To see the other types of publications on this topic, follow the link: Teatr Polski w Poznaniu.
Journal articles on the topic 'Teatr Polski w Poznaniu'
Create a spot-on reference in APA, MLA, Chicago, Harvard, and other styles
Consult the top 50 journal articles for your research on the topic 'Teatr Polski w Poznaniu.'
Next to every source in the list of references, there is an 'Add to bibliography' button. Press on it, and we will generate automatically the bibliographic reference to the chosen work in the citation style you need: APA, MLA, Harvard, Chicago, Vancouver, etc.
You can also download the full text of the academic publication as pdf and read online its abstract whenever available in the metadata.
Browse journal articles on a wide variety of disciplines and organise your bibliography correctly.
1
Kornaś, Tadeusz. "W gabinecie i na Wyprawie: Moje wspomnienie o Zbigniewie Osińskim (1939–2018)." Pamiętnik Teatralny 67, no. 4 (December 20, 2018): 161–74. http://dx.doi.org/10.36744/pt.269.
Full textAbstract:
Tekst jest osobistym wspomnieniem o Zbigniewie Osińskim – naukowcu, uczestniku działań teatralnych, nauczycielu. Zbigniew Osiński studiował polonistykę, a potem uczęszczał na studia doktoranckie na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu (1957-1966). Pracował na UAM jako asystent, a potem adiunkt do 1970 roku. W Poznaniu po raz pierwszy zetknął się z teatrem Jerzego Grotowskiego, który stał się jego najważniejszym tematem badawczym na całe życie. Pierwsza książka Zbigniewa Osińskiego Teatr Dionizosa (1972) poświęcona była romantycznym kontekstom w polskim teatrze współczesnym. Od 1970 roku Osiński związany był z Uniwersytetem Warszawskim. Jego rozprawa habilitacyjna została wydana pod tytułem Grotowski i jego Laboratorium (1980) i stanowi do tej pory podstawowe źródło na temat teatralnej działalności Jerzego Grotowskiego. Zbigniew Osiński w 1991 roku został mianowany profesorem UW, a w 2000 roku otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. W 1989 roku opracował koncepcję i stał się dyrektorem Ośrodka Badań Twórczości Jerzego Grotowskiego i Poszukiwań Teatralno-Kulturowych we Wrocławiu, którym kierował do 2004 roku (później Ośrodek zostanie przekształcony w Instytut im. Jerzego Grotowskiego). Był autorem kilkunastu bardzo ważnych dla polskiej teatrologii książek, poświęconych m. in. Jerzemu Grotowskiemu, Teatrowi Reduta, Orientowi w kulturze polskiej, Irenie i Tadeuszowi Byrskim. Był także edytorem tekstów i pism, m.in. Jerzego Grotowskiego, Mieczysława Limanowskiego, Juliusza Osterwy, Wacława Radulskiego. We wspomnieniu – obok przywołania naukowego dorobku Zbigniewa Osińskiego – ukazane zostały też jego fascynacje badawcze: udział w działaniach parateatralnych Teatru Laboratorium i Wyprawach Ośrodka Badań Teatralnych Gardzienice.
2
Nawrocka-Theus, Monika. "Pierwsze lata wolności w Teatrze Polskim w Poznaniu (1918-1924)." Przegląd Archiwalno-Historyczny 3 (2016): 41–56. http://dx.doi.org/10.4467/2391-890xpah.16.002.14890.
Full textAbstract:
Artykuł ukazuje pierwsze lata działalności Teatru Polskiego w Poznaniu po odzyskaniu wolności. Był to okres dyrekcji Bolesława i Nuny Szczurkiewiczów, którzy zajęli się organizacją sceny poznańskiej już w kwietniu 1918 r. Na podstawie dokumentów oraz doniesień z prasy poznańskiej w artykule opisano, w jaki sposób w latach 1918-1924 Szczurkiewiczowie rozwiązywali kwestie formalne działalności Teatru, formowali zespół aktorski i przygotowywali się do otwarcia nowego sezonu. W 1920 r. do dyrektorskiej pary dołączył Roman Żelazowski i dzięki ich wspólnej pracy lata 1920-1924 były jednym z najciekawszych okresów historii Teatru Polskiego w Poznaniu. Old Polish archival practice based on the royal treasury and archive of Kraków (16th–18th centuries). Inventory commissions The article describes the first years of operation of the Polish Theater in Poznań after regaining independence. This was the time when the directors were Bolesław and Nuna Szczurkiewicz, who organized the stage in Poznań as early as April 1918. The article describes how in the years 1918–1924, the Szczurkiewicz couple solved formal problems of the Theater’s operation, chose actors and prepared for the new season openings, based on the documents and information found in the Poznań press. In 1920, Roman Żelazowski joined the couple. Owing to their joint effort, the years 1920–1924 became one of the most interesting periods in the history of the Polish Theater in Poznań.
3
Steinlauf, Michael C. "Teatr żydowski w Polsce: Stan badań." Pamiętnik Teatralny 41, no. 1-4 (December 30, 1992): 7–20. http://dx.doi.org/10.36744/pt.1504.
Full textAbstract:
Historia teatru żydowskiego w Polsce sytuuje się w kontekście kulturowym wyznaczonym przez trzy języki: jidysz, hebrajski i polski. Definicja teatru żydowskiego obejmuje produkcje sceniczne, zarówno amatorskie, jak i profesjonalne, wystawiane w geograficznych granicach Polski przez Żydów dla publiczności w języku jidysz. Teatr jidysz był jednak zjawiskiem międzynarodowym, tworzonym przez wędrowne trupy, dzięki czemu przynosił na te tereny również tradycje teatralne wywodzące się z innych krajów. Steinlauf porządkuje i systematyzuje źródła istotne dla badań nad tym teatrem i proponuje własną periodyzację dziejów teatru żydowskiego w Polsce.
4
Prykowska-Michalak, Karolina. "Teatr niemiecki i teatr polski w początkowym okresie transformacji ustrojowej." Miscellanea Posttotalitariana Wratislaviensia 4 (April 26, 2016): 25–35. http://dx.doi.org/10.19195/2353-8546.4.3.
Full textAbstract:
German and Polish theatre in the initial period of the political transformation.During the first theatre seasons of the nineties, German drama focused on the analysis of the social traumas following the fall of the Berlin Wall, German reunification and perestroika. However, it soon became apparent that the theatre was not able to keep pace with the political changes of the times, and it failed to do justice to their internal complications and discrepancies.The fascination with the new dramatic scenic forms originating in Germany, which could be observed in Poland in the second half of the nineties, had nothing to do with the so-called reunification drama. It more likely resulted from its fiasco and the adoption of new aesthetics and communication methods. The strengthening relation of the German and Polish theatre, i.e. joint festivals, inspired those Polish artists who sought for a new scenic language and transposed the German theatre experience into their own plays in a creative way. The scale of this movement was so extensive that it could be described as a kind of phenomenon in modern art and in relations between Poland and Germany.Das deutsche und das polnische Theater in der Anfangszeit der Systemtransformation.Die politischen Transformationen `89 hatten großen Einfluss auf die Veränderungen in Kunst und Kultur, und zwar nicht nur mit Bezug auf Deutschland und Polen, sondern vielmehr in weiten Teilen Ost- und Mittel-Osteuropas. Die deutsche Dramaturgie konzentrierte sich in den ersten Theatersaisons der 90er Jahre vorwiegend auf die Verarbeitung der aus dem Mauerfall, der Wiedervereinigung Deutschlands sowie der Perestroika resultierenden gesellschaftlichen Veränderungen in Kultur- und Künstlerkreisen wird auch ein traumatischer Zustand betont. Es zeigte sich jedoch schnell, dass das Theater weder mit dem Tempo der politischen Ereignisse mithalten noch ihren inneren Verwicklungen und Widersprüchen gerecht werden konnte. Die in Polen seit Ende der 90er Jahre beobachtete Faszination von neuen dramatisch-schauspielerischen Formen aus Deutschland hatte nichts mit der sogenannten Dramaturgie der Wiedervereinigung zu tun. Sie entstand vielmehr aus deren Misslingen und der Aufnahme einer neuen Ästhetik bzw. neuen Kommunikationsmethoden. Die immer enger werdenden Kontakte zwischen dem deutschen und dem polnischen Theater z. B. über gemeinsame Festivals wurden zur Inspiration für polnische Kunstschaffende, die eine neue szenische Sprache suchten und ihre Erfahrungen mit dem deutschen Theater kreativ in eigene Inszenierungen transponierten. Die Verbreitung dieser Erscheinung war so weitreichend, dass von einem Phänomen in der zeitgenössischen Kunst sowie den künstlerischen Beziehungen zwischen Polen und Deutschland gesprochen werden kann.
5
Kuligowska-Korzeniewska, Anna. "Psyche zrzuca kajdany: Teatr łódzki w listopadzie 1918." Pamiętnik Teatralny 67, no. 3 (October 1, 2018): 137–45. http://dx.doi.org/10.36744/pt.422.
Full textAbstract:
Nowy sezon 1918/1919 Teatr Polski w Łodzi pod dyrekcją Franciszka Rychłowskiego otworzył 9 listopada sztuką Jerzego Żuławskiego Eros i Psyche. Napisana w 1903, a w Łodzi grana uprzednio w dniach antyrosyjskiej i socjalistycznej rewolucji 1905, teraz, w chwili narodzin Polski niepodległej brzmiała wyjątkowo aktualnie. Metafora Psyche – królewny, uwięzionej przez złego króla, którego pokonuje i zabija, własną wolą i mocą uwalniając się z kajdan i więzienia – okazała się nośna i dla publiczności, i dla krytyka, piszącego o przebudzeniu „do nowego, wolnego życia”.
6
Karlikowska-Pąsiek, Magdalena Małgorzata. "Sceniczne adaptacje powieści „Zbrodnia i kara” Fiodora Dostojewskiego w Krakowie w latach 2000-2015." Ogrody Nauk i Sztuk 8 (July 23, 2018): 534–42. http://dx.doi.org/10.15503/onis2018.534.542.
Full textAbstract:
Cel badań. Celem badań było sprawdzenie, które wątki powieści Fiodora Dostojewskiego polski reżyser pominął lub zmienił i jaki jest tego efekt dla przedstawienia jako całości.
Metodologia. Przedmiotem badań były adaptacje sceniczne utworów Fiodora Dostojewskiego wystawiane w krakowskich teatrach repertuarowych w latach 2000 – 2015. W pracy został przeanalizowany polski scenariusz adaptacji powieści „Zbrodnia i kara” w reżyserii Waldemara Śmigasiewicza (2007). Hipoteza robocza zakłada, że przenoszenie dzieł literackich z jednej formy do drugiej (dzieło literackie – teatr) i z jednej kultury do drugiej (Rosja – Polska) wiąże się z utratą niektórych wątków.
Wyniki. Analiza wykazała, że Waldemar Śmigasiewicz zmieniając formę przekazu dzieło literackie – teatr) oraz przenosząc utwór z jednej kultury do drugiej (Rosja – Polska) dokonał licznych skrótów w tekście powieści. Waldemar Śmigasiewicz w przedstawieniu „Zbrodnia i kara” skupił się przede wszystkim na kondycji psychicznej Raskolnikowa oraz na dramatyczności procesu dochodzenia do świadomości zbrodniarza.
Wnioski. W badaniu zostały wzięte pod uwagę aspekty przekładu dzieła literackiego na dzieło sceniczne. Badanie modyfikacji treści oryginalnego tekstu oraz przekładu nie ma na celu oglądu spostrzeżeń polskiego widza. Uzyskane wyniki przedstawiają jedynie możliwość odkodowania i zrozumienia najważniejszych wątków powieści „Zbrodnia i kara”, jaką widzowi daje reżyser.
7
Bułat, Mirosława. "Teatr żydowski w świetle «Izraelity» w latach 1883–1905." Pamiętnik Teatralny 41, no. 1-4 (December 30, 1992): 77–126. http://dx.doi.org/10.36744/pt.1507.
Full textAbstract:
W artykule omówione zostały wszystkie artykuły i wzmianki o teatrze żydowskim, które ukazywały się w polskojęzycznym czasopiśmie żydowskim „Izraelita” po zakazie wystawiania spektakli w jidysz. Autorka dzieli materiał tematycznie, pisze o konsekwencjach zakazu wystawiania spektakli w języku jidysz wydanym w 1883 roku, o roli języka jidysz w społeczności żydowskiej, o dyskusjach nad racją bytu teatru w tym języku i o propozycjach zastąpienia go różnymi formami działalności edukacyjnej. Omawia występy zespołów teatralnych jidysz według ich lokalizacji: w Warszawie, Lublinie, Łodzi oraz w podróżach poza granicami Polski. Na koniec przedstawia bardziej ogólne, biograficzne lub analityczne artykuły publikowane w „Izraelicie”. Analiza przeprowadzona w artykule potwierdza, że materiały publikowane w „Izraelicie” poszerzają naszą wiedzę o teatrze jidysz w latach1883–1905, a także o przeważnie przyjaznych relacjach między ówczesnymi wędrownymi teatrami żydowskimi i polskimi.
8
Wilczyński, Leszek. "Ordynariat Arcybiskupi w Poznaniu i Kancelaria Prymasa Polski w dwudziestoleciu międzywojennym." Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski, no. 1 (November 1, 2018): 261–74. http://dx.doi.org/10.14746/e.2003.1.14.
Full text
9
Churski, Paweł. "Wprowadzenie." Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, no. 49 (March 19, 2020): 5–7. http://dx.doi.org/10.14746/rrpr.2020.49.01.
Full textAbstract:
Przedstawiamy Państwu nr 49 czasopisma „Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna” przygotowywanego przez Wydział Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Jest to zbiór dziesięciu artykułów opracowanych przez autorów z ośrodków naukowych z całej Polski w formule varia.
10
Brenk, Mikołaj. "Ks. Edward Kozłowski (1888-1940) – działacz społeczny, dyrektor Katolickiej Szkoły Społecznej w Poznaniu." Biografistyka Pedagogiczna 7, no. 1 (December 19, 2022): 213–34. http://dx.doi.org/10.36578/bp.2022.07.01.
Full textAbstract:
Ksiądz Edward Kozłowski był jednym z katolickich działaczy społecznych okresu międzywojennego w Poznaniu. Dorastał i kształtował swoje postawy ideowe jeszcze w warunkach walk o niepodległość, w tym o przyłączenie ziem Wielkopolski do odrodzonego państwa. W 1919 r. przeprowadził się do Poznania, w którym mieszkał do chwili aresztowania przez Niemców w 1939 r. Był dyrektorem Związku Katolickich Towarzystw Robotników Polskich Archidiecezji Gnieźnieńskiej i Poznańskiej, sekretarzem Rady Społecznej przy Prymasie Polski, redaktorem czasopism „Robotnik” oraz „Przegląd Społeczny”, w których zamieszczał swoje teksty poświęcone m.in. nauce społecznej Kościoła. Był współinspiratorem i dyrektorem Katolickiej Szkoły Społecznej w Poznaniu, działającej w latach 1927-1939, która w ciągu kilku lat nabyła uprawnienia szkoły wyższej i wykształciła grono solidnie przygotowanych zawodowo i ideowo absolwentów.
11
Stukus-Haník, Katarzyna. "Polskie teatry amatorskie w Wilnie w drugiej połowie XX wieku – powstanie i działalność." Studia Polonijne 41 (November 27, 2020): 267–86. http://dx.doi.org/10.18290/sp2041-14.
Full textAbstract:
Początki polskiego ruchu teatralnego w Wilnie związane są z zakonem jezuitów. Zapoczątkowany przez zakon ruch, rozwijał się na dworach. Za ojca polskiego teatru uważany był Wojciech Bogusławski, który stworzył w Wilnie pierwszy prawdziwy teatr. W takiej formie istniał on niespełna 100 lat, by następnie odrodzić się w 1905 r. za sprawą hrabiego Władysława Tyszkiewicza. Kolejne lata to wybudowanie teatru stałego oraz dalszy rozwój wileńskiej sceny, którego nie przerwały wydarzenia II wojny światowej i pierwsze lata powojenne, a jedynie go nieco osłabiły.
Głównym tematem niniejszego opracowania jest powstanie i działalność dwóch polskich teatrów amatorskich w Wilnie. Pierwszym z nich było Polskie Studio Teatralne (wcześniej Polski Zespół Dramatyczny), założone na początku lat 60. XX wieku przez lekarkę Janinę Strużanowską. Natomiast drugim powstały w tym samym czasie Polski Zespół Teatralny przy Pałacu Kultury Kolejarzy w Wilnie, później znany jako Polski Teatr w Wilnie. Zespół założyła zawodowa aktorka Irena Rymowicz. Funkcjonowanie tych zespołów teatralnych miało szczególne znaczenie w czasach, kiedy Litwa znajdowała się pod rządami radzieckimi. Władza ta w znacznym stopniu ograniczała litewskim Polakom kontakty z Ojczyzną. W związku z tym Polacy spragnieni polskiego słowa chętnie przychodzili na wystawiane przez grupy przedstawienia. Ich popularność nie zmalała po przemianach ustrojowych w 1991 r., a wręcz przybrała na sile. Pojawiły się bowiem nowe możliwości rozwoju, które starano się wykorzystać.
Z myślą o podtrzymywaniu rozwijającego się polskiego ruchu teatralnego, zaczęły się tworzyć teatrzyki szkolne. W latach 90. XX wieku działały one niemal w każdej polskiej szkole na terenie Wilna, ciesząc się zainteresowaniem uczniów.
Za datę końcową przedstawianej tematyki przyjęto umownie rok 2004, kiedy to Polska i Litwa wraz z innymi państwami weszły do Unii Europejskiej. W tym samym czasie zmieniły się pewne prawa i standardy, wymagające dodatkowej analizy.
12
Popek, Magdalena Maria, and Leszek Wanat. "Zagrożenia demograficzne Polski w świetle badań ankietowych studentów Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu." Central European Review of Economics and Management 16, no. 3 (October 15, 2016): 91. http://dx.doi.org/10.29015/cerem.215.
Full textAbstract:
This paper makes an attempt to identify demographic threats facing Poland based on the polls taken among students of a higher education institution specialized in economics. For the purpose of the study conducted among the students of the Poznań University of Economics and Business on young people’s attitudes, including their system of values, the empirical data obtained using a questionnaire were gathered and aggregated. As the result, factors exerting influence on the demographic attitudes of academic youth were assessed. This provided the basis for formulating recommendations with respect to the state’s demographic policy.
13
Magowska, Anita. "Jerzy Jan Pilecki (1908-1981), a Poznan dermatologist and venereologist, the brother of the cursed soldier Witold Pilecki." Acta Medicorum Polonorum 12, no. 1 (June 1, 2022): 123–40. http://dx.doi.org/10.20883/amp.2022/7.
Full textAbstract:
Artykuł przedstawia życie i działalność lekarską Jerzego Pileckiego (1908-1981), poznańskiego dermatologa i wenerologa. Na jego losy wpływał fakt, że był bratem rotmistrza Witolda Pileckiego (1901-1948), organizatora Tajnej Armii Polskiej, ruchu oporu w KL Auschwitz, a po zakończeniu II wojny światowej antykomunistycznego podziemia, którego powiązane z Moskwą władze Polski skazały na karę śmierci. Jerzy Pilecki rozpoczął studia lekarskie w Wilnie, gdzie odbył przeszkolenie wojskowe, a ukończył w Poznaniu. Podczas II wojny światowej służył w 77. pułku piechoty AK Okręgu Nowogródzkiego. W czasie haniebnego procesu wytoczonego bratu przez władze komunistyczne ukrywał się. Po studiach pracował w Klinice Dermatologicznej Akademii Medycznej w Poznaniu, następnie w poradniach chorób skórnych i wenerycznych okresowo powiązanych ze szpitalem przy ul. Lutyckiej w tym mieście. Był cenionym dermatologiem i wenerologiem.
14
Bodurka, Marzena. "Rola turystyki kulturowej w poznaniu dziedzictwa społeczności żydowskiej w Krakowie." Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Geographica 13 (December 30, 2019): 111–29. http://dx.doi.org/10.24917/20845456.13.8.
Full textAbstract:
Głównym celem artykułu jest przedstawienie turystyki skupiającej się w kierunku poznania dziedzictwa kulturowego społeczności żydowskiej na terenie Krakowa. W artykule przedstawiono oraz przedyskutowano kilka ważnych kwestii. Rozważaniom poddano znaczenie turystyki kulturowej, odgrywającej coraz większą rolę w sektorze turystycznym miasta. Wskazano także pozostałości kultury żydowskiej na terenie krakowskiej dzielnicy Kazimierz, cieszące się dużym zainteresowaniem wśród odwiedzających. Znaczny wzrost przyjazdów społeczeństw żydowskich do Polski, w tym Krakowa można zaobserwować od początku lat 90 ubiegłego wieku, co zostało spowodowane korzystnymi zmianami politycznymi oraz chęcią poznania polskiej historii. W artykule szczególna uwagę poświęcono charakterystyce kultury żydowskiej oraz przyjazdom społeczności żydowskich do miasta Krakowa. Analiza owego rynku turystycznego była możliwa dzięki przeprowadzonym badaniom wykonanym od grudnia 2017 roku do maja 2018r. Badania pozwoliły również na wyselekcjonowanie kilku istotnych, z punktu widzenia kultury żydowskiej, czynników rozstrzygających decyzje gości o pobycie w danym obiekcie hotelowym. Artykułu może stać się motywacją do kolejnych rozważań obejmujących wskazaną problematykę.
15
Cymerman, Jarosław. "Dwa teatry – dwa początki: Pierwsze miesiące teatru tzw. Polski Lubelskiej." Pamiętnik Teatralny 66, no. 1-2 (June 30, 2017): 134–64. http://dx.doi.org/10.36744/pt.1205.
Full textAbstract:
Artykuł poświęcony jest dwóm zespołom teatralnym, działającym w Lublinie w okresie od lipca do października 1944 roku. Pierwszy z nich to zrzeszenie aktorskie stworzone przez artystów działających podczas okupacji niemieckiej w konspiracji kierowane przez Józefa Klejera i Irenę Ładosiównę, zajmujące we wspomnianym okresie budynek Teatru Miejskiego w Lublinie przy ulicy Narutowicza. Drugi natomiast to wojskowy Teatr I Armii Wojska Polskiego założony w 1943 roku w ZSRS, przy polskich oddziałach, walczących u boku Armii Czerwonej. Działalność obu teatrów w 1944 była mocno uwikłana w zachodzący wówczas proces narzucania Polsce systemu komunistycznego. Artykuł prezentuje przygotowane w tym czasie premiery zespołu Klejera i Ładosiówny oraz grane wówczas w Lublinie spektakle teatru wojskowego w kontekście toczonej wówczas walki politycznej i kształtujących się wówczas podstaw nowego systemu teatralnego w komunistycznej Polsce.
16
Zajączkowski, Ryszard. "Japońska Polska. Kulturowy wizerunek Polski w Japonii." Zeszyty Naukowe KUL 61, no. 2 (October 14, 2020): 381–98. http://dx.doi.org/10.31743/zn.2018.61.2.381-398.
Full textAbstract:
Obecność kultury polskiej w Japonii sięga początków XX wieku, kiedy po I wojnie światowej pojawiły się tłumaczenia najbardziej znanych dzieł Henryka Sienkiewicza, Władysława Reymonta i Stefana Żeromskiego. Wiele dla popularyzacji Polski w zrobili też franciszkanie w latach trzydziestych i później. Po II wojnie światowej w Japonii odkryto twórczość Stanisława Lema, Witolda Gombrowicza, Stanisława Witkiewicza (Witkacego) czy Brunona Schulza. Ich twórczość była promowana choćby przez Teatr X w Tokio. Pojawiło się również zainteresowanie literaturą polską nawiązującą do II wojny światowej (Jerzy Andrzejewski, Bogdan Wojdowski, Tadeusz Borowski). Do znacznego zainteresowania literaturą polską przyczynili się też tłumacze zarówno już zmarli Yonekawa Kazuo, Yoshigami Shōzō, Kudō Yukio, jak też żyjący Sekiguchi Tokimasa i Numano Mitsuyoshi. W Japonii wystawiał swe sztuki Tadeusz Kantor. Dzięki filmom Andrzeja Wajdy kino polskie zdobyło tam uznanie już w latach pięćdziesiątych. Znani w Japonii są też tacy reżyserzy jak Krzysztof Zanussi, Krzysztof Kieślowski, Roman Polański, Jerzy Kawalerowicz. W Japonii bardzo popularna jest też muzyka Chopina. Nasz kulturalny kanon różni się jednak od tego, który znają Polacy. Jak zauważył Sekugichi Tokimasa: „Polska japońska jest siłą rzeczy inna od Polski polskiej”.
17
Górny, Janusz. "Wpływ członkostwa Polski w Unii Europejskiej na przemiany publicznego transportu zbiorowego w Poznaniu." Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, no. 27 (September 20, 2014): 143. http://dx.doi.org/10.14746/rrpr.2014.27.09.
Full text
18
Rydz, Agnieszka. "Z Kresów do Poznania. Mikrohistoria Waldemara Żyszkiewicza." Polonistyka. Innowacje, no. 8 (December 28, 2018): 139–54. http://dx.doi.org/10.14746/2018.8.11.
Full textAbstract:
Artykuł przynosi omówienie wydarzeń politycznych w Polsce w XX wieku zarejestrowane w poezji Waldemara Żyszkiewicza. Ważnym tematem jest zjawisko migracji Polaków z lat: 1944-1947. Poezja ta, mimo że wpisuje się w dyskurs nostalgii, nie przynosi obrazów utraconego Lwowa. Wiersze poruszają temat osiedlenia się przez wysiedleńców z Kresów Wschodnich w Poznaniu, w obcym dla nich mieście, nacechowanym niemiecką kulturą. Inspiracją teoretyczną dla artykułu były przede wszystkim monografie: Beaty Halickiej Polski Dziki Zachód (2016) oraz Ewy Domańskiej Mikrohistorie (1999).
19
Kołodziejczak, Anna. "Wprowadzenie." Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna 15, no. 61 (December 14, 2022): 5–8. http://dx.doi.org/10.14746/rrpr.2022.61.01.
Full textAbstract:
Przedstawiamy Państwu nr 61 czasopisma „Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna” przygotowywanego przez Wydział Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Tom stanowi zbiór ośmiu artykułów opracowanych przez autorów z ośrodków naukowych z całej Polski. Cztery z nich zostały napisane przez uczestników seminarium pt. „Zielona i niebieska infrastruktura na obszarach wiejskich”, które odbyło się w Muzeum Narodowym Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie w dniu 20 października 2021 r. i było XV edycją z cyklu „Rozwójobszarów wiejskich”. Zostało zorganizowane przez Zakłady Geografii Rolnictwa i Wsi oraz Geografii Kompleksowej, Stację Ekologiczną UAM oraz Stowarzyszenie Geodetów Polskich Oddział Wielkopolski w Poznaniu. Cztery pozostałe artykuły są opracowane w formie variów. W tomie tym autorzy poruszają problematykę zielonej infrastruktury, wyzwań związanych z analizą suburbanizacji mieszkaniowej na obszarach podmiejskich, możliwości powiatu, które mogłyby wpłynąć na poprawę jakości planowania przestrzennego, kierunków naukowej debaty nad systemem planowania przestrzennego w okresie PRL oraz aktualnych zagadnień dotyczących polityki w zakresie usług edukacyjnych.
20
Jedlińska, Eleonora. "Poznańscy Żydzi – szkic do dziejów: rabini, synagogi, szkoły talmudyczne, zapomniane cmentarze…" TECHNE. Seria Nowa, no. 4 (December 30, 2019): 119–36. http://dx.doi.org/10.18778/2084-851x.08.06.
Full textAbstract:
Pierwsi żydowscy osadnicy pojawili się w Poznaniu już w początkach istnienia miasta. Pierwszy polski książę Bolesław Pobożny, idąc za przykładem cesarza Fryderyka II, który w 1283 roku nadał Żydom w Wiedniu przywileje, uczynił to samo w Poznaniu. Wraz z rozwojem miasta stopniowo zwiększała się w nim liczebność ludności żydowskiej. Na początku XV wieku co czwarty budynek przy ulicy Sukienniczej był zajmowany przez Żydów. Ulica niebawem zyskała nazwę ulicy Żydowskiej. Z przeprowadzonego w 1507 roku spisu powszechnego wynika, że Poznań był jedną z największych gmin żydowskich w Polsce.
Pierwszy cmentarz żydowski został założony w XV wieku na Złotej Górze, w pobliżu obecnego kościoła oo. Jezuitów, później przeniesiony został na teren zwany Muszą Górą, po zachodniej stronie miasta. Pod koniec XVIII wieku gmina żydowska stanowiła jedną czwartą mieszkańców. W 1793 roku Poznań przeszedł pod władanie pruskie. Podczas pożaru w 1803 roku spłonęły trzy z sześciu synagog. Działania urbanistyczne podjęte przez władze pruskie nie objęły odbudowy dzielnicy żydowskiej. Cmentarz na Muszej Górze został zlikwidowany w 1804 roku, a gmina żydowska otrzymała grunt pod nowe miejsce pochówku przy ul. Głogowskiej. Historia poznańskich Żydów jest przypowieścią o nieistniejącym miejscu, zagubionym między dziewiętnastowiecznymi kamienicami a podwórkami dzielnicy nazwanej Łazarz.
Niegdyś znacząca społeczność żydowska w Poznaniu zniknęła. Najnowszy cmentarz został założony w latach 30. XX wieku przy ul. Szamarzewskiego. On również już nie istnieje – obecnie znajdują się tam ogrody działkowe.
21
Gałka, Jadwiga, and Sławomir Dorocki. "Rola emigracji klasy kreatywnej w przemianach gospodarki innowacyjnej w Polsce." Studies of the Industrial Geography Commission of the Polish Geographical Society 23 (October 1, 2013): 91–103. http://dx.doi.org/10.24917/20801653.23.7.
Full textAbstract:
Jednym z mierników poziomu rozwoju ekonomicznego regionów i krajów jest innowacyjność jego gospodarki. Powszechnie przyjmuje się, że współcześnie głównym czynnikiem rozwoju gospodarki opartej na wiedzy jest wysoki poziom kwalifikacji kapitału ludzkiego. W związku z dużym zapotrzebowaniem na wykształcone kadry oraz nasilającym się procesem globalizacji – osłabiającym bariery migracyjne, we współczesnym świecie coraz silniej uwidacznia się tzw. proces drenażu mózgów. Proces ten obejmuje osoby dobrze i bardzo dobrze wykształcone oraz profesjonalistów, którzy przyciągani są przez wysoko rozwinięte regiony i kraje. Ta selektywna emigracja ma zatem niekorzystny wpływ na potencjał innowacyjny obszarów biedniejszych. Celem niniejszego artykułu jest próba odpowiedzi na pytania, czy wzrost migracji międzynarodowych z Polski po jej akcesji do Unii Europejskiej spowodował negatywną selekcję kadr pracowniczych w Polsce oraz jak ten proces wpłynął na poziom innowacyjności w skali lokalnej? W pracy wykorzystano dane statystyczne GUS, dotyczące skali i kierunków wyjazdów zagranicznych Polaków po 1 maja 2004 roku oraz dane ankietowe zebrane wśród polskich imigrantów w Londynie w 2010 roku. Z badań wynika, że akcesja Polski do Unii Europejskiej zainicjowała negatywne zmiany struktury zasobów ludzkich, zwłaszcza w dużych miastach kraju, tj. w Warszawie, Krakowie i Poznaniu.
22
Młynarczyk, Jacek Andrzej. "Ze współpracy polsko-niemieckiej: Międzynarodowe konferencje naukowe poświęcone Polsce pod niemiecką i sowiecką okupacją 1939-1945 w Poznaniu i Zagładzie ludności żydowskiej na polskich terenach wcielonych do Rzeszy w czasie II wojny światowej i Katowicac." Zagłada Żydów. Studia i Materiały, no. 1 (December 1, 2005): 359–61. http://dx.doi.org/10.32927/zzsim.176.
Full textAbstract:
Współpraca Niemieckiego Instytutu Historycznego w Warszawie z Instytutem Pamięci Narodowej ma już kilkuletnią tradycję. Również w tym roku doszło do dwóch bardzo udanych przedsięwzięć naukowych, wypełniających w pewnym sensie istniejące jeszcze „białe plamy” zarówno w polskiej, jak i zachodnioeuropejskiej historiografii.Pomiędzy 25 a 27 lutego 2005 roku odbyła się w Poznaniu międzynarodowa konferencja „Polska pod niemiecką i sowiecką okupacją 1939-1945”. Naukowcy nie tylko z Polski i Niemiec, ale również ze Stanów Zjednoczonych, Izraela, Wielkiej Brytani i Federacji Rosyjskiej zaprezentowali tam w pięciu sekcjach tematycznych wyniki swoich najnowszych badań naukowych w ujęciu komparatystycznym. W ramach pierwszego bloku tematycznego dr Sergiej Slutsch i dr Marek Kornat omówili różne drogi obu reżimów totalitarnych do paktu Ribbentrop-Mołotow, który zaowocował kolejnym rozbiorem Polski. Profesorowie Czesław Madajczyk i Albin Głowacki przedstawili ogólne założenia niemieckiej i sowieckiej okupacji terenów polskich w czasie drugiej wojny światowej, a dr Antony Polonsky zaprezentował złożone stanowisko zachodnich aliantów do powstałej w ten sposób „sprawy polskiej” w latach 1939-1945.
23
Karlikowska-Pąsiek, Magdalena Małgorzata. "33 omdlenia – pierwsza krakowska adaptacja teatralna rosyjskiej klasyki po 1989 roku." Ogrody Nauk i Sztuk 11, no. 11 (August 26, 2021): 162–69. http://dx.doi.org/10.15503/onis2021.162.169.
Full textAbstract:
Cel badań. Celem badań było sprawdzenie, które wątki trzech dramatów Antoniego Czechowa (Niedźwiedź, Oświadczyny, Jubileusz) polski reżyser pominął lub zmienił i jaki jest tego efekt dla pierwszej krakowskiej adaptacji teatralnej tychże utworów po 1989 roku jako całości.
Metoda badań. Przedmiotem badań był scenariusz Tadeusza Pawłowicza wystawiony w krakowskim teatrze Bagatela 8 kwietnia 1989. W pracy został przeanalizowany polski scenariusz adaptacji utworów: Niedźwiedź, Oświadczyny oraz Jubileusz. Jedna z hipotez zakłada, że przenoszenie dzieł literackich z jednej formy do drugiej (dzieło literackie – teatr) i z jednej kultury do drugiej (Rosja – Polska) wiąże się z utratą niektórych wątków. Ponadto warto również wspomnieć, że wraz z transformacjami ustrojowymi po 1989 roku w polskim teatrze zaszedł szereg zmian związanych z repertuarem oraz ich funkcjonowaniem. Nowa powstała rzeczywistość wygenerowała nowe możliwości, wyzwania a także problemy, które wpłynęły na kształt inscenizowania literatury klasycznej, w tym rosyjskiej.
Wyniki badań. Analiza wykazała, że Tadeusz Pawłowicz przenosząc dzieło literackie z jednej formy do drugiej (dzieło literackie – teatr) i z jednej kultury do drugiej (Rosja - Polska) dokonał marginalnych skreśleń, pozostając tym samym wierny tekstowi Czechowskich utworów oraz nie dopisał dodatkowych, autorskich partii teksu. Ponadto reżyser realizując 33 omdlenia powielił pomysł na połączenie trzech wodewili Czechowskich w jedną inscenizację, Wsiewołoda Meyerhold z 1935 roku.
Wnioski. W badaniu zostały wzięte pod uwagę aspekty przekładu dzieła literackiego na dzieło sceniczne. Badanie modyfikacji treści oryginalnego tekstu oraz przekładu nie ma na celu oglądu spostrzeżeń polskiego widza. Uzyskane wyniki przedstawiają jedynie możliwości odkodowania i zrozumienia najważniejszych wątków utworów, jaką widzowi daje reżyser.
24
Pudelska, Aleksandra. "Muzeum Archidiecezjalne w Poznaniu na przełomie wieków XX i XXI." Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski, no. 13 (December 15, 2018): 161–78. http://dx.doi.org/10.14746/e.2018.13.6.
Full textAbstract:
Przypadające w bliskim odstępie czasu trzy rocznice (powołania Akademii Lubrańskiego w 1518 r., założenia Muzeum Archidiecezjalnego w 1898 r., zakończenia modernizacji Muzeum we wrześniu 2007 r.) stwarzają Muzeum Archidiecezjalnemu w Poznaniu okazję do krytycznego spojrzenia na jego kondycję i działalność w minionym czasie. W tym artykule skupiono się na okresie drugiej połowy XX wieku i pierwszych dekadach wieku XXI. Zwrócono uwagę na ważny moment usamodzielnienia się placówki poprzez oddzielenie od istniejącego do tej pory łącznie Archiwum i Muzeum oraz powołanie odrębnego dyrektora, któremu powierzono przede wszystkim zorganizowanie muzealnej ekspozycji i opiekę konserwatorską nad zabytkami całej archidiecezji. Zadania te zostały wykonane, co zapoczątkowało dobry okres działalności Muzeum – funkcjonowała otwarta dla publiczności ekspozycja z wystawą stałą i zmieniającymi się wystawami czasowymi, otwarto nowy oddział, dobrze prosperowała pracownia konserwatorska. Zmiany ustrojowe, wejście Polski do wspólnoty Unii Europejskiej oraz objęcie rządów w archidiecezji przez nowego arcybiskupa stworzyły nowe możliwości działania dla Muzeum. W tej chwili Muzeum Archidiecezjalne w Poznaniu to licząca się w mieście placówka kulturalna współpracująca z wieloma instytucjami nauki i kultury, z bogatym programem edukacyjnym dla dzieci i młodzieży oraz wartościową ofertą kulturalną dla każdego.
25
Mirek-Rogowska, Aleksandra. "Teatr Telewizji jako medium edukacyjne – rola historiograficzna i popularyzatorska na przykładzie wybranych spektakli." Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis | Studia de Cultura 12, no. 4 (November 27, 2020): 26–38. http://dx.doi.org/10.24917/20837275.12.4.3.
Full textAbstract:
Teatr Telewizji jest gatunkiem kształtującym się na pograniczu teatru, filmu i telewizji. Szczególnym jego rodzajem są utwory należące do tak zwanej sztuki faktu, której celem jest rekonstruowanie wydarzeń zgodnie z faktami i realiami. Niniejsza praca, oparta na analizie wybranych spektakli historycznych polskiego Teatru Telewizji, jest próbą ukazania go jako medium odgrywającego ważną rolę edukacyjną oraz w popularyzowaniu historii Polski XX wieku. Równocześnie jest zaproszeniem do bardziej szczegółowych i interdyscyplinarnych badań nad telewizyjnym teatrem.
26
Jarno, Witold. "Podpułkownik Stanisław Żuprański (1874–1938) – oficer służby poborowej armii II Rzeczypospolitej." Przegląd Nauk Historycznych 21, no. 1 (June 28, 2022): 197–222. http://dx.doi.org/10.18778/1644-857x.21.01.06.
Full textAbstract:
Artykuł opisuje życie i przebieg kariery wojskowej podpułkownika Stanisława Żuprańskiego, oficera wojskowej służby poborowej. Urodził się w Łęczycy w polskiej rodzinie katolickiej. Po ukończeniu kaliskiego gimnazjum rozpoczął w 1892 r. służbę w armii rosyjskiej. Brał udział w wojnie rosyjsko-japońskiej oraz w I wojnie światowej, walcząc na froncie kaukaskim. Po powrocie do Polski wstąpił do Wojska Polskiego i służył jako oficer wojskowej służby poborowej kolejno w Kaliszu, Łodzi, Kielcach i Poznaniu, a także w Ministerstwie Spraw Wojskowych. Był jednym z autorów uchwalonej w 1924 r. ustawy o powszechnym obowiązku służby wojskowej. W 1927 r. został przeniesiony w stan spoczynku i zamieszkał w Kaliszu, gdzie zmarł w roku 1938.
27
Nir, Roman. "The Activities of the Polish Catholic Caritas in Great Britain, Italy and Denmark 1956–1962." Studia Polonijne 41 (November 27, 2020): 197–236. http://dx.doi.org/10.18290/sp2041-11.
Full textAbstract:
Działalność polskiego Caritas katolickiego w Wielkiej Brytanii, Włoszech i Danii w latach 1956–1962
W 1945 r. ks. Rafał Gogoliński-Elston nawiązał kontakt z arcybiskupem krakowskim księciem Adamem Stefanem Sapiehą i krajową konferencją NCWC w celu niesienia pomocy przez NCWC Polakom w kraju za pośrednictwem Caritas w Polsce. W latach 1946–1948 z magazynów NCWC w Wielkiej Brytanii wysłano do Polski lekarstwa, odzież, żywność o wartości 80 000 dolarów. Do Polski wysłano sześć ciężarówek z darami dla Caritasu, domy dziecka otrzymały koce, pościel, sprzęt kuchenny, artykuły piśmiennicze i biurowe, takie jak papier, ołówki, tusz i maszyny do pisania.W latach 1950–1951 dostarczono do Polski 80 pudeł z lekarstwami i sprzętem medycznym o wartości ponad 10 000 dolarów. W 1952 r. ks. R. Gogoliński-Elston założył w Wielkiej Brytanii polski oddział Caritas. W latach 1952–1957 oddział ten wysłał do Polski 4000 paczek żywnościowych CARE za sumę 40 000 dolarów, 6000 paczek żywnościowych z Departamentu Rolnictwa USA na kwotę 30 000 dolarów. W latach 1950–1960 polska Caritas wsparła paczkami świątecznymi polskich księży, którzy znaleźli się w trudnych warunkach finansowych. Każdego roku w okresie Bożego Narodzenia wysyłano ponad 100 paczek o łącznej wartości ponad 4000 dolarów. Caritas pomagała dzieciom i młodzieży w polskich szkołach katolickich w Wielkiej Brytanii, udzielając także stypendiów uczniom. Sfinansowała 106 obozów letnich dla 2650 dzieci. W listopadzie 1956 r. ks. Gogoliński-Elston założył oddziały polskiej Caritas w Danii i Szwecji. Dania otrzymała środki finansowe na dwie szkoły dla dzieci polskich, 3 ośrodki polonijne, 6 mobilnych bibliotek polskich, na teatr młodzieżowy, a także na działalność polskiego księdza (łącznie 4780 dolarów). Szwecja otrzymała pieniądze na dofinansowanie jedenastu polskich szkół sobotnich, sześciu obwoźnych bibliotek z polskimi książkami, jednego klubu młodzieżowego (łącznie 3890 dolarów).
28
Baszko, Agnieszka. "„Te obrazki mogą zagrozić pokojowi publicznemu”. Karty pocztowe ze zbioru Bernarda Chrzanowskiego przed niemieckim parlamentem." Biblioteka, no. 24 (33) (June 7, 2021): 117–71. http://dx.doi.org/10.14746/b.2020.24.5.
Full textAbstract:
Bernard Chrzanowski (1861–1944), polski działacz społeczno-narodowy w Poznańskiem, w latach 1901–1910 był posłem w parlamencie Rzeszy w Berlinie. Podczas swoich przemówień występował w obronie polskiej kultury i tożsamości narodowej, wskazywał na różne nadużycia pruskiej administracji wobec Polaków. Kilka jego mów plenarnych poświęconych było paragrafowi 130 niemieckiego kodeksu karnego, często wykorzystywanego przez policję i sądy pruskie do konfiskowania polskiej literatury i sztuki, w tym popularnych wówczas patriotycznych kart pocztowych. W Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu zachował się zbiór kilkudziesięciu obiektów ikonograficznych, głównie pocztówek, których Chrzanowski podczas swoich wystąpień używał jako swoistych „dowodów rzeczowych”. Celem artykułu jest przedstawienie owego zbioru i jego wykorzystania w walce parlamentarnej na przykładzie wybranych wystąpień poznańskiego posła.
29
Hernik Spalińska, Jagoda. "Osterwa na froncie." Pamiętnik Teatralny 69, no. 2 (August 13, 2020): 153–78. http://dx.doi.org/10.36744/pt.233.
Full textAbstract:
Tekst dotyczy lat 1919–1920, czasu odzyskania przez Polskę niepodległości i wojny polsko-bolszewickiej, który z przyczyn cenzuralnych był skrótowo omawiany w literaturze poświęconej Juliuszowi Osterwie i Reducie, chociaż zarówno Osterwa, jak i jego zespół byli w tę wojnę zaangażowani. Autorka próbuje odtworzyć warunki społeczno-polityczne, w jakich twórca Reduty otwierał teatr w 1919. Skupia się na tym, jak stan wojny ze wszystkimi sąsiadami Polski wpływał na dyskusje na temat zadań teatru. Opisuje również związki intelektualne Osterwy ze Stefanem Żeromskim i Wincentym Lutosławskim, którzy pozostawali wówczas w orbicie myśli Romana Dmowskiego, ideologa Narodowej Demokracji. Na tej podstawie stawia tezę, że w latach 1919–1920 myślenie Osterwy o scenie narodowej i powinnościach „nowoczesnego Polaka” było bliskie endeckim ideom, Reduta zaś – w pierwszych miesiącach swej działalności – była dla środowisk prawicowych nadzieją na odnowienie polskiego teatru.
30
Flader-Rzeszowska, Katarzyna. "«Ja do radia wejdę»: Radiowe realizacje Marii Wiercińskiej w latach 1946–1952." Pamiętnik Teatralny 69, no. 3 (November 11, 2020): 133–50. http://dx.doi.org/10.36744/pt.234.
Full textAbstract:
Tekst poświęcony jest twórczości Marii Wiercińskiej z lat 1946–1952, kiedy aktorka i reżyserka skupiła się na pracy dla radia, najpierw w Łodzi, potem we Wrocławiu. Źródłem badawczym jest rękopis Wiercińskiej, porządkujący prace radiowe oraz tekst jej słuchowiska Niebezpieczne życie (1935, premiera radiowa w reżyserii Michała Meliny w tym samym roku), dotychczas nieanalizowany i niepublikowany. Zachowany scenariusz pochodzi z 1946, wtedy Wiercińska sama reżyserowała słuchowisko (emisja 1947). Egzemplarz z notatkami i skreśleniami autorki umożliwia prześledzenie, jak rozumiała i realizowała zasady twórczości w nowym medium. Wymienione źródła oraz korespondencja Wiercińskiej potwierdzają, że radio było jej pasją, pokazują miejsce prac radiowych w jej dorobku i wpływ doświadczeń w dziedzinie recytacji na pracę z mikrofonem. Perspektywa mikrohistorii pozwala dokładnie zbadać wybraną formę działalności twórczej artystki nieco zapomnianej. Artykuł poszerza wiedzę o kobietach współtworzących polski teatr w XX wieku.
31
Baszko, Agnieszka. "„Ośrodek całej wystawy, jej mózg, stacja centralna kultury”. Książka na Powszechnej Wystawie Krajowej." Biblioteka, no. 22/31 (February 8, 2019): 107–42. http://dx.doi.org/10.14746/b.2018.22.7.
Full textAbstract:
Na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu (16 maja – 30 września 1929), będącej podsumowaniem dorobku dziesięciu lat istnienia niepodległej Polski w dziedzinie gospodarczej, społecznej i kulturalnej, nie zabrakło zagadnień związanych z szeroko pojętym tematem książki. Była ona obecna i widoczna w wielu pawilonach wystawowych (np. instytucji kulturalno-oświatowych, wychowania fizycznego, pracy kobiet, oświaty rolniczej i kultury wsi, w dziale bibliotek w Pałacu Rządowym), ale w dwóch miejscach eksponowano ją w sposób szczególny. W dziale Piękna Książka mieszczącym się w Pałacu Sztuki położono nacisk na zewnętrzną szatę książki i pokazano prace artystów grafików, wydawców, drukarzy i introligatorów. W pawilonie Prasa i Książka, zaprojektowanym przez Rogera Sławskiego, obok stoisk redakcji różnych tytułów prasowych umieszczono stoiska 20 wydawców książek z całej Polski (takich jak Gebethner i Wolff, M. Arct, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, „Książnica-Atlas”, Drukarnia i Księgarnia Św. Wojciecha). Poznań przez kilka dni był ponadto stolicą polskiej książki – do miasta zjechali również miłośnicy książki i ludzie zawodowo z nią związani. W dniach 29 maja – 2 czerwca 1929 roku odbyły się II Zjazd Bibliotekarzy Polskich i IV Zjazd Bibliofilów Polskich, połączone z jubileuszem stulecia istnienia Biblioteki Raczyńskich i stulecia pierwszego wydawnictwa Biblioteki Kórnickiej.
32
Sobczyńska-Szczepańska, Mirosława. "Kasata klasztoru trynitarzy w Krotoszynie oraz losy jego kultowego dziedzictwa." Nasza Przeszłość 128 (December 30, 2017): 131–53. http://dx.doi.org/10.52204/np.2017.128.131-153.
Full textAbstract:
Klasztor trynitarzy w Krotoszynie podzielił los innych konwentów wielkopolskich, które po drugim rozbiorze Polski znalazły się w granicach królestwa Prus. W wyniku represyjnej polityki wobec Kościoła drastycznie spadła liczba członków wspólnoty zakonnej, a jej majątek uległ znacznemu uszczupleniu. Zarówno pod rządami pruskimi, jak i w okresie istnienia Księstwa Warszawskiego, decyzją władz państwowych część izb klasztornych zajęto pod magazyny i urzędy. Klasztor został zamknięty w1819 r., kiedy po śmierci jego przełożonego o. Jana Szkaradowicza ostał się tylko jeden zakonnik. Przy kościele ustanowiono intermistycznego kapłana, od 1824 r. był administrowany przez krotoszyńskiego proboszcza, a w 1925 r. erygowano przy nim parafię pw. św. św. Apostołów Piotra i Pawła. Gmach poklasztorny w 1836 r. stał się siedzibą szkoły powiatowej, następnie szkoły realnej i gimnazjum realnego, a od 1881 – urzędów wojskowych i cywilnych. Od 1969 r. mieści się w nim Muzeum Regionalne w Krotoszynie. Potrynitarskie budowle przetrwały w niezmienionym kształcie – wyburzono jedynie łączącą je dwukondygnacyjną galerię (w 1836 r.). Wystrój malarsko-rzeźbiarski świątyni zachował się z wyjątkiem kilku świętych wizerunków, w tym charakterystycznej dla ikonografii Zakonu Przenajświętszej Trójcy figury Jezusa Nazareńskiego Wykupionego, eksponowanej w ołtarzu głównym. Rozproszeniu uległy aparaty kościelne, przekazane do krotoszyńskiej fary i ubogich kościołów z archidiecezji gnieźnieńskiej i poznańskiej. Część dokumentów i ksiąg klasztornych, przetrzebionych po zamknięciu klasztoru, w 1869 r. trafiło do Królewsko-Pruskiego Archiwum Państwowego w Poznaniu, a pozostałe, w 1935 r., – do Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu. Te ostatnie zaginęły.
33
Chrostek, Mariusz. "Przełomowe osiągnięcia lwowskich filologów w badaniach polskiego romantyzmu do roku 1939." Studia Historiae Scientiarum 20 (September 13, 2021): 87–166. http://dx.doi.org/10.4467/2543702xshs.21.005.14036.
Full textAbstract:
Celem artykułu jest pokazanie wyjątkowych zasług polskich literaturoznawców związanych ze Lwowem w badaniach romantyzmu na tle osiągnięć uczonych z innych polskich uniwersytetów. Analizowany problem obejmuje okres do roku 1939, ponieważ dotąd funkcjonował we Lwowie polski uniwersytet. Zainteresowanie rodzimym romantyzmem, zwłaszcza trójcą wieszczów: Adamem Mickiewiczem, Juliuszem Słowackim i Zygmuntem Krasińskim, dominowało w pracach naukowych filologów epoki pozytywizmu, Młodej Polski i dwudziestolecia międzywojennego. Porównanie dorobku Lwowa z „resztą Polski” obejmuje monografie największych pisarzy i ich ocenę, rozprawy i artykuły oraz stosowaną w badaniach metodologię. W czasach zaborów (do 1918 r.) poloniści lwowscy konkurowali głównie z krakowskimi (UJ) i kilkoma z Warszawy. W Krakowie powstało najwięcej monografii trzech wieszczów, ale to we Lwowie Juliusz Kleiner napisał najlepszą (o Krasińskim). Filolodzy krakowscy stosowali przestarzałą metodologię (oceniali literaturę ze względu na poglądy ideologiczne pisarzy, nie interpretowali samych dzieł). We Lwowie badano głównie teksty utworów literackich, ich wartość artystyczną. Przed rokiem 1914 Juliusz Kleiner stworzył nowoczesną metodologię (dzieło literackie w centrum zainteresowań). Sformułował też pojęcie epoki romantyzmu, które przyswoili potem inni uczeni. Poglądy Kleinera stały się podstawą w badaniach literatury w dwudziestoleciu międzywojennym. W wolnej Polsce w latach 1919–1939 działało sześć uniwersytetów: we Lwowie, Krakowie, Warszawie, Wilnie, Lublinie i Poznaniu. Polonistyka we Lwowie przeżywała wtedy okres największej świetności. To kolejne zasługi wybitnego Juliusza Kleinera, uznawane za najlepsze w Polsce i ponadczasowe: dwie ogromne monografie – Słowackiego i Mickiewicza, znakomicie opracowane Dzieła wszystkie Słowackiego (większość tomów), historia literatury polskiej po polsku i niemiecku i inne. We Lwowie pracował Eugeniusz Kucharski – najlepszy w Polsce znawca Aleksandra Fredry; Konstanty Wojciechowski i Zygmunt Szweykowski – najwybitniejsi specjaliści od polskiej powieści. We Lwowie działało od 1886 r. Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza (w innych miastach po roku 1919 jego filie). Tam też ukazywał się „Pamiętnik Literacki” – najbardziej zasłużone czasopismo badaczy literatury. W porównaniu z pozostałymi miastami we Lwowie najliczniejsza grupa uczonych badała polski romantyzm i poświęciła mu najwięcej publikacji.
34
Popczyk-Szczęsna, Beata. "Biografia performowana, czyli sceniczna gra (z) archiwum życia aktorki: Studium przypadku." Pamiętnik Teatralny 71, no. 3 (October 3, 2022): 65–85. http://dx.doi.org/10.36744/pt.1041.
Full textAbstract:
Artykuł dotyczy kwestii reprezentacji biografii w sztukach teatralnych, w których „bieg życia” jednostki stanowi podstawę zabiegów re-kreacyjnych. Wśród najnowszych przedstawień inspirowanych materiałem biograficznym, często autotematycznych, które oscylują między fikcją i faktografią, wyróżniono typ określony jako biografia performowana. Jako reprezentatywny przykład takiego przedstawienia wybrano spektakl Wielce Szanowna Pani (reż. Martyna Peszko, Teatr Polski im. Hieronima Konieczki w Bydgoszczy, 2020) inspirowany biografią aktorki Haliny Mikołajskiej i utrzymany w poetyce gry (z) archiwum. Sceniczne performowanie biografii Mikołajskiej odbywa się dzięki wykorzystaniu dokumentacji pisanej i filmowej, utworów literackich, autotematycznych wypowiedzi i zachowań wykonawczyń oraz interakcji z publicznością. Dzięki temu fragmentaryczna re-kreacja jednostkowej biografii splata się z osobistymi i ogólnymi refleksjami o etycznych i emocjonalnych wyzwaniach wpisanych w zawód artystki scenicznej. Podstawą analizy przedstawienia jest pojęcie reenactment wprowadzone przez Rebekkę Schneider na określenie tych praktyk przywołania przeszłości, w których afektywny akt rekonstrukcji historii jest jednocześnie kreacją osobistej wypowiedzi wykonawców.
35
Zabielska, Magdalena. "You do not understand, out of place: A thematic analysis of interviews with foreigners on their experiences with healthcare institutions in Poznań." Sztuka Leczenia 37, no. 2 (December 30, 2022): 23–35. http://dx.doi.org/10.4467/18982026szl.22.012.16671.
Full textAbstract:
Nie rozumiesz, nie u siebie. Analiza tematyczna wywiadów z obcokrajowcami dotyczących ich doświadczeń z poznańskimi placówkami ochrony zdrowia W niniejszym artykule zostały zaprezentowane wstępne wyniki dotyczące badania doświadczeń obcokrajowców z poznańskimi placówkami ochrony zdrowia, zebranych podczas wywiadów narracyjnych z osobami znającymi język polski w stopniu nieznacznym lub w ogóle go nieznającymi. Wybrane fragmenty wywiadów zostały zanalizowane w ujęciu jakościowym, w celu określenia dyskursywnej konstrukcji doświadczeń dotyczących zarówno regularnych wizyt u lekarza, jak i nagłych wypadków, kiedy to osoby te szukały porady lub pomocy medycznej i kiedy nie mogły się skomunikować (w sposób satysfakcjonujący). Badanie to potwierdza rezultaty uzyskane w nielicznych wcześniejszych podobnych badaniach, przeprowadzonych zarówno w Poznaniu, jak i ogólnie w Polsce, które zwracają uwagę na wiele utrudnień napotykanych przez tych pacjentów w korzystaniu z usług opieki zdrowotnej. W ujęciu dyskursywnym mamy tu do czynienia z małymi opowieściami (ang. small tory) będącymi emocjonalnymi wyrazami poczucia bezradności, frustracji oraz bycia „nie u siebie”.
36
Pruchniak, Łukasz. "Sen nocy letniej Zapalonych.org w Zakładzie Karnym w Opolu Lubelskim." Pamiętnik Teatralny 68, no. 2 (September 1, 2019): 92–102. http://dx.doi.org/10.36744/pt.80.
Full textAbstract:
Kapitan Łukasz Pruchniak, wychowawca z Zakładu Karnego w Opolu Lubelskim opowiada o pracy osadzonych, funkcjonariuszy i artystów z Lublina nad inscenizacją Snu nocy letniej Shakespeare’a w ramach projektu Zapaleni.org., którego był koordynatorem. Przywołuje doświadczenia związane z prezentacją spektaklu w różnych miastach Polski w latach 2012–2013. Próby i warsztaty teatralne stwarzają możliwość budowania relacji międzyludzkich, a aspekt artystyczny, choć istotny, pozostaje drugorzędny. Autor omawia trudności, wynikające zarówno z postawy osadzonych, jak i związane ze stereotypowym antagonizmem między środowiskiem artystów i funkcjonariuszy. Uważa, że odsuwanie pracowników więzień od projektów artystycznych rodzi niebezpieczeństwa. Działalność teatralna w zakładach karnych i aresztach śledczych powinna utwierdzać skazanych w przekonaniu, że kadra penitencjarna nie pełni roli oprawcy. Funkcjonariusze mają być sprzymierzeńcami więźniów w ich pracy nad sobą, zmierzającej do odnalezienia właściwej drogi w życiu. Projekty artystyczne realizowane w więzieniach są także skutecznym sposobem na przełamanie, obecnego w polskim społeczeństwie, stereotypowego myślenia o więźniach i funkcjonariuszach. Praca nad Snem nocy letniej stanowi przykład wielowymiarowego, pozytywnego współdziałania i dowodzi, że wspólnota więźniów, funkcjonariuszy i artystów nie jest utopią, ale może się wydarzyć. Tekst kończy wnikliwa refleksja na temat resocjalizacji, której ważnym narzędziem jest więzienny teatr. Przy czym Pruchniak podkreśla, że jest to właściwie socjalizacja, bo większość osadzonych dotąd nie była zsocjalizowana.
37
Kołodziej, Karolina. "Historia pewnego plagiatu: Jan Teodor Grzechota Białe niewolnice." Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica 63, no. 4 (December 30, 2021): 93–110. http://dx.doi.org/10.18778/1505-9057.63.04.
Full textAbstract:
1 lipca 1926 r. „Ekspress Wieczorny Ilustrowany” rozpoczął druk powieści odcinkowej Jana Teodora Grzechoty Białe niewolnice. Dwanaście dni później gazeta opublikowała artykuł, w którym poinformowała, że druk powieści został wstrzymany, ponieważ praca okazała się plagiatem powieści skandynawskiej pisarki Elizabeth Schoyen pod tym samym tytułem. Pod pseudonimem Jan Teodor Grzechota krył się znany łódzki poeta Mieczysław Braun (Aleksander Mieczysław Bronsztejn). Podstawą plagiatu była niezwykle popularna powieść, której liczne tłumaczenia na język polski ukazywały się kilkakrotnie w latach 20. i 30. XX wieku w odrębnych wydaniach książkowych. O popularności motywu handlu ludźmi może świadczyć fakt, że motyw ten był wówczas wielokrotnie wykorzystywany także przez polską i europejską kinematografię i teatr. Wnikliwa analiza obu utworów pokazuje, że Braun niemal dokładnie skopiował treść powieści Shonyena – fabułę, postacie, detale. Pisarz dodał kilka początkowych epizodów powieści, aby osadzić akcję w łódzkiej rzeczywistości, co było jednym z wyznaczników poetyki powieści odcinkowej. Prawdopodobnie jedyną karą, jaką poniósł Braun, była publiczna krytyka jego haniebnego czynu, ponieważ nie obowiązywały jeszcze wówczas przepisy dotyczące praw autorskich.
38
Grabiec, Dominika. "Dominikańskie procesje różańcowe i tradycja śpiewanych różańców na ziemiach polskich w świetle procesjonału PL-Kd 75L oraz innych źródeł XVIII i początku XIX wieku." Muzyka 67, no. 3 (November 9, 2022): 52–77. http://dx.doi.org/10.36744/m.1404.
Full textAbstract:
Procesjonał sygn. 75L z krakowskiego Archiwum Polskiej Prowincji oo. Dominikanów jest prawdopodobnie jedynym zachowanym rękopiśmiennym procesjonałem dominikańskim z czasów potrydenckich. Pomimo skromnych rozmiarów jest to księga szczególna ponieważ zawiera unikatowy zapis czytań, modlitw i śpiewów przeznaczonych na uroczystą procesję w święto Obrzezania oraz czytań na procesję w święto Różańca, a także liczne wzmianki o aktywnym udziale Arcybractwa Różańcowego, prowadzącego śpiew różańca w trakcie pochodu także w święto Bożego Ciała oraz pieśni wielkanocnych podczas procesji rezurekcyjnej. Rękopis mógł powstać w drugiej połowie XVIII w., na co wskazują m.in. jego cechy kodykologiczne oraz warianty tekstów modlitw różańcowych zbieżne z wersją zamieszczoną w drukowanym modlitewniku z 1752 r. Każdy z sześciu odnalezionych podczas kwerendy przekazów różańców różni się w jakimś stopniu od pozostałych wariantami językowymi, kolejnością oraz ilością modlitw, wskazówkami dotyczącymi sposobu jego odmawiania, a nawet treścią wybranych strof pieśni. Ta rozbudowana, śpiewana forma różańca, przypominająca godziny brewiarzowe, ukształtowała się na początku XVII w. w Rzymie, następnie upowszechniła w całych Włoszech, a później także w innych krajach. Do Polski dotarła ona najpóźniej na początku XVIII w. i została przetłumaczona w całości z języka łacińskiego na polski, także gregoriański hymn zastąpiony został jego polskim tłumaczeniem z nową melodią. W polskiej wersji dodane zostały też pieśni poprzedzające każdą z części oraz krótkie śpiewane strofy zastępujące medytacje poprzedzające poszczególne tajemnice różańcowe. O powszechnej znajomości śpiewanych różańców w dawnej Polsce świadczą nie tylko zachowane egzemplarze drukowanych modlitewników i śpiewników, wydawane w różnych ośrodkach, m.in. w Krakowie, Poznaniu, Warszawie i Wilnie, ale także wzmianki o nich w Opisie obyczajów Jędrzeja Kitowicza oraz w dominikańskim Procesjonale 75L.
39
Brenk, Mikołaj. "Stanisław Michalski (1928–1990) – twórca poznańskiej szkoły historii wychowania." Studia Paedagogica Ignatiana 25, no. 2 (June 28, 2022): 93–110. http://dx.doi.org/10.12775/spi.2022.2.005.
Full textAbstract:
Przedmiotem artykułu jest postać profesora Stanisława Michalskiego – z wykształcenia i praktyki pedagoga, badacza dziejów oświaty, opiekuna naukowego wielu historyków wychowania. Celem publikacji jest przedstawienie Michalskiego w kontekście jego dorobku naukowego oraz organizacyjnego, związanego przede wszystkim z utworzeniem na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu odrębnej jednostki zajmującej się dziejami oświaty – Zakładu Historii Wychowania, którego był pierwszym kierownikiem. Opisano genezę i motywy powołania zakładu oraz pierwszy okres jego działalności. Ukazane zostały główne obszary zainteresowań naukowych Michalskiego: sylwetki i myśl pedagogiczna wybitnych działaczy społecznych i oświatowych XIX i XX wieku, historia oświaty rolniczej i edukacja młodzieży wiejskiej, dzieje zawodowego ruchu nauczycielskiego i kształcenie nauczycieli w Polsce oraz wyraźnie dookreślone poglądy na metodologię historii wychowania. Zaznaczono aktywność profesora w gremiach UAM, bogate doświadczenie w roli promotora, a także współpracę z ośrodkami badawczymi z całej Polski. Wykorzystano metodę faktograficzną, tj. dokonana została krytyczna analiza materiałów źródłowych (archiwalnych i drukowanych), a także licznych powstałych opracowań w badanej tematyce.
40
Bigosiński, Adam Konrad. "Muzyczne tajemnice Poznania – kino Słońce i jego wyjątkowe organy." Przegląd Archiwalno-Historyczny 7 (2020): 27–44. http://dx.doi.org/10.4467/2391-890xpah.20.002.14636.
Full textAbstract:
Niniejszy artykuł jest kolejnym przyczynkiem do dziejów muzycznych Poznania, a skupia się na opisie i charakterystyce najbardziej wyjątkowych w skali Polski organów „Muza”, które od 1927 r. znajdowały się w kinie Słońce. Najnowocześniejsze kino w Poznaniu mogło poszczycić się pierwszymi organami typu kinowego na terenie Polski, które w dodatku zostały zbudowane na wzór instrumentów amerykańskich przez polską firmę Dominika Biernackiego (braci Biernackich). Posiadały one szereg urządzeń imitujących odgłosy przyrody czy życia codziennego, m.in. burzę, syrenę czy kukułkę. Niestety, powojenny los organów nie jest znany, a ślad po nich zaginął. Jak dotąd, żaden inny polski zakład budowy organów nie zdołał powtórzyć tej wyjątkowej realizacji. Całość dopełniona jest krótką charakterystyką muzyki wykonywanej w Słońcu, szczególnie przez znanego poznańskiego spikera Ludomira Budzińskiego, który koncertował pod zmienionym nazwiskiem Szeliga. The musical mysteries of Poznań — the “Słońce” cinema and its unique organ This article is yet another contribution to a history of music in Poznań. It focuses on the description and the story of the most exceptional organ in Poland — the “Muza” organ, which was housed in the “Słońce” cinema since 1927. The most technologically advanced cinema in Poznań was the proud owner of the first organ dedicated to cinema performances in Poland. It was made by a Polish company run by Dominik Biernacki (The Biernacki Brothers) based on the American design. It was equipped with a number of devices imitating the sounds of nature or of every day life, such as storms, sirens, or cuckoo calls. Unfortunately, no one knows what happened to it after the Second World War. So far, no other organ manufacturer has been able to recreate this unique piece of work. The article is complemented by a short description of music performed in the “Słońce” cinema, particularly by the famous Poznań announcer Ludomir Budziński who performed under the alias — Szeliga.
41
Coghen, Monika. "Manfred 1892 na scenie Teatru Wielkiego w Warszawie." Studia Litteraria 16, no. 4 (December 2021): 267–91. http://dx.doi.org/10.4467/20843933st.21.019.14368.
Full textAbstract:
Byron twierdził, że Manfred nie był przeznaczony na scenę, ale jego poemat dramatyczny był sporadycznie wystawiany w dziewiętnastowiecznym teatrze. W 1848 roku Robert Schumann zaadaptował poemat do wykonania scenicznego, skomponował uwerturę i muzykę incydentalną. Manfreda w wersji Schumanna wystawiono w warszawskim Teatrze Wielkim z Józefem Kotarbińskim, znanym aktorem, kierownikiem teatru i krytykiem, w roli głównej. Po realizacji rozgorzała gorąca debata w prasie. Główny spór dotyczył tego, czy „dramat metafizyczny” Byrona nadaje się na scenę i czy jest istotny dla polskiej publiczności końca XIX wieku. Celem niniejszego artykułu jest zbadanie głównych kwestii podejmowanych w tej debacie poprzez analizę recenzji tej realizacji w prasie warszawskiej. Ponieważ recenzje są z natury subiektywne, ich badanie ujawnia znacznie więcej preferencji literackich i teatralnych ich autorów niż informacji o samym spektaklu i daje wgląd we wczesne etapy rozwoju tzw. Młodej Polski, z naciskiem na indywidualizm i podmiotowość, zainteresowanie metafizyką i dominację liryzmu. Warszawskiego Manfreda z 1892 roku można więc uznać za próbę wprowadzenia do teatru wielkiej poezji romantycznej, torującej drogę teatralnym inscenizacjom polskiego dramatu romantycznego, który Kotarbiński miał wystawić jako dyrektor Teatru Miejskiego w Krakowie. Artykuł wpisuje się także w historię recepcji Byrona w Polsce. The 1892 Manfred in Warsaw Teatr Wielki Byron claimed that Manfred had not been intended for the stage, but his dramatic poem was occasionally produced in the nineteenth-century theatre. In 1848 Robert Schumann adapted the poem for stage performance, composing the Overture and incidental music. Schumann’s version of Manfred was staged in Warsaw Teatr Wielki, with Józef Kotarbiński, a well-known actor, theatre manager and critic as the protagonist. The production was followed by a heated debate in the press. The central controversy focused on whether Byron’s “metaphysical drama” was suitable for the stage and relevant for the late nineteenth-century Polish audience. The aim of this paper is to examine central issues in this debate by scrutinizing the press reviews of the Warsaw production. As the reviews are by their very nature subjective, their examination reveals much more about their authors’ literary and theatrical preferences than about the performance itself, and provides an insight in the early stages of the development of the so-called Young Poland movement (Młoda Polska), with its emphasis on individualism and subjectivity, interest in metaphysics, and prevalence of lyricism. The 1892 Manfred in Warsaw may be seen as an attempt at introducing great Romantic poetry in the theatre, paving the way for the theatre productions of Polish Romantic drama, which Kotarbiński was to stage as the manager of Teatr Miejski in Kraków. The article also contributes to the history of Byron’s reception in Poland.
42
Kielak-Dudzik, oprac., Aneta. "Korespondencja Janusza Warmińskiego i Kazimierza Dejmka." Pamiętnik Teatralny 66, no. 1-2 (June 30, 2017): 263–91. http://dx.doi.org/10.36744/pt.1210.
Full textAbstract:
Wybór korespondencji między Januszem Warmińskim i Kazimierzem Dejmkiem. Obaj należeli do pokolenia polskich reżyserów, którzy artystyczną drogę zaczynali po II wojnie światowej. Spotkali się w Łodzi, gdzie w 1949, kolektywnie z Grupą Młodych Aktorów, założyli Państwowy Teatr Nowy, scenę wzorcową, skrojoną na miarę doktryny socrealizmu. Można się było spodziewać, że drogi Janusza Warmińskiego i Kazimierza Dejmka rozejdą się w 1952, gdy Warmiński został dyrektorem warszawskiego Teatru Ateneum, a Dejmek został w Łodzi. Opracowana korespondencja bezwzględnie zaprzecza tej tezie oraz dowodzi, że choć obaj twórcy tworzyli odrębne teatry, do końca trwali w życzliwej przyjaźni i mogli liczyć na koleżeńską lojalność na najostrzejszych zakrętach życia zawodowego. Zaprezentowano wybór listów z lat 1959–1976. Najwięcej rewelacji przynoszą listy z 1964 oraz z przełomu lat 60. i 70. XX w. Warmiński pisał do Dejmka m.in. ze Stanów Zjednoczonych, gdzie przebywał na stypendium na zaproszenie University of Kansas w Kansas City, a Dejmek do Warmińskiego z Europy, gdzie przebywał na artystycznej tułaczce po wyjeździe z Polski pod koniec lat 60. Treścią korespondencji są sprawy artystyczne. To zapis twórczych rebusów i wątpliwości, z którymi na co dzień siłowali się dwaj wielcy reżyserzy. W korespondencji wyraźne są też konteksty odnoszące się do życia i polityki teatralnej w powojennej Polsce. Publikowana korespondencja stanowi dziś ważne i potrzebne źródło do badań biograficznych obu artystów. Listy Warmińskiego do Dejmka pochodzą ze zbiorów Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie. Listy Dejmka do Warmińskiego – ze zbiorów Teatru Ateneum im. Stefana Jaracza w Warszawie.
43
Durka, Jarosław. "Materiały aparatu bezpieczeństwa na temat ziemianina Witolda Karłowskiego (1896-1959) z Grodnej." Polonia Maior Orientalis 4 (2017): 209–29. http://dx.doi.org/10.4467/27204006pmo.17.014.16286.
Full textAbstract:
W artykule przedstawiono materiały aparatu bezpieczeństwa, dotyczące Witolda Karłowskiego, ostatniego właściciela majątku Grodna. Podczas okupacji hitlerowskiej aresztowano go, a następnie zmuszono do wyjazdu do Warszawy. W 1944 r. został ponownie aresztowany i uwięziony na Pawiaku, następnie wywieziony do Niemiec. Po wojnie, kiedy majątek ziemski został poddany reformie rolnej, Karłowski zamieszkał w Poznaniu. Jako byłego ziemianina władze traktowały go i całą jego rodzinę jako wrogów ustroju socjalistycznego. Karłowscy stali się obiektem zainteresowania aparatu bezpieczeństwa stalinowskiej Polski. THE SOURCE MATERIALS OF THE SECURITY SERVICE ABOUT THE LANDOWNER WITOLD KARŁOWSKI (1896-1959) FROM GRODNA The article presents the source materials of the Security Service about Witold Karłowski the last landowner of the estate in Grodna. He was arrested in period of Nazi occupation. Afterwards He was forced to the departure to Warsaw. In 1944 he was arrested again and incarcerate in Pawiak prison and then departure to Germany. After The War, the land estate was conduct the agrarian reform. Karłowski settled In Poznań. The Karłowski Family was treated as enemies of the socialist system The Karłowski Family was the focus of attention the Security Service in Poland under Stalin’s regime.
44
Heruday-Kiełczewska, Magdalena. "Materiały dotyczące Powszechnej Wystawy Krajowej w 1929 r. w zbiorach Wielkopolskiej Biblioteki Cyfrowej." Przegląd Archiwalno-Historyczny 6 (2019): 187–98. http://dx.doi.org/10.4467/2391-890xpah.19.011.14940.
Full textAbstract:
Powszechna Wystawa Krajowa, zorganizowana w Poznaniu w 1929 r. była największym wydarzeniem wystawienniczym w historii II Rzeczypospolitej. Mając za cel pokazanie dorobku niepodległej Polski, była przeglądem jej osiągnięć w zakresie przemysłu, polityki, kultury, rolnictwa. Celem artykułu jest przedstawienie najważniejszych materiałów – katalogów, książek, fotografii, czasopism, które zostały wydane z okazji Wystawy, lub które o niej wspominają. Analiza wybranych publikacji pozwala zapoznać się szczegółowo z treściami prezentowanymi na poszczególnych ekspozycjach. Wiele publikacji miało również odgrywać rolę edukacyjną. Część z nich była opracowaniami historycznymi, a część stanowi dziś świadectwo o ówczesnej sytuacji społeczno-polityczno-kulturalnej w Polsce, dzięki czemu mogą być uznane jako źródła do badań historycznych z dzisiejszej perspektywy. Materials regarding the Polish General Exhibition in 1929 in the collection of the Greater Poland Digital Library The Polish General Exhibition organized in Poznań in 1929 was the biggest exhibition in the history of the Second Polish Republic. Its goal was to showcase the achievements of independent Poland, and present a review of its accomplishments in the areas of industry, politics, culture, and agriculture. The article aims at presenting the most important materials: catalogs, books, photographs, and magazines, which were published to celebrate the Exhibition or contain references to it. The analysis of selected publications allows one to gain detailed insights into the content of particular displays. Many publications were also meant to play an educational role. Some of them were historical studies, and some are now the testimony of the social, political, and cultural situation in Poland back then, which means they can be treated as sources for historical research from the contemporary point of view.
45
Degler, Janusz. "Przyjaciel: Jerzy Timoszewicz (1933–2015)." Pamiętnik Teatralny 66, no. 1-2 (June 30, 2017): 292–307. http://dx.doi.org/10.36744/pt.1211.
Full textAbstract:
Jerzy Timoszewicz – historyk literatury i teatru, edytor – urodził się 9 września 1933 w Warszawie. Studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim ukończył w 1956 roku. Pracę magisterską o Dziadach w inscenizacjach Leona Schillera napisał pod kierunkiem prof. Jana Kotta (została wyróżniona III nagrodą w konkursie Mickiewiczowskim Ministerstwa Szkół Wyższych). W czasie studiów należał do Koła Młodych Krytyków prowadzonego przez Edwarda Csató i debiutował w 1954 roku recenzją Balladyny Słowackiego („Sztandar Młodych”, nr 26, 1954). Od października 1957 do września 1992 należał do zespołu redakcyjnego „Pamiętnika Teatralnego”. Redagował kilka zeszytów monograficznych, poświęconych m.in. Andrzejowi Pronaszce, Stanisławowi Ignacemu Witkiewiczowi, teatrowi wileńskiemu i Teatrowi Żydowskiemu w Polsce. W listopadzie 1965 r. obronił rozprawę doktorską „Dziady” w inscenizacji Leona Schillera: Partytura i jej wykonanie (Warszawa 1970), w której podjął się zadania bez precedensu: odtworzył kształt sceniczny czterokrotnie przez Schillera inscenizowanych Dziadów oraz zrekonstruował partyturę reżyserską warszawskiego przedstawienia z 1934 roku. Wzorowo opracowane cztery tomy Pism Leona Schillera (każdy zawiera kronikę życia i twórczości) stanowią najważniejszą część dorobku edytorskiego Timoszewicza. Wydał także tom wspomnień o nim Ostatni romantyk sceny polskiej (1990) oraz przygotował do druku tekst Historyi o Męce Najświętszej i Chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim w układzie Schillera (1990). Drugi twórca, którym Timoszewicz zafascynowany był od młodości, to „książę polskich eseistów” – Jerzy Stempowski. Wydał dwutomowy wybór jego Szkiców literackich (1988, wyd. II: 2001), zebrane i opracowane Felietony dla Radia Wolna Europa (1995) oraz Pamiętnik teatralny trzeciej klasy i inne szkice (1999) i tom „Pan Jerzy” Śladami niespiesznego przechodnia: Wspomnienia i szkice o Jerzym Stempowskim (2005). Dorobek edytorski Timoszewicza dopełniają edycje recenzji Edwarda Csató (1979), tekstów o teatrze polskim Zbigniewa Raszewskiego pt. Spacerek w labiryncie (2008), tom wspomnień, artykułów i listów Zbigniewa Pronaszki Zapiski scenografa (1976) oraz wybór artykułów przebywającego na emigracji Tymona Terleckiego Rzeczy teatralne (1984), z którym korespondował ponad trzydzieści lat. Wydany ostatnio obszerny wybór tej korespondencji świadczy jak wytrawnym i płodnym epistolografem był Jerzy Timoszewicz. Do jego adresatów należeli znani uczeni i artyści. Ogromny zbiór ich listów Timoszewicz przekazał do Ossolineum. Dla teatrologów niezwykle cennym źródłem do poznania historii dziejów polskiej nauki o teatrze i związanego z nią ruchu wydawniczego są jego omówienia książek teatralnych, które przez wiele lat publikował w „Teatrze”, „Dialogu” i „Roczniku Literackim”. Piśmiennictwo teatralne nie miało dla niego żadnych tajemnic, czego potwierdzeniem była rubryka „Świstek Teatralny” na łamach „Teatru” (1960–1961), którą zapełniał fragmentami i cytatami z dawnych czasopism, pamiętników, listów, wywiadów, recenzji, leksykonów i różnych dokumentów. Jego studenci z Wydziału Wiedzy o Teatrze warszawskiej PWST, którego wykładowcą był w latach 1975–1979, przedrukowali w jednym tomie wszystkie „Świstki Teatralne” i wręczyli mu go 13 września 2013 z okazji jubileuszu osiemdziesiątej rocznic urodzin. Jerzy Timoszewicz zmarł 24 marca 2015. W pogrzebie zgodnie z ostatnią wolą uczestniczyła tylko najbliższa rodzina. Liczne grono przyjaciół i znajomych pożegnało go 9 kwietnia na cmentarzu prawosławnym przy ul. Wolskiej.
46
Urbaniak, Urszula. "Gen. bryg. pil. Szczepan Ścibior – bohaterski pilot i ofiara zbrodni stalinowskiej." Biuletyn Uniejowski 9 (November 5, 2020): 147–68. http://dx.doi.org/10.18778/2299-8403.09.08.
Full textAbstract:
Szczepan Ścibior urodził się 13 grudnia 1903 roku w Uniejowie jako drugie dziecko Michała Ścibiora i Joanny z d. Kokorzyckiej. Już od młodości wykazywał się postawą patriotyczną, przynależąc do harcerstwa i lokalnej komórki Polskiej Organizacji Wojskowej, a także zgłaszając się jako ochotnik w szeregi Wojska Polskiego w czasie wojny polsko-bolszewickiej. Przedwojenną karierę wojskową związał przede wszystkim z 3 Pułkiem Lotniczym w Poznaniu–Ławicy. We wrześniu 1939 r. pełnił służbę oficera sztabowego. Przedostał się do Rumunii, stamtąd do Francji i finalnie Wielkiej Brytanii. Rozpoczął służbę w 305 Dywizjonie Bombowym. Podczas lotu bojowego nocą z 5 na 6 sierpnia 1941 r. jego samolot został strącony, a on sam dostał się do niewoli. Aż do zakończenia wojny przebywał w obozach jenieckich. Po wojnie zdecydował się na powrót do Polski, Dowodził 7 Pułkiem Bombowców Nurkujących w Łęczycy. W połowie 1947 roku otrzymał ostateczny przydział, funkcję Komendanta Oficerskiej Szkoły Lotniczej w Dęblinie. Padł ofiarą zbrodni stalinowskiej. W dniu 13 maja 1952 r. Szczepan Ścibior skazany został wraz z osiemnastoma innymi oficerami, zajmującymi wysokie stanowiska w Wojsku Polskim, na karę śmierci. Był to haniebny proces, urągający sprawiedliwości i uczciwości. Wyrok został wykonany 7.08.1952 r. Płk Szczepan Ścibior już 2 maja 1956 roku wrócił na karty naszej historii jako bohater, całkowicie zrehabilitowany decyzją Najwyższego Sądu Wojskowego. Po identyfikacji jego szczątków, po 66 latach, wrócił również do rodziny. Postanowieniem Prezydenta RP z dnia 11 marca 2019 roku został pośmiertnie awansowany na stopień generała brygady. Uroczystości pogrzebowe generała brygady pilota Szczepana Ścibiora odbyły się w dniach 5–6 listopada 2019 roku na terenie Lotniczej Akademii Wojskowej w Dęblinie, której generał był komendantem w latach 1947–1951.
47
Kesling, Katarzyna. "Inspiracje sztuką japońską we wczesnych grafikach Jana Rubczaka." Biuletyn Historii Sztuki 81, no. 4 (February 6, 2020): 627–46. http://dx.doi.org/10.36744/bhs.632.
Full textAbstract:
Wczesna twórczość Jana Rubczaka przypada na okres studiów w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W tym czasie młody artysta rozwijał swoje umiejętności, szczególną uwagę poświęcając grafice. Akwaforty i akwatinty, które wówczas wykonał wyróżnia bardzo dobre opanowanie warsztatu.
Podobnie jak wielu artystów europejskich działających na przełomie XIX i XX wieku, Rubczak także uległ wpływom sztuki japońskiej. Fascynacja sztuką Dalekiego Wschodu w Europie zaobserwować można już od drugiej połowy XIX wieku. Objęła ona między innymi: malarstwo, rysunek, grafikę, ale również literaturę, teatr i modę. Od momentu otwarcia się Japonii na świat, po okresie izolacji cesarstwa, w Europie i Stanach Zjednoczonych wydano szereg publikacji poświęconych historii i kulturze tego kraju, co przyczyniło się do poszerzenia wiedzy na jego temat. Na rynek europejski trafiały wyroby sztuki japońskiej, które nie tylko zdobiły wnętrza, ale również były chętnie wykorzystywane przez artystów (np. malarzy) jako rekwizyty. Pod koniec XIX wieku sztuka japońska znana była szerszemu kręgowi odbiorców, nie tylko koneserom i kolekcjonerom sztuki, ale również publiczności Paryża, Wiednia czy Monachium. Do Polski informacje na temat sztuki Japonii docierały przede wszystkim z Francji, gdzie udawało się wielu polskich twórców (wśród nich wymienić należy chociażby Józefa Pankiewicza, pod kierunkiem którego kształcił się Jan Rubczak). Istotną rolę w szerzeniu wiedzy na temat Japonii odegrał również przyjaciel Pankiewicza – Feliks Manggha Jasieński. Jego niezwykłą kolekcję sztuki, obejmującą między innymi japońskie drzeworyty, rysunki oraz przedmioty użytkowe pochodzące z Dalekiego Wschodu, podziwiać mogli zainteresowani. Niewątpliwie w gronie tym znalazł się również Jan Rubczak. Nowy sposób budowania kompozycji, wycinkowe kadrowanie, akcentowanie pierwszego planu oraz asymetria to tylko kilka spośród rozwiązań, które zainspirowały artystę do stworzenia ciekawych prac przesiąkniętych młodopolskim klimatem.
48
Kallaus, Agnieszka. "Spojrzeć w twarz Meduzie: Jerzy Grotowski wobec romantyzmu i mitu Fausta cz. 1. „Farsa-misterium”: „Faust” według J.W. Goethego, Teatr Polski, Poznań, 1960." Tematy i Konteksty 16, no. 11 (2021): 609–30. http://dx.doi.org/10.15584/tik.2021.38.
Full textAbstract:
The subject of this paper is the first of the two re-interpretations of the myth of Faust by Jerzy Grotowski – the performance of “Faust” by J.W. Goethe in the Polish Theatre in Poznań (1960), in which Grotowski enters into polemics with Goethe’s romantic and metaphysical vision. The spectacle shows Grotowski’s early aesthetics called as “farce-mystery”, displaying his fascination with ritual as a performative secular alternative to religious experience. The myth of Faust shows his creative confrontation with the archetype, which aims to liberate the spiritual energy beyond religion and myth to renew the community’s sense of the sacred. The author sets out to prove that the story of Faust is of crucial significance to Grotowski as an incarnation of myth that helps him to cope with the trauma of death and transgress the limits of human condition, which reveals his romantic sensibility.
49
Szczepaniak, Marek, and Grażyna Tyrchan. "Kulminacja ogólnopolskich świeckich obchodów Tysiąclecia Państwa Polskiego w Gnieźnie w kwietniu 1966 r." Przegląd Archiwalno-Historyczny 4 (2017): 93–112. http://dx.doi.org/10.4467/2391-890xpah.17.005.14908.
Full textAbstract:
W artykule, po raz pierwszy przedstawiono szczegóły dotyczące gnieźnieńskich świeckich obchodów Tysiąclecia Państwa Polskiego od 9 do 16 kwietnia 1966 roku. W zamierzeniach władz komunistycznych miały one stać się inauguracją uroczystości ogólnopolskich oraz kulminacją wieloletnich przygotowań prowadzonych na szczeblu lokalnym, wojewódzkim i ogólnopolskim. Wskutek działań politycznych, uroczystości nabrały charakteru konfrontacyjnego w stosunku do obchodów Millennium Chrztu Polski przygotowanych i realizowanych przez władze kościelne. Autorzy artykułu w swojej pracy oparli się na aktach z zasobu Archiwum Państwowego w Poznaniu i jego Oddziału w Gnieźnie. Uwzględniając sprawozdania organów władz terenowych, zrekonstruowali po raz pierwszy podejmowane w ramach obchodów działania społeczne w poszczególnych wioskach i gromadach ziemi gnieźnieńskiej. Zwrócono uwagę, na niejednokrotnie dalekie od ideologicznych, motywacje podejmowanych przez ludność akcji gospodarczych. Odtwarzając przebieg wydarzeń, przedstawiono cele i motywy jakimi kierowali się pomysłodawcy przy ustalaniu harmonogramu i scenariuszy poszczególnych imprez. Prezentowane w artykule cyfrowe dane źródłowe pozwoliły na nakreślenie rozmachu jubileuszowej gali. The culmination of nationwide secular Celebrations of 1000 years of Polish statehood in Gniezno in April 1996 The article comprises the first description of the events surrounding secular celebrations of 1000 years of Polish statehood in Gniezno (April 9–April 16, 1966). Poland’s communist authorities intended for these events to be the inauguration of national celebrations and the culmination of long preparations at the local, regional, and national levels. Due to political factors, the celebrations clashed with the celebration of the 1000th anniversary of Poland’s christening, prepared and hosted by the Church authorities. The authors of the article used files from the fonds of the National Archive in Poznań and its branch in Gniezno. Taking into consideration the reports of local authorities, the authors reconstructed (for the first time) the social actions undertaken in villages and towns in the Gniezno region as part of celebrations. It was pointed out that local people were rarely motivated to undertake these actions by ideological considerations. The authors reconstructed the course of events, and therefore were able to demonstrate what the originators’ goals and motivations were when developing the schedules and scenarios of particular events. Digital source data presented in the article also allowed them to demonstrate how elaborate the celebrations were.
50
Majewska, Joanna. "Oświeceni się śmieją: O «Próbie» Marivaux." Pamiętnik Teatralny 69, no. 1 (May 12, 2020). http://dx.doi.org/10.36744/pt.16.
Full textAbstract:
Artykuł dotyczy późnej sztuki Pierre’a de Marivaux, zatytułowanej Próba (premiera w 1740 w Comédie-Italienne). Utwór został wpisany w kontekst życia i dzieła autora, zwłaszcza jego konfliktu z Voltairem i związków z aktorami Riccoboniego. Próba została ujęta jako przykład typowej dla Marivaux komedii, w której lekka i błaha z pozoru fabuła kryje daleki od oświeceniowego optymizmu „mroczny obraz duszy ludzkiej”, fausse gaieté – by posłużyć się określeniem Lecha Sokoła. Autorka poddaje analizie motywacje postaci, skupiając się nad tym, jaką rolę w tytułowej próbie pełni gra ich przynależnością społeczną. Podstawą lektury dramatu – przykładów marivaudage’u, rozwiązań dramaturgicznych, konstrukcji postaci oraz finału – jest polskie niepublikowane tłumaczenie Jerzego Radziwiłowicza zestawione z francuskim oryginałem. W artykule omówiona została także teatralna recepcja Próby w Polsce: realizacje w teatrze (Teatr Polski w Poznaniu, 1985), w telewizji (Teatr Telewizji, 1985) i w radiu (Teatr Polskiego Radia, 2013). Przedmiotem refleksji są również różnice między polskimi (niepublikowanymi) przekładami tekstu: Stanisława Hebanowskiego, Ewy Bułhak i Jerzego Radziwiłowicza.