set of role facilitations. The requirements concerning mediator’s direct impact on mediation are significantly less clearly defined. As they are not clear, they are being categorized as role dilemmas. Dissertation describes many parallel narratives and theoretical conceptions featuring proper ways of helping the parties attain the goals of mediation. Nine most popular models of mediation are being presented in details that is: facilitative, evaluative, transformative, therapeutic, humanistic, structural, systemic and strategic. Additionally in further research there was also included an integrative model, that is an eclectic style encompassing presumptions, as well as tactics and tools from different models. The final choice of the particular model (one or more) creates an essential role dilemma. Socially required personal qualities of mediator might be divided into two categories: professional qualifications and personal traits affecting the course of mediation. The research shows that expectations are the same regardless of the mediator's nationality and profession. The most important personal characteristics seem to be: self-analysis skills, emotional competencies (specifically emotional intelligence and empathy), and multidimensional thinking. There are also two other important, though more controversial traits on this list: machiavellianism and directive (autocratic) communication style. Second part of the research aims at re-constructing the personal definition of the mediator’s role, including the role concept and role-playing. The Questionnaire of Mediation Map and Model was created for the purpose of the research. It enables identification of the philosophical map of mediation (role concept) and the applied model of mediation (role playing) as declared by the respondents). The results of the research prove that personal definition of mediator role is generally compatible with the structural definition. There is just one important difference connected with perceived goal of mediation: most of the mediators believe that mediation aim is not only a conflict resolution, but also some deeper change and transition in relation between the parties. Respondents taking part in the research played their role as mediators using only two mediation models described in the literature: facilitative mediation and therapeutic mediation. The most important discovery coming from the research is that mediators cannot correctly identify their own mediation style, less than half of them can identify and name their own model of mediation in terms of mediation theory. The results of the research show that even though some of the mediator role requirements are unclear and ambiguous, generally the mediator role seems to be homogenous and most certainly it is of the professional character. Research analysis confirms that mediators create a distinct and specific socio-professional group. Members of this group act according to particular norms and standards, observe common values and cultivate particular attitudes and behaviors.

Ze wstępu: "Mężczyzna metroseksualny - kim jest? Czym się charakteryzuje? Co dokładnie oznacza to pojęcie? Metroseksualność odnosi się do mężczyzn, którzy charakteryzują się określonym wyglądem, stylem życia. W świecie nadeszła „era nowego mężczyzny” - dostrzec ją można w Europie Zachodniej, Ameryce Północnej, a zwłaszcza w USA. Kreowana ona jest przede wszystkim przez masmedia na potrzeby marketingu. W Polsce także od kilku lat powoli kształtuje się wizerunek nowego mężczyzny dbającego o siebie, regularnie uczęszczającego do kosmetyczki, fryzjera, klubu fitness, a także do najbardziej popularnego wśród mężczyzn solarium. Metroseksualny zna się na modzie, lubi spędzać godziny w galeriach handlowych, wybierając buty oraz inne części garderoby. Przywiązuje dużą uwagę do dobierania tak zwanych „dodatków”. Potrafi eksponować swoje zalety, jednocześnie kamuflując wady. Często mieszka w dużym mieście - stąd też przedrostek metro - (od metropolii). Ten typ mężczyzny korzysta z różnego rodzaju kremów, maseczek, balsamów, depiluje swe ciało, robi manicure, a nawet lekki makijaż, jednym słowem dba o swój wygląd, higienę."(...)

Ze wstępu: "Mężczyzna metroseksualny - kim jest? Czym się charakteryzuje? Co dokładnie oznacza to pojęcie? Metroseksualność odnosi się do mężczyzn, którzy charakteryzują się określonym wyglądem, stylem życia. W świecie nadeszła „era nowego mężczyzny” - dostrzec ją można w Europie Zachodniej, Ameryce Północnej, a zwłaszcza w USA. Kreowana ona jest przede wszystkim przez masmedia na potrzeby marketingu. W Polsce także od kilku lat powoli kształtuje się wizerunek nowego mężczyzny dbającego o siebie, regularnie uczęszczającego do kosmetyczki, fryzjera, klubu fitness, a także do najbardziej popularnego wśród mężczyzn solarium. Metroseksualny zna się na modzie, lubi spędzać godziny w galeriach handlowych, wybierając buty oraz inne części garderoby. Przywiązuje dużą uwagę do dobierania tak zwanych „dodatków”. Potrafi eksponować swoje zalety, jednocześnie kamuflując wady. Często mieszka w dużym mieście - stąd też przedrostek metro - (od metropolii). Ten typ mężczyzny korzysta z różnego rodzaju kremów, maseczek, balsamów, depiluje swe ciało, robi manicure, a nawet lekki makijaż, jednym słowem dba o swój wygląd, higienę."(...)

The rapid development of social media has been increasingly attracting people around the world – especially digital natives – to disclose private and intimate information about themselves in online circumstances. Such behaviour can lead to certain negative consequences such as privacy violation. The aim of the current research project is to investigate the socio-psychological determinants of intimacy of online self-disclosure in social media, particularly Facebook. Three preliminary studies were performed before conducting the main study. The first one involved 613 participants – 332 Indonesians and 281 Poles and served to investigate the determinant factors, i.e.: need for popularity, need to belong, self-esteem, life satisfaction and profile accessibility, of online self-disclosure by Facebook users in both countries. The results show that people with higher need for popularity, lower personal self-esteem, and more accessible of profile information tend to show higher intimacy of self-disclosure. However, need to belong and life-satisfaction do not predict intimacy of online self-disclosure. The second study was participated by 646 participants, and is aimed at segmenting disclosure patterns between users in Poland (n=300) and Indonesia (n=346) by employing cluster analysis. Certain factors – personal sharing, frequency of using public communication features, accessibility of profile page, and need for popularity – were applied to categorise Facebook users into segments. The results show that Indonesians tend to be moderate and open-attentive users, while Poles were passive-distance users. The aims of the third study are: 1) to investigate how the determinants variables – need for popularity, collective self-esteem, perceived network size, and control of accessibility – affect intimacy of self-disclosure; 2) to compare perceived privacy between Indonesian and Polish Facebook users. The total number of participants were 552, 273 Indonesians and 279 Poles. The results indicate that need for popularity, profile accessibility, perceived network size, and collective self-esteem significantly predict intimacy of selfdisclosure. Furthermore, Indonesians exhibit lower level of perceived privacy as compared to Poles. The main study (forth study) is aimed at testing the hypotheses specifically related to intimacy of self-disclosure of the Indonesian digital natives based on the findings in the preliminary studies. Social capital was added as a determinant variable of intimacy of selfdisclosure. The sample consisted of 292 Indonesians. The results indicate that people with low collective self-esteem tend to exhibit higher intimacy of self-disclosure on Facebook in a form of social compensation. People with higher need for popularity are also more likely to disclose in a more intimate manner. Bonding social capital (strong ties network providing attachments and emotional support) and bridging social capital (weak ties network providing sources of finding broader information) play key roles in exacerbating intimate disclosure on Facebook. At the same time, people with higher collective self-esteem, higher need for popularity, and bridging social capital were more likely to exhibit surveillance behaviour towards others while using Facebook. All hypotheses for this study are confirmed, either fully, or partially.
Szybki rozwój mediów społecznościowych skłania coraz więcej osób na całym świecie zwłaszcza tych, którzy stykali się z technologią cyfrową od najmłodszych lat (digital natives) do dzielenia się prywatnymi i intymnymi informacjami na swój temat w Internecie.Takie zachowanie może prowadzić do negatywnych skutków, np. do aktów pogwałcenia prywatności. Celem prezentowanego badania było zbadanie społecznych i psychologicznych uwarunkowań intymności otwierania się (self-disclosure) w internetowych mediach społecznościowych, zwłaszcza na portalu Facebook. Przed właściwym badaniem przeprowadzono trzy badania pilotażowe. Pierwsze, w którym udział wzięło 613 badanych (322 Indonezyjczyków i 281 Polaków), posłużyło do ustalenia czynników determinujących otwieranie się na Facebooku dla obu krajów (np.: potrzeba popularności - the need for popularity, potrzeba przynależności - the need to belong, samoocena - self-esteem, satysfakcja życiowa - life satisfaction i dostępność informacji na stronie profilowej - profile accessibility). Wyniki wskazują, że osoby z wyższa potrzebą popularności, niższą samooceną i większą dostępnością informacji na stronie profilowej cechują się większą intymnością otwierania się w Internecie. Potrzeba przynależności i satysfakcja życiowa okazały się nieistotnymi predyktorami przy przewidywaniu stopnia intymności otwierania się w Internecie. Drugie badanie objęło próbę liczącą 646 uczestników, a jego celem było stworzenie modelu segmentacyjnego użytkowników Facebooka w Polsce (n=300) i Indonezji (n=346) przy użyciu analizy skupień. Czynnikami użytymi do kategoryzacji badanych były: ujawnianie osobistych informacji - personal sharing, częstotliwość używania publicznych kanałów komunikacji – frequency of using public communication features, dostępność informacji na stronie profilowej i potrzeba popularności. Badani z Indonezji w większości uplasowali się w klastrze skupiającym osoby o umiarkowanych wartościach wszystkich zmiennych, jak również w grupie zrzeszającej otwartych-ostrożnych użytkowników, natomiast Polacy okazali się być w większości użytkownikami biernymi-zdystansowanymi. Celem trzeciego badania było: 1) zbadanie jak potrzeba popularności, kolektywna samoocena, postrzegany rozmiar sieci społecznej (perceived network size) i dostępność informacji na stronie profilowej, wpływają na poziom intymności otwierania się; 2) porównanie postrzeganego stopnia prywatności (perceived privacy) między indonezyjskimi i polskimi użytkownikami Facebooka. W próbie badawczej znalazły się 552 osoby, 273 Indonezyjczyków i 279 Polaków. Wyniki wskazują, że potrzeba prywatności, dostępność profilu, postrzegana wielkość sieci społecznej i kolektywna samoocena są istotnymi predyktorami intymności otwierania się w Internecie. Ponadto Indonezyjczycy wykazują niższy poziom postrzeganej prywatności niż Polacy. Właściwe (czwarte) badanie miało na celu przetestowanie hipotez dotyczących stopnia intymności otwierania się wśród Indonezyjczyków, którzy od dziecka mają kontakt z wirtualną technologią, wyprowadzonych z badań pilotażowych. Zmienną niezależną, dodaną w tym badaniu, był kapitał społeczny. Próba składała się z 292 Indonezyjczyków. Wyniki pokazują, że osoby o niskiej kolektywnej samoocenie cechują się wyższą intymnością otwierania się Facebooku co jest dla nich formą kompensacji społecznej. Osoby z wyższą potrzebą popularności są również bardziej skłonne do dzielenia się osobistymi informacjami na swój temat. Wiążący kapitał społeczny (sieć mocnych więzi, która dostarcza przywiązania i wsparcia emocjonalnego) i pomostowy kapitał społeczny (sieć słabych więzi która pełni funkcję informacyjną) odgrywa kluczową rolę w podwyższaniu intymności otwierania się na Facebooku Osoby z wyższą kolektywną samooceną, wyższą potrzebą popularności i pomostowym kapitałem społecznym miały tendencję do obserwowania innych podczas korzystania z Facebooka. Wszystkie postawione w tym badaniu hipotezy udało się potwierdzić.

Cele. Przedmiotem badań była treść współczesnego wizerunku typowej kobiety i typowego mężczyzny oraz stopnia kobiecości – męskości cech pożądanych dla Ja. Badania miały na celu opracowanie specjalnych metod oraz (1) wyodrębnienie puli cech uznanych za typowo kobiece i typowo męskie, (2) uchwycenie proporcji tych cech przypisanych typowej kobiecie i typowemu mężczyźnie, (3) uchwycenie proporcji cech kobiecych i męskich wymienionych wśród pożądanych cech Ja, (4) pomiar stopnia, w jakim na poszczególnych cechach Ja zależy /a/ samej osobie badanej, /b/ jej otoczeniu. Metody. W związku z celem (1) przeprowadzona została seria badań nad opracowaniem narzędzia służącego wyłonieniu puli cech uznanych za specyficznie kobiece i męskie. Powstała metoda, ta sama pula cech przypisywana była raz „typowej kobiecie” a raz „typowemu mężczyźnie”, a określone natężenia cech przypisanych reprezentantom płci były podstawą opracowania zbioru cech kobiecych i zbioru cech męskich. To autorskie narzędzie użyte zostało w badaniu właściwym, w związku z celem (2) – do pomiaru proporcji cech kobiecych i męskich w wizerunku typowych reprezentantów płci. Dla realizacji celów (3) i (4) zastosowana została technika „Moje cechy pożądane” (Chrzanowska, 2009): uczestnicy mieli generować dowolną liczbę cech, które by chcieli posiadać i rozwijać oraz odpowiadali na pytania – o to w jakim stopniu na danej cesze zależy otoczeniu, a w jakim im samym. Osoby badane. W przebadanej próbie właściwej (N=328) uczestniczyło 173 kobiet i 155 mężczyzn – osób wykształconych (studiujących bądź posiadających wyższe wykształcenie), wieku od 19 do 72 lat (M=32,31; SD=12,69). Osoby te przebadano za pośrednictwem internetu lub w kontakcie bezpośrednim. Główne rezultaty: wizerunek typowej kobiety i typowego mężczyzny. Każdemu z reprezentantów płci przypisano zarówno cechy kobiece, jak i cechy męskie (istotnie więcej cech specyficznych niż niespecyficznych), ale typowej kobiecie przypisano istotnie więcej cech męskich niż typowemu mężczyźnie cech kobiecych (z tym, że atrybuty męskie przypisały kobietom w większym stopniu badane kobiety niż badani mężczyźni). Pożądane cechy Ja i ich związek z oczekiwaniami innych i własnymi. Osoby badane wymieniły łącznie najmniej cech uznanych przez sędziów za kobiece, a więcej zarówno cech męskich, jak i androgynicznych. Niezależnie od wieku badane kobiety wygenerowały cechy Ja o istotnie wyższych natężeniach w zakresie cech kobiecych niż w zakresie cech męskich, a badani mężczyźni wygenerowali cechy Ja o podobnych natężeniach w zakresie cech kobiecych i męskich. Co do związków pomiędzy stopniem kobiecości czy męskości pożądanych cech Ja, a stopniem oczekiwań własnych oraz spostrzeganych oczekiwań społecznych - z analiz korelacji i regresji wynika, że inne są związki pomiędzy stopniem oczekiwań JA CHCĘ i INNI CHCĄ, a stopniem pożądanych cech kobiecych i męskich w zależności od płci osób badanych. I tak, wśród badanych kobiet: im bardziej wymieniona cecha uznana była przez sędziów za kobiecą – tym mniej JA CHCĘ i tym bardziej INNI CHCĄ, a im bardziej cecha męska tym bardziej JA CHCĘ i tym mniej INNI CHCĄ. Natomiast wśród badanych mężczyzn: nie wystąpił istotny związek pomiędzy stopniem pożądanych cech kobiecych lub męskich i stopniem w jakim JA CHCĘ, a wystąpił dodatni związek między pożądanymi cechami kobiecymi i stopniem INNI CHCĄ. Wiek osób badanych nie miał żadnego wpływu na wyniki analiz. Konkluzje. Porównanie uznanych za typowe wizerunków kobiet i mężczyzn pokazało, że współczesnym kobietom przypisano więcej cech płci „przeciwnej“ niż mężczyznom. Czy można to uznać za spójne z aspiracjami kobiet? Tak sugerują dalsze analizy. Wśród 1084 pożądanych cech Ja wygenerowanych przez kobiety były cechy zarówno kobiece, jak i męskie, ale korelacje wskazują na to, że te pierwsze ceni sobie (zdaniem osób badanych) otoczenie, a te drugie same osoby badane. Badani mężczyźni także wymienili cechy zarówno kobiece, jak i męskie, a zarazem zadeklarowali, że chcieliby je mieć w podobnym stopniu; sądzą jednak, że im bardziej kobieca cecha, tym bardziej otoczenie chciałoby aby osoba badana je miała. Uzyskane dane sugerują, że cechy męskie są dla kobiet atrakcyjne, a cech kobiecych oczekuje od badanych mężczyzn otoczenie. Łącznie wyniki zdają się stanowić pewną przesłankę dla przewidywania zmian co do pożądanych cech ludzi różnej płci: w kierunku wzrostu androgyniczności.

Jednym ze sposobów komunikacji szczurów są wokalizacje ultradźwiękowe. Niniejsza praca dotyczy warunków społecznych wpływających na nasilenie wokalizacji 22 kHz, u dorosłych szczurów. Wokalizacje o tej częstotliwości związane są z doświadczaniem negatywnych sytuacji i przyjmuje się, że ich funkcją jest ostrzeganie innych osobników o zagrożeniu, bądź po prostu komunikowanie strachu. Badano, jaki wpływ na tendencje do wokalizowania ma wielkości oraz stałość składu osobniczego grupy, w jakiej żyje zwierzę. Szczury indywidualnie poddawane były działaniu stresora (dotykowego lub dźwiękowego), a następnie, rejestrowana była liczba i czas trwania wokalizacji 22 kHz. Porównane zostało nasilenie wokalizacji u szczurów izolowanych oraz hodowanych w grupach o różnej liczebności, a także w grupach o stałym bądź zmiennym składzie osobników. Dodatkowo szczury przeszły standardowe procedury w otwartym polu i labiryncie krzyżowym, co umożliwiło odniesienie reakcji ultradźwiękowych do innych wskaźników emocjonalności. Wyniki pokazały, że szczury hodowane w warunkach izolacji wokalizują mniej niż te przebywające w grupach, przy czym wielkość grupy nie ma znaczenia. Istotna jest natomiast stałość grupy: szczury mające stała relacje z innymi osobnikami wokalizują mniej od tych, które żyją w grupach o ulegającym ciągłym zmianom składzie osobniczym. Zależność ta dotyczy wyłącznie samców. Porównanie wokalizacji 22 kHz z innymi wskaźnikami reakcji emocjonalnej u szczurów pokazuje, że jest to odrębna miara i nie da się jej wyników przewidzieć na podstawie tradycyjnych metod pomiaru bazujących na zachowaniach szczurów w otwartym polu i labiryncie krzyżowym.

Niniejsza analiza poświęcona jest kwestiom użytkowania języka i stanowi przyczynek do analizy jego społeczno-kognitywnych aspektów. Podstawą wszelkiej werbalnej interakcji jest postrzeganie istot ludzkich i relacji między nimi. Wpływ układów społecznych na werbalne środki wyrazu jest przedmiotem socjolingwistyki; tematami społeczno-kognitywnymi zajmuje się zaś psychologia społeczna. W obliczu tego pokrewieństwa zainteresowań podejście kognitywne w zastosowaniu do analizy języka może nawiązać do dokonań psychologii społecznej i do pewnego stopnia, tzn. w sposób wybiórczy – stosownie do swoistych metodologii językoznawstwa – przyswoić sobie wytworzony przez nią system pojęć. Przedstawiona tu analiza stanowi krok w kierunku takiej asymilacji.

Lektura dzieł Bogdana Nawroczyńskiego pozwala czytelnikowi zrekonstruować świat wartości widziany „oczyma Autora”. W jego pracach wątek ponadczasowości, uniwersalizmu wartości przeplata się z myślą o ich historycznym, zmiennym charakterze, uwikłanym w splot czynników historycznych, społeczno-politycznych, kulturowych i wielu innych. Jak się to dzieje, że człowiek żyje jakby w wielu wymiarach jednocześnie? Jest spadkobiercą wartości wypracowanych przez przeszłe pokolenia, jest w nich zakorzeniony, a równocześnie podlega czynnikowi czasu, miejsca, jest dzieckiem swej epoki? Wreszcie jakie jest źródło jego transgresji – jakbyśmy dzisiaj powiedzieli językiem współczesnej psychologii? Skąd czerpie siły, by przezwyciężać siebie, iść ciągle dalej, stawiać sobie cele przekraczające potrzeby dnia codziennego (potrzeby biologiczne), by sięgać w przyszłość, przekształcać rzeczywistość, zostawiając ślad swego bytowania na ziemi. Jak się to dzieje, że to, co stworzył człowiek w swoim społecznym istnieniu, przekazywane jest z pokolenia na pokolenie, żyje niejako własnym obiektywnym życiem, stanowi żywy świat kultury? Pytania te są aktualne dzisiaj i one też wyznaczały szlak poszukiwań pedagogów kultury, jej polskich przedstawicieli, wśród nich Bogdana Nawroczyńskiego.

This article proposes a synthetic account of the social role of khat (qat), the green leaves of the Catha edulis plant, the most popular stimulant in the Horn of Africa sub-region (Somalia and Ethiopia). Chewing these leaves is an old ritual in this region that can be compared to the practice of drinking coffee or wine, or consuming coca leaves in South America. The aim of the text is to focus not on the physiological or psychological properties of this plant but on its recreational and integrative function: stimulating social interactions, helping Muslims in particular to feel more comfortable during social gatherings, being a drug that facilitates breaking the ice and making new friends.