Academic literature on the topic 'Trombociti'

Odkar izvajamo zaščito RhD-negativnih nosečnic z anti-D protitelesi, je najpogostejši vzrok za hemolitično bolezen novorojenčka neskladje ABO krvnih skupin matere in ploda oz. novorojenčka. Hemolizo povzročajo protitelesa, ki so posledica izoimunizacije matere, in prehajajo preko posteljice v plod, kjer uničujejo plodove in novorojenčkove eritrocite. Bolezen se kaže s hemolitično anemijo, težko zgodnjo zlatenico in splenomegalijo. Ker so antigeni ABO prisotni tudi na trombocitih in drugih tkivih, lahko protitelesa anti-A ali anti-B v redkih primerih povzročijo tudi trombocitopenijo, saj se protitelesa odzivajo z istimi antigeni, prisotnimi tudi na trombocitih. V članku predstavljamo donošeno novorojenko s krvno skupino (KS) A, RhD pozitivno, po Kellu negativno, ki smo jo obravnavali zaradi hemolitične anemije in trombocitopenije. Materi so med nosečnostjo določili KS O, da je RhD pozitivna in po Kellu negativna. Ob sprejemu je bila deklica subikterična. Laboratorijski izvidi v starosti 100 ur so bili: hemoglobin 152 g/L, trombociti 44 × 109/L, celokupni bilirubin 254 μmol/L in direktni bilirubin 10,6 μmol/L. Direktni Coombsov test (DCT) pri deklici je bil pozitiven, imela je prisotna protitelesa anti-A IgG. Ob fototerapiji so vrednosti bilirubina ustrezno upadle. Zaradi trombocitopenije pri novorojenki smo analizirali materin hemogram, ki je pokazal normalno koncentracijo trombocitov v periferni krvi ter nato opravili genotipizacijo HPA pri materi in novorojenki, ki ni pokazala neskladja. Opravili smo tudi direktni test trombocitnih protiteles, ki je bil negativen. Za trombocite specifičnih protiteles (HPA in HLA) nismo uspeli potrditi. Število trombocitov se je spontano zvišalo. Ob zadnjem pregledu je v hemogramu izstopala nevtropenija, ki je spontano izzvenela do starosti 4 mesecev in pol.

Fetalna in neonatalna aloimunska trombocitopenija (FNAIT) je posledica transplacentarnega prenosa in vezave aloimunskih protiteles na trombocitne antigene otroka, ki jih je podedoval od očeta. Do aloimunizacije matere proti trombocitnim antigenom lahko pride tekom nosečnosti, kot tudi ob transfuziji trombocitov. FNAIT je redka bolezen, ki lahko poteka popolnoma brez bolezenskih znakov ali pa ima otrok znake hemoraške diateze. Njen najhujši zaplet je znotrajlobanjska krvavitev, zato sta zgodnja diagnostika in v primeru indikacije ustrezno zdravljenje zelo pomembna. Po podatkih iz literature je ocenjena pojavnost FNAIT 1 na 1000-2000 živorojenih. Pojavnost FNAIT v Sloveniji ni znana. Namen opravljene retrospektivne raziskave je bil ugotoviti pojavnost in etiologijo FNAIT v Sloveniji ter klinično sliko bolnikov s FNAIT. Rezultati raziskave, v kateri smo analizirali izvide transfuzijskih preiskav za dokaz trombocitnih protiteles pri novorojenčkih ali materah, so pokazali veliko nižjo pojavnost. V obdobju od leta 1996 do leta 2016 je bilo v Sloveniji potrjenih 39 primerov FNAIT, povprečno 2 na leto, medtem ko je bilo prošenj za dokaz trombocitnih protiteles pri novorojenčku ali materi povprečno 9 na leto. Pojavnost FNAIT je torej v Sloveniji 1 na 10.000 živorojenih. Kljub temu, da je ocena pojavnosti zaradi retrospektivne analize najverjetneje podcenjena, menimo, da omenjeni rezultati potrjujejo naša klinična opažanja, da je FNAIT poddiagnosticirana. Prispevek zato, poleg rezultatov retrospektivne raziskave o pojavnosti, etiologiji in klinični sliki FNAIT v Sloveniji, predstavlja pregled trenutnega znanja o FNAIT, saj želimo, da se na omenjeno bolezen, ki je lahko življenje ogrožajoča, pogosteje pomisli in ustrezno ukrepa.

Hemostaza je proces zaustavljanja krvarenja. Spontana hemostaza uključuje složene biokemijske mehanizme zgrušavanja krvi, regulirane interakcije između ozlijeđenog tkiva, stijenke krvnih žila i cirkulirajućih trombocita, prokoagulacijskih, antikoagulacijskih te fibrinolitičkih plazmatskih proteina. Proces hemostaze dijelimo na tri faze: primarna, sekundarna te fibrinoliza. Nefunkcionalna primarna hemostaza (trombocitopenija, kao glavni uzrok) za posljedicu ima usporeno i otežano stvaranje trombocitnog ugruška. U slučaju ozljede krv će izlaziti iz krvnih žila nekoliko sekundi ili minuta dok se ne formira stabilan sekundarni hemostatski ugrušak. U slučaju nefunkcionalne sekundarne hemostaze krvarenje se ne primjećuje izravno, već s vremenskim odmakom, najčešće nakon nekoliko minuta. Imajući na umu postajanje različitih faza hemostaze te različite aktivacije koagulacijskih kaskada, razvijene su i različite metode laboratorijskog mjerenja. Ovaj rad navodi i objašnjava koagulacijske pretrage koje se danas primjenjuju u veterinarskoj praksi. Opisana je metoda i svrha svake pretrage uz glavne primjedbe vezane uz uzorkovanje i moguće interferencije. Uzorkovanje krvi za koagulacijske pretrage osjetljivije je od uzorkovanja za ostale pretrage krvi. Nužno je izbjeći aktivaciju trombocita te se iz tog razloga idealnim uzorkovanjem smatra ono kod kojeg je krv vađena bez staze. Većina koagulacijskih pretraga kao uzorak koristi citratnu plazmu siromašnu trombocitima koja se dobiva nakon centrifugiranja (15 minuta na 2000 g) pune krvi vađene uz antikoagulans 3-natrij-citrat-dihidrat (0,11 mol/L). Većina mjerenja osnovnih parametara hemostaze uključuje praćenje stvaranja ugruška (koaguluma), a prati se brzina i sposobnost ili nedostatak sposobnosti grušanja krvi. Danas su metode automatizirane, a vrijeme nastanka ugruška mjeri se elektromehaničkom ili foto-optičkom metodom. Osim mjerenja brzine nastanka ugruška moguće je mjerenje aktivnosti enzima i inhibitora koagulacije te mjerenje koncentracije pojedinih komponenti koagulacijskih kaskada i fibrinolize. U ovim slučajevima koriste se imunokemijske metode koje se temelje na specifičnoj reakciji antigen-antitijelo, pri čemu su od automatiziranih metoda u uporabi najčešće lateks imunoturbidimetrije, a od ručnih metoda ELISA-e. U novije se vrijeme sve više nastoji ispitati poremećaj zgrušavanja u punoj krvi pomoću tromboelastografije. Za razliku od standardnih koagulacijskih testova, tromboelastografija evaluira kinetiku cijelog procesa zgrušavanja, od početnog stvaranja ugruška, polimerizacije fibrina do konačne stabilnosti ugruška. U ispitivanju uzroka krvarenja laboratorijskim pretragama procjenjuje se: rezistencija krvnih žila, broj i funkcija trombocita, unutrašnji i vanjski put zgrušavanja, mehanizam fibrinolize i djelovanje inhibitora zgrušavanja. Laboratorijska dijagnostika poremećaja hemostaze započinje izvođenjem globalnih pretraga. Globalne koagulacijske pretrage su najjednostavnije te istovremeno obuhvaćaju i vanjski i unutarnji put zgrušavanja, a u njih ubrajamo: vrijeme krvarenja, protrombinsko vrijeme, aktivirano parcijalno tromboplastinsko vrijeme, trombinsko vrijeme, broj trombocita i fibrinogen. Nakon globalnih pretraga, u svrhu postavljanja konačne dijagnoze, slijede specifične pretrage aktivnosti i funkcije trombocita, analiza trombocitnih antitijela, a po potrebi i mjerenja koncentracije i aktivnosti pojedinih faktora zgrušavanja i von Willebrandovog faktora te inhibitora zgrušavanja (antitrombin i protein C). Laboratorijski je moguće pratiti i tijek fibrinolize mjerenjem koncentracije razgradnih produkata fibrina i fibrinogena te D-dimera. S obzirom na složenost koagulacijskog sustava, laboratorijsko ispitivanje hemostaze potrebno je provesti u više stupnjeva, počevši od nekoliko globalnih pretraga te barem jedne specifične. Važno je naglasiti da ne postoji ni jedan test koji samostalno daje uvid u funkciju cjelokupnog sustava zgrušavanja.

S transfuzijo povezana reakcija presadka proti gostitelju (angl. Transfusion associated graft versus host disease, TA-GvHD) je redek, vendar resen in življenje ogrožajoč zaplet po transfuziji krvnih pripravkov. Posledica, kolikor do nje pride, je bolnikova smrt v več kot 90 % primerov. Po transfuziji krvi se osebi z imunsko pomanjkljivostjo limfociti T iz darovalčeve krvi odzovejo na celične in tkivne antigene prejemnika krvi. Zato darovalčevi limfociti T aktivirajo in uničijo tarčne celice v tkivih prejemnika. Vzrok, da se imunske celice prejemnika ne odzovejo tako, da bi onemogočile darovalčeve limfocite T, je pomanjkljivost imunskega odziva pri prejemniku in le izjemoma vprašanje skladnosti HLA med prejemnikom in darovalcem.
 Obsevanje krvnih pripravkov z ionizirajočimi žarki je najbolj učinkovita metoda za preprečevanje TA-GvHD. Patogensko inaktiviranje s psoralenom in UVA-žarki je enakovredno obsevanju, vendar se zaenkrat uporablja samo za trombocitne pripravke. Zato je pomembno, da lečeči zdravnik prepozna bolnike, pri katerih lahko nastane TA-GvHD in za njih naroča zgolj obsevane krvne pripravke. Obsevamo eritrocite, granulocite ter trombocite, kadar niso patogensko inaktivirani. Sveže zmrznjene plazme, krioprecipitata, zdravil iz krvi, kot so albumin, imunoglobulini, faktorji strjevanja krvi ... ter eritrocitov po odmrzovanju ne obsevamo, ker je vsebnost limfocitov T zanemarljiva. Priporočen osrednji obsevalni odmerek je znotraj 25–50 Gy.

Moksliniais tyrimais įrodyta, jog sergančiųjų lėtiniu širdies nepakankamumu (LŠN) krešėjimo sistema yra aktyvesnė nei sveikų žmonių. Todėl šio tyrimo tikslas buvo peržvelgti literatūros duomenis apie krešėjimo sistemos rodmenų pokyčius gydant LŠN sergančius ligonius β-adrenoblokatoriais, AKF slopikliais, kalcio antagonistais, diuretikais, antikoaguliantais, antiagregantais, širdį veikiančiais glikozidais ir fiziniu krūviu. Nustatyta, kad atskirai vartojami β-adrenoblokatoriai mažina trombocitų agregaciją, o AKF slopikliai – ir P-selektino ekspresiją; MMMH mažina protrombino fragmentų, D-dimerų, o geriamieji antikoaguliantai – interleukin-6, von Vilebrando faktoriaus, tarpląstelinių adhezijos molekulių, fibrinogeno fragmentų 1+2, didina plazminogeno aktyvintojo slopiklio koncentracijas; taip pat antikoaguliantai mažina VII:C faktoriaus ir trombino-antitrombino komplekso koncentraciją. Vartojant aspiriną kartu su klopidogreliu, sumažėja tarpląstelinių bei trombocitų-endotelio adhezijos molekulių koncentracija ir P-selektino ekspresija, nors, vartojant tik aspiriną, šių žymenų koncentracijos nekinta. Gydant AKF inhibitoriais, kalcio antagonistais ir β-adrenoblokatoriais, mažėja DATL, D-dimerų, plazminogeno aktyvintojo slopiklio, kraujagyslių adhezijos molekulių, trombocitų tankiųjų granulių baltymo koncentracijos, L- ir P-selektinų ekspresija. Nagrinėjant minėtų gydymo priemonių įtaką konkretiems krešėjimo sistemos rodmenims, būtina pastebėti, kad skirtingų autorių duomenys ne visada sutampa. Todėl konkrečių vaistų poveikis konkretiems hemostazės rodmenims dar nepakankamai ištirtas.

UVOD: Procesi koji obuhvataju endotelnu disfunkciju, oksidativni stres, hroničnu inflamaciju, hiperaktivnost i aktivaciju trombocita te naru&scaron;avanje ravnoteže procesa koagulacije i fibrinolize od najranijih faza razvoja dijabetes melitusa tip 2 (T2DM) promovi&scaron;u aterogenezu i nastanak aterotromboznih komplikacija. Kompleksan terapijski pristup u T2DM ima za cilj ne samo uspostavljanje glikoregulacije, korekciju brojnih metaboličkih poremećaja i modifikaciju pridruženih faktora rizika za nastanak ateroskleroze već i primenu antitrombocitne terapije u cilju primarne ili sekundarne prevencije aterotromboznih komplikacija. Uprkos primenjenoj antiagregacionoj terapiji, deo bolesnika doživi rekurentne aterotrombozne atake. Bolesnici sa T2DM se izdvajaju kao grupa sa posebnim rizikom za recidivantne aterotromboze &scaron;to može biti uslovljeno rezistencijom na primenjenu antitrombocitnu terapiju. Praćenje efekata antitrombocitne terapije i blagovremeno identifikovanje rezistentnih bolesnika ima za cilj optimizaciju primenjene antitrombocitne terapije &scaron;to može biti od izuzetnog kliničkog značaja u smislu sprečavanja progresije aterotromboznog procesa. CILJ: Proceniti i uporediti nivoe biomarkera, pokazatelja endotelne aktivacije, aktivacije i agregabilnosti trombocita u bolesnika sa bole&scaron;ću arterijskih krvnih sudova u tipu 2 dijabetes melitusa u odnosu na njihove vrednosti u zdravoj populaciji. Uporediti efikasnost primenjene antitrombocitne terapije tienopiridinima u bolesnika sa tipom 2 dijabetes melitusa i bole&scaron;ću arterijskih krvnih sudova u odnosu na efikasnost ove terapije u nedijabetičnoj populaciji bolesnika sa bole&scaron;ću arterijskih krvnih sudova. MATERIJAL I METODE: U ispitivanje je uključeno 100 ispitanika oba pola, starosti od 33 do 70 godina života, kod kojih je prethodno utvrđeno postojanje neke od kliničkih manifestacija bolesti arterijskih krvnih sudova (IBS, CVB, PAB) koji kao antitrombocitnu terapiju uzimaju tienopiridinski preparat, klopidogrel. Od toga, 50 uključenih ispitanika imalo je dijagnozu dijabetes melitus tipa 2, a 50 su bili bolesnici bez dijabetesa. Kontrolnu grupu je činilo 30 klinički i biohemijski zdravih ispitanika, nepu&scaron;ača koji su prema polnoj i dobnoj strukturi odgovarali ispitivanim grupama bolesnika. Svim ispitanicima su urađena antropometrijska merenja, laboratorijska analiza uzoraka krvi na automatizovanim analizatorima sa određivanjem parametara metabolizma glukoze, lipida, parametera inflamacije, KKS, parmetara koagulacije i trombocitnih pokazatelja. Određivanje serumske koncentracije sE&ndash;selektina i sP-selektina je vr&scaron;eno ELISA tehnikom (R&amp;D Systems, Inc. Minneapolis, USA). Plazmatska koncentracija vWFAg-a određivana je imunoturbidimetrijskom metodom na koagulacionom analizatoru Siemens Healthcare Diagnostics, Nemačka. Agregabilnost trombocita je određivana impedantnom agregometrijom (Multiple Electrode Aggregometry - MEA) na Multiplate analizatoru, Dynabyte, Minhen, Nemačka. Bazalna agregabilnost trombocita procenjivana je TRAP testom, rezidualna agregabilnost trombocita pod terapijom klopidogrela ADP testom, rezidualna agregabilnost trombocita pod terapijom aspirina, ASPI testom. Individualni odgovor na primenjenu antiagregacionu terapiju je procenjivan i na osnovu procenta sniženja bazalne agregabilnosti trombocita (%SAT) nakon primenjene antiagregacione terapije &scaron;to je izračunato sledećim formulama: procena antiagregacionog efekta klopidogrela:%SATadp =100 x (1-ADP/TRAP) i procena antiagregacionog efekta aspirina:%SATaspi =100 x (1-ASPI/TRAP). REZULTATI: Nivo sE-slektina je bio signifikantno vi&scaron;i u bolesnika sa T2DM u odnosu na bolesnike bez dijabetesa (45,1&plusmn;18,1vs.31,8&plusmn;10,5ng/ml; p&lt;0,001) i kontrolnu grupu zdravih ispitanika (45,1&plusmn;18,1vs.27,2&plusmn;11,2ng/ml; p&lt;0,001). Plazmatski nivo vWF Ag, bio je statistički značajno vi&scaron;i u bolesnika sa T2DM u odnosu na grupu ispitanika bez dijabetesa (172&plusmn;75,2vs. 146&plusmn;40,6%; p=0,045), kao i u odnosu na kontrolnu grupu zdravih (172&plusmn;75,2vs.130&plusmn;33,8%; p=0,007). Nivo sPselektina bio je statistički značajno vi&scaron;i kod bolesnika s T2DM u odnosu na ispitanike u grupi dijabetesa (95,2&plusmn;31,8vs.84,0&plusmn;21,8 ng/ml; p=0,042) i kontrolnoj grupi (95,2&plusmn;31,8vs.76,7&plusmn;16,2ng/ml; p=0,004). Uočeno je da je %rP statistički bio značajno vi&scaron;i u grupi dijabetičara u odnosu na grupu ispitanika bez dijabetesa (3,47&plusmn;1,30vs.2,30&plusmn;1,30%; p&lt;0,001) i kontrolnu grupu zdravih (3,47&plusmn;1,30vs.2,29&plusmn;1,23%; p&lt;0,001). Bolesnici sa T2DM imali su statistički značajno vi&scaron;e vrednosti ADP testa (70,3&plusmn;22,0vs.56,9&plusmn;19,7U; p=0,002) u odnosu na bolesnike bez dijabetesa, a uočen je i značajno niži stepen procenta sniženja bazalne agregabilnosti, %SATadp, u dijabetičara u odnosu na ispitanike bez dijabetesa (31,6&plusmn;12,4vs. 48,6&plusmn;12,6 %; p&lt;0,001). U grupi ispitanika sa T2DM vrednost TRAP testa statistički značajno pozitivno koreli&scaron;e sa brojem neutrofila (r=0,349;p= 0,013) i NLR-om (r=0,472;p=0,001), a multivarijantnom linearnom regresionom analizom dokazana je nezavisna povezanost TRAP testa i fibrinogena (B=9,61;p=0,009). Takođe, u istoj ispitivanoj grupi postoji pozitivna povezanost ADP testa sa HOMAIR (r=0,319;p=0,024), NLR-om (r=0,515;p&lt;0,001), hsCRP-om (r=0,356;p=0,011), kao i sa %rP (r=0,302;p=0,049). Multivarijantnom linearnom regresionom analizom dokazana je nezavisna povezanost ADP testa i ITM (B=1,43;p=0,043). %SATadp u bolesnika sa T2DM negativno je korelisao sa ITM (r= -0,381;p=0,006), OS (r= - 0,387;p=0,006), HOMA-IR (r= -0,349;p=0,013), hsCRP-om (r= -0,288; p=0,043), %rP (r= -0,302;p=0,049), sE-selektinom (r= -0,369; p=0,008) i sP-selektinom (r= - 0,374;p=0,007). U grupi dijabetičara, postoji pozitivna povezanost %rP sa ITM (r=0,365;p= 0,016), OS (r=0,435;p=0,004), HOMA-IR (r=0,409;p=0,006), hsCRP (r=0,374;p=0,014), sP-selektinom (r=0,341;p=0,025) i vWFAg-om (r=0,348;p=0,022). Takođe, sE-selektin pozitivno koreli&scaron;e sa ITM (r=0,380;p =0,006), OS (r=0,380; p=0,007), HOMA-IR (r=0,339;p=0,016), hsCRP-om (r=0,351;p=0,013), a sP-selektin sa ITM (r=0,312;p=0,027), OS (r=0,395;p=0,005), HOMA-IR (r=0,286;p=0,044), hsCRP-om (r=0,369; p=0,008) i nivoom sE &ndash; selektina (r=0,560;p &lt;0,001). Evaluirajući odgovor na terapiju klopidogrelom u podgrupama bolesnika sa dijabetesom, napravljenim prema kvartilnoj distribuciji nivoa ADP-a, tj. stepenu rezidualne agregabilnosti trombocita u toku terapije klopidogrelom, uočeno je da ukupna bazalna agregabilnost trombocita procenjena TRAP testom statistički značajno raste od prvog do četvrtog kvartila (76,50 &plusmn;19,91 vs. 94,54&plusmn;16,67 vs. 112,00&plusmn;10,22 vs. 128,92&plusmn;15,69U;p&lt;0,001), dok se %SATadp od prvog do četvrtog kvartila značajno smanjivao (40,44&plusmn;13,33 vs. 31,20&plusmn;11,82 vs. 33,16&plusmn;7,03 vs. 21,53&plusmn;10,16%). ZAKLJUČAK: Koncentracije cirkuli&scaron;ućih biomarkera endotelne aktivacije, sE &ndash; selektina i vWF Ag-a, solubilnog biomarkera trombocitne aktivacije, sP &ndash; selektina, kao i procenat retikulisanih trombocita, %rP, markera trombocitnog prometa, značajno su povi&scaron;ene kod bolesnika sa bole&scaron;ću arterijskih krvnih sudova u tipu 2 dijabetes melitusa u odnosu na njihove koncentracije kod zdravih ispitanika i bolesnika bez dijabetesa. Bolesnici sa T2DM imali su znatno vi&scaron;i stepen rezistencije na antitrombocitnu terapiju klopidogrelom u odnosu na bolesnike bez dijabetesa, procenjene stepenom rezidualne agregabilnosti trombocita, ADP test, kao i procentom sniženja ukupne bazalne agregabilnosti trombocita, %SATadp, metodom impedantne agregometrije, a &scaron;to je uslovilo i trend učestalijeg ponavljanja ishemijskih ataka u odnosu na bolesnike bez dijabetesa. Međusobna povezanost ispitivanih biomarkera endotelne i trombocitne aktivacije (sE &ndash; selektina, vWF Aga, sP &ndash; selektina), kao i markera prometa trombocita (%rP) sa metaboličko inflamatornim parametrima i sa indikatorima odgovora na antiagregacionu terapiju, može ukazivati na to da nepovoljan metabolički milje dijabetičara može biti jedan od doprinosnih faktora lo&scaron;em odgovoru na antitrombocitnu terapiju klopidogrelom.<br>INTRODUCTION: Processes involving endothelial dysfunction, oxidative stress, chronic inflammation, platelet activation and the imbalance between coagulation and fibrinolysis promote atherogenesis and atherothrombotic complications at early stage of diabetes mellitus type 2 (T2DM). The complex therapeutic approach in T2DM aims not only to reestablish glycemic control and to correct a number of metabolic disorders, but also to achieve primary or secondary prevention of atherothrombotic complications. Despite the applied antiplatelet therapy, some patients experience recurrent atherothrombotic attacks. Patients with T2DM are the group at particular risk for recurrent atherothrombosis, which can be caused by antiplatelet therapy resistance. Monitoring the effectiveness of antiplatelet therapy and identification of resistant patients aims to optimize the applied antiplatelet therapy, which can be of great clinical significance in terms of preventing progression of atherotrombotic processes. AIM: Evaluate and compare the levels of biomarkers, indicators of endothelial activation, platelet activation and aggregability in patients with arterial vascular disease in type 2 diabetes mellitus compared to their values in a healthy population. Compare the effectiveness of applied antiplatelet therapy with thienopyridines in patients with type 2 diabetes mellitus and arterial vascular disease compared to the efficacy of this therapy in nondiabetic population of patients with arterial vascular disease. MATERIAL AND METHODS: The study included 100 patients, 33 to 70 years of age, with previously established existence of some of the clinical manifestations of arterial vascular disease (CAD, CVD, PAD), taking thienopyridine antiplatelet therapy with clopidogrel. 50 patients was previously diagnosed with diabetes mellitus type 2 and 50 were nondiabetic patients. Control group included 30 age and sex matched healthy participants, non-smokers. All subjects underwent anthropometric measurements and laboratory analysis of blood samples on automated analyzers with determining the parameters of glucose metabolism, lipids, inflammation parameters, complete blood count, coagulation and platelet parameters. Serum concentrations of sEselectin and sP-selectin were determined by ELISA (R&amp;D Systems, Inc., Minneapolis, USA). vWFAg was determined by immunoturbidimetry on coagulometer Siemens Healthcare Diagnostics, Germany. Platelet aggregability was determined by impedance aggregometry (Multiple Electrode Aggregometry - MEA) on Multiplate analyzer, Dynabyte, Munich, Germany. Basal platelet aggregability was estimated by TRAP test, residual platelet aggregability during clopidogrel treatment was estimated by ADP test and during aspirin treatement by ASPI test. Individual response to antiplatelet therapy was estimated by the percentage of decrease in basal platelet aggregability (%DPA) obtained after antiplatelet therapy, calculated bypresented formulas: %DPAadp =100 x (1-ADP/TRAP)and %DPAaspi =100 x (1- ASPI/TRAP). RESULTS: Concentration of sE-selectin was significantly higher in patients with T2DM in order to non-diabetic patients (45,1&plusmn;18,1vs.31,8&plusmn;10,5ng/ml;p&lt;0,001) and healthy control group (45,1&plusmn;18,1vs.27,2&plusmn;11,2ng/ml; p&lt;0,001). vWF Ag was significantly higher in diabetic patients than in non-diabetics (172&plusmn;75,2vs. 146&plusmn;40,6%; p=0,045) and healthy controls (172&plusmn;75,2vs.130&plusmn;33,8%; p=0,007). sP-selectin was also significantly higher in patients with T2DM than in non-diabetics (95,2&plusmn;31,8vs.84,0&plusmn;21,8 ng/ml; p=0,042) and healthy controls (95,2&plusmn;31,8vs.76,7&plusmn;16,2ng/ml; p=0,004). %rP was significantly higher in group of patients with T2DM than in nondiabetic patients (3,47&plusmn;1,30vs.2,30&plusmn;1,30%; p&lt;0,001) and healthy control group (3,47&plusmn;1,30vs.2,29&plusmn;1,23%; p&lt;0,001). T2DM patients had statistically higher values of ADP test (70,3&plusmn;22,0vs.56,9&plusmn;19,7U; p=0,002) compared to patients without diabetes, and significantly lower %DPAadp (31,6&plusmn;12,4vs. 48,6&plusmn;12,6 %; p&lt;0,001). In T2DM group of patients, level of TRAP test correlated positively with number of white blood cells (r=0,349;p= 0,013) and NLR (r=0,472;p=0,001), and multivariant linear regression analisys showed significant independent association of TRAP test with fibrinogen (B=9,61;p=0,009). Statistically significant positive correlation of ADP test with HOMA-IR (r=0,319;p=0,024), NLR (r=0,515;p&lt;0,001), hsCRP (r=0,356;p=0,011) and %rP (r=0,302;p=0,049) was observed in patients with T2DM. Multivariant linear regression analisys showed significant independent association of ADP test with BMI (B=1,43;p=0,043). %DPAadp negatively correlated with BMI (r=-0,381;p=0,006), WC (r= - 0,387;p=0,006), HOMA-IR (r= -0,349;p=0,013), hsCRP (r= -0,288; p=0,043), %rP (r= -0,302;p=0,049), sE-selectin (r= -0,369; p=0,008) and sP-selectin (r= -0,374;p=0,007) in diabetic patients. Significant positive correlation of %rP with BMI (r=0,365;p= 0,016), WC (r=0,435;p=0,004), HOMA-IR (r=0,409;p=0,006), hsCRP (r=0,374;p=0,014), sP-selectin (r=0,341;p=0,025) and vWFAg (r=0,348;p=0,022) was found in diabetics. Also, sE-selectin positively correlated with BMI (r=0,380;p =0,006), WC (r=0,380; p=0,007), HOMA-IR (r=0,339;p=0,016), hsCRP(r=0,351;p=0,013), and sPselectin correlated positively with BMI (r=0,312;p=0,027), WC (r=0,395;p=0,005), HOMA-IR (r=0,286;p=0,044), hsCRP (r=0,369; p=0,008) and sE &ndash; selectin (r=0,560;p &lt;0,001). Evaluating the response to clopidogrel therapy in subgrpoups of diabetic patients accoarding the quartile distribution of ADP test (clopidogrel on-treatment platelet reactivity), it is found that total basal aggregability estimated by TRAP test significantly increased from the first to the fourth quartile (76,50 &plusmn;19,91 vs. 94,54&plusmn;16,67 vs. 112,00&plusmn;10,22 vs. 128,92&plusmn;15,69U;p&lt;0,001) while %DPAadp decreased (40,44&plusmn;13,33 vs. 31,20&plusmn;11,82 vs. 33,16&plusmn;7,03 vs. 21,53&plusmn;10,16%). CONCLUSION: Concentration of circulating biomarkers of endothelial activation, sE-selectin and vWF Ag, soluble marker of platelet activation, sP &ndash; selectin, as well as percentage of reticulated platelets, %rP, marker of platelet turnover, were significantly higher in patients with arterial vascular disease in T2DM compared to healthy controls and non-diabetics. Patients with T2DM had significantly higher degree of resistance to antiplatelet therapy with clopidogrel compared to non diabetics, estimated by ADP test, as well as with %DPAadp, what caused more frequent recurrent ischemic attacks compared to nondiabetic patients. Correlation of biomarkers of endothelial and platelet activation (sE &ndash; selectin, vWF Ag, sP &ndash; selectin) and markers of platelet turnover (%rP) with metabolic profile indicators and poor antiplatelet therapy response suggest that altered metabolic profile can be one of contributing factors of poor antiplatelet response in diabetic patients.

In this study, we demonstrated that membrane immunofluorescence (MIF) with canine erythrocytes is a much more sensitive diagnostic technique compared with the Coombs test to detect auto-antibodies on RBC. We also demonstrate how the evaluation of the MIF test can be made more precisely which results in a more clear interpretation. Till nowadays the Evans syndrome (combined thrombocytopenia and anemia) is not very well diagnosed in dogs. Only a few studies with low animal numbers tested auto-antibodies on RBC and thrombocytes. Here we describe the frequency of Evans syndrome based on the evaluation of a large data set with 557 dogs. The novelty of the thesis also lies in making a research of the amount of CICs in sera of AIHA/AITP patients is described as well as the cytotoxic potential of patient’s sera for canine leucocytes. These new aspects of diagnosis (AIHA) and pathogenesis (AIHA/AITP) are not only relevant for dogs but also for humans and can be used for better differential diagnosis in medicine. The new findings with respect to circulating immune complexes and cytotoxicity are also offer new therapeutic concepts. Besides, the study has resulted in the characterization of monoclonal antibodies which allow for the detection of so far undetectable canine differentiation antigens (CD molecules) on canine erythrocytes (CD235) and thrombocytes (CD42a). The identified mAbs are useful in the identification of relevant target structures for autoantibodies on these cells.

Radiofrequency catheter ablation (RFA) is a rapidly developing, minimally invasive method of treatment for heart arrhythmias. Its employment is however limited due to complications, including thromboembolic ones. The basic of seven objectives of this dissertation were to: 1. by using different agonists of aggregation, to evaluate alteration of platelet aggregation in the venous blood and platelet-rich plasma, fibrinogen and D-dimer levels before RFA, immediately after, 24 hours and 72 hours after RFA under the influence of RFA in patients suffering from heart arrhythmia; 2. to establish the influence of the total RFA energy, structural heart disease, antithrombotic medicines know in the alteration of platelet aggregation induced by different agonists and in the alteration before RFA, immediately after and 24 hours after RFA. The obtained data show that changes in PA after RFA depended on whether PA proceeded in the venous blood or plasma and on the agonist used to induce aggregation. According to the results, PA is suppressed immediately after RFA and increases in 24 hours. The level of the applied total energy had an effect on changes in platelet aggregation after RFA. The dynamics of PA in patients with and without a structural heart disease were similar. The obtained pre-RFA values of PA were lower in blood and even lower in plasma in the group of patients who used aspirin, as compared to those who used low molecular mass heparin or no antithrombotic medicines. Despite the... [to full text]

1. Ištyrus homocisteino koncentraciją kraujo serume ir trombocitų agregaciją kraujo plazmoje su pagrindiniais natūriniais agregantais (adenozino difosfatas, adrenalinas, kolagenas) sergančiųjų ūminiais galvos smegenų kraujotakos sutrikimais, nustatyta koreliacija tarp:  padidėjusios homocisteino koncentracijos ir insulto su dideliu neurologiniu deficitu, išeminės širdies ligos, kreatinino ir C-reaktyviojo baltymo koncentracijų;  vidinės miego arterijos stenozės laipsnio ir homocisteino koncentracijos kraujo serume;  homocisteino koncentracijos kraujo serume ir amžiaus;  padidintos homocisteino koncentracijos ir pasikartojančio insulto, todėl homocisteino koncentracijos lygis gali būti panaudotas kaip prognostinis rodiklis naujam ar kartotiniam ūminiam galvos smegenų kraujotakos sutrikimui išsivystyti. 2. Trombocitų agregacija turtingoje trombocitais plazmoje ūminio išeminio galvos smegenų kraujotakos sutrikimo periode statistiškai patikimai padidėja insultu sergančiųjų grupėje, nepriklausomai nuo susirgimo sunkumo. 3. Profilaktinės aspirino dozės hiperhomocisteinemijos fone dalį ligonių neapsaugo nuo išeminio insulto išsivystymo. Aspirino vartojimas turi veiksmingesnį antiagregacinį poveikį moterims, nei vyrams: moterų plazmoje trombocitų agregacijos intensyvumas buvo žemesnis su visais agonistais, o vyrų trombocitai, atvirkščiai, į juos reagavo viršnorminiu atsaku. 4. Išeminiu insultu sirgusių ligonių kraujyje dažniau randami policitemija, padidėjęs leukocitų... [toliau žr. visą tekstą]<br>1. When examining homocysteine concentration in blood serum and platelet aggregation in plasma using nature aggregants (adenosine diphosphate, adrenalin, collagen) in patients with acute cerebrovascular disorders, the positive corelation was found between the following parameters:  the elevated amount of homocysteine and stroke with the high neurological deficit, ischemic heart disease, creatinin and C-reactive protein concentrations;  the degree of internal carotid artery stenosis and homocysteine concentration in blood serum;  homocysteine concentration in blood serum and age;  elevation of homocysteine concentration and recurrent stroke, thus, homocysteine concentration may be a predisposing indicator to the development of new or recurrent acute cerebrovascular disorder. 2. Platelet aggreagation in platelet-rich plasma during the period of acute cerebrovascular disorder statistically significantly increases in stroke group independent upon severity of illness. 3. Preventive aspirin doses in the light of hyperhomocysteinemia do not protect a certain part of patients from ischemic stroke development (among the debatable causes of this outcome may be aspirin resistance). Aspirin intake has a more effective antiaggregate influence on women than men: the intensity of platelet aggregation in women plasma was lower using all agonists, while in men, on the contrary, platelets responded by reaching levels above normal. 4. The patients, who experienced ischemic stroke... [to full text]

Migrena - dažnas lėtinis susirgimas, kuris daugiausiai vargina jaunus žmones. Priepuolių metu dėl skausmo ir lydinčių reiškinių yra sutrikdoma ligonių kasdienė veikla. Be to, sergantiems migrena, o ypač migrena su aura, yra 2-3 kartus padidėjusi išeminių insultų, o taip pat kitų išeminių - kraujagyslinių komplikacijų rizika. Darbo tikslas buvo laikotarpyje tarp priepuolių nustatyti moterims, sergančioms migrena su aura (MA) ir be auros (M0), ryšį su bendraisiais kardiovaskulinės rizikos veiksniais, uždegiminių žymenų specifiškumu, ląstelinės hemostazės ypatumais bei su įvairaus diametro periferinių kraujagyslių endotelio funkcijos bei standumo kitimais. Ištyrėme 60 sveikų, 30 sergančių MA ir 30 M0. M0 moterims nustatytas didesnis sistolinis ir diastolinis kraujospūdis bei hipodinamija. Neįrodytos serumo amiloido A ir C reaktyvaus baltymo sąsajos su migrenos tipais, trombocitų funkcinio aktyvumo kitimais bei su įvairaus diametro periferinių kraujagyslių standumo ar endotelio funkcijos sutrikimais. Sergančiosioms migrena buvo padidėjęs trombocitų funkcinis aktyvumas, kuris priklausė nuo migrenos formos, M0 sergančiosioms ir nuo priepuolių dažnio Migrenos grupėje endotelio funkcija buvo sutrikusi tik mikrocirkuliacijoje. MA grupėje buvo didesnė tėkmės sąlygota dilatacija nei M0. Sergančiosioms migrena nustatytas susidarančių trombocitų monocitų agregatų tiesioginis ryšys su kitimais mikrocirkuliacijoje ir atvirkštinis ryšys su endotelio funkcija smulkiosiose periferinėse... [toliau žr. visą tekstą]<br>Migraine is a common chronic disease that is usually suffered by young people. During the attacks due to pain and other concomitant phenomena everyday activities of the patients are interrupted. Furthermore, people with migraine, especially with migraine with aura, are subject to 2-3 bigger risk of ischaemic stroke, as well as other ischaemc-blood vessel complications. The goal of the thesis is to determine the relation between migraine with aura (MA) and without aura (M0) (in women) and common cardiovascular risk factors, particularity of inflammatory markers, particularities of cellular hemostasis, as well as changes in functionality and stiffness of endothelium of peripheral blood vessels of various diameter during period between the attacks. 60 healthy women, as well as 30 with MA and 30 with M0 participated in the research. Higher systolic and diastolic blood pressure, as well as hypodynamia was registered in the M0 group. The relation between serum amyloid A, C reactive proteine and types of migraine, changes in functional activity of platelets and changes in functionality or stiffness of endothelium of peripheral blood vessels of various diameter was not proved. Women with migraine had an increased functional activity of platelets that depended on the type of migraine, frequency of attack and was more common in women with M0. In the migraine group endothelial function was unbalanced only in microcirculation. MA group demonstrated a higher flow-induced dilation than... [to full text]

Made available in DSpace on 2016-04-28T20:18:30Z (GMT). No. of bitstreams: 1 2008 - Erica Mateus Toledo Accetta.pdf: 809163 bytes, checksum: 04d79d0b9854d1e99fd77cff6ae68a4f (MD5) Previous issue date: 2009-08-27<br>Canine ehrlichiosis is an important infectious disease whose prevalence has been increasead in most areas of Brazil. Clinical signals and the laboratorial findings are variable. The present work had as objective to determine the frequency of the infection for E. canis and Anaplasma platys in dogs with trombocytopenia at Regi?o dos Lagos - State of Rio de Janeiro. It has been evaluated the CBC of 1127 dogs with trombocytopenia, a total of 3019 laboratorial tests carried through in the period of June 2006 and July 2007, at CEVET Lagos Lab, providing atendence to several clinics of Araruama, Iguaba Grande, S?o Pedro d Aldeia, Cabo Frio, Arraial do Cabo and B?zios. Erliquiosis was diagnosised through haemoparasit in smears of total blood s research stained with Panoptic kit. Eighty-four dogs (7.45%) were considered infected by the discovery of morulae of Ehrlichia spp. e Anaplasma platys. Normocytic normochromic anaemia and monocytosis were the most hematological alterations found.<br>A erliquiose canina ? uma importante doen?a infecciosa cuja preval?ncia tem aumentado significativamente em v?rias regi?es do Brasil. Os sinais cl?nicos e os achados laboratoriais s?o vari?veis. O presente trabalho teve como objetivo determinar a freq??ncia da infec??o por E. canis e A. platys em c?es com trombocitopenia na Regi?o dos Lagos do Estado do Rio de Janeiro. Foram avaliados os exames hematol?gicos de 1127 c?es com trombocitopenia de um total de 3019 exames realizados no per?odo de junho de 2006 a julho de 2007, no laborat?rio CEVET Lagos, que presta atendimento ?s diversas cl?nicas dos munic?pios de Araruama, Iguaba Grande, S?o Pedro d Aldeia, Cabo Frio, Arraial do Cabo e B?zios. A erliquiose foi diagnosticada atrav?s da pesquisa de hemoparasitos em esfrega?os de sangue total corados com kit pan?ptico. O diagn?stico baseou-se no achado de m?rulas de Ehrlichia spp. e Anaplasma platys, sendo considerados infectados 84 (7,45%) c?es. Anemia normoc?tica normocr?mica e monocitose foram as altera??es hematol?gicas mais freq?entes.

Made available in DSpace on 2015-04-14T13:36:07Z (GMT). No. of bitstreams: 1 395298.pdf: 318741 bytes, checksum: 41a56bfc7c02a45cb7253931529c0a99 (MD5) Previous issue date: 2007-08-27<br>A transfus?o de plaquetas e/ou hem?cias geralmente ? realizada em pacientes submetidos ? esplenectomia por P?rpura Trombocitop?nica Imune (PTI). O objetivo deste estudo ? testar se a emboliza??o pr?-operat?ria da art?ria espl?nica ? eficaz na redu??o da necessidade de transfus?o de hem?cias ou plaquetas. Vinte e sete pacientes foram submetidos ? esplenectomia por PTI de outubro de 1999 a mar?o de 2006 pela mesma equipe cir?rgica. Os primeiros 17 pacientes n?o foram submetidos a emboliza??o e foram comparados com os outros 10 indiv?duos nos quais a emboliza??o foi realizada. A contagem de plaquetas no grupo em que a emboliza??o foi realizada subiu de uma m?dia de 7000/mm ? antes do procedimento, para 75000/mm? ap?s. N?o foi necess?rio transfundir plaquetas ou gl?bulos vermelhos no grupo submetido a emboliza??o, comparando com 11 pacientes com transfus?o de plaquetas (p=0,001) e 8 pacientes com transfus?o de hem?cias (p=0,01) no grupo sem emboliza??o pr?-operat?ria. Neste estudo, concluiu-se que a emboliza??o pr?-operat?ria da art?ria espl?nica ? um m?todo seguro e eficaz para evitar o uso de transfus?es em esplenectomias por PTI.

Moksliniais tyrimais nustatyta, kad širdies ir kraujagyslių sistemos ligų rizikos veiksniai atsiranda jau vaikystėje. Arterinė hipertenzija – vienas pagrindinių širdies ir kraujagyslių sistemos ligų rizikos veiksnių, neretai pasireiškia jau paauglystėje. Padidėjęs arterinis kraujo spaudimas, ilgainiui pažeidžia organus taikinius: kraujagysles, širdį, smegenis, inkstus, akis. Todėl nepavėluotam gydymui užtikrinti vis aktualesnė tampa ankstyva AH diagnostika, kuri leistų sumažinti ligos progresavimą, pailginti laiką iki komplikacijų pasireiškimo ir užtikrinti geresnę gyvenimo kokybę, nes sveikatos būklė vaikystėje turi įtakos sveikatos būklei suaugus. Pirmą kartą Lietuvoje kompleksiškai įvertinta sveikų ir sergančių pirmine arterine hipertenzija paauglių fizinė ir psichinė sveikata. Nustatėme, jog sergant pirmine arterine hipertenzija paauglystėje prasideda vidinės miego arterijos sienelės ankstyvi struktūriniai ir funkciniai pakitimai, kuriuos sukelia arterinė hipertenzija, rūkymas, alkoholio vartojimas bei uždegiminio proceso aktyvumas. Pirmą kartą vertinta paauglių arterinės hipertenzijos įtaka trombocitų agregacinei funkcijai, degranuliacijos reakcijai bei trombocitų ir monocitų adhezijai. Tyrime nustatyta, jog arterinė hipertenzija bei padidėjusi kūno masė veikia elgesio ir emocijų sutrikimus, gali padidinti širdies ir kraujagyslių ligų riziką.<br>Hypertension is one of the main causes of cardiovascular disease and the reason of early death in the world. Growing epidemiology data support a correlation between blood pressure at childhood and adolescence with the incidence of hypertension at adulthood. This is the first study in Lithuania presenting complex assessment of physical and mental health of healthy adolescents as well as of those with primary arterial hypertension. We found out that in case of primary arterial hypertension in adolescence development of early structural and functional changes of internal carotid artery takes place; these changes are determined by arterial hypertension, smoking, alcohol consumption and activity of inflammation process. The influence of arterial hypertension of the platelets aggregation function, reaction of degranulation and formation of platelets-monocytes complexes in adolescents was assessed for the first time. It was demonstrated in the study that arterial hypertension and increased body mass has an effect on behavioural and emotion disorders and may increase cardiovascular risk.

Ekstrakcija zuba je intervencija prilikom koje se zub vadi iz svog leži&scaron;ta u zubnoj alveoli. Rana koja nastaje kao posledica ove intervncije je takvog oblika da njene ivice nije moguće približiti jednu drugoj , te zarasta per secundam intentionem. Ekstrakcija zuba ima za posledicu mnogobrojne promene na tvrdim i mekim tkivima alveolarnog nastavka u periodu od nekoliko meseci do godinu dana nakon intervencije. Savremena stomatologija se i dalje intenzivno bavi proučavanjem procesa zarastanja ekstrakcione rane iz potrebe da se &scaron;to bolje razumeju promene u tkivu koje nastaju po gubitku zuba da bi se mogle prevenirati i/ili usmeriti tako da se omogući kasnija lak&scaron;a protetska rehabilitacija pacijenata. Mnoge studije su pokazale efikasnost faktora rasta u tokom procesa zaceljivanja tkiva.Opisan je veliki broj tehnika za pripremu autolognih krvnih preparata koji sadrže faktore rasta, ali su njihova praktična primena i efikasnost su dalje nejasni zato &scaron;to svaka od ovih metoda dovodi do izrade različitog produkta sa različitom biologijom i potencijalnim indikacijama za upotrebu. Ekstrakcije mandibularnog trećeg molara spadaju u jednu od najče&scaron;ćih intervencija sa kojom se u svom radu svakodnevno sreću oralni i maksilofacijalni hirurzi. Ova hirur&scaron;ka procedura je povezana za postoperativnim efektima koji u velikoj meri utiču na kvalitet života pacijenta kao &scaron;to su bol, trizmus, edem, infekcija i alveolitis. U literaturi postoje dokazi da aplikacija nekog od autolognog krvnog preparata sa visokim sadržajem faktora rasta u određenoj meri može da pobolj&scaron;a proces zarastanja tkiva i da umanji neželjene propratne pojave hirur&scaron;ke intervencije nakon ekstrakcije mandibularnog trećeg molara. Cilj ovog rada je bio da utvrdimo da li primena autolognih krvnih preparata sa koncentrovanim faktorima rasta ubrzava stvaranje ko&scaron;tanog tkiva u ekstrakcionoj rani, kao i da li utiče na učestalost pojave alveolitisa i pojavu aproksimalinih parodontalnih džepova na susednim zubima nakon hirur&scaron;ke ekstrakcije donjeg trećeg molara. Studija je sprovedena kao prospektivna klinička studija split-mouth dizajna. U studiju je bilo uključeno 30 pacijenata kod kojih je indikovana ekstrakcija oba mandibularna treća molara i kod kojih su ovi zubi bilateralno u približno istom položaju u odnosu na drugi donji molar. Nakon hirur&scaron;ke ekstrakcije u jednu alveolu je aplikovan preparat koncentrovanih faktora rasta. Kontrolnu grupu u istraživanju činilo je 30 zubnih alveola u koje nije aplikovan preparat koncentrovanih faktora rasta. U eksperimentalnu grupu spadalo je 30 alveola u koje su aplikovani preparati koncentrovanih faktora rasta nakon ekstrakcije zuba. Pacijentima je prvi obavezan kontrolni pregled zakazivan za 7 dana nakon intervencije, tokom koga su uklanjane suture, a vr&scaron;en je i klinički pregled rane i parodontolo&scaron;kom sondom je proveravana dubina parodontalnog džepa na distalnoj povr&scaron;ini drugog molara. Druga postoperativna kontrola je zakazivana 4 nedelje nakon intervencije, a treća nakon 8 nedelja i na ovim kontrolama je merena dubina parodontalnog džepa na distalnoj povr&scaron;ini drugog molara. Ispitanicima su napravljena tri CBCT snimka operisanih regija i to po sledećoj dinamici- prvi snimak neposredno nakon ekstrakcije zuba, drugi 4 nedelje i treći 8 nedelja po intervenciji. Svaki CBCT snimak je analiziran da bi se prikupili željeni podaci: zapremina &scaron;upljine alveole koja je ostala nakon ekstrakcije zuba i gustina novostvorenog ko&scaron;tanog tkiva, &scaron;to su parametri na osnovu kojih procenjujemo proces zarastanja ko&scaron;tanog tkiva nakon intervencije. Ova metodologija je originalna , obzirom da su do sada kori&scaron;ćene dvodimenzionalne radiografske metode snimanja sa ciljem praćenja ko&scaron;tanog zarastanja nakon ekstrakcije zuba manje precizne i pouzdane. Dobijenu podaci su obrađeni odgovarajućim matematičko-statističkim postupcima. Najznačajniji rezultati istraživanja su zatim tabelarno i grafički prikazani. Na osnovu dobijenih rezultata do&scaron;li smo do zaključka da iako primena koncentrovanih faktora rasta dovodi do intenziviranja procesa ko&scaron;tanog zarastanja i smanjenja dubine parodontalnog džepa na distalnoj povr&scaron;ini susednih zuba, ta razlika nije statistički značajna. Obzirom da ni u jednom slučaju nije do&scaron;lo do pojave alveolitisa, nismo mogli zaključiti na koji način primena koncentrovanih faktora rasta utiče na učestalost ove komplikacije.<br>Tooth extraction is an intervention during which a tooth is removed from its socket. A wound that remains after this is of specific size and shape and it heals per secundam intentionem. Where once was a tooth, in following months and years, a large number of changes in composition of hard and soft tissues occure. Haeling of extraction wound in still in focus of contemporary dentistry, since it is imperative to understand all tissue changes in order to prevent and/or gide them and enable prosthodontic rehabilitation of the patient. Many studies confirm a benefitial effect of growth factors douring wound healing. A large number of techniques is developed to prepare autologous blood concentrates containing growth factors, like platelet-rich fibrin (PRF) , but their aplicability and efficancy are still unclear because each of these methods results in product with different biology and physical characteristics, as well as different potential indications. Third mandibular molar extraction is one of the most frequent interventions that oral and maxillofacial surgeon face in their everyday clinical practice. This procedure is usually followed by postoperative effects affecting such as pain, trismus, edema, infection and alveolitis. In contemporary literature there is enough evidence to suport beneficial role of autologous blood preparations in wound healing, and some authors even sugest that they can reduce incidence of postextraction complications afther third molar surgery. The aim of this study was to determin weather concentrated growth factors have beneficial effect on bone healing after tooth extraction, as well as their effect on the incidence of alveolitis and do they reduce pocket depth on distal side of adjacent tooth. This study was conducted as prospective clinical split-mouth designed study. 30 patients with both mandibular third molars indicated for the extraction, in similar position, were included in the study. On the same day surgical removal of both mandibular molars was performed, and in one socket PRF was placed. Patients were scheduled for a check-up and suture removals on the 7th postoperative day. During this visit, as well as after 4 and after 8 weeks, depth of distal pocket of the second molar was measured. CBCT was made on the day of surgery, 4 and 8 weeks afther surgery. On these radiographs volume of the bone defect was measured as well as density of newly formed bone tissue in the socket. This is original methodology, while previous studies used two-dimensional radiography methods in order to evaluate bone healing after tooth extractions, with less precision and liability. We processed and analyzed gained data using appropriate mathematical-statistical methods. According to our data we concluded that application of PRF in the extraction socket improves bone healing and reduces depth of pocket on the adjacent teeth, although this effects are not statistically significant. In our study, alveolitis did not occur neither in control nor in the experimental group, so we could not conclude if the application of PRF has any effect on prevention of this complication.