Books on the topic 'Publicystyka polityczna'

W książce rysuje szeroki obraz wydarzeń i zjawisk zaistniałych w społecznym, kulturalnym i politycznym pejzażu działań opozycyjnych lat 70.–80. XX wieku. Spory programowe i koncepcje przeszłości, procesy intelektualne oraz koncepcje artystyczne spotykają się tu z portretami twórców, z prezentacjami poszczególnych zdarzeń. Powstaje zróżnicowany krajobraz, zapewne nie jedyny i nie ostatni, na co też należy liczyć w ostatecznym rozrachunku, jaki można wystawić temu zbiorowemu dziełu. Wyjście poza faktograficzną i bibliograficzną fazę refleksji nad kulturą oporu w krajach Europy Środkowej i Wschodniej niedługo owocuje dłuższą serią intelektualnych dokonań, wpisujących tę epokę w obręb kanonicznych obrazów historii każdego społeczeństwa.. Kierunki badań zaprezentowane w niniejszej książce zapowiadają wyjście poza krajowe podwórka i poszerzanie pola obserwacji. Różnorodność postaw światopoglądowych i artystycznych występujących na obszarze Europy Środkowej i Wschodniej w świadectwach samizdatu, kultury niezależnej, drugiego obiegu, zjawisk poza cenzurą jest zaskakująca. Podobnie jak dokonywana w przedstawianych poniżej pracach recepcja ich treści mierzona skalą odbioru lub analizą mobilności w przestrzeni społecznej. Badanie różnych dziedzin niezależnej wypowiedzi twórczej oraz intelektualnej uwzględnia też ich relacje z tradycją (przypomnienie antykomunistycznej publicystyki Stefana Żeromskiego), kulturą oficjalną (bracia Strugaccy, Petér Esterházy, Petér Nádas) i emigracyjną (Marian Pankowski, Aleksandr Sołżenicyn, Andriej Zagdanski), stopień współpracy w sferze literatury, teatru, muzyki, kina. Istotnym historycznym wskaźnikiem na mapie niezależnej kultury są losy pokolenia lat 60. ukazane w kilku referatach (Wasyl Stus, Václav Havel, Janusz Szpotański, György Konrád, Myrosław Marynowycz). Wyprowadzenie samizdatu w latach 80. poza główne, miejskie ośrodki kultury, powstawanie lokalnych środowisk oporu (Morawy) oraz kontynuowanie tradycji samizdatowych po roku 1991 („Tutejsi” w literaturze białoruskiej, wydawnictwo Wahazar działające w Moskwie) powoduje, że na kulturę niezależną możemy spoglądać jako na zjawisko zakorzenione w świadomości społeczeństw i ciągłe, to znaczy występujące wówczas, gdy brakować zaczyna praw obywatelskich, zwłaszcza prawa do swobodnej wypowiedzi. Wiele innych tekstów pomieszczonych w niniejszej książce również stanowi dowód na to, iż zgłoszone tutaj postulaty badawcze, zarysowane kierunki badań nie pozostają w sferze pustych oczekiwań, lecz stanowią ich realizację we właściwym sobie rozumieniu i w odniesieniu do warunków, w których powstały.