Academic literature on the topic 'Węglowodany'

Węglowodany stanowią najbardziej rozpowszechnioną klasę biocząsteczek na Ziemi, znacznie przewyższającą białka, lipidy i kwasy nukleinowe. Występują we wszystkich żywych organizmach, a nawet w wirusach. Różnorodność strukturalna i funkcjonalna węglowodanów nie ma sobie równych. W związku z tym, węglowodany pełnią wielorakie funkcje, działając jako: źródła energii (glukoza, laktoza), włókienka makrocząsteczkowe (celuloza, chityna), szkielet polimerowy (DNA, RNA) oraz jako cząsteczki informacyjne (części cukrowe glikoprotein). Węglowodany, po kwasach nukleinowych i białkach, stanowią trzecią rewolucję w ewolucji, będąc głównym motorem zmian epigenetycznych, które umożliwiają organizmom dostosowywanie się do środowiska zewnętrznego bez ingerencji w cenny materiał genetyczny. Pośredniczą one nie tylko w kluczowych dla komórki procesach molekularnych, ale także modulują interakcje komórka-macierz pozakomórkowa, komórka-komórka, a nawet organizm-organizm. Obecność węglowodanów i ich połączeń z białkami i lipidami, a także ich biosynteza oraz działanie stanowią kluczowy fragment, nieposkładanej jeszcze w całości, ewolucyjnej łamigłówki.

Zaburzenia płodności mają związek nie tylko z wiekiem (starzenie się jajników i jąder oraz pogarszanie się jakości gamet), ale również wynikają z negatywnego wpływu czynników środowiskowych, zawodowych i stylu życia. Do elementów stylu życia zalicza się sposób żywienia, aktywność fizyczną oraz palenie papierosów i spożywanie alkoholu. W pracy omówiono rolę poszczególnych składników odżywczych, takich jak: białka, węglowodany, tłuszcze, witaminy i składniki mineralne w kontekście procesów reprodukcyjnych. Nieprawidłowy sposób żywienia, nadmiar lub niedobór masy ciała to czynniki, które w znacznym stopniu mogą wpływać na płodność zarówno kobiet, jak i mężczyzn.

Swobodne migracje węglowodorów związane są z ciągłym rozpraszaniem tych związków ze stref ich nagromadzeń i zachodzą w warunkach silnej erozji skał uszczelniających oraz wysokiej porowatości skał zbiornikowych. Opisywane zjawiska występują zarówno w środowisku morskim, jak i lądowym, przyjmując różne formy. Morskie wypływy, zwane zimnymi wysiękami (ang. cold seeps), występują m.in. w postaci powierzchniowych wycieków gazu i/lub ropy, jezior solankowych, wulkanów asfaltowych oraz błotnych. Z kolei na lądzie migracje ujawniają się jako jeziora ropy, smoliste, naskalne naloty bitumiczne, przesiąknięta ropą gleba, wycieki gazowe oraz wulkany błotne. Uważa się, że prawie każdy basen naftowy zawiera obecnie tysiące aktywnych wycieków ropy. Blisko 50% ropy przedostającej się do mórz i oceanów ma pochodzenie nieantropogeniczne. Pomimo toksyczności niektórych węglowodorów chronicznie skażone miejsca zasiedlane są przez różnorodne grupy organizmów, począwszy od prostych jednokomórkowych bakterii po złożone organizmy wyższe. Bakterie stanowią kluczowy element umożliwiający funkcjonowanie takich ekosystemów. W tym aspekcie olbrzymie znaczenie mają zdolności metaboliczne niektórych bakterii ukierunkowane na węglowodory, gdyż umożliwiają one całkowitą mineralizację tych substancji lub przekształcenie ich w produkty charakteryzujące się mniejszą toksycznością. W środowisku morskim procesy te w większości zachodzą w warunkach beztlenowych, zaś w środowisku lądowym większą wagę należy przypisać procesom tlenowym. Wydaje się, że zależności symbiotyczne z takimi mikroorganizmami dla organizmów wyższych są niezwykle cenne, ponieważ umożliwiają im zajmowanie tych ekstremalnych środowisk. W przypadku morskich wycieków należy również zwrócić uwagę na bakterie chemosyntetyzujące, które wykorzystując metan oraz siarkowodór, wytwarzają substancje odżywcze (węglowodany) na potrzeby organizmu gospodarza, np. małży z rodzin Lucinidae, Mytilidae, Solemyidae, Thyasiridae, Vesicomyidae. W niniejszym artykule starano się przedstawić złożoność i niezwykłość różnorodnych form życia, które występują w środowisku długotrwale skażonym substancjami ropopochodnymi.

Spośród wszystkich zwierząt jadowitych i produkujących toksyny węże należą do grupy zwierząt dysponujących najbardziej złożonym jadem. W jego skład wchodzi ponad 100 różnych komponentów, do których należą zarówno toksyczne, jak i nietoksyczne białka i peptydy, a także małocząsteczkowe węglowodany, lipidy, aminy i kationy metali. Ze względu na specyficzność działania i rodzaj atakowanych tkanek wyróżnia się jady działające cytotoksycznie, hemotoksycznie, neurotoksycznie i miotoksycznie. Skład jadu różni się nie tylko pomiędzy grupami systematycznymi, ale także zmienia się pod wpływem licznych czynników m.in. wieku, płci czy rodzaju spożywanego pokarmu. Przedstawiony powyżej podział został dokonany na podstawie klinicznych objawów ukąszenia, jednak w rzeczywistości większość jadów zawiera składniki klasyfikujące się do wszystkich wymienionych kategorii. Nierzadko też jedno białko może wykazywać więcej niż jedną funkcję, w zależności od tego czy działa samodzielnie, czy z innymi białkami. Niektóre białka jadu są enzymami, inne nie mają aktywności katalitycznej, ale potrafią np. bardzo specyficznie wiązać się z określonymi receptorami, jeszcze inne działają hamująco na wzrost bakterii. Szeroki wachlarz właściwości oraz równie szerokie spektrum działania białek i peptydów pochodzących z jadu sprawia, że jad jest niezwykle interesującym materiałem badawczym o wysokim potencjale farmakologicznym. Obecnie dostępne są już na rynku produkty lecznicze opracowane na bazie składników jadu, a koronnym przykładem takiego leku jest captopril.

Celem pracy była ocena spożycia podstawowych składników odżywczych oraz wybranych witamin z grupy B przez osoby starsze z powiatu częstochowskiego, na podstawie badań pilotażowych. Badaniem pilotażowym objęto 20 osób powyżej 65. roku życia. Do oceny sposobu żywienia zastosowano jednorazowo metodę 24-godzinnego wywiadu żywieniowego oraz analizę ilościową. Dieta kobiet i mężczyzn była uboga w białko (83 i 84 % realizacji normy) i węglowodany (87 i 89 % realizacji normy). Kobiety spożywały prawidłowe ilości kwasów tłuszczowych n-3 (96 % realizacji normy) i cholesterolu (102 % realizacji normy), mężczyźni spożywali odpowiednie ilości energii, kwasów tłuszczowych jednonienasyconych (95 i 93 % realizacji normy). Obie grupy spożywały zbyt dużo kwasów tłuszczowych nasyconych (realizacja normy: kobiety – 128 %, mężczyźni – 201 %), a mężczyźni dodatkowo deklarowali duże spożycie kwasów tłuszczowych ogółem i cholesterolu (116 i 201 % realizacji normy). Stwierdzono prawidłowe spożycie tiaminy (B1) przez kobiety i mężczyzn, odpowiednio na poziomie 92 i 98 % realizacji normy. W przypadku pozostałych witamin – ryboflawiny (B2), niacyny (B3) i pirydoksyny (B6) odnotowano ich nadmierne spożycie. Wykazane błędy żywieniowe o charakterze ilościowym wskazują na nieprawidłowości w odżywianiu się badanej grupy seniorów, dlatego posłużą do zaplanowania i zrealizowania badań na reprezentatywnej grupie osób starszych, aby można było w pełni ocenić stan odżywienia tej populacji. Konieczna jest także edukacja żywieniowa seniorów oraz ich opiekunów.

Stwierdzone różnice w poziomie glukozy we krwi po spożyciu produktów zawierających identyczne ilości węglowodanów były podstawą powstania koncepcji indeksu glikemicznego (IG). Dieta bazująca na produktach o wysokim IG sprzyja rozwojowi takich chorób jak otyłość i cukrzyca typu II, dlatego wśród prowadzonych badań szczególną uwagę zwrócono na skrobię - dominujący węglowodan w diecie człowieka. W badaniach prowadzonych in vitro, do opisu tempa trawienia skrobi i jej strawności wyznacza się udział skrobi szybko trawionej (RDS), wolno trawionej (SDS) i opornej (RS). RDS jest trawiona w ciągu 20 min od spożycia pokarmu powodując szybki wzrost poziomu glukozy we krwi, SDS jest całkowicie trawiona w czasie 20-120 min od spożycia, zaś RS jest to część skrobi nieulegająca strawieniu. Skrobie o wysokim udziale SDS mają niski IG, a RS są źródłem błonnika pokarmowego o właściwościach prebiotycznych. Prowadzone liczne badania nad czynnikami wpływającymi na udział SDS i RS w skrobi mogą być podstawą opracowania produktów o niskim IG.

Celem pracy była ocena przydatności techniki spektroskopii bliskiej podczerwieni (NIR) do analizy wartości odżywczej produktów garmażeryjnych i makaronów dostępnych na polskim rynku. Ocenę przeprowadzono na podstawie porównania wyników wartości odżywczej podanych przez NIR z wynikami analiz laboratoryjnych. Urządzenie NIR skalibrowano w odniesieniu do trzech rodzajów produktów: 1) produkty garmażeryjne z mięsem typu krokiety, pierogi, pyzy, tortille, 2) produkty garmażeryjne z serem typu pierogi z serem i ruskie, naleśniki z serem, leniwe, knedle z serem, 3) produkty garmażeryjne inne typu pyzy ziemniaczane, kopytka, kluski na parze, naleśniki bez dodatków a także makarony po ugotowaniu. Kalibracje wykonano poprzez korelację widm NIR z wynikami analiz laboratoryjnych poszczególnych rodzajów produktów i składników chemicznych. Wykazano, że jakość pomiaru była do zaakceptowania w odniesieniu do składników chemicznych: woda, białko, tłuszcz, węglowodany, składniki mineralne jako popiół, błonnik i kwasy tłuszczowe nasycone, przynajmniej w przypadku dwóch rodzajów produktów poddanych analizie. Dla żadnego z analizowanych rodzajów produktów nie uzyskano satysfakcjonujących wyników dotyczących cukrów (prostych i dwucukrów) oraz soli (NaCl). Mała dokładność pomiaru NIR tych składników chemicznych mogła wynikać z niskiego lub mało zróżnicowanego poziomu badanej substancji, właściwego danemu rodzajowi produktu lub słabej interakcji danego składnika z promieniowaniem NIR, co utrudnia jego wykrycie. Na podstawie wyników można stwierdzić, że metoda NIR jest przydatna do poprawnej predykcji większości składników chemicznych składających się na wartość odżywczą, które należy deklarować na opakowaniach produktów garmażeryjnych i makaronów. Może stanowić dobrą alternatywę dla kosztownych i czasochłonnych analiz laboratoryjnych.

Over the years Beskidy was subjected to anthropic pressure from the surrounding industrial regions such as Upper Silesian, Bielski, Karpacki and Rybnicki. Since 1990s due to the closure of many smelters and plants, the participation of deposition of pollution connected with heavy industry (such as sulphur monoxide and nitrogen oxides) has been decreasing. It may be assumed that because of its localization, proximity of large agglomerations and increasing popularity among tourists, the area of Beskidy is still subjected to air pollutions. However, the profile of pollution deposited in forest ecosystems has different nature than during the period of intensive exploitation and industrial use of coal, which took place in the neighbouring industrial districts. There is not enough information as to the inflow and deposition of air pollution reaching the Beskidy forests due to the lack of measurement stations. Surface of the needles, thanks to its physical and chemical parameters, may be used for the evaluation of the amount of air pollutions and their characteristics reaching a given localization (here as a passive receptor of pollution). The aim of the study was to specify the selected depositions of atmospheric pollution – 15 PAHs and heavy metals (Zn, Cu, Pb, Ni, Cd and As) through the biomonitoring research with the use of the needles of silver fir (Abies alba Mill.) and Norway spruce (Picea abies (L.) H. Karst). The following thesis were made in the dissertation: (I) there are differences in the composition of air pollution – PAHs and heavy metals – accumulated from air by 6- and 12-month needles of silver fir and Norway spruce growing in the forests of the Beskid Śląski and Beskid Żywiecki, and (II) one of the reasons of diversification of the content of the selected atmospheric pollution (PAHs and heavy metals) in the needles of silver fir and spruce in the Beskidy forests are emissions from the local sources. Additionally, the presence of heavy metals (Zn, Cu, Pb, Ni, Cd and As) in the needles of silver fir and Norway spruce was compared with the literature data in order to evaluate the environmental risk and potential effect of the selected elements on the examined ecosystem. The research was carried out for 2 years (4 periods of sample collection) in 12 localizations in the Beskid Śląski and Żywiecki. Additionally, three reference areas were selected, therefore it was possible to indicate the amount and type of pollution which may be accumulated from air by the needles of the selected trees in connection with the emissions from different sources – transport emission, emission related to coal and biomass combustion and emission which appears in urban areas. The conducted research shows that the majority of PAHs deposited in the young (6-month) needles of silver fir and Norway spruce in the Beskid Śląski and Żywiecki were 2- and 3- ringed low molecular weight PAHs, which appear in the atmosphere mainly in a gas form. Their presence was lower in 12-month needles, in which the presence of 4-, 5- and 6-ringed PAHs due to emissions of anthropogenic nature increases in autumn and winter. Moreover, bigger deposition of 15 PAHs was confirmed on the sites located in the Beskid Śląski against the sites in the Beskid Żywiecki. Both in silver fir and Norway spruce higher presence of nickel was noticed against the arsenic and cadmium in the dust on the 12-month needles surface. The presence of these elements in 6-month needles in the dust on the needles surface was on the lowest level. The presence of cadmium and lead on the surface of the needles of silver fir and Norway spruce showed small inflow to forest ecosystems in the Beskid Śląski and Beskid Żywiecki. On the grounds of the conducted analysis, it was shown that one of the reasons of the diversification of the values of the selected air pollution accumulated from air by the needles may be the emissions from local sources. This thesis is confirmed by the dependencies between the number of local emissions sources (buildings and roads), their distance from the sites and the content of some air pollutants (ΣPAHs, Zn, Pb and Ni) accumulated from air by the needles. Moreover, the analysis of the selected coefficients (Flt/Flt+Pyr, Ant/Ant+Phen and ΣCOMB/ΣWWA) executed for 6- and 12-month needles showed that the emission of pyrogenic PAHs in autumn and winter increased. A possible explanation for the received results is the emission connected with coal or wood combustion in domestic stoves on the examined area. Both in silver fir and Norway spruce the presence of the heavy metals in the needles was on similar level and it showed the following dependency: Zn>Cu>Ni>Pb>Cd>As. The obtained values of heavy metals should not affect negatively the health of fir and spruce growing in the Beskid Śląski and Beskid Żywiecki mountain forests.

Nitrowe pochodne wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (nitro-WWA) są bezpośrednimi lub pośrednimi produktami niezupełnego spalania m.in. paliw w silnikach samochodowych. Związki te powstają najczęściej w wyniku reakcji w fazie gazowej wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) z tlenkami azotu, a następnie są bardzo szybko adsorbowane na cząstkach stałych. Reakcje te są inicjowane rodnikami azotanowymi lub rodnikami hydroksylowymi w obecności światła. Nitro-WWA współwystępują w środowisku w mieszaninach z wielopierścieniowymi węglowodorami aromatycznymi oraz setkami innych związków organicznych. Szacuje się, że WWA oraz ich pochodne są w głównej mierze odpowiedzialne za aktywność mutagenną powietrza atmosferycznego. Niektóre nitro-WWA charakteryzują się wyższą mutagennością i kancerogennością w porównaniu do ich niepodstawionych odpowiedników WWA. W związku z tym aktywność mutagenna frakcji zawierających nitro-WWA, nawet w dużo niższych stężeniach w porównaniu do WWA, jest zdecydowanie wyższa. Związki te są trwałe w środowisku i mogą być przenoszone na duże odległości od źródła ich powstawania, jak również mogą współwystępować w różnych elementach środowiska. Istnieje zatem uzasadniona konieczność badania stężeń tych związków w źródłach pierwotnych, jak również obserwacja przemian i migracji tych zanieczyszczeń w środowisku atmosferycznym. Stężenia nitro-WWA kształtują się na poziomie pg/m3 w powietrzu atmosferycznym oraz ng/g pyłu w przypadku cząstek emitowanych ze spalinami z silnika Diesla. Oznaczanie stężeń tych związków w środowisku, w którym występują one w śladowych ilościach, stanowi wyzwanie dla analityki chemicznej. Istnieje wiele metod oznaczania nitro-WWA w powietrzu głównie opartych na przekształcaniu nitro-WWA w ich aminowe lub fluorkowe pochodne, natomiast metody oznaczania nitro-WWA w ich pierwotnej postaci zwykle wymagają zastosowania kosztownych technik ekstrakcji, frakcjonowania (np. SFE, HPLC) i oznaczania (np. GC/MS-NICI). Powodem mojego zainteresowania nitrowymi pochodnymi WWA były kilkuletnie badania nad szkodliwościami spalin z silników Diesla ukierunkowane na poszukiwania głównych kancerogenów spalin. W wyniku tych badań rozpoczęto studia literaturowe oraz podjęto wyzwanie opracowania, alternatywnej do już istniejących, metody oznaczania nitro- WWA. Celem badań było opracowanie metody oznaczania nitrowych pochodnych wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (nitro-WWA) w powietrzu atmosferycznym. Opracowanie metody polegało na dobraniu takich parametrów pobierania próbek pyłu z powietrza, ekstrakcji związków organicznych z pyłu, frakcjonowania ekstraktu na poszczególne grupy związków i oznaczania nitro-WWA, aby metoda oznaczania była specyficzna i przydatna do oznaczeń niskich stężeń tych związków w powietrzu. Przydatność opracowanej metody sprawdzono oznaczając stężenia WWA i nitro-WWA w próbkach pyłu zawieszonego w powietrzu pobranych w środowisku miejskim oraz pozamiejskim. Dodatkowo zbadano efekt mutagenny frakcji ekstraktu zawierającej WWA i nitro-WWA.

Arbuscular mycorrhizal fungi (AMF) are the obligatory symbionts of most known plant species. In exchange for the photosynthetically assimilated carbon, they provide a host plant with mineral nutrients and stimulate its growth and viability, also under stress conditions. The positive influence of AMF on plants have gained much interest in the field of research on phytoremediation of soils contaminated with hydrocarbons, showing synergetic interactions between AMF, a plant host and hydrocarbon-degrading bacteria. The aims of this study were to: characterize the biodiversity and development of AMF in roots and soil associated with Ph. australis and P. trivialis growing in the environment contaminated with phenol and polynuclear hydrocarbons (PAHs) and in the uncontaminated environment evaluate the biomass of other groups of soil microorganisms, assess the potential of AMF species isolated from the contaminated site in enhancing the growth of Lolium perenne in the presence of phenol and PAHs. AMF development in the studied environments was evaluated on the basis of the mycorrhizal colonization of roots, the number of SSU rDNA gene copies in roots, the length of extramatrical mycelium, the number of AMF spores, the concentrations of glomalin-related soil proteins and marker neutral fatty acid 16:1ω5c in soil. Biomass of the main groups of soil microorganisms was evaluated by the analysis of the content of marker phospholipid fatty acids in soil. The biodiversity of AMF communities was analyzed based on the DGGE (denaturating gradient gel electrophoresis) profiles of SSU rDNA gene and the next generation sequencing of LSU rDNA metagenomic libraries. Isolation of AMF from environmental samples was performed using trap cultures. Isolated AMF strains were affiliated to species based on the sequence of SSU rDNA – ITS – LSU rDNA genes. AMF species isolated from the contaminated environment: Funneliformis caledonium, Claroideoglomus walkeri and Diversispora varaderana, were used as single-species and multi-species inocula in L. perenne cultures contaminated with the mixture of phenol and PAHs. Final concentrations of the contaminants in culture medium were : 0/0, 5/20, 15/60, 30/120 mg phenol/PAHs kg-1. Development of mycorrhiza in the cultures was evaluated by the assessment of mycorrhizal root colonization and the number of AMF spores. Isolated spores were used for the analysis of oxidative stress and the activity of antioxidative enzymes in AMF. The effect of AMF on plant growth was evaluated on the basis of shoot height, root and shoot biomass, the level of oxidative stress and the activity of antioxidative enzymes in plant tissues. Soil contamination with phenol and PAHs had a negative effect on mycorrhizal root colonization, AMF biomass in soil and the biodiversity of AMF communities, especially those associated with Ph. australis. There were no significant differences between the biodiversity and structure of AMF communities in roots and soil. Soil contamination was identified as the main factor affecting the species structure of AMF communities. Host plant species had a significant effect on the structure of AMF communities only in the uncontaminated site. In both studied environments, a strong domination of AMF assigned to the family Paraglomeraceae was revealed. Moreover, AMF communities in the contaminated site were dominated by genera Funneliformis, Rhizophagus and Claroideoglomus, described previously as ruderal and stress tolerant AMF. Beside the family Paraglomeraceae, other AMF which dominated in the communities associated with the uncontaminated site represented the genus Archaeosporaceae and rarely identified AMF from the family Glomeraceae, eg. Dominikia sp., found previously in the environments undominated by ruderal AMF. Soil contamination with phenol and PAHs had no significant influence on the total biomass of soil microorganisms. Biomass of the main groups of soil microorganisms depended on the interaction between the studied site and the host plant species. There were no significant differences, in the biomass of saprophytic fungi and the main groups of bacteria associated with P. trivialis between both studied sites. On the other hand, the contaminated soil associated with Ph. australis was characterized by a higher biomass of Gram-positive bacteria and actinobacteria, compared to the uncontaminated soil. Beside phenol and PAHs, actinobacteria might be another factor which supressed the development of AMF, because their biomass was negatively correlated with the biomass of AMF in soil. Excluding Dominikia sp., AMF isolated in trap cultures did not represent dominant species which defined the studied AMF communities. Spores in the laboratory conditions were produced by AMF species which relative abundance in the studied communities was marginal. Funneliformis caledonium, Diversispora varaderana and Claroideoglomus walkeri, isolated from the contaminated site, were used as inocula in the study on the effect of phenol and PAHs on the development of AMF and L. perenne. Plants inoculated with single AMF species reached higher growth and biomass, regardless of the concentration of contaminants, compared to plants inoculated with the mixture of AMF species, where a parasitic interaction between L. perenne and C. walkeri was observed. Although the mycorrhizal inoculation had a positive effect on plant growth, it did not contribute to a higher activity of antioxidative enzymes and a lower level of oxidative stress in plant tissues. AMF response to low and medium contamination with phenol and PAHs was the allocation of biomass to intraradical mycelium. High concentration of phenol and PAHs had a negative effect on mycorrhizal root colonization, production of spores and the level of oxidative stress in AMF spores. The presented results constitute a firm background for further application research on the potential of native AMF strains and microorganisms cooperating with them in the enhancement of phytoremediation of soils contaminated with toxic organic substances.

Dissertation is devoted to the synthesis of 1,2,3-triazoles, N-substituted pyrroles and various arenes (such as: anthracene, phenanthrene, pyrene) derivatives, all containing up to four 2,2’-bithiophen-5-yl groups. The first group of compounds, ie. pyrrole derivatives were obtained by CuCl catalyzed addition reaction of commercially available primary amines (eg. aniline, methyl 4-aminobenzoate, N-ethyl-3-aminocarbazole) and 1,4-bis(2,2'-bithiophen-5-yl)-buta-1,3-diyne. Optimal conditions for developed synthesis and the isolation procedure for obtained products (ie. trisubstituted pyrroles) were determined. The impact of microwave radiation and catalyst fragmentation on the course and yield of the hydroamination reactions were examined too. Moreover, a developed methodology of synthesis and isolation (on a scale of few grams) of butadiyne derivative, became the subject of a patent for an invention titled "A process for preparing 1,4-bis(2,2’-bithiophen-5-yl)buta-1,3-diyne". Derivatives of 1,2,3-triazole were obtained by the cycloaddition reaction of the organic azides (eg. decyl, 2,4-difluorbenzyle, 2,2’-bithienyl) and terminal (5-ethynyl-2,2'-bithiophene) or internal alkynes (1,2-bis(2,2’-bithiophen-5-yl)acetylene) catalyzed with copper and ruthenium compounds respectively. The third group of compounds obtained under the doctoral dissertation were arenes (eg. benzene, fluorene, anthracene) and heteroarenes (eg. carbazole) derivatives containing up to four 2,2'-bithiophen-5-yl groups in the molecule, attached to the aromatic core by a triple bond. These derivatives were obtained by Sonogashira coupling reactions catalyzed with [Pd]/Cu in the presence of an amine. Also primary electrochemical (redox potentials, stability of the obtained polymers under the oxidation-reduction conditions) and spectroscopic (absorption, emission, quantum yield, etc.) properties of the selected compounds ware determined and the obtained results were compared with the values designated theoretically with methods of quantum mechanics.

Celem pracy badawczej było otrzymanie nowych, chiralnych ligandów pochodnych cukrów, a następnie sprawdzenie ich skuteczności w reakcji asymetrycznego allilowego alkilowania katalizowanej kompleksami palladu, jak również w reakcji addycji dietylocynku do α,β-nienasyconych związków karbonylowych w obecności triflanu miedzi(II). Praca została podzielona na trzy główne rodziały - Część literaturową, Omówienie wyników badań własnych i Część eksperymentalną. W części literaturowej wyodrębniono dwa zasadnicze podrozdziały, w których zaprezentowane zostały ligandy fosforowe takie jak fosfiny, fosfiniany czy fosforany(III), a także P,P - mieszane jak i bidentne P,S-, P,N-, P,O- oraz N,S- ligandy oparte na szkielecie cukrowym. Omówienie wyników badań własnych podzielone jest na 4 główne zagadnienia. Pierwsze z nich zawiera krótkie wprowadzenie w tematykę prowadzonych przeze mnie badań. W drugiej części przedstawiłam prostą i skuteczną metodę syntezy 10-ciu nowych, chiralnych ligandów pochodnych węglowodanów. Aby zbadać skuteczność otrzymanych związków, poddałam je reakcjom asymetrycznej substytucji allilowej w warunkach katalitycznych, a także reakcji addycji dietylocynku do chalkonu. Ostatnia część została poświęcona podsumowaniu rezultatów uzyskanych w toku prowadzenia pracy badawczej. W części eksperymentalnej opisano procedury otrzymywania nowych ligandów oraz reakcji, w których aktywność tych związków była sprawdzana. W tym rozdziale znajdują się równeż wszystkie dane analityczne, które umożliwiły identyfikację otrzymanych związków.
Praca wykonana w ramach projektu współfinansowanego przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego UDA-POIG.01.01.02-14-102/09 “Cukry jako surowce odnawialne w syntezie produktów o wysokiej wartości dodanej”