Academic literature on the topic 'Warsaw. Teatr Narodowy'

“Di Ufgabn Fun Yidishizm”. Debates on Modern Yiddish Culture in Interwar PolandModern secular Yiddish culture reached the peak of its development during the 1920s and Poland was at that time one of the main centres where Yiddish literature, theatre, press, scholarship and schools flourished. This paper outlines the basic prin­ciples of Yiddishism, a Diaspora-based national movement that saw language and cul­ture as the cornerstones of a secular Jewish identity. It also presents some of the major theoretical questions faced by its supporters. What were the goals of Yiddishism? How Jewish should Yiddish culture be? Should it simply be a culture in Yiddish or should it incorporate elements of the Jewish religious heritage? If so, which ones? Who exactly were the so-called “Jewish masses” so often referred to as the target readership/audi­ence of the modern Yiddish cultural project? How could the challenges of geographi­cal dispersion be overcome? The arguments presented in this paper are based mostly on material found in the weekly Literarishe Bleter , where these and other questions surfaced time and again. Founded in Warsaw in 1924 by a group of Yiddish writers, it was the longest lasting and probably the most influential Yiddish literary journal of the its time. Throughout the interwar period it was a place where all supporters of the Yiddish language movement crossed intellectual paths, either as collaborators or adversaries. Today, Literarishe Bleter enable its modern reader to see the complexity of what it meant to strive towards cultural autonomy in interwar Poland. Czym jest jidyszyzm? Debaty o nowoczesnej kulturze jidysz w międzywojennej Polsce Jidyszyzm, czyli projekt budowania nowoczesnej tożsamości narodowej w oparciu o kulturę jidysz, rozkwitł najpełniej w latach dwudziestych XX wieku. W tym okresie Polska była jednym z najważniejszych, o ile nie najważniejszym ośrodkiem ruchu jidyszystycznego. To tutaj rozwijała się literatura jidysz, prasa, teatr, nauka oraz szkolnictwo w tym języku. Niniejszy artykuł przedstawia podstawowe teoretyczne założenia jidyszyzmu oraz pytania, z którymi musieli zmierzyć się jego zwolennicy. Jak żydowska winna być kultura jidysz? Czy wystarczy, by była kulturą w jidysz, czy też powinna opierać się na elementach tradycji religijnej, a jeśli tak, to jakich? O kim myślano, pisząc o tzw. „masach żydowskich”, odbiorcach kultury jidysz? Czy mimo geograficznego rozproszenia mówców jidysz na pięciu kontynentach możliwe było stworzenie jednej spójnej, ponadpaństwowej kultury narodowej? Przedstawione w tym artykule rozważania międzywojennych jidyszystów pochodzą przede wszystkim z tygodnika "Literarisze Bleter", jidyszowego czasopisma literackiego założonego w Warszawie w 1924 roku przez grupę młodych pisarzy. Tygodnik ten był najdłużej wychodzącym jidyszowym czasopismem literackim w okresie międzywojennym, z czasem stał się też jednym z najbardziej opiniotwórczych periodyków. Na jego łamach spotykali się wszyscy pisarze, publicyści, działacze społeczni zaangażowani w rozwój języka oraz instytucji kultury jidysz – jedni w roli współpracowników, inni adwersarzy. Współczesnemu czytelnikowi i badaczowi polemiki z "Literarisze Bleter" odsłaniają teoretyczne i praktyczne problemy, z którymi musieli mierzyć się zwolennicy żydowskiej autonomii kulturalnej w międzywojennej Polsce.

The people against Oliver Frljić, or Poland after The CurseIn the spring of 2017, the play entitled The Curse, directed by Oliver Frljić premiered at one of Warsaw theatres. It was not the first attempt to perform in Poland on the part of the Croatian director, well known as a controversial artist whose plays discuss social and political issues. His previous appearances on Polish stages usually evoked an air of scandal. The content of The Curse, too, had its producers investigated by the state prosecutors soon after its premiere; and blasphemy and incitement to crime in the theatre were discussed in the public sphere. The Curse is a loose adaptation of Stanisław Wyspiański’s drama, originally written in 1899. It deals provocatively with questions about modern religiousness and non-religiousness, touching upon relations between the Polish Catholic Church and the state, and upon national identity in contemporary Poland.This paper is focused on reactions to Frljić’s play, especially on different ways of expressing public anger as the most frequent reaction; it shows how politicians, members of religious and nationalist groups and other protesters became part of the performance. It aims to explain the success of one of the most scandalous theatrical ventures in Poland, describes the peculiarity of the Polish context, the dynamics of reaction of opponents and students of Frljić’s activities, and shows the lasting consequences as well as the performative potential of the Croatian director’s presence in the Polish public sphere. A very important circumstance in researching The Curse is that – as emphasized both in the performance itself and in the public debate – Polish national values were criticized by an outsider, in other words, by the Other.The article pays particular attention to two contexts: one is engaged theatre’s potential to transcend its own boundaries and influence the social and political reality; the other is the author’s personal participation in Frljić’s performance. Naród przeciwko Frljiciowi albo Polska po KlątwieWiosną 2017 roku w jednym z warszawskich teatrów premierę miał spektakl Klątwa w reżyserii Olivera Frljicia. To nie był debiut reżysera w Polsce, jego poprzednim działaniom na polskich scenach towarzyszyła atmosfera skandalu. Frljić jest znany jako kontrowersyjny artysta, którego sztuka dotyka sprawa społecznych i politycznych. Wkrótce po premierze prokuratura wszczęła postępowanie przeciwko realizatorom spektaklu, w związku z jego treścią; namawianie do zbrodni i bluźnierstwo w teatrze zdominowały dyskusje w sferze publicznej. Klątwa to luźna adaptacja dramatu Wyspiańskiego, napisana w 1899 roku. Prowokuje pytaniami o współczesną religijność i niereligijność, dotyka relacji między Kościołem katolickim a państwem, porusza także kwestie związane z tożsamością narodową we współczesnej Polsce.Artykuł koncentruje się na reakcjach na spektakl Olivera Frljicia, zwłaszcza na temat różnych sposobów wyrażania publicznego gniewu; pokazuje, jak politycy, członkowie grup religijnych i ugrupowań nacjonalistycznych oraz inni protestujący, stali się częścią przedstawienia. Tekst ma na celu wyjaśnienie sukcesu jednego z najbardziej skandalicznych przedsięwzięć teatralnych w Polsce, opisuje specyfikę polskiego kontekstu, dynamikę reakcji przeciwników i badaczy działań Frljicia, ale pokazuje także trwałe konsekwencje oraz performatywny potencjał obecności chorwackiego reżysera w polskiej sferze publicznej. Istotnym dla badań czynnikiem jest eksponowany i w spektaklu, i w debacie publicznej fakt, że polskie wartości narodowe zostały skrytykowane przez Innego/Obcego.Rozważania zostały przedstawione w kontekście oczywistego dla teatru zaangażowanego potencjału do przekraczania własnych granic, ingerowania w sprawy społeczne i polityczne, ale także w kontekście osobistego udziału autorki artykułu w spektaklu Frljića.