Journal articles on the topic 'System polityczny Stanów Zjednoczonych'

Wielu badaczy wskazuje na schmittiańskie inspiracje we współczesnej polityce Stanów Zjednoczonych. Jest to o tyle paradoksalne, że sam Carl Schmitt uznawał USA za państwo, którego system polityczny nie jest najlepiej przygotowany na przyjęcie filozofii decyzjonistycznej, pierwsze prace na jej temat w Stanach Zjednoczonych, również nie były zbyt życzliwe. W artykule omówiono, używając teorii wędrujących konceptów autorstwa niderlandzkiej badaczki Mieke Bal, w jaki sposób idee Carla Schmitta trafiły do USA. Wskazano na przeniesienie ich na grunt amerykański przez Hansa Morgenthau (który zastosował teorię Schmitta do stosunków międzynarodowych), Leo Straussa (który dokonał translacji jego politycznej teologii na polityczną filozofię) i myślicieli lewicowych skupionych wokół pisma „Telos”, którzy przeczytali Schmitta wbrew Schmittowi.

Artykuł analizuje polityczne uwarunkowania wschodnioazjatyckiego modelu rozwoju, skupiając się na ustroju politycznym, instytucjach oraz warunkach zewnętrznych. Model ów odpowiada za spektakularne osiągnięcia rozwojowe niektórych państw Azji Wschodniej i opiera się na koncepcji państwa rozwojowego, którego głównym celem jest nadrabianie zaległości rozwojowych wobec państw wysoko rozwiniętych. Analiza ma za zadanie odpowiedzenie na pytanie dotyczące preferowanego typu ustroju politycznego dla realizacji celów państwa rozwojowego, określenie kluczowych dla jego funkcjonowania instytucji oraz opisanie specyficznych zewnętrznych warunków politycznych. W toku analizy stwierdzono, iż koncepcję można wprowadzić zarówno w państwach o ustroju demokratycznym, jak i autorytarnym. Państwo autorytarne może posiadać lepsze środowisko polityczne dla celów państwa rozwojowego, niemniej jednak sam system polityczny ma znaczenie drugorzędne. Kluczowe są natomiast odpowiednie i dobrze funkcjonujące instytucje, takie jak prawa własności i umiejętność korygowania nieprawidłowości w funkcjonowaniu rynku. Państwo rozwojowe jest państwem silnym, zdolnym do zmobilizowania społeczeństwa i sektora biznesowego na rzecz celów rozwojowych. Jego pozycja jest częściowo wynikiem uwarunkowań zewnętrznych. Historyczne państwa rozwojowe powstały w okresie zimnej wojny, a sytuacja międzynarodowa ułatwiała mobilizację społeczeństwa i zapewniała wsparcie polityczne i gospodarcze Stanów Zjednoczonych.

Autor przedstawia i podsumowuje główne teorie opisujące specyfikę Unii Europejskiej jako organizmu wewnętrznie złożonego, który ma cechy zarówno organizacji międzynarodowej, konfederacji, jak i federacji. Wielu badaczy porównuje proces tworzenia UE do procesu powstawania państwa, ale niektórzy porównują Unię do Stanów Zjednoczonych. Jeszcze inni badacze twierdzą, że struktura UE z jej wielopoziomowym systemem rządów przypomina neośredniowieczne imperium. Występują w niej zachodzące na siebie systemy władzy i obszary lojalności. Autor wskazuje także, że strukturalnie funkcjonowanie UE można zobrazować za pomocą modelu wielopoziomowego zarządzania (multilevel governance). W tym modelu Unię Europejską można uznać za system polityczny sui generis; nie jest więc ona analogiczna do państwa narodowego, lecz traktowana jak system zarządzania bez formalnego rządu.Pojęcie to odnosi się do wzrostu współzależności w sferze ponadnarodowej. W drugiej części tekstu autor analizuje problematykę suwerenności państw i samej Unii. Dokonuje przeglądu stanowisk, które w różny sposób oceniają poziom wpływu, jaki proces europeizacji wywiera na politykę wewnętrzną państw.

Celem badawczym artykułu jest analiza poglądów Noama Chomsky’ego dotyczących ustroju Stanów Zjednoczonych, które zawarł w książce Requiem dla amerykańskiego snu. 10 zasad koncentracji bogactwa i władzy. Pytania badawcze dotyczą roli prawa pozytywnego w relacjach władzy: czy wyznacza ono faktyczną strukturę władzy, czyli uprawnienia poszczególnych instytucji, czy też jest tylko formą kamuflującą rzeczywistość? Innymi słowy, czy system prawny, a przede wszystkim Konstytucja, jest filarem czy też fasadą struktur władzy? Metodami badawczymi są metoda analizy treści tekstu zawierającego poglądy polityczne dotyczące struktur władzy autorstwa Chomsky’ego oraz analiza systemowa (makrosystemowa). Zdaniem Chomsky’ego mamy do czynienia z koncentracją bogactwa i władzy w rękach niewielkiej grupy najbogatszych. Jego poglądy wpisują się w nurt ideowy amerykańskiej Nowej Lewicy. Chomsky starał się opisać współczesny system władzy i negatywne konsekwencje tego stanu rzeczy. Jednocześnie podkreślał, że poprzednie pokolenia wywalczyły całkiem sporą sferę wolności dla społeczeństwa, dzięki czemu ma ono wyjątkową możliwość, by zmienić istniejący stan rzeczy. W celu dotarcia do jak największej liczby czytelników Chomsky swoje poglądy przedstawił prostym językiem i wypunktował faktyczne zasady funkcjonowania struktur władzy w Stanach Zjednoczonych. Pokazał, w jaki sposób przejmują oni efektywnie kontrolę nad społeczeństwem i politykami. Wnioski, jakie można wyprowadzić z jego rozważań, są takie, że w obecnym stanie rzeczy mamy do czynienia z hipokryzją systemu polegającą na dysonansie między zapisami Konstytucji i systemem prawa ustanawiającym system demokracji przedstawicielskiej a rzeczywistością polityczną. Chomsky podkreślał, że amerykański sen o demokracji się nie ziścił, bo większość społeczeństwa nie ma żadnego wpływu na faktyczne decyzje polityków. Oznacza to, że system władzy nie gwarantuje realizacji wprost zapisanych zasad prawa, ponieważ jego interpretacja i stosowanie są zależne od interesów podmiotów faktycznie dzierżących władzę, której źródłem jest wyłącznie bogactwo. Chomsky jest jednym z przedstawicieli Nowej Lewicy, według której istniejące struktury władzy należy określić mianem „państwa korporacyjnego”, a jego znamienną cechą jest totalitaryzm, oparty nie na brutalnej przemocy, lecz na „represji psychicznej” godzącej w indywidualność ludzi. Celem Chomsky’ego jest demaskacja faktycznych struktur władzy, ponieważ uważał, że świadomi tych mechanizmów obywatele dzięki wolności zrzeszania się i wolności słowa są w stanie zmienić ten stan rzeczy.

Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych odgrywa fundamentalną rolę w amerykańskim porządku ustrojowym, a formułowane przezeń rozstrzygnięcia wywierają ogromny wpływ na prawne, polityczne, społeczne i ekonomiczne oblicze USA. Jednym z najważniejszych punktów spornych w dyskursie aksjologiczno-prawnym w Stanach Zjednoczonych w ciągu ostatnich dekad była kwestia konstytucyjnego prawa/roszczenia osób o orientacji homoseksualnej do równego traktowania. Artykuł analizuje w tym kontekście trzy orzeczenia SN, to jest Bowers vs. Hardwick uprawomocnienie penalizacji konsensualnej aktywności seksualnej, Lawrence vs. Texas refutacja poprzedniego rozstrzygnięcia oraz Obergefell vs. Hodges konstytucjonalizacja prawa osób tej samej płci do zawierania związków małżeńskich. Autor formułuje zarazem — na podstawie powyższej analizy — generalne hipotezy dotyczące związku pomiędzy rzeczywistością społeczną czy też polityczną a interpretacjami ustaw zasadniczych werbalizowanymi przez sądy konstytucyjne. Between criminalization of homosexual activity and constitutionalization of same-sex marriage — some remarks on the role of the Supreme Court in the United StatesThe Supreme Court of the United States plays a fundamental role in the American political system; its decisions exert a crucial influence on the legal, political, social and economic reality in the United States. One of the most important and contentious points in the legal and axiological discourse in the United States for the past three decades has been the question of the constitutional right/claim of homosexuals to equal treatment and equal protection of laws. The article analyzes in this context three landmark cases, i.e. Bowers v. Hardwick the legitimization of the penalization of consensual sexual activity with respect to homosexuals, Lawrence v. Texas the abolition of the previous decision and Obergefell v. Hodges the constitutionalization of the right to same-sex marraiges. The article formulates — on the basis of this analysis — certain general hypotheses regarding the relations between the social and political reality and interpretations of constitutions issues by constitutional courts.

Kluczowe dla podjętych rozważań naukowych pozostawało pytanie o niezależność Europy Środkowo-Wschodniej z perspektywy posiadanego przez nią potencjału gospodarczo-militarnego w kontekście oczekiwań środowisk emigracyjnych związanych ze zmianami politycznymi w regionie w następstwie ewentualnego wybuchu III wojny światowej w połowie XX wieku. W świetle przywołanych przez autorów artykułu danych z różnych obszarów badawczych, małe i średnie narody tej części Starego Kontynentu nie miały ówcześnie poważnych przesłanek do obrony swojej niezależności na podstawie narodowych sił zbrojnych, gdyż ich potencjał wojenny nie pozwalał na wymaganą postępem technologicznym (broń nuklearna) ich rozbudowę i utrzymywanie na nowoczesnym poziomie, w odróżnieniu od dwóch wielkich mocarstw, Stanów Zjednoczonych i Związku Radzieckiego i związanych z nimi państw. Gwarancji podmiotowości musiałyby zatem poszukiwać w przyszłości w rozwiązaniach politycznych, w tym przede wszystkim partnerstwie z silniejszym podmiotem podzielającym ich wizję wolności, integracji oraz systemu zbiorowego bezpieczeństwa.

<p>W artykule przeprowadzono analizę paradoksów dotyczących pojęcia wolności, występujących w filozofii politycznej Tomasza G. Masaryka. Czeski prezydent i mąż stanu stał się symbolem nie tylko dla swoich rodaków, ale też uosabiał demokratyczny ideał dla obywateli wielu krajów Europy Środkowo-Wschodniej, Stanów Zjednoczonych i Europy Zachodniej. Jednakże jego „demokratyzm” nosił bardzo szczególne znamiona, przez co łatwo o błędy w interpretacji głoszonych przez niego idei. Masaryk wyrażał przekonanie o powinności ścisłego powiązania wolnego wyboru z rozumowo rozpoznanym dobrem, co przenosiło środek ciężkości w definiowaniu systemu demokratycznego z liberalizmu na etykę.</p>

First Bank of the United States as a Prototype for the Federal Reserve SystemSummaryThe article describes the history of the First Bank of the United Statesfirst banking- institution, that was charted in XVII-th century North America as an effect of a cooperation of two federal bodies – Congress and the President. Although, the federal government possessed only 20 %, of the shares with federal licences it could conduct its activity on territory of the whole country. Moreover – the Bank is now referred to as the first central bank in the United States because of its national scope and services rendered to the federal government. The Bank helped the government to obtain emergency loans, facilitated the payment of taxes, and served as the receiver and disburser of the public funds. In addition, it issued bank notes and made them fully redeemable in coin. During a 20-years period the Bank achieved a commercial success and maintained a financial stability. However, in 1811 Congress did not renew the charter because the Bank’s constitutionality was questioned.Alexander Hamilton (the first U.S. Secretary of the Treasury), who was [the followerof creation of the bank, already in 1790 assumed that the federal government had the power to charter banks because the Constitution granted the government the right to establish institutions necessary for its operations. Addifferent viewpoint was presented by Thomas Jefferson who favored a more decentralized government and believed that only the states could charter banks under the Constitution. Furthermore – because the Constitution did not expressly grant the power to Congress, he reasoned that federally chartered banks were unconstitutional. Finally in 1819, as a far-reaching decision, the Supreme Court Chief Justice John Marshall followed Hamilton’s reasoning and ruled in case McCulloch vs Maryland that the Second Bank of the United States was constitutional. For U.S. federal government this decision of the Supreme Court was very important about 200 years later – in 1913, when president Wilson, many politicians’ and main U.S. bankers decided to create the Federal Reserve System.

New technologies in healthcare systems based on the examples of the US and PolandThe main purpose of this paper is to present the level of new technologies implementation in the healthcare systems in US and Poland. New technologies play a crucial role in everyday life, including healthcare. Medical documentation and easy access to potentially life-changing or lifesaving information are extremely important for all the stakeholders in the healthcare system — its preparation, archiving and effective use in real time upon request may be supported by advanced systems. IT systems may improve security, medical services quality and efficiency of medical treatment, regardless of the type of healthcare system — private in the US and public in Poland. The results of surveys conducted by the American Society of Health-System Pharmacists and the Polish Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia [Center of Healthcare Information Systems] have been used in this paper.

Od lat 70. ubiegłego wieku liczba więźniów w USA wzrasta, ale nie jest to spowodowane wzrostem przestępczości, gdyż w tym samym czasie statystyki odnotowują jej spadek. Ameryka ulega złudzeniu, iż uwięzienie jest lekarstwem na przestępczość. Gros środków z budżetu zamiast na edukację, opiekę społeczną i służbę zdrowia skierowanych zostaje na gigantyczną rozbudowę więziennictwa. Zmienione zostaje ustawodawstwo, pod rządami którego coraz większa liczba przestępców odbywa coraz dłuższe kary pozbawienia wolności za coraz szerszy wachlarz popełnionych przestępstw. Obsługa takiej liczby nowych więźniów pochłania coraz większe koszta, zarówno finansowe, jak i społeczne. Otrzeźwienie przyszło dość późno, bo dopiero w 2011 roku, gdy system finansowy Kalifornii, stanu, który rozbudował swoje więziennictwo chyba najbardziej ze wszystkich stanów USA, uległ załamaniu. Od tego czasu populacja więzienna Stanów Zjednoczonych zaczyna nieznacznie spadać.

Institutional and Competence Evolution of the U.S. Central Bank in the Twentieth CenturySummary The article describes the initial shape of the U.S. central bank, i.e. the Federal Reserve System created under the federal act of 1913 as a “Federal Reserve”, as well as the reasons for its competence and institutional evolution mainly in the thirties of the twentieth century. The paper seeks to identify the consequences of the absence of statutory regulations – in many ways necessary for the proper functioning of the central bank in the United States as a confederation, which has become a major cause of the appropriation of powers by the representatives of the private sector at the central bank. In addition, by analyzing the agreement concluded by the representatives of the bank and the U.S. Treasury Department the article shows the consequences of the absence of constitutional guarantees for the central bank’s operational independence. The article also seeks to name and describe the laws passed in the twentieth century, which have contributed significantly to today’s field of competence of the Federal Reserve System and its present modus vivendi.

FROM REPRESENTATIVE DEMOCRACY TO JUDICIAL DEMOCRACY: THE CONSTITUTION OF THE UNITED STATES AND THE EVOLUTION OF THE POLITICAL SYSTEM Summary The article discusses the process in which the judiciary branch has claimed and maintains its supremacy over the other two branches by practicing the extra-constitutional process of judicial review. Prior precedences under the British or colonial rule can hardly be claimed as they were established in a markedly different system in which the tripartite division of power was not as pronounced as it is under the U.S. Constitution. The real culprit is the U.S. Congress which refrains from making clear rules in controversial matters, such as abortion. The Supreme Court swiftly moved into the void to the point where the beliefs of nine nominated Justices outweigh the views of over five hundred elected representatives of the people, to wit: the flag burning controversy. While the learned opinions of nine learned and respected specialists should not be dismissed lightly, it is a far cry from the Founding Fathers’ intention if one person’s preferences can sway the nation’s political system, as is the case when the Court is divided between four liberals and four conservatives. However, lawyers are unlikely to give up the power they have usurped over time.

The political system of a democratic and liberal state lacks a space free of the necessity to confirm the rational character of authoritative decisions. The most important forum for such a validation is the hearings chamber of the constitutional tribunal. In the United States, the court empowered to make the final appraisal of the constitutionality of decisions made by the state authority, including their rational character, is the Federal Supreme Court, a nine-person collegiate body appointed by the president upon the advice and consent of the Senate, where decisions are made by a majority vote. This is the power referred to as judicial review. When appraising the reasonable character of authoritative decisions made by the legislative and the executive branch, the judicial branch is to be unencumbered by political pressure. In fact, being able to make law, it not only validates, vis-à-vis the constitution, the legality of actions on the part of the other two branches, but also participates in a effective way in the setting out of the conditions of their actions. The judicial branch is thus not only a political arbiter but also creates politics. Freed from political pressure, it is able, at the same time, to exert it. Validating the rational character of the actions of other parties, it faces the need to defend the rationality of its own decisions, bearing in mind that it also sets out the standards. Action on the part of the judicial branch is not limited to the settling of specific disputes based on the existing law. It also sets out the way of settling such disputes in the future. The court does make decisions on the cases of private individuals; however, in the final instance, it is as an arbiter deciding on problems of public policy, which makes it a participant in political disputes.

Artykuł zawiera opis amerykańskich domów poprawy dokonany przez Alexisa de Tocqueville’a i Gustave’a de Beaumonta. Przedstawiono w nim ich własne opinie i komentarze, z których wy- czytać można zdanie badaczy na temat przyczyn przestępczości dzieci i młodzieży, charakter tej przestępczości, ogląd na szanse resocjalizacji oraz zasadność recepcji na gruncie francuskim metod resocjalizacji z amerykańskich domów poprawy. Tocqueville i Beaumont w 1831 r. od- byli dziewięciomiesięczną podróż do Stanów Zjednoczonych. Głównym celem ich wizyty było zbadanie systemów penitencjarnych: systemu pensylwańskiego i auburnskiego, jednak swoją uwagę skierowali również na system postępowania z nieletnimi przestępcami. Domy poprawy – houses of refuge – były instytucjami, które w swoim działaniu łączyły naukę i pracę, dyscyplinębudowaną także poprzez więź z wychowankami, progresywną klasyfikację oraz rozwiązania za- bezpieczające sytuację podopiecznych po wyjściu z instytucji.

W wielu krajach instytucje i wartości demokratyczne są zagrożone. Sprawiedliwy proces, ochrona praw obywatelskich, wolność słowa, wolność prasy, prawo do głosowania i inne demokratyczne ideały są głęboko zakorzenione w amerykańskiej kulturze prawnej. Tradycyjnie rząd federalny jest uważany za strażnika tych praw, zapewniając, że administracja stanowa przestrzega rządów prawa ustanowionych przez amerykańską Konstytucję. Podobnie uważa się, że administracja stanowa zapewnia te demokratyczne standardy wobec samorządów lokalnych. Amerykański system równowagi władz i trójpodział władzy oraz wynikające z tego wzajemne oddziaływanie między gałęziami administracji są uważane za zabezpieczenia, które chronią praworządność. Ten poziomy trójpodział władzy często przyćmiewa podobne funkcje realizowane przez pionowe rozdzielenie władzy pomiędzy system federalny, stanowy i lokalny. Jeśli władza federalna bądź stanowa działa wbrew przepisom prawa ustanowionym przez Konstytucję Stanów Zjednoczonych i konstytucjom stanowym, samorządy mogą, przynajmniej do pewnego stopnia, sprzeciwić się tym autorytarnym rządom. Celem tego artykułu jest pokazanie, w jaki sposób samorządy lokalne mogą przeciwstawić się antydemokratycznym działaniom administracji federalnej i stanowej, oraz omówienie zagrożeń, jakie stwarzane są w Stanach Zjednoczonych w wyniku ingerencji administracji federalnej lub stanowej w zakres działania władzy samorządowej – szczególnie w odniesieniu do miast sanktuariów, zmian klimatycznych, przepisów dotyczących posiadania broni, dostępu do tanich mieszkań oraz praw społeczności LGBT. Głównym celem stworzenia takiej pionowej równowagi i podziału władzy jest wzajemne monitorowanie się administracji na różnych poziomach, ale jeśli samorządy lokalne są pozbawione możliwości sprawowania władzy w odniesieniu do ważnych społecznie kwestii, ich odporność na autorytarne rządy federalne czy stanowe jest poważnie ograniczona.

Polityka państw europejskich, Stanów Zjednoczonych, Ameryki Południowej i Australii od kilkunastu lat zmierza w kierunku restrukturyzacji systemu pomocy osobom uzależnionym wdrażając działania, których celem jest ograniczanie szkód zdrowotnych i społecznych wynikających z używania substancji psychoaktywnych. Wiele krajów oferuje dostęp do niskoprogowych programów, czyli takich, w których udział nie nakłada na uczestnika obowiązku utrzymywania abstynencji i stosowania się do wygórowanych zasad i obowiązków placówki odwykowej. Redukcja szkód jest filozofią opartą na pragmatycznych i realistycznych celach pracy z osobami uzależnionymi i użytkownikami. Zakłada, że każda, nawet najmniejsza zmiana jest ważna i należy ją wzmacniać. Programy redukcji szkód funkcjonują zazwyczaj w kilku sektorach oddziaływań społecznych – terapii, resocjalizacji, profilaktyki zachowań ryzykownych i pomocy społecznej. W Polsce poszerzenie oferty terapeutycznej o programy redukcji szkód jest zjawiskiem nadal marginalnym, a zmiany w systemie leczenia uzależnień nie nadążają za dynamicznymi zmianami wzorca używania substancji psychoaktywnych. Monolityczny system pomocy, oparty na abstynencji, jest niewystarczający i nie odpowiada na zmieniające się potrzeby w zakresie pomocy osobom tego potrzebującym.

Od 2006 roku Departament Obrony Stanów Zjednoczonych zatrudnia badaczy społecznych w oddziałach bojowych na terenie Iraku i Afganistanu. Armia amerykańska i CIA oficjalnie prowadzą rekrutację antropologów w ramach projektu Human Terrain System, którego celem jest walka z lokalną partyzantką. Decyzje te wywołały falę krytyki w środowisku antropologów. Ożywiona dyskusja dotycząca przemiany antropologii w narzędzie prowadzenia wojny stała się pretekstem do publicznej debaty o etyce i współczesnej roli antropologii. Co więcej, przy okazji tej dyskusji ujawniona została nieznana historia antropologii i zaangażowania antropologów podczas minionych wojen. W artykule omawiam dyskusję dotyczącą zaangażowania antropologów w wojny toczone obecnie i w przeszłości. Zainteresowanie historią antropologii pozwala twierdzić, że podczas II wojny światowej ponad połowa amerykańskich antropologów wykorzystywała swoje umiejętności zawodowe na rzecz wysiłku wojennego. Przedstawiam przykłady takiego zaangażowania zaczerpnięte z obu wojen światowych, jak i z okresu zimnej wojny. Pokazuję, w jaki sposób antropolodzy byli wykorzystywani podczas operacji wojskowych i wywiadowczych. Rozważam, jak zaangażowanie podczas tych wojen zmieniło samą antropologię i jej zasady etyczne oraz wskazuję na konsekwencje etyczne i praktyczne takiego zaangażowania dla relacji w terenie. Mając na uwadze wszystkie historyczne przykłady zaangażowania badaczy społecznych podczas wojen, jednoznacznie wskazuję, że wszelkie zastosowania antropologii w działaniach wojennych mogą prowadzić do poważnego zagrożenia dla antropologów oraz całej dyscypliny.

Twentieth anniversary of September 11. The plot, the events and the aftermath of the terrorist attack on the USA The series of terrorist attacks on 11 September 2001 in the USA, the largest in the history of the world, was carried out by 19 people. Among them were 15 Saudis, two UAE nationals, a Lebanese and an Egyptian. Three of the four formed the Hamburg cell, which was the backbone of the entire plot. It was led by the Egyptian Muhammad Atta el-Sayed. He flew Boeing 767 aircraft American Airlines Flight 11, which first struck the North Tower of the WTC. Marwan al-Shehhi was the pilot of Boeing 767 aircraft United Airlines Flight 175, which crashed into the South Tower of the WTC. Hani Hanjour sat at the controls of the Boeing 757 aircraft American Airlines flight 77. It was the third machine to target the Pentagon. The pilot of the fourth plane - Boeing 757 aircraft United Airlines Flight 93 - Ziad Jarrah failed to reach his destination, possibly the Capitol, because the passengers decided to take over the control of the plane from the terrorists. The machine crashed in Pennsylvania. In the events of 9/11, a total of 2,996 people were killed, including 19 terrorists, and 6,291 were injured . Six Poles were among the fatalities. 343 firefighters died in the rescue operation. The attacks caused enormous material losses. Particularly high costs were incurred by insurance and reinsurance companies, airlines and aircraft manufacturers, as well as the tourism industry. The huge losses related to the destruction of the New York City World Trade Center and the disruption of the financial system had to be covered by insurance companies involved in the operations on the American market. The terrorist attack on the USA was the impetus for the largest reform of the American secret services since 1947. Washington made a decision regarding the need to create a system that would effectively counteract terrorist threats and effectively warn in the event of their occurrence. This was related to the strengthening of structures with operational and reconnaissance powers, increasing the scope of their tasks and improving their ability to coordinate. Most of the legal regulations were expressed in the document commonly known as the USA Patriot Act of 26 October 2001. The most critical, however, were the international repercussions. By the attacks on the WTC and the Pentagon, al-Qaeda influenced world politics by prompting Washington to declare a “war on terror”. Within its framework, American forces, supporting the so-called Northern Alliance led to the collapse of the Islamic Emirate of Afghanistan, and then entered Iraq, which in the long run turned out to be one of the most spectacular and deadly strategic mistakes in the history of the military. At the same time the September 11 attacks sparked many conspiracy theories. Their propagation in the media, in documentaries, as well as in articles, contributed to undermining trust in the American government. An organization called Architects and Engineers for 9/11 Truth which boasts 3.3 thousand architects and engineers from all over the United States, is still very active in researching the case of 7 WTC. Its mission is to establish the truth that the twin towers did not collapse due to the impact of terrorist-piloted planes, as well as the destruction of WTC 7 was not a result of the detachment of a fragment of the second plane. In the opinion of members of this organisation, the damage caused by the planes was far from sufficient to lead to such a catastrophe. They believe someone must have planted explosives. Serię ataków terrorystycznych z 11 września 2001 r. w USA, największych w historii świata, przeprowadziło 19 osób. Wśród nich było 15 Saudyjczyków, dwóch obywateli Zjednoczonych Emiratów Arabskich, Libańczyk i Egipcjanin. Trzech spośród tej czwórki tworzyło komórkę hamburską, która stanowiła trzon całej operacji. Kierował nią Egipcjanin Muhammad Ata as-Sajjid. Pilotował on samolot Boeing 767 American Airlines, lot nr 11, który pierwszy uderzył w północną wieżę WTC. Marwan asz-Szihhi był pilotem Boeinga 767 United Airlines, lot nr 175, który rozbił się o południową wieżę WTC. Hani Handżur zasiadł za sterami samolotu Boeing 757 American Airlines odbywającego lot nr 77. Celem ataku był Pentagon. Pilotowi czwartego samolotu – Boeinga 757 United Airlines, lot nr 93 – Zijadowi Dżarrahowi nie udało się osiągnąć celu, prawdopodobnie Kapitolu, ponieważ pasażerowie przystąpili do odbicia samolotu z rąk terrorystów. Maszyna spadła na ziemię w Pensylwanii. W wydarzeniach z 11 września ogółem zginęło 2996 osób, w tym 19 terrorystów, a 6291 zostało rannych66. Wśród ofiar śmiertelnych było sześcioro Polaków. W akcji ratunkowej zginęło 343 strażaków. Zamachy wyrządziły olbrzymie straty materialne. Duże koszty poniosły zwłaszcza towarzystwa ubezpieczeniowe i reasekuracyjne, linie lotnicze oraz producenci samolotów, a także branża turystyczna. Ogromne straty związane ze zniszczeniem nowojorskiego World Trade Center oraz dezorganizacją systemu finansowego musiały zostać pokryte przez towarzystwa asekuracyjne, zaangażowane w działalność na rynku amerykańskim. Atak terrorystyczny na USA stał się impulsem do największej od 1947 r. reformy amerykańskich służb specjalnych. Waszyngton podjął decyzję dotyczącą konieczności stworzenia systemu efektywnie przeciwdziałającego zagrożeniom o charakterze terrorystycznym oraz skutecznie ostrzegającego w przypadku ich wystąpienia. Wiązało się to ze wzmocnieniem struktur mających uprawnienia operacyjno-rozpoznawcze, zwiększeniem zakresu ich zadań oraz usprawnieniem ich zdolności do koordynacji działań. Większość regulacji prawnych została zawarta w dokumencie znanym powszechnie pod nazwą USA Patriot Act z 26 października 2001 r. Najważniejsze były jednak skutki o charakterze międzynarodowym. Atakami na WTC i Pentagon Al-Kaida wpłynęła na światową politykę przez skłonienie Waszyngtonu do wypowiedzenia „wojny z terroryzmem”. W jej ramach siły amerykańskie, wspierając Sojusz Północny, doprowadziły do upadku Islamskiego Emiratu Afganistanu, a następnie wkroczyły do Iraku, co jednak w dłuższej perspektywie okazało się jedną z najbardziej spektakularnych pomyłek strategicznych w dziejach wojskowości. Atak z 11 września 2001 r. spowodował również, że pojawiło się wiele teorii spiskowych. Ich propagowanie w mediach, filmach dokumentalnych przyczyniło się do spadku zaufania do amerykańskiego rządu. W sprawie WTC 7 do dzisiaj prężnie działa organizacja o nazwie Architekci i Inżynierowie na rzecz Prawdy o 9/11, która szczyci się, że skupia 3,3 tys. architektów i inżynierów z całych Stanów Zjednoczonych. Celem tych osób jest ujawnienie „prawdy”, czyli tego, że bliźniacze wieże nie zawaliły się z powodu uderzenia samolotów pilotowanych przez terrorystów, tak samo jak WTC 7, która nie uległa zniszczeniu na skutek oderwania się fragmentu drugiego samolotu. W ich ocenie szkody spowodowane przez samoloty były dalece niewystarczające, aby doprowadzić do takiej katastrofy. Wierzą, że ktoś musiał podłożyć ładunki wybuchowe.

System polityczno-gospodarczy Chińskiej Republiki Ludowej (ChRL) nazywany socjalizmem rynkowym sprawdza się pod względem ekonomicznym jak żaden inny i zaczyna zagrażać potędze gospodarczej zarówno Stanów Zjednoczonych jak i Europy. W artykule przedstawiono skalę i strukturę napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych do Chin. Omówiono warunki podejmowania inwestycji zagranicznych w ChRL.