Academic literature on the topic 'Ustrój'

W 1919 r. na mocy dekretu Tymczasowego Naczelnika Państwa ustanowiono w ustroju państwa polskiego Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej. Sejm Ustawodawczy uchylił dekret i zastąpił go ustawą. Nowy porządek prawny pozwolił objąć ochroną prawną udzielaną przez Prokuratorię Generalną, obok majątku Skarbu Państwa, także majątek kolei państwowej. Aktywność Prokuratorii w ramach czynności służbowych obejmowała zastępstwo prawne oraz konsultacje prawne. W ramach agendy kolejowej zajmowano się interpretacją prawa regulującego ustrój kolejowy państwa, a także własnością i zobowiązaniami kolei oraz ochroną interesu publicznego związanego z działaniem kolei państwowych.

Brak konstytucji w formie ustawy zasadniczej nie oznacza, że ustrój brytyjski nie przybiera formy rządów konstytucyjnych. Zasadniczy postulat konstytucjonalizmu, jakim jest wyeliminowanie arbitralności władzy przez poddanie jej niezależnym od piastunów władzy normom, realizowany jest w Wielkiej Brytanii przez konwenanse konstytucyjne, będące normami konstytucyjnymi o charakterze pozaprawnym, niemożliwymi do wyegzekwowania w postępowaniu sądowym. Pojęcie konstytucji zaczęło nabierać w Wielkiej Brytanii normatywnego znaczenia w pierwszej połowie XIX w. wraz z kształtowaniem się konwenansów, na których oparte zostało funkcjonowanie kluczowych instytucji ustrojowych: gabinetu i premiera. Wcześniej konstytucja była synonimem systemu rządów. Wielka Brytania ma więc współcześnie konstytucję w znaczeniu normatywnym, ponieważ ustrój tego państwa oparty jest na normach wyższego rzędu determinujących sposób wykonywania władzy państwowej, znajdujących się poza zasięgiem tych, których postępowanie regulują. Konwenanse konstytucyjne stały się normami eliminującymi arbitralność władzy nie tylko dlatego, że determinowały relacje pomiędzy egzekutywą a parlamentem, ale dlatego że wprowadzając do brytyjskiego ustroju zasadę suwerenności ludu, nałożyły na władzę ustawodawczą parlamentu ograniczenia konstytucyjne. Konwenanse konstytucyjne stały się podstawą politycznej konstytucji Wielkiej Brytanii. Wciąż stanowią one podstawę rządów konstytucyjnych w tym państwie mimo dostrzegalnego w ostatnich latach dążenia do również prawnego ograniczenia władzy państwowej.

The Idea of Nationality and Democracy in Mieczysław Szerer’s WritingsThis article analyses political thought of Mieczysław Szerer (1884‑1981), one of the few emitent followers of liberal democracy during interwar period in Poland. Szerer was clever analyst of idea of nationality. In his opinion democracy as a political system has been embeded in nationality as concept, which guarantee social cohesion. However nationality being fundamental concept of modernity have its dark side, as a Skurce of conflicts. In this situation international federation of democratic nations is only remedy to negative effects of democracy. Szerer was also fervent critic of interwar dictatorships, he analysed it as unstable and uneffective political systems. He percived modern society as unstable in deeper meaning, oscilating from democracy to dictatorship. He criticized J.S. Mill’s idea of democracy trough education, maintaining that the deepest source of unstability of modern political systems is contradiction between political equality and economical inequality. Szerer’s political thought is analysed in contecst of his Jewish origin. Although he was manifesty Polish, his identity was in suspicion, this was a silent problem of Szerer’s thought.

The autonomous status of the Åland Islands and the system of its self-government against Finland’s territorial and administrative structure constitute a fascinating research area in the field of constitutional law and political systems. Such research makes it possible to determine which principles of the system of the division into territorial units possessing autonomous status within the territorial structure of the state and its self-government should be introduced at the legal, constitutional and statutory level in order to ensure the population inhabiting it with a sufficient level of separateness and independence, protection of fundamental rights and freedoms, and at the same time guarantee the territorial integrity of the state. The study also makes it possible to determine which legal mechanisms and instruments of the organization and functioning of autonomous regions, distinguished by some specific feature, need to be applied in order for the system of such a unit to be effective in the performance of public tasks of their own and those commissioned by state authorities by self-government bodies of this region and to enable the self-government of the region serving its citizens at its best. In the case of Finland, it is of great importance for the protection of fundamental human and civil rights and freedoms, especially for ethnically and culturally separate social groups. The aim of this study is the legal analysis of the autonomous status and the local government system of the Åland Islands, applied and currently functioning in Finland, and its subject is an exegesis of the norms concerning the subject matter under the study, contained in the Fundamental Law of 1999 being in force in Finland and the relevant statutory regulations, as well as practices of the functioning of this region within the state from the perspective of its division into other basic units and the system of local government.

Regionalne izby obrachunkowe stanowią państwowe organy nadzoru i kontroli nad jednostkami samorządu terytorialnego. Ich ustrój oraz zasady funkcjonowania uregulowane zostały w ustawie z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych. Po 25 latach funkcjonowania opracowany został projekt ustawy nowelizującej, który w dniu 8 czerwca 2017 r. został uchwalonych przez Sejm oraz Senat. Przyjęta przez parlament ustawa zakładała szereg zmian w zakresie ustroju oraz organizacji regionalnych izb obrachunkowych. Jednocześnie w ustawie zastosowano rozwiązania dotyczące stosunków pracy dotychczasowych pracowników. W dniu 12 lipca 2017 r. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, korzystając z przysługującej mu prerogatywy na mocy art. 122 ust. 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, odmówił podpisania ustawy. Niniejsza publikacja stanowi krytyczną analizę przyjętych przez parlament rozwiązań ustawowych, a także uzasadnienie odmowy podpisania ustawy przez Prezydenta RP.

W artykule poruszono tematykę unifikacji systemu oświaty w Polsce po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. Przedstawiono krótko ustrój szkolnictwa na ziemiach poszczególnych zaborców, a następnie zaprezentowano kolejno uchwalane akty prawne, mające na celu ujednolicenie oświaty w Rzeczypospolitej. Niewątpliwie najwięcej uwagi poświęcono ustawie z 11 marca 1932 r. o ustroju szkolnictwa, której uchwalenie było momentem przełomowym w rozwoju oświaty w dwudziestoleciu międzywojennym. Do 1932 r. prawo oświatowe tworzyły pojedyncze ustawy przedwojenne, obowiązujące na określonym obszarze, ustawy obejmujące tylko nieliczne dziedziny szkolnictwa oraz rozporządzenia i zarządzenia Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, które wydawane były doraźnie i w samym założeniu miały charakter tymczasowy. W tym między innymi Przepisy tymczasowe o szkołach elementarnych w Królestwie Polskim z 1917 r., Dekret o obowiązku szkolnym z 1919 r. czy dwie ustawy z 1922 r. – o zakładaniu i utrzymywaniu publicznych szkół powszechnych oraz o budowie publicznych szkół powszechnych.

W kwietniu 1969 roku Charles de Gaulle, pierwszy prezydent V Republiki Francuskiej, po przegranym referendum w sprawie reformy senatu złożył rezygnację z urzędu. Tego samego dnia jedno z najmniejszych państw europejskich, Księstwo Andory, straciło swojego współksięcia, którym był de Gaulle. W literaturze jest stosunkowo niewiele opracowań dotyczących małych państw. Już definicja małego państwa przysparza trudności. Podejmuje się próby zdefiniowania tych państw na podstawie takich kryteriów, jak „wielkość terytorium, liczba ludności, możliwości gospodarcze, faktyczna zdolność do nawiązywania i prowadzenia stosunków dyplomatycznych i inne” (Kosicki, 2002: 106), jednakże definicje i tak są dość ogólnikowe. Dlatego też systemy polityczne tych państw są zwykle mało znane, a fakt, iż prezydent Francji jest jednocześnie współksięciem Andory, może budzić pewne zdziwienie. W ustroju politycznym Andory występuje dwuosobowa głowa państwa w postaci współksiążąt: wspomnianego już prezydenta Republiki Francuskiej i biskupa Urgell. Dwuosobowa głowa państwa występuje również w innym europejskim minipaństwie, jakim jest San Marino, na którego czele stoi dwóch Kapitanów – Regentów mianowanych przez Wielką Radę Generalną (parlament) na okres 6 miesięcy. Zachowanie pewnych oznak feudalizmu w ustroju Andory możliwe było dzięki dwóm czynnikom: uwarunkowaniom geograficznym i historycznym. Położona na stokach Pirenejów, pomiędzy Francją a Hiszpanią, Andora nie była terytorium łatwym do podbicia, jak i bardzo interesującym dla potęg europejskich z punktu widzenia geostrategicznego. Pozwoliło to na przetrwanie przez wieki struktury feudalnej w rozwiązaniach ustrojowych państwa. Uwarunkowania historyczne z kolei to okres walki o władzę, której kres położyło porozumienie z 1278 roku. Część rozwiązań przetrwała w ustroju Księstwa do czasów obecnych, nawet po uchwaleniu pierwszej konstytucji Andory w 1993 roku. […]

Tato disertační práce je zaměřena na analýzu řečového signálu za učelem detekce nemocí ovlivňujících strukturu hlasových orgánů, obzvláště těch, které mění strukturální character hlasivek. Poskytnut je přehled současných technik. Dále jsou popsány zdroje použitých nahrávek pro zdravé a nemocné mlučí. Hlavním učelem této disertační práce je popsat vypočetní postup k odhadu parametrů modelu hlasového zdroje, které umožní následnou detekci a klasifikaci nemocí hlasivek. Poskytujeme detailní popis analýzy řečových signálů, které mohou být odvozeny z parametrických modelů hlasivek.

Praca dotyczy genezy, ustroju oraz orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego (dalej: NSA) do 1989 r. Wybór tematu pracy jest związany z następującymi zagadnieniami badawczymi: 1) powody niepowołania sądownictwa administracyjnego w państwie polskim bezpośredniego po zakończeniu drugiej wojny światowej; 2) jakie były powody, że na przełomie 1979/1980 r. ówczesne władze PRL (dalej: Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej) wyraziły zgodę i zaangażowały się w tworzenie jednoinstancyjnego sądownictwa administracyjnego, czyli NSA; 3) przebieg prac nad powołaniem NSA; 4) charakter organizacyjny i funkcjonowanie NSA; 5) pozycja NSA w systemie prawnoustrojowym PRL; 6) wpływ orzecznictwa NSA na zakres ochrony prawnej. Wymienione wyżej problemy badawcze nie zostały jeszcze szerzej omówione we współczesnej literaturze przedmiotu. Nie brak natomiast jest prac powstałych przed 1989 r., gdyż zagadnienie sądownictwa administracyjnego, zwłaszcza od powołania NSA, było jednym z najbardziej dyskutowanych zagadnień prawnych. Wówczas jednak z powodu m.in. cenzury, braku dostępu do archiwów, a także zaangażowania polityczno-partyjnego wielu autorów w zdecydowanej większości ówczesne publikacje nie przedstawiają, z dzisiejszej perspektywy, pełnej genezy i znaczenia sądownictwa administracyjnego w systemie ustrojowym PRL. Praca składa się, nie licząc wstępu, zakończenia oraz wykazu źródeł i literatury, z pięciu rozdziałów: Sądownictwo administracyjne w Polsce do 1939 r. (Rozdział I), Zagadnienie sądownictwa administracyjnego na ziemiach polskich w latach 1944-1980 (Rozdział II), Zagadnienie sądownictwa administracyjnego w państwie radzieckim oraz w innych europejskich państwach socjalistycznych (Rozdział III), Naczelny Sąd Administracyjny w latach 1980-1989 (Rozdział IV) oraz Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego w latach 1980-1989 (Rozdział V). Geneza powstałego w państwie polskim na początku lat 80. XX wieku sądownictwa administracyjnego została ujęta w pracy w sposób szeroki. Obejmuje ona bowiem okres: od upadku I Rzeczypospolitej i zaborów; II Rzeczpospolitej, w tym funkcjonowanie Najwyższego Trybunału Administracyjnego (dalej: NTA); po drugiej wojnie światowej. Przyjęcie takiej konstrukcji pracy jest uzasadnione przedstawieniem mechanizmów sądowej kontroli administracji od okresu zaborów, gdyż wpłynęły one w sposób trwały w funkcjonowanie sądowoadministracyjnej kontroli na ziemiach polskich. Sądownictwo takie, przed wybuchem pierwszej wojny światowej, funkcjonowało bowiem w zaborze pruskim i austriackim. W II RP jego działalność normowała Konstytucja RP z dnia 17 marca 1921 r. jak i Konstytucja RP z dnia 23 kwietnia 1935 r. Konsekwencją tego było powołanie NTA, który funkcjonował w latach 1922-1939. Doświadczenia i tradycja funkcjonowania NTA wpływała z kolei na dyskusje o sądownictwie administracyjnym w państwie polskim po 1944 r., a zwłaszcza w momencie powołania NSA. Rozdział pierwszy pracy dotyczy zagadnienia sądownictwa administracyjnego od I Rzeczypospolitej do upadku państwa polskiego w 1939 r. W kolejnym rozdziale pracy zostały omówione zagadnienia sądownictwa administracyjnego na ziemiach polskich od 1944 r. do 1980 r., czyli od czasów kształtowania się tzw. władzy ludowej do powołania NSA. W pierwszej kolejności zwrócono w nim uwagę na kwestię sądowej kontroli decyzji administracyjnych w kontekście ówczesnego prawa państwowego (konstytucyjnego), a następnie dokonano szczegółowego przedstawienia prób powołania NTA w warunkach powojennych. W następnej części rozdziału przeanalizowano kwestię sądownictwa administracyjnego w PRL po 1956 r. W związku z tym omówiono m.in. koncepcje powołania sądowej kontroli administracji w kontekście funkcjonowania administracji państwa socjalistycznego. Ostatnia część rozdziału dotyczy prac legislacyjnych Sejmu PRL VII Kadencji (1976-1980), które dotyczyły nowelizacji kodeksu postępowania administracyjnego oraz powołania NSA. Rozdział III pracy został poświęcony zagadnieniom sądownictwa administracyjnego w państwie radzieckim oraz w innych europejskich państwach socjalistycznych. Jego uwzględnienie w pracy wynikało m.in. z faktu, że po 1944 r. ustrój państwa polskiego wzorowany był na ustroju ZSRR. Należy zaznaczyć, że różne formy i mechanizmy sądowej kontroli decyzji administracyjnych, które występowały w ZSRR lub innych europejskich państwach socjalistycznych, stanowiły argument na rzecz powołania sądów administracyjnych w PRL. Rozdział IV pracy dotyczy organizacji NSA w latach 1980-1989. Omówiono w nim zagadnienia takie jak: ustrój NSA, postępowanie przed NSA, pozycja ustrojowa NSA wobec naczelnych organów władzy państwowej PRL, pozycja NSA wobec Trybunału Konstytucyjnego, Trybunału Stanu oraz wobec Rzecznika Praw Obywatelskich. Ostatni rozdział został poświęcony zagadnieniom związanym z orzecznictwem NSA w latach 1980-1989. Zawiera on ogólną charakterystykę orzecznictwa, wraz z liczbą skarg wniesionych do NSA oraz analizę orzecznictwa pod kątem jego wpływu na normy postępowania administracyjnego, postępowania sądowoadministracyjnego, także stopień ochrony prawnej obywateli państwa polskiego. Cezurę tematyki poruszanej w pracy określa 1989 r. Związane jest to z przyjęciem założenia, że wraz z rozpoczęciem ówczesnych zmian ustrojowych w państwie polskim zmieniła się również koncepcja oraz pozycja ustrojowa sądownictwa administracyjnego. NSA powstał i funkcjonował do 1989 r., czyli w warunkach ustroju państwa socjalistycznego, w których sądy stanowiły element koncepcji jednolitej władzy państwowej. W związku z tym sądy były podporządkowane naczelnym organom władzy państwowej oraz czynnikom politycznym. Po 1989 r. zaś, NSA, a w praktyce sądownictwo administracyjne, zmienia swoją rolę, stając się podstawowym elementem istnienia i funkcjonowania demokratycznego państwa prawnego. Stąd losy NSA po 1989 r. wymagają odrębnego opracowania.
This work focuses on the genesis, system and jurisprudence of the Supreme Administrative Court (hereinafter: the SAC) until 1989, and is related to the following research topics: 1) reasons for not establishing an administrative judiciary in the Polish state immediately after the end of World War II; 2) why, at the turn of 1979/1980, the then authorities of the Polish People's Republic (hereinafter: the Polish People's Republic) agreed and committed themselves to the establishment of a single-instance administrative judiciary, i.e. the SAC; 3) the course of work on the establishment of the SAC; 4) the organizational nature and functioning of the SAC; 5) the role of the SAC in the legal system of the Polish People's Republic; 6) impact of the jurisprudence of the SAC on the scope of legal protection. Contemporary literature on the topic has not yet discussed the aforementioned research problems in detail. Conversely, there is no absence of work created before 1989, as the issue of administrative judiciary, especially since the establishment of the SAC, has been one of the most discussed legal issues. However, at that time, due to censorship, a lack of access to archives, as well as the political and party involvement of many authors, the vast majority of the publications of that time do not present the full origin and significance of the administrative judiciary in the political system of the Polish People's Republic as seen today. The paper consists of five chapters, not counting the introduction, the conclusion and the list of sources and references: Administrative Judiciary in Poland until 1939. (Chapter I), The Issue of Administrative Courts in Poland in the Years 1944-1980 (Chapter II), The Issue of Administrative Courts in the Soviet State and Other European Socialist Countries (Chapter III), The Supreme Administrative Court in the Years 1980-1989 (Chapter IV) and The Jurisprudence of the Supreme Administrative Court in the Years 1980-1989 (Chapter V). The genesis of the administrative judiciary established in the Polish state at the beginning of the 1980s has been broadly described in the paper. As it covers the following period: from the fall of the First Polish Republic and partitions; the Second Polish Republic, including the functioning of the Supreme Administrative Tribunal (hereinafter: the SAT); after World War II. The reason for the adoption of such a structure of the work is the presentation of mechanisms of judicial review of the administration since the period of the partitions, as they had a lasting impact on the functioning of judicial and administrative control in Poland. Such judiciary, before the outbreak of World War I, functioned in the Prussian and Austrian partition. In the Second Polish Republic, the activities of the judiciary were regulated by the Constitution of the Republic of Poland of 17 March 1921 and the Constitution of the Republic of Poland of 23 April 1935. This resulted in the establishment of the SAT that existed in the years 1922- 1939. The experience and tradition of the SAT, in turn, influenced discussions about the administrative judiciary in the Polish state after 1944, especially when the SAC was established. The first chapter of the paper concerns the issue of the administrative judiciary in the First Polish Republic until the fall of the Polish state in 1939. The next chapter of the work discusses the issues of the administrative judiciary in Poland from 1944 to 1980, i.e. from the time when the so-called People Power was formed, to the establishment of the SAC. First of all, this chapter focuses on the issue of judicial review over administrative decisions in the context of the then state (constitutional) law, followed by a detailed presentation of attempts to establish SAT in post-war conditions. The next part of the chapter examines the issue of the administrative judiciary in the Polish People's Republic after 1956. Therefore, the concepts of establishing a judicial review of administration in the context of the functioning of the administration in the socialist state were discussed. The last part of the chapter concerns the legislative work of the Sejm of the Polish People's Republic of the 7th term (1976-1980), which concerned the amendment of the Code of Administrative Procedure and the establishment of the SAC. Chapter III is devoted to the issues of the administrative judiciary in the Soviet state and other European socialist countries. Its inclusion in the work resulted, inter alia, from the fact that after 1944, the Polish state system was modelled on that of the Soviet system. It should be noted that the various forms and mechanisms of judicial review of administrative decisions that existed in the USSR or other European socialist countries were an argument in favor of establishing administrative courts in the Polish People's Republic. Chapter IV concerns the structural organization of the SAC in the years 1980-1989. It discusses issues such as the SAC system, proceedings before the SAC, the political role of the SAC in relation to the main state authorities of the Polish People's Republic, the role of the SAC in relation to the Constitutional Tribunal, the State Tribunal and the Commissioner for Human Rights. The last chapter is devoted to issues related to the jurisprudence of the SAC in 1980-1989. It contains a general description of the jurisprudence, together with the number of complaints filed with the SAC and an analysis of the jurisprudence in terms of its impact on the standards of administrative proceedings, administrative court proceedings, and the degree of the legal protection of Polish citizens. The caesura of the subject matter dealt with in the work is defined by the year 1989. This is related to the assumption that with the beginning of the then political changes in the Polish state, also the concept and political role of the administrative judiciary has transformed. The SAC was established and functioned until 1989, i.e. under the conditions of the socialist state system, in which the courts were part of the concept of single state authority. As a result, the courts were subordinate to the supreme state authorities and political factors. After 1989, the SAC, and the administrative judiciary, changed its role, becoming a fundamental element in the existence and functioning of a democratic state of law. Therefore, the fate of the SAC after 1989 requires a separate study.

Praca pt. Koncepcje i rozwiązania ustroju samorządu miasta stołecznego Warszawy w latach 1990-2002 składa się z sześciu rozdziałów:1.Kształtowanie ustroju warszawskiego samorządu terytorialnego od odzyskania niepodległości w 1918r. do wejścia w życie ustawy z dnia 15 marca 2002r. o ustroju m.st. Warszawy 2.Idee i proces tworzenia rozwiązań ustrojowych samorządu miasta stołecznego Warszawy w latach 1990-2002 3.Zadania i zakres działania samorządu miasta stołecznego Warszawy w propozycjach i aktach ustawodawczych w latach 1990-20024.Struktura i zakres działania organów miasta stołecznego Warszawy5.Struktura i kompetencje organów części składowych miasta stołecznego Warszawy6.Funkcjonalność rozwiązań w trzech ustawach „warszawskich”: ustrój jednostki samorządu terytorialnego, podział zadań i kompetencji oraz organizacja władzy samorządowejCelem pracy jest przedstawienie rozwiązań normujących ustrój i organizację samorządu terytorialnego w Warszawie na podstawie odrębnych aktów ustawowych przyjętych w latach 1990-2002,ich źródeł i przebiegu procesu legislacyjnego oraz przyczyn wprowadzenia ustroju nie występującego w innych miastach w Polsce. To również ukazanie: rozmaitych idei dotyczących kształtu ustroju i wielkości Warszawy, przesłanek przemawiających za wprowadzeniem innego ustroju niż obowiązujący w danym czasie, pomysłów usprawnienia struktury organów miejskich i różnych modeli podziału zakresu działania pomiędzy miastem, a jego częściami składowymi. Ponadto celem rozprawy jest zaprezentowanie koncepcji zawartych w projektach ustaw. Miały one istotny wpływ na ocenę rozwiązań znajdujących się w ustawach normujących ustrój warszawskiego samorządu terytorialnego, ale przede wszystkim ukazują dążenia do stworzenia sprawnie oraz efektywnie funkcjonującego miasta będącego organizmem wielkomiejskim o zróżnicowanej strukturze przestrzennej, społecznej i ekonomicznej. Poza tym świadczą o ścieraniu się dwóch zasadniczych wizji ustroju Warszawy: scentralizowanego (gmina podzielona na dzielnice) i zdecentralizowanego (związek dzielnic - gmin albo gmin warszawskich).Dodatkowo intencją jestopisanie procesu zmian w ustroju Warszawy, które polegały na przejściu od zdecentralizowanego ustroju do zcentralizowanego i związanych z tym następstw w pozycji i roli miasta oraz jego części składowych.Zakres pracy sprowadza się w pierwszej kolejności do ustroju Warszawy wyrażonego w tzw. ustawach „warszawskich” : ustawa o ustroju samorządu m.st. Warszawy z dnia 18 maja 1990 r., ustawa o ustroju m.st. Warszawy z dnia 25 marca 1994 r. i ustawa o ustroju m.st. Warszawy z dnia 15 marca 2002 r. Wybrany w ustawie model ustroju określał lub nadal to czyni: zakres działania i zadań miasta oraz jednostek wewnętrznego podziału Warszawy, struktury i kompetencje organów wykonawczych i stanowiących miasta oraz jego części składowych. Tym samym umożliwia określenie zasad organizacji i funkcjonowania warszawskiego samorządu terytorialnego na poziomach ogólnomiejskim i lokalnym. Ponadto daje sposobność do opisania i analizy rozwiązań świadczących o odrębności i specyfice ustroju Warszawy. W skład zakresu pracy wchodzą również idee i koncepcje ustrojowe zawarte w projektach ustaw, które dotyczyły wyeliminowania wadliwych rozwiązań i ulepszenia działania miasta w ramach zdecentralizowanego ustroju Warszawy albo zastąpienia go nowym ustrojem miasta (np. jedną gminą podzieloną na dzielnice).Dodatkowo projekty ustaw ułatwiają przedstawienie zalet i wad scentralizowanego oraz zdecentralizowanego ustroju Warszawy, a także trendów w procesie kształtowania ustroju warszawskiego samorządu terytorialnego. Oprócz tego pozwalają na dokonanie oceny rozwiązań zawartych w ustawach „warszawskich” i ich wpływ na funkcjonowanie miasta w obszarach np. podziału kompetencji i zdań, struktury organizacyjnej organów miejskich, liczby radnych, elementów dochodów miasta, składników mienia komunalnego lub pozycji ustrojowej części składowych miasta.
The dissertation consists of six chapters :1. Shaping the Warsaw self-government system since restoring of the independence in 1918 to the law on the Warsaw system of 15 March 20022. The ideas and the process of creating solutions to self-government of the city of Warsaw in the years 1990-20023. Tasks and scope of work of the local government of the City of Warsaw in the proposals and legislative acts in the years 1990-20024. The structure and operation scope of the authorities of the City of Warsaw5. The structure and competences of the authorities of the Capital City's components6. Functionality of the solutions in three Warsaw acts: the system of a local government unit, the division of tasks and responsibilities and the organization of local government.The aim of this dissertation is to present solutions regulating the system and the organization of local government in Warsaw under separate legislative acts adopted in the years 1990-2002 , their origins and the course of the legislative process and the reasons for the introduction of a system not found in other cities in Poland. It also shows: different ideas about the shape of the Warsaw system and the size of the City, reasons to introduce a different system than the binding one at a given time and ideas to improve the structure of municipal bodies and different models of the division of activities between the City and its component parts. Moreover, the aim of this dissertation is to present the conceptions contained in the bills . They had a significant impact on the assessment of the solutions contained in the laws regulating the system of local government in Warsaw , but above all they show the desire to create an efficient and effective functioning of the Capital City which is an organism of diverse urban spatial structure, socially and economically. In addition, it reflects on clashing of the two main visions of the Warsaw system : centralized (municipality divided into districts ) and decentralized one (association of districts - municipalities or communes in Warsaw). In addition, the intention of this paper is to describe the process of change in the system of Warsaw, which included the transition from decentralized to a centralized system and the related consequences in the position and role of the City and its components.The scope of this dissertation comes down first to the system expressed in the so-called Warsaw acts: law on the Capital City local government system of 18 May 1990, the law on the Warsaw system of 25 March 1994 and of 15 March 2002. The system model passed in the act defined or still does : the scope of activities and tasks of the city and the city's internal division units , structures and powers of the executive bodies of the city and its components. Thus, to specify the rules for the organization and functioning of local government in Warsaw on city-wide and local levels. Additionally, it gives an opportunity to describe and analyze solutions proving the autonomy and specificity of the Warsaw system. The scope of this dissertation also covers the ideas and concepts of the city's system contained in the bills, which concerned the elimination of faulty solutions and improving the city's activities in a decentralized system of Warsaw or replacing it with a new one ( eg. a municipality divided into districts ). In addition, the bills make it easier to present the advantages and disadvantages of the centralized and decentralized system of Warsaw , as well as trends in the formation of the Warsaw local government system. In addition, it allows the assessment of the solutions contained in the Warsaw acts and their impact on the functioning of the city in areas such as division of competences and tasks, organizational structure of municipal bodies , number of councillors , elements of the city's income, components of municipal property or system position of the components of the city.

Praca dotyczy dyskursu konstytucyjnego po roku 1989, traktując go w szerszym kontekście funkcjonowania systemu społeczno-politycznego, to jest nie tylko w ujęciu prawnym, ale poprzez ukazanie głównych zależności łączących podejmowaną problematykę z sytuacją społeczną i polityczną. Tym samym dysertacja wpisuje się w szerszą debatę dotyczącą polskich rozwiązań konstytucyjnych oraz praktycznych aspektów działania systemu politycznego. Proponowane podejście wydaje się niezbędne dla pełnego opisu zagadnień poruszanych w niniejszej pracy. Jednocześnie odpowiada ono najważniejszym wyzwaniom, przed którymi stoi obecnie ustrojoznawstwo na gruncie nauk o polityce. W tym sensie przedmiotem badań jest zbiór elementów składających się na społeczeństwo obywatelskie, które z kolei wchodzi w skład szerszego systemu, za jaki uznać należy system polityczny państwa. Badane są relacje pomiędzy tymi elementami, ich wpływ na siebie, a także otoczenie. Celem niniejszej pracy nie jest dokonanie pełnego opisu społeczeństwa obywatelskiego w Polsce, ani ocena stopnia jego rozwoju. Autor stara się przybliżyć ewolucję dyskursu konstytucyjnego dotyczącego społeczeństwa obywatelskiego i wskazać główne elementy odróżniające jakościowo poszczególne jego okresy. Tak zatem oddzielnie potraktowano okres prowizorium konstytucyjnego lat 1989 – 1997 oraz prac nad Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej. Uzupełnieniem tych rozważań jest analiza kluczowych postanowień Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej dotyczących społeczeństwa obywatelskiego oraz jego instytucji. W toku analizy niniejszej dysertacji poszukuje się odpowiedzi na szereg pytań badawczych, które docelowo mają umożliwić zaprezentowanie konstytucyjnego modelu społeczeństwa obywatelskiego w Polsce. Szczególnie ważne jest tutaj ustalenie, jaką pozycję zajmowało społeczeństwo obywatelskie w dyskursie konstytucyjnym po roku 1989, a także jaką rolę w tym procesie odgrywały jego instytucje: 1. Jak po roku 1989 ewoluował dyskurs konstytucyjny dotyczący mechanizmów i instytucji społeczeństwa obywatelskiego? 2. Czy założenia programowe opozycji demokratycznej okresu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej dotyczące upodmiotowienia społeczeństwa znalazły odzwierciedlenie w dyskursie konstytucyjnym lat 90.? 3. Jaką rolę odegrało realne społeczeństwo obywatelskie, które odnieść należy do praktyki funkcjonowania systemu politycznego oraz obywatelskiej partycypacji, w procesie przygotowania i uchwalenia Konstytucji RP z 1997 roku? 4. Czy proces prac nad Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej oraz sposób jej uchwalenia dawał wyraz idei społeczeństwa obywatelskiego? 5. Czy porządek konstytucyjny lat 1989 – 1997 tworzył podstawy rozwoju społeczeństwa obywatelskiego? 6. Czy pomimo braku bezpośredniej konstytucjonalizacji społeczeństwa obywatelskiego wśród zasad ustrojowych Rzeczypospolitej Polskiej można wskazać zasadę społeczeństwa obywatelskiego? 7. Jaki model społeczeństwa obywatelskiego ukształtował się w okresie transformacji ustrojowej (przed 1997 rokiem) oraz w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej ? 8. Czy porządek konstytucyjny po roku 1989 w zakresie dotyczącym społeczeństwa obywatelskiego można odnieść do klasycznych koncepcji obywatelskości (republikańskiej oraz liberalnej)? Znalezienie odpowiedzi na powyższe pytania miało doprowadzić do weryfikacji, konfirmacji bądź falsyfikacji głównej hipotezy badawczej niniejszej dysertacji: Polski porządek konstytucyjny po roku 1989 stanowi odbicie eklektycznego modelu społeczeństwa obywatelskiego, który łączy w sobie tradycje republikańskie oraz liberalne. Model republikański kładzie nacisk na wspólnotowy wymiar obywatelstwa, stawiając państwo przed jednostką oraz upatrując w nim możliwości pełnej realizacji przez człowieka jego obywatelskiego powołania. U ujęciu liberalnym społeczeństwo obywatelskie staje się sferą indywidualnych uprawnień i wolności jednostki chronionych przez prawo.
This dissertation concentrates on the constitutional discourse after 1989, treating it in the broader context of the functioning of the socio-political system. Not only in legal terms but through showing the main relations between the issues raised by the social and political situation. Thus, the dissertation is part of a wider debate on Polish constitutional solutions. The proposed approach seems to be necessary for making a full analysis of the issues covered in this dissertation. At the same time, it responds to the most important challenges that the political system is facing right now from the point of view of political science. In this sense, the subject of the research is a set of elements that make up civil society, which in turn is part of an even wider entity recognized as the political system of the state. The relations between these elements, their impact on each other, as well as their surroundings are examined. The purpose of this work is not to describe the civil society in Poland in full, nor to assess the level of its development. The author tries to explain the evolution of the constitutional discourse on civil society and indicates the main elements distinguishing its individual periods. Thus, the period of constitutional provisional of 1989-1997 and time of work on the Constitution of the Republic of Poland were treated separately. These considerations are supplemented by the analysis of key provisions of the Constitution of the Republic of Poland regarding civil society and its institutions.The dissertation is looking for answers to a number of research questions that will ultimately enable us to present the constitutional model of civil society in Poland. It is particularly important here to determine what position civil society took in the constitutional discourse after 1989, and what role its institutions played in this process: 1. How did the constitutional discourse on the mechanisms and institutions of civil society evolved after 1989? 2. Did the program assumptions of the opposition of the democratic period of the Polish People's Republic regarding the objectification of society were reflected in the constitutional discourse of the 1990s? 3. What role did real civil society play, which should be referred to the practice of functioning of the political system and civic participation in the process of preparing and adopting the Constitution of the Republic of Poland of 1997? 4. Did the process of work on the Constitution of the Republic of Poland and the manner of its adoption expressed the idea of a civil society? 5. Did the constitutional order of 1989-1997 form the basis for the development of civil society? 6. In spite of the lack of direct constitutionalization of civil society, can the principles of civil society be indicated among the systemic principles of the Republic of Poland? 7. What model of civil society was formed during the political transformation (before 1997) and in the Constitution of the Republic of Poland? 8. Can the constitutional order after 1989 refer to the classic concepts of citizenship (republican and liberal) in the field of civil society? Finding answers to the above questions was aimed at verification, confirmation or falsification of the main research hypothesis of this dissertation: The Polish constitutional order after 1989 reflects the eclectic model of civil society, which combines republican and liberal traditions. The republican model emphasizes the communal dimension of citizenship, placing the state before the individual and seeing in him the possibility of full implementation by a man of his civic vocation. In liberal terms, civil society becomes a sphere of individual rights and freedoms of the individual protected by law.

Autor na podstawie artykułów publikowanych m.in. w „Głosie Nauczycielskim”, „Nowej Szkole”, „Ruchu Pedagogicznym” i „Szkole Zawodowej” w latach 1945-1951 przeprowadza analizę opisywanego wówczas przyszłego ustroju szkolnictwa zawodowego w Polsce Ludowej.

Autor swoją pracę poświęcił tematyce związanej z uchwaleniem ustawy regulującej funkcjonowanie najwyższego organu ustrojowego państwa, czyli Sejmu, co miało miejsce w dniach 12 i 16 maja 1791 r. Przyjmuje się, że podjęta wówczas decyzja sejmowa, mieszcząca się w nurcie ustawodawstwa wykonawczego wobec „Ustawy Rządowej”, była wyraźną koncesją na rzecz republikanizacji ustroju, stanowiąc swego rodzaju rewizję Konstytucji 3 maja.

Pisząc o Bośni i Hercegowinie (BiH) nie sposób uciec od problematyki jugosłowiańskiej — to dziedzictwo wciąż świeże, które podąża za nią w postaci sloganu „Jugosławia w miniaturze”. Nie sposób zaprzeczyć, że jedną z przesłanek rozpadu Jugosławii była kwestia niewydolnych rozwiązań ustrojowych. Rodzi to pokusę porównania ustroju SFRJ i BiH, a na jego gruncie próby odpowiedzi na pytanie, czy rozwiązania ustrojowe, a także ich niewątpliwa niewydolność, mają w obydwu wypadkach ten sam charakter? Jeżeli tak, to czy jeżeli już raz zawiodły, mogą stać się podstawą ewentualnego rozpadu Bośni?

Działalność Ligi Kobiet w okręgu białostockim w okresie rządów Władysława Gomułki i pierwszych latach rządów Edwarda Gierka była zgodna z polityką Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Organizacja kobieca działająca w systemie komunistycznym i stanowiąca zaplecze propagandowe partii rządzącej prowadziła działalność popularyzującą panujący ustrój polityczny. Niniejszy artykuł prezentuje główne aktywności podejmowane przez Ligę Kobiet w północno-wschodniej części Polski Ludowej, a także rezultaty jej działalności prezentowane na łamach biuletynu „Nasza Praca” oraz wybranej prasy regionalnej.