Academic literature on the topic 'Sytuacja społeczna Romów'

Romska mniejszość etniczna w Polsce, licząca ok. 25 tys. przedstawicieli – podobnie jak w innych krajach europejskich – jest grupą zagrożoną wykluczeniem społecznym. To negatywne zjawisko szczególnie dotyczy ludności romskiej występującej licznie w województwie małopolskim, zamieszkałym przez Romów od dawna osiadłych i najbiedniejszych w Polsce. Na rzecz polskich Romów od 2004 r. podejmowane są działania publiczne mające na celu podniesienie ich poziomu życia do poziomu większości polskiego społeczeństwa. W ostatnim czasie były one realizowane w ramach Programu na rzecz społeczności romskiej w Polsce na lata 2004–2013. Przedmiotem rozważań autorki podejmowanych w artykule są działania publiczne prowadzone w wyniku Programu na rzecz społeczności romskiej w Polsce jako narzędzia walki z wykluczeniem społecznym i ekonomicznym Romów w województwie małopolskim. Ich celem jest analiza rodzaju i efektywności zadań realizowanych przez władze państwowe w ramach programu na rzecz małopolskich Romów. Dla realizacji tego celu badawczego autorka dokonuje w artykule analizy treści i danych statystycznych ze sprawozdań z realizacji Programu na rzecz społeczności romskiej w Polsce za lata 2004–2012. Dane te zestawia z wynikami własnych badań na temat poziomu życia Romów w województwie małopolskim, przeprowadzonych metodą sondażu diagnostycznego w 2013 r. na grupie badawczej 197 dorosłych Romów. Dokonana analiza wykazuje, że największą celowością spośród realizowanych działań charakteryzują się te podejmowane w zakresie edukacji. Działania na rzecz poprawy sytuacji bytowej Romów – mimo że pochłaniają znaczne środki – mają niewielką efektywność, o czym świadczy niski standard wielu romskich domów oraz ich brak wyposażenia w podstawową infrastrukturę. Jednak dla autorki niniejszego tekstu najbardziej niepokojące jest bardzo niskie zainteresowanie beneficjentów programu (głównie urzędów pracy) zadaniami w zakresie walki z bardzo wysokim bezrobociem wśród małopolskich Romów (ok. 90%).

W artykule stwierdza się, że działania organizacji Hamas mają wymiar globalny, bowiem to, co dzieje się w jednym końcu świata, wywiera niewątpliwy wpływ na sytuację nie tylko w miejscach i terenach ościennych, lecz także tych położonych w drugim zakątku świata, gdyż współczesny człowiek żyje w świecie globalnym. Dlatego działania terrorystów Hamasu naruszają prawa każdego człowieka, bez względu na miejsce pobytu. Wydarzenia, jakie toczą się w Strefie Gazy, stanowią nie tylko o stanie praw człowieka w tych właśnie miejscach, ale wywierają realny wpływ na to, jak prawa człowieka przestrzegane są na całym świecie. Islamski Ruch Oporu jest organizacją terrorystyczną, która od kilku lat rządzi państwem palestyńskim. Od momentu powstania do czasów współczesnych organizacja przeszła ewolucję, zwłaszcza w odniesieniu do metod działania. W ostatnich latach dramatycznie wzrosły role polityczna i społeczna organizacji Hamas. Zauważyć to można na przykładzie wprowadzanych przez organizację coraz bardziej restrykcyjnych przepisów wobec społeczeństwa, zwłaszcza wobec kobiet. Zmiana ról społecznej i politycznej Hamasu w regionie wpłynęła na zmianę metod i sposobów działania. Islamski Ruch Oporu w znacznym stopniu ograniczył krwawe zamachy terrorystyczne, porwania oraz inne techniki terroryzmu na rzecz rozmów, negocjacji oraz dialogu. Ponadto próby utworzenia rządu jedności narodowej oraz pokojowe konferencje zmierzają do uznania rządu przez społeczność międzynarodową.

Ukazany w artykule problem stanowi jedynie próbę odpowiedzi, na ile głos papieża Franciszka o palącej potrzebie odnowionego duszpasterstwa małżeństwa i rodziny znajduje aplikację w decyzjach i działaniach duszpasterzy oraz wspólnot kościelnych. Adhortacja apostolska papieża Franciszka poświęcona miłości w rodzinie podejmuje temat małżeństwa i rodziny. W części zatytułowanej „Prowadzenie narzeczonych na drodze przygotowania do małżeństwa” (pkt. 205-216) mamy wskazania jak pomóc młodym ludziom w odkryciu wartości i bogactwa małżeństwa.Dnia 26 listopada 2019 r. Konferencja Episkopatu Polski opublikowała Dekret ogólny o przeprowadzeniu rozmów kanoniczno-duszpasterskich z narzeczonymi przed zawarciem małżeństwa kanonicznego. Wydany dekret odnosi się do wymogów formalno-kanonicznych i nie reguluje kwestii związanych z przygotowaniem tematyki katechez przedmałżeńskich i innych odnoszących się do duszpasterskiej troski o małżeństwo i rodzinę. Wskazano w dekrecie, że w dziedzinie pastoralnej przygotowania do małżeństwa obowiązują zasady zawarte w Dyrektorium Duszpasterstwa Rodzin z 2003 roku oraz dokumencie z 2009 roku Służyć prawdzie o małżeństwie i rodzinie, wydanych przez KEP. Powstaje pytanie: na ile wskazania duszpasterskie są wystarczające. Dla potwierdzenia zasadności powyższych dylematów warto podać: dane opublikowane przez Instytut Statystyki Kościoła dotyczące udziału wiernych w życiu sakramentalnym oraz skali powoływanych poradni rodzinnych, dane pochodzące z referatów katechetycznych oraz wyniki badań przeprowadzonych przez Centrum Badania Opinii Społecznej opublikowane w 2019 w kontekście mentalności rozwodowej. Nowe wyzwania przyszłości w kontekście obciążeń psychicznych spowodowanych sytuacją ogólnoświatową, już teraz domagają się rewizji programów duszpasterskich w temacie małżeństwa i rodziny. Narastająca w świecie niepewność w obliczu pandemii i szerzących się konfliktów zbrojnych powoduje skutki w relacjach międzyludzkich. Naczelną zasadą prawa jest salus aminarum – zbawienie dusz. Ze względu na tę zasadę Prawodawca poleca, by świadczyć pomoc wiernym, którzy pragną zawrzeć małżeństwo. Zjawisko klerykalizmu, podejmowane dziś w dyskusjach, nie może w żaden sposób blokować wiernym świeckim dostępu do uczestnictwa w kapłańskim, prorockim i królewskim posłannictwie Chrystusa, bowiem są oni powołani do wypełnienia misji, jaką Bóg powierzył pełnić Kościołowi w świecie.

Old and New Hierarchies: Rewritten Social Norms in Silent ValleyThe article discusses the socialist and post-socialist hierarchical structure in Romania by focusing on the sociological reading of the series Silent Valley (Valea Mutã, 2016). As argued in the text, the production shows a remarkable, novel approach to breaking the discursive taboos of the Ceaușescu system by featuring homosexuality, corruption and revised gender roles on screen. The main focus of the article is on revealing how the old socialist socio-political hierarchies have been inherited and/or transferred to the capitalist-democratic epoch. By analysing such structures, the text provides a gender-centred description of the Romanian socialist and contemporary framework, while giving special attention to the situation of the Roma minority in the country. In a formalist-structuralist reading, it aims to dissect the phenomena of gender hierarchy, political and social dominance, and people’s subjugated position within this context. Régi és új hierarchiák: Átírt társadalmi normák a Silent ValleyA tanulmány egy formalistra-strukturalista olvasaton belül a szocialista és kapitalista hierarchikus struktúrákat vizsgálja a Silent Valley (Valea Mutã, 2016) című roman sorozatban, miközben amellett érvel, hogy – a Ceaușescu-rendszer tabuit megdöntő, avagy a homoszexualitás, változó nemi szerepek, a roma helyzet és korrupció témaköreit nyíltan felvállaló – produkció új fejezetet nyitott az ország televíziós sorozatgyártásában. A tanulmány központi fókusza a szocialista politikai hierarchiák felfedése jelen kontextusban, és a változó domináns nemi szerepek reflexiójának leképezése a kortárs televíziós szférában. Stare i nowe hierarchie. Napisane na nowo normy społeczne w Silent ValleyArtykuł bada socjalistyczne i kapitalistyczne struktury hierarchiczne w rumuńskim serialu Silent Valley (Valea Mutã, 2016) w ujęciu formalno-strukturalnym. [Autorka] argumentuje jednocześnie, że przełamując tabu systemu Ceaușescu poprzez otwarte podjęcie tematów homoseksualizmu, zmieniania ról płciowych, sytuacji Romów i korupcji, produkcja otworzyła nowy rozdział w dziejach seriali telewizyjnych w Rumunii. Głównym przedmiotem artykułu jest ukazanie w tym kontekście socjalistycznych hierarchii politycznych oraz refleksja nad zmianą dominujących ról płciowych we współczesnej sferze telewizyjnej.

Language shift: The case of the Žeimiai area in the Kaunas-Jonava regionAs a result of application of the principles of multidimensional dialectology in Lithuania in the early twenty-first century, the research discourse of Lithuanian dialectologists now covers not only the traditional dialects, but also several local language variations that continuously interact and compete with one another in the same geographical area. The processes of convergence and divergence of language variations are addressed in a more comprehensive manner, not only analysing the linguistic characteristics of a local variation, but also looking into the language environment (or language landscape) and the attitude of the local populace (especially the young generation) towards their linguistic homeland.The linguistic study presented in this article was conducted in the Žeimiai area in the Kaunas-Jonava region in 2015–2017. It involved interviews with 21 members of three generations of one family (15 females and 6 males aged 19 to 95), over 20 hours of audio material in total; the informants also answered a sociolinguistic survey. The description and analysis of collected material involved: (1) analysis of the degree of viability of language variations used in the area on the basis of a model of sociocultural networks of Žeimiai town; (2) description of the linguistic landscape of the region; (3) description of the linguistic behaviour and attitudes towards local variations on the basis of informants’ replies in the sociolinguistic survey; (4) analysis of salient phonetic features of the informants’ speech that best describe the local language variation in use. The collected and processed material allowed the researchers to investigate the competitiveness of local language variations in this area, identifying ones that have greater demand with representatives of different generations compared to others (cf. Inoue, 1997, p. 41).In the opinion of the authors of this article, a local Lithuanian variation has developed in the Kaunas-Jonava region on the basis of the local Polish variation actively used for decades; this variation cannot be seen as a natural continuation of the Western Higher Lithuanian subdialects of the Kaunas or Šiauliai regions. What makes it different from the traditional Lithuanian subdialects is the mixing of ė and ie, o and uo in stressed position, and the processes of neutralisation of intonation in stressed compound and mixed diphthongs.These phonetic features, which, as the analysis shows, have been preserved in the language of all three generations to a greater or lesser extent, were absorbed by the Lithuanian dialectal language from the local Polish subdialect. Consequently, the local Lithuanian variation currently spoken in the Kaunas-Jonava region cannot be considered a direct continuation of the old traditional dialect. Przesunięcie językowe: Okolice Żejm w regionie kowieńsko-janowskim (studium przypadku)Kiedy na początku XXI wieku na Litwie zaczęto stosować metodologię opartą na zasadach dialektologii wielofunkcyjnej (ang. multidimensional dialectology), badania naukowe litewskich dialektologów ukierunkowano nie tylko na opis tradycyjnych gwar, ale też na inne języki współwystępujące na tym samym terenie, oddziałujące na siebie nawzajem i konkurujące ze sobą. Zachodzące procesy konwergencji i dywergencji różnych odmian języka są badane kompleksowo: przy opisie właściwości językowych miejscowej odmiany języka bada się otoczenie językowe (krajobraz lingwistyczny) oraz nastawienie mieszkańców (zwłaszcza najmłodszego pokolenia) do ukształtowanej sytuacji językowej.Badania językoznawcze przedstawione w niniejszym artykule przeprowadzono w okolicach Żejm w regionie kowieńsko-janowskim w latach 2015–2017. Przeprowadzono wywiady z 21 mieszkańcami w wieku od 19 do 95 lat, reprezentującymi trzy pokolenia jednej rodziny; nagrano 20 godzin rozmów i pozyskano dane za pomocą kwestionariusza socjolingwistycznego. Zgromadzony materiał został opracowany w następujący sposób: 1) wykorzystując sporządzony model sieci społeczno-kulturowych miasteczka Żejmy, ustalono stopień witalności używanych na tym terenie odmian języka; 2) zanalizowano krajobraz lingwistyczny regionu; 3) na podstawie odpowiedzi informatorów na pytania kwestionariusza socjolingwistycznego przedstawiono zachowania językowe osób badanych i ich nastawienie do lokalnych odmian języka; 4) dokonano analizy podstawowych cech fonetycznych języka respondentów, które najlepiej oddają właściwości miejscowych odmian języka. Zgromadzony i usystematyzowany materiał pozwolił na bardziej dogłębne zbadanie konkurencyjności odmian języka używanych w tym rejonie, to znaczy na ustalenie, która z odmian cieszy się wyższym prestiżem wśród reprezentantów różnych pokoleń mieszkańców tych okolic.Zdaniem autorek artykułu, w regionie kowieńsko-janowskim, pod wpływem miejscowej odmiany języka polskiego, intensywnie używanej przez wiele dziesięcioleci, ukształtował się lokalny wariant języka litewskiego, którego nie można uznać za typową gwarę dialektu zachodnioauksztockiego, kowieńskiego lub szawelskiego. Różni się on od tradycyjnych dialektów litewskich sposobem realizacji ė oraz ie, o oraz uo w pozycji akcentowanej, jak również zjawiskiem neutralizacji zestrojów akcentowych w dyftongach złożonych i mieszanych, występujących w pozycji akcentowanej.Te cechy fonetyczne, które, jak wynika z przeprowadzonej analizy, w różnym stopniu występują w języku wszystkich trzech pokoleń mieszkańców, zostały przejęte do języka litewskiego z miejscowej gwary polskiej. Dlatego nie można uznać lokalnej odmiany języka litewskiego używanej obecnie w regionie kowieńsko-janowskim za bezpośrednią kontynuację dawnego tradycyjnego dialektu litewskiego.

Celem artykułu jest prezentacja sytuacji środowisk artystycznych w Łodzi na przełomie XIX i XX w. W świetle prowadzonych przez łódzkich historyków i historyków sztuki badań, począwszy od lat siedemdziesiątych XX w. aż po XXI w., można stwierdzić, że sytuacja sztuk pięknych i samych artystów w Łodzi u schyłku XIX i na początku XX w., wbrew obiegowym opiniom, nie była zła. Rodziny łódzkich przemysłowców, bogacąc się i budując pokoleniowo coraz mocniejszą pozycję w hierarchii społecznej, podkreślały swój status, wznosząc luksusowo wyposażone wille i pałace miejskie i otaczając się dziełami sztuki zwłaszcza w ostatnim dwudziestoleciu XIX w. Przedstawiciele kolejnych pokoleń rodów fabrykanckich (coraz lepiej wykształceni) rozwijali pasje kolekcjonerskie. Działały też salony wystawiennicze, np. Z. Bartkiewicza, J. Pawłowskiego, K. Biedrzyńskiego, J. Grodka, T. Kozaneckiego. Do uznanych artystów i architektów mieszkających w Łodzi na przełomie XIX i XX w. należeli: S. Hirszenberg, L. Pilichowski, M. Trębacz, H. Glicenstein, D. Landé i A. Zeligson.

Świat polityczny Japonii w pierwszych latach XX w. był kłębowiskiem skomplikowanych powiązań różnych grup, mających większy lub mniejszy wpływ na kształtowanie kierunków polityki państwa. Na czele istniejącego systemu oligarchicznego stało kilku prominentnych biurokratów, wspieranych przez swoje frakcje, które w zależności od sytuacji spierały się bądź współpracowały. Kliki wojskowe i biurokratyczne rywalizowały o wpływy między sobą oraz z partiami politycznymi. Swoją obecność na politycznej scenie próbowały ponadto zaznaczyć środowiska dziennikarskie, finansjera i przedsiębiorcy, jak również ruchy społeczne, a jednocześnie – różnej maści lobbyści. Procesy decyzyjne były uzależnione od wielowymiarowych zakulisowych rozmów i negocjacji, nierzadko toczonych przy pomocy pośredników i posłańców. Książka Janusza Mytko przedstawia kulisy działania tego systemu na przykładzie procesu formowania i upadku ostatniego gabinetu Katsury Tarō (1912-13), jednej z najbardziej wpływowych postaci sceny politycznej początku ubiegłego wieku. Wydarzenia w niej opisane zapoczątkowały proces formowania dwupartyjnego systemu rządów parlamentarnych, który stanowił oś japońskiej polityki przez kolejne dwie dekady.