Academic literature on the topic 'Zadania i funkcje służb specjalnych'

W treści przedstawionego artykułu podjęto próbę usystematyzowania oraz scharakteryzowania polskich służb specjalnych. Kwestia dotycząca działalności przedmiotowych instytucji nie należy do łatwych i przyjemnych w treści swych działań. Zajmując się problematyką dotyczącą tylko i wyłącznie służb specjalnych jest nie lada wyzwaniem. Działalność służb specjalnych to materia dość wrażliwa, mało wdzięczna oraz należąca do zadań tzw. zbioru otwartego. Rola oraz funkcje, jakie pełnią w systemie bezpieczeństwa opisane poniżej instytucje, są bardzo ważne — można byłoby rzec, że nawet są elementem nie zastępowalnym. Ich specyfika, obszar działania i niekonwencjonalność w realizacji działań są elementem wyróżniającym je spośród wszystkich instytucji systemu bezpieczeństwa państwa. Charakteryzowane instytucje zajmują swoje miejsce w systemie operacyjnym, będącym częścią systemu bezpieczeństwa państwa . Służby specjalne występują w systemie obronnym oraz ochronnym. Przenikają się w swoich właściwościach, wielokrotnie współdziałają, wymieniają się informacjami, wspierają oraz pomagają sobie nawzajem. Pomimo swojego wyróżnika, służby specjalne nie tylko realizują zadania stricte związane z bezpieczeństwa państwa, ale także wykonują szereg istotnych zadań w świetle uwarunkowań międzynarodowych. Dlatego też w zakresie aktualnego artykułu dążono do omówienia kwestii związanych z działalnością wskazanych instytucji w zakresie legislacyjnym.

Służby specjalne współczesnych państw stanowią kluczowy element służący zapewnieniu bezpieczeństwa zarówno wewnętrznego, jak i zewnętrznego (w tym również informacyjnego). W aspekcie współczesnej sytuacji międzynarodowej na szczególną uwagę zasługują służby specjalne Federacji Rosyjskiej. Rozpad Związku Radzieckiego, a co za tym idzie upadek bipolarnego podziału świata sprawił, że służby wywiadowcze ZSRR zostały zmuszone do transformacji o charakterze strukturalnym i funkcjonalnym. Nowe warunki geopolityczne zaczęły generować nieznane dotąd wyzwania i zagrożenia. Celem niniejszego artykułu jest scharakteryzowanie najbardziej elitarnych, z punktu widzenia autorów, służb specjalnych Federacji Rosyjskiej – Federalnej Służby Bezpieczeństwa, Głównego Zarządu Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych, Służby Wywiadu Zagranicznego oraz Federalnej Służby Ochrony w aspekcie ich wpływu na zapewnienie państwu bezpieczeństwa informacyjnego. Hipotezą, jaką autorki weryfikowały w trakcie wywodu, było stwierdzenie, że służby specjalne Federacji Rosyjskiej mają istotne znaczenie dla bezpieczeństwa informacyjnego państwa ze względu na swoją działalność pozwalającą na dostarczanie właściwych i użytecznych informacji dotyczących przeciwnika oraz obszaru jego działania. Dla realizacji tak zakreślonych celów tekst podzielony został na trzy zasadnicze części: pierwszą poświęconą sytuacji problemowej oraz teorii dotyczącej szeroko poję- tego bezpieczeństwa informacyjnego i działalności służb specjalnych; drugą definiującą charakterystykę służb wywiadowczych FR, ich istotę, zadania oraz obszary zainteresowań; oraz trzecią traktującą o praktycznym wymiarze aktywności służb specjalnych Federacji Rosyjskiej. W podsumowaniu zamierzeniem autorów jest przybliżenie zagadnień związanych ze specyfiką rosyjskich służb wywiadowczych oraz zwrócenie uwagi na ich rolę w zapewnianiu bezpieczeństwa państwa w sferze informacyjnej

Niniejsza publikacja poświęcona jest problematyce roli oraz funkcjonowania służb specjalnych w uwarunkowaniach państwa demokratycznego oraz niedemokratycznego, w szczególności w kontekście potrzeby zapewniania przez te służby adekwatnych informacji dla potrzeb instytucji państwowych, jako warunku sine qua non jego sprawnego funkcjonowania w aktualnych warunkach geopolitycznych. Jest to zagadnienie multidyscyplinarne, z pogranicza nauk o bezpieczeństwie oraz nauk prawnych. Analizie poddano zarówno umocowanie instytucjonalne, w pewnym zakresie otoczenie prawne, jak również wymagania i zadania stawiane służbom specjalnych, przeciwstawiając sobie dwa porządki – państwa niedemokratycznego na przykładzie Rosji oraz państwa demokratycznego – na podstawie Polski. Wskazano na aktualne wyzwania informacyjne w kontekście rozwoju technologicznego i cyfryzacji społeczeństwa, a także dokumentów oraz polityk państwa o znaczeniu strategicznym.

Teza/cel artykułu – Biblioteki brajlowska i czarnodrukowa Zakładu dla Niewidomych w Laskach są placówkami pełniącymi jednocześnie funkcje i zadania bibliotek publicznych, jak i szkolnych, z nastawieniem na obsługę czytelników z niepełnosprawnością wzroku. Ich użytkownikami są zarówno uczniowie różnych typów szkół, jak i nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy laskowskich placówek (także emerytowani) oraz ich rodziny, co przekłada się na zawartość księgozbiorów obu bibliotek, których cechą charakterystyczną jest duża rozpiętość tematyki i poziomu książek. Celem artykułu jest przedstawienie pracy obu bibliotek w aspekcie placówek świadczących usługi osobom z niepełnosprawnością wzroku, a także problemów i zadań, przed którymi stoją w dobie Internetu, szybkiego rozwoju tyfloinformatyki oraz spadającego czytelnictwa, w tym szczególnie czytelnictwa książek brajlowskich. Metody badań – Współczesna działalność placówek została oceniona wg wzorca biblioteki dostosowanej do obsługi osób niepełnosprawnych uwzględniającego: lokal biblioteczny wraz z wyposażeniem, zbiory biblioteczne, technologie wspomagające i usługi biblioteczne oraz kwalifikacje pracowników. Pracę obu bibliotek przedstawiono w artykule wykorzystując metodę analizy źródeł i opracowań, przy szczególnym wykorzystaniu dokumentacji bibliotecznej, zwłaszcza zachowanych protokołów i sprawozdań. W skróconej formie została omówiona historia placówek oraz ich obecna działalność. Przy ocenie ich pracy jako bibliotek specjalnych, świadczących swoje usługi głównie osobom z niepełnosprawnością wzroku, wykorzystano przede wszystkim wzorzec zaproponowany przez Małgorzatę Fedorowicz oparty na rozwiązaniach światowych oraz wskazania IFLA (Fedorowicz, 2010). Wyniki i wnioski – Działalność bibliotek czarnodrukowej i brajlowskiej Zakładu dla Niewidomych w Laskach jest specyficzna, bo wychodzi poza ścisłą działalność edukacyjno-wychowawczą laskowskich szkół. Czytelnikami obu bibliotek są nie tylko uczniowie, ale także ich nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy laskowskich placówek (także emerytowani) oraz ich rodziny – osoby w różnym wieku, o różnym poziomie wykształcenia, potrzebach i zainteresowaniach. Biblioteki pełnią w związku z tym jednocześnie funkcje i zadania bibliotek publicznych i szkolnych, nastawionych przede wszystkim na czytelnika z niepełnosprawnością wzroku, a więc w swojej istocie placówek specjalnych. To przekłada się na zawartość ich księgozbiorów, których cechą charakterystyczną jest duża rozpiętość tematyki i poziomu książek. W dobie Internetu, szybkiego rozwoju tyfloinformatyki oraz spadającego czytelnictwa, w tym szczególnie książek brajlowskich, obie placówki stanęły przed nowymi wyzwaniami związanymi również z oczekiwaniami użytkowników, nastawionych na łatwy dostęp do informacji nieograniczony w czasie i przestrzeni oraz w dogodnym dla nich właściwym formacie.

Przedmiotem przedstawianego tekstu jest działalność poznańskiego kontrwywiadu w uświadomieniu zagrożenia szpiegostwem ludności cywilnej na terenie województwa poznańskiego, a także rola, jaką odegrała prasa Poznańskiego w realizacji tego zadania. Temat szpiegostwa w prasie wielkopolskiej był niewątpliwie jednym z najczęściej poruszanych w okresie II Rzeczypospolitej. Na jego popularność wpływało nie tylko szerokie zainteresowanie czytelników. Rozrastający się rynek prasowy i coraz większa konkurencja na nim powodowały, że konieczność zdobycia uwagi czytelników wymuszała koncentrację na tematach wzbudzających zainteresowanie. Zamieszczano nawet krótkie, a niepozbawione sensacyjnych wątków informacje o aresztowaniach czy podejrzeniach o szpiegostwo. Odrębną zupełnie kwestią była współpraca prasy z poznańską „Dwójką”, która, dopuszczając zamieszczanie artykułów o szpiegach i szpiegostwie, prowadziła akcję uświadamiania obywateli o grożącym im niebezpieczeństwie. Symbioza prasy i służb specjalnych przyniosła równe korzyści obydwu stronom. Dla prasy zamieszczanie interesujących opinię publiczną informacji przekładało się na liczbę czytelników i nakład, a co za tym idzie także na zysk. Służby specjalne realizowały poprzez prasę swoje cele. Edukowanie społeczeństwa było tylko jednym z nich, ważniejsze z perspektywy realizowania operacji było odwrócenie uwagi od przeprowadzanych działań kontrwywiadowczych i kierowanie jej w stronę działalności obcych służb. Spies and espionage in the Poznań press in the period 1918–1939 The subject of the article is the operation of counterintelligence in Poznań and its role in raising awareness of the danger of espionage among civilians in the Poznań region, as well as the role of Poznań press in fulfilling this task. The subject of espionage was undoubtedly one of the most frequently discussed in the Greater Poland press in the period of the Second Polish Republic. The reasons for its popularity lay not only in avid interest it aroused among the readers. The expanding press market and growing competition meant that newspapers had to draw readers’ attentions by concentrating on those subjects which the public found interesting. No matter how short the pieces information about the arrests or the suspicion of espionage were, their sensational character meant they were published. The cooperation between the press and the Poznań counterintelligence which, by allowing the press to publish articles on spies and espionage, raised awareness among the citizens on the possible dangers, is a whole separate issue. The collaboration between the press and special services was mutually beneficial. The press printed articles that were interesting from the point of view of the public, which was then reflected in the number of readers and circulation, as well as financial profit. Special services achieved their own goals. Educating the society was only one of them. From the point of view of their operations, drawing attention away from the activity of counterintelligence and towards the operation of foreign services remained more important.

W latach 2017/2018 posłowie oraz doradcy Sejmowej Komisji ds. Służb Specjalnych Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, w ramach projektu „GRANICA”, uczestniczyli w wizytacjach granic państwa. Celem wizyt było zapoznanie się z działaniami, problemami i oczekiwaniami podmiotów państwa realizujących zadania w zakresie bezpieczeństwa w rejonach przygranicznych. Ze względu na charakter merytorycznego zainteresowania Komisji głównymi podmiotami, będącymi przedmiotem wizytacji, były służby i formacje sektora pozamilitarnego. Podczas wizyt członkowie Komisji spotkali się także z przedstawicielami terenowej administracji rządowej oraz spółek strategicznych Skarbu Państwa, mającymi swoje siedziby na wizytowanym terenie.

W artykule podjęto istotną kwestię ochrony granic Rzeczypospolitej Polskiej. Zdefiniowano najważniejsze elementy organizacji państwa wskazując, że ochrona granic jest ważna z punktu widzenia jego bezpieczeństwa i zachowania suwerenności. Zauważono, że pomimo istnienia wielu sektorów bezpieczeństwa działania zmierzające do jego zapewnienia, poprzez ochronę granic muszą mieć charakter kompleksowy i interdyscyplinarny. Dokładnej analizie poddano te determinanty, które powodują szczególne zagrożenie dla granicy państwa. Za takowe uznano: terroryzm, zwłaszcza islamski, niekontrolowane ruchy migracyjne, przestępczość zorganizowaną, skażenia sanitarne i epidemiologiczne. Wskazano też na konieczność ochrony granic przed zorganizowanym przemytem, zwłaszcza: środków odurzających i psychotropowych, materiałów radioaktywnych, niebezpiecznych odpadów, broni, amunicji i innych środków walki, kradzionych samochodów, alkoholu, papierosów i dzieł sztuki. Opisano role i zadania służb specjalnych w systemie ochrony granic z uwzględnieniem ich podziału na służby cywilne i wojskowe. W podsumowaniu przedstawiono kierunki działań jakie winny być realizowane przez służby specjalne w warunkach postępującej globalizacji zagrożeń.