Academic literature on the topic 'Związki azotowe'

Kobalt ze względu na swoje fizykochemiczne właściwości w formie metalicznej jest wykorzystywany przy produkcji stopów odpornych na temperaturę, będących magnesami trwałymi i odlewniczych. Dodatkowo szerokie zastosowanie znajdują sole kobaltu, które są stosowane przy produkcji pigmentów, sykatyw do farb olejnych oraz baterii. Kobalt metaliczny w formie drobnego proszku w kontakcie ze skórą może wywoływać odpowiedź alergiczną. Głównym zagrożeniem dla zdrowia pracownika są rozpuszczalne sole kobaltu, które zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE 1272/2008) są sklasyfikowane jako substancje rakotwórcze. Celem badań było opracowanie metody oznaczania kobaltu do oceny narażenia zawodowego w zakresie 1/10 ÷ 2 zaproponowanej wartości NDS. Metoda polega na pobraniu aerozolu kobaltu i jego związków zawartych w powietrzu na filtr, mineralizacji filtra w kwasie azotowym(V) i kwasie chlorowodorowym w podwyższonej temperaturze, a następnie oznaczeniu zawartości kobaltu w próbce z zastosowaniem absorpcyjnej spektrometrii atomowej z elektrotermiczną atomizacją (ET-AAS). Podczas wykonywania badań spełniono wymagania walidacyjne przedstawione w normie europejskiej PN-EN 482. Metoda umożliwia oznaczanie kobaltu i jego związków w powietrzu w stężeniach 0,0001 ÷ 0,002 mg/m3 dla frakcji respirabilnej. Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny środowiska pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu i inżynierii środowiska.

W niniejszej pracy badano wpływ aktywacji powierzchni i rodzaju gazowego nośnika węgla tj.C3H8 lub CO na twardość, budowę, skład i odporność na korozję wżerową warstw stali X37CrMoV5-1 po azotowaniu/węgloazotowaniu w 570oC w złożu fluidalnym z tlenku aluminium. Po azotowaniu/węgloazotowaniu stali X37CrMoV5-1 w 570oC/4 h twardości powierzchniowe wynosiły 1000–1100 HV1, grubości warstw ok.150 μm, a grubości stref związków 10–14 μm. Warstwy azotowane w 570oC miały nieco grubsze strefy związków, ale niższą twardość na powierzchni, niż warstwy węgloazotowane. Zastosowanie endogazu do węgloazotowania wymagało zmniejszenia jego udziału do 10%. Optymalnym z punktu widzenia odporności na korozję wżerową było azotowanie w amoniaku w 570oC/2 h poprzedzone azotoutlenianiem w 490oC/1 h w mieszaninie N2 /NH3/H2O i polerowaniem. Badania fazowe próbek do badań korozyjnych po azotowaniu 570oC/2 h i końcowym azotoutlenianiu antykorozyjnym w 540oC, wykazały złożony skład fazowy na powierzchni warstwy w postaci Fe3N, Fe4N, M7C3, CrN, Fe3O4 i Fe2O3.

Tlenek wapnia jest stosowany w budownictwie, przemyśle chemicznym, cukrownictwie, garbarstwie, przemyśle mydlarskim i farbiarstwie. Jest używany również jako środek owadobójczy i nawóz sztuczny w rolnictwie. Związek działa toksycznie w sposób podobny do działania ługu sodowego: drażni skórę, działa parząco, powoduje bardzo bolesne i trudno gojące się rany. Może prowadzić do przebicia przegrody nosowej i zapalenia płuc. Jest szczególnie niebezpieczny dla oczu. Wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia tlenku wapnia ustalono z uwzględnieniem frakcji; dla frakcji wdychalnej wartość NDS wynoszącą 2 mg/m3 i wartość NDSCh wynoszącą 6 mg/m3, a dla frakcji respirabilnej wartość NDS wynoszącą 1 mg/m3 i wartość NDSCh wynoszącą 4 mg/m3. W artykule przedstawiono metodę oznaczania stężeń tlenku wapnia występującego w powietrzu na stanowiskach pracy w zakresie 1/10 ÷ 2 wartości NDS. Metoda polega na: pobraniu tlenku wapnia zawartego w powietrzu we frakcjach na filtry membranowe, mineralizacji filtrów z zastosowaniem stężonego kwasu azotowego i oznaczaniu wapnia w roztworach przygotowanych do analizy metodą absorpcyjnej spektrometrii atomowej z atomizacją w płomieniu acetylen-powietrze (F-AAS). Opracowana metoda umożliwia oznaczenie wapnia w powietrzu na stanowiskach pracy w zakresie stężeń 0,50 ÷ 25,00 µg/ml. Uzyskana krzywa kalibracyjna wapnia charakteryzuje się wysoką wartością współczynnika korelacji (R2 = 0,9999). Granica oznaczalności wapnia (LOQ) wyniosła 1,4 ng/ml, a granica wykrywalności (LOD) 0,1 ng/ml. Wyznaczony współczynnik odzysku z filtrów wyniósł 1,00. Opracowana metoda analityczna umożliwia oznaczanie stężenia tlenku wapnia zawartego w powietrzu na stanowiskach pracy we frakcji wdychalnej w zakresie stężeń 0,10 ÷ 4,86 mg/m3 (dla próbki powietrza o objętości 720 l) i we frakcji respirabilnej w zakresie stężeń 0,10 ÷ 5,11 mg/m3 (dla próbki powietrza o objętości 684 l). Metoda charakteryzuje się dobrą dokładnością i precyzją i spełnia wymagania zawarte w normach europejskich PN-EN 482 i PN-EN 13890:2010 dla procedur oznaczania czynników chemicznych. Metoda oznaczania tlenku wapnia została zapisana w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w załączniku. Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny środowiska pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu oraz inżynierii środowiska.

Monotematyczny cykl publikacji wraz z komentarzem.
Synteza związków fluoroorganicznych stanowi aktualny i intensywnie rozwijany obszar chemii organicznej, co jest głównie spowodowane niezwykłymi właściwościami fizykochemicznymi tej klasy połączeń, przekładającymi się na różnorodne praktyczne zastosowania, m.in. w prześle farmaceutycznym, materiałowym i dziedzinach pokrewnych. W tym kontekście, reakcje 1,3-dipolarnej cykloaddycji (tzw. reakcje Huisgena) z użyciem fluorowanych komponentów (tj. 1,3-dipoli i/lub dipolarofili) stanowią niezwykle atrakcyjną strategię syntezy otwierającą dogodny dostęp do pięcioczłonowych, polifunkcjonalizowanych związków heterocyklicznych. W ramach przedłożonej pracy zwrócono uwagę na iminy trifluoroacetonitrylu jako stosunkowo łatwo dostępną klasę 1,3-dipoli fluorowanych. Tytułowe nitryloiminy, generowane in situ z odpowiednich bromków hydrazonoilowych, przetestowano w reakcjach (3+2)-cykloaddycji wobec takich dipolarofili jak tioketony, etery enoli oraz alkoksyalleny, otrzymując oczekiwane, trifluorometylowane układy heterocykliczne, odpowiednio azotowo-siarkowe (pochodne tiadiazoliny) i azotowe (pochodne pirazolu i pirazoliny). Pierwszy wspomniany wątek pracy dotyczył reakcji tytułowych nitryloimin z wybranymi tioketonami arylowymi, hetarylowymi i (cyklo)alifatycznymi jako wysoce reaktywnymi C=S dipolarofilami, dla których zaobserwowano całkowicie regioselektywny przebieg (3+2)-cykloaddycji prowadzącej do nowego typu trifluorometylowanych pochodnych 2,3-dihydro-1,3,4-tiadiazolu. W obu przypadkach zaproponowano etapowy mechanizm reakcji cykloaddycji, zbadano wpływ właściwości elektronowych podstawników obecnych w substratach na przebieg badanej reakcji oraz cech spektroskopowych produktów, a strukturę uzyskanych związków docelowych potwierdzono w oparciu o standardowe metody analizy wsparte pomiarami rentgenograficznymi. W kolejnym wątku prac podjętych w ramach niniejszej rozprawy zbadano reakcje tytułowych nitryloimin z eterami enoli, które wykorzystano jako syntetyczne ekwiwalenty acetylenów. Warto podkreślić, że obecność grupy alkoksylowej ulokowanej na jednym z atomów węgla układu etylenowego dipolarofila (ang. electronically biased) zapewniła pełną regioselektywność reakcji (3+2)-cykloaddycji, prowadząc do pożądanych 3-trifluorometylopirazoli, w tym pochodnej o znanej aktywności przeciwnowotworowej (SC-560). Dalsze transformacje wybranych produktów obejmujące: (a) selektywne deprotonowanie w pozycji C(5) pierścienia pirazolu i następczą substytucję/addycję, (b) sprzęganie w warunkach reakcji Suzuki- Miyaury i Sonogashiry oraz (c) wewnątrzcząsteczkowe C-H arylowanie, umożliwiły wydajną syntezę serię polipodstawionych pochodnych trifluorometylowanego pirazolu, w tym układów policyklicznych. Logicznym rozwinięciem powyższych badań było opracowanie dogodnej procedury syntezy (one-pot) fluorowanych spirobipirazolin z użyciem alkoksyallenów, jako szczególnej klasy dipolarofili zawierających skumulowane ugrupowanie etylenu i eteru enolu. Pożądane produkty otrzymano w postaci jednego diastereoizomeru (o konfiguracji anti), w wyniku wysoce regio- i stereoselektywnej, formalnie podwójnej (3+2)-cykloaddycji, dla której zaproponowano mechanizm etapowy, przebiegający poprzez odpowiedni zwitterjon typu allilowego.
Grant NCN Preludium (2017-2019): "Nowe zastosowania alkoksyallenów w syntezie związków wielofunkcyjnych”, nr: 2016/21/N/ST5/01254 2. Grant NCN Maestro (2013-2018): „Heteroaromatyczne tioketony jako unikalne substraty oraz bloki budulcowe do wykorzystania w chemii organicznej, materiałowej, koordynacyjnej i biometaloorganicznej”, nr: 2012/06/A/ST5/00219 3. Grant NCN Opus (2014-2017): „Rozwój metod syntezy fluorowanych heterocykli azotowych, tlenowych, siarkowych i selenowych o zmiennej wielkości centralnego pierścienia; od beta-laktamów do związków poliheterocyklicznych”, nr: 2014/13/B/ST5/04004.